Δ.Π.Μ.Σ. «Προστασία Μνημείων» ntua ACADEMIC OPEN COURSES ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Καθ. ΕΜΠ Αντωνία Μοροπούλου
Άδεια Χρήσης Το παρόν υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons και δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Έργου των Ανοικτών Ακαδημαϊκών Μαθημάτων από την διδάσκουσα Καθ. Α. Μοροπούλου. Για υλικό που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ Στερέωση Αποκατάσταση (κονιάματα αποκατάστασης, υλικά αντισεισμικής προστασίας)
Ενίσχυση για την αντιμετώπιση ποιών προβλημάτων; Των προβλημάτων φθοράς και παθολογίας υπό την επίδραση περιβαλλοντικών φορτίσεων
Η εφαρμογή ακατάλληλων επεμβάσεων συντήρησης ή/και η χρήση ασύμβατων υλικών προκάλεσε σημαντικές αστοχίες και ενέτεινε την φθορά σε ιστορικά κτίρια / μνημεία Η λήψη αποφάσεων σχετικά με επεμβάσεις συντήρησης πρέπει να βασίζονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές, κριτήρια και μεθοδολογία ώστε να εξασφαλισθεί η αειφορία της κατασκευής
Επιστημονική υποστήριξη στην λήψη αποφάσεων Η ανάπτυξη ενός συστήματος επιστημονικής υποστήριξης στη λήψη αποφάσεων πρέπει να αφορά: Την λήψη αποφάσεων σχετικά με τα καταλληλότερα υλικά και επεμβάσεις συντήρησης Την πρόβλεψη του χρόνου ζωής τους Την αποτίμηση της κοινωνικο-πολιτικής επίπτωσης των επεμβάσεων Την εκτίμηση της αεφορίας
Μεθοδολογία Ιστορική τεκμηρίωσης Χαρακτηρισμός ιστορικών υλικών και κατασκευών Αξιολόγηση προηγούμενων επεμβάσεων συντήρησης ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΦΘΟΡΑΣ Αποτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Έλεγχος ποιότητας υλικών αποκατάστασης Πιλοτική εφαρμογή επεμβάσεων συντήρησης Αξιολόγηση πιλοτικών επεμβάσεων σε εργαστηριακή κλίμακα και επιτόπου ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Διάχυση αποτελεσμάτων στους τελικούς χρήστες Εκπαίδευση και επιμόρφωση προσωπικού
Διαθέσιμα εργαλεία Μη καταστρεπτικές μέθοδοι Ενόργανες μέθοδοι Εργαλεία στρατηγικού σχεδιασμού Έλεγχος ποιότητας υλικών, και αξιολόγηση τεχνολογίας για την παραγωγή προηγμένων υλικών Αποτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων χαρτογράφηση υλικών και φθοράς Αξιολόγηση συμβατότητας υλικών συντήρησης και αποτελεσματικότητας επεμβάσεων συντήρησης στην κλίμακα αρχιτεκτονικών επιφανειών και ιστορικών τοιχοποιιών Στρατηγικός σχεδιασμός επεμβάσεων συντήρησης Ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση, στρατηγικός πολεοδομικός σχεδιασμός
Ποια ήταν τα βασικά προβλήματα του παρελθόντος, τα οποία οδηγούσαν σε άστοχες βλαπτικές επεμβάσεις συντήρησης σε μνημεία;
ΚΡΙΣΙΜΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Εμπειρισμός και όχι επιστημονική προσέγγιση, λόγω : Έλλειψης διαγνωστικής μελέτης Αποσπασματικών επεμβάσεων συντήρησης χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό Λόγω έλλειψης μελέτης των υλικών και των επεμβάσεων συντήρησης Άκριτης χρήσης ασύμβατων υλικών Προβλημάτων που επιτείνονται από την ποικιλομορφία των παραδοσιακών/ιστορικών υλικών
Σήμερα επιβάλλεται, πριν επιχειρηθεί οποιαδήποτε επέμβαση σε ένα μνημείο, να ακολουθείται ρητά η πορεία εργασίας που υποδεικνύεται από τις αρχές του Χάρτη της Βενετίας και που στόχο έχει να αποτρέψει ή να ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες μιας άστοχης και ίσως μακροπρόθεσμα βλαπτικής εφαρμογής
Ποια στάδια πρέπει να περιλαμβάνει μία επιχείρηση συντήρησης ενός μνημείου;
Επιτακτική ανάγκη στις μέρες μας η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς Α. ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ - ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΑ ΥΛΙΚΑ : Προστερέωση Καθαρισμός Στερέωση Προστασία Κονιάματα αποκατάστασης Αντιμετώπιση ανερχόμενης υγρασίας Ολοκλήρωση Αποκατάσταση του φορέα (δομοστατικές επεμβάσεις) Αναστήλωση του μνημείου (αρχιτεκτονικές επεμβάσεις)
Μονή Οσίου Λουκά Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών Μνημείων του ΥΠΠΟ: Εργασίες στερέωσης, αποκατάστασης και επισκευής των κελιών, του δεύτερου ορόφου της δυτικής πτέρυγας, του λιθόστρωτου κ.ά. 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων: Εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης στο εσωτερικό του ναού της Παναγίας, στην ανατολική πύλη της μονής κ.ά.
Ακρόπολη Στερέωση Προστασία Τεκμηρίωση Αποκόλληση και επανασυγκόλληση θραυσμάτων Πλήρωση ρωγμών και εσωτερικών κενών
Β. ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας των μνημείων (έλεγχος των μικροκλιματικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων) Διαχείριση περιβάλλοντος για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών κινδύνων (χωροταξικές, πολεοδομικές ρυθμίσεις) «Η συντήρηση είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος»
Στέγαστρο Ναός Επικούρειου Απόλλωνα
Στάδια που πρέπει να περιλαμβάνονται σε μία επιχείρηση συντήρησης ενός μνημείου : 1. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Διάγνωση (μελέτη ιδιοτήτων αυθεντικών υλικών και μηχανισμών φθοράς τους) 2. ΜΕΛΕΤΗ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Καθαρισμός (μηχανική, φυσική ή χημική απομάκρυνση των επιφανειακών επικαθήσεων) Προστερέωση (μόνο σε περιπτώσεις προχωρημένης διάβρωσης) Στερέωση (αποκατάσταση της συνοχής της διαβρωμένης πέτρας)
Στάδια που πρέπει να περιλαμβάνονται σε μία επιχείρηση συντήρησης ενός μνημείου : Επιφανειακή προστασία (απομόνωση και προστασία του λίθου από τη διαβρωτική δράση των ατμοσφαιρικών παραγόντων) Εφαρμογή Κονιαμάτων Αποκατάστασης συμβατών με τα ιστορικά δομικά υλικά της τοιχοποιίας Αντιμετώπιση ανερχόμενης υγρασίας Συνεχής παρακολούθηση και έλεγχος για την αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων συντήρησης
Ποια είναι τα βασικά κριτήρια επιλογής υλικών και μεθόδων επέμβασης;
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ Γενικότερη δεοντολογία των επεμβάσεων συντήρησης (Χάρτης Βενετίας και αναθεώρησή του βάσει νεωτέρων απόψεων) Συμβατότητα των δομικών υλικών μεταξύ τους και ως προς τα υλικά επέμβασης Αντιστρεψιμότητα της επέμβασης (στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό)
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Διαχείριση με Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS Management) AutoCAD Mapping Σχεδιασμός Συντήρησης (κλίμακα κτιρίου / μνημείου) Σχεδιασμός Ολοκληρωμένης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (χρήση γης και αστικός σχεδιασμός) για την Προστασία των μνημείων / συνόλων / ιστορικών πόλεων ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
Μη καταστρεπτικές μέθοδοι Ενόργανες μέθοδοι Εργαλεία Στρατηγικού σχεδιασμού Έλεγχος ποιότητας υλικών, και αξιολόγηση τεχνολογίας για την παραγωγή προηγμένων υλικών Αποτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων χαρτογράφηση υλικών και φθοράς Αξιολόγηση συμβατότητας υλικών συντήρησης και αποτελεσματικότητας επεμβάσεων συντήρησης στην κλίμακα αρχιτεκτονικών επιφανειών και ιστορικών τοιχοποιιών Στρατηγικός σχεδιασμός επεμβάσεων συντήρησης Ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση, στρατηγικός πολεοδομικός σχεδιασμός
Στρατηγικός σχεδιασμός επεμβάσεων συντήρησης Διαχείριση δεδομένων GIS Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, Τράπεζα της Ελλάδας
Μ Ε Γ Α Ρ Ο Μ Ε Λ Α Α. Μοροπούλου, Αικ. Θ. Δελέγκου, Μ. Γεραβέλη, Σ. Μιχαήλ, Α. Μπακόλας, Στρατηγικός Σχεδιασμός Συμβατών Υλικών και Επεμβάσεων Συντήρησης. Η Περίπτωση του Μεγάρου Μελά και του πρώην Ξενοδοχείου Excelsior στην Αθήνα, 2ο Εθνικό Συνέδριο: Ήπιες Επεμβάσεις για την Προστασία Ιστορικών Κατασκευών, εκδ. επιμέλεια Κ. Τρακοσοπούλου, Μ. Δούση, Ν.Κ. Χατζητρύφων, 1ος τόμος, σελ.341-352, Θεσσαλονίκη, 2004.
Μέγαρο Μελά
Μέγαρο Μελά
Εθνική Τράπεζα Ελλάδος, Πειραιάς Materials Mapping GIS Decay Mapping in GIS A. Moropoulou, E.T. Delegou, N.P. Avdelidis, A. Athanasiadou, Integrated diagnostics using advanced in situ measuring technology, 10th International Conference on Durability of Building Materials and Components, Lyon (2005), Proceedings in CD-Rom.
Αποτίμηση αποτελεσματικότητας υλικών και επεμβάσεων συντήρησης Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο A. Moropoulou, E.T. Delegou, N.P. Avdelidis, A. Athanasiadou, Integrated diagnostics using advanced in situ measuring technology, 10th International Conference on Durability of Building Materials and Components, Lyon (2005), Proceedings in CD-RΟΜ.
ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Υπέρυθρη Θερμογραφία Μικροσκοπία Οπτικών Ινών
ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Decay Mapping GIS Materials Mapping GIS Conservation Interventions Mapping GIS
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας Moropoulou, A., Chandakas, B., Togkalidou, T., Karoglou, M., Padouvas, E., A new methodology for quality control and monitoring of historic buildings: A tool for lifetime engineering, Symposium Proceedings, 2nd International Symposium, ILCDES 2003, Integrated Life-time Engineering of Buildings and Civil Infrastractures, December 1-3, 2003, Kuopio, Finland, pp.269-274
π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο Έλεγχος ολικής ποιότητας δομικών υλικών και έργων για την αειφόρο κατασκευή Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο Διαγνωστική Μελέτη: ΤΥΠΟΣ ΟΡΓΑΝΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Τόπος: Εργοδότης: Ημερομηνία: Αντικείμενο: ΤΗΛΕΦΑΚΟΣ ΘΕΡΜΟΚΑΜΕΡΑΣ Φυσικοί Παράμετροι του Αντικειμένου προς μελέτη Υλικό Συντελεστής ε κ π ο μ π ή ς Θερμοκρασία Θερμοκρασία α τ μ ό σ φ α ι ρ α ς Απόσταση α π ό τ ο Τransmission Υγρασία α τ μ ό σ φ α ι ρ α ς Αναζήτηση / Επιδιωκόμενα αποτελέσματα Τύπος τηλεφακού Εύρος λειτουργίας Θερμική ε υ α ι σ θ η σ ί α Ανιχνευτής IR Σύστημα ψύξης Συχνότητα Φακός Διάφραγμα Φίλτρο Χαρακτηρισμός Οργάνου 0.1C στους 30C του μέλανος σώματος Mercury Cadmium Telluride (MCT) Stirling Cooler Τρόπος θ έ ρ μ α ν σ η ς Ελάχιστη θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α θερμοκρασία υγιούς περιοχής (αναφοράς) Σχετικές μετρήσεις Ενεργητικός ή Παθητικός Μέγιστη θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α Οδηγίες Λήψης Θερμογραφήματος 1. Χαρακτηρισμός του μηδενικού σημείου 2. Θέρμανση του αντικειμένου με χρήση λάμπας 3. Λήψη Θερμογραφήματος Εύρος σχετικής θερμοκρασιακής περιοχής 4. Ανάλυση αποτελεσμάτων Σημείωση: Ο τρόπος θέρμανσης να ελεγχθεί και να εκτελεσθεί βάσει των οδηγιών του μελετητικού Στοιχεία Δελτίου Δελτίο Ελέγχου1 από 1 Εκτελέσθηκε από Σελίδες 1 από 12 Ελέγχθηκε από Ημερομηνία Τεχνική Έκθεση Ερευνητικού Προγράμματος με τίτλο «Κριτήρια και μεθοδολογία ελέγχου ποιότητας υλικών και επεμβάσεων συντήρησης και αποκατάστασης ιστορικών υλικών», Επιστ. Υπευθ. Καθ. ΕΜΠ Α. Μοροπούλου, Αθήνα, 2005
Χρηματοδότηση Το παρόν υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.