ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2012 2013 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/06/2013 ΤΑΞΗ: Α ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2:30 ΩΡΑ: 10:45 13:15 Όνομα μαθητή/τριας: Τμήμα: Αρ. Οδηγίες: α) Να γράφετε με μπλε μελάνι. β) Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή διορθωτικής ταινίας. γ) Να συμμορφώνεστε πρόθυμα με τις οδηγίες των επιτηρητών. δ) Η ΔΟΛΙΕΥΣΗ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τρία (3) μέρη. Να απαντήσετε τα ερωτήματα σε κόλλες αναφοράς που θα σας δοθούν. ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΠΤΑ (7) ΣΕΛΙΔΕΣ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (20 μονάδες) Να απαντήσετε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις δύο (2) ερωτήσεις. 1. Καθένα από τα στοιχεία της στήλης Β αντιστοιχεί με μια προσωπικότητα της στήλης Α. Να γράψετε στα φύλλα εξέτασής σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα από το καθένα τον αριθμό της στήλης Β που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Προσοχή: στη στήλη Β περισσεύει ένα στοιχείο. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Α. Φίλιππος Β 1. «και νεκρός ενίκα» Β. Κίμωνας 2. Θεωρικά Γ. Ventris - Chadwick 3. Πανελλήνια Ιδέα Δ. Ευαγόρας Α 4. Γραμμική Β Ε. Ισοκράτης 5. Α Συνέδριο Κορίνθου 6. «Έντιμη ειρήνη» (5Χ2 = 10 μονάδες) Σελίδα 1 από 7
2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι ορθό ή λάθος, γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σας τη λέξη «ορθό» ή «λάθος», δίπλα από το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση: α) Στον πήλινο δίσκο της Φαιστού υπάρχουν σύμβολα μιας ιερογλυφικής γραφής. β) Τα «Τζιελλάρκα» ήταν οι τάφοι των βασιλιάδων και των ευγενών. γ) Τυραννίδα ονομάζεται το πολίτευμα, όταν η εξουσία συγκεντρώνεται στα χέρια των «ολίγων». δ) Στην Ακεραμική (Νεολιθική) περίοδο τα αγγεία ήταν φτιαγμένα από πηλό. ε) Το φρούριο της Νιτοβίκλας ανήκει στην Κυπροαρχαϊκή εποχή. (5Χ2 = 10 μονάδες) ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (45 μονάδες) Να απαντήσετε ΜΟΝΟ σε τρεις (3) από τις τέσσερις (4) ερωτήσεις. 1. Ο Ευαγόρας Α υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες της Κύπρου. Να αιτιολογήσετε τον πιο πάνω χαρακτηρισμό, κάνοντας αναφορά στους στόχους και τους τρόπους υλοποίησης του έργου του. 2. «Ο Αλέξανδρος Γ, ο Μέγας Αλέξανδρος της Ιστορίας, επιτέλεσε στο σύντομο διάστημα της βασιλείας του σημαντικότατο έργο». Να παρουσιάσετε το έργο του Μ. Αλέξανδρου στον πολιτιστικό και οικονομικό τομέα και να το σχολιάσετε. 3. Να υποθέσετε ότι είστε αρχαιολόγοι και ότι σας ανατίθεται από τη Διεύθυνση του σχολείου σας να φτιάξετε στη σχολική αυλή μια Νεολιθική οικία της Ακεραμικής περιόδου για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Να εξηγήσετε τον τρόπο με τον οποίο θα την κατασκευάσετε (υλικά, μέρη, σχήμα) έχοντας υπόψη σας τη νεολιθική οικία της Χοιροκοιτίας. 4. Να γράψετε κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω: α) Λειτουργίες (εποχή, επεξήγηση όρου, εξηγήστε δύο από αυτές) β) Πανσπερμία (εποχή, επεξήγηση όρου, σε ποια περιοχή συναντάται) Σελίδα 2 από 7
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ (35 μονάδες) Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις επιλέγοντας ΜΟΝΟ ΕΝΑ από τα πιο κάτω ζητήματα. Προσοχή: Να τεκμηριώνετε τις απαντήσεις σας με βάση στοιχεία από τις πηγές που σας δίνονται χωρίς να τις αντιγράφετε κατά λέξη. Ζήτημα Πρώτο Πηγή Α «Από τον 8 ο μέχρι τον 6 ο αι. π. Χ., παρατηρείται ένα μεγάλο κύμα μετανάστευσης από την Ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου αρχικά προς τη Νότιο Ιταλία και στη συνέχεια προς ακόμη δυτικότερες περιοχές αλλά και προς την Ανατολή μέχρι τον Εύξεινο Πόντο. Το φαινόμενο αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση πολυάριθμων νέων πόλεων - αποικιών και τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού σε όλη την έκταση του μεσογειακού κόσμου.[ ] Τα αίτια της μετανάστευσης ήταν σύνθετα. Πρωταρχικός ρόλο φαίνεται ότι έπαιξαν δημογραφικές και κοινωνικές πιέσεις. [..] Ένας άλλος λόγος ήταν η ανάγκη επέκτασης των εμπορικών δραστηριοτήτων της κάθε πόλης και η αναζήτηση νέων πλουτοπαραγωγικών πηγών.» (Πηγή από το Διαδίκτυο) Με βάση την πιο πάνω πηγή και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω: α) Σε ποιο γεγονός αναφέρεται η πιο πάνω πηγή; (Μονάδες 2) β) Ποια αίτια συνέβαλαν στην ίδρυση των νέων πόλεων αποικιών; Να αναφέρετε τέσσερα (4) από αυτά; γ) Ποιες είναι οι επιπτώσεις του πιο πάνω γεγονότος στον πολιτισμό και στην οικονομία; Σελίδα 3 από 7
Πηγή Β «Το πιο σημαντικό γεγονός της εποχής αυτής είναι η επανάσταση των Κυπρίων εναντίον των Περσών, που έγινε στα χρόνια 499-497 π.χ.. [ ] Μεταξύ των Κυπρίων υπήρχε αρκετά ισχυρό αντιπερσικό ρεύμα. [ ] Στη διάρκεια της επανάστασης, ωστόσο θα φανεί ότι υπήρχαν Κύπριοι με φιλοπερσική τοποθέτηση. [ ] Ύστερα από την επανάσταση οι Πέρσες δε σκέφτηκαν να καταργήσουν τα βασίλεια της Κύπρου, εφάρμοσαν όμως τη γνωστή τους τακτική. Διόρισαν βασιλιάδες δικούς τους ανθρώπους για να μπορούν να ελέγχουν την κατάσταση». Κάτια Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, σελ. 46-47 Με βάση την πιο πάνω πηγή και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω: α) Σε ποιο γεγονός της κυπριακής ιστορίας αναφέρεται το πιο πάνω απόσπασμα; β) Ποιες αιτίες οδήγησαν στην έκρηξη του πιο πάνω γεγονότος; γ) Ποιες συνέπειες είχε για τους Κυπρίους; Πηγή Γ (Μονάδες 2) Εικόνα Α Εικόνα Β Σελίδα 4 από 7
Αφού μελετήσετε τις πιο πάνω εικόνες και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω: α) Με ποιου νησιού τον πολιτισμό συνδέεται η κάθε εικόνα; β) Ποια στοιχεία της θρησκείας διαφαίνονται στις πιο πάνω εικόνες; (Μονάδες 4) (Μονάδες 7) Ζήτημα Δεύτερο Πηγή Α «Η πόλις αυτή που περιβαλλόταν από τείχος διοικούσε κατόπιν όλη τη γύρω ύπαιθρο. Μόνο εκείνοι που κατοικούσαν στην πόλη - έχοντας κτηματική περιουσία στην ύπαιθρο - μπορούσαν να συμμετέχουν στη διοίκηση.» Urich Wilcher, Αρχαία Ελληνική Ιστορία,σ.86. «Οπωσδήποτε η πόλη-κράτος πρόσφερε αμέτρητες ευκαιρίες στα πεδία της λογοτεχνίας, της τέχνης και φιλοσοφίας. Η πολυτιμότερη, ίσως, συμβολή της στον πολιτισμό ήταν η δημοκρατική διακυβέρνηση, που οι Έλληνες είχαν εφαρμόσει σε αμέτρητες παραλλαγές και που εξασφάλιζε στους πολίτες ελευθερία και αυτοκυβέρνηση.» Botsford & Robinson, Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 2003, σ. 61. Με βάση την πιο πάνω πηγή και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω: α) Ποια είναι τα συστατικά στοιχεία της πόλης- κράτους; β) Ποια είναι η σημασία του θεσμού της πόλης- κράτους; (Μονάδες 6 ) (Μονάδες 6 ) Σελίδα 5 από 7
Πηγή Β «Με τον αποικισμό της Κύπρου το ελληνικό στοιχείο επικράτησε. Η γλώσσα, οι συνήθειες, η θρησκεία διαδόθηκαν ανάμεσα στους Κυπρίους, διαμορφώνοντας από την εποχή αυτή τον ελληνικό χαρακτήρα του κυπριακού λαού. Οι παλαιότεροι κάτοικοι του νησιού σταδιακά αφομοιώθηκαν και η γλώσσα τους ξεχάστηκε. Η αλλαγή αυτή πραγματοποιήθηκε με ειρηνικό τρόπο. [ ] Οι άποικοι, εξάλλου, με τις ικανότητές τους και τη δεξιοτεχνία τους συντέλεσαν στην εντατικοποίηση της παραγωγής και κατεργασίας του χαλκού, με επακόλουθο την ανάπτυξη και επέκταση της εμπορικής δραστηριότητας των Κυπρίων.» Κάτια Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, σ. 29 Με βάση την πιο πάνω πηγή και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω: α) Σε ποιο γεγονός της κυπριακής ιστορίας αναφέρεται η πιο πάνω πηγή; β) Για ποιους λόγους εγκαταστάθηκαν οι νέοι άποικοι στο νησί; γ) Ποιες συνέπειες είχε για τους Κυπρίους η εγκατάσταση αυτή; Πηγή Γ (Μονάδες 2 ) (Μονάδες 4) (Μονάδες 6 ) Εικόνα Α Εικόνα Β Εικόνα Γ Σελίδα 6 από 7
Αφού μελετήσετε τις πιο πάνω εικόνες και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα πιο κάτω: α) Σε ποιες εποχές ανήκουν τα τρία ειδώλια (ξεκινώντας από το αρχαιότερο και καταλήγοντας στο νεότερο); (Μονάδες 3) β) Να τα περιγράψετε. (Μονάδες 8) ---ΤΕΛΟΣ ΔΟΚΙΜΙΟΥ--- Η Συντονίστρια Β.Δ. Ο Διευθυντής Φλώρα Κουμή Ανδρέας Φιλίππου Οι Εισηγητές: Φωτεινή Ελευθερίου Δήμητρα Θεοκλέους Παρασκευή Γούμενου - Έλληνα Παναγιώτα Ονησιφόρου - Ιορδάνου Άγγελος Σμάγας Σελίδα 7 από 7