ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ»

Transcript

1 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Ε Τάξη του Δημοτικού Σχολείου Καψόχωρας Ιανουάριος Ιούνιος 2013

2 Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές/ριες της Ε Τάξης του Δημοτικού Σχολείου Καψώχορας με τον εκπαιδευτικό της τάξης. Συντονιστές: Δημήτρης Αγγελάκης, συνεργάτης του Προγράμματος. Υπεύθυνη των παρεμβάσεων στη μουσική εκπαίδευση: Ελένη Λαπιδάκη. 2

3 Σκοπός του προγράμματος είναι η εκμάθηση της αιτιολογημένης ανάπτυξης ιδεών (έκθεση έκφραση) μέσω διάφορων θεμάτων που σχετίζονται με τη μουσική και με παράλληλη χρήση μουσικών οργάνων. Στόχοι ανάπτυξη ομαδικής επικοινωνίας εκμάθηση γραφής μέσα από καλλιτεχνικές διαδικασίες σχέση μουσικής και γλωσσικής έκφρασης ανάπτυξη φαντασίας και καλλιτεχνικής ευαισθησίας ομαδοποίηση καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων με στόχο τη συνολική συμμετοχή όλων των παιδιών η γνωριμία με μουσικολογικές έρευνες που εφαρμόστηκαν στα πλαίσια των εκθέσεων των παιδιών 3

4 εξοικείωση των παιδιών με τις τέχνες σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του γραμματισμού αλληλεπίδραση δύο διαφορετικών ομάδων ανάπτυξη ομαδικής επικοινωνίας ανάπτυξη προφορικού λόγου μέσω της παρουσίασης των εκθέσεων Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα διήρκησε οχτώ ώρες και μέσα σε αυτό το διάστημα τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν διάφορα μουσικά όργανα, να παίξουν σε ομάδες αλλά και να αυτοσχεδιάσουν ατομικά, να γράψουν τις δικές τους εκθέσεις μέσα από μουσικά θέματα και να τις παρουσιάσουν σε όλη την τάξη. Αρχικά, έγινε μια γνωριμία με τα κρουστά όργανα και το κάθε παιδί είχε την ευκαιρία να αυτοσχεδιάσει πάνω σε διάφορα ρυθμικά μοτίβα. Καθώς όμως τα παιδιά του συγκεκριμένου σχολείου κατάγονται από μουσικές 4

5 οικογένειες, τους ζητήθηκε να φέρουν όργανα από το σπίτι και να παρουσιάσουν από ένα κομμάτι. Αυτό έγινε κυρίως για να ενδυναμωθεί η ενεργή συμμετοχή στην τάξη μέσω της μουσικής εκτέλεσης, όπως φαίνεται παρακάτω: Παρουσίαση μουσικού κομματιού στην τάξη Μάλιστα, σε ένα από τα μαθήματα ήρθε ο γιος του διευθυντή για να παρουσιάσει το μουσικό όργανο της λύρας. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία όχι μόνο να 5

6 ακούσουν αλλά και να παίξουν αυτοσχεδιαστικά με αυτήν, στα πλαίσια της μουσικής επιμόρφωσής τους. Τα παιδιά παίζουν ρυθμικά με τη λύρα 6

7 Αφού τα παιδιά εξοικειώθηκαν με την ιδέα της ενεργής συμμετοχής στην τάξη προχωρήσαμε στην εκμάθηση κάποιων βασικών στοιχείων της μουσικής εκτέλεσης, συνδυάζοντας έτσι τη Ρομά κουλτούρα με τη Βυζαντινή και Ευρωπαϊκή. Ουσιαστικά, θέλαμε να δώσουμε στα παιδιά καινούργια γνώση και όχι μια αναπαραγωγή της ήδη υπάρχουσας, έτσι ώστε να γνωρίσουν και άλλες πτυχές της μουσικής εκτέλεσης (αυτό αργότερα το κάναμε με τη σύνταξη εκθέσεων). 7

8 Διαφορά νοτών και σημαδιών της Ευρωπαϊκής και Βυζαντινής μουσικής Στη συνέχεια περάσαμε στο κύριο μέρος του project που είναι η εκμάθηση ανάπτυξη γραπτού και προφορικού λόγου χρησιμοποιώντας θέματα που σχετίζονται με τη μουσική γενικότερα. Η όλη ιδέα της εργασίας προήλθε 8

9 από συζητήσεις με δασκάλους του σχολείου σχετικά με τον τρόπο προσέλκυσης των παιδιών όσον αφορά την ανάγνωση και τη γραφή. Ύστερα από συγκέντρωση απόψεων αποφασίσαμε ότι ένας καλός τρόπος που θα δημιουργούσε στα παιδιά ευχάριστο κίνητρο να ασχοληθούν με αυτό ήταν να διαλέξουμε διάφορα μουσικά θέματα, τα οποία θα τα χρησιμοποιούσαμε για γραπτή ανάπτυξη. Προτού όμως προχωρήσουμε σε αυτό θεωρήσαμε σκόπιμο να κάνουμε μια εισαγωγή η οποία αφορά την ανάπτυξη προφορικού λόγου μέσα από την έκφραση συζήτηση θεμάτων που αφορούν τα παρακάτω: 1. μουσικό-χορευτικός 2. μουσικολόγος 3. μουσικοθεραπεία 4. μουσικός-παραγωγός 5. μουσικότητα 6. μουσικόφιλος (και άλλες) 9

10 Τα παιδιά μέσα από αυτήν τη διαδικασία βρήκαν όχι μόνο τη σημασία των λέξεων αλλά προχωρήσαμε και στην ετυμολογική ανάλυση αυτών δίνοντας έτσι την ευκαιρία να τις μάθουνε σε βάθος. Η ίδια διαδικασία επαναλήφθηκε, μόνο που αυτήν τη φορά δόθηκε σαν εργασία για το σπίτι. Με λίγα λόγια, τα παιδιά έπρεπε να βρούνε παρόμοιες λέξεις, να γράψουν τη σημασία τους και έπειτα να τις παρουσιάσουν στην τάξη (ανάπτυξη γραπτού και προφορικού λόγου). 10

11 Παιδί Ρομά διαβάζει στην τάξη το νόημα των λέξεων που βρήκε (στα πλαίσια της εργασίας της τάξης) Αυτή η δραστηριότητα βοηθάει πολύ τα παιδιά στο να ξεπεράσουν γλωσσικές δυσκολίες που αφορουν τη γραφή και την έκφραση, ενώ παράλληλα μαθαίνουν σημαντικά στοιχεία που αφορούν τη μουσική αλλά και έννοιες σχετικά με τη μουσική δημιουργικότητα και έκφραση. 11

12 Στην επόμενη δράση ζητήθηκε από τα παιδιά να γράψουν μια έκθεση που αφορούσε είτε τη βιογραφία διάσημων (Ελλήνων και Ξένων) συνθετών ή το αγαπημένο τους μουσικό όργανο ή ένα μουσικό στυλ. Το συγκεκριμένο παιδί Ρομά έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην παρουσίαση του γερμανού συνθέτη, Μπετόβεν 12

13 Καθώς όμως ο σκοπός της παρουσίασης δεν ήταν μόνο η απλή ανάγνωση των πληροφοριών αλλά η περίληψη, έτσι ώστε τα παιδιά να μάθουν να εκφράζονται σωστά και δημιουργικά, τονίζοντας το προσωπικό τους στοιχείο, η εργασία του επόμενου μαθήματος δεν περιορίστηκε μόνο στην απλή καταγραφή πληροφοριών αλλά στη δημιουργία μιας γραπτής περίληψης που το κάθε παιδί εξηγούσε με δικά του λόγια τις πληροφορίες που βρήκε. Ιδιαίτερα η παρουσίαση των εργασιών στην τάξη βοήθησε τα παιδιά όχι μόνο να διορθώσουν γλωσσικές δυσκολίες αλλά και να αποκτήσουν πρωτοβουλία και αυτοπεποίθηση. Δραστηριότητες αυτοσχεδιασμός με κρουστά όργανα δημιουργία ρυθμικών μοτίβων μουσική εκτέλεση μικρών ορχηστρών 13

14 συζήτηση έκφραση με θέμα διάφορους μουσικολογικούς όρους αποτύπωση ιδεών και απόψεων με θέματα τα μουσικά επαγγέλματα, μουσικά στυλ, βιογραφίες μουσικών/συνθετών κ.α μουσική αποτύπωση των γραπτών ιδεών στα κρουστά όργανα ερευνητικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν μηχανές αναζήτησης (google), προφορικές παραδόσεις και γραπτά ιστορικά (και άλλα) κείμενα μουσικές αναφορές βασισμένες στα θέματα των παιδιών με μουσικό-εκτελεστικές προεκτάσεις. παρουσίαση των εκθέσεων των παιδιών στην τάξη Τα περισσότερα παιδιά ανταποκρίθηκαν θετικά στο ρόλο των μικρών ερευνητών που έπρεπε να βρούνε πληροφορίες σχετικά με κάποια θέματα όπως είναι το 14

15 αγαπημένο μουσικό όργανο και τη βιογραφία ενός μουσικού συνθέτη. Ενώ πολλά από τα παιδιά βρήκαν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τα παραπάνω, δόθηκε ιδιαίτερη βάση όχι στην αποστήθιση του κειμένου αλλά στην περίληψη έτσι ώστε τα παιδιά μέσω του προφορικού λόγου να μπορέσουν να εξηγήσουν το θέμα στα υπόλοιπα παιδιά με δικές τους λέξεις ή φράσεις. Κάτι τέτοιο είχε ως αποτέλεσμα να αποκτήσουν ευκολία όχι μόνο στην ανάγνωση αλλά και στην προφορική τους ομιλία και επικοινωνία. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις που υπήρχαν έντονα γραμματικά λάθη ή νοηματικές ασάφειες τα παιδιά έπρεπε να διορθώσουν το κείμενο και να το παρουσιάσουν ξανά διορθωμένο. Στο τέλος, όλα τα παιδιά πήραν ένα μπράβο γραπτώς έτσι ώστε να αυξηθεί η αυτοπεποίθηση αλλά και η επιβεβαίωση ότι κάνανε κάτι δημιουργικό και χρήσιμο. 15

16 Έκθεση παιδιού Ρομά με θέμα το αγαπημένο μουσικό όργανο 16

17 Η Ε Τάξη Καψωχορίου μετά το τέλος της παρουσίασης των εκθέσεών τους 17