ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (ΣΔΗ) ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ & ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΔΗΖΓΖΣΡΗΑ ΚΔΡΔΝΗΓΟΤ ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ ΥΔΗΜΔΡΗΝΟ ΔΞΑΜΖΝΟ 2006

ΣΔΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (ΣΔΗ) ΚΑΒΑΛΑ ΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ & ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΔΗΖΓΖΣΡΗΑ ΚΔΡΔΝΗΓΟΤ ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ ΔΗΜΔΡΗΝΟ ΔΞΑΜΖΝΟ 2006 ΘΔΜΑ: ΟΗ ΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΜΗΑ ΣΡΑΠΔΕΑ ΚΑΗ Ζ ΡΖΗΜΟΣΖΣΑ ΣΟΤ ΚΑΝΔΛΛΖ Κ. ΑΝΝΑ 8 Ο ΔΞΑΜΖΝΟ

ΠΔΡΗΔΟΜΔΝΑ Πξφινγνο..5 ΜΔΡΟ ΠΡΩΣΟ ΟΗ ΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΩΝ ΔΠΗΔΗΡΖΔΩΝ Δηζαγσγή..6 1. Βαζηθέο αξρέο ηεο Λνγηζηηθήο.7 1.1 Ο Ηζνινγηζκφο 11 1.1.2 Βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ ζχληαμε ησλ ηζνινγηζκψλ...11 1.1.3 Σππνπνίεζε θαη κνξθέο ηνπ Ηζνινγηζκνχ..12 Πίλαθαο 1.13 Πίλαθαο 2 Ηζνινγηζκφο θαηά ηελ Ακεξηθαληθή πξαθηηθή...14 1.1.4 Ζ κνξθή ηνπ Ηζνινγηζκνχ πνπ ηζρχεη ζήκεξα ζηελ ρψξα καο..16 Πίλαθαο 3 πλνπηηθφο Ηζνινγηζκφο.17 1.2 Απνηειέζκαηα ρξήζεσο.18 Πίλαθαο 4 Καηάζηαζε Λνγαξηαζκψλ Απνηειεζκάησλ ξήζεο.19 1.3 Πίλαθαο πεγψλ θαη δηαζέζεσλ θεθαιαίνπ.20 Πίλαθαο 5 Μεηαβνιέο ηνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο...21 Πίλαθαο 6 Πίλαθαο πεγψλ θαη δηαζέζεσλ θεθαιαίνπ.22 1.4 Καηάζηαζε Σακεηαθψλ Ρνψλ...23 Πίλαθαο 7 Πίλαθαο ξνήο ηακεηαθψλ ξνψλ ή ηακεηαθήο ξνήο 25 1.5 Πξνζάξηεκα Οηθνλνκηθψλ Καηαζηάζεσλ.27 1.6 Γπζρέξεηεο ζηελ αθξηβή εθηίκεζε ησλ ινγηζηηθψλ κεζφδσλ 28 2

ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ: ΣΑ ΓΗΔΘΝΖ ΛΟΓΗΣΗΚΑ ΠΡΟΣΤΠΑ Δηζαγσγή.29 2. ΓΔΝΗΚΔ ΑΡΔ ΠΑΡΟΤΗΑΔΧ ΣΧΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ 2.1 Αθξηβνδίθαηε παξνπζίαζε θαη ζπκκφξθσζε πξνο ηα Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα..30 2.2 Δπηινγή Λνγηζηηθψλ κεζφδσλ..31 2.3 Βαζηθέο δηαθνξέο ησλ Γ.Λ.Π. απφ ηα Διιεληθά Πξφηππα..32 2.4 Ηζνινγηζκφο..35 2.5 Απνηειέζκαηα ξήζεο.36 2.6 Πίλαθαο κεηαβνιψλ ηδίσλ θεθαιαίσλ..37 2.7 Πξνζάξηεκα.37 2.9 Τπφδεηγκα ηζνινγηζκνχ θαηά Γ.Λ.Π 41 2.10 α Τπφδεηγκα απνηειεζκάησλ ρξήζεο θαηά Λεηηνπξγία θαηά Γ.Λ.Π...42 2.10β Τπφδεηγκα απνηειεζκάησλ ρξήζεο θαηά Δίδνο δαπάλεο θαηά Γ.Λ.Π..43 2.11 Τπφδεηγκα Καηάζηαζεο Μεηαβνιψλ Ηδίσλ θεθαιαίσλ θαηά Γ.Λ.Π.44 2.12 α Δλνπνηεκέλε θαηάζηαζε Σακεηαθψλ Ρνψλ κε Δπζεία Μέζνδν 45 2.12β Δλνπνηεκέλε θαηάζηαζε Σακεηαθψλ Ρνψλ κε Έκκεζε Μέζνδν....46 2.13 Δλαιιαθηηθή παξνπζίαζε ηεο Καηαζηάζεσο ησλ Καηαρσξεκέλσλ Κεξδψλ θαη Εεκηψλ θαηά ηα Γ.Λ.Π 47 3

ΜΔΡΟ ΣΡΗΣΟ: ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΩΝ ΣΡΑΠΔΕΩΝ Δηζαγσγή..48 3.1 Λνγηζηηθνί κέζνδνη γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ Σξαπεδψλ..49 3.2 Καηάζηαζε απνηειεζκάησλ...49 3.3 Ηζνινγηζκφο 50 3.4 Δλδερφκελεο ππνρξεψζεηο, δεζκεχζεηο θαη ζηνηρεία εθηφο ηζνινγηζκνχ..51 3.5 Λήμε απαηηήζεσλ θαη ππνρξεψζεσλ.52 3.6 Λήμε απαηηήζεσλ, ππνρξεψζεσλ θαη εθηφο Ηζνινγηζκνχ ζηνηρείσλ 53 3.7 Εεκίεο απφ δάλεηα θαη πξνθαηαβνιέο 53 3.8 Δλερπξηαζκέλα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία...54 3.9 Γηαρεηξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο..54 3.10 πλαιιαγέο ζπλδενκέλσλ κεξψλ.54 ΠΗΝΑΚΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ ΣΖ ΣΡΑΠΔΕΑ Πίλαθαο ηζνινγηζκνχ...55 Πίλαθαο Απνηειεζκάησλ ξήζεσο.56 Πίλαθαο Μεηαβνιψλ Ηδίσλ Κεθαιαίσλ...57 Καηάζηαζε Σακεηαθψλ Ρνψλ..58 3.10 Πνηνπο ελδηαθέξνπλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ηεο ηξάπεδαο θαη γηαηί...59 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ..61 ΠΡΟΑΡΣΖΜΑ..63 Δλδηάκεζεο Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο 30 επηεκβξίνπ 2005 ζχκθσλα κε ηα Γηεζλή Πξφηππα ξεκαηννηθνλνκηθήο Πιεξνθφξεζεο. (ΔΘΝΗΚΖ ΣΡΑΠΔΕΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΟ Α.Δ) 4

Πξόινγνο Ζ πηπρηαθή εξγαζία απηή έρεη ζαλ ζέκα ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο κηαο ηξάπεδαο θαη ηελ ρξεζηκφηεηα ηνπο. Οη ηξάπεδεο είλαη θαη απηέο επηρεηξήζεηο νη νπνίεο θαηαξηίδνπλ ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαη ηηο δεκνζηεχνπλ. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη νη θαηαζηάζεηο απηέο δελ βνεζνχλ κφλν «ην εζσηεξηθφ ηεο επηρείξεζεο απηήο» αιιά είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκεο θαη αλαγθαίεο ζην «εμσηεξηθφ» πεξηβάιινλ ηεο ηξάπεδαο. Έηζη ινηπφλ, ζην πξψην κέξνο παξαζέηνληαη φιεο νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, γεληθά ησλ επηρεηξήζεσλ, καδί κε πίλαθεο νη νπνίνη ηηο απεηθνλίδνπλ ζρεκαηηθά. ην δεχηεξν κέξνο γίλεηαη κηα αλάιπζε γηα ηα Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα, πνπ γίλεηαη πνιχο ιφγνο φζνλ αθνξά ηελ ρξεζηκφηεηα θαη ηελ εθαξκνγή ηνπο ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζε άιιεο ρψξεο. Αθφκα παξνπζηάδνληαη νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, καδί κε πίλαθεο ζχκθσλα κε ηα δηεζλή ινγηζηηθά πξφηππα αιιά θαη νη βαζηθέο δηαθνξέο πνπ πθίζηαληαη αλάκεζα ζε απηά θαη ζηα Διιεληθά ινγηζηηθά πξφηππα. ην ηξίην θαη ηειεπηαίν κέξνο παξνπζηάδνληαη νη θαηαζηάζεηο κηαο ηξάπεδαο αιιά θαη ζηνηρεία ηα νπνία αθνξνχλ ηελ ηξάπεδα θαη είλαη εμσινγηζηηθά. Αιιά θαη ε ρξεζηκφηεηα ηνπο, δειαδή ζε πνηνπο θαη γηα πνηνπο ιφγνπο είλαη ρξήζηκεο ηέηνηνπ είδνπο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. θνπφο ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη λα αλάδεημε ηελ πνιχηηκε ζεκαζία ησλ ηξαπεδηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ηελ «πξνζθνξά» ηνπο ζην θνηλσληθφ ζχλνιν αιιά θαη ζηε Οηθνλνκία ηεο ρψξαο. Σέινο ην Παξάξηεκα ηεο εξγαζίαο πεξηέρεη αλαιπηηθά Δλδηάκεζεο Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο ηεο 30 εο επηεκβξίνπ 2005 ζχκθσλα κε ηα Γηεζλή Πξφηππα ξεκαηννηθνλνκηθήο Πιεξνθφξεζεο, νη νπνίεο πξνέξρνληαη απφ ηελ Δζληθή Σξάπεδα ηεο Διιάδαο. 5

ΜΔΡΟ ΠΡΩΣΟ ΟΗ ΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΩΝ ΔΠΗΔΗΡΖΔΩΝ ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ Λνγηζηηθή έρεη ραξαθηεξηζηεί ζαλ ηελ «γιψζζα ηνπ εκπνξίνπ». Σελ γιψζζα δηα κέζνπ επηθνηλσλνχλ νη ζπγθεληξσζείζεο επηρεηξεκαηηθέο πιεξνθνξίεο ζε έλα ζπλερψο κεηαβαιιφκελν θαη εμειηζζφκελν εκπνξηθφ θαη θνηλσληθφ πεξηβάιινλ. Γεληθά ζα κπνξνχζακε λα νξίζνπκε ηελ Λνγηζηηθή ζαλ ηελ δηαδηθαζία, ε νπνία αθνχ ζπγθεληξψλεη φιεο ηηο ρξήζηκεο πνζνηηθέο πιεξνθνξίεο (φπσο ηα ζηνηρεία ησλ αγνξψλ, πσιήζεσλ, εμφδσλ θαη θέξδνπο), θαηαγξάθεη ηηο ζπλαιιαγέο ζπγθεληξψλεη, ηαμηλνκεί θαη αλαιχεη ηηο ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο θαη ηειηθά ηηο παξνπζηάδεη ζηελ δηνίθεζε γηα ηελ ιήςε απνθάζεσλ. Δπνκέλσο νη πιεξνθνξίεο πνπ παξέρεη ε Λνγηζηηθή βνεζνχλ ζηνλ θαιχηεξν πξνγξακκαηηζκφ, έιεγρν θαη ζηε ιήςε απνθάζεσλ θαζψο θαη ζηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ θαη θεθαιαίσλ ηεο επηρεηξήζεσο. Έηζη φιεο νη πιεξνθνξίεο απηέο ζπιιέγνληαη ζε δηάθνξεο θαηαζηάζεηο νη νπνίεο νλνκάδνληαη σπημαηοοικονομικέρ καηαζηάζειρ. Οη θαηαζηάζεηο πνπ ζχκθσλα κε ηνλ λφκν πξέπεη λα ζπληάζζνληαη, απφ κία επηρείξεζε, είλαη ν Ηζνινγηζκφο, ηα Απνηειέζκαηα ξήζεσο (θεξδψλ-δεκηψλ), ν πίλαθαο κεηαβνιψλ ησλ Ηδίσλ Κεθαιαίσλ, ε θαηάζηαζε ησλ Σακεηαθψλ ξνψλ θαη ην πξνζάξηεκα ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Ο ζθνπφο ησλ θαηαζηάζεσλ απηψλ, είλαη λα παξέρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε, ηελ απνδνηηθφηεηα θαη ηηο κεηαβνιέο ζηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε ηεο επηρείξεζεο. Οη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε απνηππψλνληαη ζηνλ Ηζνινγηζκφ θαη είλαη ρξήζηκέο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ηθαλφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα δηαρεηξίδεηαη ηνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο ηεο θαη λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο βξαρππξφζεζκεο θαη καθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. Οη πιεξνθνξίεο γηα ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο απνηππψλνληαη ζηα Απνηειέζκαηα ξήζεσο θαη είλαη ρξήζηκεο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ηθαλφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα δεκηνπξγεί ηακεηαθέο ξνέο απφ ηνπο ρξεζηκνπνηνχκελνπο απφ απηήλ πφξνπο. Οη πιεξνθνξίεο γηα ηηο κεηαβνιέο ζηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε απνηππψλνληαη ζηηο θαηαζηάζεηο ησλ Σακεηαθψλ Ρνψλ θαη ησλ Μεηαβνιψλ ησλ Ηδίσλ Κεθαιαίσλ θαη είλαη ρξήζηκεο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ηθαλφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα δεκηνπξγεί ηακεηαθέο ξνέο θαη ηελ αλάγθε απηήο λα ηηο ρξεζηκνπνηεί. 6

1. Βαζηθέο Αξρέο ηεο Λνγηζηηθήο Ζ Λνγηζηηθή σο έλα ζχζηεκα ζπιινγήο, επεμεξγαζίαο θαη παξνρήο πιεξνθνξηψλ δηέπεηαη απφ αξρέο πνπ αλαπηχρζεθαλ, εμειίρζεθαλ θαη δνθηκάζηεθαλ απφ ηε καθξφρξνλε εθαξκνγή ηνπο. Οη εμειίμεηο θαη αιιαγέο πνπ παξαηεξήζεθαλ ζην θνηλσληθνπνιηηηθφ πεξηβάιινλ επεξέαζαλ θαη επεξεάδνπλ θαη ηε Λνγηζηηθή Δπηζηήκε. ήκεξα, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε θάπνηεο βαζηθέο αξρέο παξαδνρέο ζηηο νπνίεο βαζίδεηαη ε Λνγηζηηθή, νη θπξηφηεξεο απφ ηηο νπνίεο είλαη : 1. Αρτή ηες ιογηζηηθής οληόηεηας ( Accounting entity principle ). Με βάζε απηή γίλεηαη δηαρσξηζκφο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο απφ ηνλ (ή ηνπο) θνξείο ηεο θαη ην ινγηζηηθφ ελδηαθέξνλ ζπγθεληξψλεηαη απνθιεηζηηθά ζ απηήλ, άζρεηα απφ ην αλ ην ππαγνξεχνπλ ή φρη λνκηθά ή άιια θξηηήξηα (π.ρ. ην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ζην Παζεηηθφ, ζηηο ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο σο νθεηιή ηεο ζηνλ επηρεηξεκαηία). 2. Η αρτή ηες ζσλέτεηας ηες δραζηερηόηεηας ηες οηθολοκηθής κολάδας ( The Continuity or going concern), πνπ δειψλεη ηελ ππφζεζε φηη ζα ππάξμεη ζπλέρεηα ζηε δξαζηεξηφηεηά ηεο ζην κέιινλ γηα απξνζδηφξηζην δηάζηεκα. Ζ χπαξμή ηεο είλαη απαξαίηεηε ιφγσ ηεο δηαθνξεηηθήο αληηκεηψπηζεο πνπ ζα απαηηνχζε αλ επξφθεηην π.ρ. λα ηεζεί «ππφ εθθαζάξηζε» 1. 3. Αρτή ζηαζερόηεηας ηες λοκηζκαηηθής κολάδας ( Stability of monetary unit assumption ). Ζ κέηξεζε έθθξαζε ηεο ζπλνιηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο ζε ρξεκαηηθέο κνλάδεο έγηλε γηαηί είλαη θνηλά απνδεθηή ε ρξεκαηηθή κνλάδα σο κέζσ ζπλαιιαγψλ θαη απνηίκεζήο ηνπο. Γίλεηαη γηα ην ζθνπφ απηφ ε παξαδνρή φηη ε λνκηζκαηηθή κνλάδα έρεη ζηαζεξή λνκηζκαηηθή αμία. 4. Αρτή ηες ασηοηέιεηας ηφλ τρήζεφλ ( Periodicity principle ). Ζ αλάγθε παξνρήο ζπγθεθξηκέλσλ πιεξνθνξηψλ ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα πξνο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο (π.ρ. Δθνξία, Γ/λζε Δκπνξίνπ, Σξάπεδεο) θαηεπζχλεη ηε κνλάδα ζηε δηαίξεζε ηεο νηθνλνκηθήο δσήο ηεο ζε ρξνληθέο πεξηφδνπο πξνζδηνξηζκνχ ηνπ νηθνλνκηθνχ απνηειέζκαηνο. ηελ Διιάδα ε πεξίνδνο απηή (δηαρεηξηζηηθή ρξήζε) ζπλήζσο ζπκπίπηεη κε ην εκεξνινγηαθφ έηνο, 2 αιιά ππάξρνπλ θαη πεξηπηψζεηο πνπ απαηηείηαη θαη ζε κηθξφηεξα δηαζηήκαηα δεκνζίεπζε 1 Ζ απνηίκεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαη ε παξνπζίαζε ηνπο ζηνλ Ηζνινγηζκφ ζα γίλεη ζηελ πξψηε πεξίπησζε ζε ηηκέο θφζηνπο ελψ ζηε δεχηεξε ζε ηηκέο «ξεπζηνπνίεζεο» 2 Π.Γ. 186 (ΚΔΦ.Σ αξζ.26)/φδκ 84/26-5-92. Ζ δηαρεηξηζηηθή πεξίνδνο πεξηιακβάλεη δσδεθάκελν ρξνληθφ δηάζηεκα. Καηά ηελ έλαξμε, ηε ιήμε ή ηε δηαθνπή ησλ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο ε δηαρεηξηζηηθή πεξίνδνο κπνξεί λα είλαη κηθξφηεξε ηνπ δσδεθάκελνπ. Καη εμαίξεζε, γηα ηνλ επηηεδεπκαηία πνπ ηεξεί βηβιία ηξίηεο θαηεγνξίαο, ε δηαρεηξηζηηθή πεξίνδνο κπνξεί λα πεξηιακβάλεη θαη κεγαιχηεξν ηνπ δσδεθάκελνπ ρξνληθφ δηάζηεκα, φρη φκσο θαη πιένλ ησλ είθνζη ηεζζάξσλ κελψλ. 7

νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ 3. Τπάξρνπλ φκσο νξηζκέλα νηθνλνκηθά γεγνλφηα πνπ επεξεάδνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κία δηαρεηξηζηηθέο ρξήζεηο. Γίλεηαη ινηπφλ δηαρσξηζκφο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ γεγνλφησλ απηψλ θαη ζηελ θάζε ρξήζε θαηαινγίδεηαη ην πνζνζηφ πνπ ηελ αθνξά. Απηφ επηηπγράλεηαη κε δηαρσξηζκνχο κεγεζψλ (π.ρ. εζφδσλ εμφδσλ ζε δεδνπιεπκέλα ή κε, πξνπιεξσζέληα ή πξνεηζπξαρζέληα, accrual and defekkals). Ζ Λνγηζηηθή πνπ ζηεξίδεη ην ινγηζκφ θαη ηε κέηξεζε ησλ εζφδσλ θαη εμφδσλ ζην παξαπάλσ θξηηήξην νλνκάδεηαη θαη Λνγηζηηθή ησλ ινγηζκέλσλ ή δεδνπιεπκέλσλ εζφδσλ εμφδσλ (accrual basis Accounting). 5. Αρτή ηες αληηθεηκεληθόηεηας θαη ηες δσλαηόηεηας επαιήζεσζες ( Objectivity and verifiability ), πνπ ηθαλνπνηεί ηελ αλάγθε γηα παξνρή αμηφπηζησλ πιεξνθνξηψλ. 6. Αρτή ηοσ θόζηοσς ( The cost principle 4. Σν θφζηνο κέηξα ηελ αγνξαζηηθή δχλακε ζε λνκηζκαηηθέο καλάδεο, νη νπνίεο εθξένπλ ή δεζκεχνληαη γηα ηελ απφθηεζε ησλ αγαζψλ ή ππεξεζηψλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο ζηελ νηθνλνκηθή κνλάδα. Θεσξείηαη ε θαηάιιειε βάζε γηα ηε κέηξεζε ηεο αμίαο ησλ δηαθφξσλ ζηνηρείσλ ηεο πεξηνπζίαο ηεο. νο 4 7. Αρτή ηες πραγκαηοποίεζες ηοσ εζόδοσ ( The revenue realization principle) θαη αρτή ηοσ ζσζτεηηζκού ( The maching principle) θνπνί ηεο παξαπάλσ αξρήο είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο θχζεο ηνπ εζφδνπ θαη ηνπ ρξφλνπ αλαγλψξηζεο ηνπ. Χο πξνο ηε θχζε ηνπ σο έζνδν κπνξνχκε λα ζεσξήζνπκε ηελ αμία ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ έλαο νηθνλνκηθφο νξγαληζκφο παξέρεη ζηνπο πειάηεο ηνπ. Σν έζνδν πξνθαιεί αχμεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηνπ νξγαληζκνχ, πξνζαπμάλνληαο ην ινγαξηαζκφ ηνπ ηακείνπ είηε ηνπο ινγαξηαζκνχο ησλ απαηηήζεσλ.χο ελδεδεηγκέλε ρξνληθή ζηηγκή αλαγλψξηζεο ηνπ εζφδνπ ζεσξείηαη ε ζηηγκή πνπ νινθιεξψλεηαη ε πψιεζε ή ε παξνρή ππεξεζηψλ θαη ππάξρεη δπλαηφηεηα αληηθεηκεληθήο κέηξεζεο ηνπ ηηκήκαηνο 5. Χο έμνδν νξίδεηαη εθείλν πνπ είλαη ελζσκαησκέλν ζην αγαζφ ή ηελ ππεξεζία πνπ έρεη πσιεζεί. Ζ αηηία ηεο γέλλεζεο ηνπ εμφδνπ είλαη ε πξνζπάζεηα πξαγκαηνπνίεζεο ηνπ εζφδνπ. Ζ αξρή ηνπ ζπζρεηηζκνχ ησλ εζφδσλ κε ηα έμνδα ππαγνξεχεη ηε ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ (έζνδα) κε ηηο ζπζίεο (έμνδα). Ζ 3 Ν.876/79 Γηα επηρεηξήζεηο, πνπ νη κεηνρέο ηνπο είλαη εηζαγκέλεο ζην ξεκαηηζηήξην Αμηψλ ή πξφθεηηαη λα κπνπλ, απαηηείηαη θάζε εμάκελν ε δεκνζίεπζε νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. 4 Ν.2190/20 αξ. 43 παξ. 1 Ζ απνηίκεζε γίλεηαη κε βάζε ηελ ηηκή θφζηνπο ή ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο. 5 ηνλ θαλφλα απηφλ ππάξρνπλ θαη εμαηξέζεηο (π.ρ. Π.Γ. 186/92 αξ12 παξ.2 (εξκελ.εγθ.).δηδηθά αλ ν αγνξαζηήο είλαη πξφζσπν ηεο παξαγξ. 3 ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ Κψδηθα ( Γεκφζην, Ν.Π.Γ.Γ θηι/.) ην ηηκνιφγην επί πσιήζεσο αγαζψλ κπνξεί λα εθδνζεί θαη πέξαλ ηνπ επφκελνπ κήλα, κέρξη ην ηέινο ηεο δηαρεηξηζηηθήο πεξηφδνπ πνπ έγηλε ε παξάδνζε ή απνζηνιή ησλ αγαζψλ. 8

είζπξαμε ή θαηαβνιή δελ είλαη απαξαίηεην ζηνηρείν γηα ηελ αλαγλψξηζε θαη ηνλ θαηαινγηζκφ εζφδσλ θαη εμφδσλ. 8. Αρτή ηες ζσληερεηηθόηεηας 6 ( Conservatism principle ), κε βάζε ηελ νπνία είλαη πξνηηκφηεξε επηρεηξεκαηηθά (ιφγσ επηζθάιεηαο ηνπ θνηλσληθννηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο) ε απαηζηφδνμε εθηίκεζε απφ ηελ αηζηφδνμε σο πξνο ην ηειηθφ αξλεηηθφ απνηέιεζκα (δεκία) πνπ είλαη πηζαλφ λα πξνθχςεη. Ζ επηινγή ηεο αξρήο απηήο έγηλε ππφ ηελ πίεζε νκάδσλ (π.ρ. πηζησηψλ, Σξαπεδηθψλ νξγαληζκψλ) κε επηδίσμε ηελ θαιχηεξε ηνπο δηαζθάιηζε, έρνληαο σο δεδνκέλε ηε θπζηθή αηζηνδνμία ηνπ manager. 9. Αρτή ηες ζσλέπεηας ηφλ ιογηζηηθώλ κεζόδφλ (Consistency principle). Με βάζε ηελ αξρή απηή ζεσξείηαη απαξαίηεηε ε πάγηα ρξεζηκνπνίεζε ησλ κεζφδσλ θαηαρψξηζεο ινγηζηηθψλ γεγνλφησλ, ζχληαμεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, απνηίκεζεο 7 απνζβέζεσλ θηι. Με ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ησλ ινγηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ απφ ηπρφλ απζαίξεηε κεηαβνιή ηνπο. 10. Αρτή ηες αποθάισυες ή αλαθοίλφζες (The disclosure or financial reporting principle). Γηα λα ηθαλνπνηείηαη απηή ε αξρή πξέπεη νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο λα είλαη πιήξεηο σο πξνο ηηο παξερφκελεο πιεξνθνξίεο θαη λα παξνπζηάδνπλ θαη ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ηνπ νξγαληζκνχ, παξέρνληαο, φπνπ θξίλεηαη απαξαίηεην, ζπκπιεξσκαηηθέο πιεξνθνξίεο 8. 11. Αρτή ηοσ οσζηώδοσς ηφλ ιογηζηηθώλ γεγολόηφλ (Materiality concept) κε ηελ νπνία γίλεηαη εθηίκεζε φηη: Α) Μφλν ηα ζεκαληηθά γηα ηνλ νηθνλνκηθφ νξγαληζκφ γεγνλφηα πξέπεη λα θαηαρσξίδνληαη κε ζθνπφ ηελ αληηζηάζκηζε ηνπ θφζηνο εξγαζίαο γηα ηελ θαηαρψξηζε απφ ηελ σθέιεηα πνπ ζα πξνθχςεη. Β) Ζ παξνρή πνιιψλ θαη αζήκαλησλ πιεξνθνξηψλ παξεκπνδίδεη αληί λα δηεπθνιχλεη ηε δηακφξθσζε αμηφπηζηεο εηθφλαο ηνπ νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ, ιφγσ ηεο πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηαο απνξξφθεζεο πιεξνθνξηψλ απφ απηνχο πνπ απνθαζίδνπλ. Οη αξρέο πνπ πξναλαθέξζεθαλ βξίζθνπλ εθαξκνγή ζηνπο πεξηζζφηεξνπο νηθνλνκηθνχο νξγαληζκνχο θαη παξέθθιηζε απφ απηέο δελ επηηξέπεηαη, παξφηη ζηελ πξάμε γίλεηαη ζε θιάδνπο φπνπ επηθξαηνχλ ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο (π.ρ. νξγαληζκνχο θνηλήο σθέιεηαο, εμνξπθηηθέο βηνκεραλίεο). 6 Ν.2190/20 αξ.43 παξ.1 αξ.γ: Ζ αξρή ηεο ζπληεξεηηθφηεηαο εθαξκφδεηαη πάληνηε 7 Π.Γ. 186 αξ.28 παξ.2(16/5/92): Δηδηθφηεξα ε ηηκή θηήζεο θαη ην ηζηνξηθφ θφζηνο ηεο παξαγσγήο ππνινγίδεηαη κε βάζε νπνηαδήπνηε απφ ηηο παξαδεθηέο κεζφδνπο, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε κέζνδνο πνπ ζα επηιεγεί ζα εθαξκφδεηαη θαηά πάγην ηξφπν. 8 Ν.2190/20 αξ. 43 α (φπσο αληηθαηαζηάζεθε κε ην αξ.35 ηνπ ΠΓ 409/86) Πεξηερφκελν Πξνζαξηήκαηνο θαη ηεο Έθζεζεο Γηαρείξηζεο ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ. 1. Δθηφο απφ ηηο πιεξνθνξίεο θαη επεμεγήζεηο, πξνβιέπεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 42 α,42β,43 ε θαη 43 πνπ (πξνβιέπεηαη λα) παξαηίζεηαη ζην πξνζάξηεκα, πξέπεη λα πεξηιακβάλεηαη ζην ίδην πξνζάξηεκα θαη νη παξαθάησ ηνπιάρηζηνλ, πιεξνθνξίεο: 9

1.1 ΗΟΛΟΓΗΜΟ : Έλλνηα θαη νξηζκόο ηνπ Ηζνινγηζκνύ Ηζνινγηζκφο είλαη ε θαηάζηαζε ζηελ νπνία παξνπζηάδνληαη ηα ζηνηρεία ηνπ Δλεξγεηηθνχ, ηνπ Παζεηηθνχ θαη ηεο Καζαξάο Πεξηνπζίαο (ή Κεθαιαίνπ) κηαο επηρεηξήζεσο φπσο εκθαλίδεηαη ζε κία νξηζκέλε ρξνληθή ζηηγκή, φπσο π.ρ. ηελ 31 Γεθεκβξίνπ 200. Παξνπζηάδεη δειαδή ν Ηζνινγηζκφο ηελ πεξηνπζηαθή θαηάζηαζε κηαο επηρεηξήζεσο ζε κία δεδνκέλε εκεξνκελία (εκέξα, ζηηγκή θιπ.). Οπνηαδήπνηε ζπλαιιαγή γίλεη κεηά ηελ ζχληαμε ηνπ Ηζνινγηζκνχ κεηαβάιιεη ηνλ Ηζνινγηζκφ απηφ. Ζ πεξηνπζηαθή θαηάζηαζε ηεο επηρεηξήζεσο δελ παξακέλεη ε ίδηα, άιια κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ην κέγεζνο ηεο ζπλαιιαγήο πνπ επηθέξεη ηελ κεηαβνιή ζηελ πεξηνπζία ηεο επηρεηξήζεσο. Ο λένο Ηζνινγηζκφο κεηά ηελ κεηαβνιή είλαη δηαθνξεηηθφο απφ ηνλ Πξνεγνχκελν. Δπεηδή ν Ηζνινγηζκφο εκθαλίδεη ηελ πεξηνπζηαθή θαηάζηαζε ηεο επηρεηξήζεσο ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή θαη δελ παξνπζηάδεη ηίπνηε πεξηζζφηεξν φζν αθνξά ηελ Κεξδνζθνπηθή Ηθαλφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο, ηελ απνδνηηθφηεηα απηήο θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο, γη απηφ ν Ηζνινγηζκφο απνηειεί κηα ζηαηηθή θαηάζηαζε, παξνπζηάδεη δειαδή ηελ ζηαηηθή εηθφλα ηεο επηρεηξήζεσο θαη φρη ηελ δπλακηθή ηεο κνξθή. Δπνκέλσο δελ καο δίλεη θακηά πιεξνθνξία γηα ην ηη ζπλέβε ζε κία νξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν γηα ην πψο εμειίρζεθε ε επηρείξεζε ζηελ πεξίνδν απηή θιπ. αιιά καο πιεξνθνξεί κφλν γηα ην ηη ζπκβαίλεη, ηη ππάξρεη θαη πνηα είλαη ε θαηάζηαζε ζε κία νξηζκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Γηα λα γλσξίζνπκε πεξηζζφηεξα γηα ηελ δπλακηθή θαηάζηαζε ηεο επηρεηξήζεσο πξέπεη λα ζπκβνπιεπηνχκε ηνλ ινγαξηαζκφ «Απνηειέζκαηα ξήζεσο» ή πνιινχο δηαδνρηθνχο Ηζνινγηζκνχο, ψζηε λα ζπγθξίλνπκε θαη λα δνχκε ηελ θεξδνζθνπηθή ή κε δπλαηφηεηα ηεο Δπηρεηξήζεσο. Ο ηζνινγηζκφο ζπληάζζεηαη ζχκθσλα κε ηηο γεληθά παξαδεθηέο αξρέο ηεο Λνγηζηηθήο θαη ηηο εθάζηνηε ηζρχνπζεο λνκηθέο, θνξνινγηθέο θαη νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο αλάινγα βέβαηα κε ην νηθνλνκηθφ, πνιηηηθφ θαη θνηλσληθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν δξα θαη αλαπηχζζεηαη ε επηρείξεζε. Δπεηδή ν Ηζνινγηζκφο παξνπζηάδεη ηελ ηξέρνπζα νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο επηρεηξήζεσο νλνκάδεηαη θαη θαηάζηαζε ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεσο κηαο επηρεηξήζεσο. Ο ηζνινγηζκφο πεξηιακβάλεη ηξεηο γεληθέο θαηεγνξίεο ζηνηρείσλ ή ινγαξηαζκψλ. Απηέο είλαη νη εμήο: α. Δλεξγεηηθφ, ή ζηνηρεία ελεξγεηηθνχ, ή Δλεξγεηηθά ζηνηρεία. β. Παζεηηθφ ή ζηνηρεία παζεηηθνχ θαη γ. Κεθάιαην ή Καζαξά Πεξηνπζία ή Καζαξά ζέζε. Άξα, ν ηζνινγηζκφο είλαη κηα θαηάζηαζε πνπ πεξηιακβάλεη ηα ζηνηρεία ηνπ Δλεξγεηηθνχ, ηνπ Παζεηηθνχ θαη ηεο Καζαξάο Πεξηνπζίαο. 10

Γηα ηελ Πξαγκαηηθή φκσο νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο επηρεηξήζεσο ζα πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη απφ ζεκεηψζεηο πνπ αλαθέξνληαη α) ζε πηζαλέο θαη ελδερφκελεο ππνρξεψζεηο, φπσο εθθξεκείο δηθαζηηθέο ππνζέζεηο β) ζε ζπκβαηηθέο ππνρξεψζεηο γ) ζε δηαπξαγκαηεχζεηο θαη ζπκθσλίεο ππνγξαθήο ή αθχξσζεο ζεκαληηθψλ ζπκβάζεσλ δ) ζε άιια νηθνλνκηθά γεγνλφηα πνπ αθνξνχλ ηελ επηρείξεζε θαηά ηνλ ρξφλν ηεο ζπληάμεσο ηνπ Ηζνινγηζκνχ θαη πνπ ζπκπιεξψλνπλ ζεκαληηθά ηνλ Ηζνινγηζκφ θαη δίλνπλ κία πιήξε εηθφλα ηεο νηθνλνκηθήο θαηαζηάζεσο ηεο επηρεηξήζεσο. 1.1.2. Βαζηθέο αξρέο πνπ πξέπεη λα δηέπνπλ ηελ ζύληαμε ησλ ηζνινγηζκώλ. θνπφο ηνπ ηζνινγηζκνχ είλαη λα δψζεη πιεξνθνξίεο ζηνπο κειεηεηέο ηνπ γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο επηρεηξήζεσο. Γηα λα ζπληαρζνχλ φκσο αθξηβή θαη νξζά ζπκπεξάζκαηα είλαη απαξαίηεην ν ηζνινγηζκφο λα ζπληάζζεηαη κε βάζε νξηζκέλεο αξρέο, πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηε δνκή ηνπ, ηελ αθξίβεηα θαη ην πεξηερφκελν ησλ ζηνηρείσλ ηνπ. Ο Ν.2190/1920 κε ην άξζξν 42, φπσο ζπκπιεξψζεθε θαη κε φζα ζρεηηθά αλαθέξνληαη ζηελ 4 ε Οδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ην Διιεληθφ Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην (ΔΓΛ), θαζνξίδεη ξεηά ηνλ ηξφπν ζπληάμεσο θαη ηε δνκή ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζηε ρψξα καο. Παξαθάησ αλαθέξνληαη ελ ζπληνκία νη πην ζεκαληηθέο απφ ηηο αξρέο, πνπ θαζνξίδεη ν Ν.2190/1920 ζρεηηθά κε ηελ ζχληαμε ησλ ηζνινγηζκψλ. Α. Η ζαθήνεια Οη νλνκαζίεο ησλ ινγαξηαζκψλ ή νκάδσλ ινγαξηαζκψλ πνπ πξέπεη λα απνδίδνπλ φζν ην δπλαηφλ πην πηζηά ην πεξηερφκελν ησλ ινγαξηαζκψλ απηψλ, ψζηε λ απνθεχγνληαη παξαπιαλεηηθέο εληππψζεηο. Ζ νκαδνπνίεζε ησλ επί κέξνπο ινγαξηαζκψλ πξέπεη λα γίλεηαη κε βάζε ην πεξηερφκελν ησλ ζηνηρείσλ θαη ε θαηάηαμε ηνπο κε βάζε ηε ξεπζηφηεηα γηα ην ελεξγεηηθφ θαη ηε ιεθηφηεηα ησλ ππνρξεψζεσλ γηα ην παζεηηθφ. Β. Η δομή και ηο ζσήμα Ζ αξρή απηή αλαθέξεηαη ζηε δνκή θαη ην ζρήκα ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Οη ινγαξηαζκνί ηνπ ηζνινγηζκνχ πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη ζε δχν ζηήιεο ε κία δίπια ζηελ άιιε κε ηα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ αξηζηεξά θαη ηα ζηνηρεία ηνπ παζεηηθνχ δεμηά, φπσο νξίδεηαη ζην Π.Γ. 1123/1980 ζρεηηθφ κε ηελ εθαξκνγή ηνπ Διιεληθνχ Γεληθνχ Λνγηζηηθνχ ρεδίνπ. Σα ζηνηρεία ηνπ ινγαξηαζκνχ Απνηειεζκάησλ ξήζεσο πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη ζε θάζεηε δηάηαμε ζχκθσλα κε ην πην πάλσ πξνεδξηθφ δηάηαγκα. ην ίδην Π.Γ. νξίδεηαη θαη ε δνκή ηνπ πίλαθα δηαζέζεσο ησλ απνηειεζκάησλ. Γ. Η ειλικπίνεια και ακπίβεια 11

Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζχκθσλα κε ην άξζξν 42 ηνπ Ν.2190/1920 πξέπεη λα εκθαλίδνπλ ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ηεο πεξηνπζηαθήο δηαξζξψζεσο, ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεσο θαη ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ρξήζεσο ηεο επηρεηξήζεσο. Σα ζηνηρεία πνπ εκθαλίδνληαη ζ απηέο πξέπεη λα είλαη ππαξθηά θαη λα κε παξαιείπνληαη θάπνηα απφ απηά. Δπίζεο πξέπεη λα είλαη αθξηβή, δειαδή λα εκθαλίδνληαη κε ηελ πξαγκαηηθή ηνπο αμία. Πνιιέο θνξέο ε αξρή απηή παξαβηάδεηαη, φηαλ δηελεξγνχληαη ζθφπηκα ή αζέιεηα αλαθξηβείο απνγξαθέο π.ρ. απνζεκάησλ, κε απνηέιεζκα ηελ παξαπνίεζε ησλ νηθνλνκηθψλ απνηειεζκάησλ. Γ. Η ζςνέσεια και ομοιομοπθία. Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πξέπεη λα ζπληάζζνληαη νκνηφκνξθα θάζε ρξφλν ρσξίο λα κεηαβάιιεηαη ε κνξθή ηεο εκθαλίζεσο ηνπο. Παξέθθιηζε απφ ηελ παξαπάλσ αξρή είλαη δπλαηή κφλν, αλ ζπληξέρνπλ εμαηξεηηθνί ιφγνη, νη νπνίνη λα κλεκνλεχνληαη ζην πξνζάξηεκα (Ν.2190/1920, άξζξν 42). Δίλαη επλφεην, φηη ε αξρή απηή έρεη εθαξκνγή θαη ζηηο κεζφδνπο απνηηκήζεσο θαη απνζβέζεσλ, νη νπνίεο δελ πξέπεη λα αιιάδνπλ απφ ρξήζε ζε ρξήζε. Ζ αξρή ηεο ζπλέρεηαο θαη νκνηνκνξθίαο εληζρχεη ηε ζπγθξηζηκφηεηα ησλ ηζνινγηζκψλ θαη δηεπθνιχλεη ζεκαληηθά ηελ κειέηε ηνπο. ην άξζξν 43 ηνπ ίδηνπ λφκνπ νξίδεηαη, φηη ηα πνζά αλνίγκαηνο ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο ρξήζεσο πξέπεη λα ζπκθσλνχλ απφιπηα κε εθείλα ηνπ ηζνινγηζκνχ θιεηζίκαηνο ηεο πξνεγνχκελεο ρξήζεσο. Με ηε δηάηαμε απηή, πνπ αθνξά ζε εθαξκνγή ηεο 4 εο Οδεγίαο ηεο Δπξσπατθήο Δλψζεσο, θαζηεξψλεηαη ε αξρή ηεο ζπλέρεηαο ηνπ ηζνινγηζκνχ. Δ. Σςγκπιηική παπάθεζη ηων ζηοισείων ηηρ πποηγούμενηρ σπήζεωρ. χκθσλα κε ηελ αξρή απηή, πνπ νξίδεηαη απφ ην άξζξν 42 ηνπ Ν.2190/1920, παξάιιεια κε ηα ζηνηρεία ηεο θιεηφκελεο ρξήζεσο πξέπεη λα παξαζέηνληαη θαη εθείλα ηεο πξνεγνχκελεο, ψζηε λα είλαη δπλαηή ε ζχγθξηζή ηνπο. ΣΤ. Λογιζηικά μεγέθη μη επιδεκηικά αποηιμήζεωρ. Πνιιά ζεκαληηθά ζηνηρεία δελ εκθαλίδνληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο, επεηδή δελ είλαη δπλαηφλ λα κεηξεζνχλ κέζσ ηεο λνκηζκαηηθήο κνλάδαο. Σέηνηα ζηνηρεία είλαη ε ηθαλφηεηα ησλ ππαιιήισλ θαη ησλ δηνηθνχλησλ ηεο επηρείξεζεο, ην φλνκα θαη ε αμηνπηζηία ηεο ζηελ αγνξά. 1.1.3 Σππνπνίεζε θαη Μνξθέο ηνπ Ηζνινγηζκνύ. Σν ζέκα ηεο ηππνπνηήζεσο ηνπ ηζνινγηζκνχ απαζρφιεζε θαηά θαηξνχο ινγηζηέο, ζεσξεηηθνχο, ηξάπεδεο θαη θπβεξλήζεηο ρσξίο κέρξη ζήκεξα λα έρεη βξεζεί ηθαλνπνηεηηθή ιχζε. Ζ δεκηνπξγία ελφο γεληθνχ ππνδείγκαηνο ηζνινγηζκνχ γεληθήο εθαξκνγήο δελ ζα ήηαλ πξαθηηθά ρξήζηκε εμ αηηίαο ησλ δηαθνξεηηθψλ αλαγθψλ, πνπ αληηκεησπίδεη θάζε θιάδνο επηρεηξήζεσλ θαη ησλ δηαθνξεηηθψλ πιεξνθνξηψλ, πνπ δεηνχληαη απ απηφλ. Γη απηφ πνιιέο 12

λνκνζεζίεο ρσξψλ πξνζπάζεζαλ λα δεκηνπξγήζνπλ ηχπνπο ηζνινγηζκψλ θαηάιιεινπο γηα δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο επηρεηξήζεσλ. ην δήηεκα ηνπ ηξφπνπ θαηαηάμεσο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ δελ ππάξρεη πιήξεο νκνθσλία κεηαμχ ησλ εηδηθψλ, γη απηφ θαη αληηκεησπίζηεθε δηαθνξεηηθά ζηηο δηάθνξεο ρψξεο. Έηζη ζηε Μ. Βξεηαλία ε θαηάηαμε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη ηνπ παζεηηθνχ γίλεηαη κε ηειείσο δηαθνηεξηθή ζεηξά, απ φ,ηη ζηηο άιιεο ρψξεο ηεο Δπξψπεο θαη ηεο Ακεξηθήο φπσο θαίλεηαη ζηνλ Πίλαθα 1. ια ηα ζηνηρεία ηνπνζεηνχληαη θάζεηα, δειαδή επάλσ ηα θαζαξά πάγηα (πάγηα κείσλ ηηο απνζβέζεηο) θαη ηα θαζαξά θπθινθνξνχληα (θπθινθνξνχληα κείνλ ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο) θαη θάησ ην κεηνρηθφ θεθάιαην, ηα απνζεκαηηθά θαη νη καθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί, φηη ην πξφβιεκα ηεο ηππνπνηήζεσο ηνπ ηζνινγηζκνχ ζπλδέεηαη άκεζα θαη κε ηελ χπαξμε ή κε ινγηζηηθνχ ζρεδίνπ ζε κηα ρψξα, κε ην νπνίν δηεπθνιχλεη ζεκαληηθά ηνλ λνκνζέηε ζηε ζέζπηζε θαλφλσλ εληαίνπ ηχπνπ ηζνινγηζκνχ. Έηζη ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο ε ζρεηηθή πξνζπάζεηα άξρηζε ηα πξψηα ρξφληα ηνπ αηψλα καο, ελψ ζηελ Δπξψπεο ακέζσο κεηά ηνλ α παγθφζκην πφιεκν (βι. Πίλαθα 2). Α. πόδειγμα Δςπωπαϊκού Ιζολογιζμού. ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ ΠΑΓΗΑ ΚΤΚΛΟΦΟΡΟΤΝΣΑ ΠΑΘΖΣΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΑ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΔΜΔ ΤΠΟΡ. ΒΡΑΤΠΡΟΘΔΜΔ ΤΠΟΡ. Β. πόδειγμα Αγγλικού Ιζολογιζμού. ΚΑΘΑΡΑ ΠΑΓΗΑ (Πάγηα - Απνζβέζεηο) ΚΑΘΑΡΑ ΚΤΚΛΟΦΟΡΟΤΝΣΑ (Κπθι/ληα - Βξρ. Τπνρξεψζεηο) ΤΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΟΤ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟΤ ΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΘΖΚΔ ΑΠΟ ΜΔΣΟΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΑΠΟΘΔΜΑΣΗΚΑ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΔΜΔ ΤΠΟΡΔΧΔΗ ΤΝΟΛΟ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ 13

Γ. πόδειγμα Αμεπικανικού Ιζολογιζμού. ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ ΚΤΚΛΟΦΟΡΟΤΝΣΑ ΠΑΓΗΑ ΤΠΟΡΔΧΔΗ, ΑΠΟΘΔΜΑΣΗΚΑ, ΚΔΦΑΛΑΗΑ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΔΜΔ ΤΠΟΡ. ΒΡΑΤΠΡΟΘΔΜΔ ΤΠΟΡ. ΚΔΦΑΛΑΗΑ Πίλαθαο 1. Σχπνη ηζνινγηζκψλ: Α. Δςπωπαϊκόρ, Β. Αγγλικόρ, Γ. Αμεπικανικόρ. ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ ΚΤΚΛΟΦΟΡΟΤΝΣΑ Σακείν Σξάπεδεο ξεφγξαθα Γξακκάηηα Δηζπξαθηέα Πειάηεο Μείνλ Απνζβεζζείζεο Απαηηήζεηο ΗΟΛΟΓΗΜΟ ΠΑΘΖΣΗΚΟ ΤΠΟΡΔΧΔΗ ΣΡΔΟΤΔ Γξακκάηηα Πιεξσηέα Πξνκεζεπηέο Μεξίζκαηα πιεξσηέα Φφξνη Οθεηιφκελνη Μηζζνί θαη Ζκεξνκίζζηα Οθεηιφκελα χλνιν Σξερνπζψλ Τπνρξεψζεσλ Απνζέκαηα Πξντφλησλ Απνζέκαηα Πξψησλ Τιψλ Απνζέκαηα Τιηθψλ - Αλη/θσλ πληεξήζεσο χλνιν Κπθινθνξνχλησλ ΔΠΔΝΓΤΔΗ πκκεηνρέο Γηάθνξεο Δπελδχζεηο ΠΑΓΗΑ Μεραλήκαηα Κηίξηα Γήπεδα Μείνλ Απνζβέζεηο Παγίσλ Καζαξή Αμία Παγίσλ Έμνδα Οξγαλψζεσο Φήκε θαη Πειαηεία χλνιν Δλεξγεηηθνχ ΜΑΚΡΟΡΟΝΔ Οκνινγηαθφ Γάλεην Γξακκάηηα Πέξαλ ηνπ Έηνπο χλνιν Μαθξνπξφζεζκσλ Τπνρξεψζεσλ ΚΑΘΑΡΖ ΘΔΖ Μεηνρέο Πξνλνκηνχρεο Μεηνρέο Κνηλέο Απνζεκαηηθά Κέξδε Αδηαλέκεηα χλνιν Τπνρξ.& Καζαξήο Θέζεσο 14

Πίλαθαο 2. Ιζολογιζμόρ καηά ηην αμεπικανική ππακηική Καηά ηνλ E. Snozzi ε ηππνπνίεζε ησλ ηζνινγηζκψλ γηα λα έρεη ζεηηθά απνηειέζκαηα, ζα πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζε δχν πξνυπνζέζεηο: - ζηελ ρξήζε νκνηφκνξθεο νξνινγίαο, - ζηε ζχληαμε ηδηαίηεξσλ πξφηππσλ ηζνινγηζκψλ γηα ηνπο βαζηθνχο θιάδνπο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ζ ρξεζηκνπνίεζε, θαηά ηνλ Snozzi, νκνηφκνξθεο νξνινγίαο είλαη αλαγθαία γηα λα ππάξρεη θνηλή γιψζζα αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο. Δπίζεο ε δεκηνπξγία ρσξηζηψλ ππνδεηγκάησλ ηζνινγηζκψλ γηα θάζε θαηεγνξία νκνεηδψλ επηρεηξήζεσλ θξίλεηαη ζθφπηκε εμ αηηίαο ησλ εηδηθψλ ζπλζεθψλ ιεηηνπξγίαο ηνπο. Θα πξέπεη λα ιερζεί εδψ, φηη ε ζχληαμε πξφηππσλ ηζνινγηζκψλ αθνξά πξψηηζηα ηνπο πξνο δεκνζίεπζε ηζνινγηζκνχο, νη νπνίνη απνζθνπνχλ ζηελ πιεξνθφξεζε ηνπ θνηλνχ, ηξάπεδεο, ρξεκαηηζηήξηα, επελδπηέο θ.η.ι., ελψ γηα ηε δηνίθεζε ησλ επηρεηξήζεσλ κπνξνχλ λα ζπληαρζνχλ πην ζχλζεηνη ηζνινγηζκνί, πνπ λα ηθαλνπνηνχλ ηηο εηδηθέο αλάγθεο ησλ αλσηέξσλ ζηειερψλ ηνπο. ρεηηθά κε ηελ θαηάηαμε ησλ θνλδπιίσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη ηνπ παζεηηθνχ ζηνλ ηζνινγηζκφ ηα θξηηήξηα, πνπ ζπλήζσο ιακβάλνληαη ππφςε είλαη: (1) Καηάηαμε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ κε βάζε ην πεξηερφκελν Σν θξηηήξην απηφ θαηαηάμεσο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ αληηθαηνπηξίδεη ηελ αλάγθε νκαδνπνηήζεσο ησλ δηαθνξεηηθψλ θνλδπιίσλ θαηά νκνεηδήο θαηεγνξίεο, ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη ε κειέηε ηνπο θαη λα είλαη δπλαηή ε ζχγθξηζή ηνπο κε ηα ππφινηπα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη ηνπ παζεηηθνχ. (2) Καηάηαμε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ κε βάζε ην βαζκφ ξεπζηφηεηαο Ο βαζκφο ξεπζηφηεηαο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ζε ζπζρεηηζκφ κε ηε ιεθηφηεηα ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο επηρεηξήζεσο θαζνξίδνπλ ηελ ηθαλφηεηά ηεο λα αληαπνθξίλεηαη έγθαηξα ζε απηέο, αιιά θαη ηελ αμηνπηζηία ηεο ζηε αγνξά. Απηφο είλαη ν ιφγνο, πνπ ζήκεξα ε θαηάηαμε ησλ ζηνηρείσλ κε βάζε ην βαζκφ ξεπζηφηεηαο έρεη γεληθεπζεί ζε φιεο ηηο ρψξεο. Γελ είλαη κφλν ε δηνίθεζε ηεο επηρεηξήζεσο, πνπ ελδηαθέξεηαη γηα ην βαζκφ ξεπζηφηεηαο, αιιά θαη πνιινί άιινη έμσ απφ απηή, φπσο ηξάπεδεο, πξνκεζεπηέο, ρξεκαηηζηέο, ειεγθηέο, δαλεηζηέο, απνηακηεπηέο θ.η.ι. Σν θξηηήξην απηφ θαηαηάμεσο ησλ ζηνηρείσλ καδί κε ην πξνεγνχκελν ηεο νκαδνπνηήζεσο κε βάζε ην πεξηερφκελν, ρξεζηκνπνηείηαη παληνχ ζήκεξα γηα ηε ζχληαμε ησλ ηζνινγηζκψλ. Φπζηθά, νη επηρεηξήζεηο πνιιέο θνξέο ζπληάζζνπλ ηζνινγηζκνχο κε δηαθνξεηηθά θξηηήξηα απνβιέπνληαο ζηελ παξνρή εηδηθψλ πιεξνθνξηψλ πξνο ηε δηνίθεζε. 15

1.1.4 Ζ κνξθή ηνπ ηζνινγηζκνύ πνπ ηζρύεη ζήκεξα ζηε ρώξα καο Απφ ην 1980 κέρξη ην 1986 ζπληειέζζεθε κία ζεκαληηθή λνκνζεηηθή εξγαζία γηα ηελ βειηίσζε θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο ινγηζηηθήο ππνδνκήο ηεο ρψξαο καο κε ηελ έθδνζε ησλ επφκελσλ πξνεδξηθψλ δηαηαγκάησλ: - Π.Γ. 1123/1980, ην νπνίν αθνξά ηελ εθαξκνγή ηνπ Διιεληθνχ Γεληθνχ Λνγηζηηθνχ ρεδίνπ. πκπιεξψζεθε κε ηα Π.Γ. 502/1984 θαη 186/1986 γηα λα πξνζαξκνζζεί απφιπηα πξνο ηε 4 ε Οδεγία ηεο Δπξσπατθήο Δλψζεσο. - Π.Γ. 409/1986, κε ην νπνίν νη ζρεηηθέο κε ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 2190/1920 επζπγξακκίζηεθαλ πξνο ηα νξηδφκελα ηεο 4 εο Οδεγίαο ηεο Δπξσπατθήο Δλψζεσο. - Π.Γ. 356/1986, κε ην νπνίν έγηλε πξνζαξκνγή ηνπ Κψδηθα Φνξνινγηθψλ ηνηρείσλ (ζήκεξα Κψδηθαο Βηβιίσλ θαη ηνηρείσλ) πξνο ην Διιεληθφ Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην. Ζ λνκνζεζία καο θάλεη ιφγν γηα κηα πην ζπγθεληξσηηθή κνξθή ηζνινγηζκνχ, ηνλ ζςνοπηικό ηζνινγηζκφ. πλνπηηθφο ηζνινγηζκφο είλαη εθείλνο πνπ δηθαηνχληαη λα ζπληάζζνπλ θαη λα δεκνζηεχνπλ κηθξέο επηρεηξήζεηο ζχκθσλα κε νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο ηνπ λφκνπ. Μηθξέο επηρεηξήζεηο θαηά ην άξζξν 42 ηνπ Ν. 2190/1920 ραξαθηεξίδνληαη εθείλεο πνπ θαηά ην θιείζηκν ηνπ πξψηνπ ηζνινγηζκνχ ηνπο κεηά ηελ 1-1- 1987 δελ ππεξβαίλνπλ ηα πνζνηηθά φξηα ζε δχν απφ ηηο παξαθάησ πξνυπνζέζεηο. - χλνιν ηζνινγηζκνχ 381.511E (130.000.000 δξρ) - Κχθινο εξγαζηψλ 763.023 E (260.000.000 δξρ) - Μέζνο φξνο πξνζσπηθνχ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ρξήζεσο 50 άηνκα Καηά ην λφκν ε δπλαηφηεηα ζπληάμεσο ηζνινγηζκνχ ηζρχεη θαη γηα ηηο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο κειινληηθά ζα βξίζθνληαη θάησ απφ ηα πνζνηηθά φξηα ζε δχν ηνπιάρηζηνλ απφ ηηο πξναλαθεξζείζεο πξνυπνζέζεηο. Βάζε ηεο ζρεηηθήο δηαηάμεσο ε κηθξή επηρείξεζε κπνξεί λα δεκνζηεχζεη ζπλνπηηθφ ηζνινγηζκφ, πνπ λα εκθαλίδεη κφλν ινγαξηαζκνχο νη νπνίνη ζην ζρεηηθφ ππφδεηγκα ηνπ Δ.Γ.Λ.. ραξαθηεξίδνληαη κε γξάκκαηα θαη ιαηηληθνχο αξηζκνχο, αξθεί νη απαηηήζεηο θαη ππνρξεψζεηο λα δηαρσξίδνληαη ζε καθξνπξφζεζκεο θαη βξαρππξφζεζκεο. 16

ΤΝΟΠΣΗΚΟ ΗΟΛΟΓΗΜΟ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ Α. ΟΦΔΗΛΟΜΔΝΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Β. ΔΞΟΓΑ ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΧ Γ. ΠΑΓΗΟ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ I. Αζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο II. Δλζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο III. πκκεηνρέο θαη άιιεο καθξνπξφζεζκεο ρξεκ/θεο απαηηήζεηο Γ. ΚΤΚΛΟΦΟΡΟΤΝ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ I. Απνζέκαηα II. Απαηηήζεηο III. ξεφγξαθα IV. Γηαζέζηκα Δ. ΜΔΣΑΒΑΣΗΚΟΗ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟΤ ΤΝΟΛΟ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟΤ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΣΑΞΔΧ ΡΔΧΣΗΚΟΗ ΠΑΘΖΣΗΚΟ Α. ΗΓΗΑ ΚΔΦΑΛΑΗΑ I. Μεηνρηθφ Κεθάιαην II. Γηαθνξά απφ ηελ έθδνζε κεηνρψλ ππέξ ην άξηην III. Γηαθνξέο αλαπξνζαξκνγήο IV. Απνζεκαηηθά θεθάιαηα V. Απνηειέζκαηα εηο λένλ VI. Πνζά πξννξηζκέλα γηα αχμεζε θεθαιαίνπ. Β. ΠΡΟΒΛΔΦΔΗ ΓΗΑ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΚΑΗ ΔΞΟΓΑ Γ. ΤΠΟΡΔΧΔΗ I. Μαθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο II. Βξαρππξφζεζκεο Τπνρξεψζεηο. Γ. ΜΔΣΑΒΑΣΗΚΟΗ ΛΟΓ/ΜΟΗ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ ΤΝΟΛΟ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΣΑΞΔΧ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ Πίλαθαο 3. Σςνοπηικόρ Ιζολογιζμόρ 17

1.2 ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΡΖΔΩ Σα απνηειέζκαηα ρξήζεσο ή «θέξδε θαη δεκίεο ρξήζεσο» απνηεινχλ κία απφ ηηο ζπνπδαηφηεξεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, πνπ ζπληάζζεη ε επηρείξεζε ίζσο ε πην ζπνπδαία- κε ηνλ ηζνινγηζκφ θαη ηελ θαηάζηαζε κεηαβνιψλ ηεο νηθνλνκηθήο θαηαζηάζεσο, ηελ θαηάζηαζε πεγψλ θαη δηαζέζεσο Κεθαιαίσλ θαη ηελ θαηάζηαζε εηζξνψλ-εθξνψλ κεηξεηψλ. Οη θαηαζηάζεηο απηέο αιιεινζπλδένληαη, αιιεινζπκπιεξψλνληαη. θνπφο ηνπο είλαη λα πεξηγξάςνπλ φζν ην δπλαηφ θαιχηεξα ηελ επηρεηξεκαηηθή ζέζε θαη δπλακηθφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο. Απφ ηε κηα πιεπξά ν ηζνινγηζκφο παξνπζηάδεη ηελ πεξηνπζηαθή θαηάζηαζε ηεο επηρεηξήζεσο ζε κία δεδνκέλε ζηηγκή θαη απφ ηελ άιιε, ε θαηάζηαζε κεηαβνιψλ ηεο πεξηνπζηαθήο θαηαζηάζεσο απεηθνλίδεη ηελ ξνή ησλ θεθαιαίσλ θαη ηελ κεηαβνιή ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ή ηηο κεηαβνιέο ησλ κεηξεηψλ ηεο επηρεηξήζεσο, ελψ ν ινγαξηαζκφο ησλ «Απνηειεζκάησλ ξήζεσλ» αληηθαηνπηξίδεη ηελ ηθαλφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο λα πξαγκαηνπνηεί θέξδε, λα παξνπζηάδεη δει. ηα έζνδα, ηα έμνδα θαη ην θαζαξφ θέξδνο ηεο επηρεηξήζεσο. Ο ινγαξηαζκφο απηφο κεηξά ηελ επηηπρία ηεο επηρείξεζεο (ζε νξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν) θαη απηφο είλαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν ν επηρεηξεκαηηθφο θφζκνο, νη ηξάπεδεο, νη πξνκεζεπηέο, νη επελδπηέο θαη νη ρξεκαηνδφηεο ηα ρξεζηκνπνηνχλ γηα λα ελεκεξσζνχλ θαη λα εθηηκήζνπλ ηελ επελδπηηθή αμία, ηελ αμηνπηζηία δαλεηνδνηήζεσο θαη ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο. Πξνθεηκέλνπ φκσο λα ιεθζνχλ δηάθνξεο απνθάζεηο ζα πξέπεη λα ηνληζηεί ε ζρεηηθφηεηα ηεο κεηξήζεσο θαη ηνπ θαζνξηζκνχ ηνπ θαζαξνχ θέξδνπο, επεηδή ν ππνινγηζκφο ηνπ βαζίδεηαη ζε πνιιέο ππνζέζεηο θαη εθηηκήζεηο θαη είλαη εθηθηφο κφλν θαηά πξνζέγγηζε. Παξ φια απηά φκσο ν ινγαξηαζκφο «Απνηειέζκαηα ξήζεσο» παξνπζηάδεη ηε δπλακηθή κνξθή ηεο επηρεηξήζεσο θαη δίλεη πιεξνθνξίεο γηα νιφθιεξε ηελ δηαρεηξηζηηθή ρξήζε π.ρ απφ 1 εο Ηαλνπαξίνπ κέρξη 31 Γεθεκβξίνπ (δελ αλαθέξεηαη δειαδή ζε κία κφλν ρξνληθή ζηηγκή φπσο ν ηζνινγηζκφο αιιά ζε κία ρξνληθή πεξίνδν). Ο ινγαξηαζκφο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο απνηειεί ηνλ ζπλδεηηθφ θξίθν,κεηαμχ δχν δηαδνρηθψλ ηζνινγηζκψλ. Γεληθά κάιηζηα, ε δηαθνξά κεηαμχ δχν ηζνινγηζκψλ απεηθνλίδεη ην θαζαξφ θέξδνο ηεο κεηαμχ απηψλ ρξήζεσο (κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ηα θέξδε δελ δηελεκήζεζαλ θαη δελ πξαγκαηνπνηήζεθαλ αηνκηθέο αλαιήςεηο). 18

ΚΑΣΑΣΑΖ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΤ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΡΖΔΧ Α. Απνηειέζκαηα εθκεηαιιεχζεσο Κχθινο εξγαζηψλ (πσιήζεηο) Μείσλ: θφζηνο πσιήζεσλ Μηθηά απνηειέζκαηα (θέξδε) εθκεηαιιεχζεσο Πιένλ: Άιια έζνδα εθκεηαιιεχζεσο χλνιν ΜΔΗΟΝ: 1. Έζνδα δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο 2. Έμνδα ιεηηνπξγίαο εξεπλψλ - αλαπηχμεσο 3. Έμνδα ιεηηνπξγίαο δηαζέζεσο Μεξηθά απνηειέζκαηα (θέξδε / δεκίεο) εθκεηαιιεχζεσο ΠΛΔΟΝ (ή κείσλ): 1. Έζνδα ζπκκεηνρψλ 2. Έζνδα ρξενγξάθσλ 3. Κέξδε πσιήζεσλ ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ 4. Πηζησηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έμνδα Μείσλ: 1. Γηάθνξεο απνηηκήζεηο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ 2. Έζνδα θαη δεκίεο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ 3. ξεσζηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έμνδα Οιηθά απνηειέζκαηα (θέξδε / δεκίεο) εθκεηαιιεχζεσο Β. ΠΛΔΟΝ (ή κείσλ): Έθηαθηα απνηειέζκαηα 1. Έθηαθηα θαη αλφξγαλα έζνδα 2. Έθηαθηεο δεκίεο 3. Έμνδα πξνεγνχκελσλ ρξήζεσλ 4. Πξνβιέςεηο γηα έθηαθηνπο θηλδχλνπο Οξγαληθά θαη έθηαθηα απνηειέζκαηα (θέξδε / δεκίεο) ΜΔΗΟΝ: χλνιν απνζβέζεσλ πάγησλ ζηνηρείσλ Μείσλ: Οη απφ απηέο ελζσκαησκέλεο ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ΚΑΘΑΡΟ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑ (θέξδε / δεκίεο) ΡΖΔΧ πξν θφξσλ Πίλαθαο 4. Καηάζηαζε ινγαξηαζκνχ Απνηειεζκάησλ ξήζεο 19

1.3 ΠΗΝΑΚΑ ΠΖΓΩΝ & ΓΗΑΘΔΔΩΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ Ο πίλαθαο πεγψλ θαη δηαζέζεσλ θεθαιαίνπ 9 εκθαλίδεη ηηο κεηαβνιέο, πνπ έρνπλ ζπκβεί ζηα ζηνηρεία ηνπ ηζνινγηζκνχ θαηά ηελ δηάξθεηα κηαο δηαρεηξηζηηθήο πεξηφδνπ θαη πξνθχπηεη απφ ηελ ζχγθξηζε δχν ηζνινγηζκψλ(πίλαθαο 5). Γηα ηνλ αλαιπηή, ν νπνίνο ζα αξθεζηεί θπξίσο ζηελ εηθφλα δεκνζηεπκέλσλ ηζνινγηζκψλ, βαζηθήο ζπνπδαηφηεηαο είλαη νη κεηαβνιέο ησλ δηαξθψλ θεθαιαίσλ (ίδηνπ θαη μέλνπ καθξνπξφζεζκνπ θεθαιαίνπ), θαη ησλ παγίσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, δεδνκέλνπ φηη απ απηέο επεξεάδνληαη άκεζα ην θεθάιαην θηλήζεσο θαη ν βαζκφο ξεπζηφηεηαο ηεο επηρεηξήζεσο (δηαξθή θεθάιαηα πάγηα = θαζαξφ θεθάιαην θηλήζεσο = θπθινθνξνχληα βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο). ην παξαθάησ παξάδεηγκα ( πίλαθαο 6), νη εζσηεξηθνί κεηαζρεκαηηζκνί ησλ δηαθφξσλ ζηνηρείσλ, πνπ απνηεινχλ ην θεθάιαην θηλήζεσλ, δελ εκθαλίδνληαη. Οη κεηαβνιέο απηέο απεηθνλίδνληαη απιψο ζαλ ηειηθέο απμήζεηο ή κεηψζεηο ηνπ θεθαιαίνπ θηλήζεσο. ηελ ζηήιε «Πεγέο» εκθαλίδνληαη ηα πνζά, πνπ πξνέξρνληαη απφ απμήζεηο δηαξθψλ θεθαιαίσλ (ίδηα + καθξνπξφζεζκα θεθάιαηα) θαη ηπρψλ κεηψζεηο ησλ παγίσλ ζηνηρείσλ (π.ρ. πσιήζεηο παγίσλ). ηελ ζηήιε «Γηαζέζεηο» εκθαλίδνληαη νη απμήζεηο ησλ παγίσλ θαη ηπρφλ κεηψζεηο ησλ δηαξθψλ θεθαιαίσλ (ζπλήζσο απνζεκαηηθψλ θαη καθξνπξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ). 9 Τπάξρεη έλα πιήζνο νλνκαζηψλ ηνπ πίλαθα απηνχ ζηελ ειιεληθή θαη μέλε βηβιηνγξαθία, φπσο Fund Flow Statement, Statement of Sources and Applications of Funds, Funds Statements, Where Got-Where Gone Statement, Ηζνδχγην αμηψλ, Ηζνδχγην κεηαβνιψλ ξεπζηφηεηαο θ.η.ι. ΒΖΣΑ Α.Δ. 20

ΗΟΛΟΓΗΜΟΗ (πνζά ζε ρηι. Δπξψ) ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ 2002 2001 Πάγηα πξν απνζβέζεσλ 500,00 470,00 Μείσλ απνζβέζεηο 100,00 90,00 Πάγηα θαζαξά 400,00 380,00 Πξψηεο χιεο 70,00 65,00 Δκπνξεχκαηα 80,00 75,00 Πειάηεο 60,00 70,00 Γξακ. Δηζπξαθηέα 75,00 60,00 Γηαζέζηκα 25,00 20,00 χλνιν 710,00 670,00 ΠΑΘΖΣΗΚΟ Μεηνρηθφ Κεθάιαην 250,00 250,00 Απνζεκαηηθά 100,00 80,00 Μαθξνπξ. Τπνρξεψζεηο 150,00 140,00 Πξνκεζεπηέο 90,00 110,00 Γξακ. πιεξσηέα 120,00 90,00 χλνιν 710,00 670,00 ΑΝΑΛΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΦΕΙΩΝ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΕΩΣ 2002 2001 ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΠΡΧΣΔ ΤΛΔ 70,00 65,00 +5,0 ΔΜΠΟΡΔΤΜΑΣΑ 80,00 75,00 +5,0 ΠΔΛΑΣΔ 60,00 70,00-10,0 ΓΡΑΜ. ΔΗΠΡΑΚΣΔΑ 75,00 60,00 +15,0 ΓΗΑΘΔΗΜΑ 25,00 20,00 +5,0 ΠΡΟΜΖΘΔΤΣΔ 90,00 110,00-20,0 ΓΡΑΜ. ΠΛΖΡΧΣΔΑ 120,00 90,00 +30,0 Πίλαθαο 5. Μεηαβοιές ηοσ θεθαιαίοσ θίλεζες 21

ΣΟΗΔΗΑ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ ηι. Δπξψ ΠΑΓΗΑ ΠΡΟ ΑΠΟΒΔΔΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΚΗΝΖΖ ΤΝΟΛΟ ΜΔΣΟΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΑΠΟΒΔΔΗ ΑΠΟΘΔΜΑΣΗΚΑ ΜΑΚΡΟΠΡ. ΤΠΟΡΔΧΔΗ ΒΖΣΑ Α.Δ. ΠΗΝΑΚΑ ΠΖΓΧΝ & ΓΗΑΘΔΔΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ 31/12/2002 31/12/2001 ΜΔΣΑΒΟΛΔ ΓΗΑΘΔΔΗ 500,00 100,00 600,00 250,00 100,00 100,00 150,00 470,00 90,00 560,00 250,00 90,00 80,00 140,00 Δπξψ 30,00 10,00 ΠΖΓΔ Δπξψ 10,00 20,00 10,00 ΤΝΟΛΟ 600,00 560,00 40,00 Πίλαθαο 6. Ο πίλαθας πεγώλ θαη δηαζέζεφλ θεθαιαίοσ 40,00 Απφ ηελ ζχγθξηζε ησλ δχν ηζνινγηζκψλ πξνθχπηεη, φηη θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηαρεηξηζηηθήο πεξηφδνπ 2001-2002 ππήξμε κία αχμεζε ζηηο απνζβέζεηο, ζηα απνζεκαηηθά θαη ζηηο καθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο θαηά 40,0 ρηι. Δπξψ ζπλνιηθά, ε νπνία δηαηέζεθε γηα ηελ αγνξά παγίσλ (30,00 ρηι. Δπξψ) θαη ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ θεθαιαίνπ θηλήζεσο (10,00 ρηι. Δπξψ) Ζ αχμεζε ηνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο, πνπ πξνήιζε απφ κεηαβνιέο: Αχμεζε απνζβέζεσλ 10,00 ρηι. Δπξψ Αχμεζε απνζεκαηηθψλ 20,00 ρηι Δπξψ Αχμεζε καθ/ζκσλ θεθαιαίσλ 10,00 ρηι. Δπξψ ΤΝΟΛΟ ΠΖΓΧΝ 40,00 ρηι. Δπξψ Αχμεζε παγίσλ 30,00 ρηι. Δπξψ Αχμεζε θαζαξνχ θεθαιαίνπ θίλεζεο 10,00 ρηι. Δπξψ ΤΝΟΛΟ ΓΗΑΘΔΔΧΝ 40,00 ρηι. Δπξψ Αληαλαθιά ηελ βειηίσζε ζην βαζκφ ξεπζηφηεηαο ηεο επηρεηξήζεσο, αθνχ έηζη βειηηψζεθε ε ζρέζε θπθινθνξνχλησλ ζηνηρείσλ πξνο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο Οη κεηαβνιέο ησλ νκαδνπνηεκέλσλ ζηνηρείσλ ζην παξάδεηγκα απεηθνλίδνπλ κφλν ην ηειηθφ θαζαξφ απνηέιεζκα ησλ ζπλαιιαγψλ, πνπ ζπλέβεζαλ θαηά ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν. 22

1.4 ΚΑΣΑΣΑΖ ΣΑΜΔΗΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Ο φξνο ηαμειακή ποή ή cash flow είλαη ζρεηηθά θαηλνχξηνο ζηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή νξνινγία. Έθαλε ηελ εκθάληζή ηνπ γηα πξψηε θνξά ζηηο Ζ.Π.Α ζηελ δεθαεηία ηνπ 50 θαη ζεκαίλεη ξνή ρξεκαηηθψλ κέζσλ (θαη άιινπο θαη θεθαιαίσλ). ξεζηκνπνηείηαη σο βνεζεηηθφ κέζν ζηελ αλάιπζε ηζνινγηζκψλ θαη εηδηθά ζηελ απεηθφληζε ησλ θηλήζεσλ ησλ ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ θαη επηρεηξήζεσλ. Παξά ηελ επξεία ρξήζε ηνπ, ε έλλνηα ηνπ Cash Flow δελ έρεη πιήξσο δηαζαθεληζηεί θαη θάζε επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί ηνλ δηθφ ηεο ηξφπν ζπληάμεσο θαη εκθαλίζεσο ηνπ πίλαθα ηεο ηακεηαθήο ξνήο. Αθφκα νη αληηιήςεηο σο πξνο ηνπο ζθνπνχο, ηα κέζα θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ Cash Flow δηαθέξνπλ 10 ζεκαληηθά αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο. Μία απφ ηηο έλλνηεο ηεο ηακεηαθήο ξνήο νκνηάδεη σο έλα ζεκείν κε εθείλε ηνπ πίλαθα ησλ πεγψλ θαη δηαζέζεσλ θεθαιαίνπ, αιιά ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα λα ππνδειψζεη ηηο πεγέο ησλ ξεπζηψλ δηαζεζίκσλ, πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ ηελ θαλνληθή δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο θαηά ηελ δηάξθεηα κηαο δηαρεηξηζηηθήο πεξηφδνπ θαη αθφκε ηνλ ηξφπν δηαζέζεσο ησλ. Με άιια ιφγηα ην Cash Flow είλαη ην ζχλνιν ησλ δηαζεζίκσλ πνπ πξνθχπηεη απφ ηηο εηζπξάμεηο θαη ηηο πιεξσκέο ζε κία ρξνληθή πεξίνδν. Απφ ηελ άπνςε απηή, ηα ζηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ ζχληαμε ηνπ πίλαθα Cash Flow ή ηακεηαθήο ξνήο είλαη πεξίπνπ ηα ίδηα, φπσο θαη εθείλα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ ηακεηαθφ πξνυπνινγηζκφ. Μφλν πνπ ν ηειεπηαίνο αλαθέξεηαη ζε επφκελεο δηαρεηξηζηηθέο πεξηφδνπο, ελψ ν πίλαθαο ηεο ηακεηαθήο ξνήο ζε πξνεγνχκελεο θαη επφκελεο. Έηζη ζα κπνξνχζε ην Cash Flow ή ηακεηαθή ξνή λα νξηζζεί σο ην ππφινηπν ησλ ξεπζηψλ δηαζεζίκσλ, πνπ πξνθχπηεη ζαλ δηαθνξά αλάκεζα ζηηο εηζπξάμεηο θαη ηηο πιεξσκέο κηαο ρξνληθήο πεξηφδνπ. ηνλ πίλαθα ηεο ηακεηαθήο ξνήο ή ηακεηαθψλ δηαζεζίκσλ (Πίλαθαο 7) ζχκθσλα κε ηα πξνεθηεζέληα ζεσξείηαη πνιχ ρξήζηκνο γηα ηελ κειέηε ηεο ξεπζηφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ, αθνχ απεηθνλίδεη αλαιπηηθά ην απνηέιεζκα ησλ θηλήζεσλ ησλ ξεπζηψλ θεθαιαίσλ θαη δηεπθνιχλεη ζεκαληηθά ηνλ 10 Βι. δήισζε ηνπ Ακεξηθαληθνχ Ηλζηηηνχηνπ Οξθσηψλ Λνγηζηψλ (A.I.C.P.A., The Statement of Source and Application of Funds, October 1973), φπνπ αλαθέξνληαη ηα αθφινπζα: «Ζ έλλνηα ηνπ φξνπ Funds, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζ απηνχο ηνπο πίλαθεο, έρεη θάπσο δηαθνξνπνηεζεί ζηελ πξάμε θαη νη δηαθνξνπνηήζεηο ζηελ έλλνηα θαηέιεμαλ ζε δηαθνξνπνηήζεηο ησλ πηλάθσλ Ζ πην θνηλή έλλνηα ηνπ φξνπ funds ήηαλ κέρξη ηψξα εθείλε ηνπ θεθαιαίνπ θηλήζεσο, δειαδή θπθινθνξνχληα κείσλ βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηα ηειεπηαία ρξφληα κηα λέα έλλνηα ή πην ζσζηά κία παιηά έλλνηα κε έλα θαηλνχξην φλνκα, έρεη απνθηήζεη αχμνπζα ζπνπδαηφηεηα ζηελ αλάιπζε ηεο ξνήο ησλ ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ. Ο φξνο Cash Flow ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα ππνδειψζεη κία πνηθηιία ελλνηψλ, αιιά ε πην θνηλή ηνπ έλλνηα ζηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή θηινινγία θαη ιηγφηεξν ζηελ ινγηζηηθή θηινινγία είλαη ε ίδηα, φπσο «ρξεκαηννηθνλνκηθά θεθάιαηα εμ εθκεηαιιεχζεσο» ζ έλα πίλαθα πεγψλ θαη δηαζέζεσλ ρξεκαηηθψλ θεθαιαίσλ» 23

πξνγξακκαηηζκφ ησλ ρξεκαηνδνηηθψλ αλαγθψλ. Δπί πιένλ δίλεη κία αξθεηά αμηφπηζηε εηθφλα ηεο ηθαλφηεηαο ηεο επηρεηξήζεσο λα δεκηνπξγεί ζεηηθέο ξνέο ρξήκαηνο, πξάγκα πνπ ζπλήζσο πξνδηαζέηεη επλντθά ηνπο επελδπηέο θαη πηζησηέο ζηελ επέλδπζε θεθαιαίσλ θαη δαλεηνδφηεζή ηεο. Πξάγκαηη ηπρφλ αδπλακία ηεο επηρεηξήζεσο λα παξάγεη ξεπζηά δηαζέζηκα κέζα απφ ηηο εξγαζίεο ηεο, ηελ ππνρξεψλεη λα θαηαθχγεη ζε μέλεο πεγέο ρξεκαηνδνηήζεσο. Απηφ καθξνπξφζεζκα κπνξεί λα ηελ νδεγήζεη ζε αδπλακία πιεξσκήο ησλ ππνρξεψζεψλ ηεο κε φιεο ηηο δπζκελείο ζπλέπεηεο κηαο ηέηνηαο θαηαζηάζεσο. Ήδε έγηλε εθηελήο ιφγνο γηα ηηο δηαθνξεηηθέο έλλνηεο θαη ρξήζεο ηνπ ash Flow. Ζ εζθαικέλε ρξήζε ηνπ φξνπ μεθίλεζε κάιινλ, φηαλ νη Ακεξηθαλνί ρξεκαηηζηεξηαθνί αλαιπηέο, γηα λα απνθχγνπλ παξαπιαλεηηθά ζπκπεξάζκαηα ζηηο ζπγθξίζεηο ηνπο κε ηα θέξδε ησλ επηρεηξήζεσλ ιφγν ηνπ δηαθνξεηηθνχ ππνινγηζκνχ ησλ απνζβέζεσλ, ζπκπεξηιάκβαλαλ κέζα ζ απηά θαη ηηο απνζβέζεηο. Σν λέν κέγεζνο «θέξδε απνζβέζεσλ», απέθηεζε ζχληνκα ην εζθαικέλν φλνκα Cash Flow, αλ θαη φπσο γίλεηαη αληηιεπηφ νχηε γηα Cash 11 πξφθεηηαη νχηε γηα Flow. Ζ εζθαικέλε ρξήζε ηνπ Cash Flow επηηάζεθε θαη απφ ην φηη ζπρλά νη δηνηθήζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ γηα λα αλεβάζνπλ ηνπο δείθηεο απνδνηηθφηεηαο, ρξεζηκνπνηνχζαλ ηα θέξδε ησλ απνζβέζεσλ, αληί ηα θέξδε κεηά ηελ αθαίξεζε ησλ απνζβέζεσλ. ην παξάδεηγκα πνπ αθνινπζεί θαίλεηαη θαζαξά ε επίδξαζε ηεο κεζφδνπ ησλ απνζβέζεσλ ζην θαζαξφ νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα. 11 Βι. L.A. Bernstein, Financial Statement Analysis, 1978, page 377 24

ΠΗΝΑΚΑ ΣΑΜΔΗΑΚΖ ΡΟΖ Γηα ηελ πεξίνδν 1-1-200 έσο 31-12-200 ΔΗΠΡΑΞΔΗ Δηζπξάμεηο απφ πσιήζεηο εκπνξεπκάησλ Δηζπξάμεηο απφ ηφθνπο θαη κεξίζκαηα Δηζπξάμεηο απφ πψιεζε ρξενγξάθσλ Δηζπξάμεηο απφ βξαρππξφζεζκν δαλεηζκφ Δηζπξάμεηο απφ καθξνπξφζεζκν δαλεηζκφ Δηζπξάμεηο απφ αχμεζε κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ Δηζπξάμεηο απφ πψιεζε παγίσλ πεξηνπζ. ζηνηρείσλ χλνιν εηζπξάμεσλ ΠΛΖΡΧΜΔ Πιεξσκέο γηα αγνξέο εκπνξεπκάησλ Πιεξσκέο γηα ηφθνπο θαη θφξνπο Πιεξσκέο γηα αγνξέο ρξενγξάθσλ Πιεξσκέο γηα κηζζνχο, εκεξνκίζζηα θ.η.ι. Πιεξσκέο γηα δηάθνξα έμνδα ιεηηνπξγίαο Πιεξσκέο γηα αγνξέο παγίσλ χλνιν πιεξσκψλ ΚΑΘΑΡΖ ΑΤΞΖΖ (ΜΔΗΩΖ) ΡΖΜΑΣΗΚΩΝ ΓΗΑΘΔΗΜΩΝ ΠΗΝΑΚΑ 7. Πίλαθας ροής τρεκαηηθώλ ροώλ ή ηακεηαθής ροής Γχν φκνηεο πξνο ην αληηθείκελν επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ε θάζε κία κεραληθφ εμνπιηζκφ αμίαο 100,00 ρηι. Δπξψ κε εηήζηα θέξδε πξν απνζβέζεσλ 80,00 ρηι. Δπξψ. Με πξνβιεπφκελε δσή σλ κεραλεκάησλ 5 ρξφληα, ην θαζαξφ νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα γηα νπνηαδήπνηε απφ ηηο επηρεηξήζεηο ζα είλαη: Κέξδε πξν απνζβέζεσλ γηα 5 έηε (5 έηε *80,00) 400,00 Μείνλ θφζηνο κεραλψλ (απνζβέζεηο 5 εηψλ) 100,00 Οηθνλνκηθφ απνηέιεζκα 300,00 Μέζν εηήζην απνηέιεζκα 60,00 Αλ ε θάζε κία επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθή κέζνδν απνζβέζεσλ γηα ηα 5 έηε δσήο ησλ κεραλψλ ηεο, ηφηε ελψ ην ζπλνιηθφ νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα γηα ηα 5 έηε ζα είλαη ην ίδην, ζα δηαθέξεη απφ έηνο ζε έηνο γηα θάζε επηρείξεζε, επεηδή ππνινγίδεη δηαθνξεηηθέο απνζβέζεηο εηεζίσο. Ήδε ζηηο Ζ.Π.Α., φπνπ γελλήζεθε ν φξνο Cash Flow, γίλεηαη πξνζπάζεηα λα δνζεί ηέξκα ζηα πξνβιήκαηα απφ ηελ εζθαικέλε ρξήζε ηνπ. Σν πκβνχιην ξεκαηννηθνλνκηθψλ Λνγηζηηθψλ Πξνηχπσλ (F.A.S.B.) δεηεί απφ ηηο επηρεηξήζεηο αξρήο γελφκελεο απφ ην έηνο 1987, λα ρξεζηκνπνηνχλ έλα 25

πίλαθα κε νλνκαζία Πίλαθαο Ρνψλ ξήκαηνο, ζηνλ νπνίν ζα απνθεχγεηαη ε ρξήζε ηνπ φξνπ «θεθάιαηα». Σν F.A.S.B. δεηεί αθφκε ν πίλαθαο απηφο λα εκθαλίδεη ρσξηζηά ηηο ρξεκαηηθέο ξνέο, πνπ αθνξνχλ ηηο εξγαζίεο εθκεηαιιεχζεσο, ηηο επελδπηηθέο εξγαζίεο θαη ηηο ρξεκαηνδνηηθέο εξγαζίεο ησλ επηρεηξήζεσλ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί, φηη παξά ηελ ζπνπδαηφηεηα ηνπ πίλαθα ηεο ηακεηαθήο ξνήο, ιίγεο είλαη νη επηρεηξήζεηο πνπ ηνλ ζπληάζζνπλ, φρη κφλν ζηε ρψξα καο, αιιά θαη ζε πνιιέο ρψξεο κε καθξά ινγηζηηθή παξάδνζε. Ζ κεγάιε πιεηνςεθία ησλ επηρεηξήζεσλ 12 ζηε βφξεην Ακεξηθή κέρξη πξηλ ιίγα ρξφληα δεκνζίεπε πέξαλ ησλ γλσζηψλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ηνλ πίλαθα κεηαβνιψλ ηνπ θεθαιαίνπ θηλήζεσο ή ηνλ πίλαθα κεηαβνιψλ ζηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε. Μηθξφο αξηζκφο επηρεηξήζεσλ δεκνζίεπε ηνλ πίλαθα ηεο ηακεηαθήο ξνήο απφ εξγαζίεο εθκεηαιιεχζεσο. πσο αλαθέξζεθε πην πάλσ, ήδε ζηηο Ζ.Π.Α. νη επηρεηξήζεηο ζπληάζζνπλ ηνλ πίλαθα ξνψλ ρξήκαηνο ζε αληηθαηάζηαζε ηνπ πίλαθα κεηαβνιψλ ζηε ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε θαη ηνπ πίλαθα πεγψλ θαη δηαζέζεσλ θεθαιαίνπ. 12 Βι. Kennedy, R.D. θαη Μc Mullen, S.Y., Financial Statement Form Analysis And Interpretation, 1973 ζει.289, φπνπ ζηαηηζηηθέο έδεηρλαλ φηη απφ έξεπλα ζε 600 ακεξηθαληθέο επηρεηξήζεηο νη 529 ρξεζηκνπνηνχζαλ ηνλ πίλαθα ησλ κεηαβνιψλ ηνπ θεθαιαίνπ θηλήζεσο, νη 39 ηνλ πίλαθα ηακεηαθήο ξνήο, νη 5 δηαθνξεηηθνχο πίλαθεο θαη νη 27 δελ ρξεζηκνπνηνχζαλ θαλέλαλ πίλαθα. 26

1.5 ΠΡΟΑΡΣΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ Σν πξνζάξηεκα ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ (Ηζνινγηζκνχ θαη Απνηειεζκάησλ ξήζεο), πεξηέρεη δηάθνξεο πξφζζεηεο πιεξνθνξίεο θαη επεμεγήζεηο ζε φηη αθνξά ηε ζχληαμε θαη ην πεξηερφκελν ηνπ Ηζνινγηζκνχ θαη ηεο θαηαζηάζεσο ησλ απνηειεζκάησλ, φπσο πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηηο απνηηκήζεηο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ηηο απνζβέζεηο θ.α. Σν πξνζάξηεκα απνηειεί κέξνο ηνπ ηζνινγηζκνχ κε ηελ επξεία ηνπ έλλνηα ή αιιηψο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ζπληάζζεηαη θαη δεκνζηεχεηαη ππνρξεσηηθά κε ηελ θαηαρψξεζή ηνπ ζην Μεηξψν Αλσλχκσλ Δηαηξηψλ θαη Δηαηξηψλ Πεξηνξηζκέλεο Δπζχλεο ηνπ Τπνπξγείνπ Δκπνξίνπ. Γελ δεκνζηεχεηαη φκσο ζηηο εθεκεξίδεο, φπσο ζπκβαίλεη κε ηηο ινηπέο θαηαζηάζεηο. Πην αλαιπηηθά ην πξνζάξηεκα δίλεη πιεξνθνξίεο ηεο επηρεηξήζεσο γηα: i. Σε ζχληαμε θαη δνκή ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, φπσο ηπρφλ αιιαγέο ζηε κνξθή, δνκή θαη νλνκαζίεο ινγαξηαζκψλ. ii. Σηο κεζφδνπο απνηηκήζεσο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ηηο κεζφδνπο απνζβέζεσλ ησλ παγίσλ θαη ηηο γελφκελεο αλαπξνζαξκνγέο ησλ παγίσλ. iii. Σηο ζπκκεηνρέο ζην θεθάιαην ησλ άιισλ επηρεηξήζεσλ. iv. Σν κεηνρηθφ θεθάιαην v. Σα πνζά ησλ ππνρξεψζεσλ, δεζκεχζεσλ, εγγπήζεσλ, πξνβιέςεσλ. vi. Σνλ θχθιν εξγαζηψλ, ηα έθηαθηα έζνδα θαη έμνδα θαη εθείλα πνπ αθνξνχλ παξειζνχζεο δηαρεηξίζηεθεο ρξήζεηο. vii. Σνλ κέζν φξν ηνπ αξηζκνχ ησλ απαζρνιεζέλησλ αηφκσλ ζηε δηάξθεηα ηεο ρξήζεσο. 27

1.6 Γπζρέξεηεο ζηελ αθξηβή εθηίκεζε ησλ ινγηζηηθώλ κεγεζώλ. Μεξηθνί απφ ηνπο πην ζεκαληηθνχο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ αθξίβεηα ησλ ινγηζηηθψλ ζηνηρείσλ αλαθέξνληαη παξαθάησ. Α. Η αζηάθεια ηηρ νομιζμαηικήρ μονάδαρ. Ζ κέηξεζε ηεο αμίαο ηεο πεξηνπζίαο, ησλ ππνρξεψζεσλ θαη ησλ εζφδσλεμφδσλ γίλεηαη κέζσ ηεο λνκηζκαηηθήο κνλάδαο, ε νπνία φπσο είλαη γλσζηφ, δελ παξακέλεη ζηαζεξή έλεθα ζπλήζσο ηνπ πιεζσξηζκνχ. Έηζη ε ηξέρνπζα αμία ηνπο ζπάληα ζπκθσλεί κε ηελ αμία, πνπ αλαγξάθνληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο ησλ επηρεηξήζεσλ. Β. Η ζσεηικόηηηα ηηρ λογιζηικήρ σπήζεωρ. Σν νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα πνπ εκθαλίδεηαη ζηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο έρεη ζρεηηθή αθξίβεηα, αθνχ εμάγεηαη σο ζρέζε εζφδσλ-εμφδσλ κηθξψλ ζρεηηθά ρξνληθψλ πεξηφδσλ, ησλ δηαρεηξηζηηθψλ ρξήζεσλ. Σν πξαγκαηηθφ νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα κπνξεί λα εμαρζεί κφλν κεηά ηελ ξεπζηνπνίεζε ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Γ. Η ςποκειμενικόηηηα ζηη ζςζσέηιζη ηων εζόδων και εξόδων. Ζ αθξίβεηα ηνπ νηθνλνκηθνχ απνηειέζκαηνο επεξεάδεη ζε θάπνην βαζκφ θαη απφ ηελ απζαίξεηε ζπζρέηηζε ησλ εζφδσλ θαη εμφδσλ, φηαλ παξεκβαίλεη ν ππνθεηκεληθφο παξάγνληαο ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ ρξνληθψλ πεξηφδσλ, πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη απηά. Σν πξαγκαηηθφ νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα κπνξεί λα εμαρζεί κφλν κεηά ηελ ξεπζηνπνίεζε ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Γ. Λογιζηικά μεγέθη μη επιδεκηικά αποηιμήζεωρ. Πνιιά ζεκαληηθά ζηνηρεία δελ εκθαλίδνληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο, επεηδή δελ είλαη δπλαηφλ λα κεηξεζνχλ κέζσ ηεο λνκηζκαηηθήο κνλάδαο. Σέηνηα ζηνηρεία είλαη ε ηθαλφηεηα ησλ ππαιιήισλ θαη ησλ δηνηθνχλησλ ηεο επηρείξεζεο, ην φλνκα θαη ε αμηνπηζηία ηεο ζηελ αγνξά. 28

ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ: ΣΑ ΓΗΔΘΝΖ ΛΟΓΗΣΗΚΑ ΠΡΟΣΤΠΑ ΔΗΑΓΩΓΖ Πνιιά αθνχγνληαη ηειεπηαία γηα ηα Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα (Γ.Λ.Π.), ηφζν απφ δεκφζηνπο φζν θαη απφ ηδησηηθνχο ιεηηνπξγνχο κε ππνλννχκελα κάιηζηα φηη δήζελ ζηελ Διιάδα δελ εθαξκφδνληαη θαη φηη ππάξρεη άγλνηα γηα απηά. Αθφκε αθνχγνληαη πνιιά άιια ζρφιηα κεηαμχ ησλ νπνίσλ φηη ηα Γ.Λ.Π. ζα απνηειέζνπλ ην θαηάιιειν θάξκαθν γηα ηελ ζεξαπεία θάζε ινγηζηηθήο, νηθνλνκηθήο, ρξεκαηηζηεξηαθήο ή δηαρεηξηζηηθήο αηαμίαο ή αλσκαιίαο. Σα Γ.Λ.Π. ήξζαλ ζηελ Διιάδα ην 1974 απφ ην ψκα Οξθσηψλ Λνγηζηψλ, ην γλσζηφ ζε φινπο.ο.λ., ην νπνίν ππήξμε κέινο ηεο Δπηηξνπήο Γηεζλψλ Λνγηζηηθψλ Πξνηχπσλ (I.A.S.C.) ζρεδφλ απφ ηεο ηδξχζεσο ηεο [29.06.1973.]. Σν.Ο.Λ. ινηπφλ πξηλ απφ 25 θαη πιένλ ρξφληα άξρηζε λα κεηαθξάδεη, εθδίδεη θαη δηαλέκεη ζηνλ Δπηζηεκνληθφ θφζκν θαη ζηηο επηρεηξήζεηο ηα Γ.Λ.Π. ηα νπνία κέρξη θαη ζήκεξα βξίζθνληαη ζηηο βηβιηνζήθεο πνιιψλ ινγηζηεξίσλ. Τη είλαη όκφς ηα Δηεζλή Λογηζηηθά πρόησπα; Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα είλαη έλα ζχλνιν Λνγηζηηθψλ Αξρψλ, Καλφλσλ, Μεζφδσλ θαη Γηαδηθαζηψλ, γεληθά απνδεθηψλ, ε θαζηέξσζε ησλ νπνίσλ νδεγεί ζε νκνηνκνξθία θαηαξηίζεσλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ζπλεπψο ζε αθξηβή, αιεζή θαη νκνηφκνξθε πιεξνθφξεζε ησλ ρξεζηψλ ησλ Οηθνλνκηθψλ Καηαζηάζεσλ [Δπελδπηψλ, Μεηφρσλ, Πηζησηψλ, Γεκφζηνπ Σνκέα θ.η.ι.]. Απφ ηα πξναλαθεξφκελα αβίαζηα ζπλάγεηαη ε ζεκαζία θαη ε ζπνπδαηφηεηα ησλ Γ.Λ.Π. ζε φιε ηελ έθηαζε ηεο ηδησηηθήο θαη δεκφζηαο νηθνλνκίαο, ψζηε λα παξέιθεη πεξαηηέξσ αλάιπζε. Ζ θάζε ρψξα κπνξεί λα έρεη -θαη έρεη- ηα δηθά ηεο Λνγηζηηθά Πξφηππα. Απηά δηακνξθψλνληαη είηε απφ ηηο λνκνζεηηθέο απφ ηα Λνγηζηηθά ψκαηα είηε απφ ηηο λνκνζεηηθέο αξρέο, θάζε ρψξαο. Ζ Διιάδα έρεη λνκνζεηήζεη ηα δηθά ηεο Λνγηζηηθά Πξφηππα, ηα νπνία φκσο έρεη πξνζαξκφζεη πξνο ηηο απαηηήζεηο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλνηηθήο Ννκνζεζίαο. Χο γλσζηφ, ε Δπξσπατθή Έλσζε έρεη εθδψζεη Λνγηζηηθέο Οδεγίεο νη νπνίεο έρνπλ ελζσκαησζεί ζηελ Διιεληθή εκπνξηθή λνκνζεζία θαη ζηελ λνκνζεηεκέλε ινγηζηηθή ηππνπνίεζε [Διιεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην θαη Κιαδηθά ηνηαχηα]. Σέινο πξέπεη λα ππνγξακκίζνπκε φηη επηβάιιεηαη ε πιήξεο εθαξκνγή ησλ Γηεζλψλ Λνγηζηηθψλ Πξνηχπσλ, γηαηί ζα εμαζθαιίζνπλ ηελ αμηνπηζηία, αθξίβεηα θαη νκνηνκνξθία ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζε Γηεζλέο επίπεδν θαη ζα εληζρχζνπλ ηελ εκπηζηνζχλε ησλ ρξεζηψλ ησλ Οηθνλνκηθψλ 29

θαηαζηάζεσλ φρη κφλν πξνο φθεινο ησλ ίδησλ αιιά θαη ηεο Οηθνλνκίαο θαη ηεο Κνηλσλίαο γεληθφηεξα. 2. ΓΔΝΗΚΔ ΑΡΔ ΠΑΡΟΤΗΑΔΩ ΣΩΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ 2.1 Αθξηβνδίθαηε παξνπζίαζε θαη ζπκκόξθσζε πξνο ηα Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξόηππα. Οη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πξέπεη λα παξνπζηάδνπλ αθξηβνδίθαηα ηελ νηθνλνκηθή ζέζε, ηελ νηθνλνκηθή απφδνζε θαη ηηο ηακεηαθέο ξνέο κηαο επηρείξεζεο. Σνχην επηηπγράλεηαη κε ηελ θαηάιιειε εθαξκνγή ησλ Γ.Λ.Π. θαη ηηο αλαγθαίεο γλσζηνπνηήζεηο. Ζ επηρείξεζε πνπ ζπληάζζεη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζχκθσλα κε ηα Γ.Λ.Π πξέπεη λα γλσζηνπνηεί ην γεγνλφο απηφ. Γηα λα ζεσξεζεί φκσο φηη κηα επηρείξεζε ζπληάζζεη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζχκθσλα κε ηα Γ.Λ.Π. πξέπεη λα ζπκκνξθψλεηαη κε φιεο ηηο απαηηήζεηο θάζε εθαξκνζηένπ Πξνηχπνπ. ε εμαηξεηηθά ζπάληεο πεξηπηψζεηο πνπ ε επηρείξεζε θαηαιήγεη ζην ζπκπέξαζκα, λα παξεθθιίλεη απφ ηελ εθαξκνγή ή ζπγθεθξηκέλε ξχζκηζε ελφο Πξνηχπνπ, γηα λα επηηεπρζεί κηα αθξηβνδίθαηε παξνπζίαζε, ηφηε ε επηρείξεζε πξέπεη λα γλσζηνπνηεί: Σελ θαηάιεμε ηεο Γηνίθεζεο ζην ζπκπέξαζκα, φηη νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο παξνπζηάδνπλ αθξηβνδίθαηα ηελ νηθνλνκηθή ζέζε ηεο επηρείξεζεο, ηελ νηθνλνκηθή απφδνζε θαη ηηο ηακεηαθέο ξνέο ηεο. ηη έρεη δηακνξθσζεί απφ θάζε νπζηψδε άπνςε κε ηα εθαξκνζηέα Γ.Λ.Π. κε εμαίξεζε ηε ζπγθεθξηκέλε παξέθθιηζε. Σν Πξφηππν απφ ην νπνίν ε επηρείξεζε έρεη παξεθθιίλεη, ηε θχζε ηεο παξέθθιηζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ρεηξηζκνχ πνπ ην Πξφηππν ζα απαηηνχζε, ηνλ ιφγν γηα ηνλ νπνίν ν ρεηξηζκφο ζα ήηαλ παξαπιαλεηηθφο γηα ηηο πεξηζηάζεηο θαη ηνλ ρεηξηζκφ πνπ ζα πηνζεηήζεθε. Σελ νηθνλνκηθή επίπησζε ηεο παξέθθιηζεο ζην θαζαξφ θέξδνο ή ζηε δεκία, ζηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, ζηηο Τπνρξεψζεηο, ζηα Ίδηα Κεθάιαηα θαη ζηηο Σακεηαθέο Ρνέο ηεο επηρείξεζεο γηα θάζε ρξήζε πνπ παξνπζηάδεηαη. Πξέπεη λα ζεκεησζεί αθφκε φηη, αθαηάιιεινη ινγηζηηθνί ρεηξηζκνί δελ απνθαζίζηαληαη είηε κε ηελ γλσζηνπνίεζε ησλ ινγηζηηθψλ αξρψλ θαη κεζφδσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, είηε κε ζεκεηψζεηο ή επεμεγεκαηηθφ πιηθφ. 30