"Νομοθετικό. "Μία. Αθήνα,

Transcript

1 "Νομοθετικό πλαίσιο για τα υλικά σε επαφή με τρόφιμα (Υ.Α.Ε.Τ.): "Μία σύντομη διαδρομή σε ένα σύνθετο αντικείμενο" Αθήνα, Δρ. Ζωή Μούσια Χημικός Μηχανικός Προϊστάμενη Τμήματος Ελέγχων Επιχειρήσεων Λοιπών Επεξεργασμένων Τροφίμων Διεύθυνση Ελέγχων Επιχειρήσεων ΕΦΕΤ Tel:

2 Τι είναι τα Υ.Α.Ε.Τ. Είναι σε άμεση επαφή με τρόφιμα,.πρώτη συσκευασία!

3 Τι είναι τα Υ.Α.Ε.Τ. Αναμένεται να έλθουν σε επαφή με τρόφιμα!

4 Τι είναι τα Υ.Α.Ε.Τ. Εξοπλισμός για την παραγωγή τροφίμων

5 Σε τι χρησιμεύει η συσκευασία? 1. Προστατεύει το περιεχόμενο της (προϊόν) από το εξωτερικό περιβάλλον - αέρας (οξυγόνο) - υγρασία - διάφορες πτητικές ενώσεις - φως (UV) - μικροβιακή επιμόλυνση - θερμοκρασία - μηχανική επίδραση 2. Marketing (Διαφήμιση) - Επισήμανση

6 Κατηγορίες αντικειμένων: 1. Πλαστική ύλη 2. Ενεργά και νοήμονα υλικά και αντικείμενα 3. Τυπογραφικές μελάνες 4. Κεραμικά 5. Μέταλλα και κράματα 6. Χαρτί και χαρτόνι 7. Βερνίκια και επιστρώσεις 8. Γυαλί 9. Φελλός 10. Συνδετικά (κόλλες) 11. Καουτσούκ 12. Αναγεννημένη κυτταρίνη 13. Σιλικόνες 14. Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα 15. Ιοντοανταλλακτικές ρητίνες 16. Κηροί 17. Ξύλο

7 Regulation 10/2011/EK

8

9

10 Κώδικας Τροφίμων & Ποτών: Άρθρα (21-28)

11 ΓΕΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Υ.Α.Ε.Τ. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ)) 1935/2004 Κανονισμός-Πλαίσιο για όλα τα Υ.Α.Ε.Τ. Ι) Γενικές Απαιτήσεις για όλα τα Υ.Α.Ε.Τ. ΙΙ) Κριτήρια για θέσπιση ειδικών μέτρων για τις Ομάδες Υλικών ΙΙΙ) Ορισμός του ρόλο της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) ως Αρχή ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 2023/2006 Ορθές Παρασκευαστικές Πρακτικές για τα (Υ.Α.Ε.Τ.) - ΟΧΙ HACCP - ΌΧΙ ΥΓΙΕΙΝΗ - ΟΧΙ ΚΑΝΟΝΕΣ..ΑΛΛΑ ΑΡΧΕΣ!! - ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΑ ΜΕΛΑΝΙΑ: - Δεν υπάρχουν όρια μετανάστευσης - OXI: Καρκινογόνες, Μεταλλαξιογόνες, Τοξικές Ουσίες

12 σχετικά με Κανονισμός (ΕΚ) 1935/2004 με τα υλικά & αντικείμενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα (Κατάργηση Οδηγιών 80/590/EΟΚ και 89/109/EΟΚ)

13 Κανονισμός (ΕΚ) 1935/2004 Εξασφάλιση υψηλού επιπέδου υγείας & συμφερόντων των καταναλωτών Διευκόλυνση μεταφοράς/διακίνησης υλικών & αντικειμένων που προορίζονται να έλθουν σε μεταξύ των κρατών-μελών της κοινότητας

14 Πεδίο εφαρμογής Αφορά υλικά και αντικείμενα συμπεριλαμβανομένων και των ενεργών & νοημόνων υλικών, τα οποία: Προορίζονται/Αναμένεται να έλθουν σε επαφή με τρόφιμα Βρίσκονται ήδη σε επαφή με τρόφιμα Εξαιρούνται: Υλικά & αντικείμενα συλλεκτικής αξίας Υλικά επικάλυψης ή επιχρίσματος (φλοιός τυριών, κ.α.) Μόνιμος δημόσιος ή ιδιωτικός εξοπλισμός υδροδότησης.

15 Γενικές απαιτήσεις (άρθρο 3) Τα υλικά & αντικείμενα (συμπεριλαμβανομένων των ενεργών & νοημόνων) κατασκευάζονται σύμφωνα με Ορθές Παρασκευαστικές Πρακτικές (Ο.Π.Π.),.), ώστε υπό Κ.Σ. ή προβλεπόμενες συνθήκες χρησιμοποίησης τους να ΜΗΝ μεταφέρουν στα τρόφιμα συστατικά σε ποσότητα που δύναται να: Να θέσει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία Να επιφέρει απαράδεκτη τροποποίηση στη σύσταση των τροφίμων Να επιφέρει αλλοίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών τους Η επισήμανση, διαφήμιση & παρουσίαση ενός υλικού ή αντικειμένου δεν πρέπει να παραπλανά τους καταναλωτές.

16 Ενεργά & νοήμονα υλικά «Ενεργά» «Νοήμονα» υλικά & αντικείμενα καλούνται αυτά που ελέγχουν την κατάσταση του συσκευασμένου τροφίμου ή του περιβάλλοντος του. υλικά & αντικείμενα καλούνται αυτά που προορίζονται να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής ενός τροφίμου, να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν την κατάσταση ενός τροφίμου. Περιέχουν συστατικά τα οποία ελευθερώνουν ή απορροφούν ουσίες από τα συσκευασμένα τρόφιμα ή το περιβάλλον τους.

17 Εθνικά ειδικά μέτρα (άρθρο 6) Ελλείψει των ειδικών μέτρων που αναφέρονται στο άρθρο 5, ο παρών κανονισμός δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να διατηρούν ή να θεσπίζουν εθνικές διατάξεις, υπό την προϋπόθεση ότι συμβιβάζονται με τους κανόνες της συνθήκης.

18 a. Τη Επισήμανση (άρθρο 15) Τα υλικά & αντικείμενα που ΔΕΝ έχουν έρθει ακόμη σε επαφή με τρόφιμα, συνοδεύονται από: Τη φράση «για επαφή με τρόφιμα» ή ειδική ένδειξη σχετικά με τη χρήση τους, π.χ. μηχανή του καφέ, κουτάλι σούπας κ.α. ή το σύμβολο. Οι πληροφορίες δεν είναι, ωστόσο, υποχρεωτικές για αντικείμενα τα οποία, λόγω των χαρακτηριστικών τους, προορίζονται σαφώς να έλθουν σε επαφή με τρόφιμα.

19 Επισήμανση (άρθρο 15) b. Εφόσον απαιτείται, ειδικές χρήση τους οδηγίες για την ασφαλή & ορθή c. Όνομα ή εμπορική επωνυμία, και σε κάθε περίπτωση τη διεύθυνση ή το καταχωρημένο γραφείο του εγκαταστημένου στην Κοινότητα κατασκευαστή, μεταποιητή ή πωλητή που είναι υπεύθυνος για τη διάθεση στο εμπόριο. d. Επαρκή επισήμανση ή ταυτοποίηση ιχνηλασιμότητα. που εξασφαλίζει την e. Στην περίπτωση ενεργών & νοημόνων υλικών, πληροφορίες : - για επιτρεπόμενη χρήση/εις - όνομα & ποσότητα των ουσιών που ελευθερώνει το ενεργό συστατικό.

20 Επισήμανση (άρθρο 15) Στο λιανικό εμπόριο Υ.Α.Ε.Τ. : Οι πληροφορίες αναγράφονται με τρόπο ευδιάκριτο, ευανάγνωστο και ανεξίτηλο και σε γλώσσα εύκολα κατανοητή από τους αγοραστές. Επιτρέπεται η αναγραφή των εν λόγω στοιχείων της επισήμανσης σε πολλές γλώσσες.

21 Επισήμανση (άρθρο 15) Κατά το στάδιο της λιανικής πώλησης, οι πληροφορίες που απαιτούνται μπορούν να εμφανίζονται: α) στα υλικά και αντικείμενα ή τη συσκευασία τους ή β) στις ετικέτες που είναι τοποθετημένες στα υλικά και αντικείμενα ή πάνω στη συσκευασία τους ή γ) σε επιγραφή τοποθετημένη σε άμεση γειτνίαση

22 Επισήμανση (άρθρο 15) Στα άλλα στάδια εμπορίας πλην της λιανικής πώλησης, οι πληροφορίες που απαιτούνται μπορεί να βρίσκονται: α) στα συνοδευτικά έγγραφα, β) στις ετικέτες ή τη συσκευασία, γ) πάνω στα ίδια τα υλικά και αντικείμενα.

23 ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ (άρθρο 16 - Declaration of Compliance) 1. Τα υλικά και τα αντικείμενα σε επαφή με τρόφιμα συνοδεύονται από γραπτή δήλωση που βεβαιώνει ότι συμβιβάζονται με τους κανόνες που ισχύουν γι αυτά. Απόδειξη της συμμόρφωσης - κατάλληλη τεκμηρίωση (διαθέσιμη στις αρμόδιες αρχές, κατόπιν αιτήματος). Ειδικές φόρμες Δηλώσεων Συμμόρφωσης Πλαστικά Κεραμικά (έως και το στάδιο λιανικής) Ενεργά & Νοήμονα Υλικά Αντικείμενα από ανακυκλωμένο πλαστικό

24 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ)) 10/2011 (Άρθρο 15 - Δήλωση Συμμόρφωσης) 1 Στα στάδια της διάθεσης στην αγορά εκτός της λιανικής πώλησης, α) τα πλαστικά υλικά και αντικείμενα, β) τα προϊόντα από ενδιάμεσα στάδια της κατασκευής τους, καθώς και γ) οι ουσίες που προορίζονται για την κατασκευή αυτών των πλαστικών υλικών και αντικειμένων συνοδεύονται από γραπτή δήλωση σύμφωνα με το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1935/ Η γραπτή δήλωση εκδίδεται από τον υπεύθυνο της επιχείρησης και περιέχει τις πληροφορίες που καθορίζονται στο παράρτημα IV. 3 Η Δ.Σ. επιτρέπει την εύκολη ταυτοποίηση όλων υλικών και αντικειμένων καθώς και των προϊόντων των ενδιάμεσων σταδίων για τα οποία εκδίδεται. 4 Ανανεώνεται όταν α) επέρχονται ουσιώδεις μεταβολές στη σύσταση ή στην παραγωγή, οι οποίες επιφέρουν αλλαγές όσον αφορά τη μετανάστευση από τα υλικά ή αντικείμενα, β) προκύπτουν νέα επιστημονικά στοιχεία.

25 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ)) 10/2011 (Άρθρο 15 - Δήλωση Συμμόρφωσης) Ταυτοποιεί τον κατασκευστή ή εισαγωγέα Ταυτοποιεί το υλικό, αντικείμενο ή ουσία Ημερομηνία έκδοσης και ισχύς Επιβεβαίωση ότι συμμορφώνεται με τις νομοθετικές σχετικές απαιτήσεις Δίνει επαρκείς πληροφορίες για ουσίες με περιορισμούς και ενδιάμεσα προϊόντα Πληροφορίες για προδιαγραφές χρήσης

26 ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ (Declaration of Compliance) άρθρο (16) Η Δήλωση συμμόρφωσης εξυπηρετεί δύο σκοπούς: α. Την Υ.Α.Ε.Τ. επιβεβαίωση της συμμόρφωσης ενός προϊόντος β. τη διάχυση της πληροφόρησης Η συνοδευτική τεκμηρίωση αποδεικνύει συμμόρφωση στις Αρμόδιες Αρχές παραγωγής/μεταποίησης Υ.Α.Ε.Τ.)..). και επιδεικνύει τη (στις επιχειρήσεις

27 Ιχνηλασιμότητα ( άρθρο 17) 1. Η ιχνηλασιμότητα εξασφαλίζεται σε όλα τα στάδια. 2. Εφαρμογή συστημάτων και διαδικασιών που επιτρέπουν την ταυτοποίηση των επιχειρήσεων από τις οποίες προμηθεύτηκαν και στις οποίες προμηθεύουν υλικά ή αντικείμενα. (Ένα βήμα πριν ένα βήμα μετά) 3. Ταυτοποίηση μέσω επισήμανσης ή καταλλήλων εγγράφων

28 Αποτελέσματα ελέγχων στα Υ.Α.Ε.Τ. σε όλη την αλυσίδα παραγωγής-διακίνησης διακίνησης-διάθεσης-χρήσης

29 Εγκαταστάσεις ελέγχου i) Εγκαταστάσεις παραγωγής/μεταποίησης προϊόντων Υ.Α.Ε.Τ. ii) Επιχειρήσεις εισαγωγής και αποθήκες διανομής Υ.Α.Ε.Τ. iii) Επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων-χρήστες Υ.Α.Ε.Τ. iv) Λιανική πώληση Υ.Α.Ε.Τ.

30 Διενέργεια τακτικών ελέγχων στα πλαίσια του ΠΟΕΣΕ (Κανονισμός (ΕΚ)) 882/2004 άρθρο 41) Τακτικοί έλεγχοι: Πολυετή Ολοκληρωμένα Εθνικά Σχέδια Ελέγχου (ΠΟΕΣΕ) Έκτακτοι έλεγχοι: καταγγελίες, διατροφικά επεισόδια, κοινοποιήσεις RASFF

31 Αποτελέσματα - Αποκλίσεις Οι αποκλίσεις από τη νομοθεσία εντοπίζονται σε όλα στάδια παραγωγής, μεταποίησης Υ.Α.Ε.Τ.,., διακίνησης και χρήσης τους, και επικεντρώνονται κυρίως στα εξής: α. Επισήμανση β. Δήλωση συμμόρφωσης (τεκμηρίωση όπου απαιτείται) γ. Ιχνηλασιμότητα δ. Εφαρμογή και τήρηση Ορθών Παρασκευαστικών Πρακτικών ε. Μη συμμόρφωση με τα επιτρεπτά νομοθετικά όρια μετανάστευσης

32 Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για Τρόφιμα & Ζωοτροφές (RASFF) Περίοδος: : 01/01/ /03/2014 EU : 1092 RASFF Notifications για Υλικά σε επαφή με Τρόφιμα Ελλάδα: : 33 RASFF Notifications για Υλικά σε επαφή με Τρόφιμα RASFF 2012 Notifications on Food Contact Materials: 206 Migration Of Formaldehyde : 51 Migration Of Chromium: 50 Migration Of Manganese: 39 Migration Of Nickel: 33 Migration Of Primary Aromatic Amines: 33 Origin: China

33 Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) : Κοινοποιήσεις από Ελλάδα για Υ.Α.Ε.Τ. Άλλα (π.χ. διάβρωση) 26% Χρώμα 17% Ολική Μετανάστευση 9% Μελαμίνη 3% Κεραμικά (Cd, Pb) 18% Νιτροζαμίνες 6% Φ θαλικές ενώσεις 12% Μέταλλα 6% Δισφαινόλη 3%

34 Επικοινωνία μέσω RASFF σε περίπτωση διατροφικού επεισοδίου Επίσημος Έλεγχος Παράπονο Επεισόδιο Επικινδυνότητα για τη δημόσια υγεία Εσωτερικός έλεγχος εταιρίας Ανάκληση ή Απόσυρση Προϊόντος RASFF κοινοποίηση/alert

35 Εκτυπωτικά μελάνια Φωτοεκκινητές UV Βενζοφαινόνη (MBP) 4-μεθυλ-βενζοφαινόνη (4-MBP) (2009) Μέσω υποστρώματος Iσοπροπυλοθειοξανθόνη (ΙΤΧ) : (2006) Αποβαφή (set-off) στη στοιβάδα ή κύλινδρο περιέλιξης

36 Εκτυπωτικά μελάνια

37 Εκτυπωτικά μελάνια

38 Εκτυπωτικά μελάνια

39 Ευρήματα ελέγχου Λιανική αγορά Υ.Α.Ε.Τ.: Επισήμανση

40 Ευρήματα ελέγχου Επιχειρήσεις εισαγωγής & αποθήκες διανομής ΥΑΕΤ α) στην ύπαρξη Δηλώσεων Συμμόρφωσης β) στη σωστή επισήμανση

41 Ευρήματα ελέγχου Εγκαταστάσεις παραγωγής/μεταποίησης (ΥΑΕΤ). α) στην εφαρμογή Ορθών Παρασκευαστικών Πρακτικών (Ο.Π.Π.).) κατά την παραγωγή και μεταποίηση Υ.Α.Ε.Τ β) στην έκδοση Δηλώσεων Συμμόρφωσης γ) στην τήρηση επαρκούς συστήματος ιχνηλασιμότητας δ) στην ορθή επισήμανση.

42 Ευρήματα Επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων-χρήστες Υ.Α.Ε.Τ. α) στην ύπαρξη/χρήση Δηλώσεων Συμμόρφωσης β) στην τήρηση επαρκούς συστήματος ιχνηλασιμότητας γ) στην αξιολόγηση προμηθευτών (HACCP)

43 Συμπεράσματα & ενέργειες βελτίωσης Συνεχής ενημέρωση της βιομηχανίας Υ.Α.Ε.Τ. για την νομοθεσία των Υ.Α.Ε.Τ.. Ανάπτυξη διαλόγου μεταξύ βιομηχανίας τροφίμων & παραγωγής Υ.Α.Ε.Τ. Συνεργασία με ΕΕ (εργαστήρια για αναλύσεις, νέες τεχνικές κ.α.).) Διαρκής ενημέρωση-κατάρτιση των ελεγκτών

44 Νέες Τάσεις στην τεχνολογία των Υ.Α.Ε.Τ. Βιοδιασπώμενα υλικά για τρόφιμα (ΥΑΕΤ) Χρήση βιοδιασπώμενων υλικών όπως κυτταρίνης, καλαμπόκι,, (PLA,( etc.) Νανοϋλικά (Nanotechnology) - Επιφυλάξεις για την ασφάλεια τους. Ενεργά & Νοήμονα υλικά Ήδη χρησιμοποιούνται και αυξάνεται ολοένα περισσότερο η τάση για αυξημένη χρήσης τους. Ίνες Υάλου (Καφετιέρες, βραστήρες κ.α.)..). Σιλικόνες Συγκολλητικές ουσίες Μέταλλα & κράματα Ανακυκλωμένο χαρτί & χαρτόνι Μελάνια

45