ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

10 η Πανελλήνια Γεωργική, Κτηνοτροφική, Περιβαλλοντική Έκθεση Λάρισας 2015 Ημερίδα ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΛΑΡΙΣΑ 14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015 1

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ, ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ (Α.Τ.Ε.Ι) ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, Δρ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΟΥΛΑ & ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ (ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) Το ΑΤΕΙ Θεσσαλίας ιδρύθηκε με την ονομασία Τ.Ε.Ι Λάρισας το 1983 (Ν.1404/83), όπως και τα περισσότερα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας, όταν καταργήθηκαν τα μέχρι τότε λειτουργούντα Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ( Κ.Α.Τ.Ε.Ε) και θεσπίσθηκε η βαθμίδα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στην οποία εντάχθηκαν τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι) και τα Τ.Ε.Ι. Το 2001 με το Ν.2916/2001, τα ΤΕΙ εντάχθηκαν στην Ανωτάτη Εκπαίδευση. Το 2011, ψηφίσθηκε με μεγάλη πλειοψηφία από την Βουλή των Ελλήνων, ο Ν.4009/2011 (ενιαίος νόμος, για τα Πανεπιστήμια και για τα Α.Τ.Ε.Ι)), ο οποίος στο άρθρο 1 παρ.2β εντάσσει τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ανωτάτη Εκπαίδευση. Με το Π.Δ 83/2013 (ΦΕΚ 123 Α ), μετονομάσθηκε σε Α.Τ.Ε.Ι ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ. Σήμερα αποτελείται από : 4 Σχολές που λειτουργούν με έδρα την Λάρισα 14 Τμήματα, εκ των οποίων τα 9 λειτουργούν στην Λάρισα, 4 στην Καρδίτσα και ένα στα Τρίκαλα Οι ενεργοί Φοιτητές είναι 19.837 Στο Α.Τ.Ε.Ι Θεσσαλίας λειτουργούν: αυτόνομα Μεταπτυχιακά Προγράμματα, συνεργασίες με χώρες της Ε.Ε, καθώς και Τρίτες χώρες, πολλά ερευνητικά προγράμματα, αυτοδύναμα ή με συνεργασίες με άλλα Πανεπιστήμια του εσωτερικού και εξωτερικού. Πολλά διπλώματα ευρεσιτεχνίας, βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς, παραγωγή νέων 2

καινοτόμων προϊόντων, συνεργασίες με επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς ανά την Ελλάδα. Τα περισσότερα Τμήματα του Ιδρύματος, είναι άρτια εξοπλισμένα, με επιστημονικό προσωπικό υψηλού επιπέδου, με πλούσιο ερευνητικό έργο,αναγνωρισμένο από την διεθνή Επιστημονική Κοινότητα. Στην σημερινή Ημερίδα με τίτλο: «ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ», θα ανακοινωθούν πρωτότυπες και Καινοτόμες εισηγήσεις, μερικές από τις οποίες κατέληξαν σε νέα προϊόντα και τους χορηγήθηκε το Δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, μαζί με τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις. Με την λήξη της Ημερίδας θα γίνει γευσιγνωσία σε πολλά νέα προϊόντα του Αγροδιατροφικού Τομέα. Ως Πρόεδρος του Ιδρύματος θα ήθελα να συγχαρώ όλες τις ερευνητικές ομάδες που συμμετέχουν μαζί με τις επιχειρήσεις και τους φοιτητές και να τους ευχηθώ καλή επιτυχία. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΑΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δρ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΛΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ 3

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή χαιρετίζω τη συμμετοχή της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας στη 10 η Πανελλήνια Γεωργική, Κτηνοτροφική και Περιβαλλοντική Έκθεση Λάρισας και στην Ημερίδα με τίτλο «Καινοτομίες στον Αγροδιατροφικό Τομέα» που οργανώνεται από το Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας. Η Σχολή αποτελείται από τα Τμήματα Τεχνολόγων Γεωπόνων με κατευθύνσεις Φυτικής Παραγωγής, Ζωικής Παραγωγής και Μηχανικής Βιοσυστημάτων, Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής και Διαιτολογίας. Τα Τμήματα της Σχολής με το υψηλού επιπέδου επιστημονικό προσωπικό και τις υποδομές τους, παρέχουν άρτια εκπαίδευση, διεξάγουν έρευνα και παράγουν καινοτομία. Στην Ημερίδα αυτή παρουσιάζεται το πρόσφατο έργο και οι συνεργασίες της Σχολής με παραγωγικούς φορείς. Στα πλαίσια του θεσμικού μας ρόλου, εκφράζουμε τη σταθερή πρόθεσή μας να συνεχίσουμε και να διευρύνουμε τη συνεργασία με τους παραγωγικούς φορείς της Θεσσαλίας για την ανάπτυξη της καινοτομίας προς όφελος της παιδείας, της οικονομίας και γενικότερα της κοινωνίας. Ο Διευθυντής της Σχολής Δρ. Ανάργυρος Ν. Μουλάς Καθηγητής 4

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Όνομα Τίτλος Σελίδα Γούλας Π Μουλάς Α Γούλας Π Βασιλάκογλου Ι Βογιατζή Ε Βραχνάκης Μ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ, ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ (Α.Τ.Ε.Ι) ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, Δρ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΟΥΛΑ & ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ (ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πρόταση για δημιουργία 20.000 θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, για ανέργους πτυχιούχους Γεωπονικών Σχολών Πανεπιστημίων και Α.Τ.Ε.Ι. σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα και το επάγγελμά τους. Δημιουργία φυσικού ζιζανιοκτόνου για βιολογικές καλλιέργειες και παραγωγικότητα της στέβιας στη Λάρισα Μελέτη του αιθερίου ελαίου της Μέντας (Mentha piperita) σε διάφορα συστήματα καλλιέργειας Δασογεωργικά Συστήματα: Μία καινοτόμα "παλιά" πρακτική αναμόρφωσης της γεωργικής γης στα πλαίσια της ΚΑΠ 2 4 8 9 19 22 26 5

Γιαλαμάς Θ Γράβαλος Ι Καλφούντζος Δ Κουρέτας Δ Μακρίδης Χ Μουλάς Α Παπαδόπουλος Σ Παπολυμέρου Γ Παπαχατζής Α Παπαχατζής Α Ατυχήματα Ασφάλεια Κόπωση των χειριστών γεωργικών ελκυστήρων και μηχανημάτων εκτός δρόμου. Καινοτομία και νέες τεχνολογίες στη Γεωργική Μηχανολογία Καινοτόμα Συστήματα Υδροπονίας για την παραγωγή Χορτονομής Βελτίωση της οξειδοαναγωγικής κατάστασης στο Αίμα και σε Ιστούς νεαρών Χοιριδίων (πάγκρεας στομάχι - ήπαρ), στην περίοδο απογαλακτισμού, με την χρήση πολυφαινολικών προσθέτων από επεξεργασμένα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείου: Αξιολόγηση του λούπινου ως νέα κακαλλιέργεια για παραγωγή ζωοτροφών Βιώσιμη διαχείριση οργανικών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας και λιπάσματος Νέες μέθοδοι αναπαραγωγής προβάτων Παραγωγή Βιοκαυσίμων από Άλγεις Adapt2Change, LIFE+, Γεωθερμικά θερμοκήπια για ελάχιστη κατανάλωσης ενέργειας και νερού Καρυδιά Καλιφόρνιας για αναδιάρθρωση καλλιεργειών 28 31 33 35 37 40 42 44 49 54 Τσινίδης Κ «Γίνε Παραγωγός» 57 Αθανασιάδης Β ΤΡΟΦΙΜΑ Εμπλουτισμός επιτραπέζιας ελιάς με πολυφαινόλες από εκχύλισμα φύλλων ελιάς 59 60 6

Γαλανομάτης Ν Γεωργόπουλος Θ Γιαβάσης Ι Γούλας Π Μαλισιόβα Ε Μανούρας Α Μουλάς Α Πετρωτός Κ Μπορεί να δημιουργηθεί κρέας στο εργαστήριο χωρίς εκτάσεις και σταβλικές εγκαταστάσεις; Lactomelo: βιολειτουργικό επιδόρπιο με βιολογικό ρύζι και γάλα, μέλι και ινουλίνη, χωρίς συντηρητικά. Αξιοποίηση πολυφαινολών ελιάς από κατσίγαρο στην ανάπτυξη και συντήρηση καινοτόμων γαλακτοκομικών προϊόντων και αλλαντικών Συνεργασία κτηνοτροφικών συνεταιρισμών και φορέων αγροτουρισμού για την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των πιστοποιημένων κρεάτων αμνοεριφίων γάλακτος σε Π.Ο.Π. (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης) Double Joy: επιδόρπιο υψηλό σε πρωτεΐνες- χαμηλό σε λιπαρά, με φιλοπεριβαλλοντικό χαρακτήρα και χωρίς συντηρητικά. KetsupEco: κέτσαπ χωρίς ζάχαρη με στέβια και ινουλίνη, με πρεβιοτικές ιδιότητες, χωρίς συντηρητικά. Ανάπτυξη και μελέτη γιαούρτης εμπλουτισμένης με βιταμίνη D Βελτιστοποίηση Υφής Διατηρησιμότητας και Γεύσης Γλυκισμάτων με Βάση τον Χαλβά 62 64 65 68 72 73 76 77 7

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 8

Πρόταση για δημιουργία 20.000 θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, για ανέργους πτυχιούχους Γεωπονικών Σχολών Πανεπιστημίων και Α.Τ.Ε.Ι. σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα και το επάγγελμά τους. Π. Γουλας 1, (Καθηγητής & Πρόεδρος του ΑΤΕΙ Θεσσαλίας) 1 Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπονίας, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας,Τεχνολογίας Τροφίμων, Διατροφής και Διαιτολογίας, Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Θεσσαλίας, 41110 Λάρισα. Αλληλογραφία: τηλ.:2410684300, E-Mail: president@teilar.gr Η Ελλάδα σήμερα δεν μπορεί να θρέψει τους Έλληνες διότι δεν παράγει και εισάγει προϊόντα του Πρωτογενούς τομέα των οποίων το κόστος αγγίζει τα 4,7 δις. το χρόνο, με πρωταθλητές το βόειο κρέας, το γάλα και τυροκομικά τα οποία φθάνουν στα 2,2 δις το χρόνο. Ακόμη εισάγουμε, όσπρια (φασόλια, φακές και ρεβίθια), ζωοτροφές, αρωματικά φυτά, αιθέρια έλαια, κ.τ.λ. Ουδέποτε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ασχολήθηκε σοβαρά με τους κλάδους του πρωτογενούς τομέα, όχι μόνο να παράξει τα προϊόντα που εισάγει αλλά κανένα σχέδιο η χώρα μας να γίνει εξαγωγική. Ασχολούμαι με την Κτηνοτροφία επί 30 χρόνια, ουδέποτε είδα ένα σχέδιο και πρόγραμμα,παραγωγής προϊόντων του πρωτογενούς που εισάγουμε, με σκοπό και στόχο: 1 ον ) Nα μην πληρώνουμε συνάλλαγμα ( αντικαθιστώντας τα εισαγόμενα με δικά μας προϊόντα). 2 ον ) Να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας & 3 ον ) Να αναχαιτίσουμε την απερήμωση της υπαίθρου. 9

Εδώ θα πρέπει να σας θυμίσω ότι, οι ιστορικοί αναφέρουν ότι στην Αρχαία Ελλάδα είχαμε εξαγωγές ζώντων ζώων στην Μεγάλη Ελλάδα (Νότιο Ιταλία), και αυτό πράγματι το επιβεβαίωσα, στις τακτικές επισκέψεις μου στην Νότια Ιταλία, λόγου κοινού ερευνητικού προγράμματος με το Πανεπιστήμιο του ΜΠΑΡΙ Ιταλίας, διαπίστωσα ότι ή Ιταλική φυλή προβάτων με το όνομα Comisana έχει τα ίδια φαινοτυπικά χαρακτηριστικά με την δική μας φυλή προβάτων με το όνομα «Καλλαρύτικη» ή «Μπούτσικο» της Ηπείρου. Η έρευνα του γενετικού υλικού έδειξε ότι πράγματι ότι οι δύο αναφερόμενες φυλές έχουν γενετική συγγένεια. Πολλές εξαγωγές προβάτων γινόταν στην Αίγυπτο επί εποχής των Πτολεμαίων, όπου αναπτύχθηκε η υφαντουργία. Ακόμη και στην εποχή της Τουρκοκρατίας είχαμε εξαγωγές τυροκομικών και είδη υφαντών στις χώρες : Βουλγαρία, Ρουμανία, Τεργέστη, Βιέννη κ.τ.λ. Οι μεταφορές πραγματοποιούνταν με άλογα και μουλάρια. Το Λιβάδι Ελασσόνας επί τουρκοκρατίας είχε 5.000 κεφάλαια άλογα και μουλάρια και πραγματοποιούσαν μεταφορές τυροκομικών προϊόντων και υφαντών (500 φορτία ήταν μόνο οι κάπες των ναυτικών στην Τεργέστη), στα Βαλκάνια και στην Ιταλία. Η Ελλάδα έχει το επιστημονικό προσωπικό και την τεχνογνωσία να αυξήσει την παραγωγή των προϊόντων που έχει ανάγκη, αρκεί το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να έχει πρόγραμμα-σχέδιο και πολιτική βούληση. Πιστεύω ότι για να βγούμε από την οικονομική κρίση πρέπει να στραφούμε μεθοδευμένα και με σχέδιο σε τρεις τομείς: Στον πρωτογενή Τομέα Ενέργεια (από ήλιο, αέρα & νερό) Στον Τουρισμό & Στην Ναυτιλία Εμπνευσμένος από το παράδειγμα της Βραζιλίας, όπου το 2014 το Κράτος χορήγησε σε νέους Πτυχιούχους 100.000 υποτροφίες με προϋπολογισμό 2 δις δολάρια, για Μεταπτυχιακές και 10

Διδακτορικές σπουδές στα καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου, με υποχρέωση ο κάθε υπότροφος να μείνει πέραν του έτους στο εξωτερικό. Την ενέργεια αυτή προέβη το Κράτος της Βραζιλίας, επειδή ως Κράτος έχασε την ανταγωνιστικότητα κατά 2 μονάδες από τα Κινέζικα προϊόντα και προσπαθεί με αυτή την πολιτική η οποία θα αποδώσει στην Βραζιλία σε βάθος χρόνου, όταν επιστρέψουν οι Μετεκπαιδευόμενοι Υπότροφοι να αλλάξουν τα δεδομένα. Παρόμοια δράση η Βραζιλία την χρησιμοποίησε και κατά τα έτη 1960-1970, όταν τότε χρηματοδότησε διδακτορικά στο εξωτερικό στους τομείς: 1. Πετρελαίου 2. πρωτογενής Τομέας & 3. Σχεδιασμό Αεροπλάνων Σήμερα η Βραζιλία στους τομείς αυτούς είναι στις πρώτες θέσεις της Παγκόσμιας παραγωγής. Το Ελληνικό Κράτος, δεν χρειάζεται να δώσει υποτροφίες για μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, στους Έλληνες νέους πτυχιούχους Γεωτεχνικών Σχολών και αυτό γιατί έχουν ήδη σπουδάσει από μόνοι τους (υπάρχει μεγάλος αριθμός με Μεταπτυχιακά & Διδακτορικά) και είναι άνεργοι στο 70 %, οι πτυχιούχοι της τελευταίας τριετίας και από την άλλη το Ελληνικό Κράτος εισάγει προϊόντα του πρωτογενούς τομέα συνολικής δαπάνης 4,7 δις ευρώ το χρόνο. Επομένως κατά την γνώμη μου, για να καλύψει η Πολιτεία την ανεργία των νέων πτυχιούχων των Γεωτεχνικών κλάδων και να μειώσει κάθετα, η ακόμη να μηδενίσει πλήρως τις εισαγωγές προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, πρέπει να επιδοτήσει 20 χιλιάδες θέσεις νέων πτυχιούχων Γεωτεχνικών Σχολών, συνδέοντας με την παραγωγή προϊόντων που έχει έλλειψη το Ελληνικό Κράτος ως εξής: Α ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 11

Επιδοτεί το Κράτος 10.000 νέους πτυχιούχους Γεωτεχνικών Σχολών με 60% επιχορήγηση και προϋπολογισμό 60.000 /άτομο με τις εξής προϋποθέσεις: Θα ασκούν το επάγγελμα το οποίο απορρέει από το πτυχίο τους (μελετητές, εμπορία φαρμάκων, ιδιωτικά κτηνιατρεία,δασικές μελέτες,γεωτρήσεις, κ.τ.λ) και παράλληλα θα παράγουν: Αγροτικά προϊόντα σε έκταση (50 στρεμμάτων/έτος), όσπρια, ζωοτροφές κ.τ.λ, τα οποία η χώρα μας εισάγει. Εκτροφή σαλιγκαριών ανοιχτού τύπου 5 στρεμμάτων. Μελισσοκομία, δυναμικότητας 100 σμηνοκυψελών. Αρωματικά φυτά & αιθέρια έλαια. Επομένως για κάθε νέο πτυχιούχο της αναφερόμενης κατηγορίας, αναλυτικά οι δαπάνες για το Κράτος προκύπτουν για την παραπάνω κατηγορία ως εξής: Νέος πτυχιούχος για τις αναφερόμενες δράσεις το Κράτος θα συμβάλλει με 60.000ευρώ ως εξής: Προϋπολογισμός 60.000 Επιχορήγηση 60%= 36.000 Υπόλοιπο 24.000 ως Δάνειο χαμηλότοκο με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Επομένως το Κράτος για τις 10.000 θέσεις εργασίας νέων Γεωτεχνικών Επιστημόνων θα ξοδέψει τα εξής κεφάλαια: 1. 10.000 θέσεις χ 60.000 / επιστήμονα= 600.000.000 2. Επιχορήγηση 600.000.000 χ 60% = 360.000.000 3. Δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου 600.000.000 χ 40%= 240.000.000 Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Η παρακάτω κατηγορία νέων πτυχιούχων θα ασχοληθεί με την Ζωική παραγωγή, όπου εδώ υπάρχει το μεγάλο πρόβλημα των 12

εισαγωγών 2,2 δις μόνο σε κρέατα και γαλακτοκομικά. Λόγου αυτής της ιδιομορφίας και επιπλέον του δεσμευτικού και ρυπαρού επαγγέλματος, προτείνω την επιχορήγηση στο 70% της επένδυσης. Κοστολογώντας με φθηνά υλικά (μεταλλικές κατασκευές με πάνελ), μικρές κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, για να είναι ευέλικτες, λειτουργικές και αυτοδιαχειριζόμενες, στα παρακάτω μεγέθη: ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΚΤΡΟΦΩΝ 25 αγελάδες γαλακτοπαραγωγής 40 αγελάδες κρεατοπαραγωγής 250 Πρόβατα 250 Αίγες 30 χοιρομητέρες Κονικλοτροφείο των 100 Το κόστος της επιχείρησης ανά είδος ζώου θα είναι ως εξής: Για αγορά Ζωικού κεφαλαίου, κατασκευή κτιριακών εγκαταστάσεων, τοποθέτηση εξοπλισμού, διαμόρφωση περιβάλλοντα χώρου και μεταφορά νερού και ρεύματος, κοστολογήθηκαν στα 150.000 ανά εκμετάλλευση είδους και αριθμού ζώων, όπως παραπάνω. Επομένως για κάθε νέο πτυχιούχο της αναφερόμενης κατηγορίας, αναλυτικά οι δαπάνες προκύπτουν ως εξής: Νέος πτυχιούχος για τις αναφερόμενες δράσεις το Κράτος θα συμβάλλει με 150.000ευρώ ως εξής: Προϋπολογισμός 150.000 Επιχορήγηση 70%=105.000 Υπόλοιπο 45.000 ως Δάνειο χαμηλότοκο με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Επομένως το Κράτος για τις 10.000 θέσεις εργασίας νέων Γεωτεχνικών Επιστημόνων θα ξοδέψει τα εξής κεφάλαια: 10.000 θέσεις χ 150.000 / επιστήμονα= 1.500.000.000 13

Επιχορήγηση 1.500.000.000 χ 70% = 1.050.000.000 Δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου 1.500.000.000 χ 30%= 450.000.000 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ 20.000 ΘΕΣΕΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Α ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ (Για 10.000 θέσεις εργασίας) --ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ 360.000.000 --ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΓΓΥΗΣΗ 240.000.000 Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ (Για 10.000 θέσεις εργασίας) -- ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ 1.050.000.000 -- ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΓΓΥΗΣΗ 450.000.000 Επομένως το Κράτος για τις 20.000 θέσεις εργασίας νέων Γεωτεχνικών Επιστημόνων θα ξοδέψει συνολικά τα εξής κεφάλαια: -- ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ 1.410.000.000 --ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 690.000.000 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟΥ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥ ΣΤΟ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1. Να ασκεί το επάγγελμα του το οποίο απορρέει από το Πτυχίο του για 8 έτη. 2. Να καλλιεργεί τις εκτάσεις τις οποίες ανέλαβε με τις συγκεκριμένες καλλιέργειες ή να εκτρέφει τα ζώα (είδος ζώου σύμφωνα με την σύμβαση του), για 8 χρόνια. 3. Να προσκομίζει κάθε χρόνο, στον ελεγκτικό μηχανισμό τιμολόγια πώλησης, με συγκεκριμένες ποσότητες και ανά είδος. 4. Να προσκομίζει τιμολόγια παροχής υπηρεσιών για το ασκούμενο επάγγελμα του (ελάχιστο 2.000 / έτος). 5. Αν κάποιος άλλαξε γνώμη, τότε επιστρέφει τα δάνεια και τις επιδοτήσεις έντοκα και αποχωρεί. Θα ήθελα να επισημάνω ότι, εάν οι 20.000 νέοι επιστήμονες δεν καλυφτούν από τις Γεωτεχνικές Σχολές, να δοθεί δυνατότητα να μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε νέος πτυχιούχος, ο 14

οποίος θέλει να ασχοληθεί με τα αναφερόμενες δραστηριότητες, ( μετά από ταχύρρυθμο εκπαίδευση). Για να οργανωθούν καλύτερα,θα πρέπει ανά Περιφέρεια να συσταθεί Περιφερειακός Συν/σμός, μόνο με τους αναφερόμενους επιστήμονες και όχι με αγρότες και όλοι οι Περιφερειακοί Συν/σμοι των Περιφερειών να ιδρύσουν μία Ομοσπονδία (τριτοβάθμια οργάνωση). Η εγγραφή στον Περιφερειακό Συν/σμό, κάθε νέου θα κοστίζει 100 /έτος. Οπότε θα συγκεντρωθούν 2.000.000. Με τα χρήματα αυτά οι Περιφερειακοί Συν/σμοί, θα οργανώσουν γραφεία ανά Περιφέρεια, με ένα Γεωτεχνικό επιστήμονα και η τριτοβάθμια οργάνωση, θα στελεχωθεί με 5 Γεωτεχνικούς (ένα ανά κλάδο) και η οποία θα συντονίζει τα γραφεία των Περιφερειών και θα ασχολούνται: με τις πωλήσεις των προϊόντων το μάρκετινγκ της αγοράς την εκπαίδευση των νέων επιστημόνων και την ενημέρωση των μελών των. Οι Περιφερειακοί Συν/σμοί, μετά από μελέτη θα προτείνουν ανά Περιφέρεια, βιοτεχνίες τυποποίησης και συσκευασίας, για τα αγροτικά προϊόντα τα οποία θα επιλέξουν εκείνες, μετά από έρευνα αγοράς όπως :όσπρια, ζωοτροφές, λάδι, αρωματικά, κρέατα, γαλακτοκομικά, κτλ, στις οποίες θα συμμετέχουν όλα τα μέλη σε οποιαδήποτε περιοχή και αν βρίσκονται, εντασσόμενες σε αναπτυξιακά προγράμματα. Σε κάθε Περιφέρεια θα δημιουργηθεί ένα Πρατήριο λιανικής πώλησης με όλα τα προϊόντα των Περιφερειών. Πέραν των παραπάνω, η Πολιτεία θα πρέπει να λάβει και τα εξής συμπληρωματικά μέτρα για να περιορίσει και την παραγωγή πολλών επιστημόνων στους Γεωτεχνικούς κλάδους και κατά συνέπεια την μείωση της ανεργίας και συγκεκριμένα: 15

1 ον ) Εξορθολογισμός των Γεωτεχνικών Τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σήμερα λειτουργούν 65 Τμήματα Πανεπιστημίων και Α.Τ.Ε.Ι (30 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ +35 ΤΜΗΜΑΤΑ Α.Τ.Ε.Ι), με ομοειδή ή παρεμφερή γνωστικά αντικείμενα, τα οποία πρέπει να μειωθούν. Οι αποφάσεις, τα κριτήρια και οι μελέτες σκοπιμότητας του Υπουργείου Παιδείας και δια Βίου Μάθησης να είναι διαφανείς, χωρίς σκοπιμότητες, πολιτικά και κομματικά κριτήρια. 2 ον ) Τα ερευνητικά προγράμματα και ιδιαίτερα των Υπουργείων: Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων Παιδείας και δια βίου Μάθησης Να κατευθύνονται κατά 70%, στους τομείς ανάπτυξης που επέλεξε η Κυβέρνηση να προωθήσει και όχι σε τομείς οι οποίοι δεν είναι ανταγωνιστικοί για την Ελλάδα, επομένως να μην γίνεται έρευνα για την έρευνα χωρίς καμία πρακτική εφαρμογή. 3 ον ) Μείωση του αριθμού των εισακτέων στα Τριτοβάθμια Ιδρύματα. Τέλος πιστεύω ότι τα χρήματα τα οποία θα επενδύσει το Ελληνικό Κράτος για την δημιουργία 20.000 θέσεων εργασίας σε πτυχιούχους Γεωτεχνικών Σχολών είναι μόλις 1,4 δις Ευρώ και εγγύηση του δημοσίου για τα Τραπεζικά τους δάνεια 690 εκατ/ρια. Η επιχορήγηση (1,4 δις ) θα αποσβεσθεί μετά από 3 χρόνια από την λειτουργία των αναφερομένων επενδύσεων, με την μείωση των εισαγωγών σε αγροτικά προϊόντα (σήμερα εισάγει αγροτικά προϊόντα 4,7 δις ). Η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να μειώσει και την ανεργία και μάλιστα των νέων. Να λοιπόν μια κοστολογημένη πρόταση, την οποία θεωρώ με μικρό κόστος και με άριστα αποτελέσματα. Η μακρινή Βραζιλία μας έδειξε τον δόμο. Η κάλυψη της ανεργίας των νέων επιστημόνων και μάλιστα σήμερα στην Ελλάδα με την οικονομική κρίση να κυριαρχεί, είναι 16

για μένα πρώτιστο καθήκον και προτείνω εφικτές και κοστολογημένες λύσεις στην Ελληνική Πολιτεία. Προτείνω στην Ελληνική Πολιτεία ας βελτιώσει την πρόταση μου, στη Κυβέρνηση και τους αρμόδιους Υπουργούς ως λύση για την παραγωγή των αγροτικών προϊόντων που εισάγει η Ελλάδα, σε διαφορετική περίπτωση ας προτείνουν λύσεις συγκεκριμένες, σαφείς και άμεσα εφαρμόσιμες. Οι άνεργοι νέοι Γεωτεχνικοί (καθώς και οι πτυχιούχοι άλλων Σχολών),χρειάζονται δουλειά αντίστοιχη με τις σπουδές τους και όχι να μαραζώνουν από κατάθλιψη, η να μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Ως εκπαιδευτικός ζω κάθε μέρα τα προβλήματα της νεολαίας, συζητώντας με τους ιδίους και για αυτό τον λόγο είμαι περισσότερο ευαίσθητος και θεωρώ και υποχρέωση μου να προτείνω λύσεις για την κάλυψη της ανεργίας. Δεν διεκδικώ με την πρόταση μου, ούτε δάφνες, ούτε μπράβο, επειδή είχα την ιδέα να κάνω την αναφερόμενη πρόταση, οποιοσδήποτε φορέας ή κλάδος ας προτείνουν κάτι άμεσο και καλύτερο, για την κάλυψη της ανεργίας των Γεωτεχνικών Επιστημόνων και την μείωση των εισαγωγών στα αγροτικά προϊόντα τα οποία ανέφερα παραπάνω και εγώ είμαι πρόθυμος να ακολουθήσω την πρόταση τους. Βιβλιογραφία 1. Γεωργακης Σπύρος (2005). Το κρέας και τα προϊόντα του. 2. Γεωργούδης Α. (2000). Η σημασία του γενετικού υλικού στην αποτελεσματικότητα της βιολογικής κτηνοτροφίας. 3. Γούλας Π., Δεληγιάννης Κ., Καντάς Δ., Παπαδόπουλος Σ., Ρήγας Γ., 2011. ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΝΕΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΩΝ σελίδες 67 ( με την χρηματοδότηση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς). 17

4. Γούλας Παναγιώτης 2009. Οι Προοπτικές Ανάπτυξης της Κτηνοτροφίας στην Ελλάδα --Προτάσεις Εκσυγχρονισμού & βελτίωσης. Παρουσιάσθηκε στην Ημερίδα της 7ης Πανελλήνιας Γεωργικής, Κτηνοτροφικής-Περιβαλλοντικής Έκθεσης του Δήμου Λάρισας, η οποία πραγματοποιήθηκε στον Εκθεσιακό χώρο Νεάπολης Λάρισας από 12-14 Μαρτίου 2009. 5. Γούλας Παναγιώτης 2011.Ημερίδες: Προοπτικές Απασχόλησης στον Πρωτογενή Τομέα. Πραγματοποιήθηκε στην Ελασσόνα στις 2 Δεκεμβρίου, στις Σέρες στις 10 Δεκεμβρίου και στην Πάτρα στις 18 Δεκεμβρίου 2011, ( πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής).Στα πλαίσια συνεργασίας με την Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Για την ενημέρωση των νέων αγροτών. 6. Γούλας Παναγιώτης 2012. Πανγεωτεχνική Συνάντηση για την Ανεργία των νέων πτυχιούχων Γεωτεχνικών. Προτάσεις για λύση. Σέρρες. 7. Επιτροπή Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. (1993). Το μέλλον της Γεωργίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. 8. Ημερίδα:«Η Κοινή Γεωργική Πολιτική με χρονικό ορίζοντα το 2020». Πραγματοποιήθηκε στην Λάρισα στις 4 Νοεμβρίου 2011 στο Ξενοδοχείο Divani Palace Larissa, αίθουσα «Αριστοτέλης). Συμμετείχαν Ευρωβουλευτές όλων των Κομμάτων ως ομιλητές. 9. Καλογρίδου- Βασιλειάδου (2000). Πολιτική Διατροφής ασφάλειας και στη χώρα μας. 10. Κοσμίδου, Κ., Ζαπουνίδης και Μ. Δούμπος 2005. Αποφάσεις με πολλαπλά κριτήρια.εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών Αθήνα 2005. 11. Πραστάκος Γ.Π., 2000. Διοικητική Επιστήμη. Λήψη Επιχειρησιακών αποφάσεων στην Κοινωνία της πληροφορίας. Εκδόσεις Σταμούλη. 12. Σίσκος Ιωάννης 2008.ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 2008. 13. Φωτόπουλος Χρήστος.(1997). Στρατηγικές αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων. 18

Δημιουργία φυσικού ζιζανιοκτόνου για βιολογικές καλλιέργειες και παραγωγικότητα της στέβιας στη Λάρισα Ιωάννης Βασιλάκογλου 1, Δημήτριος Καλφούντζος 2, Κωνσταντίνος Πετρωτός 1, Πασχάλης Γκουτσίδης 1, Νικόλαος Γκουγκουλιάς 1, Φανή Καρκαντά 1, Αναστασία Λαζαρίδου 1, Αικατερίνη Συμεωνίδου 1, και Χαράλαμπος Ρέππας 1 1 Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας & ΤΤ & Δ, Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας 2 Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας & ΤΤ & Δ, Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας E-mail (κύριος συγγραφέας): vasilakoglou@teilar.gr Στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλίας έχει αναπτυχθεί σύγχρονη μεθοδολογία λυοφιλίωσης και έχουν παραχθεί με αυτή, σε εργαστηριακή κλίμακα, φυσικά σκευάσματα φυτοπροστασίας φυτών με δραστικά συστατικά φυσικώς παραγόμενα αιθέρια έλαια. Επιπλέον, έχει γίνει αξιολόγηση αυτών των σκευασμάτων ως προς τη δράση τους εναντίον ζιζανίων σε συνθήκες θερμοκηπίου και αγρού με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα (Εικόνα 1). Ειδικότερα, σε πειράματα που διεξήχθησαν στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλίας, τα φυσικά ζιζανιοκτόνα με δραστικές ουσίες τα συστατικά των φυσικώς παραγόμενων αιθέριων ελαίων ρίγανης και κανέλας εκδήλωσαν υψηλή αποτελεσματικότητα εναντίον ζιζανίων, σε συνθήκες αγρού και θερμοκηπίου. Επιπλέον, τα σκευάσματα αυτά ήταν απόλυτα συμβατά με το νερό και συμπεριφέρθηκαν πολύ καλά κατά την εφαρμογή τους με κοινά μέσα (ψεκαστικά) εφαρμογής φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Συνεπώς, τα νέα 19

σκευάσματα αιθέριων ελαίων μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικό και εύχρηστο εργαλείο των παραγωγών στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τα ζιζάνια των καλλιεργούμενων φυτών σε συστήματα βιολογικής γεωργίας, όπου δεν επιτρέπεται η χρήση χημικώς συντιθέμενων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Η μέθοδος παρασκευής των φυσικών σκευασμάτων με δραστικά συστατικά αιθέρια έλαια έχει κατοχυρωθεί στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (αριθμός διπλώματος 1008057). Εικόνα 1: Αποτελεσματικότητα νέου σκευάσματος στον αγρό. Σε τριετές πείραμα αγρού που εγκαταστάθηκε στο αγρόκτημα του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλίας (Εικόνα 2) αξιολογήθηκε η επίδραση της αναλογίας των τριών κύριων θρεπτικών στοιχείων (N:P:K σε αναλογίες λιπαντικών μονάδων 1:1:1 και 1:1,5:1,5) ως βασική λίπανση και της άρδευσης (75% και 100% της εξατμισοδιαπνοής) στην απόδοση σε ξηρή βιομάζα φύλλων και γλυκαντικών ουσιών (στεβιολών) δύο ποικιλιών ( Morita και Candy-stevia ) στέβιας [Stevia rebaudiana (Bertoni) Bertoni]. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η στέβια μπορεί να καλλιεργηθεί με μειωμένες εισροές σε λίπανση, ενώ οι απαιτήσεις 20

της σε άρδευση στην περιοχή της Λάρισας κυμαίνονται από 500 έως 670 mm. Οι αποδόσεις της καλλιέργειας σε ξηρά φύλλα και στεβιόλες υπερβαίνουν τα 300 kg/στρέμμα και 30 kg/στρέμμα, αντίστοιχα. Επιπλέον, αναπτύχθηκε φωτομετρική μέθοδος προσδιορισμού της συγκέντρωσης των (στεβιολών) στα ξηρά φύλλα. Εικόνα 2: Καλλιέργεια στέβιας στον αγρό. Βιβλιογραφία 1. Dayan FE, Jowell L, Marais JP, Ferreira D, Koivunen M. Weed Science 59, 464-469 (2011). 2. Dudai N, Poljakoff-Mayber A, Mayer AM, Putievsky E, Lerner HR. Journal of Chemical Ecology 25, 1079 1089 (1999). 3. Lavini A, Riccardi M, Pulvento C, De Luca S, Scamosci M, d Andria R. Italian Journal of Agronomy 3, 135-143 (2008). 4. Ramesh K, Singh V, Megeji NW. Advances in Agronomy 89, 137-177 (2006). 5. Tworkoski T. Weed Science 50, 425-431 (2002). 6. Vasilakoglou I, Dhima K, Wogiatzi E, Eleftherohorinos I, Lithourgidis A. Allelopathy Journal 20, 297-306 (2007). 21

Μελέτη του αιθερίου ελαίου της Μέντας (Mentha piperita) σε διάφορα συστήματα καλλιέργειας Βογιατζή Ελένη Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής Εmail: wogiatzi@teilar.gr Εισαγωγή Η μέντα ήταν γνωστή από την αρχαιότητα κατά την Ελληνική μυθολογία πήρε το όνομα της από τη νύμφη του Άδη, Μίνθη τη οποία είχε μεταμορφώσει σε φυτό για να αποφύγει τη ζήλια της Περσεφόνης. Η μέντα καλλιεργείτο από τη Μινωική εποχή. Ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός απέδιδαν σε αυτή θεραπευτικές ιδιότητες. Η μέντα είναι ορεκτικό, σπασμολυτικό, κατά του τυμπανισμού και των παθήσεων της χολής, γι αυτό χρησιμοποιείται σε παθήσεις στομάχου, εντέρων και χολής. Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται κατά του κρυολογήματος και του κνησμού. Ακόμη χρησιμοποιείται στην καραμελοποιία, φαρμακευτική, στην αρωματοποιία και στην βιομηχανία καλλυντικών και ειδών καθημερινής χρήσης για την ατομική υγιεινή (οδοντόπαστες, σαπούνια κ.α.). Επίσης χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα φύλλα της σαν τσάι. Η συνεχής χρήση της μέντας πρέπει να αποφεύγεται γιατί επιβαρύνει το 22

στομάχι. Η παγκόσμια ετήσια κατανάλωση αιθέριου ελαίου ανέρχεται σε 6000 tn. Σκοπός O σκοπός της παρούσας πειραματικής εργασίας είναι η μελέτη της επίδρασης δύο παραγόντων: α) της πυκνότητας φύτευσης και β) δύο διαφορετικών συνταγών λίπανσης, στην ανάπτυξη του φυτού, στην απόδοση σε ξηρή δρόγη- αιθέριο έλαιο καθώς και ποιότητα του αιθέριου ελαίου. Υλικά και Μέθοδοι Σε πειραματικές εγκαταστάσεις του ΤΕΙ Θεσσαλίας δημιουργήθηκαν πειραματικά τεμάχια διαστάσεων 2m μήκος x 1m πλάτος = 2 m 2 και κατά τό πυκνό σύστημα φύτευσης είχαμε8φυτά/m 2 ενώ για το αραιό4 φυτά/m 2. Οι διαφορετικές συνταγές λίπανσης αφορούν α) σε μηδενική λίπανση και β) σε 4 μονάδες Ν, Κ, Ρ ανά στρέμμα. Για κάθε διαφορετική μεταχείριση έγιναν 4 επαναλήψεις. Η παραλαβή του αιθερίου ελαίου έγινε με τη μέθοδο της υδραπόσταξης στο πιστοποιημένο εργαστήριο των Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών του ΤΕΙ Θεσσαλίας και ο ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός των συστατικών του έγινε με τη χρήση του αέριου χρωματογράφου (Agilent) του εργαστηρίου συνδεδεμένου με φασματογράφου μάζας. Κατά το πρώτο έτος καλλιέργειας γίνονται δύο συλλογές Ιούνιο και Σεπτέμβριο. Διαπιστώθηκε μικρότερη απόδοση σε ξηρή δρόγη κατά το σύστημα της αραιής φύτευσης σε σχέση με την πυκνή φύτευση τόσο στη μηδενική όσο και κατά την εφαρμογή λίπανσης και στις δύο συλλογές. Επίσης στην αραιή φύτευση διαπιστώθηκε 23

μεγαλύτερη απόδοση κατά την εφαρμογή λίπανσης σε σχέση με τη μηδενική και στις δύο συλλογές. ( Πιν.1) Η απόδοση σε αιθέριο έλαιο κυμάνθηκε σε υψηλότερα επίπεδα κατά την πρώτη συλλογή ανεξάρτητα από το σύστημα καλλιέργειας και την εφαρμογή λίπανσης. ( Πιν.1) Πιν.1:Αποδόεις σε ξηρή δρόγη και αιθέριο έλαιο ανά στρέμμα Αποδόσεις Συλλ ογές Μηδενική λίπανση Λίπανση Π.Φ. Α.Φ Π.Φ. Α.Φ Ξηρ.δ Αιθ. Ξηρ.δ Αιθ. Ξηρ. Αιθ. Ξηρ.δ Αιθ. ρ. έλαι ρ. έλαι δρ έλαι ρ. έλαι Kg/στ ρ ο Lit/σ τρ Kg/στ ρ ο Lit/σ τρ Kg/σ τρ ο Lit/σ τρ Kg/στ ρ ο Lit/σ τρ 1 η συλλ ογή 2 η συλλ ογή 180 5,76 80 2,48 210 6,72 160 0,35 145 4,35 30 0,84 120 3,72 65 0,28 24

Κατά την ανάλυση του αιθερίου ελαίου διαπιστώθηκε ότι η Μενθόλη δεν επηρεάζεται από το σύστημα καλλιέργειας ή την εφαρμογή λίπανσης και είναι σε υψηλά επίπεδα.37%-40% Η Μενθάνη κυμαίνεται σε ποσοστό 27-34% κτά την πρώτη συλλογή και σε ποσοστό 17-20% κατά τη δεύτερη ανεξάρτητα από το σύστημα καλλιέργειας και τη λίπανση. Το Μενθοφουράνιο κυμαίνεται σε ποσοστό 4,5-5% κατά την πρώτη συλλογή ενώ κατά τη δεύτερη αυξάνει σε ποσοστό 14,5-16,7%. Συμπεράσματα 1.Οι αποδόσεις σε ξηρή δρόγη και η περιεκτικότητα αυτής σε αιθέριο έλαιο ήταν αυξημένες κατά την πρώτη συλλογή ανεξάρτητα από το σύστημα καλλιέργειας και τη λίπανση που εφαρμόστηκε. 2.Η ποιότητα του αιθερίου ελαίου είναι καλύτερη κατά την πρώτη συλλογή ανεξάρτητα από το σύστημα καλλιέργειας και τη λίπανση που εφαρμόστηκε. Ειδικότερα είχαμε ικανοποιητικά ποσοστά Μενθόλης 35%-40%, Μενθάνης 27%-34% και μειωμένη περιεκτικότητα σε Μενθοφουράνιο μικρότερη του 5% ( 4,5%-5%), γεγονός που κατατάσσει το αιθέριο έλαιο της ελληνικής Μέντας πρώτης συλλογής σε εξαιρετικής ποιότητας διεθνώς. Βιβλιογραφία 1. ΕΛΕΝΗ Κ. ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΚΑΜΒΟΥΚΟΥ, (2004)Επιλογή Αρωματικών & Φαρμακευτικών φυτών 2. Pahlow M.(1993): Das grobe Buch der Heilpflanzen.Überarbeitete Neuausgabe, Gräfe und Unzer Verlag GmbH, München, ISBN 3-7742-3848-0 25

Δασογεωργικά Συστήματα: Μία καινοτόμα "παλιά" πρακτική αναμόρφωσης της γεωργικής γης στα πλαίσια της ΚΑΠ Βραχνάκης Μιχαήλ 1, Νασιάκου Σταματία 2. 1 Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τ.Κ. 431 00, Καρδίτσα, mvrahnak@teilar.gr. 2 Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τ.Κ. 682 00, Νέα Ορεστιάδα, matinanas@hotmail.com Η πρωτογενής παραγωγική δραστηριότητα του συνδυασμού αγροτικών καλλιεργειών δένδρων ή/και βοσκόντων αγροτικών ζώων στην ίδια μονάδα επιφάνειας του εδάφους ονομάζεται με το γενικότερο όρο Αγροδασοπονία, και το τμήμα της γης που επιδέχεται τέτοια δραστηριότατα ονομάζεται Αγροδασικό Σύστημα (ΑΣ). Τέτοιες συνδυαστικές, στο χώρο και στο χρόνο, πρακτικές είναι πολύ κοινές σε όλο τον κόσμο και ειδικότερα στις αναπτυσσόμενες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, της Ινδοκίνας και της Λατινικής Αμερικής. Εκτεταμένα σύνθετα γεωργοδασολιβαδικά συστήματα στην Ευρώπη βρίσκονται σε Ισπανία (dehesas) και Πορτογαλία (montados). Ειδικότερα τα συστήματα χρήσεων αγροτικής γης που προέρχονται από την εφαρμογή μικτών πρακτικών γεωργικής καλλιέργειας στον υπόροφο και καλλιέργειας δασικών δένδρων στον ανώροφο ονομάζονται δασογεωργικά συστήματα (ΔΣ). Τέτοια συστήματα ήταν εκτεταμένα και στην Ελλάδα κατά το παρελθόν (π.χ. φυτά χαμηλής καλλιέργειας και μουριές ή καστανιές στον ανώροφο) ιδιαίτερα στη βόρειο Ελλάδα, αλλά και στο Θεσσαλικό κάμπο. Στην Ελλάδα, αν και η νέα ΚΑΠ για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 δεν έχει πλήρως εξειδικευτεί για τη χώρα μας, εντούτοις 26

χαράσσονται πολύ καλές προοπτικές καθόσον στον Πυλώνα 2 προβλέπεται (α) η χρηματοδότηση όχι μόνο της εγκατάστασης νέων ΑΣ αλλά και η επιδότηση της συντήρησης των ΑΣ για μία 5ετία, και (β) η επιδότηση της εγκατάστασης και συντήρησης ΑΣ όχι μόνο από ιδιώτες αλλά και από οργανώσεις (π.χ. Δήμους, αγροτικούς συνεταιρισμούς, κ.λπ.). Επιπλέον ο Πυλώνας 1 προβλέπει άμεσες ενισχύσεις των αγροτικών εκμεταλλεύσεων που έχουν πυκνότητα μέχρι 250 δένδρων/ha. Έτσι δεν χρειάζεται να απομακρύνονται δένδρα και αυτό ωφελεί ασφαλώς τα παραδοσιακά ΔΣ της χώρας μας. Επιπλέον στις Περιοχές Οικολογικής Εστίασης (Ecological Focus Areas) μπορούν να εντάσσονται και τμήματα αγρών ή τα όριά τους που έχουν δένδρα (στην ουσία δηλ. μικρά ΔΣ). Με τον τρόπο αυτό αναμένεται να (α) βελτιωθεί η περιβαλλοντική διάσταση της ασκούμενης γεωργίας (αύξηση βιοποικιλότητας, εκμετάλλευση του νερού, κ.λπ.), (β) αυξηθεί το εισόδημα των αγροτών (επιπλέον κάρπωση από καλής ποιότητας ξύλο), (γ) ενισχυθεί η γεωργική δραστηριότητα (ποικιλία δραστηριοτήτων), (δ) και να παραχθεί καλής ποιότητας ξύλο, κάτι που αποτελεί σημαντικό στόχο, καθώς η ΕΕ είναι στο σύνολό της ελλειμματική. Ειδικότερα η εγκατάσταση τέτοιων καινοτόμων συστημάτων θα αποτελέσει σημαντικό κίνητρο αναμόρφωσης του πεδινού Θεσσαλικού χώρου με σημαντική ενίσχυση του οικολογικού αποτυπώματος της σύγχρονης γεωργίας, και παράλληλα συμβάλλοντας σημαντικά στην ενίσχυση του εισοδήματος των γεωργών. 27

Ατυχήματα Ασφάλεια Κόπωση των χειριστών γεωργικών ελκυστήρων και μηχανημάτων εκτός δρόμου. Γιαλαμάς Θεόδωρος, Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής E-mail (κύριος συγγραφέας): gialamas@teilar.gr Στα εργαστήρια του Τμήματός μας υπάρχει η δυνατότητα να προσδιοριστούν και να καταγραφούν οι δημιουργούμενες δονήσεις κατά τη διάρκεια της εργασίας των αγροτών και κυρίως των χειριστών των γεωργικών ελκυστήρων και μηχανημάτων εκτός δρόμου, οι οποίοι είναι από τις πλέον επικίνδυνες ομάδες εργαζομένων, από τις αναπτυσσόμενες εντάσεις των μηχανικών δονήσεων στο κάθισμα του χειριστή. Οι χειριστές των ελκυστήρων αλλά και των μηχανημάτων εκτός δρόμου εκτίθενται σε έντονες μηχανικές δονήσεις, για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπολογίζονται αθροιστικά οι επιτρεπόμενες ώρες εργασίας. Οι χειριστές των μηχανημάτων εκτός δρόμου θα πρέπει να γνωρίζουν τις ρυθμίσεις που πρέπει να πραγματοποιούν στο κάθισμα ώστε να μειώνονται εφόσον είναι δυνατόν οι εντάσεις των δονήσεων. Επίσης το κάθισμα θα πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση και φυσικά να διαθέτει συστήματα απόσβεσης των δονήσεων ώστε να μειώνονται οι αναπτυσσόμενες εντάσεις. Σε πολλούς παλαιούς τύπους ελκυστήρων και μηχανημάτων εκτός δρόμου οι χειριστές πρέπει να λαμβάνουν ατομικά μέσα για να προστατεύσουν την υγεία τους η οποία απειλείται σοβαρά από τις δημιουργούμενες δονήσεις. Οι χειριστές των γεωργικών ελκυστήρων κατά τη 28

διάρκεια των αγροτικών εργασιών εργάζονται πάρα πολλές ώρες συνήθως περισσότερες από 12 ώρες ημερησίως Στις περιπτώσεις αυτές εάν τα όρια των μηχανικών και ακουστικών δονήσεων δεν κυμαίνονται στα επιτρεπτά επίπεδα κυρίως είναι πολύ υψηλότερα από αυτά που έχουν καθοριστεί από την Ε.Ε. καθώς και από άλλους οργανισμούς και πρόσφατα έχουν εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. είναι πολύ υψηλότερα οι επιπτώσεις στην υγεία των χειριστών θα είναι πολύ σοβαρές. Οι βλάβες και οι διαταραχές που προέρχονται από τις δονήσεις και εμφανίζονται στον ανθρώπινο οργανισμό είναι πάρα πολλές, όπως αναπνευστικές, καρδιοαγγειακές, νευρολογικές κ.α. Υπάρχουν πολλοί χειριστές γεωργικών ελκυστήρων, οι οποίοι μετά την εργασία των παραπονιόνταν ότι είχαν ημικρανίες, ένα συνεχή βουητό στα αυτιά τους καθώς και πόνους στη μέση και τη σπονδυλική στήλη και φυσικά μούδιασμα στα χέρια. Οι εργαζόμενοι στην αγροτική παραγωγή όταν δεν διαθέτουν σύγχρονους ελκυστήρες και κυρίως χωρίς θάλαμο ασφαλείας στους θερινούς μήνες εργάζονται είτε με ελκυστήρες χωρίς θάλαμο ασφαλείας είτε με θάλαμο χωρίς τη δυνατότητα κλιματισμού έχοντας τα παράθυρα και τις πόρτες ανοιχτές, λόγω ζέστης, αλλά και για καλλίτερο έλεγχο της λειτουργίας των παρελκομένων γεωργικών μηχανημάτων. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να ληφθούν ορισμένα μέτρα ασφαλείας για μείωση τόσο των δονήσεων τόσο στο κάθισμα χειρισμού όσο και στο δάπεδο του θαλάμου. Μερικά μέτρα που αναφέρονται στην προστασία των χειριστών είναι η τοποθέτηση στους σύγχρονους ελκυστήρες θαλάμων 29

ασφαλείας οι οποίοι να εδράζονται σε αποσβεστήρες κραδασμών, τα καθίσματα των χειριστών να έχουν τη δυνατότητα ρύθμισης της ταλάντωσης που δέχονται από τις ανωμαλίες του εδάφους σε συνάρτηση με το βάρος του χειριστή. Η θέση του καθίσματος καθώς και στάση που κάθεται ο χειριστής θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ώστε να επιτυγχάνεται η ελάχιστη κόπωση. Επίσης οι κατασκευάστριες εταιρίες πρέπει να τοποθετούν στο εσωτερικό των θαλάμων ειδικά μονωτικά υλικά επένδυσης τα οποία να αποσβένουν τις αναπτυσσόμενες δονήσεις. Στους νέους τύπους των ελκυστήρων υπάρχει η δυνατότητα στους σύγχρονους θαλάμους τους να τοποθετηθούν συστήματα ρύθμισης της θερμοκρασίας, (κλιματισμός) ώστε οι χειριστές να εργάζονται με άνεση, σε όλες τις καιρικές συνθήκες και να μην αισθάνονται αυξημένη κόπωση από τις δυσμενείς συνθήκες εργασίας τους. 30

Καινοτομία και νέες τεχνολογίες στη Γεωργική Μηχανολογία Γράβαλος Ιωάννης, Γιαλαμάς Θεόδωρος, Αυγουστή Αυγουστίνος, Κατέρης Δημήτριος, Ξυραδάκης Παναγιώτης, Γεωργιάδης Αναστάσιος και Τσιρόπουλος Ζήσης. Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής, Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας E-mail: gravalos@teilar.gr Ρομποτικό σύστημα διδιάστατης (2D) και τριδιάστατης (3D) απεικόνισης της εδαφικής υγρασίας Πρόκειται για μία αυτοκινούμενη πλατφόρμα, η οποία αποτελείται από δύο τροχοφόρες βάσεις και έναν αισθητήρα εδαφικής υγρασίας. Η πλατφόρμα κινούμενη εντός δικτύου υπόγειων αγωγών καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τις μεταβολές της εδαφικής υγρασίας κατά μήκος, κατά πλάτος και σε διαφορετικά βάθη. Τα δεδομένα αυτά, με την κατάλληλη ανάλυση και επεξεργασία παρέχουν διδιάστατους και τριδιάστατους χάρτες με την χωρική και χρονική κατανομή της εδαφικής υγρασίας. Εικόνα 1: Τριδιάστατης (3D) απεικόνιση της εδαφικής υγρασίας. 31

Σύστημα διάγνωσης βλαβών σε μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων με τη χρήση πολυστρωματικών νευρωνικών δικτύων Τα έδρανα κύλισης αποτελούν βασικό δομικό στοιχείο των κιβωτίων ταχυτήτων. Για να αυξηθεί η αξιοπιστία τους, αναπτύχτηκε ένα έφυες σύστημα ανίχνευσης βλαβών στα έδρανα κύλισης, βασιζόμενο στη χρήση δύο Bayesian πολυστρωματικών νευρωνικών δικτύων με αυτόματο προσδιορισμό συνάφειας (MLP- ARD). Το σύστημα είναι σε θέση να παρακολουθεί την κατάσταση λειτουργίας του κιβωτίου ταχυτήτων και να ανιχνεύει το έδρανο κύλισης στο οποίο παρουσιάζεται η βλάβη. Λογισμικό χαρτογράφησης της κατανάλωσης καυσίμου γεωργικού ελκυστήρα Το λογισμικό έχει υλοποιηθεί με χρήση της γλώσσας προγραμματισμού C# και έχει την δυνατότητα καταγραφής και χαρτογράφησης της κατανάλωσης καυσίμου ενός γεωργικού ελκυστήρα, σε πραγματικό χρόνο, μέσω της επικοινωνίας του με την ECU του ελκυστήρα διαμέσου των πρωτόκολλων SAE J1939 και ISO 11783. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μπορεί να γίνει μείωση της κατανάλωσης καυσίμου έως και 40% με την χρήση του λογισμικού και την κατάλληλη επιλογή σχέσης και στροφών του κινητήρα. Βιβλιογραφία 1. Gravalos, I., Moshou, D., Loutridis, S., Gialamas, T., Kateris, D., Tsiropoulos, Z., & Xyradakis, P. (2012). Design of a pipeline sensorbased platform for soil water content monitoring. Biosystems Engineering, 113(1), 1-10. 2. Kateris, D., Moshou, D., Pantazi, X. E., Gravalos, I., Sawalhi, N., & Loutridis, S. (2014). A machine learning approach for the condition monitoring of rotating machinery. Journal of Mechanical Science and Technology, 28(1), 61-71. 32

Καινοτόμα Συστήματα Υδροπονίας για την παραγωγή Χορτονομής Καλφούντζος Δημήτριος 1, Καντάς Δημήτριος 1, Γκουγκουλιάς Νικόλαος 1. 1 Σχολή Τεχνολόγων Γεωπόνων &Τεχνολογίας Τροφίμων & Διατροφής, ΤΕΙ Θεσσαλίας, E-mail: dkalf@teilar.gr Με την πλατιά έννοια του όρου, υδροπονία ή χωρίς έδαφος καλλιέργεια είναι η χρήση οποιασδήποτε μεθόδου καλλιέργειας φυτών που δεν έχει σχέση με το φυσικό έδαφος ή με ειδικά μείγματα εδάφους. Ο πιο γνωστός όμως και διαδεδομένος όρος, διεθνώς, είναι η ελληνική λέξη υδροπονία (Hydroponics). Στην παρούσα κρίση, ιδιαίτερα οι κτηνοτρόφοι, περνούν δύσκολους καιρούς. Τους χτυπούν καθημερινά οι κλιματολογικές αλλαγές, οι ξηρασίες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι πλημμύρες, το αυξανόμενο κόστος ζωοτροφών, τα έντονα προβλήματα βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας. Το ερώτημα είναι πως όλες αυτές οι αντίξοες συνθήκες θα μπορούσαν να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά ώστε να μη βλάπτουν την κτηνοτροφία στη χώρα μας και αντίθετα να εξασφαλίζουν τις συνθήκες για την απρόσκοπτη και κερδοφόρα λειτουργία και ανάπτυξη τόσο των υπαρχουσών κτηνοτροφικών μονάδων όσο και τη δημιουργία νέων επιτυχημένων, βιώσιμων, κερδοφόρων μεγαλύτερων μονάδων. Απάντηση στο ερώτημα δίνουν τα καινοτόμα για τη χώρα μας Συστήματα Υδροπονίας τα οποία χρησιμοποιούνται από πολλές κτηνοτροφικές μονάδες άλλων χωρών για την παραγωγή Χορτονομής, για τη διατροφή προβάτων, Βοοειδών, Χοίρων, Πουλερικών, Αλόγων Ιπποδρομιών, κουνελιών και όλων των χορτοφάγων ζώων. 33

Είναι τα Συστήματα Υδροπονίας που παράγουν Φρέσκια, Υγιεινή, Θρεπτική Χορτονομή, κάθε μέρα, 365 μέρες το χρόνο, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών (χειμώνα με πάγο, καλοκαίρι με καύσωνα), όση, πολύ ή λίγη, ποσότητα χρειάζεται ο καθένας κτηνοτρόφος για τη διατροφή των ζώων του καθημερινά. Είναι καινοτόμες μονάδες οι οποίες σε ένα μικρό, κλειστό, κλιματικά ελεγχόμενο χώρο, σε θερμοκρασία περίπου 20 βαθμών και υγρασία 60% περίπου, με μικρή ποσότητα νερού και εργασίας παράγουν σε 7 ημέρες από 1 κιλό σπόρο δημητριακών, 7 με 8 κιλά Χορτονομή, απαλλαγμένη από Μύκητες και Παρασιτοκτόνα. Η Χορτονομή είναι ιδανική τροφή για τα ζώα γιατί περιέχει θρεπτικές ουσίες όπως: 14 22% Πρωτεΐνες, 21% Άμυλο, 0,9% Κάλιο, 0,5% Ασβέστιο, 0,5% Φώσφορος, 0,2% Μαγνήσιο, 0,1% Νάτριο, 0,1% Θείο, 5,4 mg/κιλό Χαλκός, 84,5 mg/κιλό σίδηρος, 25 mg/κιλό Μαγγάνιο, 33 mg/κιλό Ψευδάργυρος, 1,6 mg/κιλό Μολυβδαίνιο, 0,06 mg/κιλό σελήνιο, κ.α. Επιγραμματικά μερικά από τα πλεονεκτήματα είναι: Διευκολύνει τη διαδικασία χώνευσης και έτσι αξιοποιείται πλήρως η τροφή και όλη η ενέργεια της από το ζώο. Μειώνει τις ασθένειες (κολικοί, έλκη, πάγκρεας, αναπνευστικά προβλήματα), βελτιώνει την υγεία, την ποιότητα ζωής και τη γενική κατάσταση των ζώων. Συμβάλλει στην επιμήκυνση της παραγωγικής περιόδου και ζωής των ζώων. Βελτιώνει τη σύλληψη και αυξάνει τη γονιμότητα των ζώων. Βοηθά την αύξηση του βάρους του Ζώου. Βελτιώνει την Ποιότητα και αυξάνει την Ποσότητα παραγωγής σε κρέας και σε γάλα. Βιβλιογραφία 1. Premium Fodder hellas, (2014). 2. Merino Company, Hydroponic Fodder Production New Zealand, (2011). 34

Βελτίωση της οξειδοαναγωγικής κατάστασης στο Αίμα και σε Ιστούς νεαρών Χοιριδίων (πάγκρεας στομάχι - ήπαρ), στην περίοδο απογαλακτισμού, με την χρήση πολυφαινολικών προσθέτων από επεξεργασμένα υγρά απόβλητα ελαιοτριβείου: Δημήτριος Κουρέτας 1, Κωνσταντίνος Γερασόπουλος 1, Δημήτριος Στάγγος 1, Παναγιώτης Γούλας3, Κωνσταντίνος Πετρωτός 2. 1 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, Εργαστήριο Φυσιολογίας Ζώων, Πλούτωνος 26 & Αιόλου, 41221 Λάρισα, Ελλάδα. 2 Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων, ΤΕΙ Θεσσαλίας, 41110 Λάρισα, Ελλάδα. 3 Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, ΤΕΙ Θεσσαλίας, 41100, Λάρισα, Ελλάδα Ο σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να αναπτυχθούν τα τα νεαρά χοιρίδια με ζωοτροφές που περιέχουν πολυφαινολικά πρόσθετα, από την επεξεργασία των αποβλήτων ελαιοτριβείου, προκειμένου να εξετάστει η αντιοξειδωτική κατάστασή τους στο αίμα και τους ιστούς, με τη χρήση βιοδεικτών οξειδωτικού στρες. Για το λόγο αυτό, 26 νεαρά χοιρίδια χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η ομάδα ελέγχου λάμβανε την βασική δίαιτα κατά τη διάρκεια του πειράματος, ενώ η άλλη ομάδα λάμβανε ειδική δίαιτα με πολυφαινολικά πρόσθετα. Στα αρχικά στάδια του πειράματος, το ενσίρωμα δημιουργήθηκε με προσθήκη αποβλήτων ελαιοτριβείου, το οποίο στη συνέχεια προστέθηκε στο σιτηρέσιο. Στα χοιρίδια ελήφθησαν δείγματα αίματος και ιστών στις (2, 20, 35 και 50 ημέρες μετά τη γέννηση). Στη συνέχεια, οι βιοδείκτες του οξειδωτικού στρες μετρήθηκαν προκειμένου να αξιολογηθεί η οξειδοαναγωγική κατάσταση των χοιριδίων. Οι βιοδείκτες που μετρήθηκαν ήταν: η ανηγμένη γλουταθειόνη (GSH), η 35

δραστηριότητα του ενζύμου καταλάσης (CAT), η ολική αντιοξειδωτική ικανότητα (TAC), οι ουσίες που αντιδρούν με θειοβαρβιτουρικό οξύ (TBARS) και τα επίπεδα πρωτεϊνικού καρβονυλίου (CARB). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η GSH, η σημαντικότερη ενδογενών αντιοξειδωτικών, σε ηλικία 50 ημερών είχε υψηλότερα επίπεδα στην πολυφαινολική ομάδα, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου από 27,71% σε RBCL, 26,73% στο ήπαρ, 49,49% σε πάγκρεας και 35,67% στο στομάχι. Ομοίως, η δραστικότητα της καταλάσης στην πολυφαινολική ομάδα είναι υψηλότερη από την ομάδα ελέγχου από 23,15% σε RBCL, 19,19% στο ήπαρ, 7,69% στο πάγκρεας και 16,77% στο στομάχι. Επιπλέον, η TAC στην πολυφαινολική ομάδα ήταν υψηλότερη σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου από 15,67% στο πλάσμα, 4,5% στο ήπαρ, 11,72% στο πάγκρεας και 16,79% στο στομάχι. Επιπλέον, τα επίπεδα TBARS της ομάδας πολυφαινολικών παρουσιάζονται χαμηλότερα σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου από 23,13% στο πλάσμα, 19,49% στο ήπαρ, 34,35% στο πάγκρεας και 44,12% στο στομάχι. Τέλος, τα επίπεδα των CARB ήταν χαμηλότερα στην πολυφαινολική ομάδα, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου κατά 30,73% του πλάσματος, 24,01% στο ήπαρ, 36,59% στο πάγκρεας και 39,21% στο στομάχι. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι πέντε βιοδείκτες του οξειδωτικού στρες βελτιώθηκαν σημαντικά στο αίμα και τους ιστούς. Έτσι, τα πολυφαινολικά πρόσθετα από τα επεξεργασμένα απόβλητα ελαιοτριβείου, ενίσχυσε την αντιοξειδωτική ικανότητα των χοιριδίων. 36

Αξιολόγηση του λούπινου ως νέα κακαλλιέργεια για παραγωγή ζωοτροφών Μακρίδης Χρήστος 1, Καντάς Δημήτριος 1, Στέφανος Λεοντόπουλος 1 και Σταματία Χούντα 1. 1 Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής, E-mail : makridis@teilar.gr Το λούπινο είναι ένα φυτό της οικογένειας των ψυχανθών που ανήκει στο γένος Lupinus Sp., και περιλαμβάνει πάνω από 300 είδη με ποώδη ή θαμνώδη ανάπτυξη, τα οποία τα συναντάμε αυτοφυή σε πολλές χώρες του κόσμου (Hondelmann 1984) καθώς και στην Ελλάδα. Από αυτά καλλιεργούνται το λευκό λούπινο (Lupinus albus), ένα από τα τέσσερα οικονομικά σημαντικά είδη, και ακολουθούν τα άλλα τρία είδη, τα οποία είναι το κίτρινο (Lupinus luteus), το κυανό (Lupinus angustifolius) και το μαργαριτώδες (Lupinus mutabilis). Από την βιβλιογραφική ανασκόπηση, ανατρέχοντας κυρίως στη διεθνή βιβλιογραφία, προκύπτει ότι η μεγάλη περιεκτικότητα των σπερμάτων τους σε πρωτεΐνη και η ικανότητα των φυτών να αναπτύσσονται άριστα σε όξινα εδάφη, τα οποία είναι μειωμένης παραγωγικότητας για άλλες καλλιέργειες, συνηγορούν στην άποψη ότι η ανάπτυξη της καλλιέργεια του Λούπινου στη χώρα μας θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη σόγια ως ζωοτροφή. Παλαιότερα υπήρχε το εμπόδιο στην εξάπλωση της καλλιέργειας του λούπινου από τα αλκαλοειδή που περιείχαν οι σπόροι του. 37

Σήμερα έχουν δημιουργηθεί σπόροι χωρίς αλκαλοειδή. Τα λούπινα, επειδή έχουν μικρή περιεκτικότητα σε άμυλο, δίνουν το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς τους με τη μορφή λιπιδίων, θεωρούνται ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη διατροφή των μονογαστρικών (χοίροι, πτηνά) αλλά και των μηρυκαστικών ζώων και να δώσουν καλύτερα αποτελέσματα από τα σιτηρά και να αντικαταστήσουν τη σόγια. Παρόλα αυτά στη χώρα μας, λόγω κακής εκτίμησης της σημασίας του φυτού αλλά και έλλειψης βελτιωμένων ποικιλιών, χωρίς αλκαλοειδή (πικρές ουσίες), το λούπινο τείνει να εξαφανισθεί. Πίνακας 1.: Περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες ψυχανθών φυτών και λιπαρών οξέων καλλιέργεια πρωτεΐνη % Λιπαρά οξέα % κτ. κουκιά 25-35 - Κτ. μπιζέλια 22-28 - λούπινα (λευκά κίτρινα) 35-50 7-13 σόγια 35-40 18 Το ενδιαφέρον για τα λούπινα στη διατροφή των ζώων άρχισε με τη δημιουργία γλυκών ποικιλιών, που περιέχουν μικρή περιεκτικότητα σε αντιθρεπτικούς παράγοντες. 38

Γενικά στη διατροφή των ζώων χρησιμοποιούνται κυρίως τα λευκά λούπινα και λούπινα πικρών ποικιλιών, από τις οποίες έχουν απομακρυνθεί τα αλκολοειδή. Πειραματικές εργασίες έδειξαν, ότι τα λευκά λούπινα μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τη σόγια στα σιτηρέσια των κουνελιών και άλλων μηρυκαστικών, μέχρι 75% στα σιτηρέσια των πτηνών και μέχρι 50% στα σιτηρέσια των χοίρων. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ Κάλυψη των αναγκών σε πρωτεΐνες με μικρό κόστος Απεξάρτηση των μη σογιοπαραγωγικών χωρών από τις χώρες παραγωγής της σόγιας Χρήση ως εναλλακτική καλλιέργεια - Αξιοποίηση όξινων εδαφών Χρήση του λούπινου ως εδαφοβελτιωτικό εξαιτίας την αζωτοδέσμευσης Βιβλιογραφία 7. Hondelmann, W. 1984. The lupin: Ancient and modern crop plant. Theor. Appl. Genet. 68:1 9. 8. Reeves, D.W., J.T. Touchton, and R.C. Kingery. 1990. The use of lupin in sustainable agriculture systems in the Southern Coastal Plain. Abstracts of Technical Papers, EF. Journal, 12, 34 9. Bayerrische Landessortenversuche. Landesanstalt 1996. 39

Βιώσιμη διαχείριση οργανικών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας και λιπάσματος Ανάργυρος Μουλάς 1, Κωνσταντίνος Φιλιππακόπουλος 2 1 Εργαστήριο Χημείας και Βιοχημείας, Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων ΤΕΙ Θεσσαλίας, E-mail: moulas@teilar.gr, 2 R.E.N. Συμμετοχών Α.Ε., Λ. Μαραθώνος 79, Άνοιξη Αττικής, Δήμος Διονύσου, Τ.Κ. 14569, Τηλ.: 210 8145475 E-mail: cphil@ren.com.gr Η διαχείριση των αποβλήτων της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής καθώς και της μεταποίησης των προϊόντων τους αποτελεί σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα. Σήμερα υπάρχουν τεχνολογικές λύσεις για τη βιώσιμη και οικονομικά αποδοτική διαχείριση των οργανικών αποβλήτων. Μια από τις πλέον πρόσφορες τεχνικές αποτελεί η αναερόβια ζύμωση που μετατρέπει τα οργανικά απόβλητα σε καύσιμο βιοαέριο αποτελούμενο κυρίως από μεθάνιο ενώ τα υγρά και στερεά υποπροϊόντα της διαδικασίας χρησιμοποιούνται ως καλής ποιότητας λίπασμα. Επιπλέον υπάρχει δυνατότητα χρήσης και της παραγόμενης κατά τη διαδικασία θερμικής ενέργειας. Το Εργαστήριο Γεωργικής Χημείας και Βιοχημείας του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας παρέχει εξειδικευμένη τεχνογνωσία στον τομέα της ανάλυσης της σύστασης και της μελέτης της ενεργειακής απόδοσης και των ιδιοτήτων των οργανικών γεωργικών και βιομηχανικών αποβλήτων ώστε να καταστεί δυνατή η αξιοποίησή τους με τη μέθοδο της αναερόβιας ζύμωσης. Ειδικότερα μελετάται η συνεισφορά των πρώτων υλών (οργανικά απόβλητα, ληγμένα τρόφιμα και ενεργειακά φυτά) σε 40

θρεπτικά υλικά - άζωτο, κάλιο, φώσφορος, ιχνοστοιχεία, οργανική ουσία, κλπ. - στην παραγόμενη οργανική βιοϊλύ. Μελετούνται και οργανικά απόβλητα όπως π.χ. ο κατσίγαρος από τα ελαιοτριβεία, που αποτελεί για τη χώρα μας σημαντικό παράγοντα περιβαλλοντικής ρύπανσης. Η εταιρεία με την επωνυμία Renewable Energy Network Ανώνυμη Εταιρεία Παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών & Συμμετοχών και διακριτικό τίτλο R.E.N. Συμμετοχών Α.Ε. ιδρύθηκε με σκοπό την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ιδιαίτερα του βιοαερίου στην ελληνική αγορά και στην ευρύτερη περιοχή των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Η εταιρεία στο πλαίσιο των εργασιών της έχει αναλάβει την οργάνωση, μελέτη, αδειοδότηση, κατασκευή και λειτουργία των μονάδων βιοαερίου των εταιρειών «Φθία Ενεργειακή Α.Ε.», «Ληθαίος Ενεργειακή Α.Ε.», «Μεσοποταμία Ενεργειακή Α.Ε.» όπως και άλλων στις περιοχές της Βόρειας και της Κεντρικής Ελλάδας. Συνεργάζεται στενά για περισσότερα από 6 έτη με τη Φινλανδική εταιρεία Watrec Ltd στα θέματα που αφορούν στην τεχνολογία της αναερόβιας χώνευσης και στην κατασκευή μονάδων βιοαερίου. Το επιστημονικό δυναμικό της εταιρείας σε συνεργασία με το Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας και ελληνικά μελετητικά γραφεία μηχανικών έχει αναπτύξει και προσαρμόσει την τεχνολογία της αναερόβιας χώνευσης σε ότι αφορά στο ενεργειακό μοντέλο λειτουργίας της στα ελληνικά κλιματολογικά δεδομένα καθώς επίσης έχει επιφέρει σημαντικές μηχανολογικές βελτιώσεις που αυξάνουν σημαντικά την ενεργειακή απόδοση των υπό κατασκευή μονάδων. 41