Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Μάθημα: ΔΙΜΕΠΑ: ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ Β ΦΑΣΗ Διδάσκων: Λεμονίδης Χαράλαμπος Εξάμηνο: Στ Εξάμηνο Ημερομηνία: 01.03.2016 Ομάδα 14. Φοιτητές: 1. Κουρούδη Μαρία(3586) 2. Σαζακλόγλου Κοσμάς(3628) 3. Σταθοπούλου-Καμπύλη Μαρία(3686) 4. Τσιάρα Αγλαΐα(3652) Άσκηση 2: Τροποποίηση ενός μαθήματος από το βιβλίο της Α τάξης 1.«Ταξίδι στη Σχηματοχώρα» Το «Ταξίδι στη Σχηματοχώρα» είναι μια εναλλακτική εισαγωγική δραστηριότητα του 2ου κεφαλαίου «Γεωμετρικά Σχήματα» στην Α Δημοτικού. Με στόχο να αντληθούν πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο κατανόησης των γεωμετρικών εννοιών τοποθετούνται στην αρχή πέντε επίπεδα σχήματα μπροστά στα παιδιά (ρόμβος, τετράγωνο, κύκλος, τρίγωνο και ορθογώνιο). Τα παιδιά καλούνται να απαντήσουν στις ερωτήσεις: «Πώς ονομάζονται αυτά τα σχήματα;» «Έχεις δει κάπου κάποιο αντικείμενο που να μοιάζει με... κύκλο; ορθογώνιο; τετράγωνο; τρίγωνο;» «Με ποιο σχήμα μοιάζει... το φύλλο ζωγραφικής; ρολόι (κυκλικό); το κάθισμα της καρέκλας (τετράγωνο σκεπή του κουκλοθέατρου (τριγωνική);»
Οι στόχοι: Να μάθουν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα γεωμετρικά σχήματα Να περιγράφουν τις ιδιότητες των σχημάτων Να ακούν και να κατανοούν μια διήγηση Να ενθαρρυνθούν στην ανάπτυξη μίας στοιχειώδους επιχειρηματολογίας ώστε να αιτιολογούν τις απόψεις τους. Τα υλικά: Καρτέλες που απεικονίζονται γεωμετρικά σχήματα (κύκλος, τρίγωνο, τετράγωνο, ορθογώνιο, ρόμβος) ζωγραφισμένα σύμφωνα με το σενάριο. π.χ. Η κ. Τετραγωνική θα αναπαριστάται ως ένα τετράγωνο με ζωγραφισμένο πρόσωπο στο εσωτερικό του. Ανάπτυξη της δραστηριότητας: Δείχνουμε στα παιδιά μια φορά τις καρτέλες με τα σχήματα, ενώ παράλληλα τους λέμε πώς ονομάζεται το καθένα, καθώς και τις χαρακτηριστικές του ιδιότητες. Έπειτα καλούμε τα παιδιά, δείχνοντας τους μία - μία καρτέλα, να μας πουν ποιο σχήμα απεικονίζει η καθεμιά. Στη συνεχεία διαβάζουμε το παραμύθι «Ταξίδι στη Σχηματοχώρα». Το σενάριο: «Σ' ένα σπίτι με τετράγωνη όψη ζούσε μια πολύ έξυπνη κυρία, με τετράγωνο μυαλό, η κυρία Τετραγωνική. Η κ. Τετραγωνική καταγόταν από το Τετραγωνοχώρι όπου όλα τα πράγματα ήταν τετράγωνα τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, οι μπανιέρες Το αγαπημένο τους παιχνίδι ήταν φυσικά το σκάκι κι όλα τα επιτραπέζια παιχνίδια, αφού ήταν τετράγωνα! Ο άντρας της ήταν ο κύριος Τρίγωνος, που είχε το μισό μυαλό από εκείνη και ένα τρίγωνο αυτοκίνητο. Ο κ. Τρίγωνος καταγόταν από το Τριγωνοχώρι. Τα πράγματα εδώ ήταν όλα τρίγωνα τρίγωνα τραπέζια, σκαμπό Στην αγαπημένη τους γιορτή οι Τριγωνοχωριανοί τραγουδούσαν όλοι μαζί τα Τρίγωνα Κάλαντα και έτρωγαν τρίγωνους κουραμπιέδες και μελομακάρονα! Ο κύριος Τρίγωνος δούλευε σε μια εταιρία με ορθογώνιο σχήμα, που ήταν αρκετά μεγάλη για να χωράει πολλούς σαν εκείνον, ενώ η κ. Τετραγωνική, με την τετράγωνη λογική της, ήταν διευθύντρια σε μία άλλη Τετράγωνη εταιρία.
Η κόρη τους ήταν αστέρι στον χορό και πολύ όμορφη, την έλεγαν Αστέρω και έμοιαζε στον μπαμπά της. Χόρευε σε μια λυρική σκηνή. Μία νύχτα που το φεγγάρι ήτανε σαν κύκλος, είχε δηλαδή πανσέληνο...η Αστέρω γνώρισε έναν πολύ ωραίο νέο, τον κύριο Κύκλο. Μετά από καιρό νοίκιασαν ένα μεγάλο διαμέρισμα απέναντι από μια πλατεία που είχε σχήμα ρόμβου. Παντρεύτηκαν και το πρώτο τους παιδάκι γεννήθηκε μια μέρα που το φεγγάρι ήταν μισοφέγγαρο κι όχι πανσέληνος!» Συζητούμε με τα παιδιά για το παραμύθι: Για παράδειγμα, αν τους άρεσε, τι τους έκανε εντύπωση κλπ. Δείχνουμε τις εικόνες του παραμυθιού και τους ζητούμε να αναγνωρίσουν τα πρόσωπα, για παράδειγμα ποιος είναι ο κύριος Τρίγωνος και από πού το κατάλαβαν κλπ, Οι απαντήσεις των παιδιών θα πρέπει να αιτιολογούνται και να βασίζονται σε συγκεκριμένη επιχειρηματολογία. Για παράδειγμα, «είναι ο κύριος Τρίγωνος γιατί έχει τρεις γωνίες (ή τρεις πλευρές)» κ.τ.λ. Ζητάμε από τα παιδιά να αναπαραστήσουν την ιστορία που άκουσαν με τα σχήματα που τους έχουν δοθεί, για παράδειγμα η κ. Τετραγωνική ζει με τον κ. Τριγωνικό και την κόρη τους Αστέρω σε ένα τετράγωνο σπίτι και έχουν ένα τρίγωνο αυτοκίνητο.
2.Δραστηριότητες όμοιες (με ίδιο στόχο) με αυτές του βιβλίου. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1. Περιγραφή: Κλείνουμε με μαντήλια τα μάτια ορισμένων μαθητών μας κι αυτοί με τη βοήθεια των διπλανών τους, που έχουν ανοιχτά τα μάτια, προσπαθούν να αναγνωρίσουν με την αφή τα στερεά που έχουμε αφήσει πάνω στο θρανίο τους (κύβος, σφαίρα, κύλινδρος, πυραμίδα, ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο, κώνος). Μόλις οι μαθητές αναγνωρίσουν τα στερεά, τους ζητάμε να φτιάξουν με αυτά συνθέσεις (για παράδειγμα κύβος και πυραμίδα σχηματίζουν ένα σπιτάκι). Στόχος: είναι να αντιλαμβάνονται οι μαθητές τα σχήματα με τις διάφορες αισθήσεις τους. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2. Περιγραφή: Μπορούμε να κάνουμε μια εκδρομή με τους μαθητές μας για να δούμε και να εντοπίσουμε διάφορα σχήματα που βρίσκονται στο περιβάλλον μας όπως για παράδειγμα σκεπές, κολώνες, σήματα της τροχαίας κι άλλα. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να συνεχιστεί και μέσα στην τάξη καθώς τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν αντικείμενα με συγκεκριμένο σχήμα όπως είναι για παράδειγμα ο πίνακας, η ντουλάπα και οι μαρκαδόροι. Στόχος: της δραστηριότητας είναι να αναγνωρίζουν οι μαθητές τη φόρμα και να ονομάζουν σωστά τα επίπεδα (τρίγωνο, τετράγωνο, ορθογώνιο, κύκλος) και τα στερεά σώματα (τριγωνική πυραμίδα, κύβος, στερεό ορθογώνιο, κύλινδρος, σφαίρα).
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3. Περιγραφή: Ο εκπαιδευτικός της τάξης ζητάει από τους μαθητές να φέρουν από 3 υλικά που χρησιμοποιούν στην καθημερινή τους ζωή και έχουν ξεκάθαρο γεωμετρικό στερεό σχήμα (κύβος, σφαίρα, κύλινδρος, στερεό ορθογώνιο, πυραμίδα). Τέτοιο υλικό θα μπορούσε να αποτελέσει η μπάλα ή το ζάρι. Αφού συγκεντρωθούν όλα τα υλικά, ο εκπαιδευτικός τα συγκεντρώνει όλα μαζί σε ένα κουτί και χωρίζει τους μαθητές σε ομάδες των 5 ατόμων. Βγαίνουν όλοι στο προαύλιο τους σχολείου και ετοιμάζονται για αγώνα δρόμου. Λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκονται 5 κουτιά, ένα για κάθε σχήμα. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές καλούνται με τη σειρά τους να πάρουν ένα τυχαίο αντικείμενο και να τρέξουν να το τοποθετήσουν στο σωστό κουτί. Νικήτρια ομάδα είναι αυτή που θα καταφέρει να κατατάξει όλα τα αντικείμενα στο σωστό κουτί γρηγορότερα και ανακηρύσσεται η «Ομάδα των Σχημάτων». Στόχος: Η δραστηριότητα στοχεύει στην αναγνώριση και στη σωστή ονομασία των στερεών σχημάτων. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4. Περιγραφή: Η δραστηριότητα αφορά την ενασχόληση των παιδιών με την τεχνική του τάγκραμ. Οι μαθητές στη συγκεκριμένη δραστηριότητα θα είναι χωρισμένοι σε ομάδες. Θα δοθούν ξεχωριστά σε κάθε ομάδα όλα τα κομμάτια του τάγκραμ και θα πρέπει να πουν από πόσα σχήματα αποτελείται και να τα ονομάσουν. Θα προσπαθήσουν να φτιάξουν φιγούρες του τάγκραμ και θα λένε από τι σχήματα το έκαναν κάθε φορά. Θα μοιραστεί σε κάθε ομάδα πλαστελίνη και καλαμάκια για να κατασκευάσουν με αυτά τα υλικά τα σχήματα που θα χουν δοθεί σε κάθε ομάδα(όχι πάνω από 2-3 κάθε ομάδα). Στόχος: Να αναγνωρίζουν οι μαθητές τη φόρμα και να ονομάζουν σωστά τα επίπεδα (τρίγωνο, τετράγωνο, ορθογώνιο, κύκλος).
3. Προτάσεις για διδασκαλία του μαθήματος με τεχνολογία. Προγράμματα και εφαρμογίδια (apps) που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στο συγκεκριμένο κεφάλαιο. Εφαρμογή 1. Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://kourdt.weebly.com/uploads/1/3/9/5/13957237/sximata.swf Περιγραφή Όνομα δραστηριότητας: «Ο μεγάλος ζωγράφος» Στη δραστηριότητα αυτήν οι μαθητές καλούνται να ακολουθήσουν τις οδηγίες που τους δίνει ο ήρωας του παιχνιδιού έτσι ώστε να σχηματιστεί ένα αυτοκίνητο με γεωμετρικά σχήματα. Θα πρέπει να επιλέξουν το σωστό σχήμα για να δημιουργηθεί το κάθε μέρος του αυτοκινήτου Στόχος Η εφαρμογή αυτή στοχεύει στην αναγνώριση των στερεών σχημάτων, στην κατανόηση των ονομάτων των σχημάτων και της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στα επίπεδα και τα στερεά σχήματα.
Εφαρμογή 2. Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.jele.gr/activity/a/math/math012.swf Περιγραφή Όνομα δραστηριότητας: «Ο Άτακτος» Στη δραστηριότητα αυτήν οι μαθητές καλούνται να ακολουθήσουν τις οδηγίες που τους δίνει ο ήρωας του παιχνιδιού έτσι ώστε να καταφέρει ο Άτακτος να συμμαζέψει το δωμάτιό του βάζοντας το κάθε παιχνίδι στη σωστή θήκη με βάση το σχήμα του. Στόχος Η εφαρμογή αυτή στοχεύει στην αναγνώριση των στερεών σχημάτων, στην κατανόηση των ονομάτων των σχημάτων και της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στα επίπεδα και τα στερεά σχήματα. Εφαρμογή 3. Περιγραφή Ένας τρόπος να βοηθήσουμε τους μαθητές στην κατανόηση των εννοιών των σχημάτων είναι μέσα από βίντεο και τραγούδια που με τρόπο απλό και κατανοητό μπορούν να καταστήσουν τη διδασκαλία πιο ευχάριστη και ελκυστική για τα παιδιά. Επιπλέον, τα τραγούδια λειτουργούν έτσι ώστε να αποθηκεύονται στο νου πληροφορίες σύντομα και ξεκάθαρα. http://dimotikoupaidemata.com/2014/02/24/06-40- %ce%b3%ce%b5%cf%89%ce%bc%ce%b5%cf%84%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ac- %cf%83%cf%87%ce%ae%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1/ Εφαρμογή 4. Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://users.sch.gr/sjolltak/moodledata/ataksi/mathimatika/geometrikasterea/story.html Περιγραφή Σε αυτήν την εφαρμογή, στην αρχή παρουσιάζεται ο διαχωρισμός σε επίπεδα και στερεά σχήματα. Στην συνέχεια υπάρχει μία δραστηριότητα όπου οι μαθητές θα κληθούν να βρουν
μεταξύ δύο είτε περισσότερων αντικειμένων ποιο σχήμα ζητάει και να επιλέξουν το κατάλληλο καθώς και να αντιστοιχίσουν τα σχήματα με τα ονόματά τους. Υπάρχει επιπλέον ένα τραγούδι που τους βοηθάει στην απομνημόνευση των σχημάτων. Στόχος Η εφαρμογή αυτή στοχεύει στο να μάθουν οι μαθητές να αναγνωρίζουν τα σχήματα, μαθαίνοντας τις ονομασίες τους και να τα διαχωρίζουν σε στέρεα και επίπεδα σχήματα. Εφαρμογή 5. Ηλεκτρονική Διεύθυνση http://www.jele.gr/activity/a/math/math117.swf Περιγραφή Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα οι μαθητές με οδηγίες που τους δίνονται θα βοηθήσουν τον κάστορα να φτιάξει ένα κύβο και ένα στέρεο ορθογώνιο. Στόχος Η συγκεκριμένη εφαρμογή έχει ως στόχο οι μαθητές να μάθουν πώς κατασκευάζεται ένας κύβος και ένα στερεό ορθογώνιο. Βιβλιογραφία-Ιστογραφία http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsdim-a102/150/1072,3987/ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsdim-a102/150/1072,3987/
Εργασία 2 (συνέχεια). Φύλλο αξιολόγησης «Γεωμετρικά Σχήματα» Όνομα: Ημερομηνία:.. Τάξη: 1)Αντικείμενα στον χώρο: Ας ζωγραφίσουμε ομαδικά τι σχήματα μπορούμε να βρούμε μέσα στην τάξη! (Κύκλος, τετράγωνο, τρίγωνο, ορθογώνιο, κύβος, τριγωνική πυραμίδα, στερεό ορθογώνιο, κύλινδρος, σφαίρα)
2) Γεια σας! Είμαι ο Ρούλης ο Σχηματούλης! Τι σχήματα βλέπετε στο σώμα μου; Συζητήστε με την ομάδα σας.
3)Βρείτε ποια σχήματα από αυτά που έχετε αντιστοιχούν με αυτά από τους πίνακες(στα παιδιά έχουν δοθεί κομμένα χάρτινα επίπεδα γεωμετρικά σχήματα). Τώρα, χρησιμοποιώντας τα σχήματα αυτά μπορείτε να φτιάξετε τον δικό σας πίνακα! *Το συγκεκριμένο φύλλο αξιολόγησης προορίζεται για το κεφάλαιο 2 «Γεωμετρικά σχήματα» και έχει ως στόχο την ομαδική συνεργασία των μαθητών(ενδεικτικά: 3-4 μαθητές).
Εργασία 2 (συνέχεια 2) Εναλλακτική εισαγωγική δραστηριότητα Εκπαιδευτικοί στόχοι Μέσω του κεφαλαίου αυτού επιδιώκεται η άσκηση των μαθητών ώστε να είναι ικανοί να: αναγνωρίζουν τη φόρμα και να ονομάζουν σωστά τα επίπεδα σχήματα: τρίγωνο, τετράγωνο, ορθογώνιο, κύκλος. αναγνωρίζουν τη φόρμα και να ονομάζουν σωστά τα στερεά σχήματα σώματα : τριγωνική πυραμίδα, κύλινδρος, σφαίρα, κύβος, στερεό ορθογώνιο αντιλαμβάνονται τα σχήματα με τις διάφορες αισθήσεις τους. Αρχικά δίνουμε στους μαθητές μας δυο πίνακες με τα γεωμετρικά επίπεδα και στερεά σχήματα. Γεωμετρικά σχήματα τετράγωνο ορθογώνιο κύκλος τρίγωνο Γεωμετρικά στερεά κύβος κύλινδρος στερεό ορθογώνιο
πυραμίδα σφαίρα Χρωμάτιζε τα σχήματα! α) κύβος: κόκκινο β) τετράγωνο: κίτρινο γ) ρόμβος: μωβ δ) κύλινδρος: πορτοκαλί
Αξιολόγηση εργασίας της επόμενης ομάδας(ομάδα 14) Η εναλλακτική εισαγωγική δραστηριότητα των φοιτητών είναι κατάλληλη για την εισαγωγή στο μάθημα; Ναι; Όχι; Γιατί; Η δραστηριότητα αυτή ανταποκρίνεται στο στόχο του μαθήματος; Η εισαγωγική δραστηριότητα που προτείνεται ανταποκρίνεται στους στόχους του μαθήματος που αφορούν την καταμέτρηση αντικειμένων, την αναγνώριση των αριθμών αλλά και τον χειρισμό των αριθμών. Παρόλα αυτά ο στόχος που αφορά τη δημιουργία ενός αριθμού από τον προηγούμενο προσθέτοντας μια μονάδα δεν πληρείται. Είναι κατάλληλη δραστηριότητα για την εισαγωγή των μαθητών στο κεφάλαιο αυτό καθώς καλούνται να καταμετρήσουν τα αντικείμενα που έχουν στις καρτέλες τους, να αναγνωρίσουν τους αριθμούς που έχουν οι καρτέλες των αρχηγών των ομάδων και να καταταχθούν στη σωστή με βάση το πλήθος των αντικειμένων και τον αριθμό στην καρτέλα των αρχηγών. Οι μαθητές πολύ πιθανό να δυσκολευτούν στην ανάγνωση των αριθμολέξεων που θα υπάρχουν στις καρτέλες μαζί με τους αριθμούς διότι οι μαθητές δεν έχουν μάθει ακόμη να διαβάζουν. Οι 4 δραστηριότητες έχουν τον ίδιο στόχο με τις αρχικές δραστηριότητες; Πώς κρίνετε τις δραστηριότητες αυτές είναι κατάλληλες για τη διδασκαλία; Οι 4 δραστηριότητες που προτείνει η ομάδα 14 καλύπτουν σωστά τους στόχους του κεφαλαίου Οι αριθμοί από το 1 έως το 5. Οι δραστηριότητες αυτές είναι κατάλληλες για διδασκαλία, καθώς βοηθούν τους μαθητές να τοποθετούν με τη σειρά τους αριθμούς, να μπορούν να τους χειρίζονται και να τους αναγνωρίζουν σε διάφορες αναπαραστάσεις, καθώς επίσης να δημιουργούν έναν αριθμό αφαιρώντας ή προσθέτοντας μία μονάδα. Εξασκούνται, δηλαδή, στη γενικότερη διαχείριση των αριθμών 1 έως 5.
Τα προγράμματα της τεχνολογίας που προτάθηκαν ανταποκρίνονται στους στόχους του μαθήματος; Τα θεωρείτε κατάλληλα για τη διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος; Τα προγράμματα της τεχνολογίας που προτάθηκαν από την ομάδα 14 ανταποκρίνονται στους στόχους της συγκεκριμένης ενότητας. Η πρώτη εφαρμογή «Αντιστοίχηση Συμβόλου- Πλήθους» και «Διάταξη» αναφέρονται ακριβώς στους στόχους της ενότητας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην διδασκαλία. Η δεύτερη εφαρμογή, «Σύγκριση Εκτίμηση Ποσοτήτων» έχει στόχο οι μαθητές να μάθουν τις ποσότητες με αρίθμηση, να συγκρίνουν, να εκτιμούν ποσότητες και να αντιστοιχούν ίσες ποσότητες. Η τρίτη εφαρμογή όπου αποτελείται από δύο μέρη (οι αριθμοί 1, 2, 3) και (Οι αριθμοί 0, 4, 5) αντιστοιχεί στους στόχους να αναγνωρίζουν και να χειρίζονται τους αριθμούς με διάφορες αναπαραστάσεις και να καταμετρούν συλλογές αποτελούμενες από το ένα έως πέντε αντικείμενα καθώς και η τέταρτη εφαρμογή αντιστοιχεί εξίσου στους ίδιους στόχους του μαθήματος και είναι κατάλληλες για διδασκαλία. Τέλος, η πέμπτη εφαρμογή είναι λίγο δύσκολη καθώς συμπεριλαμβάνει την μνήμη παρόλα αυτά επιτυγχάνει τους ίδιους στόχους. Η δραστηριότητα με αφήγηση ανταποκρίνεται στο στόχο του μαθήματος; Τη θεωρείτε κατάλληλη για τη διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος; Η ομάδα 14 δεν είχε συμπεριλάβει στο αρχικό της αρχείο εισαγωγική δραστηριότητα με τη μορφή αφήγησης.