ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΕΠΙΔΑΠΕΔΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη Β Τάξη του 3 ου Διαπολιτισμικού Δημοτικού Σχολείου Μενεμένης. Σχολικό έτος 2011-2012
Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές της τάξης. Πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τις εκπαιδευτικούς της τάξης Γλυκερία Γιοβανάκη και Ουρανία Κατρανά. Συντονίστρια: Ελίζα Μοσχοπούλου, συνεργάτρια για τις παρεμβάσεις θεατρικής εκπαίδευσης. Υπεύθυνος καθηγητής για τις παρεμβάσεις θεατρικής εκπαίδευσης: Απόστολος Βέττας. 2
Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία ενός επιδαπέδιου παιχνιδιού γνώσεων. Στόχοι να δοθεί κίνητρο στα παιδιά να μάθουν μέσα από το παιχνίδι να δημιουργηθεί ένα κλίμα μαθησιακής άμιλλας ανάμεσα στους μαθητές να μάθουν να συνεργάζονται και να αποφασίζουν ομαδικά εξάσκηση στο γραπτό και τον προφορικό λόγο να αναπτύξουν τη δημιουργική τους φαντασία ανάπτυξη δεξιοτήτων (εικαστικά, θέατρο) 3
Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε σε έξι δίωρες συναντήσεις. Η πρώτη συνάντηση ήταν εισαγωγική. Συζητήσαμε για τους ήρωες των παραμυθιών και των κινουμένων σχεδίων. Κλείσαμε τη συνάντηση με ένα κινητικό παιχνίδι. Στο δεύτερο στάδιο προτρέψαμε τους μαθητές να φανταστούν ένα δικό τους ήρωα και να του αποδώσουν χαρακτηριστικά και ιδιότητες. Χωρίσαμε την τάξη σε δύο ομάδες και αποκαλύψαμε στα παιδιά πως θα προσπαθήσουμε από την επόμενη συνάντηση να κατασκευάσουμε ένα επιδαπέδιο παιχνίδι. Στο τρίτο στάδιο ζητήθηκε από κάθε ομάδα να διαλέξει το σύμβολό της, τα οποία χρησιμοποιήσαμε επάνω στο ταμπλώ του παιχνιδιού μας και ξεκινήσαμε την κατασκευή του. 4
Οι δασκάλες των δύο τμημάτων ανέλαβαν να οργανώσουν μαζί με τα παιδιά τη λίστα των ερωτήσεων και των δοκιμασιών που θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι δύο ομάδες. Ολοκληρώσαμε το project με την παρουσίαση του παιχνιδιού στη σχολική γιορτή λήξης των μαθημάτων. Δραστηριότητες εισαγωγή στο θέμα, διερευνητικές ερωτήσεις, καταιγισμός ιδεών και ταξινόμηση τους σύντομες παρουσιάσεις από κάθε παιδί για τον αγαπημένο τους ήρωα θεατρικό παιχνίδι σχετικό με τους ήρωες των παραμυθιών 5
δημιουργία νέων ηρώων. Εικαστική δραστηριότητα συνδυασμένη με την εξάσκηση στον γραπτό λόγο διαχωρισμός ομάδων σύμφωνα με τις ιδιότητες των ηρώων που επινόησαν οι μαθητές επιλογή του συμβόλου των ομάδων εικαστική δραστηριότητα: κατασκευή του επιδαπέδιου παιχνιδιού επιλογή ερωτήσεων παρουσίαση του παιχνιδιού Εισαγωγή και διερεύνηση του θέματος Ζητήσαμε από τα παιδιά να μας πουν ποιος είναι ο αγαπημένος τους ήρωας από τα παραμύθια και τα κινούμενα σχέδια που έχουν διαβάσει και δει. Τα προτρέψαμε να σκεφτούν τους 6
λόγους που κάνουν τον κάθε ένα διαφορετικό κάνοντας ερωτήσεις σχετικά με: τις ιδιότητες και τις δυνάμεις τους τον χαρακτήρα τους αν είναι άνθρωπος/ζώο/πράγμα το έργο τους Καλέσαμε τους μαθητές να γράψουν στον πίνακα της τάξης τις σκέψεις τους. 7
Εικ.1 Τα παιδιά γράφουν στον πίνακα χαρακτηριστικά των αγαπημένων τους ηρώων Κάποια από τα παιδιά ανέλαβαν να κάνουν μικρές παρουσιάσεις για τον ήρωα που επέλεξαν. Στη συνέχεια δοκιμάσαμε ένα παιχνίδι στο χώρο κατά το οποίο οι μαθητές έπρεπε να 8
μεταμορφώνονται στους ήρωες που είχαμε αναφερθεί, μιμούμενα σωματικά τα χαρακτηριστικά και τις κινήσεις τους 1. Φτιάχνοντας τους δικούς μας ήρωες Εξηγήσαμε στα παιδιά πως όλοι οι γνωστοί ήρωες είναι δημιούργημα κάποιου ανθρώπου. Τα προτρέψαμε έτσι να ζωγραφίσουν ένα δικό τους ήρωα και να σκεφτούν τις ιδιαιτερότητές του, όπως είχαμε κάνει στην προηγούμενη συνάντηση για τους αγαπημένους μας ήρωες και να γράψουν τα στοιχεία αυτά δίπλα από τη ζωγραφιά τους. Ενώ ανταποκρίθηκαν πολύ καλά στο εικαστικό κομμάτι της δραστηριότητας, δεν τα κατάφεραν όλα στο δεύτερο σκέλος που αφορούσε στη γραφή των λεπτομερειών. Φάνηκε πως όλα τα 1 Η άσκηση αυτή προέρχεται από το: Γκόβας Νίκος, Για ένα δημιουργικό νεανικό θέατρο, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2002, σελ. 32. 9
παιδιά δεν είναι στο ίδιο επίπεδο γραμματισμού, αλλά ταυτόχρονα έγινε αισθητό το ενδιαφέρον τους, καθώς τα περισσότερα παιδιά που αντιμετώπιζαν δυσκολία στη γραφή ζήτησαν τη βοήθειά μας και προσπάθησαν αρκετά παρά την αδυναμία τους. Σε λίγες περιπτώσεις ωστόσο χρειάστηκε να γράψουμε εμείς αντί για τα παιδιά. Εικ. 2 Τα σχέδια των παιδιών 10
11
Εικ. 3 Σχέδιο παιδιού για καλό ήρωα 12
Εικ. 6 Σχέδιο παιδιού για κακό ήρωα Κρεμάσαμε όλες τις ζωγραφιές στον πίνακα και κάθε παιδί παρουσίασε τον ήρωά του στην τάξη. Χωρίσαμε τους μαθητές σε δύο ομάδες, την ομάδα των καλών και των κακών ηρώων και 13
αμέσως μετά τους είπαμε πως στις επόμενες συναντήσεις θα φτιάξουμε ένα επιδαπέδιο παιχνίδι στο οποίο οι δύο ομάδες θα διαγωνιστούν μεταξύ τους. Η προοπτική αυτή τα ενθουσίασε και ενίσχυσε το ενδιαφέρον τους. Η κατασκευή του παιχνιδιού Αρχικά αποφασίσαμε με τις δασκάλες της τάξης για το είδος του ταμπλώ του παιχνιδιού και ζητήσαμε από τα παιδιά να το σχεδιάσουν πάνω σε έναν μουσαμά. Ζητήσαμε επίσης από τις δύο ομάδες να συνεδριάσουν και να αποφασίσουν για το σύμβολο και τα χρώματα που θέλουν να έχουν. Τα σύμβολα αυτά στη συνέχεια τα σχεδίασαν πάνω στα τετράγωνα του ταμπλώ που αντιστοιχούσαν σε κάθε ομάδα. 14
15
Εικ. 7, 8 Στάδια στην κατασκευή του ταμπλώ του παιχνιδιού 16
17
Εικ. 9, 10 Τα παιδιά ζωγραφίζουν 18
Η δομή του παιχνιδιού Στο ταμπλώ σχεδιάσαμε δύο φιδάκια που διασταυρώνονταν σε ένα σημείο (Εικ. 7-10). Κάθε ομάδα έπρεπε να στοιχηθεί πίσω από ένα φιδάκι. Τα παιδιά έπαιζαν ανά δύο ρίχνοντας το ζάρι και προχωρώντας τόσα τετραγωνάκια όσα και ο αριθμός που έτυχαν. Έτσι, όπως τα τετράγωνα έχουν εναλλάξ τα σύμβολα των ομάδων, αν για παράδειγμα ο παίκτης των καλών ηρώων τύχαινε σε κουτάκι των κακών, έπρεπε να περάσει μια δοκιμασία για να μπορέσει να προχωρήσει, διαφορετικά γυρνούσε πίσω στο τετραγωνάκι όπου βρισκόταν πριν. Το κουτάκι στο σημείο τομής, ήταν το «τυχερό» που έστελνε τον παίκτη κατευθείαν στο τέρμα. Νικήτρια ομάδα ήταν αυτή που θα κατάφερναν να περάσουν όλοι οι παίκτες της πρώτοι στην απέναντι πλευρά. 19
Λόγω του διαφορετικού μαθησιακού επιπέδου των παιδιών, το θέμα των ερωτήσεων απασχόλησε ιδιαίτερα τις δασκάλες. Κατέληξαν να συντάξουν ένα κατάλογο ερωτήσεων που αφορούσε όλα τα μαθήματα και είχε διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας, έτσι ώστε να ενθαρρύνουν όλα τα παιδιά. Παράλληλα με τις ερωτήσεις, κάποια από τα τετράγωνα του ταμπλώ είχαν διαφορετική σήμανση και σε αυτά η δοκιμασία ήταν παντομίμα. Η παρουσίαση του παιχνιδιού Τα παιδιά παρουσίασαν το παιχνίδι τους στη σχολική γιορτή για τη λήξη των μαθημάτων. Τα ίδια ήταν πολύ ενθουσιασμένα καθώς ήταν και η πρώτη φορά που θα το έπαιζαν. Πέρα όμως από την παρουσίαση αυτή, στόχος και επιθυμία μας είναι μια πιο εκτεταμένη χρήση του στη διάρκεια της χρονιάς, με τρόπο 20
που να το κάνει να λειτουργήσει σαν ένα επιπλέον κίνητρο για την εκμάθηση των μαθημάτων του ωρολόγιου προγράμματος. 21
Εικ. 11, 12 Τα παιδιά παίζουν το παιχνίδι τους στη σχολική γιορτή 22
Εικ. 13 Τα παιδιά παίζουν το παιχνίδι τους στη σχολική γιορτή 23
24