ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΟ 11 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΤΕΤΑΡΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΟ 11 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 22/04/2014 Επιμέλεια : Βίκυ Βάρδα 15/03/14 Σελίδα 1 από 22

Εισαγωγή. Με την παρούσα εργασία θα επιχειρηθεί η προσέγγιση σε ζητήματα που αναφέρονται στη Διαχείριση και Ανάπτυξη των Ανθρωπίνων Πόρων καθώς και στο Διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Συγκεκριμένα στο 1 ο θέμα θα μελετηθεί το πεδίο της αξιολόγησης, τα μέτρα αξιολόγησης της απόδοσης και οι τρόποι περιορισμού των προβλημάτων που αυτά επιφέρουν. Στο 2 ο θέμα θα καταγραφούν στοιχεία για τις μεθόδους εκπαίδευσης εντός κι εκτός χώρου εργασίας, καθώς και πολιτικές αντιμετώπισης κινδύνων από την εφαρμογή τους. Στο 3 ο θέμα θα γίνει αναφορά στην περίπτωση της εταιρείας APIVITA σχετικά με την επιλογή της για διεθνοποίηση. Για την τελευταία θα συζητηθούν τα πλεονεκτήματα, οι μέθοδοι,τα αρνητικά και τα θετικά στοιχεία που επιφέρει στις επιχειρήσεις. Στο 4 ο θέμα θα γίνει αναφορά στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, καθώς και στη σύνδεσή του με τη μείωση του κόστους εργασίας και στις επιπτώσεις της ανατίμησης του ευρώ έναντι του δολαρίου στο εμπορικό ισοζύγιο της ελληνικής οικονομίας. ΘΕΜΑ 1. Ερωτήσεις: 1.1. Ποιος πρέπει να είναι ο πρωταρχικός στόχος ενός συστήµατος αξιολόγησης στη σηµερινή εποχή; Υπόδειξη: Η ανάλυσή σας να εστιάσει τόσο στους εργαζόµενους όσο και στην επιχείρηση. 1.2 Ποια µέτρα πρέπει να λάβει επιχείρηση ώστε να προλάβει ή τουλάχιστον να περιορίσει τα προβλήµατα που συνήθως προκύπτουν κατά την εφαρµογή της αξιολόγησης της απόδοσης των εργαζοµένων; Υπόδειξη: Παρακαλείστε να εντοπίσετε τα προβλήµατα που σχετίζονται µόνο µε την εφαρµογή και όχι µε τον σχεδιασµό της αξιολόγησης της απόδοσης των εργαζοµένων. 1.1.Πρωταρχικός Στόχος Αξιολόγησης Υλικό θα αντλήσετε από τόμο Γ, σελ. 99 κ. εξ / Ενότητα 5.1 Σελίδα 2 από 22

Η Αξιολόγηση της απόδοσης είναι εκείνη η διαδικασία με την οποία μία επιχείρηση ή ένας οργανισμός εξετάζει την ατομική επίδοση του κάθε εργαζομένου. (Τερζίδης, 2008, σελ. 100). Αυτή σχετίζεται με την απόδοση, την αποτελεσματικότητα και την υπεύθυνη αντιμετώπιση των επιχειρηματικών ζητημάτων. Η εν λόγω διαδικασία καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική στη σημερινή εποχή καθώς το έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον επιβάλλει την ολοένα και μεγαλύτερη προσπάθεια από την πλευρά της επιχείρησης για διατήρηση του ανταγωνιστικού της πλεονεκτήματος. Άλλωστε, βασική επιδίωξη κάθε οργανισμού αποτελεί η διαπίστωση και καταγραφή της απόδοσης του προσωπικού και το συνταίριασμα αυτής με τις απαιτήσεις της εκάστοτε θέσης εργασίας. Σύμφωνα με τη διαθέσιμη βιβλιογραφία, η αξιολόγηση του προσωπικού αποτελεί μέσο βελτίωσης των εργαζομένων, ενώ την αντίθετη άποψη υποστηρίζουν μελέτες οι οποίες θεωρούν τη συγκεκριμένη διαδικασία ως μέσο τιμωρίας των εργαζόμενων. Μελετώντας τη λειτουργία της αξιολόγησης διαπιστώνεται ότι αυτή αποτελεί μέρος ενός σημαντικού ελεγκτικού συστήματος. Για το λόγο αυτό άλλωστε είναι και επιτακτική η ανάγκη εγκατάστασης ενός συστήματος αξιολόγησης αφού στη σύγχρονη εποχή, υπό το καθεστώς χρηματοοικονομικής κρίσης, την έντονη διεθνοποίηση και τον ανταγωνισμό να διευρύνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και με την τεχνολογία να αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς, περισσότερο από ποτέ είναι απαραίτητη η εξασφάλιση των ακόλουθων στοιχείων : - Εξακρίβωση καταλληλότητας προσωπικού - Εντοπισμός πεδίων που η απόδοση δεν είναι επαρκής - Προσδιορισμός δυσκολιών στην εκτέλεση των εργασιών - Βελτίωση της συνολικής αποτελεσματικότητας - Βελτίωση της ροής πληροφόρησης Εν κατακλείδι, πρωταρχικός στόχος ενός συστήματος αξιολόγησης είναι η αναθεώρηση και η αλλαγή. (Τερζίδης - Τζωρτζάκης, 2004, σελ.138) Σελίδα 3 από 22

Εδώ αναπτύξτε γιατί όταν μια επιχείρηση ελέγχει την κατάσταση του προσωπικού της είναι και σε θέση να διορθώνει τις αποκλίσεις από τα πρότυπα και να αναλαμβάνει πρωτοβουλία με διορθωτικές ενέργειες. Άρα, εδώ έχουμε ένα σύστημα ελέγχου, με τα βήματα να παραπέμπουν στα στάδια ενός εποπτικού μηχανισμού. Συνδέστε τη λειτουργία του ελέγχου με την αξιολόγηση και έχετε απαντήσει επιτυχώς. 1.2 Δυνητικά Προβλήματα από την Εφαρμογή Συστημάτων Αξιολόγησης Υλικό πλούσιο υπάρχει στον τόμο Γ, σελ. 115 κ.εξ και στο βιβλίο ( Τερζίδης Τζωρτζάκης, 2004 «Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων», εκδόσεις Rosili, σελ 146-148) και από το βιβλίο σας στην ενότητα 5.7, σελ 115 κ.εξ) Ένα σύστημα αξιολόγησης δεν είναι πάντα αψεγάδιαστο. Μάλιστα πολύ συχνά η κακή εφαρμογή ενός εργαλείου ελέγχου είναι μοιραία για μια επιχείρηση. Ειδικά όταν το εφαρμοζόμενο σύστημα δεν είναι αποδεκτό από τους εργαζόμενους και όταν θεωρείται άδικο ή μη αντικειμενικό. Κάτι τέτοιο προκαλεί τριγμούς στην επιχείρηση/ στον οργανισμό και καμιά φορά έντονες αντιδράσεις από το προσωπικό αλλά και το σύνολο του κλάδου. Άρα το προβλήματα πρέπει να προλαμβάνονται, να αντιμετωπίζονται άμεσα και να προβλέπονται τρόποι και μέσα για την αποφυγή τους. Από την πλευρά του εργαζόμενου σκεφτείτε τι θα γινόταν αν ξέρατε ότι ένας συνάδελφός σας με τα ίδια ακριβώς καθήκοντα λαμβάνει κατά 500 ευρώ πιο υψηλή αμοιβή από τη δική σας, με την ίδια προϋπηρεσία και τον ίδιο βαθμό ευθύνης. Από την πλευρά της επιχείρησης τι θα κάνατε για να μην υπάρχει δυσαρέσκεια αλλά και για να λαμβάνετε αξιόπιστη πληροφόρηση για την απόδοση των υπαλλήλων; Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές μέθοδοι αξιολόγησης που ποικίλουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν. Βασικές μορφές ωστόσο αποτελούν οι ακόλουθες (Τερζίδης, 2008, σελ.103) : - Με βάση το αντικείμενο της αξιολόγησης - Με βάση το βαθμό οργάνωσης της αξιολόγησης Σελίδα 4 από 22

- Με βάση την περιοδικότητα - Με βάση τα επιλεγμένα κριτήρια - Με βάση το βαθμό διαφοροποίησης - Με βάση την έκταση της αξιολόγησης (Συνοπτικά μπορείτε να αναλύσετε τις ανωτέρω μορφές) Συνήθως, οι επιχειρήσεις επιλέγουν περισσότερες από μία μεθόδους στοχεύοντας στην εξασφάλιση των πλεονεκτημάτων συνδυαστικά. Ωστόσο, από την εφαρμογή ενός συστήματος αξιολόγησης ανακύπτουν προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με τα ακόλουθα: ( Γ Τόμος, σελ 115-116) - Μη αποδοχή από τον αξιολογούμενο του επιλεγμένου συστήματος - Λανθασμένη θέσπιση κριτηρίων αξιολόγησης - Απουσία αντικειμενικότητας και αποτελεσματικής σύγκρισης αξιολογήσεων - Επιλογή μη κατάλληλων αξιολογητών Για την ανάλυση των ανωτέρω πέρα από τις δύο πηγές που προαναφέρθηκαν μπορείτε να αναζητήσετε στοιχεία και στο διαδίκτυο με λέξεις κλειδιά : «προβλήματα συστημάτων αξιολόγησης, αντίδραση στην αξιολόγηση, συστήματα αξιολόγησης» Στο παρόν ερώτημα καλούμαστε να απαιτήσουμε για τον τρόπο αντιμετώπισης προβλημάτων που ανακύπτουν κατά την αξιολόγηση του προσωπικού. Στα μέτρα που μπορούν να συμπεριληφθούν σε ένα σύστημα αξιολόγησης με σκοπό την πρόληψη ή τον περιορισμό τέτοιων προβλημάτων ανήκουν τα ακόλουθα : - Σαφής προσδιορισμός των προτύπων Για να είναι αποτελεσματικό ένα σύστημα αξιολόγησης απαιτείται να χαρακτηρίζεται από μια συγκεκριμένη φιλοσοφία. Η εν λόγω φιλοσοφία θα πρέπει να διέπει όλη την επιχείρηση και να γίνεται κατανοητή από το προσωπικό αφού θα προσφέρεται με την απλή μορφή προκαθορισμένων ειδικών στόχων. Έτσι ο κάθε εργαζόμενος θα γνωρίζει τι ακριβώς πρέπει να κάνει για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της επιχείρησης. Σελίδα 5 από 22

- Το σύστημα αξιολόγησης να χαρακτηρίζεται από δικαιοσύνη και αξιοκρατία - Το αντικείμενο της αξιολόγησης θα πρέπει να είναι άμεσα συνδεδεμένο με συγκεκριμένη εκτέλεση έργου και όχι με άσχετους παράγοντες - Η επιλογή των αξιολογητών να γίνεται με βάση το βαθμό γνώσης και πληροφόρησης για συγκεκριμένο πεδίο εργασιών και για συγκεκριμένους εργαζομένους. Επιπλέον ο επιλεγμένος αξιολογητής πρέπει να είναι αντικειμενικός και αμερόληπτος. Εσείς με βάση το βιβλίο σας (σελ 115-116) αλλά και με άλλες πηγές μπορείτε να αναφερθείτε και σε άλλα μέσα που θεωρείται ικανά να αντιμετωπίσουν προβλήματα που σχετίζονται μα την αξιολόγηση. Συμπέρασμα : πέραν των προτεινόμενων μέσων η διοίκηση οφείλει να ενισχύει την εισαγωγή ενός συστήματος που να επιτρέπει στους εργαζόμενους να συμμετέχουν στη φάση ανάπτυξης του και ειδικά κατά τον προσδιορισμό των κριτηρίων αξιολόγησης. (Τερζίδης, 2008, σελ 115) Θέμα 2 Ερωτήσεις: 2.1. Ποια µέθοδος εκπαίδευσης στο χώρο εργασίας θεωρείτε ότιµπορεί να βοηθήσει περισσότερο την κυρία Ιωαννίδου στην παρούσα φάση; Τεκµηριώστε την απάντησή σας. 2.2. Τι θα πρέπει να προσέξει το τµήµα Διοίκησης Ανθρώπινων Πόρων κατά την εφαρµογή της συγκεκριµένης µεθόδου εκπαίδευσης προκειµένου να αποφύγει ενδεχόµενους κινδύνους; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. Υπόδειξη: εντοπίστε εκτός από τους πιθανούς κινδύνους και τους τρόπους αποτελεσµατικής διαχείρισης τους. 2.1 Μέθοδοι Εκπαίδευσης Υλικό θα αντλήσετε από τον Γ Τόμο σελ : 185 κ.εξ. Στο συγκεκριμένο ερώτημα καλούμαστε να βρούμε μεθόδους εκπαίδευσης, οι οποίες θα βοηθήσουν την κα Ιωαννίδου να αντιμετωπίσει την πλήξη και την έλλειψη αίσθησης δημιουργικότητας που αισθάνεται στο εργασιακό της περιβάλλον. Σελίδα 6 από 22

Η εκπαίδευση επιχειρηματικά αναφέρεται στο σύνολο των μεθόδων που εφαρμόζονται προκειμένου να δοθεί στους εργαζομένους η ευκαιρία να αποκτήσουν τις απαιτούμενες για τη θέση εργασίας τους δεξιότητες. Μολονότι η εκπαίδευση συχνά ταυτίζεται με την ανάπτυξη, οι δύο έννοιες δεν είναι συνώνυμες. Ενώ η εκπαίδευση επικεντρώνεται στην εκμάθηση και απόκτηση συγκεκριμένων ικανοτήτων για τη βελτίωση της απόδοσης του προσωπικού, η ανάπτυξη είναι μία διαδικασία με την οποία ο εργαζόμενος παροτρύνεται να αποκτήσει ικανότητες που η επιχείρηση θα χρειαστεί μελλοντικά. (Τερζίδης Τζωρτζάκης, σελ 110) Προκειμένου να επιλεγεί μια συγκεκριμένη μέθοδος ανάπτυξης προσωπικού λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθοι παράγοντες: - Οι συνθήκες που επικρατούν στην επιχείρηση - Η σχέση κόστους ωφέλειας - Οι ανάγκες για ανάπτυξη με βάση τα χαρακτηριστικά του προσωπικού - Οι προτιμήσεις και οι δυνατότητες των εργαζομένων Τέτοια προγράμματα ανάπτυξης μπορεί να είναι : Εκπαίδευση στο χώρο εργασίας, έξω από το χώρο εργασίας και εξ αποστάσεως. Πιο αναλυτικά, εντός του χώρου εργασίας μπορούν να επιλέγουν μέθοδοι όπως: Α) Σχεδιασμένη διδασκαλία οργανωμένη διαδικασία εκμάθησης γνώσεων, δεξιοτήτων και μεθόδων Β) Συμβουλευτική καθοδήγηση κατευθυνόμενη μετάδοση εμπειρίας Γ) Εκχώρηση αρμοδιοτήτων και ευθύνης εφόσον είναι κατάλληλο το άτομο και ενδιαφέρεται για την ανάληψη αναβαθμισμένων καθηκόντων Δ) Ανάθεση ειδικών αποστολών επιδιώκεται η εκπαίδευση στελεχών σε δραστηριότητες πέρα από αυτές που άνηκαν στο πεδίο καθηκόντων τους. Σελίδα 7 από 22

Ε) Εναλλαγή σε θέσεις εργασίας Job Rotation Eναλλαγή των εκπαιδευόμενων σε διάφορες θέσεις εργασίας, με διαφορετικό αντικείμενο Βασικό στόχο του Job Rotation αποτελεί: H απόκτηση από τον εργαζόμενο ευρύτερο πεδίου γνώσεων και εργασιών. Στ ) Πολλαπλή Διοίκηση Δημιουργία συμβουλίου εκπαιδευόμενων στελεχών και ενός εργαστηρίου μάθησης με απόδοση αυτονομίας στο προσωπικό που συμμετέχει. Πέραν των ανωτέρω μια επιχείρηση έχει στη διάθεση της και τρόπους εκπαίδευσης και ανάπτυξης εκτός χώρου εργασίας : - Διαλέξεις ( σελ 188) - Μαθησιακός διάλογος (σελ 189) - Μελέτη περιπτώσεων (σελ 189) - Υπόδυση Ρόλων (σελ 190) - Επιχειρησιακά παίγνια (σελ 191) - Εκμετάλλευση της δυναμικής των εργασιακών ομάδων (σελ 191) Τέλος μπορεί να επιλεγούν και μέθοδοι εκπαίδευσης εξ αποστάσεως, με τη μορφή συστηματικής αυτοδιδασκαλίας μέσω υπολογιστή ή με την υποβοήθηση εκπαιδευτών στο πλαίσιο προγραμματισμένων ομαδικών συμβουλευτικών συναντήσεων. (σελ 192-193) Μετά την ανάλυση των ανωτέρω καταλήγουμε ότι για την περίπτωση της κας Ιωαννίδου κατάλληλη είναι η μέθοδος της εναλλαγής θέσεων εργασίας- Job Rotation. Λόγω του αντικειμένου της εργασίας της αλλά και του περιορισμένου βαθμού εξουσίας και ευθύνης που διαθέτει καθίσταται κατάλληλη μία μέθοδος που θα είναι εφικτή και για τις δύο πλευρές : διοίκηση εργαζόμενη. Πιο αναλυτικά, με τη μέθοδο του Job Rotation θα δοθεί στην Ιωαννίδου η δυνατότητα να αποκτήσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την εργασία της αν τα Σελίδα 8 από 22

καθήκοντα της δεν περιορίζονται αποκλειστικά σε αυτά που απαιτεί μια θέση στο ταμείο σούπερ μάρκετ. Μάλιστα, η συγκεκριμένη μέθοδος συντελεί στην τόνωση του εργαζόμενου κι ενισχύει τη δημιουργική του διάθεση. Όσον αφορά τη διάρκεια εφαρμογής της, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην επιχείρηση μπορεί να διαρκεί γύρω στους 2-3 μήνες χωρίς να συνδυάζεται με την ανάληψη σχετικής ευθύνης από τον εργαζόμενο. ( Τόμος Γ, σελ 187-188) Ερώτημα 2.2 Αντιμετώπιση κινδύνων από την εφαρμογή μεθόδου εκπαίδευσης. Υλικό θα αντλήσετε από το Γ Τόμο σελ. 187-188 Όπως προαναφέρθηκε η μέθοδος Job Rotation προβλέπει την εναλλαγή του εκπαιδευόμενου σε διάφορες θέσεις εργασίας με διαφορετικό κάθε φορά αντικείμενο. Για να μην προκληθούν προβλήματα από την εφαρμογή της μεθόδου αναφορικά με την πιθανή καταπόνηση ή και την αδιαφορία του εργαζόμενου, προτείνεται να καθοριστεί ένα πρότυπο απόδοσης για την Ιωαννίδου, αλλά και για κάθε εργαζόμενο αυτής της κατηγορίας. Το συγκεκριμένο πρότυπο μπορεί να ορίζει ως επιθυμητό αποτέλεσμα την βελτίωση του γνωστικού επιπέδου του εργαζόμενου, η οποία μπορεί να αξιολογείται σε ετήσια βάση. Με τον τρόπο αυτό ο εργαζόμενος υποκινείται για μεγαλύτερη απόδοση και η διοίκηση εξασφαλίζει ότι διατηρεί σε εγρήγορση το προσωπικό της. * Το ερώτημα μπορεί να αναπτυχθεί και με διαφορετικό τρόπο. Ανατρέξτε στη σχετική βιβλιογραφία για τις δικές σας προτάσεις. * Θέμα 3 ο Ερωτήσεις: 3.1. Ποια κατά τη γνώµη σας είναι τα πλεονεκτήματα από τη διεθνή επέκταση της APIVITA; 3.2. Προσδιορίστε τους διάφορους τρόπους µε τους οποίους πραγματοποιείται η διεθνοποίηση της APIVITA στις διάφορες χώρες; Σελίδα 9 από 22

3.2. Σχολιάστε την επέκταση της APIVITA στις ΗΠΑ και στην Ισπανία µέσω ίδρυσης θυγατρικών προσδιορίζοντας τα σχετικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. 3.1 Πλεονεκτήματα από τη Διεθνοποίηση της ΑPIVITA Υλικό θα αντλήσετε από το Γ Τόμο σελ. 46-52 Οι επιχειρήσεις που έχουν παρουσία στο εξωτερικό διακρίνονται σε δύο κατηγορίες : σε αυτές που πραγματοποιούν εξαγωγικό και εισαγωγικό εμπόριο και σε αυτές που έχουν και παραγωγική δραστηριότητα σε ξένες αγορές. (Τερζίδης, 2008, σελ 43). Οι επιχειρήσεις της δεύτερης κατηγορίας ονομάζονται πολυεθνικές και ορίζονται ως αυτές που επεκτείνουν τις παραγωγικές δραστηριότητες τους σε δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις συμπεριλαμβανομένης και της μητρικής. ( σελ 43) Στα βασικά πλεονεκτήματα διεθνοποίησης μιας πολυεθνικής ανήκουν τα ακόλουθα (Χατζηδημητρίου, 2008, σελ.46): 1. Εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακας Αναφέρονται στο φαινόμενο της μείωσης του κόστους παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος, το οποίο παρατηρείται όταν η επιχείρηση αυξάνει την παραγωγή της. 2. Επαύξηση της φήμης της επιχείρησης Τα προϊόντα των γνωστών επιχειρήσεων και επωνυμιών είναι αναμενόμενο να έχουν μεγαλύτερη απήχηση και επιτυχία στις αγορές που προωθούνται. Έτσι δε χρειάζεται να κάνουν μεγάλη προσπάθεια για να καταστήσουν τη μάρκα τους γνωστή, με συνέπεια την εξοικονόμηση κόστους προβολής. 3. Πρόσβαση στη πλέον προηγμένη τεχνολογία και τεχνογνωσία Η παρουσία των πολυεθνικών σε πολλές αγορές του εξωτερικού ενισχύει τη δυνατότητα για άντληση γνώσης κι εμπειρίας στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις 4. Πρόσβαση σε μεγάλο όγκο πληροφοριών Το δίκτυο των θυγατρικών και των υποκαταστημάτων μιας πολυεθνικής αποτελεί πηγή πληροφόρησης, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να αποκτά πιο ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ώστε να διαμορφώνει ρεαλιστικά επιχειρηματικά σχέδια. Σελίδα 10 από 22

5. Δυνατότητα απόκτησης παραγωγικών συντελεστών, ενδιαμέσων προϊόντων και α υλών σε χαμηλότερες τιμές Με τη διεθνοποίησή της μια επιχείρηση αποκτά τη δυνατότητα και να αγοράζει μεγαλύτερες ποσότητες για να καλύπτει τις ανάγκες των θυγατρικών της, αλλά και με το εκτεταμένο δίκτυο πληροφόρησης είναι σε θέση να εντοπίζει τις συμφερότερες συμφωνίες με τους προμηθευτές των απαιτούμενων για την ορθή λειτουργία της πόρων 6. Διαθεσιμότητα ικανοτέρων στελεχών Η δραστηριοποίηση σε νέες αγορές «προικίζει» τα στελέχη των πολυεθνικών με ανεκτίμητες ικανότητες, γνώσεις και εμπειρίες. 7. Δυνατότητα καλύτερης χρηματοδότησης. Η χρηματοδότηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων είναι καλύτερη κι ευκολότερη αφού υπάρχει η δυνατότητα για επιλογή της συμφερότερης λύσης από τις διεθνείς χρηματαγορές, ενώ παράλληλα με επαυξημένη δανειοληπτική ικανότητα και φερεγγυότητα είναι ευκολότερη η εξεύρεση λύσεων χαμηλότερου κόστους. 8. Διαφοροποίηση επιχειρηματικών κινδύνων Η πολυεθνική επιτυγχάνει μεγάλη διασπορά κινδύνου με την ευρεία γεωγραφική της επέκταση σε αγορές του εξωτερικού. Αυτό σημαίνει ότι δεν εξαρτάται η κερδοφορία της αποκλειστικά από μία αγορά, αλλά τα αρνητικά αποτελέσματα μιας αγοράς, μπορούν να αντισταθμιστούν από τα θετικά κάποιας άλλης. Στην περίπτωση της APIVITA ισχύουν όλα τα ανωτέρω, ωστόσο αυτά τα οποία θα αναφέρετε πρέπει να τεκμηριώνονται με στοιχεία ΚΥΡΙΩΣ από την εκφώνηση, αλλά και από διαθέσιμα στοιχεία για την εταιρεία στο διαδίκτυο Για παράδειγμα, η APIVITA επιτυγχάνει οικονομίες κλίμακας από την δυνατότητά της να παράγει μεγάλο όγκο προϊόντων για να εξυπηρετεί όλες τις αγορές της στο εξωτερικό. ( παρουσία σε Ισπανία, Ρουµανία, το Βέλγιο, το Λουξεµβούργο, η Ολλανδία, η Κύπρος, η Αυστραλία, και η Ουκρανία, η Ιρλανδία, η Σουηδία, η Δανία και η Βουλγαρία). Σελίδα 11 από 22

η APIVITA επαυξάνει τη φήμη της. ( η σειρά των προϊόντων της προωθείται σε όλον τον κόσμο είτε με εξαγωγικό εμπόριο, είτε με στρατηγικές συμμαχίες και με συνεργασίες σε επίπεδο διανομής, όπως συμβαίνει στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία αποτελεί µια δυναµική αγορά και η διάθεση των προϊόντων πραγµατοποιείται ήδη σε περισσότερα από 50 καταστήµατα της αλυσίδας Marks and Spencer. Επίσης συνεργάζεται µε τοπικούς αντιπροσώπους που διασφαλίζουν την παρουσία και την προώθηση των προϊόντων της σε φαρµακεία και καταστήµατα η APIVITA διαφοροποιεί τον επιχειρηματικό της κίνδυνο (Η APIVITA δραστηριοποιείται σε περίπου 20 χώρες και σε τέσσερις ηπείρους Αµερική, Ασία, Ευρώπη και Αυστραλία διαθέτοντας τα προϊόντα της στην αγορά µέσω φαρµακείων, σηµείων λιανικής πώλησης, ιδιόκτητων καταστηµάτων ή µε παρουσία µέσα σε µεγάλα πολυτελή πολυκαταστήµατα (shops in shop). Επίσης, πραγµατοποιεί εξαγωγές σε πολλές άλλες χώρες όπως Στις περισσότερες από τις προαναφερθείσες χώρες πραγµατοποιούνται και πωλήσεις µέσω του διαδικτύου Με τον ίδιο τρόπο συνεχίζετε και για τα υπόλοιπα πλεονεκτήματα. Πρώτα εντοπίζετε το πλεονέκτημα κι έπειτα αναλύετε γιατί ισχύει. 3.2. Τρόποι Διεθνοποίησης της APIVITA Υπάρχουν διάφορες µορφές που µπορεί να πάρει η διεθνής επιχειρηµατική δραστηριότητα µιας επιχείρησης. Οι βασικότερες από αυτές είναι οι εξής: Διεθνές εμπόριο προϊόντων Περιλαμβάνει τις αγοραπωλησίες προϊόντων μεταξύ επιχειρήσεων δύο διαφορετικών χωρών. Σελίδα 12 από 22

Διεθνές εμπόριο υπηρεσιών. Περιλαμβάνει τις αγοραπωλησίες υπηρεσιών μεταξύ επιχειρήσεων δύο διαφορετικών χωρών. Διεθνείς επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Περιλαμβάνει τις αγορές χρεογράφων (μτχ-ομολογιών) που γίνονται από τους κατοίκους μιας χώρας σε αγορές άλλων χωρών. Άμεσες ξένες επενδύσεις. Περιλαμβάνει τη μεταφορά κεφαλαίων από τη μία χώρα στην άλλη με μοναδικό σκοπό τη δημιουργία μιας νέας επιχείρησης ή την εξαγορά (συνόλου ή μέρους) μιας τοπικής επιχείρησης. Συμφωνίες παραχώρησης δικαιωμάτων εκμετάλλευσης (licensing): Μια επιχείρηση παραχωρεί σε μια επιχείρηση άλλης χώρας το δικαίωμα χρήσης συγκεκριμένων στοιχείων της πνευματικής της ιδιοκτησίας. Συμφωνίες παραγωγής (contract manufacturing): Μια επιχείρηση αναθέτει σε μια επιχείρηση κάποιας άλλης χώρας να παράγει ή να συναρμολογεί το προϊόν της έναντι αμοιβής. Διεθνείς συμφωνίες δικαιόχρησης (international franchising): Μια επιχείρηση παραχωρεί σε μια επιχείρηση κάποιας άλλης χώρας το δικαίωμα να χρησιμοποιεί την ονομασία, το εμπορικό σήμα, τεχνολογία & τεχνογνωσία. Διοικητικά συμβόλαια: Μια επιχείρηση αναλαμβάνει να διοικήσει, χρησιμοποιώντας δικά της στελέχη, μια άλλη επιχείρηση σε κάποια άλλη χώρα έναντι αμοιβής. Συμφωνίες κατασκευής έργων «με το κλειδί στο χέρι»: Μια επιχείρηση αναλαμβάνει να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο ή μεγάλο δημόσιο έργο για λογαριασμό κάποιας άλλης επιχ/σης ή οργανισμού με προκαθορισμένο αντίτιμο. Ίδρυση θυγατρικής αποκλειστικής ιδιοκτησίας: Η επιχείρηση επεκτείνει τις δραστηριότητές της σε μια άλλη χώρα ιδρύοντας μια νέα επιχείρηση, της οποίας είναι μόνος ιδιοκτήτης. Ίδρυση διεθνών κοινοπρακτικών επιχειρήσεων: Η επενδυτική συνεργασία δύο ή περισσότερων επιχ/σεων από τις οποίες τουλάχιστον Σελίδα 13 από 22

η μια είναι τοπική και η άλλη από χώρα διαφορετική απ όπου ιδρύεται η επιχ/ση. Η APIVITA δραστηριοποιείται σε διεθνείς αγορές με διάφορους τρόπους, ενδεικτικά Πραγματοποιεί: διεθνές εμπόριο με προώθηση των προϊόντων της σε 20 χώρες και σε τέσσερις ηπείρους (Αμερική, Ασία, Ευρώπη και Αυστραλία). πραγματοποιεί εξαγωγές σε πολλές άλλες χώρες όπως η Ιρλανδία, η Σουηδία, η Δανία και η Βουλγαρία. άμεσες ξένες επενδύσεις -. ίδρυσε τη θυγατρική APIVITA Spain στην οποία συμμετέχει µε 100%. ίδρυση θυγατρικών ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ, όπως για παράδειγμα με την APIVITA NORTH AMERICA και με ιδιόκτητα καταστήματα ΣεHong Kong, Ιαπωνία και Σιγκαπούρη, στις οποίες η APIVITA εισήλθε πρόσφατα, λειτουργούν ιδιόκτητα καταστήματα Παγκόσμια Στρατηγική Συμμαχία µε την εταιρεία HTI Collection Ltd αναθέτοντας σε αυτήν την προώθηση και διανοµή τριών επώνυµων σειρών καλλυντικών της. Με τον ίδιο τρόπο, από το κείμενο της εκφώνησης εντοπίζετε τα σημεία που αναφέρονται σε κάποια μορφή διεθνοποίησης και τεκμηριώνετε την επιλογή της από την APIVITA. 3.3. Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Διεθνοποίησης. Υλικό θα αντλήσετε από το Δ τόμο σελ. 46-52 & 54-57 Με τη δραστηριοποίηση της APIVITA στην Ισπανία και την Αμερική, η εταιρεία είναι σε θέση να εξασφαλίζει σημαντικά πλεονεκτήματα που σχετίζονται με αυτά που αναφέρθηκαν στο υποερώτημα 3.1. Πιο αναλυτικά, με την παρουσία της στην Ισπανία και την Αμερική η εταιρεία έχει αποκτήσει πρόσβαση σε μεγάλες αγορές, έχει καταφέρει να διευρύνει το σύνολο Σελίδα 14 από 22

των σημείων πώλησης των προϊόντων της, να έχει πρόσβαση σε πληροφόρηση για τις διεθνείς τάσεις και να αυξάνει την παραγωγή της, γεγονός που την οδηγεί σε εξασφάλιση οικονομιών κλίμακας. Επίσης ενισχύει το όνομα και τη φήμη της καθιστώντας τα προϊόντα της γνωστά σε όλο και μεγαλύτερο κοινό. Ωστόσο, μια διεθνοποίηση δεν επιφέρει μόνο θετικά αποτελέσματα. Ορισμένα από τα πιο συχνά μειονεκτήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η APIVITA είναι τα ακόλουθα: 1. Το διαφορετικό κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον 2. Οι διαφορετικές επιχειρηματικές πρακτικές 3. Οι νέοι επιχειρηματικοί κίνδυνοι 4. Οι διαφορετικές διαδικασίες και οι κανονισμοί 5. Το διαφορετικό νομικό πλαίσιο Με βάση τα ανωτέρω, η APIVITA φαίνεται να έχει να αντιμετωπίσει όπως και κάθε πολυεθνική το σύνολο των ανωτέρω μειονεκτημάτων προκειμένου να είναι σε θέση να εξασφαλίζει μια εύρυθμη λειτουργία των θυγατρικών της. Η ικανοποιητική κατανόηση των ιδιόμορφων κοινωνικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών μιας χώρας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχία πρόσβασης στην αγορά της. Αυτό συνεπάγεται επιπρόσθετο κόστος και προκαλεί διαδικαστικά και λειτουργικά προβλήματα. Τέτοιοι κίνδυνοι μπορεί να είναι μη αναμενόμενες μεταβολές στο βαθμό σταθερότητας της πολιτικής κατάστασης, καθώς και διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών στα νομίσματα των χωρών, όπου δραστηριοποιείται η επιχ/ση. Επιπλέον, οι επιχειρηματικές διαδικασίες και οι κανονισμοί που τις ρυθμίζουν διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Η γνώση και εξοικείωση των στελεχών με τους κανονισμούς αυτούς αυξάνει το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων. Τέλος, είναι Σελίδα 15 από 22

απαραίτητη η επιμόρφωση και η συνεχής ενημέρωση των στελεχών των πολυεθνικών για το νομικό και φορολογικό πλαίσιο των χωρών, όπου δραστηριοποιούνται και αυτό συνεπάγεται επιπλέον δαπάνες και επηρεάζεται δυσμενώς η ανταγωνιστικότητά τους. Σελίδα 16 από 22

ΘΕΜΑ 4 Ο. Ερωτήσεις: 4.1 Τι σηµαίνει για µια χώρα σαν την Ελλάδα το γεγονός ότι υπάρχει έλλειµµα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της; 4.2. Πώς συνδέεται η μείωση του κόστους εργασίας σε µία χώρα µε το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της; 4.3. Γενικότερα, ποια είναι η επίπτωση για το εμπορικό ισοζύγιο της ελληνικής οικονομίας από την ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελληνική οικονομία παρουσιάζει χαμηλή εξαγωγική δραστηριότητα (περίπου 21% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της), περίπου το 70% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα της Ευρωζώνης ενώ εισάγει περίπου το35% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος µε το 80% των εισαγωγών να προέρχεται από χώρες της Ευρωζώνης. 4.1. Έλλειμμα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών. Υλικό θα αντλήσετε από την ενότητα 2.4 του Δ τόμου Σελίδα 17 από 22

Το ισοζύγιο πληρωμών αποτελείται από επιμέρους ισοζύγια, καθένα από τα οποία καταγράφει την αξία διαφορετικών κατηγοριών συναλλαγών. Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών είναι ο σημαντικότερος λογαριασμός του Ισοζυγίου Πληρωμών: Τα σημαντικότερα τμήματα του ισοζυγίου πληρωμών είναι: Το εμπορικό ισοζύγιο, στο οποίο καταγράφεται η αξία των εισαγωγών και εξαγωγών υλικών προϊόντων Το ισοζύγιο υπηρεσιών, στο οποίο καταγράφεται η αξία των εισαγωγών και εξαγωγών υπηρεσιών Το ισοζύγιο εισοδημάτων, η αξία των χρηματικών εισροών και εκροών που αποτελούν εισοδήματα Το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων, η αξία των χρηματικών εισροών και εκροών που αποτελούν μεταβιβάσεις από και προς άλλες χώρες Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών: α) δείχνει την οικονομική δύναμη της χώρας σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, β) επηρεάζει τις διακυμάνσεις του Εθνικού Εισοδήματος ένα πλεόνασμα (έλλειμμα) του επηρεάζει θετικά (αρνητικά) την οικονομική δραστηριότητα της χώρας) γ) δείχνει κατά πόσο η οικονομία της χώρας μπορεί να λειτουργεί χωρίς δανεισμό από το εξωτερικό. Πιο αναλυτικά, έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μιας χώρας συνεπάγεται μείωση του εθνικού πλούτου. Αν, π.χ. η χώρα πουλά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να καλύψει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυτό συνεπάγεται μείωση του καθαρού πλούτου των κατοίκων της Σελίδα 18 από 22

χώρας. Το ίδιο προφανώς συμβαίνει αν η χώρα δανείζεται από το εξωτερικό για να καλύψει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Η ύπαρξη ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών συνεπάγεται μείωση της μελλοντικής δαπάνης της χώρας προκειμένου να ευρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για την πληρωμή των τόκων και την εξόφληση του δανείου αν ο δανεισμός δεν οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας της οικονομίας. Αν όμως το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (και ο συνεπαγόμενος δανεισμός) εκδηλώνεται π.χ. λόγω της επιθυμίας των εγχώριων επιχειρήσεων να αυξήσουν την παραγωγική τους δυναμικότητα μέσω της αγοράς μηχανολογικού εξοπλισμού από το εξωτερικό, η πληρωμή των τόκων και η εξόφληση του δανείου δεν χρειάζεται να συνοδεύεται από μείωση της μελλοντικής δαπάνης. 4.2. Σχέση της Μείωσης του Κόστους Εργασίας με το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών. Τα υψηλά ελάχιστα όρια μισθών επηρεάζουν αρνητικά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (αύξηση ελλειμμάτων), προφανώς λόγω της θετικής επίδρασής τους στους μέσους μισθούς και της μείωσης της ανταγωνιστικότητας. Εξάλλου, ο ρυθμός ανόδου της παραγωγικότητας που δεν αποτελεί καθαυτή μεταβλητή πολιτικής αλλά αποτέλεσμα των πολιτικών συντελεί στη βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Είναι συνεπώς προφανές ότι οι αρνητικές επιδράσεις τις οποίες ασκούν στην παραγωγικότητα οι παράγοντες περιορισμού του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και οι παράγοντες προστασίας της απασχόλησης συνεπάγονται αύξηση των ελλειμμάτων στις τρέχουσες συναλλαγές. (http://www.bankofgreece.gr/bogekdoseis/%ce %99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF %CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF %8E%CE%BD.pdf). Σελίδα 19 από 22

4.3. Η Επίπτωση της Ανατίμησης του Ευρώ Έναντι του Δολαρίου για το Εμπορικό Ισοζύγιο Ανατίμηση είναι η αύξηση της αξίας του νομίσματος μιας χώρας, δηλαδή η αλλαγή της συναλλαγματικής ισοτιμίας ώστε ένα νόμισμα να μπορεί να αγοράσει περισσότερη ποσότητα ξένου νομίσματος. Υποτίμηση είναι η μείωση της αξίας του νομίσματος μιας χώρας, δηλαδή η αλλαγή της συναλλαγματικής ισοτιμίας ώστε ένα νόμισμα να αγοράζει λιγότερη ποσότητα ξένου νομίσματος. Ισορροπία ισοτιμίας συναλλάγματος είναι η συναλλαγματική ισοτιμία στην οποία η ποσότητα που ζητείται στην αγορά ξένου συναλλάγματος είναι ίση με την ποσότητα που προσφέρεται. Η αύξηση (μείωση) της συναλλαγματικής ισοτιμίας καθιστά ακριβότερα (φθηνότερα) τα εγχώρια προϊόντα στο εξωτερικό, μειώνοντας (αυξάνοντας) την ανταγωνιστικότητά τους. Η αύξηση (μείωση) της συναλλαγματικής ισοτιμίας καθιστά φθηνότερα (ακριβότερα) τα εισαγόμενα προϊόντα, καθιστώντας τα περισσότερο (λιγότερο ) ανταγωνιστικά στην εγχώρια αγορά. Σελίδα 20 από 22

Η ανάκαμψη της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου προκαλεί έντονο προβληματισμό, τόσο στους κόλπους της ΕΚΤ, όσο και μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών. Η εστία του προβληματισμού έγκειται στην, κάθε άλλο παρά αμελητέα πιθανότητα, η άνοδος του ευρώ να αποτελέσει τροχοπέδη στις προσπάθειες που καταβάλλουν οι περιφερειακές χώρες μέλη της Ευρωζώνης, προκειμένου να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Επιπλέον, η ισχυροποίηση του ευρώ αποτελεί ανασχετικό παράγοντα στην προσπάθεια των βαλλόμενων από την κρίση οικονομιών, να απεγκλωβιστούν από την ύφεση, μέσω αύξησης των εξαγωγών τους. Οι εκκλήσεις ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών-και κυρίως της Γαλλίας- για συντονισμένες ενέργειες συγκράτησης του ευρώ, συνάντησαν τις έντονες αντιρρήσεις της Γερμανίας που τάσσεται κατά των παρεμβάσεων στις αγορές συναλλάγματος. Με απλά λόγια το ευρώ καθίσταται ακριβότερο, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η ελλειμματική πορεία του εμπορικού ισοζυγίου. Ειδικά αναφορικά με το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου είναι δυνατόν να θεωρηθεί ως ένδειξη ότι μπορεί να συμβαίνουν δύο πράγματα (Χατζηδημητρίου, 2008, σελ. 99) : 1ον) ενδέχεται τα προϊόντα που παράγουν οι επιχειρήσεις μιας χώρας να µην είναι ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές και επομένως, να μην τα προτιμούν οι αλλοδαποί αγοραστές και οι εξαγωγές της χώρας να είναι σχετικά χαμηλές. 2ον) ενδέχεται τα προϊόντα που παράγουν οι τοπικές επιχειρήσεις και διατίθενται στην εγχώρια αγορά να μη μπορούν να ανταγωνιστούν ως προς την τιμή ή/και την ποιότητα τα εισαγόμενα, µε αποτέλεσμα οι τοπικοί καταναλωτές να προτιμούν τα εισαγόμενα και έτσι η χώρα να έχει σχετικά υψηλές εισαγωγές. Σελίδα 21 από 22

Προτεινόμενη βιβλιογραφία. Τερζίδης, Κ. (2008). «Διαχείριση και Ανάπτυξη Ανθρωπίνων Πόρων». Πάτρα: ΕΑΠ. Τερζίδης, Κ Τζωρτζάκης, Κ. (2004). «Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων». Αθήνα: Rosili. Χατζηδημητρίου, Ι. (2008). «Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον». Πάτρα: ΕΑΠ http://www.bankofgreece.gr/bogekdoseis/%ce%99%cf%83%ce%bf%ce %B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF %87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE %BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf Σελίδα 22 από 22