Παράρτημα 3 Υλικά και αντικείμενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τα τρόφιμα 1. Αντικείμενο της συνεργασίας Αντικείμενο της συνεργασίας είναι ο έλεγχος της καταλληλότητας των Υλικών και Αντικειμένων που προορίζονται να έλθουν σε Επαφή με Τρόφιμα. 2. Σκοπός του ελέγχου Σκοπός του ελέγχου είναι η προστασία της δημόσιας υγείας μέσω του ελέγχου της συμμόρφωσης των υλικών και αντικειμένων σε επαφή με τρόφιμα, με τον καν. (ΕΚ) 1935/2004 και τον καν. (ΕK) 2023/2006, καθώς και τη νομοθεσία για συγκεκριμένα υλικά και αντικείμενα που περιλαμβάνονται στις ομάδες του Παραρτήματος Ι του καν. (ΕΚ) 1935/2004. 3. Μεθοδολογία ελέγχου - Εργαστήρια ελέγχου Η δειγματοληψία πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (Κ.Τ.Π.) και σύμφωνα με τις ειδικότερες οδηγίες που περιλαμβάνονται στην ενότητα 6 του παρόντος Παραρτήματος. Η ολική μετανάστευση σε διάφορους προσομοιωτές, και η ειδική μετανάστευση προσθέτων από πλαστικά υλικά και αντικείμενα θα ελεγχθεί από το εργαστήριο της Δ Χ.Υ. Αθηνών (Δ Τμήμα), ενώ ο έλεγχος ως προς την απελευθέρωση καδμίου-μολύβδου από κεραμικά θα πραγματοποιηθεί από τη Β Χ.Υ. Αθηνών. Και τα δύο εργαστήρια Δ Χ.Υ. Αθηνών (Δ Τμήμα) και Β Χ.Υ. Αθηνών είναι διαπιστευμένα (UKAS, ΕΣΥΔ) σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17025:2005. 4. Εγκαταστάσεις ελέγχου - Κατηγορίες προϊόντων που θα ελεγχθούν Θα ελεγχθούν τα τελικά προϊόντα σε: καταστήματα που πωλούν σε χαμηλές τιμές όπως π.χ. καταστήματα με κόστος 1 ευρώ των παρεχόμενων προϊόντων, λαϊκές κ.ά. εταιρείες που εφοδιάζουν με εξοπλισμό ελαιοτριβεία αποθήκες επιχειρήσεων παραγωγής και μεταποίησης υλικών και αντικειμένων που προορίζονται να έλθουν σε επαφή με τρόφιμα (π.χ. περιέκτες τροφίμων) αποθήκες επιχειρήσεων παραγωγής τροφίμων (υλικά συσκευασίας) μεγάλες αποθήκες εισαγωγής και διακίνησης (π.χ. μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων ειδών οικιακής χρήσης) τελικά σημεία πώλησης (λιανική π.χ. σούπερ μάρκετ, φούρνοι κ.λπ.). Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 1 από 11
Οι κατηγορίες των προϊόντων που θα ελεγχθούν, όπως αναλυτικά περιγράφονται στην επόμενη παράγραφο του ίδιου Παραρτήματος, είναι οι εξής: πλαστικά αντικείμενα διατροφής παιδικής ηλικίας, όπως πιατάκια, ποτηράκια, κουταλάκια, είδη οικιακής χρήσης από πολυαμίδια, όπως κουτάλες, πιρούνες, λαβίδες, είδη οικιακής χρήσης από μελαμίνη, καθώς και κεραμικά είδη. Επίσης πλαστικοί περιέκτες, παρεμβύσματα πωμάτων γυάλινων βάζων και δείγματα πλαστικών σωλήνων και άλλων εύκαμπτων πλαστικών εξαρτημάτων από PVC που χρησιμοποιούνται σε μονάδες τυποποίησης ελαίων, σε ελαιοτριβεία κλπ. Τα υλικά και αντικείμενα στα οποία θα πραγματοποιηθούν οι έλεγχοι δεν πρέπει να έχουν έλθει σε επαφή με τρόφιμα, εκτός εάν ζητείται διαφορετικά με σχετικό πρωτόκολλο ή εξειδικευμένες οδηγίες. 5. Προγράμματα Επισήμου Ελέγχου και Διερευνητικά Προγράμματα - Κατανομή δειγμάτων Ημερομηνίες δειγματοληψίας και αποστολής δειγμάτων Θα ελεγχθούν συνολικά 120 προϊόντα, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα. ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Προγράμματα Επισήμου Ελέγχου και Διερευνητικά Προγράμματα Επίσημος Έλεγχος (ΕΕ) για τα Υλικά σε Επαφή με Τρόφιμα για το έτος 2014 ΠΛΑΣΤΙΚΑ & ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΑ 1.Ολική Μετανάστευση 15 2.Πλαστικοποιητές 10 3.Ειδική μετανάστευση Φορμαλδεΰδης & Μελαμίνης 15 4.Ειδική μετανάστευση Πρωτοταγών Αρωματικών Αμινών 10 ΚΕΡΑΜΙΚΑ 5. Προσδιορισμός απελευθέρωσης Μολύβδου (Pb) & 20 Καδμίου (Cd) Σύνολο Δειγμάτων Επισήμου Ελέγχου 70 Διερευνητικά προγράμματα (ΔΠ) για τα Υλικά σε Επαφή με Τρόφιμα για το έτος 2014 1. Προσδιορισμός Μολύβδου (Pb) σε υδατικό εκχύλισμα 15 σε χαρτί και χαρτόνι 2. Φθαλικοί εστέρες σε χαρτί και χαρτόνι 20 3. Μετανάστευση Μολύβδου (Pb) & Καδμίου (Cd) από 15 στόμιο πόσης κεραμικών αντικειμένων Σύνολο Δειγμάτων Διερευνητικών Προγραμμάτων 50 Η κατανομή ανά περιφειακή Δ/νση του ΕΦΕΤ θα γίνει σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 2 από 11
ΑΡΜΟΔΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΦΕΤ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΕΝΤΡ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΑΡΜΟΔΙΑ ΧΥ ΓΧΚ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΕΤΟΥΣ 2014 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 6 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ2 2 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 7 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 3 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 6 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 7 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ2 12 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 7 ΣΥΝΟΛΟ 50 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 2 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 1 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 1 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 5 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ2 8 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 1 ΣΥΝΟΛΟ 20 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 1 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 3 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 0 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 3 ΣΥΝΟΛΟ 10 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ2 2 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 1 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 1 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 0 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 4 ΣΥΝΟΛΟ 10 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 3 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 2 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 3 Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 3 από 11
ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 0 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 0 ΣΥΝΟΛΟ 10 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 1 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 3 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 3 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 0 ΣΥΝΟΛΟ 10 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 2 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 1 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 2 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 0 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 0 ΣΥΝΟΛΟ 7 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ1 1 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ3 0 Δ Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ4 0 Β Χ.Υ. Αθηνών ΕΕ5 1 Β. ΑΙΓΑΙΟΥ Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ1 0 Β Χ.Υ. Αθηνών ΔΠ3 0 ΣΥΝΟΛΟ 3 ΣΥΝΟΛΟ 120 Η κατανομή των δειγμάτων θα γίνει σύμφωνα με τον ακόλουθο Πίνακα: ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΕΤΟΥΣ 2014 ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β ΤΡΙΜΗΝΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ 47 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 10 πλαστικά για Ολική Μετανάστευση 5 πλαστικά για Φορμαλδεϋδη-Μελαμίνη 7 κεραμικά Διερευνητικά προγράμματα 10 χαρτιά για διερευνητικό 1 10 χαρτιά για διερευνητικό 2 5 κεραμικά για διερευνητικό 3 Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 4 από 11
Γ ΤΡΙΜΗΝΟ Δ ΤΡΙΜΗΝΟ 32 41 5 πλαστικά για Ολική Μετανάστευση 5 πλαστικά για Φορμαλδεϋδη-Μελαμίνη 10 πλαστικά για Πλαστικοποιητές 7 κεραμικά Διερευνητικά προγράμματα 5 κεραμικά για διερευνητικό 3 5 πλαστικά για Φορμαλδεϋδη-Μελαμίνη 10 πλαστικά για Πρωτοταγείς Αρ. Αμίνες 6 κεραμικά Διερευνητικά προγράμματα 5 χαρτιά για διερευνητικό 1 10 χαρτιά για διερευνητικό 2 5 κεραμικά για διερευνητικό 3 Α. ΠΛΑΣΤΙΚΑ & ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΑ 1. Oλική μετανάστευση: Θα πραγματοποιηθούν συνολικά 15 έλεγχοι για προσδιορισμό της ολικής μετανάστευσης σε πλαστικούς περιέκτες, σε πλαστικά είδη σερβιρίσματος (π.χ. κουτάλες, σπάτουλες), πλαστικά φύλλα συσκευασίας για διάφορα τρόφιμα και σε επιχρισμένα μεταλλικά σκεύη και αντικείμενα μαγειρικής (π.χ. τηγάνια, κατσαρολάκια, ταψιά κ.λ.π.). Τα δείγματα θα προέρχονται κατά προτίμηση από καταστήματα πώλησης σε χαμηλό κόστος (π.χ. 1 ευρώ καταστήματα, λαϊκές κ.α.), από προϊόντα που διατίθενται σε προωθητικές ενέργειες ως δώρο ή με έκπτωση και ακολούθως από μονάδες παραγωγής ή από αποθήκες εισαγωγής. Η ολική μετανάστευση αποτελεί τον τρίτο σε συχνότητα κίνδυνο στα πλαστικά υλικά σε επαφή με τρόφιμα για το 2013, σύμφωνα με τις κοινοποιήσεις που έγιναν στο σύστημα RASFF. 2. Φορμαλδεΰδη και μελαμίνη: Θα πραγματοποιηθούν συνολικά 15 έλεγχοι για προσδιορισμό της ειδικής μετανάστευσης της φορμαλδεϋδης και της μελαμίνης σε παιδικά πιατάκια, ποτηράκια, πιάτα, ποτήρια, μπολ, μαχαιροπήρουνα, κουτάλες, πιρούνες, σπάτουλες και άλλα παρόμοια πλαστικά είδη από πολυμερές υλικό με βάση τη φορμαλδεϋδη. Τα δείγματα θα προέρχονται κατά προτίμηση από καταστήματα πώλησης σε χαμηλό κόστος (π.χ. 1 ευρώ καταστήματα, λαϊκές, κ.α.), από προϊόντα που διατίθενται σε προωθητικές ενέργειες ως δώρο ή με έκπτωση και ακολούθως από μονάδες παραγωγής και από αποθήκες εισαγωγής. Η μετανάστευση φορμαλδεϋδης και μελαμίνης αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα κίνδυνο στα πλαστικά υλικά σε επαφή με τρόφιμα για το 2013, σύμφωνα με τις κοινοποιήσεις που έγιναν στο σύστημα RASFF. 3. Πρωτοταγείς αρωματικές αμίνες: Θα πραγματοποιηθούν συνολικά 10 έλεγχοι για προσδιορισμό της ειδικής μετανάστευσης των πρωτοταγών αρωματικών αμινών σε κουτάλες, πιρούνες, αυγογδάρτες, λαβίδες, σπάτουλες και άλλα είδη οικιακής χρήσης από πολυαμίδιο (PA), τα οποία θα ληφθούν κατά προτίμηση από καταστήματα πώλησης σε Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 5 από 11
χαμηλό κόστος (π.χ. 1 ευρώ καταστήματα, λαϊκές, κ.α.) από προϊόντα που διατίθενται σε προωθητικές ενέργειες ως δώρο ή με έκπτωση και ακολούθως από μονάδες παραγωγής και από αποθήκες εισαγωγής. Η μετανάστευση πρωτοταγών αρωματικών αμινών αποτελεί τον πιο συχνό κίνδυνο στα πλαστικά υλικά σε επαφή με τρόφιμα για το 2013, σύμφωνα με τις κοινοποιήσεις που έγιναν στο σύστημα RASFF. Ειδικότερα για τα πλαστικά είδη κουζίνας από πολυαμίδια και μελαμίνη καταγωγής ή προέλευσης Κίνας και Χόνγκ Κονγκ, τα οποία ελέγχονται κατά την εισαγωγή ως προς τη συμμόρφωσή τους με τους όρους και διαδικασίες που προβλέπονται στον καν. (ΕΕ) 284/2011, θα πρέπει να ελέγχεται η ύπαρξη της δήλωσης και της συνοδευτικής τεκμηρίωσης που προβλέπεται στον καν. (ΕΕ) 284/2011 και τα εν λόγω στοιχεία να συνεκτιμώνται στην απόφαση δειγματοληψίας. 4. Πλαστικοποιητές: Θα πραγματοποιηθούν συνολικά 10 έλεγχοι για περιεκτικότητα πλαστικοποιητών σε: (Α) δείγματα πλαστικών σωλήνων και άλλων εύκαμπτων πλαστικών εξαρτημάτων και εξοπλισμού από PVC, που αφ ενός μεν χρησιμοποιούνται σε μονάδες τυποποίησης ελαίων, σε ελαιοτριβεία κλπ, αφ ετέρου δε πωλούνται σε καταστήματα ειδών εξοπλισμού ελαιοτριβείων και αλλού. (Β) σε παρεμβύσματα πωμάτων γυάλινων βάζων, που προορίζονται για συσκευασία κυρίως λιπαρών τροφίμων. Β. ΚΕΡΑΜΙΚΑ Θα πραγματοποιηθούν 20 συνολικά έλεγχοι σε κεραμικά αντικείμενα, όλων των κατηγοριών που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 25 του Κ.Τ.Π., και σε επισμαλτωμένα μεταλλικά σκεύη μαγειρικής (π.χ. γάστρες) συμπεριλαμβανομένων και εποχιακών ειδών με έντονη χρώση (π.χ. Χριστουγεννιάτικα και Πασχαλινά είδη) που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα ως προς τη μετανάστευση καδμίου και μολύβδου σύμφωνα με την κείμενη κοινοτική και εθνική νομοθεσία. Οι έλεγχοι θα πραγματοποιηθούν και σε καταστήματα πώλησης σε χαμηλό κόστος (π.χ. 1 ευρώ καταστήματα, λαϊκές κ.ά.), σε μονάδες παραγωγής και αποθήκες εισαγωγής καθώς και σε είδη που παρέχονται ως δώρο μαζί με συσκευασίες άλλων προϊόντων εποχικά στα supermarket. Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 6 από 11
Γ. ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 1. Προσδιορισμός Μολύβδου (Pb) σε υδατικό εκχύλισμα σε χαρτί και χαρτόνι. Αποφασίστηκε η διενέργεια διερευνητικού προγράμματος, για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν κατόπιν μετρήσεων σε ανακυκλωμένο χαρτί και χαρτόνι σε επαφή με τρόφιμα, αφενός ως προς την περιεκτικότητα σε μόλυβδο και αφετέρου ως προς τον προσδιορισμό μολύβδου σε υδατικό εκχύλισμα. Θα πραγματοποιηθούν 15 έλεγχοι, σε προϊόντα που θα έρχονται σε επαφή με θερμά και λιπαρά τρόφιμα. Τα δείγματα προτείνεται να ληφθούν από εταιρείες εισαγωγής, παραγωγής και μορφοποίησης χαρτοσυσκευασιών, πριν το στάδιο της εκτύπωσης. Από τα δείγματα αυτά τα 10 θα είναι πολυστρωματικοί πάτοι πίτσας ή κουτιά πίτσας από χαρτί και χαρτόνι, εφόσον προβλέπεται η πίτσα να τοποθετείται απευθείας στο κουτί χωρίς ενδιάμεσο πάτο, και τα υπόλοιπα 5 θα είναι σακουλάκια ή συσκευασίες που θα έρθουν σε επαφή με λιπαρά τρόφιμα (π.χ. τυρόπιτες). 2. Φθαλικοί εστέρες Αποφασίστηκε η διενέργεια διερευνητικού προγράμματος για τον έλεγχο παρουσίας φθαλικών εστέρων σε συσκευασίες τροφίμων από ανακυκλωμένο χαρτί και χαρτόνι. Ο έλεγχος θα αφορά στον προσδιορισμό της περιεκτικότητας της συσκευασίας σε φθαλικούς εστέρες. Οι έλεγχοι θα πραγματοποιηθούν σε 15 δείγματα, όπως ακριβώς αυτά περιγράφονται στο ανωτέρω διερευνητικό πρόγραμμα 1, και επί πλέον σε 5 δείγματα χάρτινων συσκευασιών που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με ξηρά τρόφιμα όπως corn flakes, μπισκότα, ρύζι, μακαρόνια κ.α. Τα 5 τελευταία αναφερόμενα δείγματα προτείνεται να ληφθούν από εταιρείες εισαγωγής, παραγωγής και μορφοποίησης χαρτοσυσκευασιών. Επισημαίνεται ότι και τα 20 δείγματα αυτού του προγράμματος για τη μέτρηση των φθαλικών εστέρων, δεν πρέπει να έχουν εκτυπώσεις. 3. Στόμιο πόσης κεραμικών αντικειμένων. Αποφασίστηκε η υλοποίηση διερευνητικού προγράμματος για τη μετανάστευση καδμίου και μολύβδου από το στόμιο πόσης κεραμικών αντικειμένων (15 έλεγχοι), δεδομένου ότι δεν ολοκληρώθηκε το αντίστοιχο πρόγραμμα του 2013. Τα δείγματα θα είναι κούπες οι οποίες φέρουν εκτυπωτικά μελάνια κοντά στο χείλος τους, συνήθως στην εξωτερική τους επιφάνεια. Ο έλεγχος αυτός κρίνεται απαραίτητος δεδομένου ότι ήδη γίνεται σε άλλα κράτη-μέλη (Γερμανία, Τσεχία), υπάρχει ενδιαφέρον από τους ιδιώτες και επιπλέον όπως φαίνεται και από σχετικές κοινοποιήσεις στο σύστημα RASFF ήδη υπάρχουν εκτροπές ως προς τη μετανάστευση από το στόμιο πόσης των εν λόγω αντικειμένων. Επιπλέον υπήρξαν θετικά ευρήματα στα δείγματα από προηγούμενα διερευνητικά προγράμματα. Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 7 από 11
6. Πρωτόκολλα (έντυπα) δειγματοληψίας Αποστολή δειγμάτων Τα δείγματα θα συνοδεύονται από πρωτόκολλο δειγματοληψίας (έντυπο Ε.Υ/2.1/01.0) και θα αποστέλλονται σφραγισμένα στη Δ Χ.Υ. Αθηνών, Δ Τμήμα του Γ.Χ.Κ. αφ ενός για τον έλεγχο των πλαστικών και αφ ετέρου για το διερευνητικό πρόγραμμα 2 και στη Β Χ.Υ. Αθηνών αφ ενός για τον έλεγχο των κεραμικών και αφ ετέρου για τα διερευνητικά προγράμματα 1 και 3. Στο είδος εξέτασης θα συμπληρώνεται υποχρεωτικά το πεδίο «Για προσδιορισμό» ανάλογα με τον παραπάνω Πίνακα 1 και στο σημείο «Το δείγμα θα αναλυθεί:» θα αναγράφεται η φράση: «Σύμφωνα με το πρωτόκολλο συνεργασίας έτους 2014 ΕΦΕΤ ΓΧΚ». Τα δείγματα θα συνοδεύονται με τη δήλωση συμμόρφωσης που προβλέπεται γι αυτά, στα σχετικά ειδικά μέτρα (Άρθρο 21α, Άρθρο 24α και Άρθρο 25 του Κ.Τ.Π., καν. (ΕΕ) 10/2011, καν. (ΕΕ) 284/2011). Ιδιαίτερα οι πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα του υλικού ή αντικειμένου, τον τύπο ή τύπους τροφίμων με τα οποία μπορεί να έρθει σε επαφή, τις συνθήκες χρήσης, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τις χρησιμοποιούμενες ουσίες για τις οποίες θεσπίζονται περιορισμοί ή και προδιαγραφές είναι απαραίτητες για τον προσανατολισμό των εργαστηριακών δοκιμών. Δείγματα που δε θα συνοδεύονται από την ανωτέρω τεκμηρίωση δε θα γίνονται αποδεκτά και θα επιστρέφονται στην αρχή δειγματοληψίας. Στο πλαίσιο του επισήμου ελέγχου, η δειγματοληψία θα πραγματοποιηθεί εις διπλούν για κάθε δείγμα (Α και Β ) Όσον αφορά στον έλεγχο της Ολικής Μετανάστευσης, ο αριθμός των υποδειγμάτων του κάθε δείγματος πρέπει να είναι Α. Για περιέκτες (π.χ. ταψιά, τηγάνια, δοχεία αποθήκευσης, κ.λ.π.): 9 τεμάχια Β. Για πλαστικά είδη σερβιρίσματος (π.χ. κουτάλες, σπάτουλες): 9 τεμάχια Γ. Για πλαστικά είδη συσκευασίας σε μορφή φύλλων: 9 dm2. Ο αριθμός των υποδειγμάτων μπορεί να είναι μικρότερος σε περιπτώσεις δειγμάτων που προβλέπεται να έρθουν σε επαφή μόνο με περιορισμένες κατηγορίες τροφίμων. Πχ για παγούρια που προορίζονται μόνο για νερό και αναψυκτικά απαιτούνται μόνο 5 υποδείγματα. Σε κάθε περίπτωση συνιστάται να προηγείται τηλεφωνική συνεννόηση με το εργαστήριο των Υλικών σε Επαφή με Τρόφιμα του ΓΧΚ. Όσον αφορά στον έλεγχο της περιεκτικότητας σε Πλαστικοποιητές, ο αριθμός ή η ποσότητα των υποδειγμάτων που απαιτείται για κάθε δείγμα, καθορίζεται από το είδος του υλικού ή του αντικειμένου. Γενικές εκτιμήσεις για τις απαιτούμενες ποσότητες δειγματοληψίας φαίνονται στον κάτωθι Πίνακα 6.1. Σε κάθε περίπτωση βέβαια συνιστάται Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 8 από 11
να προηγείται τηλεφωνική συνεννόηση με το εργαστήριο των Υλικών σε Επαφή με Τρόφιμα του ΓΧΚ. ΠΙΝΑΚΑΣ 6.1: Αριθμός ή ποσότητα υποδειγμάτων για έλεγχο περιεκτικότητας Πλαστικοποιητών Είδος δείγματος Ποσότητα Μεμβράνες 4dm 2 Φλάντζες, Σωλήνες 3-5g Καπάκια 6 τεμάχια Εφιστάται η προσοχή στην περίπτωση α) δειγματοληψίας πλαστικών ειδών από πολυμερές υλικό με βάση τη φορμαλδεϋδη, για μέτρηση της ειδικής μετανάστευσης της Φορμαλδεΰδης και της Μελαμίνης, καθώς και β) δειγματοληψίας πλαστικών ειδών από πολυαμίδιο, για μέτρηση της ειδικής μετανάστευσης των Πρωτοταγών Αρωματικών Αμινών, κατά τις οποίες θα πρέπει κάθε δείγμα (Α και Β ) να αποτελείται από 5 τουλάχιστον όμοια υποδείγματα, είτε εάν το κάθε υπόδειγμα πρόκειται να αντιστοιχεί σε ένα μεμονωμένο αντικείμενο, είτε εάν πρόκειται να αντιστοιχεί σε ένα σετ αντικειμένων. Εφιστάται η προσοχή στην περίπτωση δειγματοληψίας κεραμικών ειδών. Προκειμένου να εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα στο άρθρο 25, παρ.4 του Κώδικα Τροφίμων & Ποτών, θα πρέπει κάθε δείγμα (Α και Β ) να αποτελείται από 4 αντικείμενα ίδιου σχήματος, διαστάσεων, διακόσμησης και επικάλυψης. Τα Β δείγματα των κανονικών δείγματα κεραμικών είναι δυνατόν να επιστρέφονται στο δικαιούχο όπως προβλέπεται στην παράγραφο 8. Στο πλαίσιο των διερευνητικών προγραμμάτων 1, 2 και 3 η δειγματοληψία θα πραγματοποιηθεί εις απλούν για κάθε δείγμα. Για τα διερευνητικά προγράμματα 1 και 2 θα γίνεται διπλή δειγματοληψία για τα 15 κοινά δείγματα, ώστε ο έλεγχος να γίνεται σε ίδια δείγματα και για τις δύο παραμέτρους των εν λόγω διερευνητικών προγραμμάτων, με στόχο την καλύτερη αξιολόγηση του δείγματος χάρτινης συσκευασίας. Το κάθε ένα από τα εν λόγω δείγματα θα πρέπει να αποτελείται από: έξι (6) τουλάχιστον πολυστρωματικούς πάτους πίτσας ή τρία (3) κουτιά πίτσας κανονικού μεγέθους για το διερευνητικό πρόγραμμα 1 (Υλοποίηση από Β Χ.Υ. Αθηνών) δέκα (10) έως (15), ανάλογα με μέγεθος, συσκευασίες/σακουλάκια για λιπαρά τρόφιμα, για το διερευνητικό πρόγραμμα 1 (Υλοποίηση από Β Χ.Υ. Αθηνών) δύο (2) τουλάχιστον πάτους για κουτί πίτσας ή κουτιά πίτσας κανονικού μεγέθους (Υλοποίηση από Δ Χ.Υ. Αθηνών) Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 9 από 11
δέκα (10) συσκευασίες/σακουλάκια για λιπαρά τρόφιμα, για το διερευνητικό πρόγραμμα 2 (Υλοποίηση από Δ Χ.Υ. Αθηνών) Για τα πέντε υπόλοιπα δείγματα του διερευνητικού προγράμματος 2 (χάρτινες συσκευασίες που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με ξηρά τρόφιμα), κάθε δείγμα θα αποτελείται από 2-3 συσκευασίες. (Υλοποίηση από Δ Χ.Υ. Αθηνών) Επισημαίνεται ότι ειδικά για το διερευνητικό πρόγραμμα 2 τα δείγματα που θα ληφθούν δεν πρέπει να φέρουν εκτυπώσεις. Για το διερευνητικό πρόγραμμα 3 κάθε δείγμα κεραμικού θα πρέπει να αποτελείται από 4 αντικείμενα ίδιου σχήματος, διαστάσεων, διακόσμησης και επικάλυψης. Επισημαίνεται ότι δείγματα θα είναι κούπες οι οποίες φέρουν εκτυπωτικά μελάνια κοντά στο χείλος τους, συνήθως στην εξωτερική τους επιφάνεια. Σε κάθε περίπτωση για τη δειγματοληψία των διερευνητικών προγραμμάτων συνιστάται να προηγείται τηλεφωνική συνεννόηση με τα εργαστήρια που θα υλοποιήσουν τα αντίστοιχα προγράμματα. 7. Εξέταση δειγμάτων Γνωμάτευση Οι μέθοδοι που θα χρησιμοποιούνται ανά περίπτωση, ανάλογα με το είδος κινδύνου που θα εξετάζεται, αναφέρονται συνολικά στον παρακάτω Πίνακα 6.2. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλες μέθοδοι αν κριθεί σκόπιμο λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας. Η γνωμάτευση θα γίνεται με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων, τις ενδείξεις του προϊόντος και την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία. Στις εκθέσεις εξέτασης θα διατυπώνεται γνωμάτευση με εξαίρεση αυτών που θα προορίζονται για τα διερευνητικά προγράμματα. Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 10 από 11
ΠΙΝΑΚΑΣ 6.2: Μέθοδοι ελέγχου δειγμάτων - γνωμάτευσης ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΞΕΤΑΣΗΣ 1) ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΥΜΕΡΟΥΣ ΜΕ FT-IR ή ΜΕ ΔΙΑΛΥΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ 2) ΕΜ4 (GC-FID, GC-MSD) 3) ΟΛΙΚΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΟΜ1 ή ΟΜ2 ή ΟΜ3 ή ΟΜ7 ή ΟΜ8 ή ΟΜ9 ή ΟΜ10 4) ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ (GC-FID/MSD, HPLC-UV vis/fld/ MS n, ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΑ UV-vis) 5) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΛΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΤΩΝ (ΕΜ1, GC-FID, GC-MSD) 6) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΜΟΛΥΒΔΟΥ ΚΑΙ ΚΑΔΜΙΟΥ ΑΠΟ ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ (ICP-OES/FAAS). 8. Χρόνοι αποστολής απαντήσεων Οι απαντήσεις των εργαστηριακών ελέγχων από το εργαστήριο της Δ Χημικής Υπηρεσίας (Τμήμα Δ ) θα αποστέλλονται στις ελεγκτικές υπηρεσίες το συντομότερο δυνατό μέσα σε διάστημα 60 ημερών από την παραλαβή των δειγμάτων και 30 ημερών από τη Β Χημική Υπηρεσία. Σε περίπτωση που, για οποιοδήποτε λόγο, δεν είναι δυνατή η αποστολή των απαντήσεων μέσα στα παραπάνω χρονικά όρια, το ΓΧΚ θα ειδοποιεί σχετικά τις Αρμόδιες Αρχές. Επίσης τα κανονικά Β δείγματα είναι δυνατόν να επιστρέφονται στο δικαιούχο είτε με δήλωσή του στο πρωτόκολλο δειγματοληψίας, είτε κατόπιν αιτήσεώς του, η οποία γνωστοποιείται στην αντίστοιχη Χημική Υπηρεσία εντός του προβλεπόμενου από τη νομοθεσία χρονικού ορίου φύλαξης των δειγμάτων (Υπ. Απόφαση 3024190/13083/0078/11-12-2000, ΦΕΚ Β 1568/22-12-2000) ήτοι εντός διμήνου. Τα δείγματα θα επιστρέφονται μετά τη λήξη του εν λόγω διμήνου. Πρωτόκολλο Συνεργασίας ΕΦΕΤ Γ.Χ.Κ. 2014 Παράρτημα 3 Σελίδα 11 από 11