Ενδοκειμενικές αναφορές * Όπως καταδεικνύουν πολλές έρευνες (Jones & Powell, 1993; Peterson, 1995, 1998; Smith, 1990). *.Έμμεση αναφορά Όπως καταδεικνύουν πολλές έρευνες (Jones & Powell, 1993; Peterson, 1995, 1998; Smith, 1990, στο Κοιλιάρη, 2005). *Όπως αναφέρουν οι Κοιλιάρη και Τσοκαλίδου (2009) *Απόσπασμα με ακριβή σελίδα (Murphy, 1999, p. 85) *Ελληνόγλωσσο απόσπασμα με ακριβή σελίδα (Γρίβα & Στάμου, 2014, σ.34) *Ελληνόγλωσσο απόσπασμα με ακριβή σελίδα(γρίβα & Στάμου, 2014, σσ.34-35)
Βιβλίο Gregory, G., & Parry, T. (2006). Designing brain-compatible learning. Thousand Oaks, CA: Corwin. Ανδρουλάκης, Γ. (2008). Οι Γλώσσες και το Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Γρίβα, Ε., & Στάμου, Α. (2014). Ερευνώντας τη διγλωσσία στο σχολικό περιβάλλον. Οπτικές εκπαιδευτικών, μαθητών και μεταναστών γονέων. Θεσσαλονίκη: Δ. Κυριακίδη.
Κεφάλαιο σε βιβλίο Bergquist, J. M. (1992). German Americans. In J. D. Buenker & L. A. Ratner (Eds.), Multiculturalism in the United States: A comparative guide to acculturation αnd ethnicity (pp. 53-76). New York, NY: Greenwood. Παΐζη, Λ., & Κονδύλη, Μ. (2011). Η ονοματοποίηση σε μαθητικά γραπτά: Γραμματική μεταφορά και σημασιολογική ποικιλότητα. Στο Μ. Α. Πουρκός & Ε. Κατσαρού (Επιμ.), Βίωμα, Μεταφορά και λυτροπικότητα: Εφαρμογές στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση, τη Μάθηση και τη Γνώση (σσ.204-218). Θεσσαλονίκη: Νησίδες.
Αρθρα Paivio, A. (1975). Perceptual comparisons through the mind's eye. Memory & Cognition, 3, 635-647. Πασχαλιώρη, Β., & Μίλεση, Χ. (2007). Ο ρόλος των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών αλλόγλωσσων μαθητών. Θέματα Ειδικής Αγωγής, 35, 58-66.
Πρακτικά συνεδρίων Σπινθουράκη, Ι. Α., Στεφανίδης, Δ., Καρτεργάκης, Α., & Γιαννόπουλος, Κ. (2003). Διδακτικές πεποιθήσεις δασκάλων για την ελληνική ως δεύτερη ή ξένη γλώσσα. Στο Π. Γεωργογιάννης (Επιμ.), Πρακτικά 5 ου Διεθνούς Συνεδρίου του Κέντρου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης «Η Ελληνική ως Δεύτερη ή Ξένη Γλώσσα: Μια Διαπολιτισμική Προσέγγιση» (Τόμος 3 ος ), 95-114. Πάτρα: ΚΕ.Δ.ΕΚ. Ηλεκτρονική πηγή Hershey Foods Corporation. (2001, March 15). 2001 Annual Report. Retrieved from http://www.hersheysannualreport.com/2000/index.htm
ΕΠΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΙΚΟ ΜΕΘΟΔΟΙ και ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Από τον Γραμματισμό στον Κριτικό Γραμματισμό. Πλέον o γραμματισμός υπερβαίνει την έννοια του Αλφαβητισμού, αποκτά ποικίλες εκφάνσεις (αναδυόμενος, σχολικός, οικογενειακός, πολιτισμικός γραμματισμός κ.λ.π.) και ενσωματώνει την έννοια μιας κοινωνικής πρακτικής (κριτικός γραμματισμός). Κριτικός γραμματισμός Η επικοινωνιακή ικανότητα δεν γίνεται αντιληπτή μόνο ως η ικανότητα προσαρμογής του λόγου του μαθητή σε αντίστοιχες περιστάσεις επικοινωνίας, αλλά μια δυναμική διαδικασία επιλογής κατάλληλων στρατηγικών για την ενεργή συμμετοχή του στην κοινωνία.
ΤΑ ΝΕΑ ΠΣ α) αναδεικνύουν τον προσανατολισμό τους στην προώθηση του κριτικού γραμματισμού, δηλαδή την καλλιέργεια του γραμματισμού όχι ως συνόλου αυτόνομων ατομικών δεξιοτήτων, αλλά ως κοινωνικής πρακτικής β) επηρεάζουν και διαμορφώνουν νέες παιδαγωγικές πρακτικές που καλλιεργούν την κριτική σκέψη Γλώσσα και αλληλόδραση: Οι μαθητές μαθαίνουν ότι η γλώσσα ποικίλλει ανάλογα με το κοινωνικό πλαίσιο και τις σχέσεις μεταξύ των συμμετεχόντων. Μαθαίνουν ότι οι εκφάνσεις και στυλ του λόγου, και οι ρητορικές δομές των κειμένων είναι μέρος της δημιουργίας και έκφρασης της προσωπικής και κοινωνικής ταυτότητας του ατόμου.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Διαφοροποιημένη διδασκαλία Καλλιέργεια της επίγνωσης του τρόπου με τον οποίο η γλώσσα λειτουργεί μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια Ανάπτυξη των μεταγνωστικών στρατηγικών ΑΝΆΠΤΥΞΗ : δεξιότητες της ερευνητικής διαδικασίας Σύνδεση της γλώσσας με άλλες μαθησιακές περιοχές Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Μαθητοκεντρικό πλαίσιο (προυπάρχουσα γνώση, ενδιαφέρον, συμμετοχή) Αξιοποίηση ποικίλων πηγών Παραγωγή διαφόρων ειδών λόγου Χρήση σχεδίων εργασίας Ευελιξία χρήσης υλικού Θεματοκεντρικό πλαίσιο Δραστηριοκεντρικό πλαίσιο (Ομάδες εργασίας) Αξιοποίηση της πολυγλωσσίας
Προσδιορισμός γλώσσας σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο Η γλώσσα προσδιορίζεται ως: μια γνωστική διαδικασία μέσα από την οποία επεξεργάζονται οι μαθητές πληροφορίες και εμπειρίες. μια κοινωνική πρακτική, δηλαδή είναι το κύριο μέσο για να δομήσουν, κατανοήσουν και ερμηνεύσουν το μήνυμα που παράγεται μέσα από την αλληλόδραση. μια πολιτισμική πρακτική, δηλαδή αναγνωρίζουν τη σχέση μεταξύ της γλώσσας και του πολιτισμού.
Στρατηγικές γλωσσικής ανάπτυξης Γνωστική πρακτική Γνωστικές στρατηγικές: επανάληψη, ταξινόμηση, ενεργοποίηση προγενέστερης γνώσης, παρακολούθηση της δομής του κειμένου, αναζήτηση του γενικού νοήματος του κειμένου, εξαγωγή συμπεράσματος/πρόβλεψη, γραφικοί οργανωτές, εικόνες κλπ. Μεταγνωστικές στρατηγικές: επιλεκτική προσοχή, σχεδιασμός, αυτοέλεγχος, αυτοαξιολόγηση, ετεροαξιολόγηση,προγραμματισμός της σκέψης κλπ. Κοινωνική πρακτική Κοινωνικές στρατηγικές επικοινωνίας: οργάνωση του λόγου πριν μιλήσουν, συνεργασια, τήρηση σειράς, αναζήτηση βοήθειας,επαναδιατύπωση, προσαρμογή του ύφους, χρήση παραγλωσσικών στοιχείων Πολιτισμική πρακτική είναι το αποτέλεσμα των δύο παραπάνω πρακτικών
Η διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής δεν επικεντρώνεται απλώς στην ανάπτυξη γενικών γνωστικών και μεταγνωστικών δεξιοτήτων που αφορούν στην παραγωγή και κατανόηση γλωσσικών μόνο κειμένων, αλλά αποσκοπεί στη μεταφορά και στην κριτική εφαρμογή των δεξιοτήτων αυτών στα νέα πλαίσια επικοινωνίας Θα πρέπει να αναπτύξουν στρατηγικές για τον προσδιορισμό και την ανάλυση των τεχνικών και των συμβάσεων της οπτικής γλώσσας σε διάφορα πλαίσια.
Στο γλωσσικό μάθημα * να αναπτύξουν τις δεξιότητες κατανόησης και παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου, *να δημιουργούν και να ερμηνεύουν κριτικά διάφορα πολυτροπικά κείμενα * να εκτιμήσουν τις διάφορες εκδοχές της πρότυπης γλώσσας και να τις χρησιμοποιούν σε όλες τις παραλλαγές της, να επικοινωνούν πληροφορίες, να εκφράζουν ιδέες, να υποστηρίζουν την άποψή τους και να πείθουν * να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο η πρότυπη γλώσσα λειτουργεί σε προφορική ή γραπτή μορφή και σε συνδυασμό με εξωλεκτικές μορφές επικοινωνίας για να μεταδώσει κάποιο μήνυμα
Οι μαθητές θα πρέπει να : αναπτύξουν τον έλεγχο των διαδικασιών που σχετίζονται με την σκόπιμη και αποτελεσματική χρήση της γλώσσας μέσα από την ανάγνωση, γραφή, προφορική επικοινωνία αναπτύξουν επίγνωση της γραμματικής και των συμβάσεων της γλώσσας κατανοήσουν πώς η γλώσσα ποικίλλει ανάλογα με τον χρήστη, το κοινό, και σκοπούς σκέφτονται κριτικά για μια σειρά από κείμενα, συμπεριλαμβανομένων των λογοτεχνικών κειμένων χρησιμοποιούν τις γλωσσικές δεξιότητες για τον εντοπισμό πληροφοριών, τη χρήση και κοινοποίηση πληροφοριών
Οι μαθητές θα πρέπει να καλλιεργήσουν την αντίληψη και ερμηνεία των οπτικών μηνυμάτων Οι μαθητές θα πρέπει να διερευνήσουν διάφορες μορφές λεκτικής και οπτικής επικοινωνίας και να αναλύσουν την αλληλεπίδραση μεταξύ των λέξεων και των εικόνων, να σκεφτούν κριτικά σχετικά με τις έννοιες και τα αποτελέσματα που παράγονται. Θα πρέπει να αναπτύξουν στρατηγικές για τον προσδιορισμό και την ανάλυση των τεχνικών και των συμβάσεων της οπτικής γλώσσας σε διάφορα πλαίσια. Θα πρέπει να παράγουν τα δικά τους παραδείγματα οπτικής γλώσσας γράφοντας ένα σενάριο, κατασκευάζοντας ένα βίντεο, σχεδιάζοντας μια διαφήμιση, ή δημιουργώντας μια σχολική εφημερίδα. Αλληλόδραση οπτικού και λεκτικού γραμματισμού ως αφόρμηση για την καλλιέργεια της πολυτροπικότητας
Διαφοροποιημένη διδασκαλία Σε ένα μαθησιακό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από τη διαφορετικότητα του μαθητικού πληθυσμού, η διαφοροποιημένη διδασκαλία σχεδιάζεται με τρόπο, ώστε να προσφέρει στους μαθητές τις καλύτερες δυνατές μαθησιακές εμπειρίες (Mulroy & Eddinger, 2003). Σ ένα τέτοιο περιβάλλον ο κάθε μαθητής αντιμετωπίζεται ως μοναδικός και αναγνωρίζονται οι προσωπικές του δυνάμεις για τις οποίες του προσφέρονται ευκαιρίες να αξιοποιήσει και να καταδείξει τις δεξιότητές του μέσω ποικίλων τεχνικών αξιολόγησης.
Διαφοροποιημένη διδασκαλία *Ο κάθε μαθητής αντιμετωπίζεται ως μοναδικός διδάσκουμε διαφορετικούς μαθητές με ποικίλες μεθόδους, ποικίλους τρόπους, ποικίλα μέσα, ούτως ώστε να ανταποκριθούμε στις διαφορετικές ανάγκες μαθητών που συνυπάρχουν σε τάξεις μικτής ικανότητας. (Κουτσελίνη, 2001:124). Η επιλογή των δραστηριοτήτων θα πρέπει να βασίζεται στις ανάγκες των μαθητών: Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές των μαθητών ως προς: τον βαθμό ετοιμότητάς τους, το μαθησιακό τους στυλ τα ενδιαφέροντά τους τις ικανότητές τους Την προυπάρχουσα γνώση τους Τις στρατηγικές (Tomlinson, 2001).
Oι Διαφορές ανάμεσα στους μαθητές δεν λαμβάνονται υπόψη Ακολουθείται τελικής μορφής αξιολόγηση Επικρατεί μια σχετικά στενή έννοια της νοημοσύνης- Τα ενδιαφέροντα των μαθητών αξιοποιούνται σπάνια Κυριαρχεί η διδασκαλία με όλη την τάξη Παραδοσιακή τάξη Διαφοροποιημένη Oι Διαφορές ανάμεσα στους μαθητές διερευνώνται και μελετώνται ως βάση για τον προγραμματισμό Η αξιολόγηση είναι συνεχής και διαγνωστική με στόχο να ανταποκρίνεται η διδασκαλία στις ανάγκες των μαθητών Εστίαση σε πολλαπλές μορφές νοημοσύνης είναι εμφανής- ποικίλα μαθησιακά στυλ Οι μαθητές συχνά οδηγούνται στη λήψη επιλογών βάσει των ενδιαφέροντων τους Πολυμεθοδικές προσεγγίσεις
Απόκτηση δεξιοτήτων αποπλαισιωμένα Αναθέσεις εργασιών μιας επιλογής είναι ο κανόνας Η διδακτική ώρα είναι σχετικά ανελαστική Χρήση ενός μοναδικού κείμενου Παραδοσιακή τάξη Μονόπλευρη ερμηνεία των ιδεών και εκδηλώσεων Ο δάσκαλος επιλύνει προβλήματα Μια μορφή αξιολόγησης χρησιμοποιείται συχνά Διαφοροποιημένη Χρήση βασικών δεξιοτήτων για να κατανοήσουν βασικές έννοιες και αρχές ολιστικά Ανάθεση ποικίλων επιλογών για εργασίες Η διδακτική ώρα χρησιμοποιείται ευέλικτα σύμφωνα με τις ανάγκες Χρήση ποικίλων διδ. υλικών Πολύπλευρη ερμηνεία των ιδεών και εκδηλώσεων Οι μαθητές βοηθούν άλλους μαθητές για να επιλύσουν προβλήματα Οι μαθητές αξιολογούνται με πολλαπλούς τρόπους
Βασικές Αρχές της διδασκαλίας ΧΡΗΣΗ πρωτογενών πηγών ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ σε ομαδες Ανακάλυψη των ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΩΝ σε όλες τις περιοχές των ΑΠ Ρεαλιστικά περιβάλλοντα μάθησης ενθάρρυνση της διαθεματικής διδασκαλίας Εμπλοκή των μαθητών σε Hands On δραστηριότητες Καταγραφή των μαθησιακών στυλ των μαθητών Χρήση εναλλακτικών μορφών ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Συνεργασία σχολείου-οικογένειας Ενίσχυση των στρατηγικών μάθησης ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ με ρεαλιστικές καταστάσεις
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΌς ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΑΣ Richards and Platt (1992) Βήματα που γίνονται από τους μαθητές για να βοηθηθούν στην κατανόηση, μαθηση ή απομνημόνευση νέων πληροφοριών O Malley and Chamot (1990: 1) Ενέργειες που συμβάλλουν στην κατανόηση, τη μάθηση, ή στην απομνημόνευση των πληροφοριών Richards and Platt Συνειδητές» συμπεριφορές των μαθητών (1992:209) κατά τη διάρκεια της εκμάθησης της γλώσσας που θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν, να μάθουν νέες πληροφορίες ή να θυμηθούν παλιότερες
Language learning strategies are defined as: RUBIN (1987:23) στρατηγικές που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του γλωσσικού συστήματος που διαμορφώνει ο μαθητής και επηρεάζουν άμεσα τη γλωσσική διαδικασία Weinstein Mayer, (1994) Oxford (1990: 8) and συμπεριφορές που διευκολύνουν την πρόσκτηση της γνώσης και των δεξιοτήτων, ή την αναδιοργάνωση της προυπάρχουσας γνώσης «οι στρατηγικές μάθησης είναι οι λειτουργίες που αποκτά ο μαθητής για να ενισχύσει την πρόσκτηση, αποθήκευση, ανάκτηση και χρήση των πληροφοριών» «ενέργειες στις οποίες προβαίνει ο μαθητής για κάνει τη μαθησιακή του διαδικασία πιο εύκολη, πιο γρήγορη, πιο απολαυστική, πιο αποτελεσματική»
Ταξινομίες στρατηγικών Η πιο γνωστή ταξινομία ομαδοποιεί τις στρατηγικές στις παρακάτω κατηγορίες: (e.g. O'Malley and Chamot, 1990; Oxford, 1990; Dansereau, 1985; O Malley et al., 1985a; Peacock, 2001; Rubin, 1987) Γνωστικές Μεταγνωστικές Κοινωνικο-συναισθηματικές
Άμεσες Στρατηγικές Memory Cognitive Metacognitive Compensation Affective Social Έμμεσες Στρατηγικές