«Ταξίδι γεύσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» Εκπαιδευτικός: Βαμβουνάκη Άρτεμις (ΠΕ 70) Επιβλέπων επιμορφωτής: Μανωλάκης Κωνσταντίνος Σχολείο Διεξαγωγής: Εκπαιδευτήρια Μαυροματάκη-Μητέρα Χανιά, Μάιος 2016
Εισαγωγή Η παρούσα δράση σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Teachers for Europe, που σκοπό έχει να εντάξει την ευρωπαϊκή διάσταση στη σχολική πραγματικότητα. Το σχολείο οφείλει να προετοιμάζει τους μαθητές για την ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία. Η σημερινή ελληνική κοινωνία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια και τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ό,τι αυτή η αλληλεπίδραση συνεπάγεται σε επίπεδο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, αμφίδρομα. Οι μαθητές ακούν καθημερινά διάφορες έννοιες σχετικές με την Ε.Ε. (στο σπίτι, στην τηλεόραση, στις συζητήσεις ενηλίκων) αδυνατώντας πολλές φορές να καταλάβουν τη σημασία τους. Αυτό το κενό έχει σκοπό να καλύψει η παρούσα δράση. Η έννοια της Ε.Ε. μπορεί να αρχίσει να γίνεται κατανοητή στα παιδιά, ξεκινώντας από τις μικρότερες ηλικίες και κτίζοντας κάθε χρόνο στην προηγούμενη γνώση τη νέα, εμπλουτίζοντάς την παράλληλα. Το «ταξίδι γεύσης στην Ε.Ε.» εφαρμόστηκε στην Α δημοτικού των εκπαιδευτηρίων Μαυροματάκη-Μητέρα. Το θέμα δεν προκαθορίστηκε από την εκπαιδευτικό, αλλά προέκυψε κατά τη διάρκεια του προγράμματος μέσω αξιοποίησης των αποριών και ενδιαφερόντων των μαθητών και ψηφίζοντας ανάμεσα στα θέματα που προέκυψαν. Έτσι, πέρα από τις γενικές γνώσεις γύρω από την έννοια της Ε.Ε., αποφασίσαμε να γνωρίσουμε τις γευστικές προτιμήσεις κάθε χώρας και να τις συγκρίνουμε με τις δικές μας! 2
Σκοπός-Στόχοι Σκοπός: Σκοπός της δράσης, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι να έρθουν οι μαθητές σε πρώτη επαφή με την έννοια της Ε.Ε. και να γνωρίσουν τις χώρες της και τα σύμβολα της. Επιμέρους στόχοι: Γνωστικοί: Κατανόηση της έννοιας Ε.Ε. Γνωριμία με τις χώρες της Ε.Ε. (ποιες είναι, πρωτεύουσα, σημαία, χάρτης, έτος ένταξης στην Ε.Ε., νόμισμα) Γνωριμία με τα σύμβολα της Ε.Ε. Γνωριμία με τα φαγητά των χωρών της Ε.Ε. Εύρεση και εκτέλεση συνταγών της Ε.Ε. Κοινωνικο-συναισθηματικοί: Ανάπτυξη συνεργατικότητας. Εξοικείωση με τις ΤΠΕ μέσω αναζήτησης πληροφοριών για τις χώρες της Ε.Ε. και αξιοποίηση του ιστοτόπου της Ε.Ε. Κατανόηση και σεβασμός της διαφορετικότητας. Αξιοποίηση του πολιτισμικού κεφαλαίου μαθητών που κατάγονται από χώρες τις Ε.Ε. 3
Περιγραφή δραστηριοτήτων Η κατάκτηση των στόχων επιτεύχθηκε μέσω δραστηριοτήτων, σχεδιασμένων, σύμφωνα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα της συγκεκριμένης ομάδας παιδιών και ακολουθώντας τις αρχές της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας. Δόθηκε έμφαση στην συνεργατική και στη βιωματική μάθηση. Στις περισσότερες δραστηριότητες εντάχθηκαν οι νέες τεχνολογίες, αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της χρήσης των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη. Συγκεκριμένα, οι δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν είναι οι εξής: Δραστηριότητα 1 η : Πρώτη γνωριμία με την Ε.Ε. μέσω σχετικής παρουσίασης power point. Η πρώτη δραστηριότητα στόχευε στην αποσαφήνιση της έννοιας Ε.Ε. και στην παρουσίαση των βασικών συμβόλων της. Για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα δημιουργήθηκε μία παρουσίαση με τις απαραίτητες πληροφορίες. Σε αυτό το σημείο γίνεται επίσης, αναφορά στην έννοια των θεσμών της Ε.Ε. και συσχετισμός τους με την ομαλή συνεργασία των χωρών και την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων, χωρίς ιδιαίτερη εμβάθυνση λόγω της μικρής ηλικίας των παιδιών και της δυσκολίας των συγκεκριμένων εννοιών. 4
Δραστηριότητα 2 η : Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο για τις χώρες της Ε.Ε. Στη δεύτερη δραστηριότητα, οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και κλήθηκαν να διερευνήσουν στο διαδίκτυο κάποιες χώρες της επιλογής τους και να βρουν την πρωτεύουσα και ένα αξιοθέατό τους. Ακολούθησε εξοικείωση με τα σύμβολα της Ε.Ε. (που είχαν αναφερθεί στην προηγούμενη δραστηριότητα), το νόμισμα και τις σημαίες των χωρών, μέσω παιχνιδιών στο europa.eu/kids-corner. 5
6
Δραστηριότητα 3 η : Σύνδεση ύμνου με συναισθήματα. Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα, θελήσαμε να εντοπίσουμε και να καταγράψουμε τα συναισθήματα που μας προκαλεί το άκουσμα του ύμνου της Ε.Ε. Οι μαθητές έκλεισαν τα μάτια τους και άκουσαν τον ύμνο προσπαθώντας να εντοπίσουν τα συναισθήματα που τους προκαλεί. Στη συνέχεια, κάθε παιδί ανέφερε τα συναισθήματα που βίωσε. Αφού τα καταγράψαμε, συζητήσαμε τη σύνδεσή τους με τα συναισθήματα που μας προκαλεί (ως έθνος) η συμμετοχή μας στην Ε.Ε. 7
Δραστηριότητα 4 η : Γνωριμία με τις σημαίες των χωρών. Χρωματίσαμε τις σημαίες των σημαιών των χωρών και τις τοποθετήσαμε στη σωστή τους θέση στον χάρτη της Ευρώπης. 8
9
10
Δραστηριότητα 5 η : Αναζήτηση και καταγραφή φαγητών της Ε.Ε. μέσω παιχνιδιού με κάρτες και διαδικτύου. Αφού ολοκληρώσαμε τη βασική γνωριμία με την Ε.Ε., ασχοληθήκαμε με τις γεύσεις της. Αρχικά, παίξαμε ένα σχετικό παιχνίδι με κάρτες, όπου αναγράφονταν τα βασικά στοιχεία κάθε χώρας. Επικεντρωθήκαμε στα φαγητά και καταγράψαμε τις αντίστοιχες πληροφορίες. Η αναζήτηση ολοκληρώθηκε μέσω διαδικτύου. Κατά τη διάρκεια της αναζήτησης παρατηρούσαμε τις ομοιότητες και τις 11
διαφορές από χώρα σε χώρα και σε σχέση με τη γεωγραφική τους θέση. Επίσης, εντοπίσαμε ομοιότητες και διαφορές με τα ελληνικά φαγητά. 12
Δραστηριότητα 6 η : Παρουσίαση «Ταξίδι γεύσης στην Ε.Ε.» Οι παραπάνω πληροφορίες συγκεντρώθηκαν από την εκπαιδευτικό και παρουσιάστηκαν συγκεντρωτικά ανά χώρα μέσω παρουσίασης power point. Ακολούθησε ψηφοφορία σχετικά με τα φαγητά που θα θέλαμε να δοκιμάσουμε. 13
14
Δραστηριότητα 7 η : Αναζήτηση συνταγών. Αφού επιλέξαμε ποια φαγητά θα θέλαμε να δοκιμάσουμε, ήρθε η ώρα της αναζήτησης των αντίστοιχων συνταγών, ώστε στη συνέχεια να επιλέξουμε όποιες είναι εφικτό να παρασκευάσουμε μαζί με τα παιδιά. Η αναζήτηση έγινε μέσω διαδικτύου αρχικά στα ελληνικά και για όσες δεν ήταν διαθέσιμες, στα αγγλικά με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού στην αναζήτηση και τη μετάφραση. Επίσης, στο στάδιο 15
της αναζήτησης αξιοποιήθηκαν οι γνώσεις και εμπειρίες παιδιών από χώρες της Ε.Ε. και των γονιών τους. Δραστηριότητα 8 η : Εκτέλεση των συνταγών από τους μαθητές με τη συμμετοχή γονέων. Αφού συζητήσαμε ποιες από τις παραπάνω συνταγές θα μπορούσαμε να εκτελέσουμε, επιλέχθηκαν με ψηφοφορία δύο συνταγές. Η ιταλική πίτσα και το ρουμανικό γλυκό papanaci. Για την εκτέλεση του papanaci, καλέσαμε τη μαμά μιας μαθήτριας από τη Ρουμανία στο σχολείο. Δέχτηκε με χαρά να έρθει και να μας βοηθήσει στην εκτέλεση της συνταγής. Η διαδικασία ήταν ευχάριστη, συμμετείχαν όλοι οι μαθητές με ενθουσιασμό και αγωνία για το αποτέλεσμα, το οποίο τελικά αποζημίωσε μαθητές, μαμά και εκπαιδευτικό για τον κόπο τους! 16
17
Η εκτέλεση της πίτσας εκκρεμεί, καθώς έχουμε αποφασίσει να τη 18
φτιάξουμε τις τελευταίες μέρες της σχολικής χρονιάς για να γιορτάσουμε τη λήξη της! 19
Αξιολόγηση Η αξιολόγηση αφορά το βαθμό επίτευξης των αρχικών στόχων και ικανοποίησης των προσδοκιών και των αναγκών των μαθητών. Επίσης, την αποτίμηση της δράσης και την αναθεώρηση τυχόν λαθών, προβλημάτων ή ελλείψεων που μπορεί να προέκυψαν. Καθ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος υπήρχε διαμορφωτική αξιολόγηση, ώστε ανάλογα με τις ανάγκες ή τα προβλήματα που προέκυπταν να γίνονται άμεσα και οι απαιτούμενες τροποποιήσεις στο πρόγραμμα. Έτσι, το πρόγραμμα δεν ακολουθήθηκε κατά γράμμα, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, αλλά με ελαστικότητα και με τις απαιτούμενες τροποποιήσεις των στόχων και των δραστηριοτήτων, όπου χρειάστηκε και λαμβάνοντας υπόψιν τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Μια δυσκολία που παρουσιάσθηκε ήταν ότι έπρεπε να περιορισθεί ο αριθμός των συνταγών προς εκτέλεση, καθώς απαιτούν αρκετό χρόνο, ο οποίος στην πράξη δεν είναι διαθέσιμος για περισσότερες από 2-3 συνταγές. Επίσης, η ταυτόχρονη εκτέλεση περισσότερων από μία συνταγών δεν ήταν δυνατή, έτσι δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε έναν ευρωπαϊκό μπουφέ, όπως είχαμε αρχικά σχεδιάσει. Πέρα από τις παραπάνω δυσκολίες, οι στόχοι της δράσης επιτεύχθηκαν. Οι μαθητές κατανόησαν την έννοια της Ε.Ε. στο βαθμό που είχαμε θέσει ως στόχο, δεδομένης της μικρής τους ηλικίας, γνώρισαν τα σύμβολα και τις χώρες της και αναζήτησαν τις γευστικές τους συνήθειες με βιωματικό τρόπο. Έτσι, το «ταξίδι» μας στην Ε.Ε. ήταν γευστικότατο και απολαυστικότατο! 20