Συστήματα υποστήριξης αποφάσεων στο σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό

ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.) Παράρτημα Θεσσαλονίκης ΕΤΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.) Συστήματα υποστήριξης αποφάσεων στο σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό Πτυχιακή εργασία του Στέφανου Ουγιάρογλου του Ανέστη Επόπτης καθηγητής: Δήμητρα Πάντα Μάιος 2010

Πτυχιακή εργασία του Στέφανος Ουγιάρογλου stoug@sch.gr Σελ. 2 από 37

Περίληψη Έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι αρκετοί/ες φοιτητές/τριες εγκαταλείπουν τις σπουδές τους πριν τις περατώσουν, αφού συχνά παρακολουθούν ένα τμήμα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης του οποίου το πρόγραμμα σπουδών αποτελείται από μαθήματα που δεν τους/τις ενδιαφέρουν. Βασικά αίτια του φαινομένου αυτού είναι η επίδραση του περιβάλλοντος (π.χ. οικογένεια) στις επιλογές τους, αλλά και η ελλιπής πληροφόρηση σε κρίσιμα μεταβατικά στάδια της ζωής τους. Αν, ωστόσο, η συμπλήρωση του μηχανογραφικού γίνει με περισσότερη σύνεση και γνώση, ίσως οδηγηθούν σε ορθότερη λήψη απόφασης. Πολλά συστήματα υποστήριξης αποφάσεων έχουν αναπτυχθεί και στοχεύουν στο να βοηθηθούν οι μαθητές/τριες στην απόφαση επιλογής σπουδών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Μέτρον τεστ και το Αριστον τεστ. Και τα δύο πληροφοριακά συστήματα βασίζονται στις θεωρίες του John Holland. Στην εργασία αυτή θεωρούμε ότι ένα πληροφοριακό σύστημα λήψης τέτοιου είδους απόφασης πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα μαθήματα του προγράμματος σπουδών των τμημάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα κριτήριο για την επιλογή των σπουδών από την μεριά των μαθητών/τριών. Επειδή η αναλυτική μελέτη των προγραμμάτων σπουδών των τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης εκ μέρους των υποψηφίων είναι δύσκολη, στόχος της παρούσας εργασίας είναι η ανάπτυξη μιας, διαδικτυακής, πλήρως παραμετροποιήσιμης εφαρμογής που θα βοηθήσει τους/τις μαθητές/τριες, να προσδιορίσουν τα τμήματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που ανταποκρίνονται στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους. Συγκεκριμένα, συμπληρώνοντας ο/η μαθητής/τρια ένα ερωτηματολόγιο δηλώνει το βαθμό ενδιαφέροντός του/της για μαθήματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που έχει διδαχθεί και στη συνέχεια, η εφαρμογή, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο στήριξης αποφάσεων Electra, του/της παρουσιάζει μια πιθανή, ταξινομημένη με βάση τα ενδιαφέροντά του/της, αναφορά κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Λέξεις κλειδιά Διαδικτυακή εφαρμογή, Σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός, Μηχανογραφικό δελτίο, Συστήματα στήριξης αποφάσεων, Πρόγραμμα σπουδών, Μέθοδοι πολλαπλών κριτηρίων Ευχαριστίες Ευχαριστώ τον κ. Δημήτρη Σαλταούρα, εκπαιδευτικό του κλάδου ΠΕ19, για την πολύτιμη βοήθεια του, η οποία επέτρεψε την υλοποίηση της μελέτης περίπτωσης της εφαρμογής ESOG που περιλαμβάνεται σε αυτή την εργασία. Σελ. 3 από 37

Πίνακας περιεχόμενων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Γνωστά συστήματα υποστήριξης αποφάσεων Σ.Ε.Π.... 7 1.1. Εισαγωγή... 7 1.2. Η Θεωρία του J. Holland... 7 1.3. Μετρον Τεστ... 8 1.4. Άριστον Τεστ... 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η Διαδικτυακή εφαρμογή ESOG... 10 2.1. Εισαγωγή... 10 2.2. Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων... 10 2.3. Η μέθοδος πολλαπλών κριτηρίων ELECTRA... 11 2.4. Αρχιτεκτονική Εφαρμογής ESOG... 13 2.5. Υλοποίηση εφαρμογής ESOG... 16 2.6. Μελέτη περίπτωσης... 16 2.7. Μελλοντική Έρευνα... 21 2.8. Συμπεράσματα - Συζήτηση... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παρουσίαση της διεπαφής της Εφαρμογής ESOG... 23 3.1. Εισαγωγή... 23 3.2 Χρήστες εφαρμογής ESOG... 23 3.2.1. Διαχειριστής ESOG... 23 3.2.2. Χρήστης Μαθητής... 32 3.3. Επιπρόσθετα στοιχεία... 35 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 37 Σελ. 4 από 37

Ευρετήριο Σχημάτων Κεφάλαιο -2 Σχήμα 1-Παράδειγμα παραγωγής της ταξινομημένης βάσει ενδιαφερόντων λίστας κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης χρησιμοποιώντας τη μέθοδο Electra.... 12 Σχήμα 2-Αλγοριθμική αναπαράσταση της μεθόδου Electra... 13 Σχήμα 3-Διάγραμμα Ροής Δεδομένων εφαρμογής ESOG... 14 Σχήμα 4-: Διάγραμμα Οντοτήτων Συσχετίσεων εφαρμογής ESOG... 15 Σχήμα 5-Σχεσιακό σχήμα Βάσης Δεδομένων ESOG... 16 Σχήμα 6-Συντελεστές βαρύτητας... 17 Σχήμα 7-Αναλογία Αγοριών Κοριτσιών... 18 Σχήμα 8-Πλήθος μαθητών ανά τάξη... 19 Σχήμα 9-Κατατάξεις μαθητών σε κατηγορίες τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης... 20 Σχήμα 10-Βαθμός αρεσκείας μαθητών για μαθήματα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης... 21 Κεφάλαιο - 3 Σχήμα 11-Διαδικασία εγγραφής στην εφαρμογή ESOG... 24 Σχήμα 12-Μενού επιλογών διαχειριστή ESOG... 24 Σχήμα 13-Εισαγωγή μαθήματος... 25 Σχήμα 14-Αναζήτηση και διαγραφή μαθημάτων... 25 Σχήμα 15-κατηγορίας τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης... 26 Σχήμα 16-Αναζήτηση και διαγραφή κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης... 26 Σχήμα 17-Εισαγωγή σχέσης μαθήματος με κατηγορία τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης 27 Σχήμα 18-Αναζήτηση σχέσεων... 28 Σχήμα 19-Αποτελέσματα αναζήτησης σχέσεων... 28 Σχήμα 20-Αναζήτηση στατιστικά απαντήσεων μαθητών... 30 Σχήμα 21-Αποτελέσματα αναζήτησης στατιστικών απαντήσεων μαθητών... 30 Σχήμα 22-Διαγραφή απαντήσεων μαθητών... 31 Σχήμα 23-Αναζήτηση στατιστικά κατατάξεων μαθητών σε κατηγορίες... 31 Σχήμα 24-Αποτελέσματα αναζήτησης στατιστικών κατατάξεων μαθητών σε κατηγορία... 32 Σχήμα 25-Εισαγωγή στοιχείων μαθητών... 33 Σχήμα 26- Ερωτηματολόγιο μαθημάτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης εφαρμογής ESOG... 34 Σελ. 5 από 37

Σχήμα 27-Ταξινομημένη βάσει ενδιαφερόντων λίστα κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης... 35 Σχήμα 28-Σχολεία που έχουν εγγραφεί στην εφαρμογή ESOG... 36 Σελ. 6 από 37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Γνωστά συστήματα υποστήριξης αποφάσεων Σ.Ε.Π. 1.1. Εισαγωγή Οι μαθητές/τριες της Γ Λυκείου, εκτός από τη συστηματική μελέτη - προετοιμασία για τις πανελλήνιες εξετάσεις, προετοιμάζονται και για τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού τους δελτίου. Οι δύο αυτές φάσεις προετοιμασίας είναι εξίσου σημαντικές και αποτελούν ένα κρίσιμο μεταβατικό στάδιο της ζωής τους. Ωστόσο, πολλές φορές η διαδικασία συμπλήρωσης του μηχανογραφικού εκτελείται βάσει κάποιων συγκεκριμένων παραγόντων που οδηγούν το μαθητή/τρια σε κάποιο τμήμα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το γνωστικό αντικείμενο του οποίου, στην πραγματικότητα δεν τον/την ενδιαφέρει. Παραδείγματα τέτοιου είδους παραγόντων είναι: α. Έλλειψη έγκυρης πληροφόρησης και ορθού επαγγελματικού προσανατολισμού, β. Επιρροές από το συγγενικό περιβάλλον (π.χ. επάγγελμα και προσδοκίες γονέων), γ. επιλογή σπουδών βάσει επαγγελματικής αποκατάστασης και όχι βάσει των πραγματικών πνευματικών ενδιαφερόντων και δεξιοτήτων. Η αποκατάσταση που προσφέρεται μέσω ενός επαγγέλματος, είναι ένα σημαντικό κριτήριο επιλογής σπουδών αλλά όχι το σημαντικότερο. Εξάλλου, είναι ένα κριτήριο το οποίο με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αλλάξει. Δεν είναι λίγα τα επαγγέλματα που στο παρελθόν προσέφεραν άμεση αποκατάσταση, ενώ τώρα ανήκουν στην κατηγορία των κορεσμένων επαγγελμάτων. Έτσι, συχνά αρκετοί/ές φοιτητές/τριες καλούνται να φέρουν εις πέρας το πρόγραμμα σπουδών ενός τμήματος πανεπιστημίου ή Α.Τ.Ε.Ι. το οποίο αποτελείται από μαθήματα που δεν τους/τις ενδιαφέρουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αρκετοί να εγκαταλείπουν τις σπουδές τους ή να τις συνεχίζουν, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες και να αποκτούν τελικά το πτυχίο τους προσδοκώντας απλά μια θέση εργασίας. Είναι πολύ πιθανόν, αυτοί οι φοιτητές/τριες, να είχαν μια άλλη, επιτυχημένη εξέλιξη σε μια άλλη επιστήμη, αν οδηγούνταν στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού τους δελτίου με περισσότερη σύνεση και γνώση. Στην Ελλάδα, έχουν αναπτυχθεί δύο σημαντικά συστήματα υποστήριξης αποφάσεων που στοχεύουν στο να βοηθήσουν τους μαθητές/τριες να πάρουν την απόφαση για τις σπουδές τους βάσει της προσωπικότητας τους, και των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων τους. Τα συστήματα αυτά είναι το Μέτρον Τεστ [14] και το Αριστον Τεστ. Τα 2 αυτά συστήματα βασίζονται στις θεωρίες των John Holland. 1.2. Η Θεωρία του J. Holland Υπάρχουν έξι βασικά σημεία στη θεωρία του J. Holland: Στον πολιτισμό μας, όσον αφορά τη σχέση με την εργασία, οι περισσότεροι άνθρωποι ανήκουν σε έναν από τους παρακάτω τύπους προσωπικότητας: Πρακτικός, Διερευνητικός, Καλλιτεχνικός, Κοινωνικός, Επιχειρηματικός και Συμβατικός. Οι άνθρωποι με την ίδια προσωπικότητα έχουν την τάση να επικοινωνούν περισσότερο μεταξύ τους και να κάνουν συμπαγείς παρέες. Για παράδειγμα, όσοι ανήκουν στον καλλιτεχνικό τύπο, προτιμούν να επιλέγουν τις φιλίες τους και να συνεργάζονται με άλλα άτομα του ίδιου τύπου. Τα άτομα του ίδιου είδους προσωπικότητας που εργάζονται μαζί σε μια δουλειά, δημιουργούν ένα περιβάλλον εργασίας που ταιριάζει στον τύπο τους. Για παράδειγμα, όταν κάποια άτομα που ανήκουν στο Διερευνητικό τύπο, δουλεύουν μαζί, θα διαμορφώσουν το εργασιακό τους περιβάλλον, ώστε να ταιριάζει με τους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς της προσωπικότητάς τους, δηλαδή ένα περιβάλλον όπου επιβραβεύεται η εξερεύνηση, η αναζήτηση πρωτότυπων λύσεων και η ανάλυση. Σελ. 7 από 37

Κατά συνέπεια υπάρχουν έξι αντίστοιχοι βασικοί τύποι περιβάλλοντος εργασίας: Πρακτικός, Διερευνητικός, Καλλιτεχνικός, Κοινωνικός, Επιχειρηματικός και Συμβατικός. Ο συνδυασμός τύπου προσωπικότητας και περιβάλλοντος προσφέρει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας και επαγγελματικής ικανοποίησης. Οι συμπεριφορές που εκδηλώνουμε στον εργασιακό χώρο σχετίζονται σε σημαντικό βαθμό με τον τύπο του περιβάλλοντος σε σχέση με τον τύπο της προσωπικότητάς μας. Η αρμονία των δύο εκφράζεται μέσα από μεγαλύτερη δημιουργικότητα και παραγωγικότητα. Αντίθετα, όταν τα δύο είναι ασύμβατα το άτομο αισθάνεται μία δυσφορία για την εργασία του, η οποία προοδευτικά ενδέχεται να το οδηγήσει στην εγκατάλειψη της θέσης. Ενδεικτικά οι τύποι προσωπικότητας σε σχέση με τα επαγγέλματα εκφράζονται ως εξής: Πρακτικός: Άνθρωποι που έχουν αθλητικές ή μηχανικές ικανότητες και γενικά δεξιότητα στη χρήση των χεριών, που προτιμούν να εργάζονται με αντικείμενα, μηχανές, εργαλεία, φυτά ή ζώα ή να βρίσκονται έξω. Προτιμούν να εργάζονται ως σεφ, μηχανικοί, ξυλουργοί, και κατασκευαστές. Διερευνητικός: Άνθρωποι που τους αρέσει να παρατηρούν, να μαθαίνουν, να εξερευνούν, να αναλύουν, να αξιολογούν ή να επιλύουν προβλήματα. Προτιμούν να εργάζονται ως τεχνικοί ιατρικών συσκευών, προγραμματιστές ηλεκτρονικών υπολογιστών και επιστήμονες. Καλλιτεχνικός: Άνθρωποι που έχουν καλλιτεχνικές, καινοτόμες ή διαισθητικές ικανότητες και τους αρέσει να εργάζονται σε καινούριες καταστάσεις, χρησιμοποιώντας τη φαντασία και την δημιουργικότητά τους. Προτιμούν να εργάζονται ως καλλιτέχνες, μουσικοί, διακοσμητές. Κοινωνικός: Άνθρωποι που τους αρέσει να εργάζονται με άλλους ανθρώπους, να τους διαφωτίζουν, να τους πληροφορούν, να τους βοηθούν, ή να τους περιποιούνται. Ενδιαφέρονται για χώρους εργασίας όπου μπορούν να επικοινωνούν. Προτιμούν να εργάζονται ως εκπαιδευτικοί, σύμβουλοι, και σε υπηρεσίες παροχής φροντίδας. Επιχειρηματικός: Άνθρωποι που τους αρέσει να δουλεύουν με άλλους ανθρώπους, να τους επηρεάζουν, να τους πείθουν, να έχουν υψηλές επιδόσεις, να ηγούνται ή να διαχειρίζονται στόχους και οικονομικά οφέλη. Προτιμούν να εργάζονται ως στελέχη διοίκησης, έμποροι, επιχειρηματίες και πολιτικοί. Συμβατικός: Άνθρωποι που τους αρέσει να δουλεύουν με δεδομένα, που έχουν υπαλληλικές ή αριθμητικές ικανότητες, που εκτελούν λεπτομερώς μια δουλειά, ή ακολουθούν επακριβώς εντολές άλλων. Προτιμούν να εργάζονται ως υπάλληλοι, στελέχη υποστήριξης, νομικοί, στρατιωτικοί και αστυνομικοί. 1.3. Μέτρον Τεστ Το Μέτρον τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού βασίζεται σε έρευνες για τα επαγγέλματα, την αγορά εργασίας και το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας, σε συνδυασμό με ψυχομετρικές μεθόδους, με διεθνή τεστ ενδιαφερόντων και προσωπικότητας και ειδικότερα με τις θεωρίες του John Holland, και άλλων επιστημόνων. Κεντρικό στοιχείο του Μέτρον Τεστ είναι η διασπορά των προσωπικών ενδιαφερόντων και κλίσεων κάθε ατόμου σε μεγάλες κατηγορίες επαγγελμάτων και στις υποκατηγορίες τους, κάτω από τις οποίες διαρθρώνονται διάφορα επι μέρους επαγγέλματα και ειδικότητες. Για το σκοπό αυτό, Σελ. 8 από 37

δημιουργήθηκε μια νέα ομαδοποίηση επαγγελμάτων η οποία στηρίχθηκε σε έρευνες της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Το Μέτρον τεστ αποτελεί έργο που διερευνά την προσωπικότητα, τις κλίσεις, τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα κάθε ατόμου και προσδιορίζει τα επαγγέλματα εκείνα που του ταιριάζουν. Ταυτόχρονα, καταγράφει τις διασυνδέσεις τους με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, και επισημαίνει ποια από τα επαγγέλματα που ταιριάζουν περισσότερο στο εξεταζόμενο άτομο, έχουν πολύ θετικές, θετικές ή περιορισμένες προοπτικές στην ελληνική αγορά εργασίας για τα επόμενα χρόνια. Έχοντας υπόψη του τα ως άνω δεδομένα, ένας νέος ή μια νέα μπορεί να αποφασίσει για τις σπουδές, το επάγγελμα ή τα επαγγέλματα και την καριέρα που του ταιριάζουν και επιθυμεί να ακολουθήσει. Ευνόητο είναι ότι το επίπεδο της επαγγελματικής ιεραρχίας στο οποίο μπορεί να φτάσει το κάθε άτομο, εξαρτάται και από τις επιδόσεις και την προσπάθεια που καταβάλλει. Φυσικά, για την καλύτερη δυνατή αξιοποίησή του τεστ, απαιτείται και η ερμηνεία του από εξειδικευμένους Συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού. 1.4. Άριστον Τεστ Το Άριστον τεστ είναι μία ψυχομετρική εφαρμογή που βασίζεται σε ένα έμπειρο σύστημα,το οποίο αξιοποιεί τις δυνατότητες των τεχνολογιών της πληροφορικής για τη διερεύνηση της προσωπικότητας, των κλίσεων, των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων του ατόμου σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά των επαγγελμάτων. Τελικό στόχο αποτελεί η παραγωγή μίας ιεραρχικής λίστας προτεινόμενων επαγγελμάτων, τα οποία συνταιριάζουν αρμονικά τα χαρακτηριστικά του ατόμου με αυτά του επαγγέλματος. Επιπρόσθετα έχει τη δυνατότητα εντοπισμού συγκεκριμένων τμημάτων του ελληνικού τριτοβάθμιου εκπαιδευτικού συστήματος, που διαθέτουν τον παραπάνω συνδυασμό χαρακτηριστικών του ατόμου και του επαγγέλματος. Ιδιαίτερα χρήσιμο αποδεικνύεται για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη διαδικασίας συμπλήρωσης του μηχανογραφικού δελτίου καθώς και για σπουδαστές, οι οποίοι αναζητούν την καταλληλότερη ειδίκευση εντός των πλαισίων του γνωστικού τους αντικειμένου. Το αποτέλεσμα του τεστ είναι μία έκθεση 60 περίπου σελίδων με ανάλυση των ατομικών και επαγγελματικών παραγόντων, που προαναφέρθησαν. Το Άριστον τεστ απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου, Λυκείου αλλά και σε σπουδαστές που επιζητούν εξειδίκευση σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Ιδιαίτερα για τους μαθητές της Γ' Λυκείου τα αποτελέσματα του τεστ χρησιμοποιούνται ως δεδομένα στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού τους δελτίου. Ευνόητο είναι ότι το επίπεδο της επαγγελματικής εξέλιξης του ατόμου θα εξαρτηθεί οπωσδήποτε και από την προσπάθεια που αυτό θα καταβάλλει ως εκπαιδευόμενος αλλά και ως εργαζόμενος στη συνέχεια. Τα πλεονεκτήματα του τεστ είναι: Βασίζεται σε μελέτες και έρευνες πλέον των 30 ετών, και σε διεθνή βιβλιογραφία. Εξασφαλίζει με επιστημονικό τρόπο την αντικειμενικότητα και ειλικρίνεια των απαντήσεων Έχει μεγάλο Δείκτη Αξιοπιστίας (99%) και Δείγμα Στάθμισης (10.000 νέοι). Έχει σταθμιστεί σύμφωνα με τα ελληνικά δεδομένα και το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Στο διαδικτυακό τόπο του Άριστον τεστ, εμφανίζονται οι παρακάτω δηλώσεις του J. Holland σχετικά με το Άριστον τεστ: Ariston is the best application of my theory I have seen so far (Το Άριστον τεστ αποτελεί την πιο πιστή εφαρμογή της θεωρίας μου που έχω δει μέχρι σήμερα) Ariston takes my theory a step further ( Το Άριστον τεστ ανέπτυξε τη θεωρία μου ένα βήμα παραπέρα) Σελ. 9 από 37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η Διαδικτυακή εφαρμογή ESOG 2.1. Εισαγωγή Ένας τρόπος που ίσως συντελέσει στο να πάρουν οι μαθητές/τριες μια ολοκληρωμένη απόφαση για τις σπουδές που θα ακολουθήσουν, είναι να μελετήσουν προσεκτικά τα προγράμματα σπουδών των τμημάτων των Πανεπιστημίων και των Α.Τ.Ε.Ι. και βάσει των μαθημάτων που έχουν παρακολουθήσει στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, να επιλέξουν τις σπουδές που πραγματικά τους ενδιαφέρουν. Ωστόσο, μια τέτοια διαδικασία είναι αρκετά δύσκολη και χρονοβόρα. Στόχος της εργασίας αυτής είναι η ανάπτυξη μιας εφαρμογής που θα είναι άμεσα προσπελάσιμη και θα διευκολύνει τον υποψήφιο στη λήψη απόφασης σχετικά με τις σπουδές που θα ακολουθήσει. Η ανάγκη ανάπτυξης της εφαρμογής προέκυψε και από την συμπλήρωση σχετικού ερωτηματολογίου [Claude Javeau, 2000] από μαθητές και μαθήτριες. Η εφαρμογή αυτή βοηθάει τους/τις μαθητές/τριες, βάσει του βαθμού προτίμησης που επιδεικνύουν για μαθήματα των εγκύκλιων σπουδών τους ή πιθανόν και για γνωστικά αντικείμενα εκτός επίσημου αναλυτικού προγράμματος, να προσδιορίσουν τα τμήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης όπου θα κληθούν να φέρουν εις πέρας προγράμματα σπουδών που θα αποτελούνται από μαθήματα που θα σχετίζονται με τα ενδιαφέροντά τους. Η εφαρμογή αυτή, στην οποία δόθηκε το όνομα ESOG (πρόκειται για το ακρωνύμιο της φράσης «Electra in School Occupational Guidance»), είναι μια web-based, πλήρως παραμετροποιήσιμη, διαδραστική εφαρμογή η οποία βασίζεται στην μέθοδο στήριξης αποφάσεων Electra [B. Roy, 1968]. Συγκεκριμένα, μέσω ενός ερωτηματολογίου, ο ενδιαφερόμενος δηλώνει τον βαθμό ενδιαφέροντος του για μαθήματα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, η εφαρμογή ESOG, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο υποστήριξης αποφάσεων Electra, του/της παρουσιάζει μια πιθανή, ταξινομημένη με βάση τα ενδιαφέροντα του/της αναφορά κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Τ.Ε.). Η αντιστοίχηση μαθημάτων και κατηγοριών τμημάτων Τ.Ε. επιτυγχάνεται με τον ορισμό συντελεστών βαρύτητας. Οι διαχειριστές της εφαρμογής ESOG, έχουν τη δυνατότητα να μεταβάλλουν τους συντελεστές, αν δεν συμφωνούν με αυτούς. Σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία ορισμού των συντελεστών βαρύτητας είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία που θα πρέπει να εκτελείται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού. 2.2. Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων Οι έννοιες που σχετίζονται με τα Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων (Decision Support Systems) αναπτύχθηκαν από την αρχή της δεκαετίας του 70 από το Morton. Σήμερα υπάρχουν πολλοί ορισμοί που προσπαθούν να προσδιορίσουν τα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων. Στην εργασία αυτή υιοθετούμε τον ορισμό: Ένα σύστημα υποστήριξης αποφάσεων είναι ένα ευέλικτο, διαλογικό Πληροφοριακό Σύστημα που βασίζεται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή και χρησιμοποιεί πρότυπα (μοντέλα) και δεδομένα για να υποστηρίξει έναν υπεύθυνο να λάβει αποφάσεις. Μια σημαντική ενότητα των Συστημάτων Στήριξης Αποφάσεων είναι τα συστήματα που βασίζονται στα μοντέλα ανάλυσης πολλαπλών κριτηρίων (multicriteria analysis methods). Τα μοντέλα αυτά χρησιμοποιούνται για διάφορες εκτιμήσεις και αξιολογήσεις. Η χρήση των μοντέλων πολλαπλών κριτηρίων κρίνεται απαραίτητη, όταν πρέπει να συγκρίνουμε μεταξύ τους διάφορες παραμέτρους του προβλήματος, καμία από τις οποίες δεν είναι σημαντικότερη από την άλλη, για να λάβουμε μια απόφαση. Εφαρμογές τέτοιου είδους μοντέλων είναι διαθέσιμες στις βιβλιογραφικές αναφορές (Wade D. Cook, Igal Golan, Alex Kazakov, 1988) Σελ. 10 από 37

και (De Smet Y, 2003). Ένα σημαντικό μοντέλο πολλαπλών κριτηρίων είναι η μέθοδος Electra [B. Roy, 1968]. 2.3. Η μέθοδος πολλαπλών κριτηρίων ELECTRA Όπως αναφέρθηκε ήδη η μέθοδος ELECTRA είναι μια από τις πιο δημοφιλής μεθόδους πολλαπλών κριτηρίων, η οποία αρχικά προτάθηκε από τον Roy αλλά στη συνέχεια πολλοί ερευνητές εστίασαν την έρευνα τους πάνω σε αυτή τη μέθοδο αναπτύσσοντας διάφορες παραλλαγές. Γνωστές παραλλαγές της μεθόδου είναι: ELECTRA Ι,ELECTRA ΙΙ, ELECTRA ΙΙΙ, ELECTRA ΙV και ELECTRA TRI. Στην εργασία αυτή, χρησιμοποιώντας την παραλλαγή ELECTRA III, θεωρούμε ότι τα κριτήριά είναι τα μαθήματα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Ε.). και οι πιθανές λύσεις του προβλήματος (αποφάσεις) είναι οι κατηγορίες των τμημάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Για να είναι σε θέση η μέθοδος Electra να παράγει την ταξινομημένη βάσει ενδιαφερόντων λίστα, θα πρέπει να αντιστοιχηθεί μια τιμή που δείχνει κατά πόσο κάθε κριτήριο (μάθημα) είναι σημαντικό για κάθε απόφαση (κατηγορίες τμημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης). Οι τιμές αυτές ονομάζονται συντελεστές βαρύτητας. Ο/Η μαθητής/τρια απαντώντας σε ερωτήσεις της μορφής «Πόσο ενδιαφέρον θεωρείς το μάθημα», εισάγει ένα βαθμό αρέσκειας που δείχνει το ενδιαφέρον του για κάθε μάθημα. Στην συνέχεια, για κάθε μάθημα το οποίο έχει βαθμολογηθεί από τον/τη μαθητή/τρια, δημιουργείται ένας πίνακας δύο διαστάσεων ΝxN, όπου Ν το πλήθος των πιθανών αποφάσεων (κατηγορίες τμημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης). Κάθε απόφαση i συγκρίνεται ως προς το συντελεστή βαρύτητας με τις υπόλοιπες Ν-1 j. Αν ο συντελεστής βαρύτητας της απόφασης i είναι μεγαλύτερος από τον συντελεστή βαρύτητας j (i j), τότε στο αντίστοιχο κελί του πίνακα, εκχωρείται ο βαθμός αρεσκείας που έχει εισάγει ο/η μαθητής/τρια για το συγκεκριμένο μάθημα διαφορετικά εκχωρείται η τιμή μηδέν. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούμε τόσους πίνακες όσες και οι απαντήσεις του μαθητή/τριας στο ερωτηματολόγιο μαθημάτων. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι στα κελία των κύριων διαγωνίων αυτών των πινάκων δεν καταχωρούνται τιμές. Μπορούμε να φανταστούμε αυτούς τους πίνακες σαν έναν πίνακα τριών διαστάσεων (CompArray[][][]) ΝxNxM, όπου Μ το πλήθος των μαθημάτων για τα οποία έχει οριστεί βαθμός αρεσκείας από τον/την μαθητή/τρια. Στη συνέχεια, βρίσκουμε το άθροισμα των βαθμών αρεσκείας που έχει εισάγει ο/η μαθητής/τρια (τιμές από 1 έως 5 1 το πιο μικρό ενδιαφέρον, 5 το πιο μεγάλο ενδιαφέρον) και το εκχωρούμε σε μια νέα μεταβλητή SumGrades. Επίσης, βρίσκουμε το άθροισμα των τιμών των αντίστοιχων κελιών όλων των επιπέδων του πίνακα τριών διαστάσεων (SumArray[][]) και αν το πηλίκο της διαίρεσης του συγκεκριμένου αθροίσματος με τη μεταβλητή SumGrades είναι μεγαλύτερο από ένα προκαθορισμένο όριο Τ (Έχουμε ορίσει Τ=0,6), τότε εκχωρούμε την τιμή ένα στο αντίστοιχο κελί ενός νέου πίνακα δύο διαστάσεων (BoolArray[][]), διαφορετικά, στο ίδιο σημείο, εκχωρούμε την τιμή μηδέν. Τέλος, βρίσκουμε το άθροισμα των γραμμών και των στηλών του πίνακα BoolArray[][] και το αποθηκεύουμε σε δύο μονοδιάστατους πίνακες (RowSum[] και ColSum[] αντίστοιχα). Η τελική λίστα κατηγοριών τμημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης, προκύπτει αφαιρώντας τις τιμές των κελιών του πίνακα ColSum[] από τις αντίστοιχες τιμές του πίνακα RowSum[]. Ο πίνακας που προκύπτει περιλαμβάνει τις τιμές (βαθμούς) που δείχνουν το πόσο ταιριάζει ο μαθητής/τρια με την αντίστοιχη κατηγορία τμημάτων Τ.Ε. Ταξινομώντας τις τιμές του πίνακα με αύξουσα σειρά, διατηρώντας τις αντιστοιχίες με τις κατηγορίες τμημάτων, παράγουμε η τελική ταξινομημένη βάσει ενδιαφερόντων λίστα κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σελ. 11 από 37

Η διαδικασία που περιγράφηκε παραπάνω, γίνεται πιο εύκολα κατανοητή μελετώντας το σχήμα 1, το οποίο παρουσιάζει ένα παράδειγμα εφαρμογής της μεθόδου Electra. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα έχουμε τα σύνολα: Μαθήματα Δ.Ε. = {X,Y,Z}, Κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε. (Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης) = {Α,Β,Γ}. Παρατηρώντας την παραγόμενη λίστα κατανοούμε ότι ο/η μαθητής/τρια, βάσει των ενδιαφερόντων του/της, ταιριάζει περισσότερο (θετική σχέση) με την κατηγορία Α, δεν ταιριάζει καθόλου (αρνητική σχέση) με την κατηγόρια Γ, ενώ στη μέση (ουδέτερη σχέση) βρίσκεται η κατηγορία Β. Το σχήμα 2 παρουσιάζει αλγοριθμικά τα βήματα της μεθόδου Electra. Σχήμα 1-Παράδειγμα παραγωγής της ταξινομημένης βάσει ενδιαφερόντων λίστας κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης χρησιμοποιώντας τη μέθοδο Electra. Αλγόριθμος ESOG_Electra (Συντελ_Βαρ[][], Βαθμοί[], Ν, Μ) 1. Για i από 1 μέχρι Μ!Πλήθος μαθημάτων 2. Για j από 1 μέχρι Ν!Πλήθος κατηγοριών τμημάτων Τ.Ε. 3. Για k από 1 μέχρι Ν 4. Αν i j τότε 5. Αν Συντελ_Βαρ[i][j] Συντελ_Βαρ[i][k] τότε!συντελ. βαρυτ. κάθε μαθήματος για κάθε κατηγορία Τιμές 1-5. 6. CompArray[j][k][i] Βαθμοί[i]!Βαθμοί: Περιέχει τους βαθμούς αρεσκείας. Τιμές 1-5 7. Αλλιώς 8. CompArray[j][k][i] 0 9. Μηδένισε τις τιμές των Πινάκων RowSum[]και ColSum[] 10. Για j από 1 μέχρι Ν 11. Για k από 1 μέχρι Ν 12. SumArray[ j][ k] M i= 1 CompArray[ j][ k][ i] M i= 1 13. Αν SumArray[j][k] 0,6 τότε Βαθµοί[ i] Σελ. 12 από 37

14. BoolArray[j][k] 1 15. Αλλιώς 16. BoolArray[j][k] 0 17. RowSum[j] RowSum[j]+BoolArray[j][k] 18. ColSum[k] ColSum[k]+BoolArray[j][k] 19. Για i από 1 μέχρι Ν 20. ElectraRank[i] RowSum[i] - ColSum[i] 21. Ταξινόμησε (ElectraRank[]) 22. Αποτέλεσματα: ElectraRank[] Σχήμα 2-Αλγοριθμική αναπαράσταση της μεθόδου Electra 2.4. Αρχιτεκτονική Εφαρμογής ESOG. Σύμφωνα με τις αρχές ανάπτυξης Πληροφοριακών Συστημάτων, οι βασικότερες ενότητες ανάπτυξης εφαρμογών λογισμικού είναι η ανάλυση, η σχεδίαση και η υλοποίηση (Geoff Cutts, 1991). Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζονται κάποια βασικά στοιχεία από τα στάδια ανάπτυξης της εφαρμογής ESOG. Έχοντας ορίσει το πρόβλημα που καλείται η εφαρμογή να λύσει και μετά από συζητήσεις με τους πιθανούς μελλοντικούς χρήστες της εφαρμογής, δηλαδή μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης διαχειριστές της εφαρμογής ESOG, καταλήξαμε στο αναλυτικό Διάγραμμα Ροής Δεδομένων (ΔΡΔ) που παρουσιάζεται στο σχήμα 3. Τα ΔΡΔ είναι μια από τις πιο διαδεδομένες τεχνικές δομημένης ανάλυσης και σχεδιασμού Πληροφοριακών Συστημάτων και παρέχουν τη δυνατότητα παραστατικής περιγραφής των επιμέρους τμημάτων ενός συστήματος και των επικοινωνιών που υφίστανται ανάμεσά τους (Geoff Cutts, 1991). Το ΔΡΔ του σχήματος 3 παρουσιάζει τις λειτουργίες που μπορούν να εκτελέσουν οι οντότητες του συστήματος, δηλαδή οι διαχειριστές και οι μαθητές/τριες. Οντότητα Διαχειριστής: Είναι ο/η εκπαιδευτικός που αναλαμβάνει να γράψει το σχολείο στην εφαρμογή ESOG και φαίνεται ως υπεύθυνος της εφαρμογής στην κοινωνία του σχολείου. Ο διαχειριστής, για να γράψει το σχολείο στο ESOG, ώστε να μπορούν οι μαθητές/τριες να το χρησιμοποιήσουν, εισάγει τα στοιχεία του και τα στοιχεία του σχολείου στην εφαρμογή μέσω της λειτουργίας «Εγγραφή» και αυτά αποθηκεύονται στην αποθήκη δεδομένων «Στοιχεία Σχολείου - Διαχειριστή». Αν ένας διαχειριστής έχει γράψει το σχολείο του, τότε μπορεί να εισέλθει (log in) στο σύστημα μέσω της λειτουργίας Αυθεντικοποίησης, δίνοντας το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασής του. Στη συνέχεια, ο συγκεκριμένος εκπαιδευτικός μπορεί να διαχειριστεί τα μαθήματα, τις κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε. και τις σχέσεις μεταξύ αυτών. Συγκεκριμένα, μπορεί να εισάγει, να διαγράψει ή να αναζητήσει ένα μάθημα στην/από την αποθήκη δεδομένων «Μαθήματα Δ.Ε.» μέσω της λειτουργίας «Διαχείριση Μαθημάτων». Αντίστοιχα, μπορεί να εισάγει, να διαγράψει ή να αναζητήσει μια κατηγορία τμημάτων Τ.Ε. στην/από την αποθήκη «Κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε.» μέσω της λειτουργίας «Διαχείριση κατηγοριών Τ.Ε.». Επίσης, ο διαχειριστής μπορεί είτε να εισάγει συντελεστές βαρύτητας (σχέσεις) για νέα μαθήματα είτε να ενημερώσει τους ήδη υπάρχοντες, αν δεν συμφωνεί με αυτούς (συνιστάται μόνο σε ειδικούς Σ.Ε.Π.), είτε να αναζητήσει συντελεστές βαρύτητας μαθημάτων σε κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε. Οι δυνατότητες αυτές είναι διαθέσιμες μέσω της λειτουργίας «Διαχείριση σχέσεων μαθημάτων τμημάτων Τ.Ε.». Όλα τα στοιχεία σχετικά με τις σχέσεις καταγράφονται στην αποθήκη «Σχέσεις Μαθημάτων Κατηγοριών Τμημάτων Τ.Ε.». Τέλος, οι διαχειριστές, μέσω της λειτουργίας «Διαχείριση αποτελεσμάτων έρευνας», έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τα στατιστικά των απαντήσεων (αποθήκη: Σελ. 13 από 37

«Απαντήσεις Σχέσεις μαθητών με μαθήματα») των μαθητών/τριών, είτε του σχολείου τους είτε άλλου σχολείου, στο ερωτηματολόγιο μαθημάτων του ESOG. Συγκεκριμένα, ο διαχειριστής, μέσω αυτής της λειτουργίας μπορεί είτε να ενημερωθεί για τα στατιστικά απαντήσεων συνολικά είτε να κάνει ερωτήσεις στο σύστημα όπως για παράδειγμα «Τι ποσοστό αγοριών της Γ Λυκείου του λυκείου Θέρμου Αιτ/νίας έχει βαθμολογήσει ως πάρα πολύ ενδιαφέρον το μάθημα των μαθηματικών». Αυτού του είδους οι ερωτήσεις επιτυγχάνονται μέσω φίλτρων. Ο διαχειριστής, μέσω της συγκεκριμένης λειτουργίας μπορεί να διαγράψει απαντήσεις μαθητών του δικού του σχολείου. Οι αντίστοιχες δυνατότητες είναι διαθέσιμες και για τις κατατάξεις Electra (λειτουργία: «Διαχείριση κατατάξεων Electra»), δηλαδή για τις σχέσεις μεταξύ των μαθητών με τις κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε. που προέκυψαν από την επεξεργασία της λειτουργίας «Electra». Η λειτουργία «Electra» αποθηκεύει τις κατατάξεις αυτές στην αποθήκη «Κατατάξεις μαθητών σε κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε.» Σχήμα 3-Διάγραμμα Ροής Δεδομένων εφαρμογής ESOG Οντότητα μαθητής: Ο/Η μαθητής/τρια, μέσω της λειτουργίας «Ερωτηματολόγιο μαθημάτων Δ.Ε.», εισάγει τα στοιχεία του και τον βαθμό αρέσκειας για κάθε μάθημα Δ.Ε. Οι απαντήσεις του αποθηκεύονται στην αποθήκη «Απαντήσεις». Όταν ο/η μαθητής/τρια ολοκληρώσει τη διαδικασία συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου, η λειτουργία «Electra» αναλαμβάνει την επεξεργασία των απαντήσεων και την παραγωγή και παρουσίαση στο/στη μαθητή/τρια της ταξινομημένης, βάσει ενδιαφερόντων, λίστας κατηγοριών τμημάτων Τ.Ε. Οι κατατάξεις που συνθέτουν τη λίστα, οι οποίες είναι της μορφής <Θέση> <Κατηγορία Τμημάτων Τ.Ε.> <Βαθμοί Electra>, αποθηκεύονται στην αποθήκη «Κατατάξεις μαθητών σε Τμήματα Τ.Ε.». Οι τιμές «Βαθμοί Electra» δείχνουν το πόσο ταιριάζει ο/η μαθητής/τρια με το αντίστοιχη κατηγορία τμημάτων Τ.Ε. Άρα, ο μαθητής/τρια δεν πρέπει να λαμβάνει υπόψη του μόνο την κατάταξη αλλά και τους βαθμούς που συγκεντρώνει η κάθε κατηγορία (η πρώτη κατηγορία μπορεί να έχει πολύ μεγάλη διαφορά σε βαθμούς από τη δεύτερη). Οι κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε. είναι δυνατό να έχουν βαθμολογηθεί με αρνητικές τιμές από την μέθοδο Electra, πράγμα που δείχνει ότι ο/η μαθητής/τρια δεν ταιριάζει καθόλου με την αντίστοιχη κατηγορία τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σελ. 14 από 37

Συνεχίζουμε την παρουσίαση της αρχιτεκτονικής της εφαρμογής ESOG, περιγράφοντας τη Βάση Δεδομένων (ΒΔ) που αυτή χρησιμοποιεί για την αποθήκευση των δεδομένων που διαχειρίζεται. Το μοντέλο Οντοτήτων Συσχετίσεων καθιστά δυνατή την περιγραφή των δεδομένων ενός Πληροφοριακού Συστήματος απεικονίζοντας αντικείμενα και συσχετίσεις, και αποτελεί την πιο δημοφιλή μεθοδολογία ανάπτυξης του αρχικού σχεδιασμού μιας ΒΔ (R. Ramakrishnan, J. Gehrke, 2000). Το διάγραμμα Οντοτήτων Συσχετίσεων (ΔΟΣ) της εφαρμογής ESOG παρουσιάζεται στο σχήμα 4. Οι Οντότητες αντιπροσωπεύονται από ορθογώνια, οι συσχετίσεις μεταξύ οντοτήτων από ρόμβους και τα πεδία που συνθέτουν μια οντότητα από ελλείψεις. Το ΔΟΣ του σχήματος 4 περιλαμβάνει συσχετίσεις πολλά προς πολλά Μ:Ν (Παράδειγμα τέτοια συσχέτισης είναι η «Μαθητής - Αρέσει - Μάθημα», δηλ., σε έναν μαθητή μπορεί να αρέσουν πολλά μαθήματα και ένα μάθημα μπορεί να αρέσει σε πολλούς μαθητές) και μια ένα προς πολλά 1:Μ («Μαθητής Ανήκει Σχολείο», δηλ, ένας μαθητής ανήκει σε ένα σχολείο και ένα σχολείο μπορεί να έχει πολλούς μαθητές). Με κόκκινους υπογραμμισμένους χαρακτήρες παρουσιάζονται τα πεδία κλειδιά των οντοτήτων, δηλαδή το πεδίο που προσδιορίζει μονοσήμαντα ένα στιγμιότυπο της οντότητας. Για παράδειγμα, ένα μάθημα προσδιορίζεται μονοσήμαντα από το πεδίο ID. Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, ο αναγνώστης, ακόμη και με βασικές γνώσεις πάνω σε θέματα ΒΔ, μπορεί να ερμηνεύσει το ΔΟΣ του σχήματος 4. Σχήμα 4-: Διάγραμμα Οντοτήτων Συσχετίσεων εφαρμογής ESOG Χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία απεικόνισης (mapping) μετατρέπουμε το μοντέλο οντοτήτων-συσχετίσεων που παρουσιάσαμε, σε σχεσιακό σχήμα (R. Ramakrishnan, J. Gehrke, 2000). Η διαδικασία αυτή είναι το πιο σημαντικό στάδιο του λογικού σχεδιασμού μιας Βάσης Δεδομένων. Το σχεσιακό σχήμα παρουσιάζεται στο σχήμα 5. Σελ. 15 από 37

Όνομα Πίνακα ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕ ΜΑΘΗΤΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ_1 ΑΡΕΣΕΙ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ_2 Πεδία ID,Λεκτικό ID, Λεκτικό ID, Φύλο, Τάξη, ΣΧΟΛΕΙΟ.ID* ID, E-Mail, Όνομα_Διαχ, Τηλέφωνο, Ονομασία, Κωδικός, Όνομα Χρήστη ΜΑΘΗΜΑ.ID, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕ, Συντελεστής Σχέσης ΜΑΘΗΤΗΣ.ID, ΜΑΘΗΜΑ.ID, Βαθμός αρεσκείας ΜΑΘΗΤΗΣ.ID, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕ, Βαθμός Σχέσης Σχήμα 5-Σχεσιακό σχήμα Βάσης Δεδομένων ESOG 2.5. Υλοποίηση εφαρμογής ESOG Σχετικά με την υλοποίηση της Εφαρμογής ESOG πρέπει να αναφερθεί ότι αναπτύχτηκε χρησιμοποιώντας την τεχνολογία PHP/MySQL, φιλοξενείται σε εξυπηρετητή ιστοσελίδων (web server) του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (ΠΣΔ) και είναι προσπελάσιμη από το URL: http:// users.sch.gr/stoug/esog. Η Βάση Δεδομένων υλοποιήθηκε χρησιμοποιώντας την υπηρεσία phpmyadmin του ΠΣΔ. Εγχειρίδιο χρήσης της εφαρμογής ESOG είναι διαθέσιμο στο URL: http://users.sch.gr/stoug/esog/esog_manual.pdf. Επίσης, εκτός από το server side scripting (προγραμματισμός PHP), έχουν γραφεί αρκετά τμήματα κώδικα σε java script (client scripting), τα περισσότερα από αυτά στοχεύουν στον έλεγχο εγκυρότητας των δεδομένων που εισάγει ο χρήστης στις διεπαφές της εφαρμογής (form validation) 2.6. Μελέτη περίπτωσης Ύστερα από μελέτη των προγραμμάτων σπουδών τμημάτων Πανεπιστημίων και Α.Τ.Ε.Ι. και των μαθημάτων του αναλυτικού προγράμματος των Γυμνασίων και των Λυκείων [7,8,9,10], ομαδοποιήσαμε τα τμήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε 12 βασικές κατηγορίες με κύριο κριτήριο τα μαθήματα που συμπεριλαμβάνονται στα προγράμματα σπουδών των τμημάτων των Πανεπιστημίων και Α.Τ.Ε.Ι. και επιλέξαμε 24 μαθήματα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Σε κάθε κατηγορία αντιστοιχήσαμε ένα συντελεστή βαρύτητας, από το ένα μέχρι το πέντε, για κάθε μάθημα. Τα δεδομένα αυτά καταχωρήθηκαν στην Βάση Δεδομένων της εφαρμογής ESOG μέσω της διεπαφής της. Ο αναγνώστης μπορεί να μελετήσει τους συντελεστές βαρύτητας που χρησιμοποιήσαμε σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης παρατηρώντας το σχήμα 6 (ή πληκτρολογώντας στο φυλομετρητή του (web browser) το URL: http:// users.sch.gr/stoug/esog/contributors.pdf.) Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κάθε διαχειριστής σχολείου μπορεί να επιλέξει διαφορετικά μαθήματα, κατηγορίες και συντελεστές βαρύτητας προσαρμόζοντας την εφαρμογή ανάλογα με τις απαιτήσεις του. Σε κάθε περίπτωση ο ορισμός των συντελεστών βαρύτητας αποτελεί αντικείμενο περαιτέρω έρευνας και πρέπει να εκτελείται από ομάδα ειδικών στο Σ.Ε.Π. και στα προγράμματα σπουδών. Επίσης, εκτός από μαθήματα, μπορούν να εισαχθούν στην εφαρμογή και άλλα κριτήρια επιλογής σπουδών όπως ειδικές δεξιότητες και ενδιαφέροντα. Σελ. 16 από 37

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Αισθητική Αγωγή (Εικαστικά-Μουσική-Θεατρολογία) Αναπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον Αρχαία Ελληνικά Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Βιολογία Γεωγραφία - Αστρονομία Δίκαιο Θρησκευτικά Ιστορία Κοινωνιολογία Λατινικά Μαθηματικά Νέα Ελληνικά - Έκθεση Ξένες γλώσσες Οικονομία Πληροφορική Στατιστική Στοιχεία Γεωπονίας Σχέδιο Τεχνολογία Φυσική Φυσική Αγωγή Χημεία Ψυχολογία Γεωπονικές επιστήμες Διατροφή - Περιβάλλον Θετικές επιστήμες (Μαθηματικό Φυσικό - Χημικό) Ιατρική Παραϊατρικά επαγγέλματα Βιολόγοι - Γυμναστές Καλών Τεχνών Μουσική Κινηματογράφο ς Μηχανικοί (Αρχιτέκτονες Πολιτικοί μηχανικοί μηχανολόγοι Ηλεκτρολόγοι ΠΕ-ΤΕ) Νομικοί Πολιτικές Επιστήμες Ιστορικό Οικονομικές επιστήμες Διοίκηση Επιχειρήσεων Παιδαγωγικά Νηπιαγωγοί Πληροφορικοί Επικοινωνίες Νέες Τεχνολογίες Φιλοσοφικές σχολές ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες Ψυχολογία Λογοθεραπεία Στρατιωτικές σχολές Αστυνομία 1 4 1 2 5 5 2 1 1 2 1 4 2 2 2 3 4 5 1 4 4 1 5 1 1 5 1 1 3 4 1 1 1 1 1 5 1 2 1 4 5 4 1 5 5 1 5 1 1 3 1 1 5 3 1 1 1 1 1 4 1 1 1 3 4 1 1 3 4 5 5 3 5 1 2 1 1 1 1 1 3 3 1 1 4 4 2 1 1 1 5 1 1 1 1 5 2 5 1 2 1 3 1 1 3 1 1 5 2 2 3 5 5 2 5 5 5 1 4 1 1 1 3 1 1 1 5 2 5 4 3 1 5 4 4 1 3 1 1 1 1 1 1 4 1 2 1 5 1 1 3 1 2 3 1 4 3 3 5 4 5 1 1 2 1 1 1 2 3 1 2 1 2 3 1 3 3 3 1 3 4 2 1 2 2 2 2 1 3 1 2 5 1 5 1 2 1 1 1 1 1 2 1 5 2 3 2 5 5 1 1 5 4 1 1 2 3 1 5 1 1 1 2 3 5 4 5 1 5 5 1 2 2 1 1 1 1 1 1 4 1 1 1 2 2 1 1 1 1 3 1 1 4 2 1 3 2 1 1 1 1 1 1 5 1 2 2 1 2 3 3 2 4 3 1 2 3 2 2 3 3 1 1 3 1 4 2 4 Σχήμα 6-Συντελεστές βαρύτητας Σελ. 17 από 37

Πληρέστερη θα ήταν η παρουσίαση της μελέτη περίπτωσης αν είχαμε καταρχάς μελετήσει το πρόγραμμα σπουδών των επιμέρους σχολών Πανεπιστημίων και Α.Τ.Ε.Ι. με λεπτομέρεια που να εξαντλεί κάθε τμήμα σε κάθε πόλη. Είναι δεδομένο πως η ακαδημαϊκή ελευθερία νομιμοποιεί κάποια τμήματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που εδρεύουν σε διαφορετικές πόλεις, παρόλο που έχουν κοινή ονομασία, να έχουν διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών. Αν λοιπόν είχε προηγηθεί αυτή η μελέτη, τότε το βήμα της ομαδοποίησης των σχολών θα ήταν πολύ πιο σίγουρο και η βαθμολόγηση (συντελεστές βαρύτητας) των μαθημάτων του σχολικού αναλυτικού προγράμματος πολύ πιο ακριβής. Μια τέτοια αναλυτική μελέτη, αποτελεί αντικείμενο που θα μας απασχολήσει στο μέλλον, σε άλλη εργασία μας και θα έχει στόχο τον επαναπροσδιορισμό των συντελεστών βαρύτητας. Στην ενότητα αυτή παρουσιάζουμε τα πιο χαρακτηριστικά αποτελέσματα που προέκυψαν από τη συμπλήρωση του ανώνυμου, ηλεκτρονικού, ερωτηματολογίου μαθημάτων της εφαρμογής ESOG από μαθητές και μαθήτριες της Λυκείων του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Συγκεκριμένα, το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 211 μαθητές 6 Γενικών Λυκείων. Το συγκεκριμένο σύνολο δεδομένων περιγράφεται από τα σχήματα 7 και 8. Τα σχήματα αυτά δείχνουν τη αριθμητική υπεροχή των μαθητών της Γ Λυκείου, πράγμα που κάνει το σύνολο δεδομένων πιο αξιόπιστο αφού οι μαθητές της Γ Λυκείου βρίσκονται στην διαδικασία προετοιμασίας για την συμπλήρωση του μηχανογραφικού τους δελτίου. Επίσης διακρίνουμε μια αριθμητική υπεροχή των κοριτσιών σε σχέση με τα αγόρια. Τα αποτελέσματα (κατατάξεις σε τμήματα Τ.Ε.) που τους/τις παρουσιάστηκαν, στις περισσότερες περιπτώσεις επιβεβαίωσαν τις σκέψεις τους για τις σπουδές τους. Πριν τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου του ESOG, τονίζονταν στους/στις μαθητές/τριες ότι η λίστα κατατάξεων σε τμήματα Τ.Ε. η οποία θα τους εμφανιζόταν, είναι αποτέλεσμα μιας μεθόδου η οποία βρίσκεται σε δοκιμαστικό στάδιο. Να σημειωθεί ότι σε αυτή την εργασία δεν εξετάζουμε διαφορές στις προτιμήσεις μεταξύ των δύο φύλων και μεταξύ μαθητών/τριών διαφορετικών σχολείων. Μια τέτοια μελέτη αποτελεί αντικείμενο μελλοντικής εργασίας μας, η οποία θα πραγματοποιηθεί αφού πρώτα έχει εγγραφή στο ESOG ένας σημαντικός αριθμός σχολείων και έχουν συλλεχτεί ένας αξιόλογος αριθμός απαντήσεων μαθητών/τριών διαφορετικών σχολείων. Αγόρια - Κορίτσια 140 120 100 80 60 Αγόρια Κορίτσια 40 20 0 Πλήθος μαθητών Σχήμα 7-Αναλογία Αγοριών Κοριτσιών Σελ. 18 από 37

Πλήθος μαθητών ανα τάξη 160 140 120 100 80 60 Α Λυκείου Β Λυκείου Γ Λυκείου 40 20 0 Πλήθος μαθητών Σχήμα 8-Πλήθος μαθητών ανά τάξη Στο σχήμα 9 παρουσιάζονται οι κατατάξεις των μαθητών/τριών σε κατηγορίες τμημάτων Τ.Ε. Συγκεκριμένα το σχήμα παρουσιάζει, για κάθε αντικείμενο σπουδών, τι ποσοστό κατατάχτηκε σε κάθε θέση της ταξινομημένης βάσει ενδιαφερόντων λίστας. Το σχήμα αυτό δεν παρουσιάζει τους βαθμούς Electra που έλαβε κάθε κατηγορία, αλλά το πόσες φορές κάθε κατηγορία εμφανίστηκε σε κάθε θέση της λίστας. Υπενθυμίζουμε ότι οι βαθμοί Electra παρουσιάζονται από την εφαρμογή ESOG στον/στη μαθητή/τρια μετά τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και είναι αυτοί που δείχνουν πόσο πολύ η κάθε κατηγορία ταιριάζει με τον/την μαθητή/τρια (Μια κατηγορία τμημάτων μπορεί να εμφανιστεί στην πρώτη θέση της λίστας, αλλά να έχει πολύ μικρή διαφορά σε βαθμούς Electra με τη δεύτερη κατηγορία και το αντίθετο). Το σχήμα 10 παρουσιάζει το κατά πόσο αρέσουν τα μαθήματα Δ.Ε. στους μαθητές και στις μαθήτριες που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο. Για κάθε μάθημα υπάρχουν πέντε μετρήσεις, μια για κάθε βαθμό αρέσκειας (καθόλου, λίγο, μέτρια, πολύ, πάρα πολύ), που δείχνουν τα αντίστοιχα ποσοστά των μαθητών/τριών. Όπως θα περίμενε κανείς, τα μαθήματα φυσικής αγωγής και πληροφορικής βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, ενώ εντύπωση προκαλούν οι υψηλές θέσεις που κατέλαβαν τα μαθήματα της βιολογίας και της ψυχολογίας. Μελετώντας τα σχήματα 9 και 10, γίνεται κατανοητό ότι η κατηγορία σπουδών «Ιατρική - Παραϊατρικά επαγγέλματα - Βιολόγοι - Γυμναστές» είναι η κατηγορία που εμφανίστηκε τις περισσότερες φορές στην πρώτη θέση. Το γεγονός αυτό προέκυψε από το ότι οι μαθητές, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, δήλωσαν ότι τους αρέσει το μάθημα της φυσικής αγωγής, ενώ ήταν πολλοί και αυτοί που δήλωσαν ότι τους αρέσει το μάθημα της βιολογίας. Τα δύο αυτά μαθήματα έχουν αυξημένο συντελεστή βαρύτητας στην εν λόγω κατηγορία. Επίσης, είναι άξιο αναφοράς ότι σε ελάχιστους μαθητές εμφανίστηκε στην πρώτη θέση η κατηγορία «Γεωπονικές επιστήμες Διατροφή Περιβάλλον», παρόλο που οι μαθητές/τριες ζουν σε περιοχές που, σε μεγάλο βαθμό, στηρίζονται οικονομικά στην κτηνοτροφία και τη γεωργία. Αυτό προέκυψε εξαιτίας του ότι μαθήματα κυρίως επιλογής, π.χ. «Στοιχεία γεωπονίας», επιλέχτηκαν από ελάχιστους/ες μαθητές/τριες, με αποτέλεσμα είτε να δηλώσουν ότι δεν τους αρέσουν, χωρίς να τα έχουν παρακολουθήσει, είτε να μην απαντούν τις ερωτήσεις που σχετίζονται με αυτά τα μαθήματα. Παρατηρώντας τα τμήματα που σχετίζονται με την Πληροφορική, τις Επικοινωνίες και τις Νέες τεχνολογίες, συμπεραίνουμε ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό μαθητών/τριών κατατάχτηκε στην συγκεκριμένη κατηγορία στην 1 η θέση, ενώ αντίθετα, η κατηγορία αυτή έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά μαθητών/τριων στη 2 η θέση. Έτσι, θεωρούμε ότι δε θα πρέπει να βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα σχετικά με τις κατατάξεις στις διάφορές κατηγορίες, Σελ. 19 από 37

παρατηρώντας απλά τα ποσοστά των κατηγοριών στην 1 η θέση. Τα συμπεράσματα πρέπει να εξάγονται αφού πρώτα μελετηθούν τα ποσοστά όλων των θέσεων. Τέλος, στο σχήμα 5 παρατηρούμε τα υψηλά ποσοστά που έλαβαν οι κατηγορίες Καλών Τεχνών Μουσικοί Κινηματογράφος και Φιλοσοφικές σχολές ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες στις δύο πρώτες θέσεις. Ίσως τα ποσοστά αυτά να ερμηνεύονται από το γεγονός ότι στο ερωτηματολόγιο μαθημάτων απάντησαν περισσότερα κορίτσια, τα οποία, είναι κοινά αποδεκτό ότι δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για μαθήματα βαρύτητας για αυτές τις κατηγορίες. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μια αύξηση στη ζήτηση των Παιδαγωγικών τμημάτων και των Στρατιωτικών και Αστυνομικών σχολών εξαιτίας της άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης που προσφέρουν. Έτσι, κάποιοι/ες μαθητές/τριες, πριν την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου του ESOG, δήλωσαν ότι ενδιαφέρονται για τα συγκεκριμένα τμήματα. Ωστόσο, πολλές ήταν οι φορές που το ESOG δεν επιβεβαίωσε αυτές τις σκέψεις τους και αυτό γιατί οι συγκεκριμένοι/ες μαθητές/τριες δήλωσαν, μέσω του ερωτηματολογίου, ότι δεν ενδιαφέρονται για βασικά μαθήματα για αυτές τις κατηγορίες τμημάτων. 25,00% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% Ιατρική - Παραϊατρικά επαγγέλματα - Βιολόγοι - Φιλοσοφικές σχολές ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες Μηχανικοί (Αρχιτέκτονες - Πολιτικοί Μηχ. - Μηχανολόγοι - Θετικές επιστ. (Μαθηματικό - Φυσικό - Χημικό) Καλών Τεχνών - Μουσική - Κοινηματογράφος Νομική - Πολιτικές Επιστ. - Ιστορικό Οικονομικές Επιστήμες - Διοίκηση Επιχειρήσεων Ψυχολογία - Λογοθεραπεία Πληροφορική - Επικοινωνίες - Νέες Τεχνολογίες Στρατιωτικές Σχολές - Αστυνομία Παιδαγωγικό - Νηπιαγωγοί Γεωπονικές Επιστ. - Διατροφή - Περιβάλλον Σχήμα 9-Κατατάξεις μαθητών σε κατηγορίες τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σελ. 20 από 37

Καθόλου Λίγο Μέτρια Πολύ Πάρα πολύ 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Φυσική Αγωγή Ψυχολογία Πληροφορική Μαθηματικά Βιολογία Φυσική Αισθητική Αγωγή ΑΕΠΠ Στατιστική ΑΟΔΕ Χημεία Τεχνολογία Νέα Ελληνικά - Έκθεση Σχέδιο Ξένες γλώσσες Οικονομία Ιστορία Γεωγραφία - Αστρονομία Λατινικά Αρχαία Ελληνικά Κοινωνιολογία Θρησκευτικά Δίκαιο Στοιχεία Γεωπονίας Σχήμα 10-Βαθμός αρεσκείας μαθητών για μαθήματα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης 2.7. Μελλοντική Έρευνα Διάφορες ιδέες προέκυψαν κατά την εκπόνηση αυτής της εργασίας. Έτσι ενδιαφέρον θα είχε το να εφαρμοσθεί το ESOG για να βοηθήσει τους μαθητές/τριες και σε άλλες παρόμοιες αποφάσεις όπως για παράδειγμα επιλογή κατεύθυνσης (Θετική, Θεωρητική, Τεχνολογική) ή επιλογή μαθημάτων επιλογής. Επίσης, Το ESOG μπορεί να φανεί χρήσιμο στους διαχειριστές που ενδιαφέρονται να μελετήσουν τα στατιστικά του ESOG για να καταλήξουν σε χρήσιμα συμπεράσματα όπως για παράδειγμα να μελετήσουν για ποια μαθήματα και για ποιες σπουδές ενδιαφέρονται περισσότερο οι μαθητές/τριες των αστικών κέντρων και για ποια της επαρχίας ή αν διαφοροποιείται το ενδιαφέρον για τα μαθήματα και τις κατηγορίες τμημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης ανάλογα με την γεωγραφική θέση του σχολείο ή ποια μαθήματα αρέσουν περισσότερο στα αγόρια και ποια στα κορίτσια. Μια τέτοια μελέτη αποτελεί αντικείμενο μελλοντικής εργασίας μας. Τέλος, η εφαρμογή ESOG μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ένα σχολείο ώστε να γίνει γνωστό το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών για τα διάφορα μαθήματα επιλογής και έτσι η διεύθυνση του σχολείο να προχωρήσει έγκαιρα στις απαιτούμενες ενέργειες για την τοποθέτηση στο σχολείο εκπαιδευτικών των αντίστοιχων ειδικοτήτων. Τέλος, αντικείμενο έρευνας αποτελεί ο πιο ακριβής προσδιορισμός των συντελεστών βαρύτητας των μαθημάτων στα διάφορα τμήματα Ανώτατης Εκπαίδευσης και η σωστή ομαδοποίηση των τμημάτων αυτών. 2.8. Συμπεράσματα - Συζήτηση Η εργασία αυτή παρουσίασε μια διαδικτυακή εφαρμογή η οποία συμβάλει στην ορθότερη λήψη απόφασης από τους/τις μαθητές/τριες σχετικά με τις σπουδές που θα ακολουθήσουν. Επίσης, υπογραμμίζει ότι η επιστήμη της πληροφορικής και συγκεκριμένα ο τομέας που ασχολείται με τα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων μπορεί να βοηθήσει τον Σελ. 21 από 37

επαγγελματικό προσανατολισμό των μαθητών/τριών. Η εργασία παρουσίασε τις επιδιώξεις της εφαρμογής ESOG, τη μέθοδο Electra, την αρχιτεκτονική της εφαρμογής ESOG και μια μελέτη περίπτωσης. Πρέπει να επισημάνουμε ότι σκοπός της εργασίας μας είναι να δείξουμε περισσότερο τη συμβολή μιας εφαρμογής λογισμικού και των συστημάτων υποστήριξης αποφάσεων στη διευκόλυνση των μαθητών/τριών να συμπληρώσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια το μηχανογραφικό τους δελτίο. Επίσης, αν φοιτούν σε μικρότερη τάξη να διερευνήσουν περισσότερο το πεδίο ενδιαφερόντων τους ανεξάρτητα από εκείνα τα μαθήματα που για το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχουν βαρύτητα. Σε κάθε περίπτωση πάντως οφείλουμε να τονίσουμε ότι ο/η μαθητής/τρια που χρησιμοποιεί μια εφαρμογή λογισμικού προκειμένου να βοηθηθεί στη λήψη απόφασης σε κρίσιμα μεταβατικά στάδια για τη ζωή του/της δεν πρέπει να θεωρήσει ότι το αποτέλεσμα είναι τόσο έγκυρο, ώστε να επαναπαυτεί για την απόφασή του/της μόνο σε αυτό. Πρέπει να βοηθηθεί από το σύμβουλο, να προβληματοποιήσει τα ενδιαφέροντά του, δηλαδή να καταλάβει πώς διαμορφώθηκαν αυτά, από ποιους παράγοντες επηρεάστηκαν και να κατανοήσει επίσης πως δεν θα πρέπει να τα θεωρεί στατικά και αναλλοίωτα, αλλά ότι αντίθετα μπορεί σε επόμενο στάδιο της ζωής του/της να καλλιεργήσει κάποια άλλα. Εργαλεία τέτοιου είδους ολοκληρώνουν την αποστολή τους, όταν απαλλάσσονται από τη στείρα διαγνωστική τους λειτουργία και συνοδεύονται από την κατάλληλη συμβουλευτική παρέμβαση. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να επισημάνονται στους/στις μαθητές/τριες πριν χρησιμοποιήσουν το ESOG ώστε να είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματα της εφαρμογής με το καλύτερο δυνατό τρόπο. Σελ. 22 από 37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παρουσίαση της διεπαφής της Εφαρμογής ESOG 3.1. Εισαγωγή Αυτό το κεφάλαιο αποτελεί μια σύντομη παρουσίαση της διεπαφής της εφαρμογής ESOG που παρουσιάστηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Η εφαρμογή αυτή, είναι αποτέλεσμα μιας προσπάθειας χρησιμοποίησης μεθόδων πληροφορικής και συγκεκριμένα μεθόδων Υποστήριξης Αποφάσεων στον Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό. Μέσω του ESOG, οι μαθητές μπορούν να δηλώνουν το ενδιαφέρον τους για μαθήματα που έχουν παρακολουθήσει στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και η εφαρμογή τους παρουσιάζει μια ταξινομημένη βάσει ενδιαφερόντων λίστα κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης όπου θα συναντήσουν ένα πρόγραμμα σπουδών το οποίο θα έχει για αυτούς το περισσότερο ενδιαφέρον. Η λίστα αυτή είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας των ενδιαφερόντων των μαθητών για τα μαθήματα της μεθόδου στήριξης αποφάσεων Electra. 3.2 Χρήστες εφαρμογής ESOG Στην εφαρμογή ESOG εμπλέκονται δύο είδη χρηστών: Οι διαχειριστές και οι μαθητές. Οι διαχειριστές είναι εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης οι οποίοι εισάγουν το σχολείο όπου υπηρετούν στην εφαρμογή, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο, τους μαθητές του σχολείου να την χρησιμοποιήσουν. Οι διαχειριστές μπορούν να εισάγουν / διαγράφουν / αναζητούν μαθήματα και κατηγορίες τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο / από σύστημα. Επίσης, οι διαχειριστές μπορούν να εισάγουν / διαγράφουν / αναζητούν συντελεστές βαρύτητας (σχέσεις) μαθημάτων σε κατηγορίες τμημάτων και να παρακολουθούν τα αποτελέσματα (στατιστικά) του ερωτηματολογίου μαθημάτων του ESOG και των κατατάξεων των μαθητών σε κατηγορίες. Τέλος, οι διαχειριστές μπορούν να διαγράφουν απαντήσεις μαθητών στο ερωτηματολόγιο και κατατάξεις μαθητών σε κατηγορίες τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι μαθητές, εφόσον το σχολείο τους έχει γραφεί στην εφαρμογή, μπορούν να την χρησιμοποιούν απατώντας σε ένα ερωτηματολόγιο μαθημάτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όπου δηλώνουν το πόσο πολύ ενδιαφέρονται για αυτά τα μαθήματα. Στην συνέχεια, τους εμφανίζεται μια ταξινομημένη βάσει ενδιαφερόντων λίστα κατηγοριών τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Στις επόμενες σελίδες, παρουσιάζονται με την χρήση screenshots, οι παραπάνω λειτουργίες. 3.2.1. Διαχειριστής ESOG Έγγραφή στο ESOG Αφού πρώτα φορτώσει η εφαρμογή στον φιλομετρητή, οι νέοι διαχειριστές επιλέγουν από το μενού που εμφανίζεται στα αριστερά την επιλογή «Είσοδος Διαχειριστή» και στην συνέχεια επιλέγουν «Εγγραφή στο ESOG». Για να πραγματοποιηθεί η εγγραφή, ο διαχειριστής πρέπει να συμπληρώσει τα στοιχεία στα αντίστοιχα πεδία και να πατήσει το κουμπί «Εισαγωγή σχολείου» (σχήμα 11). Σελ. 23 από 37

Σχήμα 11-Διαδικασία εγγραφής στην εφαρμογή ESOG Αν έχει γίνει η διαδικασία εγγραφής, ο διαχειριστής μπορεί να αυθεντικοποιείται (log in) στην εφαρμογή, πληκτρολογώντας το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης του στα αντίστοιχα πεδία που εμφανίζονται μετά την επιλογή «Είσοδος Διαχειριστή». Μετά την αυθεντικοποίηση, στο διαχειριστή του σχολείου εμφανίζεται το μενού επιλογών που παρουσιάζεται στο σχήμα 12. Σχήμα 12-Μενού επιλογών διαχειριστή ESOG Σελ. 24 από 37

Ο διαχειριστής του σχολείου, από το μενού επιλογών, μπορεί να αποσυνδεθεί επιλέγοντας τον σύνδεσμο «Αποσύνδεση» ή να διαγράψει τον λογαριασμό του επιλέγοντας «Διαγραφή λογαριασμού». Επίσης, ο διαχειριστής, μέσω των επιλογών που εμφανίζονται μέσα στον πίνακα έχει τις δυνατότητες που παρουσιάζονται στη συνέχεια. Διαχείριση Μαθημάτων Εισαγωγή μαθήματος: Από όπου ο διαχειριστής μπορεί να εισάγει ένα μάθημα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης το οποίο θα εμφανίζεται στο ερωτηματολόγιο του μαθητή (σχήμα 13). Σχήμα 13-Εισαγωγή μαθήματος Αναζήτηση Διαγραφή Μαθήματος: Από όπου ο διαχειριστής μπορεί να αναζητήσει μάθημα / μαθήματα και στην συνέχεια, αν θέλει, να τα διαγράψει. Ο διαχειριστής έχει 3 τρόπους αναζήτησης μαθημάτων: 1. Να αναζητήσει ένα μάθημα πληκτρολογώντας την ακριβή ονομασία του μαθήματος, 2. Να αναζητήσει μαθήματα που το όνομα τους να αρχίζει από τους χαρακτήρες που πληκτρολογεί στο πεδίο αναζήτησης, 3. Να μην πληκτρολογήσει τίποτα στο πεδίο αναζήτησης και να ζητήσει να εμφανιστούν όλα τα μαθήματα που είναι αποθηκευμένα στη Βάση Δεδομένων του ESOG. Στο σχήμα 14 παρουσιάζεται ένα παράδειγμα αναζήτησης. Συγκεκριμένα ο διαχειριστής, ζητάει να του εμφανιστούν τα μαθήματα που το όνομα τους αρχίζει από τον χαρακτήρα «Α», πληκτρολογώντας τον συγκεκριμένο χαρακτήρα στο πεδίο αναζήτησης και πατώντας το κουμπί «Αναζήτηση Μαθήματος». Στο δεξί μέρος της εικόνας παρουσιάζονται τα τέσσερα μαθήματα που αρχίζουν από «Α». Ο διαχειριστής μπορεί να διαγράψει ένα από αυτά τα μαθήματα από την βάση δεδομένων της εφαρμογής ESOG επιλέγοντας το και πατώντας το κουμπί «Διαγραφή Μαθήματος». Σχήμα 14-Αναζήτηση και διαγραφή μαθημάτων Σελ. 25 από 37