Editorial Πωλήσεις επιχειρήσεων του κλάδου διαλογήςτυποποίησης-συσκευασίας νωπών οπωροκηπευτικών * σε ευρώ 2008 2009 2010 2011** ΣΥΝΟΛΟ 440.063.008 410.516.327 451.446.834 - Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί - ICAP Γιάννης Πανάγος Εκδότης Διευθυντής Το εμπόριο ανακαλύπτει τις Ομάδες Μια προσεκτική ματιά στα στοιχεία που σχετίζονται με τις ελληνικές ε- ξαγωγές νωπών αγροτικών προϊόντων δείχνει καθαρά, όχι μόνο τη δυναμική που παρουσιάζει ο συγκεκριμένος κλάδος, αλλά και τις βελτιώσεις που επιδέχεται προκειμένου να κατοχυρώσει τη θέση του στις διεθνείς αγορές. Χρόνο με το χρόνο, μάλιστα, οι επιχειρήσεις διαλογής, τυποποίησης και συσκευασίας νωπών οπωροκηπευτικών, στην αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτει και ο κύριος όγκος των εξαγωγών, αντιλαμβάνονται πως η παρουσία τους στις αναπτυγμένες αγορές θα είναι συνάρτηση της δυνατότητάς τους να συνεργάζονται με τους καλλιεργητές, καθοδηγώντας στην ουσία την παραγωγική τους διαδικασία. Η προσπάθεια έχει να κάνει τόσο με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των παραγόμενων προϊόντων όσο και με τα κόστη παραγωγής, συνάρτηση των οποίων είναι τελικά η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων αυτών στις διεθνείς αγορές. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τον τελευταίο καιρό αποτελεί συνειδητή επιλογή των περισσότερων επιχειρήσεων του κλάδου η προτροπή για τη δημιουργία Ομάδων Παραγωγών, μέσω των οποίων μπορεί να διευκολυνθεί η καλύτερη οργάνωση της παραγωγής, ο περιορισμός στα κόστη των εισροών και η τήρηση των προδιαγραφών που υπαγορεύονται από το λιανεμπόριο διεθνώς. Fresher 6 / 2013 3 03_05_Editorial_Periexomena.indd 3 11/12/13 6:37 PM
Περιεχόμενα 40 αυξημένες τιμές για την ποικιλία ναβελίνες σηματοδότησαν την έναρξη της φετινής σεζόν για το πορτοκάλι. BRANDING 36 Η υπεραξία από το brand name δεν μετριέται ποσοτικά, αλλά αποδίδεται με την αύξηση των πωλήσεων 34 μελέτη της ICAP για τα νωπά οπωροκηπευτικά νεα απ ΟλΟ ΤΟν κοσμο 9 Σε πτωτική τροχιά η παραγωγή πυρηνόκαρπων 10 Περισσότερη βιταμίνη C στο ροδάκινο σε κονσέρβα 10 Η γεωθερμία ανοίγει νέους δρόμους στα θερμοκήπια 10 Αύξηση 17% στην εξαγωγή ελληνικών φρουτολαχανικών 11 Εξαιρούνται από τις επιλέξιμες ενισχύσεις τα θερμοκήπια 12 Έναρξη με θετικό πρόσημο για το ισπανικό ρόδι 12 Πιο πολλά φρούτα, πιο λίγη ζάχαρη στις μαρμελάδες 12 Κοινό μέτωπο Νοτίων για μέτρα στα οπωροκηπευτικά ελαιολαδο και ελιεσ 58 Aνάμεσα στην επέκταση του σήματος ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτας» και στη δημιουργία μίας πανελλήνιας ονομασίας ΠΓΕ στα πρότυπα της Φέτας βρίσκονται παραγωγοί και μεταποιητές της ελιάς Καλαμών συνεντευξη 62 Αλέξανδρος Πουλής: «Θέλουμε να αξιοποιούμε στο 100% τα προϊόντα των συνεργαζόμενων παραγωγών μας» λαχανικο Για ΟλΟ ΤΟ ΧρΟνΟ 56 Επενδύσεις σε μηχανήματα όχι μόνο για τις καλλιεργητικές φροντίδες αλλά και για τη μεταποίηση απαιτεί η καλλιέργεια του καρότου Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική ή μερική, η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. @ Fresher Ειδική έκδοση με τις πιο φρέσκες ειδήσεις για ό,τι νεότερο συμβαίνει στον κλάδο των οπωρολαχανικών. Για συνεχή ενημέρωση μπορείτε να επισκέπτεστε και τη διαδικτυακή πύλη ενημέρωσης: www.agronews.gr 4 Fresher 11 / 2013 03_05_Editorial_Periexomena.indd 4 11/12/13 6:37 PM
54 Περήφανη επάνοδο στις διεθνείς αγοράς ζητά η ελληνική φράουλα, μετά το περσινό μποϊκοτάζ φακελοσ: Θερμοκηπια 14 Στην τρίτη γενιά ο τομέας των θερμοκηπίων 18 Νέα συγκροτήματα μαμούθ, από μεγάλoυς παίκτες 22 Τσαμπί, ντοματίνι, βελανίδι ζητά η αγορά ντομάτας 26 Με σταθερή διεθνή παρουσία το ελληνικό αγγούρι 28 Ελληνική πιπεριά με εξαγωγικό προσανατολισμό 30 Νωπά ή κατεψυγμένα τα φυλλώδη λαχανικά στην αγορά φακελοσ: αγορα φρουτων 42 Μειωμένη ζήτηση και ελλειμματική σοδειά στο λεμόνι 44 Ισχυρή παρουσία στη διεθνή αγορά για το ακτινίδιο 46 Με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό το μήλο 48 Ωριμάζει το ελληνικό ρόδι και έχει υψηλή ζήτηση για γλυκα κερασια 50 Ερευνητική εργασία του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων Δέντρων Νάουσας αναδεικνύει την άμεση σχέση των καιρικών συνθηκών με τη γεύση και το άρωμα στο κεράσι εκδηλωσεισ 9 Η βιολογική γεωργία του μέλλοντος στο επίκεντρο της κορυφαίας εμπορικής διεθνούς έκθεσης BioFach στις 12-15 Φεβρουαρίου 2014 στη Νυρεμβέργη 66 Καινοτομίες στη βιομηχανία φρέσκων φρούτων και λαχανικών και μια πλήρης γκάμα από προϊόντα ξεδιπλώνονται στην «καρδιά» του Βερολίνου, στην έκθεση Fruit Logistica, τον ερχόμενο Φεβρουάριο Fresher 11 / 2013 5 03_05_Editorial_Periexomena.indd 5 11/12/13 6:37 PM
Εισαγωγή Μόνο τα αυτονόητα φτάνουν για την προστασία των φρούτων Με αφορμή το ακτινίδιο, οι δραστήριες οργανώσεις παραγωγών διεκδικούν να έχουν εξασφαλισμένο το προϊόν τους Εξαγωγές, αυξημένη ζήτηση, πιστοποιγημένη ποιότητα, ικανοποιητικές τιμές. Όλα αυτά χαρακτηρίζουν την αγορά των ελληνικών φρούτων και των λαχανικών, αλλά κάτι λείπει: Η φροντίδα για τα αυτονόητα. Ποια είναι αυτά; Να έχουμε φρούτα και φέτος και του χρόνου, να μπορούμε να κλείσουμε συμφωνίες/συμβόλαια και να μην χάνονται εκατομμύρια ευρώ σε ε- μπόρευμα και σε αποζημιώσεις. Η ανάγκη για να προστατευτεί η ελληνική 6 παραγωγή ακτινιδίου, όπως και του ροδάκινου, των μήλων κ.λπ. οδηγεί 13 οργανώσεις από όλη την Ελλάδα στο να ιδρύσουν την Ένωση Ομάδων Παραγωγών Ελλάδας. Πρωτεργάτες είναι όσοι θέλουν πραγματικά να παράγουν και να πωλούν τα φρούτα τους, αντί να εξαρτώνται από τις αποζημιώσεις. Οι φετινές χαλαζοπτώσεις σε πολλές περιοχές και σε πολλών ειδών καλλιέργειες έδειξαν το μέγεθος της καταστροφής, που μπορεί να επέλθει, χωρίς την ενεργητική προστασία, είτε είναι αντιχαλαζικά δίχτυα, είτε αντιπαγετικοί ανεμιστήρες, είτε με εναέρια μέσα. Σύμφωνα με την επιστολή που έ- στειλαν στα δύο αρμόδια υπουργεία οργανώσεις παραγωγών ακτινιδίων από 5 νομούς, «ο ΕΛ.Γ.Α. εισπράττει ετησίως (πάγια ανά 58 ευρώ/στρέμμα), 3.654.000 ευρώ», από συνολικά 63.000 στρέμματα ακτινιδίου. Εάν η προστασία των καλλιεργειών γινόταν με εναέρια μέσα, τότε όχι μόνο δεν θα χρειαζόταν να δοθούν οι αποζημιώσεις, που ούτως ή άλλως είναι ισχνές, αλλά θα γλίτωνε ο ΕΛΓΑ και τα άλλα προϊόντα των ίδιων περιοχών, που απειλούνται κάθε χρόνο από το χαλάζι. Επίσης, θα γλίτωνε και τα έξοδα για τις μετακινήσεις των εκτιμητών-γεωπόνων. Οι παραγωγοί στην επιστολή τους ρωτούν: «Γιατί επί τόσα χρόνια δεν δημιουργήθηκε ενεργητική προστασία ειδικότερα στους νομούς αυτούς, οι οποίοι συνεισφέρουν τεράστιο ποσό με τα ακτινίδια ιδιαιτέρως και α- φήνονται οι φυτείες αυτές και τόσες άλλες Γιατί επί τόσα χρόνια δεν εφαρμόστηκε ενεργητική προστασία ειδικότερα στους νομούς με πολλά ακτινίδια; φυτείες στο έλεος των καιρικών συνθηκών;» Η απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να δοθεί και θα δοθεί εν καιρώ, κατόπιν ειδικής έρευνας, συμπληρώνουν οι ίδιοι. Τα παράδοξα των εισφορών Στην ίδια επιστολή οι παραγωγοί διερωτώνται πώς «μολονότι εισπράττει ο ΕΛ.Γ.Α τεράστια ποσά, κατορθώνει να περιορίσει στο ελάχιστον τις αποζημιώσεις των αναγκαστικά ασφαλισμένων (;) αγροτών;» Τα παραδείγματα που δίνουν είναι τα παρακάτω και επιτρέπουν στον καθένα να βγάλει τα συμπεράσματά του: Άρθρο 9 της ΚΥΑ 157502/27.7.2011 (ΦΕΚ 1668Β ): Σε περίπτωση παγετού που προβλέπει το άρθρο 6 της ίδιας ΚΥΑ ο ΕΛ.Γ.Α δεν αποζημιώνει ποσοστό 30% της παραγωγής, που πάγωσε. Αποζημιώνει μόνο το 88% για το ε- πιπλέον του αναποζημίωτου καταστραφέντος ποσοστού 30% της όλης παραγωγής. Άρθρο 4 παρ. 2 της ίδιας ΚΥΑ: Μόνο τις σπαραγγοφυτείες (και όχι τις ακτινιδιοφυτείες) αποζημιώνει ο ΕΛ.Γ.Α για τη μείωση της παραγωγής της επομένης (από του έτους της επισυμβάσεως της ζημίας) καλλιεργητικής περιόδου. Απορούμε με ποια λογική α) ασφαλίζεται για το επόμενο έτος η σπαραγγοφυτεία (η οποία είναι καλυμμένη στο χώμα και σκεπασμένη με πλαστικό επικάλυμμα) και β) δεν ασφαλίζεται η ακτινιδιοφυτεία, η οποία το επόμενο έτος δεν αποδίδει καρπό στο επόμενο τμήμα του κλώνου από του σημείου που επλήγη (ο κλώνος) από τη χαλαζόπτωση. Καθορίσθηκε πάγια εισφορά ανά στρέμμα 58 ευρώ ετησίως για το ακτινίδιο, ενώ για το σπαράγγι είχε καθορισθεί το ποσό των 53,4 ευρώ ανά στρέμμα έως την άνοιξη του 2011, όταν περιορίσθηκε σε 28,1, κατόπιν των διαμαρτυριών των σπαραγγοπαραγωγών, κατά τη διάρκεια των πανελλήνιων αγροτικών καταλήψεων. Μη διαμαρτυρηθέντες οι ακτινιδιοπαραγωγοί, παρέμεινε εις βάρος τους το ποσόν των 58 ευρώ ανά στρέμμα ετησίως. Όμως το θέμα αυτό θα πρέπει να επιλυθεί ό- χι με διαμαρτυρίες, αλλά με ορθολογισμό και εν απολύτω δικαίω, σε σύγκριση όχι μόνο με τα άλλα προϊόντα, αλλά αναλόγως της κάθε α- σφαλιζόμενης ακτινιδιοφυτείας. Μιας και εκδίδονται (υποχρεωτικά) τιμολόγια από τους αγοραστές όλων των ακτινιδίων, θα πρέπει να πληρώνουν οι ακτινιδιοπαραγωγοί το ποσοστό 4% (που ορίζει ο ν.3877/2010) επί της αξίας του πωλουμένου προϊόντος. Fresher 11 / 2013 06_07_EISAGWGH_APOPSH.indd 6 11/12/13 4:33 PM
Εισαγωγή Fresher 11 / 2013 7 06_07_EISAGWGH_APOPSH.indd 7 11/12/13 4:03 PM
Νέα απ την Ελλάδα και τον κόσμο ντός ορίων οικιστικών περιοχών και έγκριση τύπου θερμοκηπίου (στατική επάρκεια) από την αρμόδια υπηρεσία. Οικονομικές ενισχύσεις 15% ως 50% ανάλογα με την περιφέρεια για τους επενδυτές. Επιδότηση ως 50% σε θερμοκηπιακές μονάδες από τον Αναπτυξιακό Μέσω Αναπτυξιακού Νόμου και των Σχεδίων Βελτίωσης μπορεί ένας αγρότης να επενδύσει σε ε- γκατάσταση ή επέκταση θερμοκηπίου, λαμβάνοντας επιδότηση για το 30-50% της επένδυσης. Στην περίπτωση του Αναπτυξιακού, σύμφωνα με τους μελετητές, η προθεσμία που έληξε στις 31 Ο- κτωβρίου, δεν ήταν αρκετή για να μπουν νέες επενδύσεις σε θερμοκήπια και όλοι τώρα οι ενδιαφερόμενοι ετοιμάζονται για την επόμενη περίοδο υποβολής των αιτήσεων, που λήγει τον Απρίλιο του 2014. Αυτό συνέβη γιατί πρόσφατα άλλαξε ο Επενδυτικός Νόμος και δεν υπήρχε αρκετός χρόνος να προετοιμαστούν οι ενδιαφερόμενοι και να δουν τι συμφέρει. Οικονομικές ενισχύσεις από 15% έως και 50% ανάλογα με την περιφέρεια μπορούν να έχουν μέσα από τον επενδυτικό νόμο, ό- σοι θελήσουν να ασχοληθούν επιχειρηματικά με την κατασκευή και λειτουργία θερμοκηπίου. Ο ελάχιστος προϋπολογισμός των έργων που μπορούν να ενταχθούν πρέπει να είναι 100.000 ευρώ. Οι απαραίτητες αδειοδοτήσεις που χρειάζονται για να υποβάλει κάποιος φάκελο χρηματοδότησης στον επενδυτικό νόμο είναι άδεια πολεοδομίας και υγειονομικής υ- πηρεσίας όταν εγκαθίστανται ε- Σχέδια Βελτίωσης Η περίοδος υποβολής αιτήσεων για Σχέδιο Βελτίωσης με κατασκευή ή επέκταση θερμοκηπίου έχει λήξει και οι ενδιαφερόμενοι αγρότες επενδυτές βρίσκονται στη φάση των εγκρίσεων και της υλοποίησης. Προκειμένου να προχωρήσουν στην επόμενη φάση και να κατατεθεί η αίτηση πληρωμής της α δόσης θα πρέπει να πληρούνται οι εθνικές προδιαγραφές, με τα εξής έγγραφα: i. Έγκριση τύπου για τυποποιημένα θερμοκήπια. ii. Για τα θερμοκήπια υψηλού τολ και για τα χωρικού τύπου, υπεύθυνη δήλωση ότι γνωρίζει τις σχετικές τεχνικές προδιαγραφές. iii. Αναλυτική επιμέτρηση. Ευρωπαϊκή πατέντα στο καινοτόμο ΑΜΙΝΟ 16 Πήραν πίσω τον ενιαίο φόρο στα θερμοκήπια Ευρωπαϊκή πατέντα στον τομέα των οργανικών λιπασμάτων έ- λαβε στις 2 Οκτωβρίου 2013 τo AMINO 16, ένα καινοτόμο ελληνικό προϊόν που παρασκευάζεται από την εταιρεία Ελληνική Βιομηχανία Υδρολυμένης Πρωτεΐνης (ΕΒΥΠ). Το ΑΜΙΝΟ 16 είναι ένας πρωτοποριακός βιο-ενεργοποιητής που περιέχει 16 ελεύθερα L -αμινοξέα, άμεσα αναγνωρίσιμα και συμβατά με τη φυσιολογία των φυτών και παράλληλα, απόλυτα απαραίτητα για την ανάπτυξη τους. Πρόκειται για ένα μοναδικό μίγμα αμινοξέων, ιδανική πηγή θρέψης των φυτών, που παράγεται από πρώτες ύλες άριστης ποιότητας, αποκλειστικά φυτικής προέλευσης. Η χρήση του AMINO 16, ειδικότερα στα κρίσιμα στάδια της ανάπτυξης των φυτών, όταν οι απαιτήσεις για πρωτεϊνική σύνθεση είναι ιδιαίτερα αυξημένες, έχει α- ποδειχθεί πως συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της ανάπτυξης τους, ενώ δεν αφήνει κανενός είδους κατάλοιπα στα φυτά, το χώμα ή το νερό. Λόγω του χαμηλού του ph απορροφάται εύκολα από τα φυτά και καθίσταται ακόμη πιο αποτελεσματικό σε όλες σχεδόν τις καλλιέργειες, ενώ συνδυάζεται πολύ εύκολα με τα περισσότερα λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά. Πηγή: www.evyp.gr Στροφή 180 μοιρών από την κυβέρνηση στο θέμα της φορολόγησης των κτισμάτων γεωργικής χρήσης: Με ανακοίνωση που ε- ξέδωσε την Τρίτη 29 Οκτωβρίου το υπουργείο Οικονομικών ξεκαθαρίζει ότι οι αποθηκευτικοί χώροι και όλα τα αγροτικά και κτηνοτροφικά κτίσματα (από μαντριά μέχρι θερμοκήπια) εντός αγροτικής γης δεν πρόκειται να φορολογηθούν στο πλαίσιο του νέου ενιαίου φόρου ακινήτων. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο ανακοινωθέν: «Το Υπουργείο Οικονομικών διευκρινίζει ό- τι στο νέο νομοσχέδιο για τα α- κίνητα (ΕΝΦΑ) οι αποθηκευτικοί χώροι που βρίσκονται σε α- γροτική γη (γεωργικών μηχανημάτων, θερμοκήπια, στάνες κλπ) δεν πρόκειται να φορολογηθούν». Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι- σύμφωνα με τη διατύπωση του Οικονομικών- η εξαίρεση από το φόρο δεν αφορά σε τυχόν αποθήκες που διατηρούν αγρότες στο οικόπεδο του σπιτιού τους παρά μόνο σε κτίσματα εντός του αγροτεμαχίου. Επιπλέον, μέχρι στιγμής, δεν υ- πάρχει καμία υπαναχώρηση από το υπουργείο στο θέμα της φορολόγησης της αγροτικής γης ή της διάκρισης μεταξύ επαγγελματιών αγροτών ή ετεροεπαγγελματιών. 8 Fresher 11 / 2013 08_13_Nea_kosmos.indd 8 11/12/13 4:39 PM
Η βιολογική γεωργία με τη ματιά της BioFach Η βιολογική γεωργία του μέλλοντος είναι το κεντρικό θέμα της κορυφαίας εμπορικής διεθνούς έκθεσης BioFach που θα πραγματοποιηθεί 12-15 Φεβρουαρίου 2014 στη Νυρεμβέργη. Οι διεθνείς παίκτες του κλάδου θα συμβάλουν στη διαμόρφωση της αγοράς, το βιολογικό κίνημα και τις πολιτικές για ένα πιο βιώσιμο κόσμο. Βασικό ερώτημα θα είναι ποια κατεύθυνση θα έ- χει η βιομηχανία στο μέλλον και πώς θα είναι η βιολογική γεωργία του αύριο. Η BioFach του 2014, στο εκθεσιακό κέντρο της Νυρεμβέργης, όχι μόνο εμπνέει απόψεις, προσφορές, ιδέες αλλά αναζητά και πιθανές λύσεις για τις τρεις βασικές πτυχές αυτού του κυρίου θέματος - πόροι, επιπτώσεις και διαφάνεια. Για άλλη μια φορά, οι περίπου 2.400 εκθέτες και πάνω από 40.000 επισκέπτες α- ναμένεται να παρακολουθήσουν την κορυφαία εμπορική έκθεση BioFach και τη διεθνή έκθεση Vivaness, για τη φυσική προσωπική φροντίδα. Πηγή: www.biofach.de Λιγότερα τα πυρηνόκαρπα στην Ευρώπη φέτος Σε πτωτικά επίπεδα κυμάνθηκε φέτος η ευρωπαϊκή παραγωγή πυρηνόκαρπων η οποία υπολογίζεται σε 3,97 εκατ. τόνους φέτος, με μία πτώση 7% από πέρυσι. Η κύρια αιτία για την πτώση είναι οι καιρικές συνθήκες, με ε- ξαίρεση την ισπανική παραγωγή που δεν επηρεάστηκε από αυτές. Βασικοί παραγωγοί νεκταρινιών και ροδάκινων είναι η Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και Γαλλία. Σε 4,23 εκατ. τόνους διαμορφώθηκε η παραγωγή το 2012, ενώ 260.000 τόνους λιγότερη ήταν η παραγωγή φέτος. Να σημειωθεί ότι Ελλάδα και Ιταλία επηρεάστηκαν περισσότερο από την πτώση, ενώ η Ισπανία εμφάνισε μικρή ά- νοδο στην παραγωγή. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κεράσια προέρχονται από την Πολωνία, την Ιταλία και την Ισπανία. Οι συνολικές εξαγωγές ροδάκινων και νεκταρινιών την περίοδο 2012-2013 κυμάνθηκαν στα 450 εκατ. δολάρια, παρουσιάζοντας αύξηση 15% από το προηγούμενο έτος. Οι κύριοι προορισμοί των ε- ξαγωγών ήταν η Ρωσία, η Ουκρανία και η Ελβετία, ενώ εξάγονται περισσότερα από όσα εισάγονται. Πηγή: www.usda.com Fresher 11 / 2013 9 08_13_Nea_kosmos.indd 9 11/12/13 4:40 PM
Νέα απ την Ελλάδα και τον κόσμο Νέους δρόμους ανάπτυξης στα θερμοκήπια ανοίγει η γεωθερμία Φρέσκα κηπευτικά και συγκεκριμένα ντομάτα, αγγουράκι και πιπεριές, θα παράγουν τα νέα σύγχρονα υδροπονικά θερμοκήπια που κατασκευάζουν στην περιοχή του γεωθερμικού πεδίου Ερασμίου, στο νομό Ξάνθης, οι εταιρείες Θερμοκήπια Θράκης κι Αγρόκτημα Θράκης των ομίλων Πλαστικά Θράκης κι Έλαστρον, αξιοποιώντας τη γεωθερμία. Η πρώτη φάση της ε- πένδυσης αναπτύσσεται σε έκταση 40 στρεμμάτων, έχει προϋπολογισμό δαπάνης 4 εκατ. ευρώ, με προοπτική να τεθεί σε λειτουργία στην αρχή του 2014 με την πρώτη παραγωγή στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Η καλλιέργεια θα γίνεται με την υ- δροπονική μέθοδο και χρήση του γεωθερμικού ρευστού της περιοχής, που φθάνει σε θερμοκρασία τους 60oC, ενώ στη συνέχεια το νερό θα επιστρέφει στο υπέδαφος. Στο στάδιο της πρώτης φάσης της επένδυσης, θα απασχολούνται στα θερμοκήπια συνολικά περί τα 40-45 άτομα. Η Άρνισσα γνωρίζει καλά τα φρούτα και λαχανικά Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Άρνισσας πρωτοϊδρύθηκε το 1927 στο νομό Πέλλας, στους πρόποδες του όρους Βόρας, το γνωστό Καϊμακτσαλαν, πλάι στη λίμνη Βεγορίτιδα. Έ- χει αναγνωριστεί ως «Ομάδα Παραγωγών», σύμφωνα με τον Καν (ΕΚ) 2200/96, στην κατηγορία «Φρούτα και Λαχανικά». Τα μέλη της ομάδας παράγουν προϊόντα ποιοτικά και ξεχωριστά, με ιδιαίτερη φρεσκάδα, χρώμα, μοναδική γεύση και άρωμα, ζουμερά και λαχταριστά, κεράσια (1.000 τόνους), συμπύρηνα ροδάκινα (10.000 τόνους), επιτραπέζια ροδάκινα και νεκταρίνια (1.000 τόνους), μήλα (20.000 τόνους), αχλάδια, δαμάσκηνα. Περισσότερη βιταμίνη C στο ροδάκινο σε κονσέρβα Αυξημένες 17% οι εξαγωγές οπωροκηπευτκών Διατηρούν τις βιταμίνες και τα θρεπτικά τους συστατικά τα κονσερβοποιημένα ροδάκινα και μάλιστα κάποια θρεπτικά στοιχεία, ό- πως η βιταμίνη C, αυξάνονται μετά τη διαδικασία της κονσερβοποίησης. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μελέτη του Πανεπιστημίου του Όρεγκον και του Ινστιτούτου Linus Pauling που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Science of Food and Agriculture. Σύμφωνα με τη μελέτη, τα κονσερβοποιημένα ροδάκινα είναι διατροφικά ισάξια με τα νωπά, ενώ η συγκέντρωση βιταμίνης C στην κονσέρβα ήταν τετραπλάσια της συγκέντρωσης στο νωπό ροδάκινο. Διαπιστώθηκε ό- τι τα αντιοξειδωτικά, η βιταμίνη Α και η βιταμίνη C αυξήθηκαν ενώ τα επίπεδα φολικού οξέος πολλαπλασιάστηκαν μέχρι και δέκα φορές σε σχέση με τα νωπά. Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας, η περιεκτικότητα θρεπτικών συστατικών στα κονσερβοποιημένα ροδάκινα είναι συγκρίσιμη με την αντίστοιχη περιεκτικότητα θρεπτικών συστατικών που έχουν τα νωπά ροδάκινα. Δεν υπάρχουν στατιστικά σημαντικές μειώσεις σε αυτές τις διατροφικές παραμέτρους ανάμεσα στα νωπά εκπύρηνα ροδάκινα και τα κονσερβοποιημένα συμπύρηνα ροδάκινα. H εξαγωγή ελληνικών φρουτολαχανικών σημείωσε αύξηση 17% σε αξία σε σύγκριση με πέρυσι και ανήλθε συνολικά στα 559,478 εκατ. ευρώ, ενώ η αύξηση σε όγκο κατά 7,8% για να φθάσει 829.678,7 τόνους, σύμφωνα με τα στοιχεία του Incofruit Hellas. Αναλυτικότερα, τα λαχανικά αυξήθηκαν κατά 5,4% σε όγκο, που α- νέρχεται σε 120.942,9 τόνους, αξίας 123,267 εκατ. ευρώ με ιδιαίτερη επισήμανση στην αύξηση των αγγουριών σε 22,131 εκατ. ευρώ (+37,8%) και τις ντομάτας σε 8,733 εκατ. ευρώ (+24,5%). Οι εξαγωγές φρούτων ανήλθαν σε 708.735,8 τόνους (+8,2%) αξίας 436,211 εκατ. ευρώ (+16,5%) παρά τη μείωση ροδάκινων και νεκταρινιών (- 32% περίπου) λόγω ζημιών από χαλάζι. Ακολουθούν πορτοκάλια με 98,854 εκατ. ευρώ (+27,9%), μανταρίνια 17,613 εκατ. ευρώ (+71,57%), φράουλες με 45,312 εκατ. ευρώ (+15,5% ρεκόρ εξαγωγών), μήλα 9,670 εκατ. ευρώ (+5,4%) και ακτινίδια 48,637 εκατ. ευρώ (6,7%). Τα κεράσια υ- περέβησαν κάθε προσδοκία με τις εξαγωγές να αυξάνονται κατά 158%, αξίας 36,430 εκατ. ευρώ. Πηγή: www.incofruit.gr 10 Fresher 11 / 2013 08_13_Nea_kosmos.indd 10 11/12/13 4:40 PM
Ηγέτης στην Ευρώπη το ιταλικό πράσινο σπαράγγι «Καινοτομία, προώθηση και ε- πιθετικές στρατηγικές πώλησης» είναι το τρίπτυχο της επιτυχημένης συνταγής που προτείνει ο Λουτσιάνο Τρεντίνι επικεφαλής του Euroasper για την εξαγωγική στρατηγική της Ιταλίας στα σπαράγγια. To 2012 η επαρχία του Βένετο αναδείχθηκε πρωταθλήτρια στην παραγωγή σπαραγγιών με συνολική καλλιεργήσιμη έκταση 1.626 εκταρίων (16.260 στρέμματα), ακολούθησαν η Καμπανία με 1.340 εκτάρια (13.400 στρέμματα), η Πούλια με 1.273 εκτάρια (12.730 στρέμματα) και η Εμίλια Ρομάνα με 703 εκτάρια (7.030 στρέμματα). Η Ιταλία αναδεικνύεται ο ηγέτης στην Ε.Ε. στην καλλιέργεια του πράσινου σπαραγγιού τη στιγμή που Γερμανία και Ισπανία καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στην παραγωγή άσπρων σπαραγγιών. Το 45% της παγκόσμιας παραγωγής πια καλλιεργείται στην Αμερική (29.4% το 2000), με την Ευρώπη να έρχεται δεύτερη παράγοντας το 26% (19% το 2000). Πηγή: www.fruitnet.com Εκτός των συνδεδεμένων τα θερμοκήπια Κατηγορηματική ή- ταν η απάντηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Αθανάσιου Τσαυτάρη, στην ερώτηση βουλευτών της Κρήτης σχετικά με το αν θα ενταχθούν στο καθεστώς των θερμοκηπιακών καλλιέργειών, οι ο- ποίες εξαιρούνται οριστικά α- πό την παλλέτα των επιλέξιμων προϊόντων για επιδότηση. Όπως σημειώνει ο υπουργός, κανονιστικά δεν είναι δυνατόν να ενισχυθούν όλοι οι τομείς. Ε- ξαιρούνται τα προϊόντα που δεν έχουν ποτέ λάβει στήριξη (ορνιθοπαραγωγή, θερμοκηπιακές καλλιέργειες κ.λπ.), καθώς και τομείς που δεν συμβάλλουν στην παροχή δημόσιων αγαθών (χοίρειο κρέας, καπνός). Η Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης της νέας ΚΑΠ, αν και δεν κατέστη δυνατό, προσπάθησε να αρθούν οι περιορισμοί. Επιπλέον, τα κονδύλια για τις συνδεδεμένες ενισχύσεις α- ποτελούν μέρος του εθνικού φακέλου των ενισχύσεων και όχι διακριτό κονδύλι και, συνεπώς, η ανάλωση ποσών για τις συνδεδεμένες ενισχύσεις μειώνει τη βασική στρεμματική ενίσχυση των γεωργών. Fresher 11 / 2013 11 08_13_Nea_kosmos.indd 11 11/12/13 4:40 PM
Νέα απ την Ελλάδα και τον κόσμο Ισχυρές εξαγωγικές βλέψεις στο ισπανικό ρόδι Με θετικό πρόσημο ξεκίνησε από τα μέσα Οκτωβρίου η φετινή σεζόν για τη διάθεση της παραγωγής ροδιών α- πό την Ισπανία. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του αγροτικού συνεταιρισμού Cambayas από το Έλτσε Αντρες Ίρλες: «Η σεζόν για τα ισπανικά ρόδια ξεκίνησε καλά, δεδομένου ότι δεν είχε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό α- πό ρόδια άλλης προέλευσης. Η α- γορά τώρα αρχίζει να εμφανίζει τις πρώτες αντιδράσεις από την είσοδο μαροκινών τούρκικων ροδιών». Η ποιότητα της ισπανικής παραγωγής ροδιών φέτος είναι εξαιρετικά καλή, αν και οι καιρικές συνθήκες καθυστέρησαν τη συγκομιδή 2 βδομάδες. Πηγή: www.freshplaza.com Λέβητας στερεών καυσίμων από τη ΓΡΟΠΑΛΗΣ Πολλά φρούτα, λίγη ζάχαρη στις μαρμελάδες Λέβητες στερεών καυσίμων καθώς και όλα τα παρελκόμμενα κατασκευάζει τα τελευταία δύο χρόνια η εταιρία ΓΡΟΠΑ- ΛΗΣ Δ. Ο λέβητας Τύπου GR400 12 GR600 GR800 - GR1000 είναι κατασκευασμένος εξολοκλήρου από χάλυβα st-37, πάχους 8mm εσωτερικά και 6mm εξωτερικά, συνολικού βάρους από 4 έως 7 τόνους, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο EN 303-5. Ο πρωτοποριακός σχεδιασμός της σειράς GR, με 5 διαδρομές απαγωγής καυσαερίων και α- πόδοση μεγαλύτερη του 95%, ε- ξασφαλίζει χαμηλή κατανάλωση καυσίμου και μέγιστη οικονομία. Επίθεση tuta absoluta σε όλα τα κηπευτικά Όλα τα φυλλώδη χειμερινά λαχανικά έβαλε στο στόχαστρο φέτος η Tuta Absoluta, που προκάλεσε έντονες ζημιές σε πολλές καλλιέργειες σε Βοιωτία, Εύβοια, Αττική και Βόλο. Εκτός από τους ντοματοπαραγωγούς, προ εκπλήξεων βρέθηκαν και αρκετοί καλλιεργητές κηπευτικών, οι οποίοι κατά τη συγκομιδή της φετινής σοδειάς τους, συνειδητοποιούν ότι μεγάλο μέρος της παραγωγής είναι σοβαρά ζημιωμένο από το εν λόγω έντομο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, ζημιές εντοπίζονται σε ντομάτα, πατάτα, λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, πράσο στο σημείο έκπτυξης, κρεμμύδι, μαρούλι και καπνός. Στις περιπτώσεις θερμοκηπίων και βιολογικής καλλιέργειας οι ζημιές αγγίζουν το 100%. Πιο τυχεροί είναι οι παραγωγοί που έκαναν τον απαραίτητο έλεγχο και πρόλαβαν να κάνουν ψεκασμούς. Περισσότερα φρούτα θα είναι σε θέση να χρησιμοποιούν οι μεταποιητικές μονάδες μαρμελάδας στο εξής, εφόσον «περάσει» από έγκριση η πρόταση της Κομισιόν να μειώσει το ποσοστό ζάχαρης που περιέχεται στο προϊόν από 60% στο 50%. Η μείωση αυτή θα πρέπει να αντισταθμιστεί από μεγαλύτερες ποσότητες φρούτων και ως εκ τούτου οι βιομηχανίες θα ζητήσουν μεγαλύτερες ποσότητες. Η πρόταση αυτή δεν αποτελεί πρόβλημα για τους Έλληνες παραγωγούς αφού τόσο το μεσογειακό κλίμα όσο και οι ξηροθερμικές συνθήκες που ε- πικρατούν κατά την περίοδο της ωρίμανσης των φρούτων δίνουν πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, με τα προϊόντα αυτά να απαιτούν λιγότερη ζάχαρη. Για τους Βρετανούς όμως αυτό εγείρει αντιδράσεις, αφού νιώθουν πως «απειλείται το παραδοσιακό αγγλικό πρόγευμα». Κοινή δράση Νοτίων για στήριξη των κηπευτικών Κοινό μέτωπο Ελλάδας, Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας και Πορτογαλίας αναπτύσσεται με δήλωση που συνυπογράφουν οι υπουργοί γεωργίας των παραπάνω χωρών και αποστέλλουν προς τον Επίτροπο Γεωργίας, Ντατσιάν Τσιόλος, με σκοπό την ανάγκη να βελτιωθούν και να γίνουν αποτελεσματικότερα τα μέτρα που ισχύουν για τα οπωροκηπευτικά ώστε να αντιμετωπίζονται καλύτερα οι δυσκολίες του τομέα. Zητείται να ληφθούν υπόψη οι προτάσεις που ετοιμάζει η Κομισιόν για τις Οργανώσεις των παραγωγών και τις Ενώσεις των Οργανώσεων, α- πό τις οποίες περνά η διαχείριση της παραγωγής και η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων. Επιμέλεια: Κατερίνα Μαντζαφού Fresher 11 / 2013 08_13_Nea_kosmos.indd 12 11/12/13 4:40 PM
Νέα απ την Ελλάδα και τον κόσμο Fresher 11 / 2013 13 08_13_Nea_kosmos.indd 13 11/12/13 4:40 PM
Θερμοκήπια Ένα νέο «δύσκολο» τοπίο για τους μικρομεσαίους που ήδη δραστηριοποιούνται στο χώρο Κεφάλαιο και μέγεθος κομίζουν οι νέοι επενδυτές της υδροπονίας Στην τρίτη και πλέον ώριμη φάση της ανάπτυξής του φαίνεται ότι εισέρχεται ο τομέας των θερμοκηπιακών καλλιεργειών στη χώρα μας. Μετά τις πρώτες μικρές υδροπονικές μονάδες που έκαναν την εμφάνισή τους πριν από μερικές δεκαετίες στην Κρήτη και την Πελοπόννησο και τα μικρομεσαία συγκροτήματα που τις ακολούθησαν- με «κοιτίδες» την Κρήτη, την Πελοπόννησο, την Ήπειρο (Πρέβεζα)-, το νέο «κύμα» θερμοκηπιακών μονάδων με δύο βασικά χαρακτηριστικά, το κεφάλαιο και το μεγέθος, έρχεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο του κλάδου. Το ευνοϊκό κλίμα της χώρας μας, επιτρέπει στην ελληνική παραγωγή να καλύψει κενά στην ευρωπαϊκή αγορά καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Ο Έλληνας καταναλωτής εξακολουθεί να δείχνει προτίμηση στα εγχώρια μη επεξεργασμένα φρέσκα προϊόντα, με υψηλά στάνταρ ποιότητας. Επώνυμα επιχειρηματικά σχήματα, α- ξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει ο επενδυτικός νόμος, την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου γύρω α- πό τη γεωθερμία καθώς και τις «ειδικές ζώνες» που στήνει στην Περιφέρεια το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, επενδύουν τεράστια ποσά στην υδροπονία και στήνουν εξίσου μεγάλες μονάδες, ποντάροντας στις υ- ψηλές αποδόσεις, την τελευταία τεχνολογία και την αυξημένη ζήτηση για κηπευτικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η διείσδυση των νέων, αναμφίβολα πολύ πιο ισχυρών -τουλάχιστον όσον αφορά τη διαπραγματευτική δύναμη και το δίκτυο διανομής- «παικτών» διαμορφώνει ένα νέο, πολύ πιο δύσκολο πεδίο για όσους, μικρούς και μικρομεσαίους αγρότες δραστηριοποιούνται ήδη στο χώρο. Ταυτόχρονα σηματοδοτεί μια μετατόπιση του κέντρου βάρους ή, καλύτερα, μια αύξηση του βαθμού διασποράς των θερμοκηπιακών καλλιεργειών στην Ελλάδα, α- πό τις «παραδοσιακές» περιοχές ανάπτυξης που προαναφέραμε (Κρήτη, Πελοπόννησος) στις νέες ζώνες ανάπτυξης (Στερεά Ελλάδα, βόρεια και βορειοανατολική Ελλάδα). Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι τα μεγαλύτερα πρότζεκτ που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια ή εκείνα που βρίσκονται ήδη στα σκαριά, υλοποιούνται στα σημεία αυτά, γεγονός που έχει να κάνει και με την ύπαρξη των πλούσιων γεωθερμικών πεδίων, τα οποία μειώνουν σημαντικά το κόστος λειτουργίας των νέων (κι ενεργοβόρων) μονάδων-μαμούθ. Το ότι επώνυμοι, εγχώριοι και ξένοι, κεφαλαιούχοι με μεγάλα αποθέματα ρευστότητας επενδύουν στην υδροπονία δε σημαίνει, βεβαίως, ότι το ίδιο δεν εξακολουθούν να πράττουν και μικρότερα σχήματα. Αυτή τη στιγμή, πολλές πιο ταπεινές μεν, αλλά εξίσου σύγχρονες και φιλόδοξες με τους «μεγάλους» ανταγωνιστές τους μονάδες 14 Fresher 11 / 2013 14-33_laxanika_thermokipia.indd 14 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Το σύνολο των θερμοκηπιακών καλλιεργειών στην Ελλάδα καλύπτει έκταση 51.360 στρεμμάτων. Αναμφισβήτητα πρωτοπόροι στα θερμοκήπια είναι οι Ολλανδοί. Μικρές μεν, αλλά σύγχρονες και φιλόδοξες μονάδες έχει η Ελλάδα. Οι Ολλανδοί παράγουν σήμερα 70 κιλά ντομάτας ανά τετραγωνικό μέτρο. βρίσκονται στη φάση της ανέργερσης, σε διάφορα σημεία της Ελλάδας. Το κατά... Ολλανδούς- τοπίο των θερμοκηπίων σήμερα Σύμφωνα με έρευνα της Ολλανδικής πρεσβείας που δημοσιεύθηκε το Δεκέμβριο του 2012, στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν περί τα 51360 στρέμματα θερμοκηπίων. Τα 20.550 στρέμματα είναι τυποποιημένα μεταλλικά θερμοκήπια, τα 5.080 είναι τυποποιημένα ξύλινα, 5.360 στρέμματα τυποποιημένα μικτού τύπου (ξύλο και μέταλλο) και τα 19.520 στρέμματα είναι ιδιοκατασκευές (9.940 στρέμματα μεταλλικά, 7.420 στρέμματα ξύλινα και 2.160 μικτού τύπου). Μόλις 850 στρέμματα είναι γυάλινα. Η γεωγραφική κατανομή Όσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή τους: Το 50% αυτών είναι στην Κρήτη, το 25% στη Πελοπόννησο και τα υπόλοιπα διάσπαρτα στην υπόλοιπη Ελλάδα, κυρίως στην Πρέβεζα και τη Μακεδονία. Οι περισσότερες μονάδες είναι μικρού μεγέθους, με μόλις τρεις μεγάλες μονάδες, τα Θερμοκήπια Δράμας, την Agritex και τη Wonderplant, έκτασης 100 στρεμμάτων, 100 και 120 στρεμμάτων αντίστοιχα. Στα πλεονεκτήματα του κλάδου των θερμοκηπίων στην Ελλάδα καταγράφονται, σύμφωνα με τους Ολλανδούς τα εξής: Οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες που επιτρέπουν τον περιορισμό του κόστους θέρμανσης Η δυνατότητα, λόγω του ευνοϊκού κλίματος, η ελληνική παραγωγή να καλύψει κενά στην ευρωπαϊκή αγορά καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Στα μειονεκτήματά του συγκαταλέγονται, σύμφωνα με τους ίδιους: : Υψηλό κόστος μεταφοράς λόγω του γεωγραφικού ανάγλυφου. Έλλειψη επαγγελματισμού, οργάνωσης και τεχνογνωσίας σε ένα σημαντικό ποσοστό των παραγωγών. Ο κατακερματισμός της γης και οι αρνητικές επιπτώσεις που δημιουργεί στην οργάνωση της παραγωγής. Να επισημανθεί εδώ ότι τo ενδιαφέρον των Ολλανδών για την ελληνική υδροπονία δεν είναι απλά φιλολογικό. Ως «μετρ» και πρωτοπόροι τους είδους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θεωρούν ότι η Ελλάδα παρουσιάζει ευκαιρίες στον χώρο αυτό- τόσο για απευθείας παραγωγικές επενδύσεις Ολλανδών επιχειρηματιών όσο για τη μετάγγιση τεχνολογίας και τεχνογνωσίας. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι σε πρόσφατο άρθρο του το περιοδικό ΤΙΜΕ παρότρυνε την Ελλάδα και τους. λοιπούς Μεσόγειους να διδαχθούν από τους -αναμφισβήτητα πρωτοπόρους του είδους- Ολλανδούς, οι οποίοι παράγουν σήμερα 70 κιλά ντομάτας ανά τετραγωνικό μέτρο σε τελευταίας τεχνολογίας θερμοκήπια. Την ίδια στιγμή ένας παραγωγός από τον Fresher 11 / 2013 15 14-33_laxanika_thermokipia.indd 15 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Εξέλιξη των θερμοκηπίων στην Ελλάδα ευρωπαϊκό Νότο (όπου συγκαταλέγεται, φυσικά, και η Ελλάδα) παράγει, σύμφωνα με το περιοδικό, μόλις 7 κιλά ντομάτας α- νά τετραγωνικό μέτρο. Η ελληνική αγορά κηπευτικών Έκταση (στρέμματα) 51000 51143 47305 48078 48554 49034 48605 48017 50706 48719 Εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον έχει και το πώς οι Ολλανδοί βλέπουν την ελληνική αγορά ο- πωροκηπευτικών. Όπως αναφέρεται, η Ελλάδα παρουσιάζει την υψηλότερη κατανά- 17% λωση φρούτων και λαχανικών στην Ευρώπη. Το 200751000 η κατανάλωση 51143έφτανε τα 365 51000 51143 5% 4% κιλά ανά άτομο κατ έτος. Λόγω του τουρισμό, κατά τους θερινούς μήνες παρατηρείται αύξηση της κατανάλωσης κατά 60%. 48554 48554 48078 48078 49034 Ο Έλληνας καταναλωτής εξακολουθεί να 48605 49034 δείχνει προτίμηση στα εγχώρια προϊόντα. Προτιμάει τα μη επεξεργασμένα 47305 φρέ- 48605 48017 39% 47305 48017 σκα προϊόντα και έχει υψηλά στάνταρ ποιότητας. Από τα πρώτα σημεία που θίγονται 9% 3% 50706 50706 48719 48719 23% Κρήτη 39% Πελοπ/σος & δυτ. Στερεά 23% Ανατ. Μακεδονία & Θράκη 3% Αττική & Νήσοι 9% υτ. & Κεντρ. Μακεδονία 17% Ήπειρος 5% Θεσσαλία 4% Έκταση (%) Έκταση (%) Εξέλιξη θερμοκηπίων λαχανικών Εξέλιξη θερμοκηπίων ανθέων Τα διαγράμματα αναφέρονται στις εξελίξεις από το 1998 έως το 2010 AGRENDA Στην Ελλάδα, τα πρώτα θερμοκήπια έκαναν την εμφάνισή τους στα μέσα της δεκαετίας του 50, και ήταν κυρίως υαλόφρακτα και καλλιεργούσαν άνθη. Τον 21ο αιώνα, παρά το ότι υπήρχαν δυνατότητες επέκτασής τους, λόγω αναπτυξιακών προγραμμάτων, υπήρξε μια σημαντική μείωση των θερμοκηπιακών εκμεταλλεύσεων. στην έκθεση είναι οι ξεπερασμένες καλλιεργητικές τεχνικές, το σχετικά υψηλό κόστος παραγωγής και η αδιαφάνεια στην α- λυσίδα εμπορίας. Ο κατακερματισμός της γης οδηγεί σε μικρές αγροτικές επιχειρήσεις. Έτσι το 95% της καλλιεργήσιμης γης το εκμεταλλεύονται μικροί παραγωγοί, με το μέσο μέγεθος μιας εκμετάλλευσης να είναι 10-40 στρέμματα. Το ανταγωνιστικό μειονέκτημα που προκύπτει από αυτό έχει γίνει προσπάθεια να α- ντιμετωπιστεί μέσω της δημιουργίας συνεταιρισμών, πολλοί από τους οποίους ωστόσο απέτυχαν λόγω κακοδιαχείρισης, διαφθοράς και έλλειψης επαγγελματισμού. Ω- στόσο υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις επιτυχημένων συνεταιρισμών, που έχουν καλές προοπτικές για το μέλλον. Οι μεγάλοι ιδιώτες «παίχτες» είναι λιγοστοί. Περίπου το 80-85% των φρούτων και λαχανικών φτάνουν στον καταναλωτή μέσω των μεγάλων αλυσίδων λιανεμπορίου και το υπόλοιπο μέσω τοπικών σούπερ μάρκετ και μανάβικων. Οι αλυσίδες λιανικού εμπορίου αναζητούν ποιότητα, ποσότητα, ιχνηλασιμότητα, εγγυημένη και τακτική προσφορά του προϊόντος. Γιάννης Τσατσάκης 16 Fresher 11 / 2013 14-33_laxanika_thermokipia.indd 16 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Fresher 11 / 2013 17 14-33_laxanika_thermokipia.indd 17 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Νέα συγκροτήματα- μαμούθ με... αυτουργούς μεγάλες επιχειρήσεις Η τρίτη «γενιά» των θερμοκηπίων Το ενδιαφέρον και τα κεφάλαια όλο και περισσότερων επενδυτών, από τον αγροτικό και όχι μόνο χώρο, προσελκύει η μέθοδος της υδροπονικής καλλιέργειας κηπευτικών αλλάζοντας ριζικά το τοπίο της αγοράς σε έναν κλάδο που «βλέπει» τη ζήτηση για τα προϊόντα του να αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς. 18 Η είσοδος κατά την τελευταία πενταετία μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων που υποστηρίζονται από ισχυρά δίκτυα διανομής και διαθέτουν αντίστοιχα μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη αναμφισβήτητα εντείνει τον ανταγωνισμό και ασκεί πιέσεις στους μικρότερους «παίκτες». Οι τελευταίοι επιχειρούν να προασπίσουν το «χώρο» τους είτε επενδύοντας στη διαφοροποίηση και την ποιότητα είτε εξετάζοντας ακόμα και την προοπτική της συνένωσης σε νέα μεγαλύτερα σχήματα. Σκιαγραφόντας τον χάρτη των υδροπονικών καλλιεργειών στη χώρα μας, αξίζει να σημειωθεί ότι τεράστιες μονάδες αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ στήθηκαν τα τελευταία χρόνια ή βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης στην Κεντρική και τη Βόρεια Ελλάδα. Εκεί δηλαδή που βρίσκονται οι ζώνες θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων που δημιουργεί το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης με στόχο την προσέλκυση νέων επενδυτών. Διόλου τυχαία, στις περιοχές αυτές υπάρχουν και πλούσια γεωθερμικά πεδία τα οποία μειώνουν σημαντικά το κόστος παραγωγής των νέων, σχεδόν «φαραωνικών διαστάσεων» μονάδων. Πίσω από τα πρότζεκτ αυτά βρίσκονται πολύ ισχυρά ονόματα του επιχειρείν από την Ελλάδα και το εξωτερικό, συχνά μάλιστα το βασικό πεδίο δραστηριοτήτων τους βρίσκεται πολύ μακριά από το χώρο των τροφίμων. Νέες υδροπονικές εγκαταστάσεις, όμως, δρομολογούνται και από μικρομεσαία σχήματα που ποντάρουν στη γενικότερη «στροφή» προς την αγροτική παραγωγή και αναζητούν μια κατά το δυνατόν ασφαλή, για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας, επένδυση. Τέτοια έργα γίνονται στη Βόρεια και την Κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο και, βεβαίως, την Κρήτη όπου η θερμοκηπιακή καλλιέργεια αποτελεί εδώ και χρό- Fresher 11 / 2013 14-33_laxanika_thermokipia.indd 18 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Η πρώτη μεγάλη μονάδα στην Προσοτσάνη Δράμας εκτείνεται σε 100 στρέμματα, με κόστος 19 εκατ. ευρώ. Στα σχέδια της Redestos-Ευθυμιάδης είναι η δημιουργία ενός επιπλέον θερμοκηπίου με χρήση φυσικού αερίου στην περιοχή του νομού Κιλκίς. νια μια από τις κινητήριους δυνάμεις της τοπικής αγροτικής οικονομίας. Νωθρό ξεκίνημα αλλά ανεβάζει στροφές η Wonderplant Τη δεύτερη πλήρη παραγωγική της χρονιά διανύει η Wonderplant, η εταιρεία που δημιούργησε πριν από τρία χρόνια στη Δράμα μια ομάδα πολύ γνωστών επιχειρηματιών από το χώρο των τροφίμων. Το μεγάλο θερμοκηπιακό πρότζεκτ, έκτασης 120 στρεμμάτων και κόστους 25 εκατ. ευρώ, πίσω από το οποίο βρίσκονται μερικά από τα μεγαλύτερα «ονόματα» της εγχώριας αγοράς τροφίμων (Σπύρος, Θεοδωρόπουλος, Θέμης Μακρής, Σταύρος Νένδος, Αχιλλέας Φώλιας, Μιχάλης Αραμπατζής) δεν κατόρθωσε ακόμα να «πιάσει» τους ομολογουμένως υψηλούς στόχους που έθεσαν οι εμπνευστές του. Όπως δήλωνε ο διευθύνων σύμβουλος της ε- ταιρείας, Θ. Μακρής πέρυσι η παραγωγή κυμάνθηκε κάτω από τους 5.000 τόνους ενώ, ό- πως προκύπτει από τον ισολογισμό της εταιρείας, ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 4,852 εκατ. ευρώ. Αυξημένος μεν κατά 43,76% σε σχέση με το 2011, όμως μακριά από τον αρχικά διακηρυγμένο στόχο των 8-9 εκατ. ευρώ. Σημαντικό ρόλο στην κατώτερη του αναμενομένου επίδοση για το τζίρο έπαιξε και η αδυναμία της εταιρείας να «πιάσει» τις επιδιωκόμενες τιμές πώλησης. Η Wonderplant παράγει τομάτα-beef και τομάτα σε τσαμπί-cluster, ωστόσο και για τα δύο προϊόντα η διακύμανση της αγοράς στη διετία δεν ήταν η αναμενόμενη. Φέτος, ωστόσο, η παραγωγή αναμένεται να είναι αυξημένη στους 7.000 τόνους ενώ η εταιρεία προχωράει σε μια ακόμα επένδυση 6,4 ε- κατ. ευρώ για την εγκατάσταση Μονάδας Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υ- ψηλής Απόδοσης ισχύος 8 MW που αναμένεται να μειώσει σε μεγάλο βαθμό το κόστος λειτουργίας. Στήνει νέα μονάδα -μαμούθ η ΙΤΑ Από τους πρωτεργάτες των θερμοκηπίωνμαμούθ ήταν ο όμιλος ΙΤΑ που, μέσω της θυγατρικής του, Θερμοκήπια Δράμας Α.Ε. έστησε την πρώτη μεγάλη μονάδα στην Προσοτσάνη Δράμας. Η εγκατάσταση εκτείνεται σε 100 στρμ. και το κόστος της άγγιξε τα 19 εκατ. ευρώ. Παράγει ετησίως πάνω από 2.200 τόνους χρωματιστών πιπεριών που διατίθενται στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τώρα ο όμιλος σχεδιάζει άνοιγμα και στην αγορά ντομάτας μέσω μιας φιλόδοξης όσο και πολύ ακριβής επένδυσης 50 εκατ. ευρώ στη Λαμία. Στόχος του επενδυτικού σχεδίου είναι η κατασκευή του μεγαλύτερου θερμοκηπίου στην Ευρώπη. Σε πρώτη φάση θα γίνει ένα θερμοκήπιο 200 στρεμμάτων, ενώ θα προστεθούν και άλλα 200 (σύνολο 400). Για το έργο η ΙΤΑ θα συνεργαστεί με μεγάλους εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους, όπως η ΤΕΡΝΑ. Νέο πρότζεκτ στα σκαριά για τον Ευθυμιάδη Στο γεωθερμικό πεδίο της Ξάνθης βρίσκεται η έδρα της Redestos βρίσκεται η εστία των νέων επενδυτικών σχεδίων της Redestos- Eυθυμιάδης. Ο όμιλος, που λειτουργεί ήδη επιτυχώς ένα από τα τρία μεγαλύτερα σήμερα στη χώρα θερµοκήπια υδροπονικής παραγωγής ντοµάτας στην Αλεξάνδρεια Ηµαθίας, βρίσκεται σε συζητήσεις με επιχειρηματίες από το Κατάρ. Στόχος είναι η δημιουργία μονάδας υδροπονίας σε έκταση 200 στρεμμάτων στην περιο- Fresher 11 / 2013 19 14-33_laxanika_thermokipia.indd 19 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Τα βήματα μεγάλων επιχειρηματιών ετοιμάζονται να μιμηθούν μικρομεσαία επιχειρηματικά κεφάλαια της βόρειας Ελλάδας, με θερμοκήπια 4-5 στρμ. χή της Νέας Κεσάνης Ξάνθης. Εφόσον τελικά υλοποιηθεί η συμφωνία, ο ελληνικός όμιλος θα εξασφαλίσει στρατηγικό επενδυτή για τη συγχρηματοδότηση των επενδυτικών της σχεδίων, η δε καταριανή εταιρεία θα αποκτήσει πολύτιμη τεχνογνωσία πάνω στις υδροπονικές καλλιέργειες. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η συνεργασία των δυο πλευρών να επεκταθεί και σε ένα ακόμα πρότζεκτ. Στα σχέδια της Redestos- Ευθυμιάδης είναι η δημιουργία ενός επιπλέον θερμοκηπίου με χρήση φυσικού αερίου στην περιοχή του νομού Κιλκίς. Από το χάλυβα στις ντομάτες Πριν από ένα χρόνο περίπου η Έλαστρον ΑΕ- ΒΕ Χαλυβουργικά Προϊόντα προχώρησε στην ίδρυση θυγατρικής με την επωνυμία «Έλαστρον Αγροτική ΑΕΒΕ». Πρόκειται για την εταιρεία που θα «τρέξει» το νέο πρότζεκτ παραγωγής θερμοκηπιακών προϊόντων σε μια έκταση 225 στρεμμάτων σχολάζουσας αγροτικής γης στην Ξάνθη. Η έκταση ενοικιάζεται στην εισηγμένη μετά από δημοπρασία και σε πρώτη φάση Συνολική επιφάνεια των θερμοκηπίων ανάλογα με τον τύπο τους ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΥΠΟΠ. ΤΥΠΟΠ. ΧΩΡΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΤΑΛ. ΠΛΑΣΤ. ΜΙΚΤΑ ΞΥΛΙΝΑ ΤΟΞΟΤΑ ΔΙΡΙΚΤΗ ΣΤΕΓΗ ΔΙΡΙΚΤΗ ΣΤΕΓΗ ΔΙΡΙΚΤΗ ΣΤΕΓΗ ΓΥΑΛΙΝΑ ΤΟΞΟΤΑ ΔΙΡΙΚΤΗ ΣΤΕΓΗ ΠΛΑΣΤ. ΠΛΑΣΤ. 1.204,3 19.487 17.739,2 5.889,5 3.642 3.444,5 2.171,8 4.622,7 2.306 60.507,4 (σε στρέμματα) Στην Ελλάδα τα κυριότερα προϊόντα που καλλιεργούνται και παράγονται σε θερμοκήπια είναι ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, κολοκυθάκια, αγγούρια, καρπούζια, πεπόνια, φασολάκια, μαρούλια και φράουλες. Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το σύνολο των θερμοκηπιακών καλλιεργειών στην Ελλάδα καλύπτει έκταση 60.500 στρεμμάτων. Το 2011 παρουσιάζεται μια μείωση 11%, το 2012 αύξηση 9% και για το 2013 οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις υπολογίζονται στα περυσινά επίπεδα. Ειδικότερα στην περιοχή της Ιεράπετρας βρίσκονται 15.500 στρέμματα, περίπου το 25% επί του συνόλου, 11.100 στρέμματα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσσαράς και στην υπόλοιπη Κρήτη, 9.250 στρέμματα στην Πελοπόννησο και 25.650 στρέμματα διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα με ιδιαίτερη αναφορά στην Πρέβεζα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Το 43% των θερμοκηπίων, με έκταση 6.600 στρεμμάτων, βρίσκεται στην Κρήτη. η επένδυση θα φτάσει τα 2 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, σε πλήρη εξέλιξη στα 100 στρμ. θερμοκηπιακής κάλυψης, όπως είναι ο σχεδιασμός, εκτιμάται ότι θα ανέλθει γύρω στα 15 ε- κατ. ευρώ. «Σε πρώτη φάση θα επικεντρωθούμε στην παραγωγή ντομάτας, ωστόσο δεν αποκλείουμε να επεκταθούμε στην πορεία και σε άλλα λαχανικά και κηπευτικά, όπως π.χ. πιπεριές», δηλώνει ο οικονομικός διευθυντής της Έ- λαστρον, Β. Μάνεσης προσθέτοντας ότι η εταιρεία θα επιδιώξει να εντάξει το έργο στο νέο Ε- πενδυτικό νόμο. «Εκτιμούμε ότι η μέθοδος της υδροπονίας είναι από τους κλάδους που θα έχουν ανάπτυξη στο άμεσο μέλλον, γι αυτό και αποφασίσαμε να επενδύσουμε σε αυτόν», εξηγεί ο κ. Μάνεσης και συμπληρώνει ότι «για τη διάθεση της παραγωγής προσβλέπουμε όχι μόνο στην εσωτερική αγορά αλλά και στις εξαγωγές. Σίγουρα είναι πρόκληση να στήσουμε από την αρχή ένα καινούργιο δίκτυο διακίνησης, αλλά πιστεύουμε ό- τι έχουμε όλες τις δυνατότητες να τα καταφέρουμε», τονίζει ο κ. Μάνεσης. Στο παιχνίδι δυνατά και η Πλαστικά Θράκης Δυο μήνες από την Έλαστρον, ένας ακόμα μεγάλος «παίκτης» της εγχώριας βιομηχανίας, τα Πλαστικά Θράκης, ανακοίνωσαν την απόφασή τους να επεκταθούν στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων με «όχημα» τα θερμοκήπια. 20 Fresher 11 / 2013 14-33_laxanika_thermokipia.indd 20 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Τη δεύτερη πλήρη παραγωγική της χρονιά διανύει η Wonderplant, η εταιρεία που δημιούργησε πριν από τρία χρόνια ένα μεγάλο θερμοκηπιακό πρότζεκτ, έκτασης 120 στρεμμάτων και κόστους 25 εκατ. ευρώ στη Δράμα, πίσω από την οποία βρίσκεται ομάδα πολύ γνωστών επιχειρηματιών από το χώρο των τροφίμων. Ο όμιλος ΙΤΑ σχεδιάζει άνοιγμα και στην αγορά ντομάτας μέσω μιας φιλόδοξης όσο και πολύ ακριβής επένδυσης 50 εκατ. ευρώ στη Λαμία. Για τον σκοπό αυτό ίδρυσαν τη θυγατρική Θερμοκήπια Θράκης ΑΕ με έδρα το δήμο Τοπείρου Ξάνθης η οποία θα υλοποιήσει αρχικά επένδυση ύψους 1,9 εκατ. ευρώ για την παραγωγή ντομάτας με τη μέθοδο της υδροπονικής καλλιέργειας. Η πρώτη φάση του σχεδίου προβλέπει την κατασκευή θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων σε έκταση 20 στρεμμάτων ενώ μεσοπρόθεσμα η μονάδα θα επεκταθεί σε επιπλέον 100 στρέμματα με το συνολικό ύψος της επένδυσης να ξεπερνάει τα 10 εκατ. ευρώ. Απαντούν με επενδύσεις οι μικροί Το παράδειγμα των μεγάλων εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων ετοιμάζονται να μιμηθούν μικρομεσαία επιχειρηματικά κεφάλαια της Β. Ελλάδας. Πρόκειται για θερμοκήπια κηπευτικών που σε πρώτη φάση τουλάχιστον τα τέσσερα από τα πέντε- θα αναπτυχθούν σε εγκαταστάσεις της τάξης των 4-5 στρεμμάτων, με προοπτική σε βάθος 3-5 ετών και ανάλογα με την πορεία της αρχικής επένδυσης, να επεκταθούν έως τα 20-25 στρέμματα καλυμμένης επιφάνειας, με εξοπλισμό ψύξης και θέρμανσης. «Τα τρία υπό δημιουργία θερμοκήπια αφορούν στην υδροπονική καλλιέργεια μαρουλιού, το τέταρτο θα ασχοληθεί με την ντομάτα και το τελευταίο με το αγγούρι» αποκαλύπτει ο εκτελεστικός διευθυντής της εταιρείας συμβούλων DKG Group, Χρ. Κατσάνος. Διευκρινίζει δε, ότι οι τρεις πρώτες θα αναπτυχθούν στο Βελβεντό Κοζάνης, τη Μαρίνα Ημαθίας και τα Γιαννιτσά, ενώ οι εναπομείνασες δύο στο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης και στη Χαλκιδική. Η επένδυση στα Γιαννιτσά, μάλιστα, είναι πιθανό να ξεκινήσει με 15 στρέμματα θερμοκήπιο, αλλά ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί η απόφαση του επενδυτή. ΓΕΝΙΚΑ Καλλιέργεια (υπαίθρια+θερμοκηπίου) Εξετάζουν συμπράξεις Ο σκληρός ανταγωνισμός, πάντως, αναγκάζει τους ιδιοκτήτες πολλών μικρότερων θερμοκηπιακών μονάδων να εξετάσουν ξανά την προοπτική της συνένωση των δυνάμεών τους. «Οι μεγάλες μονάδες που κατασκευάζονται τα τελευταία χρόνια στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα έχουν αρχίσει και παίρνουν ένα μεγάλο μερίδιο της αγοράς στις αλυσίδες τροφίμων και αυτό φάνηκε πολύ καθαρά τους καλοκαιρινούς μήνες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Οι Συνεταιρισμοί και οι Ομάδες Παραγωγών της νότιας Κρήτης των κηπευτικών είναι ώρα να ανασυνταχθούνε ώστε να αντιμετωπίσουν το σκληρό ανταγωνισμό που έρχεται», τονίζει ο ειδικός σύμβουλος της Incofruit Γ. Πολυχρονάκης. «Το παρήγορο είναι ότι αυτές οι μεγάλες μονάδες μπορούν και παράγουν το καλοκαίρι τα προϊόντα που εμείς παράγουμε το χειμώνα. Ε- Καλλιεργούμενες εκτάσεις (σε στρέμματα) Συνολική παραγωγή (σε τόνους) Πατάτες 305.300 820.871 Ντομάτες 221.000 1.302.000 Αγγούρια 24.000 192.000 Μελιτζάνες 25.300 76.308 Μαρούλια 47.500 84.100 Κολοκύθια 38.800 85.800 Λάχανο 67.000 187.000 Πιπεριές 32.000 73.600 Καρπούζι 133.000 557.000 Πεπόνι 63.000 149.200 Πηγή: ΥΠΑΑΤ, 2010 κείνοι δηλαδή μπαίνουν στην παραγωγή όταν εμείς τελειώνουμε. Ξέρουμε ότι με τη γεωθερμία και το φτηνό φυσικό αέριο θα μπορέσουν ά- νετα να παράγουν όπως οι Ολλανδοί και το χειμώνα, άρα εμείς θα πρέπει να βρούμε τον τρόπο να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί. Οι Συνεταιρισμοί και οι Ομάδες Παραγωγών της Κρήτης μπορούμε να συμπράξουμε δημιουργώντας μεγάλα σχήματα. Έχουμε την τεχνογνωσία, τα ποιοτικά προϊόντα, τον όγκο παραγωγής αλλά δεν έχουμε οργάνωση και καλό marketing», σημειώνει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού «Νότος» Αντώνης Πλεξουσάκης. Η στροφή στην καλλιέργεια με ωφέλιμα έντομα αποτελεί μια ελπιδοφόρα εξέλιξη, που μπορεί να δώσει υπεραξία στα κηπευτικά της Κρήτης. Γιάννης Τσατσάκης Fresher 11 / 2013 21 14-33_laxanika_thermokipia.indd 21 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Οι τιμές παραγωγού για τα ντοματίνια, τις ντομάτες σε τσαμπί και το βελανίδι παραμένουν σταθερά υψηλότερες από τις αντίστοιχες «κλασικές» ποικιλίες. Ντοματίνι, τσαμπί, βελανίδι, ποικιλίες με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά που «κερδίζουν» τους καταναλωτές Kάθε υβρίδιο και η δική του αγορά Στα ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά του αρώματος, της γεύσης και της υφής έχουν στραφεί πλέον οι ερευνητικές προσπάθειες δημιουργίας νέων ποικιλιών και υβριδίων ντομάτας, λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες απαιτήσεις των καταναλωτών. Διαχρονικά η ντομάτα αποτέλεσε πεδίο καινοτομίας για τη γεωργία, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σήμερα πάνω α- πό 12.000 μοναδικές ποικιλίες σε όλο τον κόσμο. Πλέον, οι καταναλωτές απαιτούν ιδιαίτερα προϊόντα, τα οποία μάλιστα να συνοδεύονται με αυξημένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Πέρα από την κατανάλωση της κοινής ντομάτας, οι ποικιλίες που σημειώνουν μια σταθερά αυξανόμενη ζήτηση στην ελληνική και τη διεθνή αγορά, είναι αυτές που συγκομίζονται ως «τσαμπί», ενώ ακολουθούν τα «ντοματίνια» και το «βελανίδι», με το τελευταίο να έχει καθιερωθεί στη συνείδηση των καταναλωτών ως το πιο νόστιμο ντοματάκι. Μάλιστα, οι τιμές παραγωγού για αυτές τις ντομάτες παραμένουν σταθερά υψηλότερες από τις αντίστοιχες «απλές». Στις ποικιλίες, που συγκομίζεται ολόκληρο το τσαμπί, υπάρχει το πλεονέκτημα του μειωμένου χρόνου συγκομιδής, κάτι που δεν ισχύει όπως για τα υπόλοιπα μικρά ντοματάκια, τα οποία απαιτούν υψηλό κόστος συγκομιδής. Το ξεκίνημα της φετινής σεζόν Η επέκταση της παραγωγικής ζωής των υ- παίθριων καλλιεργειών κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου εξαιτίας της παρατεταμένης καλοκαιρίας, αποτέλεσε τον ισχυρότερο ανταγωνιστή της ελληνικής ντομάτας θερμοκηπίου για μια ακόμη χρονιά στο άνοιγμα της φετινής εμπορικής περιόδου. Σταδιακά οι θερμοκρασίες υποχωρούν και οι τιμές της ντομάτας ξεκολλάνε από τα χαμηλά των 20- Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις των θερμοκηπίων της ντομάτας καλύπτουν το 20% των συνολικών εκτάσεων που καλλιεργούνται με ντομάτα στη χώρα μας. 22 Fresher 11 / 2013 14-33_laxanika_thermokipia.indd 22 11/12/13 4:53 PM
Θερμοκήπια Σύστημα φύτευσης 1 Με την υδροπονία συνδυάζονται οι άριστες κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας με τις κατάλληλες υποδομές. Σταθερές αποστάσεις μεταξύ των γραμμών από 80-100 εκ. X 50 εκ. και σύνολο 2.000 φυτά στο στρέμμα. Σύστημα φύτευσης 2 Διπλές γραμμές 50-70 εκ. με διαδρόμους 100 εκ. και σύνολο 2.600 φυτά. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Χαρακτηριστικό παράδειγμα ντομάτας ποικιλίας «τσαμπιού» αποτελεί η Lucia. 1. Αύξηση του αριθμού των φυτών κατά 30% (από 2000-2600) 2. Ο χώρος μεταξύ των διπλών γραμμών παραμένει ασυμπίεστος 3. Σημαντική οικονομία στην εγκατάσταση του συστήματος άρδευσης με μία κεντρική σωλήνα στο μέσον και σωληνάκια «macaroni tubes». 25 λεπτών το κιλό, φτάνοντας τα 95 λεπτά το κιλό. Ωστόσο ακόμα η αγορά δείχνει να βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, αφού παρατηρείται μεγάλη διακύμανση τιμών. Στην περιοχή της Καλαμάτας η τιμή παραγωγού διαμορφώνεται στα 55-60 λεπτά το κιλό το δίσειρο τελάρο, ακολουθώντας ανοδικές τάσεις. Η τιμή της ντομάτας φτάνει ό- μως τα 90-95 λεπτά το κιλό το μονόσειρο τελάρο (φαίνονται όλοι οι καρποί), όταν πρόκειται για «προϊόν με προστιθέμενη αξία τόσο μέσα από την τυποποίηση, αλλά και από τον τρόπο παραγωγής», όπως μας πληροφορεί χαρακτηριστικά ο Γιώργος Ζωγόπουλος, μέτοχος της εταιρείας Γεωργική Ανάπτυξη ΑΕΕ που πρωτοπορεί στην καλλιέργεια της θερμοκηπιακής επιτραπέζιας τομάτας, στην Κυπαρισσία. Χαμηλότερες είναι οι τιμές στην Κρήτη, οι ο- ποίες μόλις πριν από λίγες ημέρες έπιασαν τα 40 λεπτά το κιλό, σύμφωνα με τον Μανώλη Χαριστάκη, έμπορο από τη Μεσσαρά. Φέτος ο ανταγωνισμός για τη ντομάτα είναι υψηλός από την παραγωγή των Σκοπίων, αφού εκτός από την κυριαρχία τους στην Βουλγαρική αγορά που συνήθως εξάγονται ποσότητες ελληνικού προϊόντος, κατάφεραν να εισχωρήσουν και στην ελληνική επικράτεια και κυρίως στη βόρειο Ελλάδα. Η καλλιέργεια με αριθμούς Αν και οι καλλιεργούμενες εκτάσεις των θερμοκηπίων της ντομάτας καλύπτουν μόλις το 20% των συνολικών εκτάσεων που καλλιεργούνται με ντομάτα στη χώρα μας, από αυτές προέρχεται περισσότερο από το 40% της ελληνικής παραγωγής. Πιο συγκεκριμένα, στη χώρα μας καλλιεργούνται συνολικά 221.000 στρέμματα, εκ των οποίων περί τα 44.200 στρέμματα είναι θερμοκήπια και τα 176.800 στρέμματα υπαίθριες καλλιέργειες. Από αυτές τις εκτάσεις προκύπτει συνολική παραγωγή 1,3 εκατ. τόνων ντομάτας ετησίως, με τους 520.000 τόνους να προέρχονται από τα θερμοκήπια και τους 781.000 τόνους από τις υπαίθριες καλλιέργειες. Στην Ελλάδα το μεγαλύτερο ποσοστό των θερμοκηπίων που καλλιεργείται η ντομάτα βρίσκεται στην Κρήτη (43,3%), δεύτερη έρχεται η Πελοπόννησος (23,3%) και τρίτη η Μακεδονία με 15,85%. Η «όψιμη» καλλιέργεια της θερμοκηπιακής ντομάτας φυτεύεται στις αρχές Αυγούστου και η συγκομιδή ξεκινάει από τα μέση Σεπτέμβρη μέχρι και το πρώτο δεκαήμερο του Γενάρη. Η «πρώιμη» καλλιέργεια φυτεύεται το πρώτο δεκαήμερο του Γενάρη και η συγκομιδή της ολοκληρώνεται στα τέλη Ιουλίου. Μπορεί σε μια υπαίθρια καλλιέργεια ντομάτας στο χώμα η ετήσια απόδοση να κυμαί- Fresher 11 / 2013 23 14-33_laxanika_thermokipia.indd 23 11/12/13 4:53 PM