ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2003/2222(INI) 3 Φεβρουαρίου 2004 ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε την ευρωπαϊκή στρατηγική για το περιβάλλον και την υγεία (COM(2003) 338 C5-0551/2003 2003/2222(INI)) Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών Εισηγητής: Frédérique Ries PR\522746.doc PE 340.783

PR_INI_art47-2 PE 340.783 2/13 PR\522746.doc

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ... 4 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 8 PR\522746.doc 3/13 PE 340.783

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Με την από 12ης Ιουνίου 2003 επιστολή της, η Επιτροπή διαβίβασε στο Κοινοβούλιο την ανακοίνωσή της για την ευρωπαϊκή στρατηγική για το περιβάλλον και την υγεία (COM(2003) 338), η οποία παραπέµφθηκε προς ενηµέρωση στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών και στην Επιτροπή Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας. Κατά τη συνεδρίαση της 18ης εκεµβρίου 2003, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών εξουσιοδοτήθηκε να εκπονήσει έκθεση πρωτοβουλίας για το εν λόγω θέµα, σύµφωνα µε το άρθρο 47, παράγραφος 2, και το άρθρο 163 του Κανονισµού, και ότι έγινε παραποµπή για γνωµοδότηση στην Επιτροπή Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας (C5-0551/2003). Κατά τη συνεδρίασή της στις 9 Σεπτεµβρίου 2003, η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών όρισε εισηγητή τον Frédérique Ries. Κατά τις συνεδριάσεις της στις 16 Φεβρουαρίου 2003 και στις 16 Μαρτίου 2003, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε την πρόταση ψηφίσµατος µε ψήφους υπέρ, ψήφους κατά και αποχή. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία: Η Επιτροπή Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας αποφάσισε στις 2 Οκτωβρίου 2003 να µη γνωµοδοτήσει. Η έκθεση κατατέθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2004. PE 340.783 4/13 PR\522746.doc

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε την ευρωπαϊκή στρατηγική για το περιβάλλον και την υγεία (COM(2003) 338 C5-0551/2003 2003/2222(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά µε την ευρωπαϊκή στρατηγική για το περιβάλλον και την υγεία (COM(2003) 338 C5-0551/2003), έχοντας υπόψη το άρθρο 47, παράγραφος 2, και το άρθρο 163 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών (A5-0000/2004), A. εκτιµώντας ότι στο έκτο πρόγραµµα δράσης για το περιβάλλον η ΕΕ όρισε ως στόχο να συµβάλει σε ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής των πολιτών παρέχοντας ένα περιβάλλον στο οποίο το επίπεδο ρύπανσης δεν θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, B. εκτιµώντας ότι το κοινοτικό πρόγραµµα δράσης για τη δηµόσια υγεία (2003-2008) θεωρεί το περιβάλλον βασικό παράγοντα που επηρεάζει την υγεία, Γ. εκτιµώντας ότι στόχος της ευρωπαϊκής στρατηγικής για το περιβάλλον και την υγεία είναι η καλύτερη κατανόηση των περιβαλλοντικών απειλών για την ανθρώπινη υγεία, ο προσδιορισµός της επιβάρυνσης της υγείας από ασθένειες που προκαλούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες στην ΕΕ και ο σχεδιασµός µέτρων πολιτικής για την αντιµετώπιση των προκλήσεων που εµφανίζονται,. εκτιµώντας ότι πρόκειται να θεσπισθεί ένα ολοκληρωµένο σύστηµα παρακολούθησης στους τοµείς του περιβάλλοντος και της υγείας για την συγκέντρωση δεδοµένων µε την πάροδο του χρόνου, E. εκτιµώντας ότι το πρόγραµµα δράσης 2004-2010 θα αποτελεί τη συµβολή της Επιτροπής στην υπουργική συνδιάσκεψη για το περιβάλλον και την υγεία που θα λάβει χώρα τον Ιούνιο του 2004 στη Βουδαπέστη, ΣΤ. εκτιµώντας ότι για να είναι πραγµατικά επιτυχής µια στρατηγική για το περιβάλλον και την υγεία θα πρέπει να έχει µια διατοµεακή προσέγγιση και ότι πρέπει να δοθεί έµφαση στη σχέση µεταξύ µελλοντικών στρατηγικών και νοµοθεσίας, Ζ. εκτιµώντας ότι η αρχή της προφύλαξης δεν αναφέρεται στην ανακοίνωση και ότι απατείται η εφαρµογή µιας προληπτικής προσέγγισης που θα χρησιµοποιεί την αρχή της προφύλαξης, όταν η επιστήµη δεν έχει µεν καταλήξει σε βέβαια συµπεράσµατα αλλά οι πιθανές δαπάνες και ζηµίες στην υγεία µας λόγω αδράνειας είναι υπερβολικά µεγάλες, H. εκτιµώντας ότι το άσθµα, οι αλλεργίες και οι ασθένειες του αναπνευστικού συνδέονται στενά µε την κυκλοφορία και την ατµοσφαιρική ρύπανση, PR\522746.doc 5/13 PE 340.783

Θ. εκτιµώντας ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής δεν επιµένει αρκετά στη ρύπανση της ατµόσφαιρας στο εσωτερικό κτιρίων και κατοικιών, I. εκτιµώντας ότι το παθητικό κάπνισµα αποτελεί ιδιαίτερα σηµαντικό παράγοντα περιβαλλοντικής ρύπανσης, ΙΑ. εκτιµώντας ότι η ανακοίνωση δεν εξετάζει τις κλιµατικές µεταβολές και τις επιδράσεις τους στην υγεία, ΙΒ. εκτιµώντας ότι η ευαισθητοποίηση αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής, ΙΓ. εκτιµώντας ότι πρέπει να αποσαφηνισθεί η χρηµατοδότηση της στρατηγικής για το περιβάλλον και την υγεία, 1. υπογραµµίζει ότι άµεση προτεραιότητα του προγράµµατος δράσης πρέπει να είναι µια πιο ολοκληρωµένη αξιολόγηση των ήδη διαθέσιµων αποδεικτικών στοιχείων που απεικονίζουν τις σχέσεις της έκθεσης στους περιβαλλοντικούς παράγοντες που προκύπτουν από τις διάφορες ήδη διαθέσιµες µελέτες, από µελέτες που συγκεντρώθηκαν κατά την πρώτη φάση καθώς και από διαθέσιµα τοξικολογικά δεδοµένα 2. ζητεί να ενισχυθεί στον πρώτο κύκλο της στρατηγικής η σχέση της κυκλοφορίας, των µεταφορών και της ατµοσφαιρικής ρύπανσης µε το άσθµα και τις ασθένειες του αναπνευστικού, καθώς το άσθµα και οι ασθένειες του αναπνευστικού συνδέονται στενά µε την ατµοσφαιρική ρύπανση, και να δοθεί η ίδια σηµασία στους δυο προβληµατικούς τοµείς 3. συνιστά να προβλεφθεί στο πρόγραµµα δράσης η διενέργεια µελετών προκειµένου να εντοπισθούν οι επικίνδυνες καταστάσεις για την υγεία και να καθορισθούν στις ίδιες αυτές µελέτες οι κίνδυνοι ώστε να βρεθούν τα µέσα πρόληψης των επιπτώσεών τους στην υγεία µε τους απαραίτητους τρόπους αντιµετώπισης συνιστά επίσης να προβλεφθεί στο πρόγραµµα δράσης η κατάρτιση προτύπων και µηχανισµών προστασίας σε ό,τι αφορά το περιβάλλον σε κλειστούς χώρους 4. επιµένει ότι το πρόγραµµα δράσης πρέπει να λαµβάνει υπόψη τα προβλήµατα που σχετίζονται µε την επισήµανση προϊόντων, εφόσον µια σαφής και κατανοητή επισήµανση είναι απαραίτητη για την ενηµέρωση και την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά µε τις επιπτώσεις τέτοιων προϊόντων στην ποιότητα του περιβάλλοντος 5. τονίζει ότι η προτεινόµενη στρατηγική καθιστά σαφέστερη τη σχέση ανάµεσα στη στρατηγική και την προταθείσα νοµοθεσία για την καταχώρηση, αξιολόγηση και έγκριση χηµικών ουσιών - REACH (COM(2003) 644) επισηµαίνει ότι οι υπάρχουσες µέθοδοι εκτίµησης των κινδύνων δεν λαµβάνουν υπόψη συγκεκριµένα τα νήπια και τα παιδιά καθώς και το ευρύ φάσµα των µορφών έκθεσης του εν λόγω πληθυσµού 6. ζητεί να προσδιορισθούν καλύτερα στη στρατηγική οι µέθοδοι για την ευαισθητοποίηση PE 340.783 6/13 PR\522746.doc

7. ζητεί να συµπεριληφθεί η αρχή της προφύλαξης στη στρατηγική, η δε δράση να περιλαµβάνει κατάλογο παραγόντων ρύπανσης του περιβάλλοντος για τους οποίους υπάρχουν αποδείξεις ότι έχουν µη αναστρέψιµες και σηµαντικές επιπτώσεις για την υγεία 8. συνιστά να εξετασθούν οι κλιµατικές µεταβολές και οι επιπτώσεις τους για την υγεία ως θέµα προτεραιότητας στο πρόγραµµα δράσης της ΕΕ και να προταθούν µέτρα για την αξιολόγηση, την πρόληψη, τη µείωση και τον µετριασµό των επιπτώσεων των κλιµατικών µεταβολών για την υγεία µε την εφαρµογή κατάλληλων νοµοθετικών πράξεων της ΕΕ 9. προτείνει ο προβληµατισµός αυτός να ληφθεί υπόψη από το πρόγραµµα δράσης µε πιο συγκεκριµένο τρόπο και να πραγµατοποιηθεί εκστρατεία ευαισθητοποίησης για να ενηµερωθεί το ευρύ κοινό σχετικά µε τις επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών ενός περιβάλλοντος µολυσµένου από τον καπνό 10. υπογραµµίζει ότι, για τη θέσπιση κοινοτικού συστήµατος παρακολούθησης και απόκρισης και για την εξασφάλιση της έµπρακτης επιτυχίας και χρησιµότητάς του, θα χρειασθεί χρηµατοδότηση εκ µέρους της ΕΕ επισηµαίνει ότι για την ευαισθητοποίηση του κοινού και τη διάδοση αποτελεσµάτων και πληροφοριών θα χρειασθούν οµοίως σηµαντικά κεφάλαια, τονίζει δε ότι πρέπει να αποσαφηνιστεί η χρηµατοδότηση της στρατηγικής 11. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή. PR\522746.doc 7/13 PE 340.783

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο έκτο πρόγραµµα δράσης για το περιβάλλον, η ΕΕ όρισε ως στόχο να συµβάλει σε ένα «υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής των πολιτών, παρέχοντας ένα περιβάλλον στο οποίο το επίπεδο ρύπανσης δεν θίγει την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον». Το κοινοτικό πρόγραµµα δράσης για τη δηµόσια υγεία (2003-2008) θεωρεί το περιβάλλον βασικό παράγοντα που επηρεάζει την υγεία, ενώ τα ερευνητικά προγράµµατα πλαίσια της ΕΕ συµπεριέλαβαν συγκεκριµένες δράσεις σχετικά µε το εν λόγω θέµα. Στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, η Επιτροπή δροµολόγησε την ευρωπαϊκή στρατηγική για το περιβάλλον και την υγεία µε την εισαγωγή µιας νέας προσέγγισης, της πρωτοβουλίας SCALE, η οποία βασίζεται: στην επιστήµη έχει επίκεντρο τα παιδιά αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης χρησιµοποιεί νοµικά µέσα διενεργεί εκτιµήσεις (Science), (Children), (Awareness), (Legal instruments) και, (Evaluation). Στόχος είναι η καλύτερη κατανόηση των περιβαλλοντικών απειλών για την ανθρώπινη υγεία, ο προσδιορισµός της επιβάρυνσης από ασθένειες που οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες εντός της ΕΕ και ο σχεδιασµός µέτρων πολιτικής για την αντιµετώπιση των προκλήσεων που εµφανίζονται. Τελικός σκοπός είναι η θέσπιση ενός πλαισίου αιτίαςαιτιατού το οποίο θα παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για την ανάπτυξη κοινοτικής πολιτικής σχετικά µε τις πηγές και τους τρόπους επίδρασης των παραγόντων πίεσης της υγείας. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να θεσπισθεί ένα ολοκληρωµένο σύστηµα παρακολούθησης στους τοµείς του περιβάλλοντος και της υγείας για τη συστηµατική συλλογή δεδοµένων συν τω χρόνω. Τον Ιούνιο του 2004 πρόκειται να λάβει χώρα στη Βουδαπέστη υπουργική συνδιάσκεψη για το περιβάλλον και την υγεία. Η συνεισφορά της Επιτροπής στη συνδιάσκεψη αυτή θα είναι το πρόγραµµα δράσης 2004-2010, το οποίο θα εξετασθεί κατά τη διάρκεια διάσκεψης σηµαντικών ενδιαφερόµενων φορέων που θα πραγµατοποιηθεί την άνοιξη του 2004. Συνοπτική παρουσίαση της στρατηγικής Η στρατηγική θα εφαρµοσθεί σταδιακά και σε κύκλους. Ο πρώτος κύκλος (2004-2010) αποσκοπεί να καθιερώσει την επαρκή κατανόηση της σχέσης ανάµεσα στους περιβαλλοντικούς παράγοντες και: - τις παιδικές ασθένειες του αναπνευστικού, το άσθµα, τις αλλεργίες - τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές PE 340.783 8/13 PR\522746.doc

- τον καρκίνο παιδικής ηλικίας - τις διαταραχές του ενδοκρινικού συστήµατος Ο πρώτος κύκλος θα επικεντρωθεί σε µια σειρά περιβαλλοντικών ρύπων για τους οποίους υπάρχουν υπόνοιες ότι συνδέονται µε τις εν λόγω επιδράσεις στην υγεία. Σκοπός είναι η παροχή των απαραίτητων πληροφοριών για τον καθορισµό της σχέσης αιτίας-αιτιατού και ο προσδιορισµός των απειλών για την υγεία που θα πρέπει να εξετασθούν στον επόµενο κύκλο. Η όλη στρατηγική θα επικεντρώνεται στα παιδιά. Η ευπάθεια και η ιδιαίτερη ευαισθησία των παιδιών σε περιβαλλοντικούς παράγοντες κατηύθυνε επίσης την επιλογή συγκεκριµένων ρύπων που θα εξετασθούν στον πρώτο κύκλο. Θα δροµολογηθούν τρία δοκιµαστικά έργα για την παρακολούθηση των ρύπων προτεραιότητας µε σκοπό την ανάπτυξη µεθοδολογίας για µια ολοκληρωµένη νοµοθεσία παρακολούθησης στους τοµείς του περιβάλλοντος και της υγείας. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη σχέση ανάµεσα στα συλλεχθέντα δεδοµένα και τη γεωγραφική κατανοµή. Σκοπός είναι η απεικόνιση της γεωγραφικής κατανοµής των περιβαλλοντικών παραγόντων που επιδρούν στην υγεία. Τα τρία έργα που έχουν επιλεγεί είναι: - διοξίνες και πολυχλωροδιφαινύλια - βαρέα µέταλλα - ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές II. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Ο στόχος της δηµιουργίας ενός ολοκληρωµένου ευρωπαϊκού συστήµατος παρακολούθησης και ανταπόκρισης στους τοµείς του περιβάλλοντος και της υγείας είναι ένας φιλόδοξος στόχος. Ωστόσο, η στρατηγική δεν θα πρέπει απλώς να υπαγορεύσει δράσεις ή οδηγίες για τον τρόπο δηµιουργίας ενός συστήµατος, αλλά να προσδιορίσει επίσης κάποιες προληπτικές ενέργειες, στόχους και νοµοθετικά µέτρα που θα µπορούσαν να εφαρµοσθούν βραχυπρόθεσµα. Η ανακοίνωση δεν λαµβάνει υπόψη µε σαφή τρόπο την αρχή της προφύλαξης. Έτσι, ο στόχος του προσδιορισµού και της πρόληψης νέων απειλών για την υγεία λόγω περιβαλλοντικών παραγόντων πρέπει να ενισχυθεί. Μπορεί να χρειαστούν δεκαετίες για να αποδειχθεί η σχέση αιτίας-αιτιατού. Για το λόγο αυτό είναι θεµελιώδης µια προληπτική προσέγγιση η οποία θα χρησιµοποιεί την αρχή της προφύλαξης, όταν η επιστήµη δεν έχει καταλήξει σε βέβαια συµπεράσµατα αλλά οι πιθανές δαπάνες και ζηµίες λόγω αδράνειας είναι υπερβολικά µεγάλες. 1. Κίνδυνος αλληλεπικάλυψης των δεδοµένων Καθώς πρόκειται για µια τόσο ολοκληρωµένη στρατηγική, υπάρχει ο κίνδυνος να δοθεί υπερβολική προσοχή στο σχεδιασµό και την έναρξη νέων ερευνητικών προγραµµάτων και PR\522746.doc 9/13 PE 340.783

συνεπώς να δοθεί πολύ µικρή έµφαση στην αξιολόγηση των αποτελεσµάτων και των ερευνών που υπάρχουν ήδη. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος αλληλεπικάλυψης των δεδοµένων. Όπως επισηµάνθηκε από ενδιαφερόµενους φορείς που εµπλέκονται στη διαδικασία, άµεση προτεραιότητα του προγράµµατος δράσης είναι η πιο ολοκληρωµένη αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων που είναι ήδη διαθέσιµα. Αυτά πρέπει να απεικονίζουν τις σχέσεις της έκθεσης στους περιβαλλοντικούς παράγοντες που προκύπτουν από τις ήδη διαθέσιµες µελέτες, από µελέτες που συγκεντρώθηκαν κατά την πρώτη φάση καθώς και από διαθέσιµα τοξικολογικά δεδοµένα. Η αξιολόγηση των υπαρχόντων επιστηµονικών αποδεικτικών στοιχείων είναι θεµελιώδης οπότε και πρέπει να αποτελεί τη βάση για µια προληπτική νοµοθεσία προτεραιότητας. Ένα άλλο πρόβληµα σχετικά µε τα δεδοµένα αποτελεί το γεγονός ότι συχνά είναι ασυµβίβαστα παρόλο που η συλλογή δεδοµένων από τα κράτη µέλη καθορίζεται συχνά από υποχρεωτικές νοµοθετικές απαιτήσεις της ΕΕ. Οι ενδιαφερόµενοι φορείς επισηµαίνουν ότι η συλλογή δεδοµένων κατά τη διαδικασία της στρατηγικής πρέπει να στηρίζεται στο τι πράττουν η Επιτροπή και η ΠΟΥ στο σχέδιο που αφορά τους δείκτες περιβάλλοντος και υγείας, το οποίο πρόκειται να παρουσιασθεί στην υπουργική συνδιάσκεψη της Βουδαπέστης, και στο νέο πρόγραµµα για τη δηµόσια υγεία, το οποίο επικεντρώνεται στην πληροφόρηση για την ανάληψη δράσης. 2. Σύνδεση µε άλλες πολιτικές Για να είναι πραγµατικά επιτυχής η στρατηγική για το περιβάλλον και την υγεία πρέπει να έχει µια διατοµεακή προσέγγιση. Συνεπώς, πρέπει να δοθεί έµφαση στη σχέση ανάµεσα στις µελλοντικές στρατηγικές και τη νοµοθεσία. 3. Παιδικές ασθένειες του αναπνευστικού, άσθµα και αλλεργίες Ένα από τα θέµατα στα οποία πρέπει να επικεντρωθεί η πρώτη φάση της στρατηγικής είναι οι παιδικές ασθένειες του αναπνευστικού, το άσθµα και οι αλλεργίες. Χωρίς καµία αµφιβολία, πρόκειται για µια από τις προτεραιότητες και τις µεγαλύτερες προκλήσεις των επόµενων ετών. Η αλλεργία είναι µια ασθένεια που πρέπει να εξετασθεί στο σύνολό της, δεν µπορεί να προσεγγισθεί ή να αντιµετωπισθεί κατηγοριοποιώντας την ανάλογα µε τα συµπτώµατα. Στην εποχή µας, πάνω από ένα στα τέσσερα παιδιά στην Ευρώπη είναι αλλεργικό, ήδη ένα στα τρία σε ορισµένες χώρες. Η αλλεργία, οι αλλεργίες αυξάνονται σχεδόν µε γεωµετρική πρόοδο εκεί όπου άλλες ασθένειες όπως οι µολύνσεις ή ο αιφνίδιος θάνατος των νεογνών µάλλον µειώνονται. Το 2005, η Επιτροπή σχεδιάζει να προτείνει µια θεµατική στρατηγική για το αστικό περιβάλλον µε ιδιαίτερη έµφαση στις βιώσιµες αστικές συγκοινωνίες. Το άσθµα και οι ασθένειες του αναπνευστικού συνδέονται στενά µε την ατµοσφαιρική ρύπανση. Οι επιστήµονες επισηµαίνουν ότι η υγεία του αναπνευστικού συστήµατος των παιδιών θα επωφεληθεί µακροπρόθεσµα από την ουσιαστική µείωση της έκθεσης στην ατµοσφαιρική ρύπανση που οφείλεται στην κυκλοφορία. PE 340.783 10/13 PR\522746.doc

Συνεπώς, θα ήταν λογικό να δοθεί η ίδια σηµασία στην κυκλοφορία και τις µεταφορές κατά τον πρώτο κύκλο, σε συνδυασµό µε το άσθµα και τις ασθένειες του αναπνευστικού, να καθορισθούν στόχοι και, εάν χρειαστεί, να προταθούν µέσα µείωσης της κυκλοφορίας και της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Θα παρέχεται επίσης ένα συνεκτικότερο πλαίσιο και σύνδεση µε την υπουργική συνδιάσκεψη της Βουδαπέστης, µεταξύ των θεµάτων της οποίας θα είναι η κυκλοφορία, οι µεταφορές και οι τραυµατισµοί. Ρύπανση εσωτερικού χώρου Η ανακοίνωση της Επιτροπής δεν επιµένει αρκετά στη ρύπανση του αέρα στο εσωτερικό κτιρίων και κατοικιών. Οι εστίες κινδύνου για την υγεία µέσα σε µια κατοικία ή ένα κτίριο είναι πολλές και διάφορες. Τα επίπεδα των παραγόντων κινδύνου είναι µάλιστα συχνά υψηλότερα συγκριτικά µε τον εξωτερικό χώρο (µονοξείδιο του άνθρακα, καπνός, ραδόνιο, κλπ....). Επίσης, η διάρκεια έκθεσης στο εσωτερικό των κτιρίων είναι µεγαλύτερη συγκριτικά µε τον εξωτερικό χώρο (70 % - 30 %). Σύµφωνα µε πολλές µελέτες, υπάρχουν υπόνοιες ότι η εσωτερική ρύπανση αποτελεί εν µέρει την αιτία της αύξησης των λευχαιµιών, των όγκων του εγκεφάλου, του καρκίνου των όρχεων, των αλλεργιών (µεταξύ των οποίων το άσθµα) στα παιδιά τα τελευταία χρόνια. α) Σήµα και επισήµανση προϊόντων Η Επιτροπή δεν προσεγγίζει το πρόβληµα του σήµατος και της επισήµανσης των προϊόντων. Φαίνεται όµως ότι όλο και περισσότεροι ιδιώτες χρησιµοποιούν βλαβερά προϊόντα που προορίζονται για επαγγελµατίες του οικοδοµικού τοµέα. Η άγνοια των µακροπρόθεσµων συνεπειών αυτών των προϊόντων που έχουν χαρακτηρισθεί βλαβερά ή επικίνδυνα πρέπει να συσχετισθεί µε την αύξηση παθολογιών όπως οι αλλεργίες ή το άσθµα. β) Παθητικό κάπνισµα Στο πλαίσιο της ρύπανσης εσωτερικού χώρου, το παθητικό κάπνισµα αποτελεί για τα παιδιά σηµαντικό παράγοντα περιβαλλοντικής ρύπανσης. Μολονότι ο καπνός δεν προκαλεί αλλεργίες, µπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τις κρίσεις ενός ασθµατικού ατόµου. Η ανακοίνωση της Επιτροπής δε δίνει αρκετή προσοχή στους σχετικούς κινδύνους που διατρέχουν τα παιδιά τα οποία εκτίθενται στο κάπνισµα τρίτων. 4. Κλιµατικές µεταβολές Οι κλιµατικές µεταβολές µπορούν να επιδράσουν έµµεσα στην έκθεση σε ατµοσφαιρικούς ρύπους προκαλώντας διαταραχές στις καιρικές συνθήκες που θα µπορούσαν να αυξήσουν ή να µειώσουν τις τοπικές συγκεντρώσεις ατµοσφαιρικών ρύπων, ιδιαίτερα του όζοντος, όπως παρατηρήθηκε σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις κατά το κύµα καύσωνα αυτού του καλοκαιριού. PR\522746.doc 11/13 PE 340.783

Η έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος µπορεί να οδηγήσει σε µειωµένη πνευµονική λειτουργία, αυξηµένη αντιδραστικότητα των αναπνευστικών οδών, µόλυνση των πνευµόνων και αυξηµένα συµπτώµατα του αναπνευστικού συστήµατος. Η ΠΟΥ εξετάζει τις κλιµατικές µεταβολές και τις επιπτώσεις τους για την υγεία στο πλαίσιο της υπουργικής συνδιάσκεψης της Βουδαπέστης. Συνεπώς, θα ήταν λογικό να εξετασθούν οι κλιµατικές µεταβολές και οι επιπτώσεις τους για την υγεία ως θέµα προτεραιότητας στο πρόγραµµα δράσης της ΕΕ. Είναι απαραίτητο να προταθούν µέτρα για την εκτίµηση, την πρόληψη και τον περιορισµό των επιπτώσεων των κλιµατικών µεταβολών στην υγεία µε την εφαρµογή κατάλληλων κοινοτικών νοµοθετικών πράξεων. Στο πλαίσιο αυτό, σηµαντικό είναι επίσης να γνωστοποιηθούν οι συνέπειες και οι δαπάνες για την υγεία λόγω των κλιµατικών µεταβολών. 5. Νευροαναπτυξιακές διαταραχές - χηµικές ουσίες, παρασιτοκτόνα Το δεύτερο θέµα που πρέπει να εξετασθεί στον πρώτο κύκλο είναι οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Θα δοθεί έµφαση σε µια σειρά περιβαλλοντικών ρύπων για τους οποίους υπάρχουν υπόνοιες ότι συνδέονται µε τις εν λόγω επιπτώσεις στην υγεία. Παρόλο που η στρατηγική εξετάζει ήδη ορισµένους χηµικούς µολυσµατικούς παράγοντες (πολυχλωροδιφαινύλια, διοξίνες, βαρέα µέταλλα και ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές), είναι σηµαντικό να αναπτυχθούν καλύτερες µέθοδοι ελέγχου, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την προγεννητική έκθεση και την έκθεση in vitro. Ο βαθµός στον οποίο η υπάρχουσα περιβαλλοντική ρύπανση προκαλεί βλαβερές συνέπειες στην ανάπτυξη του εγκεφάλου είναι άγνωστος. Είναι πιθανό οι µολυσµατικοί παράγοντες που έχουν µελετηθεί µε τη µεγαλύτερη λεπτοµέρεια, όπως ο µόλυβδος, ο µεθυλυδράργυρος και τα πολυχλωροδιφαινύλια, να έχουν βλαβερές συνέπειες στην υγεία. Τα διαλυτικά και τα παρασιτοκτόνα και πιθανώς άλλες βιοµηχανικές χηµικές ουσίες µπορεί να έχουν επίσης βλαβερές συνέπειες στην υγεία, αλλά προς το παρόν είναι διαθέσιµα περιορισµένα µόνο αποδεικτικά στοιχεία σχετικά µε το θέµα αυτό. Συνεπώς, πρέπει να δοθεί έµφαση στη σχέση ανάµεσα στη στρατηγική και την προταθείσα νοµοθεσία για την καταχώρηση, αξιολόγηση και έγκριση χηµικών ουσιών - REACH (COM(2003) 644 τελικό), επισηµαίνοντας τη σηµασία του ελέγχου των χηµικών ουσιών που θα µπορούσαν να προκαλέσουν ενδεχόµενες απειλές για την υγεία. Σπάνια πραγµατοποιούνται έλεγχοι αναπτυξιακής νευροτοξικότητας σε χηµικές ουσίες γενικά, συµπεριλαµβανοµένων των παρασιτοκτόνων. Η έκθεση νηπίων και παιδιών σε παρασιτοκτόνα και η ευαισθησία τους στην τοξικότητα εξαιτίας της πρόσληψης διά της τροφής καταλοίπων παρασιτοκτόνων µπορεί να είναι διαφορετική από αυτή των ενηλίκων. Οι υπάρχουσες µέθοδοι εκτίµησης των κινδύνων δεν λαµβάνουν ιδιαίτερα υπόψη τα νήπια και τα παιδιά καθώς και το ευρύ φάσµα µορφών έκθεσης του εν λόγω πληθυσµού. Συνεπώς δεν εξετάζονται οι διαφοροποιήσεις όσον αφορά τη διατροφική και περιβαλλοντική έκθεση (αθροιστική έκθεση) και οι κίνδυνοι για την υγεία που σχετίζονται µε την ηλικία και την ιδιαίτερη ευαισθησία. PE 340.783 12/13 PR\522746.doc

6. Χρηµατοδότηση και ευαισθητοποίηση Η διάδοση µηνυµάτων για το περιβάλλον και την υγεία και η ευαισθητοποίηση αποτελούν έναν από τους πυλώνες αυτής της στρατηγικής και το κλειδί της επιτυχίας της. Είναι απαραίτητο να αποσαφηνισθεί ο τρόπος µε τον οποίο θα επιτευχθεί αυτό. Στην ανακοίνωση δεν αναφέρεται καθόλου ο τρόπος χρηµατοδότησης της στρατηγικής. Για τη θέσπιση ενός κοινοτικού συστήµατος παρακολούθησης και ανταπόκρισης, και για την εξασφάλιση της επιτυχίας και της χρησιµότητάς του, θα απαιτηθεί χρηµατοδότηση της ΕΕ. Για την επίτευξη του προαναφερθέντος στόχου σε ό,τι αφορά την ευαισθητοποίηση του κοινού και τη διάδοση πληροφοριών θα απαιτηθούν επίσης σηµαντικά κεφάλαια. Τέλος, εξίσου σηµαντικό είναι το ζήτηµα ότι, για να περάσουµε το µήνυµά µας, χρειάζεται να ενηµερωθούν οι πολίτες, ενήλικες και παιδιά, σε όλη την Ένωση σχετικά µε πιθανές περιβαλλοντικές απειλές για την υγεία. Για να το τονίσουµε, γιατί να µην κάνουµε ένα λογοπαίγνιο µε τα γράµµατα του ακρώνυµου που επιλέχθηκε για τη στρατηγική - SCALE - και να φανταστούµε ότι το Ε της λέξης ΕΚΤΙΜΗΣΗ σηµαίνει επίσης ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ; PR\522746.doc 13/13 PE 340.783