«Ο μητανισμός ELA και ο Ρόλος τοσ στη Διασυάλιση Ρεσστότητας τοσ Σραπεζικού σστήματος»

ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΘΖΝΧΝ ΜΠ: «Δθαξκνζκέλε Οηθνλνκηθή θαη Υξεκαηννηθνλνκηθή» Σκήκα Οηθνλνκηθήο Δπηζηήκεο «Ο μητανισμός ELA και ο Ρόλος τοσ στη Διασυάλιση Ρεσστότητας τοσ Σραπεζικού σστήματος» ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ (Α.Μ.132313) Δπηβιέπωλ Καζεγεηής: αποσληδόγιοσ Γεράζηκος Γηαηξηβή ππνβιεζείζα πξνο κεξηθή εθπιήξσζε ησλ απαξαηηήησλ πξνυπνζέζεσλ γηα ηελ απφθηεζε ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Γηπιψκαηνο Δηδίθεπζεο Ιανοσάριος 2015

Δγθξίλνπκε ηε δηαηξηβή ηεο θνηηήηξηαο Γεξκηηδάθε Α. Κσλζηαληίλα ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: Κνο απνπληδφγινπ Γεξάζηκνο [ΤΠΟΓΡΑΦΖ] [Οηθνλνκηθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ] ΔΞΔΣΑΣΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΣΡΙΑ: Κα Λνπξή Διέλε [ΤΠΟΓΡΑΦΖ] [Οηθνλνκηθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ] ΔΞΔΣΑΣΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: Κνο Παγθξάηεο ππξίδσλ [ΤΠΟΓΡΑΦΖ] [Οηθνλνκηθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ] ΗΑΝΟΤΑΡΗΟ 2015 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 2

ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ... 6 ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 7 ABSTRACT... 8 ΔΗΑΓΧΓΖ... 9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1:Κίλδπλνο Ρεπζηφηεηαο θαη ELA... 11 1.1Υξεκαηνπηζησηηθή ηαζεξφηεηα θαη Ρεπζηφηεηα... 11 1.1.1 Γηαζθάιηζε Υξεκαηνπηζησηηθήο ηαζεξφηεηαο θαη Κεληξηθέο Σξάπεδεο.12 1.1.2 Κεθαιαηαθή Δπάξθεηα Σξαπεδψλ θαη Γηαζθάιηζε Δπαξθνχο Ρεπζηφηεηαο, Βαζηιεία III... 14 1.1.2.1 Liquidity Coverage Ratio... 15 1.1.2.2 Net Stable Funding Ratio... 16 1.1.3 Δληαίνο Μεραληζκφο Δπνπηείαο θαη Μεραληζκφο Δμπγίαλζεο... 17 1.1.3.1 Δληαίνο Δπνπηηθφο Μεραληζκφο (SSM)... 18 1.1.3.2 Δληαίνο Μεραληζκφο Δμπγίαλζεο... 19 1.1.3.3 χζηεκα Δγγχεζεο Καηαζέζεσλ... 21 1.2 Κίλδπλνο Ρεπζηφηεηαο θαη πζηεκηθφο Κίλδπλνο... 22 1.2.1 Κίλδπλνο Ρεπζηφηεηαο... 22 1.2.1.1 Πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην θίλδπλν Ρεπζηφηεηαο... 24 1.2.2 Αμηνιφγεζε ηνπ ζπζηεκηθνχ θηλδχλνπ... 26 1.3 Αλίρλεπζε ελφο shock ξεπζηφηεηαο... 27 1.3.1 Μέηξεζε θαη Γηαρείξηζε ηνπ Κηλδχλνπ Ρεπζηφηεηαο... 29 1.4 Αλάγθε γηα παξνρή ξεπζηφηεηαο-ela... 31 1.4.1 ΔΚΣ θαη ρξεκαηνδφηεζε... 31 1.4.2 Απφ ηελ ΔΚΣ ζηνλ ELA... 33 1.5 Παξαδείγκαηα Δθαξκνγήο ηνπ ELA... 34 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 3

1.5.1 Πεξίπησζε Διιεληθψλ Σξαπεδψλ... 35 1.5.2 Πεξίπησζε Κχπξνπ... 37 1.5.3 Πεξίπησζε Ηξιαλδίαο... 40 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: Γεληθφ Πιαίζην ηνπ ELA... 42 2.1 Οξηζκφο ηνπ ELA... 42 2.1.1 ρέζε ΔΚΣ θαη ΔζλΚΣ... 44 2.2 Υαξαθηεξηζηηθά θαη Λεηηνπξγία ηνπ ΔLA... 46 2.2.1 Ο Ρφινο ηνπ Ζζηθνχ Κηλδχλνπ... 49 2.3 Ζ Γνκή ηνπ ELA... 51 2.3.1 Δζσηεξηθή δνκή ηνπ ELA... 52 2.3.2 Ννκηθή Τπφζηαζε ηνπ ELA... 54 2.4 ε πνηνπο παξέρεηαη ην ELA... 56 2.4.1 Γηα Πνηνπο Λφγνπο Παξέρεηαη ην ELA... 58 2.5 Πξνυπνζέζεηο ηνπ ELA... 60 2.5.1 Φεξέγγπν Πηζησηηθφ Ηδξπκα... 61 2.5.2 Δπηηφθην Γαλεηζκνχ... 63 2.5.3 Δπηζθάιεηεο-Σξαπεδηθά Αμηφγξαθα... 65 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: Δθαξκνγή ηνπ ELA... 67 3.1 Πηζησηηθφ Όξην ζηελ Παξνρή ηνπ ELA... 67 3.2 Απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ELA... 70 3.2.1 Ζ αξλεηηθή πιεπξά ηνπ ELA... 72 3.2.1.1 Οη θίλδπλνη πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ απφ ην ELA... 74 3.2.1.2 Πεξίπησζε Κχπξνπ... 77 3.2.2 Πηζαλέο ιχζεηο γηα ηελ αλαδηακφξθσζε ηνπ ELA... 78 3.3 Δθαξκνγή ηνπ ELA ζε Πεξηφδνπο πζηεκηθψλ Κξίζεσλ... 79 3.3.1 πζηεκηθέο ηξάπεδεο θαη ELA... 81 3.4 Δθαξκνγή ηνπ ELA ζην κέιινλ... 84 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 4

3.5 Ζ Δπνρή ηνπ Μλεκνλίνπ Καηαλφεζεο (Memorandum of Understanding, MoU)... 87 3.5.1 Γηαρείξηζε ηεο Κξίζεο κέζσ ηνπ MoU... 90 3.5.2 MoU- Credit line and ESM... 92 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΔΜΠΔΗΡΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ... 96 4.1 ΔΗΑΓΧΓΖ... 96 4.2 ΓΟΜΖ ΣΟΤ ΜΟΝΣΔΛΟΤ... 98 4.2.1 Με παξνρή ηνπ ELA... 100 4.2.2 Οη Κεληξηθέο Σξάπεδεο σο Γαλεηζηέο Έζραηεο Αλάγθεο... 102 4.2.3 Σακείν Αζθάιηζεο Καηαζέζεσλ σο Γαλεηζηήο Έζραηεο Αλάγθεο... 105 4.3 Παξνρή Ρεπζηφηεηαο ππφ έλαλ Καλφλα... 107 4.4 Γεληθά πκπεξάζκαηα... 110 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: Πξνηάζεηο- πκπεξάζκαηα... 112 5.1 Μηα άπνςε γηα ηνλ ELA Μεηά ηελ Κξίζε... 112 5.2 ρεδηαζκφο ηνπ ILLR:... 115 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 118 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 5

ΕΤΥΑΡΙΣΙΕ Αξρηθά, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θχξην Γεξάζηκν απνπληδφγινπ. Υάξε ζηελ επηζηεκνληθή ηνπ θαζνδήγεζή κε βνήζεζε θαζνξηζηηθά ζηελ εθπφλεζε ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο θαζψο επίζεο θαη φινπο ηνπο θαζεγεηέο ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Πξνγξάκκαηνο γηα ηε ζπκβνιή, ηε βνήζεηα θαη ηελ ελζάξξπλζε ηνπο. Αθφκε ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηελ επγλσκνζχλε κνπ ζηνπο γνλείο κνπ Γέζπνηλα θαη Αληψλε θαη ζηα αδέξθηα κνπ Διέλε, Μαλψιε θαη Αλδξέα γηα ηε δηαξθή ηνπο ππνζηήξημε ε νπνία ζπληέιεζε ζηελ επηηπρή δηεθπεξαίσζε ησλ κεηαπηπρηαθψλ κνπ ζπνπδψλ. Αηζζάλνκαη αθφκα ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζσ θάπνηνπο αλζξψπνπο ησλ νπνίσλ ε ζπκβνιή, ε βνήζεηα θαη ε ελίζρπζε κπνξεί λα ήηαλ αθαλήο αιιά ηαπηφρξνλα πνιχ ζεκαληηθή θαη αλεθηίκεηε. Σέινο, επραξηζηψ ηνπο ζπκθνηηεηέο κνπ, ηφζν γηα ηελ βνήζεηα ηνπο φζν θαη γηα ηελ αξκνληθή θαη επράξηζηε ζπλεξγαζία καο. ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 6

ΠΔΡΗΛΖΦΖ Μεηά ην μέζπαζκα ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο πνιιέο Δπξσπατθέο ρψξεο βξέζεθαλ ζε νηθνλνκηθφ αδηέμνδν. Ζ δεκνζηνλνκηθή θξίζε πνπ εμειίρζεθε ζε θξίζε θεξεγγπφηεηαο θαη ξεπζηφηεηαο έζεζε ζήκα θηλδχλνπ ζηελ Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα θαη ζηηο Κεληξηθέο Σξάπεδεο. Πνιιέο ηξάπεδεο γηα λα απνθχγνπλ ηελ ρξενθνπία δήηεζαλ βνήζεηα απφ ηελ ΔΚΣ έλαληη εμαζθαιίζεσλ. Με ηελ φμπλζε ηεο θξίζεο θαη ηελ ππνβάζκηζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ, ε ΔΚΣ έζηξεςε ηηο δεκφζηεο ηξάπεδεο ζε ελαιιαθηηθέο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο. Ο κεραληζκφο Emergency Liquidity Assistance (ELA) δηαδξακάηηζε ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ παξνρή ξεπζηφηεηαο ζηηο ηξάπεδεο. Σν ELA ελεξγνπνηείηαη ζε έθηαθηεο πεξηπηψζεηο, κε πςειφ επηηφθην, δέρεηαη ρακειήο πνηφηεηαο εμαζθαιίζεηο θαη ην θξάηνο ιεηηνπξγεί σο εγγπεηήο απηψλ ησλ πηζηνδνηήζεσλ. ηε παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία απνζαθελίδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κεραληζκνχ, ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ. Δπίζεο, γίλεηαη ιφγνο γηα ηε ζεκαληηθφηεηα ηεο δηαηήξεζεο ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο θαζψο θαη ηνλ ξφιν ηνπ ELA γηα ηελ θάιπςε ζε ξεπζηφηεηα ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο. Δπηπιένλ, αλαθέξνληαη ηα πηζησηηθά φξηα πνπ ηίζεληαη, ν ζρεδηαζκφο, ε νξγάλσζε, νη πξνυπνζέζεηο θάησ απφ ηηο νπνίεο ρνξεγείηαη αιιά θαη ζε πνηνπο ρνξεγείηαη. ην ηέινο ηεο δηπισκαηηθήο αλαθέξεηαη ε εθαξκνγή ελφο ελαιιαθηηθνχ κεραληζκνχ ξεπζηφηεηαο ζε παγθφζκην επίπεδν φπνπ ε δεκηνπξγία ελφο δηεζλνχο δαλεηζηή έζραηεο αλάγθεο κπνξεί λα αληηθαηαζηήζεη ην ELA. ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 7

ABSTRACT Many European countries were at a deadlock after the outbreak of the financial crisis. The financial crisis which developed into solvency and liquidity crises alarmed both the European Central bank and National Banks. Many Banks were forced to request funding from the ECB against collaterals to avoid bankruptcy. With the deepening of the crisis and the devaluation of assets of credit institutions, ECB led the public banks to alternative sources of funding. The Emergency Liquidity Assistance (ELA), mechanism played an important role in providing liquidity to banks. The ELA is activated in exceptional situations, with high interest rate, with low quality collaterals and governments operate as a guarantor of these credits. This thesis is an attempt to clarify the features of the mechanism, the advantages and disadvantages. Furthermore, it addresses the importance of maintaining financial stability and how the mechanism has contributed to the normalization of the financial system. What is more, the credit limits, the design, the organization, the conditions under which ELA is granted and to whom are presented. At the end of the thesis, the implementation of an alternative liquidity mechanism at a global level is examined. The creation of an International Lender of Last Resort can replace the ELA. ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 8

ΔΗΑΓΧΓΖ Γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία θαη ηελ επξσζηία ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο απαηηείηαη ε δηαηήξεζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο. ην Κεθάιαην 1 ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο νξίδεηαη κε αθξίβεηα ε ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξφηεηα, ε θεθαιαηαθή επάξθεηα ηεο ηξάπεδαο ζχκθσλα κε ηα πξφηππα ηεο Βαζηιείαο ΗΗΗ θαη νη δηάθνξνη κεραληζκνί πνπ έρεη ζέζεη ε Δπξσπατθή Σξάπεδα πξνθεηκέλνπ λα ζσξαθίζεη ην πηζησηηθφ ζχζηεκα. Δπηπιένλ, αλαιχεηαη ν θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο θαη ν ζπζηεκηθφο θίλδπλνο θαζψο θαη κέζνδνη γηα ηελ αλίρλεπζε, ηελ επνπηεία θαη ησλ πεξηνξηζκφ απηψλ. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ, πεξηγξάθνληαη νη ηξεηο ρψξεο πνπ έρνπλ θάλεη ρξήζε ηνπ κεραληζκνχ ELA. ηα θεθάιαηα 2 θαη 3 δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηε ιεηηνπξγία θαη ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κεραληζκνχ. Αξρηθά, απνζαθελίδνληαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θαη ην πιαίζην ζην νπνίν είλαη δνκεκέλν θαη ζρεδηαζκέλν θαζψο αθφκα θαη ν βαζκφο ζηνλ νπνίν εκπιέθεηαη ε ΔΚΣ φζν αθνξά ηελ εθαξκνγή ηνπ ELA. Δπηπιένλ θαζίζηαηαη ζαθέο, πφηε πξέπεη λα παξέρεηαη ην ELA θαη πνηνη ιφγνη ην απαηηνχλ. ηε ζπλέρεηα αλαθέξνληαη ξεηά νη 3 βαζηθέο πξνυπνζέζεηο θάησ απφ ηηο νπνίεο ρνξεγεί ην ELA ηελ έθηαθηε ξεπζηφηεηα.. Απηέο είλαη, θεξέγγπν πηζησηηθφ ίδξπκα, πςειφ επηηφθην δαλεηζκνχ θαη επαξθείο εμαζθαιίζεηο. ην θεθάιαην 3, γίλεηαη αλαθνξά γηα ηα πηζησηηθά φξηα πνπ ζέηεη ην ELA θαζψο αθφκα ζρνιηάδεηαη θαη ε απνδνηηθφηεηα ηνπ κεραληζκνχ. Χζηφζν, αλαθέξνληαη θαη νη ελδερφκελνη θίλδπλνπ πνπ απνξξένπλ απφ ηνλ ρξήζε ηνπ ELA. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ε ρξήζε ηνπ κεραληζκνχ απφ ηηο 4 ζπζηεκηθέο ηξάπεδεο, αλ θαη ε πιεξνθνξία είλαη πεξηνξηζκέλε ιφγσ ηεο κε δεκνζηνπνίεζεο ζηνηρείσλ. Σέινο, γίλεηαη ζχλδεζε αλάκεζα ζην κλεκφλην θαηαλφεζεο (MoU) θαη ην πσο νξίδεη ηελ εθαξκνγή ηνπ ELA γηα θάζε ρψξα. ην θεθάιαην 4, παξνπζηάδεηαη ην κνληέιν πνπ αλέπηπμαλ νη Achim Hauck θαη Uwe Vollmer ζρεηηθά κε ηελ παξνρή ηνπ ELA απφ ηηο ΔζλΚΣ, ηελ Κπβέξλεζε θαη ηνπο Αζθαιηζηέο Καηαζέζεσλ θαη θαηέιεμαλ ζηα αθφινπζα ζπκπεξάζκαηα. Αξρηθά ππνζηεξίδνπλ φηη ε ζπκπεξηθνξά ηεο θπβέξλεζεο δελ ζα είλαη θνηλσληθά βέιηηζηε εθηφο θαη αλ ε θπβέξλεζε ζέηεη ην ίδην βάξνο ζηηο δαπάλεο θνηλσληθήο πηψρεπζεο ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 9

κηαο ηξάπεδαο θαη έρεη ηελ απνθιεηζηηθή επζχλε γηα ηελ εγγχεζε ησλ θαηαζέζεσλ. Γεχηεξνλ, ε εθαξκνγή ηνπ ELA ζα είλαη αλεμάξηεηε κφλν εάλ νη αζθαιηζηέο θαηαζέζεσλ έρνπλ αζθαιίζεη ηνπιάρηζηνλ έλα κέξνο ησλ θαηαζέζεσλ ηεο δεκφζηαο ηξάπεδαο θαη ηέινο ζπδεηήζεθαλ νη επηπηψζεηο απφ ηελ εθαξκνγή ελφο θαλφλα πνπ θαζνξίδεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν κνηξάδεηαη ε ξεπζηφηεηα πνπ ζα πξέπεη λα ρνξεγήζνπλ ε θπβέξλεζε θαη ην ELA ζηελ εθάζηνηε ηξάπεδα. ην ηειεπηαίν θεθάιαην, γίλεηαη κηα αλαθεθαιαίσζε φισλ ησλ πξνεγνχκελσλ ελνηήησλ θαη εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ ELA. Δπηπιένλ, αλαθέξεηαη φηη ν Jean-Pierre Landau πξφηεηλε έλα δηεζλή δαλεηζηή έζραηεο αλάγθεο ν νπνίνο κπνξεί λα αληηθαηαζηήζεη ην ELA πνπ παξέρεηαη απφ ηηο εγρψξηεο ΔζλΚΣ. Οη ξπζκίζεηο θαη ε θχζε ηνπ ILLR ζα πξέπεη λα ζηεξίδνληαη ζηα θξηηήξηα «3 U», δειαδή, άλεπ φξσλ (unconditional), απεξηφξηζηνο (unlimited) θαη αθάιππηνο σο πξνο ηηο εμαζθαιίζεηο (unsecured). ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 10

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1:Κίλδσλος Ρεσζηόηεηας θαη ELA 1.1Υξεκαηνπηζησηηθή ηαζεξφηεηα θαη Ρεπζηφηεηα Σν ηξαπεδηθφ ζχζηεκα αιιά θαη φιν ην νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ πξέπεη λα δηαθαηέρεηαη απφ ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξφηεηα. Σα ηειεπηαία ρξφληα κε ην μέζπαζκα ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο ε ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξφηεηα θαη νκαιφηεηα ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο δηαηαξάρζεθε, θαζψο πνιιέο ηξάπεδεο, εηαηξίεο θαη θπβεξλήζεηο βξέζεθαλ ζε κηα ρανηηθή θαηάζηαζε κε πςειή έιιεηςε ξεπζηφηεηαο, κε ππνηηκεκέλα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία άιια θαη απμήζεηο ζην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα. Δίλαη θαλεξφ φηη, ην ελδηαθέξνλ πνπ εθδειψλεηαη απφ ηηο αξκφδηεο αξρέο γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο έγθεηηαη ζην γεγνλφο ηεο ζπλεηδεηνπνίεζεο ηφζν ησλ νηθνλνκηθψλ φζν θαη ησλ θνηλσληθψλ δεκηψλ πνπ κπνξεί λα επέιζνπλ απφ κηα νηθνλνκηθή αζηάζεηα. «Ωο ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξόηεηα λνείηαη θαη κπνξεί λα νξηζηεί κηα θαηάζηαζε ζηελ νπνία ην ζπλνιηθό ρξεκαηνπηζησηηθό ζύζηεκα πνπ απνηειείηαη από ηνλ ηνκέα ησλ ηξαπεδώλ θαη ινηπώλ πηζησηηθώλ νξγαληζκώλ, ηηο αγνξέο ρξήκαηνο, πηζηώζεσλ θαη θεθαιαίσλ θαη ηηο ππνδνκέο ησλ αγνξώλ (ζπζηήκαηα πιεξσκώλ θαη εθθαζάξηζεο θαη δηαθαλνληζκνύ ζπλαιιαγώλ) δηαζέηεη ηζρπξέο αληνρέο θαη επαξθείο αληηζηάζεηο ζηνπο απξνζδόθεηνπο θξαδαζκνύο ή δηνξζώζεηο αληζνξξνπηώλ, ώζηε λα ειαρηζηνπνηείηαη ε πηζαλόηεηα απνδηνξγάλσζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ζε βαζκό πνπ ζα δηαθύβεπε ηελ απνηειεζκαηηθή θαηαλνκή ησλ απνηακηεπηηθώλ πόξσλ θαη ηελ νκαιή ξνή ρξήκαηνο θαη δαλεηαθώλ θεθαιαίσλ πξνο ηηο θνηλσληθά επσθειέζηεξεο ρξήζεηο θαη δξαζηεξηόηεηεο» 1. Οη William A.Allen θαη Geoffrey Wood 2 αλαθέξνπλ φηη γηα λα πξνζδηνξηζηεί νξζά ν νξηζκφο ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππ φςηλ θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά. Αξρηθά ππνζηεξίδνπλ φηη νξηζκφο πξέπεη λα ζρεηίδεηαη κε ηελ επεκεξία, δειαδή φηη ε ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξφηεηα πξέπεη λα επλνεί ηελ επεκεξία ησλ πνιηηψλ αιιηψο ε επίηεπμε ηεο δελ ζα απνηεινχζε θχξην ζηφρν ηεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο. 1 Έθζεζε Υξεκαηνπηζησηηθήο ηαζεξφηεηαο, ΣηΔ, 2010 2 Defining and Achieving Financial Stability, LSE, 2005 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 11

Δπηπιένλ, πξέπεη λα είλαη κηα παξαηεξήζηκε θαηάζηαζε, νχησο ψζηε νη αξκφδηεο αξρέο λα είλαη ζε ζέζε λα θαηαλνήζνπλ πφηε κπνξεί λα επηηεπρζεί. Ζ ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξφηεηα πξέπεη λα ππφθεηηαη ζε έιεγρν απφ ηηο δεκφζηεο αξρέο αιιά θαη ζε επηξξνή γηα λα γλσζηνπνηεζεί πφζν επεξεάδεηαη απφ εμσηεξηθέο επηδξάζεηο, αθνχ ζεσξείηαη σο «ηδηνθηεζία» ηνπ έζλνπο-θξάηνπο. Δπηπξφζζεηα αλαθέξνπλ φηη ν νξηζκφο θαη ε αλάιπζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο πξέπεη λα είλαη αξθεηά επξχο, ψζηε λα πεξηθπθιψλεη φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ζρεηηθά κε ηηο νηθνλνκηθέο δεκίεο πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ απφ ηελ θαηάξξεπζε ρξεκαηνπηζησηηθψλ ηδξπκάησλ ή εηαηξηψλ. Ο νξηζκφο ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο δελ ζα πξέπεη λα είλαη ηφζν απαηηεηηθά απζηεξφο γηαηί ζηηγκαηίδεη ζρεδφλ νπνηαδήπνηε αιιαγή σο απφδεημε ηεο αζηάζεηαο. 1.1.1 Γηαζθάιηζε Υξεκαηνπηζησηηθήο ηαζεξφηεηαο θαη Κεληξηθέο Σξάπεδεο. Ζ δηαζθάιηζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο θαζηζηά αλαγθαία ηελ αλάιεςε δηαθφξσλ πξνιεπηηθψλ κέηξσλ θαζψο θαη παξεκβαηηθψλ θαη πξνζηαηεπηηθψλ ζηξαηεγηθψλ. Δίλαη γλσζηφ φηη, ηo ηξαπεδηθφ ζχζηεκα είλαη επηξξεπέο φζν αθνξά ηηο ζπζηεκηθέο θξίζεηο. Σξάπεδεο νη νπνίεο ζπγθεληξψλνπλ ζπζηεκαηηθά δάλεηα πςεινχ θηλδχλνπ θαη επελδχζεηο, δεκηνπξγνχλ έλα ζπζηεκηθά αζηαζή ηξαπεδηθφ ζχζηεκα. Οη θξίζεηο απηέο εθδειψλνληαη κε ηε κνξθή ηεο αιπζηδσηήο κεηάδνζεο πξνβιεκάησλ ξεπζηφηεηαο ή/θαη θεξεγγπφηεηαο απφ ηε κηα ηξάπεδα ζε άιιεο 3. Γειαδή αλ κηα ηξάπεδα αληηκεησπίδεη πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο θαη αθεξεγγπφηεηαο κπνξεί λα πξνθαιέζεη αιπζηδσηέο αληηδξάζεηο ζην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα πξνθαιψληαο απνζηαζεξνπνίεζε θαη θαηάξξεπζε απηνχ. Δίλαη ινγηθφ φηη απηφο ν θίλδπλνο κπνξεί λα δηαζπαξζεί ζε φιν ην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα ιφγσ ησλ κεησκέλσλ ρξεκαηνδνηήζεσλ, ησλ ρακειψλ επηηνθίσλ θαη ηεο ρακειήο δήηεζεο. Ζ αξκνδηφηεηα γηα ηε δηαζθάιηζε, ηε δηαηήξεζε θαη ηελ επνπηεία ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο αλήθεη ζηηο Δζληθέο Κεληξηθέο Σξάπεδεο θαζψο θαη ζηελ ΔΚΣ. Οη Κεληξηθέο Σξάπεδεο ζα πξέπεη λα έρνπλ πιήξε επίγλσζε ηεο επζχλεο ηνπο γηα λα επηηεπρζεί ε ζηαζεξφηεηα θαη λα απνθεπρζνχλ δηαηαξαρέο ζην ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα. πλεπψο, νη Κεληξηθέο Σξάπεδεο είλαη ππεχζπλεο ηφζν 3 Kaufman, G. G.1996. Bank Failures, Systemic Risk, and Bank Regulation. In. the Cato Journal. Vol.16. No 1 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 12

γηα ηε λνκηζκαηηθή φζν θαη γηα ηε ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξφηεηα. Έλαο, απφ ηνπο ηζηνξηθνχο ιφγνπο δεκηνπξγίαο ησλ Κεληξηθψλ Σξαπεδψλ ήηαλ ε εμαζθάιηζε ηεο νκαιφηεηαο ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο. Γειαδή ζε πεξηπηψζεηο έθηαθηεο αλάγθεο παξείρε φιε ηελ αλαγθαία ξεπζηφηεηα πνπ απαηηνχληαλ. Λεηηνπξγνχζε σο δαλεηζηήο έζραηεο αλάγθεο (lender of last resort). Ζ δηαθχιαμε ηεο ζηαζεξφηεηαο πξνυπνζέηεη ηελ αλαγλψξηζε ησλ βαζηθψλ πεγψλ θηλδχλνπ θαη ηηο αδπλακίεο ηνπο ζπζηήκαηνο φπσο γηα παξάδεηγκα ε ιαλζαζκέλε εθηίκεζε θαη δηαρείξηζε ησλ ηξαπεδηθψλ θηλδχλσλ. Ζ αλαγλψξηζε ησλ αδπλακηψλ απηψλ είλαη ππνρξεσηηθή αθνχ αλ δηαζθαιηζηεί ε ζηαζεξφηεηα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα πξφβιεςεο κειινληηθψλ θαηαζηάζεσλ. Οη Κεληξηθέο Σξάπεδεο εθηζηνχλ ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ επίηεπμε ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζηαζεξφηεηαο γηα απηφ ην ιφγν θάζε εμάκελν ή έηνο εθδίδνπλ εθζέζεηο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιχλνπλ ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα θαη λα απνθχγνπλ αξλεηηθά θαη δχζθνια αλαηξέςηκα απνηειέζκαηα. χκθσλα κε ηελ ΔΚΣ ην ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα κπνξεί λα ζεσξεζεί ζηαζεξφ αλ ηθαλνπνηεί ηα παξαθάησ ηξία ραξαθηεξηζηηθά: 1. Σν ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα κεηαθέξεη απνηειεζκαηηθά θαη νκαιά πφξνπο απφ ηνπο απνηακηεπηέο ζηνπο επελδπηέο. 2. Οη Υξεκαηννηθνλνκηθνί θίλδπλνη πξέπεη λα αμηνινγνχληαη κε αθξίβεηα θαη ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζσζηή δηαρείξηζε. 3. Σν ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα είλαη ζε ηέηνηα θαηάζηαζε ψζηε λα κπνξεί λα απνξξνθήζεη κε επθνιία νηθνλνκηθέο θαη πξαγκαηηθέο κε αλακελφκελεο εμειίμεηο θαη Shocks. Δάλ έλα ραξαθηεξηζηηθφ ή ζπλδπαζκφο απηψλ, δελ δηαηεξείηαη, ηφηε είλαη πηζαλφ φηη ην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα θηλείηαη ζε κία θαηεχζπλζε φιν θαη ιηγφηεξν ζηαζεξή. Γίλεηαη ινηπφλ θαηαλνεηφ φηη ε δηαθχιαμε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο απαηηεί ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ θχξησλ πεγψλ θηλδχλνπ θαη εππάζεηαο, φπσο αλεπάξθεηεο ζηελ θαηαλνκή ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ απφ ηνπο απνηακηεπηέο ζηνπο επελδπηέο θαη ηε ιαλζαζκέλε ηηκνιφγεζε ή ηελ θαθή δηαρείξηζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θηλδχλσλ. Απηή ε αλαγλψξηζε ησλ θηλδχλσλ θαη ησλ ηξσηψλ ζεκείσλ είλαη απαξαίηεηε, δηφηη ε παξαθνινχζεζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο ζα πξέπεη λα εληνπίδεη αλαπνηειεζκαηηθφηεηεο φζνλ αθνξά ηελ θαηαλνκή ησλ θεθαιαίσλ ή ειιείςεηο ζηε ηηκνιφγεζε θαη ηε δηαρείξηζε ηνπ θηλδχλνπ. Αλ δελ ηεζνχλ ηα ζεκέιηα γηα απηά ηα ηξσηά ζεκεία, κπνξεί λα ηεζεί ζε ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 13

θίλδπλν ε κειινληηθή ζηαζεξφηεηα ηνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη σο εθ ηνχηνπ, ε νηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα 4. ε νκηιία ηνπ 5 ν Γεψξγηνο Πξνβφπνπινο θάλεη ιφγν γηα ηε ρξεκαηνπηζησηηθή αξρηηεθηνληθή πνπ πηνζέηεζε ε ΔΚΣ γηα ηε ζσξάθηζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο. Αλαθέξεη φηη «ε νηθνλνκηθή δηαθπβέξλεζε έρεη βειηησζεί κέζα από ηξεηο θύξηνπο άμνλεο: ηo six-pack, ην δεκνζηνλνκηθό ζύκθσλν, θαη ην two-pack. Απηνί νη ππιώλεο απαηηνύλ ηζρπξόηεξε καθξννηθνλνκηθή επηηήξεζε θαη έρνπλ ζρεδηαζηεί γηα ηνλ εληνπηζκό ησλ αληζνξξνπηώλ θαη ηελ έγθαηξε δηόξζσζή ηνπο. Σν six-pack εληζρύεη ην πξνιεπηηθό ζθέινο ηνπ πκθώλνπ ηαζεξόηεηαο θαη Αλάπηπμεο θαη εηζάγεη κηα ππξνδόηεζε ηνπ ρξένπο γηα ηε δηαδηθαζία ηνπ ππεξβνιηθνύ ειιείκκαηνο. ύκθσλα κε ην Γεκνζηνλνκηθό ύκθσλν, ηα θξάηε κέιε πνπ έρνπλ ππνγξάςεη ην ύκθσλν απαηηείηαη λα πεξηνξίζνπλ ηα δηαξζξσηηθά ειιείκκαηα. Σέινο, ην two-pack δίλεη ηζρπξέο εμνπζίεο ζηελ Δπηηξνπή λα παξέκβεη άκεζα ζε δεκνζηνλνκηθά ζρέδηα, πξηλ από ηελ έγθξηζή ηνπο από ηα Eζληθά θνηλνβνύιηα. Άιια εξγαιεία πνπ πεξηιακβάλεη ε επνπηεία είλαη ην Δπξσπατθό πκβνύιην πζηεκηθνύ Κηλδύλνπ πνπ ηδξύζεθε ην 2011 γηα λα αζθήζεη καθξνπξνιεπηηθή επνπηεία ηεο ΔΔ ζε επίπεδν ρξεκαηνπηζησηηθνύ ζπζηήκαηνο θαη ην EFSF (European Financial Stability Facility) πνπ ζπζηάζεθε σο κηα πξνζσξηλή νηθνλνκηθή θαζπζηέξεζε ην 2011, ελώ ν δηάδνρόο ηνπ, ην ESM (European Stability Mechanism) πξνβιέπεη κηα κόληκε εγθαηάζηαζε γηα ηελ αληαπόθξηζε ζηηο λέεο αηηήζεηο γηα νηθνλνκηθή βνήζεηα από ηα θξάηε κέιε ηεο δώλεο ηνπ επξώ». πκπεξαζκαηηθά, γηα ηε χπαξμε ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο πξέπεη νη ηξάπεδεο λα δηαζέηνπλ ηελ αλαγθαία θεθαιαηαθή επάξθεηα θαη ξεπζηφηεηα πξνθεηκέλνπ λα αληαπεμέξρνληαη κε επηηπρία ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπο θαη λα απνθεχγνληαη νη αλαηαξαρέο. Σα απαξαίηεηα θεθάιαηα πνπ πξέπεη λα δηαθξαηεί ε θάζε ηξάπεδα νξίδνληαη απφ ηνπο θαλφλεο ηεο επηηξνπήο ηεο Βαζηιείαο. 1.1.2 Κεθαιαηαθή Δπάξθεηα Σξαπεδψλ θαη Γηαζθάιηζε Δπαξθνχο Ρεπζηφηεηαο, Βαζηιεία III Ζ επηηξνπή ηεο Βαζηιείαο ζπζηάζεθε ζην ηέινο ηνπ 1974, κεηά απφ πξσηνβνπιία ησλ Γηνηθεηψλ ησλ Κεληξηθψλ Σξαπεδψλ ηεο Οκάδαο ησλ ρσξψλ Group of Ten. Μέιε ηεο είλαη: Βέιγην, Καλαδάο, Γαιιία, Γεξκαλία, Ηηαιία, Ηαπσλία 4 What about Financial Stability ΠΖΓΖ: https://www.ecb.europa.eu/pub/fsr/html/index.en.html 5 From Financial Crisis to Financial Stability: A European Odyssey, ΣηΔ ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 14

Οιιαλδία, νπεδία Διβεηία, Ζλσκέλν Βαζίιεην θαη Ζ.Π.Α. θνπφο απηήο ηεο ζχζηαζεο ήηαλ ε δεκηνπξγία νκνηφκνξθσλ θαλφλσλ ειέγρνπ θαη επνπηηθψλ πξαθηηθψλ γηα ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα απνζθνπψληαο ζηε δηαζθάιηζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο θαη ηελ πεηζαξρία ηεο αγνξάο. Πξφθεηηαη γηα έλα ζχλνιν θαλφλσλ θαη δηαηάμεσλ πνπ θαζνξίδεη κε ιεπηνκέξεηεο ηελ ππνρξέσζε ησλ ηξαπεδψλ λα δεκνζηεχνπλ ηηο αλαιπηηθέο νηθνλνκηθέο ηνπο θαηαζηάζεηο θαζψο επίζεο θαη πιεξνθνξίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηνηθεηηθή δνκή θαη ηελ εηαηξηθή δηαθπβέξλεζε. Σν Γεθέκβξην ηνπ 2010, εθδφζεθε απφ ηελ Δπηηξνπή ηεο Βαζηιείαο γηα ηελ Σξαπεδηθή Δπνπηεία δχν εθζέζεηο πνπ ζπλζέηνπλ ην δηεζλέο θαλνληζηηθφ πιαίζην πνπ είλαη γλσζηφ σο «Βαζηιεία ΗΗΗ». Ζ Βαζηιεία ΗΗΗ πεξηιακβάλεη έλα ζχλνιν δηαηάμεσλ ηνπ ηζρχνληνο θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ θαη επηδηψθεη ηε θαζηέξσζε θαηλνηφκσλ κέζσλ κηθξνπξνιεπηηθήο θαη καθξνπξνιεπηηθήο ξπζκηζηηθήο παξέκβαζεο. ηφρνο ηεο είλαη ε ελδπλάκσζε ηεο ζηαζεξφηεηαο ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο δηεζλψο. 6 ην λέν θαλνληζηηθφ πιαίζην θαζηεξψλνληαη γηα πξψηε θνξά δχν ζπληειεζηέο ξεπζηφηεηαο ησλ ηξαπεδψλ (liquidity ratios). Έλαο βξαρπρξφληνο πνπ νλνκάδεηαη ζπληειεζηήο θάιπςεο ξεπζηφηεηαο (Liquidity Coverage Ratio, LCR) θαη έλαο καθξνρξφληνο ν ζπληειεζηήο θαζαξήο ζηαζεξήο ρξεκαηνδφηεζεο (Net Stable Funding Ratio, NSFR) 1.1.2.1 Liquidity Coverage Ratio Σν LCR ζρεδηάζηεθε γηα ηε βξαρππξφζεζκε πξνζαξκνζηηθφηεηα ησλ ηξαπεδψλ ζε πηζαλέο δηαηαξαρέο ξεπζηφηεηαο. Ο δείθηεο απηφο απαηηεί απφ ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα λα έρνπλ επαξθή θαη πςειήο πνηφηεηαο ξεπζηνπνηήζηκα ζηνηρεία ελεξγεηηθνχ γηα λα επηβηψζνπλ ζε έλα πηεζηηθφ ζελάξην ρξεκαηνδφηεζεο 30 εκεξψλ πνπ νξίδεηαη απφ ηηο επνπηηθέο αξρέο. Ο αξηζκεηήο LCR νξίδεηαη απφ ην απφζεκα ησλ πςειήο πνηφηεηαο ξεπζηνπνηήζηκσλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ πνπ είλαη δηαζέζηκα γηα λα θαιχςνπλ νπνηαδήπνηε θαζαξή εθξνή, πξνο ην ζχλνιν ησλ θαζαξψλ ηακεηαθψλ εθξνψλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ ηξηάληα εκεξνινγηαθψλ εκεξψλ, (ππφθεηηαη ζε αλψηαην φξην ζην 75% ησλ εθξνψλ), πνπ αλακέλεηαη λα 6 Υξήζηνο Γθφξηζνο, ««Βαζηιεία ΗΗΗ»:H αλαζεψξεζε ηνπ ηζρχνληνο θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ ηεο Δπηηξνπήο ηεο Βαζηιείαο γηα ηελ Σξαπεδηθή Δπνπηεία κε ζηφρν ηελ ελδπλάκσζε ηεο ζηαζεξφηεηαο ηνπ δηεζλνχο ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο», ζειίδεο 519-540 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 15

ζπκβνχλ ζε έλα ζνβαξφ ζελάξην ζηξεο. 7 stock of ig quality liquid assets Total net cas outflows over te next 30 calendar days Ζ Βαζηιεία III απαηηεί, ε ηηκή ηνπ ιφγνπ λα είλαη κεγαιχηεξε ή ίζε ηνπ 100%, δειαδή ην απφζεκα ησλ πςειήο πνηφηεηαο ξεπζηνπνηήζηκσλ ζηνηρείσλ ελεξγεηηθνχ πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ ίζν κε ην ζχλνιν ησλ θαζαξψλ ηακεηαθψλ εθξνψλ. Οη ηξάπεδεο αλακέλεηαη φηη ζα αληαπνθξηζνχλ ζε απηή ηελ απαίηεζε θαη ζα δηαθξαηηνχλ απφζεκα σο άκπλα έλαληη ηνπ ελδερφκελνπ εκθάληζεο ελφο Shock ξεπζηφηεηαο. Με δεδνκέλν ηε ρξνληθή αβεβαηφηεηα ησλ εηζξνψλ θαη ησλ εθξνψλ νη ηξάπεδεο θαη νη Δπνπηηθέο Αξρέο αλακέλεηαη λα εληνπίδνπλ πηζαλέο αλαληηζηνηρίεο εληφο ηεο πξνζεζκίαο ησλ 30 εκεξψλ γηα λα εμαζθαιίδνπλ ηα απαξαίηεηα δηαζέζηκα ξεπζηά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ δεκίεο θαζ 'φιε ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ. 8 1.1.2.2 Net Stable Funding Ratio Σν NSFR είλαη έλαο καθξνπξφζεζκνο δηαξζξσηηθφο ιφγνο πνπ έρεη σο ζηφρν λα αληηκεησπίζεη αλαληηζηνηρίεο ξεπζηφηεηαο (liquidity mismatches) πνπ απνξξένπλ απφ ηνλ εηεξνρξνληζκφ ζηε ξεπζηνπνηεζηκφηεηα ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη ηνπ παζεηηθνχ θαη λα παξέρεη θίλεηξα ζηηο ηξάπεδεο λα ρξεζηκνπνηνχλ ζηαζεξέο πεγέο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο. 7 Πξνζπαζεί λα πεξηνξίζεη ηελ ππεξβνιηθή εμάξηεζε απφ ηε βξαρππξφζεζκε ρξεκαηνδφηεζε ζε πεξηφδνπο έληνλεο ξεπζηφηεηαο θαη λα ελζαξξχλεη ηελ θαιχηεξε εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο ζε φια ηα ηζνινγηζηηθά θαη εμσηζνινγηζηηθά ζηνηρεία ηνπ ηδξχκαηνο. Ο ιφγνο απηφο θαζνξίδεη έλα ειάρηζην απνδεθηφ πνζφ ζηαζεξήο ρξεκαηνδφηεζεο κε βάζε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ξεπζηφηεηαο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ ελφο ηδξχκαηνο ζε ρξνληθφ νξίδνληα ελφο έηνπο. Λεηηνπξγεί σο ειάρηζηνο κεραληζκφο επηβνιήο γηα λα ζπκπιεξψζεη ηνλ LCR θαη εληζρχεη ηελ επνπηηθή πξνζπάζεηα κε ηελ πξνψζεζε δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ ζην πξνθίι ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ απφ βξαρππξφζεζκεο 7 Basel III Monitoring Report, BIS, 8 Basel III: International framework for liquidity risk measurement, standards and monitoring, BIS ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 16

ρξεκαηνδνηήζεηο πξνο κηα πην ζηαζεξή καθξνπξφζεζκε ρξεκαηνδφηεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαη ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Σν NSFR νξίδεηαη σο ε δηαζέζηκε πνζφηεηα ζηαζεξήο ρξεκαηνδφηεζεο πξνο ηελ απαηηνχκελε. Available amount of stable funding Required amount of stable funding Ζ Βαζηιεία III απαηηεί ε ηηκή ηνπ ιφγνπ λα είλαη κεγαιχηεξε ή ίζε ηνπ 100%. Γειαδή ε ρξεκαηνδφηεζε πξέπεη λα πξνέξρεηαη απφ αμηφπηζηεο πεγέο ζε ρξνληθφ νξίδνληα ελφο έηνπο θάησ απφ ζπλζήθεο πίεζεο. 1.1.3 Δληαίνο Μεραληζκφο Δπνπηείαο θαη Μεραληζκφο Δμπγίαλζεο Ζ Σξαπεδηθή Έλσζε απνηειεί απαξαίηεην ζπκπιήξσκα ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο (ΟΝΔ) θαζψο θαη ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο. Δπηηξέπεη ηε ζχλδεζε ησλ απνθάζεσλ ζε ζέκαηα επνπηείαο, εμπγίαλζεο θαη ρξεκαηνδφηεζεο ζε επίπεδν ΔΔ θαη ππνρξεψλεη ηηο ηξάπεδεο ηεο δψλεο ηνπ επξψ λα ηεξνχλ ηνπο ίδηνπο θαλφλεο 9. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2012 ηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζπκθψλεζαλ φηη ε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί απφ ηελ Σξαπεδηθή Έλσζε. Απηφ πεξηιακβάλεη ηελ θνηλή επνπηεία ηνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηηο θνηλέο ζηξαηεγηθέο επίιπζεο πηζησηηθψλ γεγνλφησλ. Ζ ηξαπεδηθή έλσζε απνβιέπεη ζηε δεκηνπξγία ελφο νινθιεξσκέλνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηε δηαθχιαμε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο θαη ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο πνπ πξνθαιείηαη απφ ηηο πησρεχζεηο ηξαπεδψλ. Ζ Σξαπεδηθή Έλσζε ζηνρεχεη ζηελ πξνζηαζία ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ απφ ην δεκφζην ρξένο, θαζψο κηα ηξαπεδηθή θξίζε κπνξεί λα εμειηρζεί ζε δεκνζηνλνκηθή ή θαη ην αληίζηξνθν. ηελ Σξαπεδηθή Έλσζε εληάζζνληαη φιεο νη ρψξεο ηεο Δπξσδψλεο θαη εζεινληηθά φζεο απφ ηηο ππφινηπεο ρψξεο κέιε ηεο ΔΔ ην επηζπκνχλ. 10 χκθσλα κε ηηο ζέζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ 11 ε «Σξαπεδηθή Έλσζε ζα δεκηνπξγήζεη έλα πνιύ αλζεθηηθό επξσπατθό ηξαπεδηθό ηνκέα πνπ ζα κπνξέζεη 9 «Σξαπεδηθή Έλσζε»,ΠΖΓΖ:http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/el/displayFtu.html 10 «Πνηνη είλαη νη Ππιψλεο ηεο Σξαπεδηθήο Έλσζεο» ΠΖΓΖ: http://ec.europa.eu/greece/news/economic-news/economic4_el.htm ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 17

λα μεπεξάζεη ηα ζεκεξηλά πξνβιήκαηα θαη λα ρξεκαηνδνηήζεη μαλά ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαζώο θαη ηε ζπλνρή ηνπ επξώ ( ). Θα απνθαηαζηήζεη ηελ εκπηζηνζύλε ησλ θαηαζεηώλ θαη ησλ επελδπηώλ θαζώο δελ ζα είλαη δπλαηή ε απόθξπςε ησλ πξνβιεκαηηθώλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνύ θαη ε ηξαπεδηθή επνπηεία δελ ζα επεξεάδεηαη από ηνπηθά ζπκθέξνληα θαη πηέζεηο». Ζ Σξαπεδηθή Έλσζε ζηεξίδεηαη ζε ηξεηο βαζηθνχο ππιψλεο: Δληαίνο Δπνπηηθφο Μεραληζκφο (Single Supervisory Mechanism, SSM) Δληαίνο Μεραληζκφο Δμπγίαλζεο (Single Resolution Mechanism, SRM) χζηεκα Δγγχεζεο Καηαζέζεσλ (Deposit Guarantee Schemes, DGS) 1.1.3.1 Δληαίνο Δπνπηηθφο Μεραληζκφο (SSM) χκθσλα κε ηνλ νδεγφ ηεο Σξαπεδηθήο Δπνπηείαο 12 πνπ εμέδσζε ε ΔΚΣ ν Δληαίνο Δπνπηηθφο Μεραληζκφο πεξηιακβάλεη ηελ ΔΚΣ θαη ηηο Δζληθέο αξκφδηεο Αξρέο ησλ ζπκκεηερφλησλ θξαηψλ κειψλ. Ο SSM είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ επνπηεία ηνπ ζπλφινπ ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ ζηα ζπκκεηέρνληα θξάηε κέιε. Δπίζεο δηαζθαιίδεη φηη ε επνπηεηαθή πνιηηηθή πνπ ζα αζθεζεί ζηηο ηξάπεδεο ζα εθαξκφδεηαη κε ζπλέπεηα θαη απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα ππφθεηηαη ζε επνπηεία χςηζηεο πνηφηεηαο. Ο SSM ζα ηεζεί ζε ηζρχ ην Ννέκβξην ηνπ 2014. Βαζηθφο ζηφρνο ηνπ είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο αζθάιεηαο θαζψο θαη ε επξσζηία θαη ε αλζεθηηθφηεηα ηνπ Δπξσπατθνχ Σξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο. Δπίζεο απνζθνπεί ζηελ πξνψζεζε θαη ελίζρπζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο θαη επηδηψθεη ηελ εμαζθάιηζε έγθπξεο θαη ζπλεπνχο επνπηείαο. Γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη ηα πξναλαθεξζέληα ρξεζηκνπνηεί ζπγθξηηηθνχο δείθηεο πνπ πξνέξρνληαη απφ δηεζλή πξφηππα θαη βέιηηζηεο πξαθηηθέο. Οη αλαζεσξεκέλεο βαζηθέο αξρέο απνηειεζκαηηθήο ηξαπεδηθήο επνπηείαο ηεο Δπηηξνπήο ηεο Βαζηιείαο III θαζψο θαη νη θαλφλεο ηεο Δπξσπατθήο Αξρήο Σξαπεδψλ, ζπγθξνηνχλ έλα ζηέξεν ζεκέιην γηα ηε ξχζκηζε, ηελ επνπηεία, ηε δηαθπβέξλεζε θαη ηε δηαρείξηζε θηλδχλσλ ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα. 11 «Σξαπεδηθή Έλσζε :«Αζπίδα» γηα θνξνινγνχκελνπο» ΠΖΓΖ: http://ec.europa.eu/greece/pdf/20140407pcarvounis_naftemporiki.pdf 12 Guide to Banking Supervision ECB ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 18

Ζ ιεηηνπξγία ηνπ SSM βαζίδεηαη ζε 9 αξρέο επνπηείαο κε βάζε ησλ νπνίσλ θαζνδεγνχληαη ε EKT θαη νη αξκφδηεο Δζληθέο Αξρέο. Απηέο είλαη Υξήζε ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ Αθεξαηφηεηα θαη Απνθέληξσζε Οκνηνγέλεηα ζην SSM πκβαηφηεηα κε ηελ εληαία αγνξά Αλεμαξηεζία θαη Λνγνδνζία Πξνζέγγηζε βάζεη θηλδχλνπ Αλαινγηθφηεηα Δπαξθή επίπεδα επνπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο γηα φια ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα Απνηειεζκαηηθά θαη έγθαηξα δηνξζσηηθά κέηξα Σα πιενλεθηήκαηα ηνπ SSM έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη αμηνπνηεί ηελ εκπεηξνγλσκνζχλε ηεο ΔΚΣ ζε ζέκαηα καθξννηθνλνκηθήο θαη ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο, θαζψο θαη ηε ζεκαληηθή θαη καθξνρξφληα γλψζε θαη εκπεηξία ησλ Δζληθψλ Αξρψλ ζηελ επνπηεία ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ. Σν SSM είλαη ππεχζπλν γηα ηελ επνπηεία πεξίπνπ 4.900 επνπηεπφκελσλ νληνηήησλ ζηα ζπκκεηέρνληα θξάηε κέιε. 1.1.3.2 Δληαίνο Μεραληζκφο Δμπγίαλζεο Ο SRM απνηειεί ην δεχηεξν ππιψλα ηεο Σξαπεδηθήο Έλσζεο θαη είλαη απαξαίηεηνο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο. Μπνξεί λα απνηξέςεη ηηο ηξάπεδεο λα θάλνπλ bail-out, δειαδή λα ρξεκαηνδνηεζνχλ κε δεκφζην ρξήκα γηα ηελ αλάθακςε ηνπο. ηηο 10 Ηνπιίνπ ηνπ 2013 ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή πξφηεηλε ην ζρεδηαζκφ ελφο Δληαίνπ Μεραληζκνχ Δμπγίαλζεο κεηά ηε ζπκθσλία δεκηνπξγίαο ηνπ SSM θαη ζα ιεηηνπξγεί σο ζπκπιήξσκα απηνχ. ηνλ SRM πεξηιακβάλνληαη φια ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα πνπ αλήθνπλ ζηελ Δπξσδψλε θαη ζπκκεηέρνπλ ζηνλ Δληαίν Δπνπηηθφ Μεραληζκφ. Σν SRM παξέρεη έλα κεραληζκφ εμπγίαλζεο ζε επξσπατθφ επίπεδν ν νπνίνο επηηξέπεη ζηηο αξρέο λα πξνσζήζνπλ ζε βάζνο ηελ αλαδηάξζξσζε θαη ηελ εμπγίαλζε ησλ ηξαπεδψλ, ρσξίο λα εθηεζεί ζε θίλδπλν ε νηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα. Σν Σακείν ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 19

Δμπγίαλζεο ζπλνδεχεη ην κεραληζκφ θαη πξέπεη λα δηαζέηεη ηνπο πφξνπο πνπ ρξεηάδνληαη ψζηε ε δηαδηθαζία απηή λα κελ πξέπεη λα ρξεκαηνδνηείηαη κε δεκφζηνπο πφξνπο θαη ρξήκαηα ησλ θνξνινγνπκέλσλ. 13 Γειαδή θχξηνο ζηφρνο ηνπ SRM είλαη λα εμαζθαιίδεη φηη πηζαλέο κειινληηθέο ρξενθνπίεο ηξαπεδψλ ζηελ Σξαπεδηθή Έλσζε απνηεινχλ αληηθείκελν απνηειεζκαηηθήο δηαρείξηζεο κε ειάρηζην θφζηνο γηα ηνπο θνξνινγνχκελνπο θαη ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία. Ο ζθνπφο ηνπ SRM αληηθαηνπηξίδεη απηφλ ηνπ SSM, δειαδή φηη είλαη αξκφδηνο ζε ηειεπηαίν ζηάδην, γηα ηελ εμπγίαλζε φισλ ησλ ηξαπεδηθψλ πεξηπηψζεσλ ζηελ Δπξσδψλε. Ζ πξφηαζε θαλνληζκνχ 14 γηα ηε δεκηνπξγία εληαίνπ κεραληζκνχ εμπγίαλζεο πξνβιέπεη ηξεηο βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ επίηεπμε απνηειεζκαηηθήο εμπγίαλζεο: έλα εληαίν ζχζηεκα κηα εληαία αξρή κε εμνπζίεο ιήςεο απνθάζεσλ έλα εληαίν ηακείν ην νπνίν ζα ρξεκαηνδνηεί εθ ησλ πξνηέξσλ ν ηξαπεδηθφο ηνκέαο. χκθσλα κε ηελ ΔΚΣ ηα ηδξχκαηα ζα πξέπεη λα ηίζεληαη ζε εμπγίαλζε κφλν αθφηνπ ν επνπηηθφο θνξέαο αμηνινγεί φηη απηά βξίζθνληαη ζε ζεκείν πηψρεπζεο ή θηλδπλεχνπλ λα πησρεχζνπλ. Δπίζεο ζηεξίδεη ηε ζέζπηζε ηνπ εξγαιείνπ δηάζσζεο κε ίδηα κέζα (bail-in) πξηλ απφ ην 2018. Ο Δληαίνο Μεραληζκφο κπνξεί λα αλαπηχμεη ηελ απαξαίηεηε ηερλνγλσζία θαη εκπεηξία γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ bail-in, πνιχ θαιχηεξα απφ oηη έλα ζχζηεκα κε θαηαθεξκαηηζκέλεο αξκνδηφηεηεο ην νπνίν αλαηίζεληαη ζε 18 ή πεξηζζφηεξεο δηαθνξεηηθέο εζληθέο αξρέο. Αλ νη εηζθνξέο απφ ηνπο πηζησηέο θαη ηνπο κεηφρνπο δελ είλαη επαξθείο γηα ηελ εμπγίαλζε ηφηε ζα παξέκβεη ην Δληαίν Σξαπεδηθφ Σακείν Δμπγίαλζεο θαη ζα ιεηηνπξγήζεη σο δαλεηζηήο έζραηεο αλάγθεο 13 Daniel Mareels, «Πξφηαζε θαλνληζκνχ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε εληαίσλ θαλφλσλ θαη εληαίαο δηαδηθαζίαο γηα ηελ εμπγίαλζε πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ θαη νξηζκέλσλ επηρεηξήζεσλ επελδχζεσλ ζην πιαίζην ελφο Δληαίνπ Μεραληζκνχ Δμπγίαλζεο θαη ελφο Δληαίνπ Σακείνπ Δμπγίαλζεο ηξαπεδψλ θαη γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηνπ θαλνληζκνχ (ΔΔ) αξηζ. 1093/2010 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ», 14 «Ζ ΔΚΣ εθδίδεη γλψκε γηα ηνλ εληαίν κεραληζκφ εμπγίαλζεο» ΠΖΓΖ:http://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2013/html/pr131108.el.html ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 20

γηα λα ρξεκαηνδνηήζεη ηε δηαδηθαζία εμπγίαλζεο ρσξίο φκσο λα επσκηζηεί δεκηέο ή αλαθεθαιαηνπνίεζε ηεο ηξαπέδαο. 15 πκπεξαζκαηηθά, ν SRM ζα ζπκβάιεη ζηε δηαθνπή ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ηξαπεδψλ θαη θξάηνπο. Δπίζεο κε ηελ εθαξκνγή ηνπ είλαη πηζαλή ε αλάθακςε ησλ ηξαπεδηθψλ αγνξψλ εληφο ηεο ΔΔ, πξνο φθεινο ησλ θαηαζεηψλ θαη ησλ ηξαπεδψλ. 1.1.3.3 χζηεκα Δγγχεζεο Καηαζέζεσλ Σν Μάξηην ηνπ 2014 επηηεχρζεθε πκθσλία ζρεηηθά κε ην χζηεκα Δγγχεζεο Καηαζέζεσλ θαη ζπκβάιιεη απφ θνηλνχ κε ηνλ SSM θαη SRM ζηε δηακφξθσζε ηνπ ηξίηνπ ππιψλα ηεο Σξαπεδηθήο Έλσζεο. Σν DGS απνδεκηψλεη ηνπο θαηαζέηεο δίλνληαο ηνπο έλα κέξνο ησλ απνηακηεχζεσλ ηνπο ζε πεξίπησζε πηψρεπζεο ηεο ηξάπεδαο. Απφ ηελ πιεπξά ηνλ θαηαζεηψλ πξνζηαηεχεη κέξνο ηνπ πινχηνπ ηνπο θαη απφ πιεπξάο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζηαζεξφηεηαο, νη θαηαζέηεο δελ πξνβαίλνπλ ζε καδηθέο αλαιήςεηο, εκπνδίδνληαο έηζη ζνβαξέο νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο. Ζ νδεγία 16 DGS θαζνξίδεη ην φξην πξνζηαζίαο ησλ θαηαζεηψλ ζε 100.000 επξψ θαη δηαζθαιίδεηαη φηη νη θαηαζέηεο ζα ιακβάλνπλ ηα ρξήκαηά ηνπο πίζσ πνιχ πην γξήγνξα ζε πεξίπησζε αδπλακίαο κηαο ηξάπεδαο. Πξνβιέπεη ηελ πξνζηαζία πνζψλ πςειφηεξσλ απφ ην ελ ιφγσ φξην εάλ πξφθεηηαη γηα πξνζσξηλά πςειά ππφινηπα ινγαξηαζκψλ. Ζ πξνζεζκία απνδεκίσζεο ησλ θαηαζέζεσλ ζε πεξίπησζε ρξενθνπίαο ηξάπεδαο έρεη κεησζεί ζε 7 εκέξεο. χκθσλα κε ηελ Οδεγία ηνπ Κνηλνβνπιίνπ πεξί ηνπ πζηήκαηνο Δγγχεζεο Καηαζέζεσλ αλαθέξεη φηη ηα θξάηε κέιε δηαζθαιίδνπλ φηη, έσο ηηο 3 Ηνπιίνπ 2024, ηα δηαζέζηκα ρξεκαηνδνηηθά κέζα ηνπ DGS ζα αληηζηνηρνχλ ηνπιάρηζηνλ ζην επίπεδν-ζηφρν ηνπ 0,8 % επί ηνπ χςνπο ησλ θαιππηφκελσλ Ζ απνζηνιή ηνπ DGS έγθεηηαη ζηελ πξνζηαζία ησλ θαηαζεηψλ απφ ηηο ζπλέπεηεο ηεο αθεξεγγπφηεηαο ελφο πηζησηηθνχ ηδξχκαηνο θαη ζπκβάιιεη ζηε ρξεκαηνδφηεζε εμπγίαλζεο ελφο πηζησηηθνχ ηδξχκαηνο. Ζ νδεγία επίζεο πξνβιέπεη ηε δπλαηφηεηα ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ DGS γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε κέηξσλ πνπ απνζθνπνχλ ζην λα. 15 Union Single Resolution Mechanism 16 Οδεγία 2014/49/ΔΔ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ ζπκβνπιίνπ πεξί ησλ ζπζηεκάησλ εγγχεζεο ησλ θαηαζέζεσλ ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 21

απνθεπρζνχλ ρξενθνπίεο ηξαπεδψλ θαη ζηελ πξνζηαζία ησλ θαηαζεηψλ ζε πεξίπησζε παξφκνηαο ρξενθνπίαο. 1.2 Κίλδπλνο Ρεπζηφηεηαο θαη πζηεκηθφο Κίλδπλνο Ζ ιεηηνπξγία θαη ηα νηθνλνκηθά κεγέζε ησλ ηξαπεδψλ δηέπνληαη απφ πιήζνο θηλδχλσλ εμαηηίαο ηνπ δηακεζνιαβεηηθνχ ξφινπ πνπ αλαιακβάλνπλ λα αζθήζνπλ αλάκεζα ζηηο πιενλαζκαηηθέο θαη ειιεηκκαηηθέο κνλάδεο. Χο θίλδπλν νξίδνπκε ηελ πηζαλφηεηα δεκίαο κηαο ρξεκαηηθήο ηνπνζέηεζεο ζε ρξεκαηνπηζησηηθά πξντφληα εμαηηίαο κηαο κε αλακελφκελεο κεηαβνιήο ησλ φξσλ ηεο ηνπνζέηεζεο. Οη ηξαπεδηθνί θίλδπλνη δηαθξίλνληαη ζε ηέζζεξηο βαζηθέο θαηεγνξίεο, ηνπο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο, ηνπο ιεηηνπξγηθνχο, ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο θαη ησλ κεγάισλ γεγνλφησλ. Ο θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο θαη ν πηζησηηθφο θίλδπλνο απνηεινχλ ηνπο παξαδνζηαθνχο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο θηλδχλνπο πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα. Οη ηξαπεδηθνί θίλδπλνη πξνέθπςαλ απφ ηηο ζπλερψο κεηαβαιιφκελεο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ παγθνζκίσο θαζψο θαη απφ ηε δηαθνξνπνίεζε ηνπ ξφινπ ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ. Απηνί νμχλνληαη πεξαηηέξσ ιφγσ ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, ηεο δηεμαγσγήο δηεζλψλ νηθνλνκηθψλ ζπλαιιαγψλ θαη ηέινο ιφγσ ηεο αλάπηπμεο θεξδνζθνπηθψλ επθαηξηψλ ζηηο παγθφζκηεο αγνξέο ρξήκαηνο. Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη ζαθέο φηη, φηαλ έλα πηζησηηθφ ίδξπκα ιεηηνπξγεί ππφ θαζεζηψο αβεβαηφηεηαο θαη θηλδχλνπ, θαζίζηαηαη ππνρξεσηηθφ λα εθηηκά ηελ πηζαλφηεηα πξφθιεζεο δεκηψλ, ην κέγεζνο ηνπ θηλδχλνπ θαη λα ιακβάλεη κέηξα γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ή ηελ εμάιεηςε ή ηελ αληηζηάζκηζε ηνπ θηλδχλνπ πξνθεηκέλνπ λα κελ επεξεάζεη ζε αξλεηηθφ βαζκφ ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. 1.2.1 Κίλδπλνο Ρεπζηφηεηαο χκθσλα κε ην ΠΓ/ΣΔ 2614/07.04.2009, ε νπνία αλαιχεη ην πιαίζην ειέγρνπ απφ ηελ Σξάπεδα ηεο Διιάδνο φζν αθνξά ηελ επάξθεηα ξεπζηφηεηαο ησλ ηξαπεδψλ σο θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο ησλ πηζησηηθψλ ηδξπµάησλ νξίδεηαη ε αδπλαµία ηνπο λα θαιχςνπλ ηηο ππνρξεψζεηο ηνπο θαζψο ιήγνπλ, µε θφζηνο ζε ινγηθά επίπεδα. Απηφο ν νξηζµφο ζπλήζσο αλαθέξεηαη σο «θίλδπλνο αλαρξεκαηνδφηεζεο», ππάξρεη φµσο θαη µία άιιε δηάζηαζε ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο ν νπνίνο αλαθέξεηαη σο «θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο αγνξάο». Ο θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο αγνξάο µπνξεί λα πεξηγξαθεί σο ν ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 22

θίλδπλνο φπνπ µία ζέζε δελ µπνξεί λα ξεπζηνπνηεζεί εχθνια ή/θαη άµεζα ρσξίο λα έρεη ζεµαληηθή επίπησζε ζηελ αγνξαία αμία ηεο ιφγσ ραµεινχ βάζνπο ή αλαηαξαρήο ηεο αγνξάο. Αλαθνξέο γηα ηνλ θίλδπλν ξεπζηφηεηαο ππάξρνπλ θαη ζην πιαίζην ηεο Βαζηιείαο ΗΗI (Basel III) γηα ηελ θεθαιαηαθή επάξθεηα πνπ πξέπεη λα δηαηεξεί ε θάζε ηξάπεδα. πγθεθξηκέλα αλαθέξεη φηη ν θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο απνηειεί ζεκαληηθή παξάκεηξν γηα ηε βησζηκφηεηα ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ θαη νη ζέζεηο ηνπ θάζε πηζησηηθνχ ηδξχκαηνο κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ άληιεζε ξεπζηφηεηαο ηδηαίηεξα ζε θαηαζηάζεηο θξίζεο. Οθείιεη λα δηαζέηεη επαξθή ζπζηήκαηα γηα ηε κέηξεζε, ηελ παξαθνινχζεζε θαη ηνλ έιεγρν ηνπ θηλδχλνπ. Ζ χπαξμε ξεπζηφηεηαο απνηειεί βαζηθή παξάκεηξν γηα λα δηαηεξείηαη ε επξσζηία ηνπ ηξαπεδηθνχ θιάδνπ. «Οη πηζησηηθνί νξγαληζκνί ζπλήζσο κεηαζρεκαηίδνπλ βξαρππξόζεζκα εύθνια ξεπζηνπνηήζηκα ζηνηρεία παζεηηθνύ κε καθξνπξόζεζκα δύζθνια ξεπζηνπνηήζηκα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνύ» 17. Με απηή ηε ζηξαηεγηθή νη ηξάπεδεο πξνζηαηεχνπλ ην θαηαλαισηηθφ θαη επελδπηηθφ θνηλφ απφ πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο. Ο θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο δηαθξίλεηαη ζε θίλδπλν ξεπζηφηεηαο απφ ην ελεξγεηηθφ θαη ζε θίλδπλν ξεπζηφηεηαο απφ ην παζεηηθφ αλάινγα κε ηελ αηηία πνπ πξνθαιεί ηελ εκθάληζε ηνπ θαη νθείιεηαη ζε κε ζχκπησζε ησλ ιήμεσλ ησλ ζηνηρεηψλ ηνπ ηζνινγηζκνχ. Μηα αθξαία πεξίπησζε πνπ κπνξεί λα εκθαληζηεί θίλδπλνο ξεπζηφηεηαο είλαη φηαλ ππάξρεη καδηθή απφζπξζε ησλ θαηαζέζεσλ. Απηφ κπνξεί λα δηαηαξάμεη ηελ νξγάλσζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ηδξχκαηνο. Σέηνηνπ είδνπο πηζησηηθά ζπκβάληα κπνξνχλ λα επεθηαζνχλ ζε φιν ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα θαη λα δεκηνπξγήζνπλ «ηξαπεδηθφ παληθφ». Άιιεο πεγέο θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο ζεσξνχληαη: Ζ απμεκέλε άληιεζε θεθαιαίνπ Ζ ηηηινπνίεζε χλζεηα ρξεκαηννηθνλνκηθά πξντφληα 17 «Σξαπεδηθή Οηθνλνκηθή», Γεξάζηκνο Γ. απνπληδφγινπ, Υαξάιακπνο Ν. Πεληφηεο, εθδφζεηο Μπέλνπ 2009. ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 23

Σερληθέο κεηαθχιεζεο ηνπ πηζησηηθνχ θηλδχλνπ πζηήκαηα πιεξσκψλ 1.2.1.1 Πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην θίλδπλν Ρεπζηφηεηαο Σα πξνβιήκαηα πνπ απνξξένπλ απφ ηνλ θίλδπλν ξεπζηφηεηαο πνηθίινπλ θαη ζπρλά έρνπλ αξλεηηθή επίδξαζε πάλσ ζην πηζησηηθφ ζχζηεκα, αθνχ κεηψλεηαη ε θαζαξή ζέζε ηεο ηξάπεδαο εμαηηίαο ησλ ελδερφκελσλ δεκηψλ πνπ ζα πξνθχςνπλ. Σα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ έρεη λα αληηκεησπίζεη ε ηξάπεδα έγθεηηαη ζηελ αδπλακία γηα ηελ έγθαηξε θαη πιήξε θάιπςε ησλ ηξερνπζψλ θαη κειινληηθψλ ππνρξεψζεσλ σο πξνο ηνπο θαηαζέηεο, ζηελ άληιεζε θεθαιαίσλ πξνθεηκέλνπ λα εμππεξεηήζεη είηε ηελ απμαλφκελε δήηεζε γηα δάλεηα είηε γηα πξνζνδνθφξεο επελδχζεηο θαη επίζεο, ζηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ γηα ηε δηαηήξεζε επηθεξδψλ ηνπνζεηήζεσλ κε πςειφηεξν επηηφθην. Ηδηαίηεξα ζεκαληηθά είλαη ηα δπζκελή απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ i. Σελ αδπλακία ηεο ηξάπεδαο λα ζπκκεηάζρεη ζηηο δηαηξαπεδηθέο αγνξέο ii. Σε κε νκαιή ιεηηνπξγία ησλ δηαηξαπεδηθψλ αγνξψλ Αλαιπηηθφηεξα, ζηελ πξψηε θαηάζηαζε επεξεάδεηαη κφλν ε ηξάπεδα, ε νπνία δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αληιήζεη ξεπζηφηεηα απφ ηε δηαηξαπεδηθή θαη ζηξέθεηαη ζε ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο. πλήζσο πξνζθέξεη πςειφ θαηαζεηηθφ επηηφθην, απμάλνληαο έηζη ην θφζηνο θεθαιαίνπ ηεο κε άκεζε ζπλέπεηα ηελ ππνλφκεπζε ηεο θεξδνθνξίαο ηεο θαη θαη επέθηαζε ηελ θαζαξή ηεο ζέζε. Αληίζεηα ζε πεξηπηψζεηο δπζιεηηνπξγίαο ησλ δηαηξαπεδηθψλ αγνξψλ θαη ζε πεξηφδνπο αλαηαξαρψλ επεξεάδεηαη ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα ζπλνιηθά. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε δηαηξαπεδηθή αγνξά απνηειεί κηα απφ ηηο βαζηθφηεξεο πεγέο άληιεζεο θεθαιαίσλ γηα ην ζχλνιν ησλ ηξαπεδψλ. Ζ κείσζε ηεο θεξεγγπφηεηαο νξηζκέλσλ ηξαπεδψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε δηαηξαπεδηθή απνηειεί πξσηαξρηθή αηηία γηα λα πξνθαιέζεη απηή ηε κνξθή θξίζεο. Άκεζε απφξξνηα απηνχ είλαη ε αλαπνηειεζκαηηθφηεηα φζν αθνξά ηε δηνρέηεπζε ξεπζηφηεηαο ζε ηξάπεδεο, νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο πεξηνξίδνπλ ηα δάλεηα πξνο ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηα λνηθνθπξηά πνπ απηφ ζπλεπάγεηαη κείσζε ηεο ξεπζηφηεηαο ηεο νηθνλνκίαο. Οη ηξάπεδεο ρσξίο ζπκκεηνρέο ζε Conduits θαη SIVs είλαη απξφζπκεο λα δαλείζνπλ ζηε δηαηξαπεδηθή ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 24

αγνξά ιφγσ ηεο έιιεηςεο δηαθάλεηαο ζρεηηθά κε ην βαζκφ έθζεζεο ησλ άιισλ ηξαπεδψλ ζηνλ θίλδπλν ξεπζηφηεηαο. Tα Conduits θαη ηα SVIs (Structured Investment Vehicles), δειαδή Δηαηξίεο Γνκεκέλσλ Δπελδπηηθψλ Πξντφλησλ είλαη κνξθέο επελδπηηθψλ εηαηξηψλ πςειήο κφριεπζεο. Ζ πνιηηηθή απηψλ ησλ νληνηήησλ νξίδεη ηε δηαθξάηεζε CDOs πνπ εμαζθαιίδνπλ καθξνρξφληα ξεπζηφηεηα θαη θεθάιαηα απφ ηελ έθδνζε βξαρππξφζεζκσλ Δκπνξηθψλ Σίηισλ Γαλεηαθψλ Δγγπήζεσλ (Asset-Backed Commercial Papers, ABCPs) 18. Αζξνηζηηθή επίπησζε απηνχ ήηαλ ηα επηηφθηα ζηε δηαηξαπεδηθή αγνξά δαλείσλ ρσξίο εμαζθάιηζε λα απμεζνχλ απφηνκα. Γίλεηαη αληηιεπηφ, φηη νη ηξάπεδεο αληηδξνχλ ζε απηή ηε ζηξαηεγηθή ζηξεθφκελεο ζε ελαιιαθηηθέο πεγέο ξεπζηφηεηαο. ηνρεχνπλ ζηελ άληιεζε ξεπζηφηεηαο απφ ηνπο αληηζπκβαιιφκελνπο δηακνξθψλνληαο ρξεκαηνπηζησηηθά πξντφληα κε πςειέο απνδφζεηο γηα λα θαιχςνπλ ηηο ακθηβνιίεο ησλ θαηαζεηψλ. Χζηφζν, ηα πςειά επηηφθηα επεξεάδνπλ ηελ επελδπηηθή ζπκπεξηθνξά ησλ επηρεηξήζεσλ θαζψο πξνθχπηνπλ πςειφηεξα ιεηηνπξγηθά θφζηε. Απφηνθν απηνχ, είλαη ε πηζαλή εκθάληζε ηνπ πηζησηηθνχ θηλδχλνπ κηαο θαη νη δαλεηδφκελνη κπνξεί λα κελ αληαπεμέιζνπλ ζηηο δαλεηαθέο ηνπο ππνρξεψζεηο. ε ηέηνηεο έθηαθηεο πεξηπηψζεηο θαζίζηαηαη αλαγθαία ε παξέκβαζε ησλ Ννκηζκαηηθψλ Αξρψλ θαη ησλ Κεληξηθψλ Σξαπεδψλ. Απηέο νη Αξρέο κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ ξεπζηφηεηα ζηελ αγνξά έλαληη εμαζθαιίζεσλ θαη ηξαπεδηθψλ ηίηισλ κε ρακειφ επηηφθην δαλεηζκνχ πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο γηα ξεπζηφηεηα. Δπηπξφζζεηα ην θξάηνο κπνξεί λα ζπκβάιιεη, σο εγγπεηήο ησλ δαλείσλ ησλ ηξαπεδψλ πξνο ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηνπο ηδηψηεο εληζρχνληαο έηζη ηε θεξεγγπφηεηα ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ θαη παξάιιεια πεξηνξίδνληαο ην πηζησηηθφ θίλδπλν. πκπεξαζκαηηθά, ε θάζε ηξάπεδα πξέπεη λα δηαζέηεη κεραληζκνχο, ηέηνηνπο ψζηε λα κπνξεί λα αλαγλσξίδεη shock ξεπζηφηεηαο, λα κπνξεί λα κεηξήζεη ηελ έθζεζε ζην θίλδπλν θαη ηέινο λα ηνλ πεξηνξίδεη πξνθεηκέλνπ λα κελ έρεη δπζκελή επηπηψζεηο ζηε θήκε θαη θαηά ζπλέπεηα ζηε θεξεγγπφηεηα ηνπ ηδξχκαηνο. Δπηπξφζζεηα, ζα πξέπεη λα εμεηάδνπλ ηφζν εζσηεξηθνχο φζν θαη εμσηεξηθνχο δείθηεο έγθαηξεο πξνεηδνπνίεζεο ζρεηηθά κε ηνλ θίλδπλν ξεπζηφηεηαο. 18 ΠΖΓΖ: http://el.wikipedia.org ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 25

1.2.2 Αμηνιφγεζε ηνπ ζπζηεκηθνχ θηλδχλνπ ην πξνζθήλην ηνπ νηθνλνκηθνχ ηνπίνπ εκθαλίδεηαη θαη ν ζπζηεκηθφο θίλδπλνο ή κε δηαθνξνπνηήζηκνο θίλδπλνο ή αιιηψο θίλδπλνο αγνξάο ν νπνίνο έρεη άκεζε ζρέζε κε ηνλ θίλδπλν ξεπζηφηεηαο. Ο ζπζηεκηθφο θίλδπλνο «κπνξεί λα επεξεάζεη ηελ αμία ησλ ρξενγξάθσλ θαη ησλ επελδύζεσλ, ελώ ε εκβέιεηα ηνπ κπνξεί λα θαιύπηεη κηα αγνξά, κηα ρώξα ή αθόκα θαη έλα νιόθιεξν νηθνλνκηθό ζύζηεκα» 19. Ο θίλδπλνο απηφο ζεσξεί φηη ζε πεξίπησζε αδπλακίαο θάπνηνπ κέινπο λα αληαπνθξηζεί ζηηο νηθνλνκηθέο ηνπ ππνρξεψζεηο δχλαηαη λα νδεγήζεη ζε αληίζηνηρε δπζρεξή νηθνλνκηθή ζέζε θαη ηα ππφινηπα κέιε ηνπ ζπζηήκαηνο, ζπλεπψο ε απνηπρία ελφο νηθνλνκηθνχ νξγάλνπ κπνξεί λα έρεη ζεκαληηθέο ζπλέπεηεο. Γηα παξάδεηγκα αλ κηα ηξάπεδα ρξενθνπήζεη ηφηε φρη κφλν νη θαηαζέηεο ζα ράζνπλ ηα ρξήκαηα ηνπο αιιά ζα αζεηήζεη θαη ηηο ππνρξεψζεηο ηεο πξνο ηξίηνπο. Γηα ηελ απνθπγή ηέηνησλ πεξηζηαηηθψλ,παξεκβαίλνπλ νη Κεληξηθέο Σξάπεδεο νχηνο ψζηε λα απνθαηαζηήζνπλ ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα δηαζθαιίζνπλ ηε ρξεκαηνπηζησηηθή ζηαζεξφηεηα. Ο βαζηθφο ξφινο ησλ Κεληξηθψλ Σξαπεδψλ είλαη ε δηαθχιαμε ηεο ζηαζεξφηεηαο ηνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα αμηνινγνχλ ηηο ζπζηεκηθέο ζπλέπεηεο ελφο ρξεκαηννηθνλνκηθνχ πξνβιήκαηνο ή κηαο θξίζεο ηφζν ζε επίπεδν πξαγκαηηθήο νηθνλνκίαο φζν θαη ζε επίπεδν πνπ κπνξεί λα επεξεάζεη ηξάπεδεο θαη αγνξέο. Έλαο βαζηθφο παξάγνληαο είλαη ε θαηαλφεζε ηνπ εχξνπο ησλ πηζαλψλ ζπζηεκηθψλ επηδξάζεσλ ζε φιν ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα θαη φρη ζε θάζε κέινο μερσξηζηά. Απηφ πεξηιακβάλεη ηηο ζρέζεηο ησλ ηξαπεδψλ, ηε δηαηξαπεδηθή αγνξά, ην κέγεζνο θαη ηε δνκή ηεο αγνξάο. Γηα απηφ ην ιφγν νη Κεληξηθέο Σξάπεδεο ζα πξέπεη λα έρνπλ θαη άιιεο πεγέο πιεξνθφξεζεο πέξα απφ ηηο παξαδνζηαθέο. Γειαδή, ζα πξέπεη λα κπνξνχλ λα αληινχλ πιεξνθνξίεο απφ μέλεο Κεληξηθέο Σξάπεδεο, απφ ηηο Δπνπηηθέο Αξρέο θαζψο θαη απφ άιινπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ αγνξά. Σν κέγεζνο ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ θαινχληαη λα ζπιιέμνπλ θαη λα εθηηκήζνπλ εμαξηάηαη απφ ηε ζνβαξφηεηα ηνπ shock θαη νη απνθάζεηο πνπ δχλαηαη λα πάξνπλ είλαη δχζθνιν λα ζπληνληζηνχλ. 19 Οξηζκφο πζηεκηθνχ Κηλδχλνπ, ΠΖΓΖ:http://www.euretirio.com/2010/07/systimikoskindynos.html#ixzz3DkfM1xH7 ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 26

Δπηπιένλ ε ζεκαληηθφηεηα ηνπ ζπζηεκηθνχ θηλδχλνπ ζα κπνξνχζε λα εμεηαζζεί θαη απφ κηα άιιε δηάζηαζε. Θα κπνξνχζε λα αμηνινγεζεί κε βάζε ηελ επίδξαζε πνπ αζθνχλ νη άιιεο ηξάπεδεο, πάλσ ζηηο αγνξέο θαη ζηηο ππνδνκέο ηνπο πνπ βξίζθνληαη ζηελ Δπξψπε ή παγθνζκίσο. Δπίζεο κπνξνχλ λα ιεθζνχλ ππφςε φια ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εζληθνχ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο εθάζηνηε ηξάπεδαο. Δίλαη πξνθαλέο φηη ε εζληθή εκβέιεηα ηνπ ζπζηεκηθνχ θηλδχλνπ ελδέρεηαη φηη ζα δηαθέξεη απφ ρψξα ζε ρψξα ιφγσ ησλ δηαθνξεηηθψλ ηξαπεδηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ νκίινπ, ησλ ζρέζεσλ κε ηνπο αληηζπκβαιιφκελνπο θαη ηεο ζπκκεηνρήο ζηα ζπζηήκαηα πιεξσκψλ ή δηαθαλνληζκνχ. Οξηζκέλεο Κεληξηθέο Σξάπεδεο ζα κπνξνχζαλ, επνκέλσο, λα έρνπλ δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο γηα ηνλ ζπζηεκηθφ θίλδπλν, νη νπνίεο κπνξεί λα ζρεηίδνληαη κε ηε δηαδηθαζία πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ παξνρή ξεπζηφηεηαο κέζσ θάπνησλ κεραληζκψλ. Ζ χπαξμε ηνπ ζπζηεκηθνχ θηλδχλνπ απνηειεί θξηηήξην γηα ηελ παξνρή ξεπζηφηεηαο κέζσ ελφο κεραληζκνχ έθηαθηεο παξνρήο ξεπζηφηεηαο (Emergency Liquidity Assistance, ELA). Παξέρεηαη απφ ηελ Δζληθή Κεληξηθή Σξάπεδα ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίζνπλ ηελ απαξαίηεηε ξεπζηφηεηα πνπ απαηηεί ν θάζε πηζησηηθφο νξγαληζκφο γηα λα θαιχςεη ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ έλαληη εμαζθαιίζεσλ, εθφζνλ πιεξνί θάπνηεο πξνυπνζέζεηο 1.3 Αλίρλεπζε ελφο shock ξεπζηφηεηαο Ζ πνιππινθφηεηα ησλ ππνρξεψζεσλ θαη ησλ απαηηήζεσλ πνπ αλαιακβάλεη κηα ηξάπεδα, αιιά θαη ε ζπκκεηνρή ηεο ζηελ δηαηξαπεδηθή αγνξά, νδεγνχλ ζε επλντθέο ζπλζήθεο εκθάληζεο ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο θαηά ηε ιεηηνπξγία ηεο. πλεπψο ε Γηνίθεζε θαη ην Γηνηθεηηθφ πκβνχιην ζα πξέπεη λα εληνπίδνπλ θαη λα πξνιακβάλνπλ εγθαίξσο πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο. ε πεξηπηψζεηο πνπ νη αξκφδηεο αξρέο παξαηεξήζνπλ κείσζε ησλ εζφδσλ ή ησλ πξνζδνθψκελσλ εηζξνψλ, ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηα ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ, κείσζε ηεο ηηκήο ηεο κεηνρήο, ππνβάζκηζε ηεο πηζηνιεπηηθήο ηθαλφηεηαο, αξλεηηθέο θήκεο ζρεηηθά κε ηε θεξεγγπφηεηα ηνπ ηδξχκαηνο θαη πξνβιήκαηα άληιεζεο θεθαιαίσλ πξέπεη λα αθππληζηνχλ πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζνπλ φια ηα ελδερφκελα Shock ξεπζηφηεηαο πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ. ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 27

Βαζηθή παξάκεηξνο πνπ επεξεάδεη ηελ εκθάληζε ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο είλαη ε κεηαβιεηφηεηα ηεο αγνξάο θαζψο θαη ην πφζν γξήγνξα πξνζαξκφδεηαη ζηηο κε αλακελφκελεο εμειίμεηο. Κάπνηεο κεηαβνιέο ζηε δεπηεξνγελή αγνξά δχλαηαη λα επεξεάζνπλ ηε ιεηηνπξγία ησλ πηζησηηθψλ νξγαληζκψλ θαη λα δεκηνπξγήζνπλ πξνβιήκαηα. Δπίζεο, ηξνπνπνηήζεηο ηνπ ζεζκηθνχ θαη ηνπ ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ απνηεινχλ βαζηθέο ζπληζηψζεο πνπ κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ θαηαιπηηθά ην βαζκφ ξεπζηφηεηαο ησλ ηξαπεδψλ. Μεηαβνιέο ζηε ηηκνινγηαθή πνιηηηθή ησλ ηξαπεδψλ φπσο απμνκεηψζεηο ησλ θαηαζεηηθψλ θαη ησλ δαλεηαθψλ επηηνθίσλ ή αιιαγέο ζηε ζχζηαζε ηνπ ελεξγεηηθνχ, κπνξνχλ λα δηαβξψζνπλ ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηνπ ηδξχκαηνο. Γειαδή ε θάζε ηξάπεδα πξέπεη λα ραξάδεη κηα αληαγσληζηηθή ηηκνιφγεζε γηα λα δηαηεξήζεη ή λα απμήζεη ην πειαηνιφγην ηεο. Αλ δελ αθνινπζήζεη κηα ηέηνηα ζηξαηεγηθή είλαη πηζαλφ λα ππάξμεη κεηαθίλεζε ησλ πειαηψλ ζε άιια ηδξχκαηα κε πην ειθπζηηθέο πξνζθνξέο πνπ απηφ ζπλεπάγεηαη αλάιεςε ησλ θαηαζέζεσλ ηνπο θαη επνκέλσο αχμεζε ησλ πξνβιεκάησλ ξεπζηφηεηαο γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ηξάπεδα. Πνιιέο θνξέο φκσο νη ηξάπεδεο πξνζπαζνχλ λα θξχςνπλ ηα πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο πνπ έρνπλ πξνθεηκέλνπ λα δηαηεξήζνπλ ηε θήκε ηνπο σο θεξέγγπεο θαη αμηφπηζηα ηδξχκαηα. Χζηφζν αλ ππάξμεη έθηαθηε αλάγθε, θαη δελ κπνξνχλ λα αληιήζνπλ ξεπζηφηεηα απφ ηε δηαηξαπεδηθή, απεπζχλνληαη είηε ζηελ Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα είηε ζηελ Δζληθή Κεληξηθή Σξάπεδα. Βαζηθά, νη Κεληξηθέο Σξάπεδεο ζα πξέπεη λα είλαη νη πξψηεο νη νπνίεο ζα αληρλεχζνπλ πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο, ζηελ αγνξά ρξήκαηνο, ζηα ζπζηήκαηα πιεξσκψλ θαη γεληθφηεξα ζηελ ππνδνκή ησλ θνηλψλ αγνξψλ. Απηέο νη αγνξέο έρνπλ σο ζηφρν λα αξζνχλ φια ηα εκπφδηα ζην δηεζλέο εκπφξην, κε ζθνπφ ηε ζπγρψλεπζε ησλ εζληθψλ αγνξψλ ζε κηα εληαία αγνξά, ζέηνληαο ηηο βάζεηο γηα ηε δεκηνπξγία φζν ην δπλαηφλ πην θνληά ζε κηα πξαγκαηηθή εζσηεξηθή αγνξά. Οη δηαηαξαρέο ζα πξέπεη λα αληρλεχνληαη πξψηα ζε εζληθφ επίπεδν, αιιά θαη ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσδψλεο κε δεδνκέλν φκσο ηνλ απνθεληξνπνηεκέλν ραξαθηήξα ηνπο φζν αθνξά ηε δηεμαγσγή ησλ ιεηηνπξγηθψλ θαζεθφλησλ απφ ηηο Κεληξηθέο Σξάπεδεο ηνπ Δπξσζπζηήκαηνο. Οη Κεληξηθέο Σξάπεδεο κπνξνχλ λα δηαθξίλνπλ ηα πξνεηδνπνηεηηθά ζήκαηα, φπσο ηελ ελδνεκεξίζηα (intra-day) ή γηα κηα νιφθιεξε κέξα (overnight) έιιεηςε ξεπζηφηεηαο ζε κεκνλσκέλεο ηξάπεδεο. Δπηπιένλ κπνξεί λα παξαηεξεί θαζπζηεξήζεηο ή απνηπρίεο ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 28

φζν αθνξά ην δηαθαλνληζκφ ησλ δηαηξαπεδηθψλ ζπλαιιαγψλ ή ηελ αμία ησλ επηζθαιεηψλ πνπ αλαγξάθνληαη ζηηο πξάμεηο ηεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο 20 Λακβάλνληαο ππφςε φια φζα πεξηγξάθνληαη παξαπάλσ, νη Κεληξηθέο Σξάπεδεο ζπιιέγνπλ φιεο ηηο απαξαίηεηεο θαη δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο ζε εζληθφ επίπεδν πξνθεηκέλνπ λα αμηνινγεζεί ε νηθνλνκηθή ξεπζηφηεηα ηεο θάζε ηξάπεδαο. Όπσο είλαη ινγηθφ, ε ζπιινγή φιεο απηήο ηεο πιεξνθνξίαο ζα πξέπεη λα αμηνινγεζεί θαη λα εμεηαζηεί θαη ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο. Απηφ γίλεηαη γηαηί, ζηελ πεξίπησζε ηεο επξσδψλεο, νη ππάξρνπζεο ππνδνκέο ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ζα παίμνπλ ζίγνπξα ζεκαληηθφ ξφιν. Δηδηθφηεξα, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ζα έρεη ιεηηνπξγηθφ ξφιν ζηε ζπιινγή ηνπηθψλ πιεξνθνξηψλ φζν αθνξά ηελ αλίρλεπζε θαη ηελ εθηίκεζε ηεο έθηαζεο ησλ δηαηαξαρψλ πνπ ζα πξνθαιέζεη έλα shock ξεπζηφηεηαο ζηηο αγνξέο ηνπ επξψ θαη γεληθφηεξα ζηε δηάξζξσζε ηεο αγνξάο. 1.3.1 Μέηξεζε θαη Γηαρείξηζε ηνπ Κηλδχλνπ Ρεπζηφηεηαο Ζ δπλαηφηεηα ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ λα αληινχλ θεθάιαηα απφ ηε δηαηξαπεδηθή θαη άιιεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο αγνξέο θαιιηεξγεί ην έδαθνο γηα ζπλζήθεο απμεκέλνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο. χκθσλα κε ηα φζα αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζπλερφκελε αλάπηπμε θαη πνιππινθφηεηα ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πξντφλησλ απαηηείηαη ε αλάγθε κέηξεζεο θαη δηαρείξηζεο ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο. Έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο θίλδπλνπ ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηέζζεξηο βαζηθέο δηαδηθαζίεο πξνθεηκέλνπ λα δηαρεηξηζηεί ηνλ ζπγθεθξηκέλν θίλδπλν. Αξρηθά πξέπεη λα γίλεηαη ε ηαπηνπνίεζε ηνπ θίλδπλνπ, ζηε ζπλέρεηα ε κέηξεζε θαη ε ζηελή παξαθνινχζεζε απηνχ θαη ηέινο ν πεξηνξηζκφο ηνπ. Σν ηκήκα δηαρείξηζεο θηλδχλσλ ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα αλαγλσξίδεη θαη λα αμηνινγεί ην θίλδπλν ζε πξψηκν ζηάδην νχησο ψζηε λα κπνξεί λα παξέκβεη έγθαηξα. Ζ εθάζηνηε ηξάπεδα ζα πξέπεη λα θαηαλνεί ηνπο πθηζηάκελνπο θηλδχλνπο θαζψο θαη απφ ηα ηζηνξηθά δεδνκέλα ηνπ νξγαληζκνχ λα γλσξίδεη πεξηζηαηηθά πνπ απαζρφιεζαλ ζην παξειζφλ. Απηή ε γλψζε ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ησλ ζηαηηζηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ κειεηψλ ζπκβάιινπλ ζηε πξφβιεςε κειινληηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ ελδέρεηαη λα πξνθχςνπλ απφ λέεο ηξαπεδηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζπλαιιαγέο. 20 Garry J. Schinasi and Pedro Gustavo Teixeira, The Lender of Last Resort in the European Single Financial Market IMF ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 29

Δπίζεο, νη κεραληζκνί δηαρείξηζεο πξέπεη λα αληηιακβάλνληαη θαη ηηο πηζαλέο επηπηψζεηο πνπ κπνξεί λα ππάξμνπλ ζην ζχζηεκα ξεπζηφηεηαο απφ ηελ επίδξαζε άιισλ ηξαπεδηθψλ θηλδχλσλ, θαζψο γλσξίδνπκε φηη πνιιέο θνξέο ν έλαο θίλδπλνο ζπλεπάγεηαη ηνλ άιιν. Ζ δηαρείξηζε θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο είλαη κηα δηαδηθαζία εθηίκεζεο ησλ θεθαιαηαθψλ αλαγθψλ ελφο πηζησηηθνχ νξγαληζκνχ θαη εμαζθάιηζεο ησλ απαηηνχκελσλ θεθαιαίσλ, γηα ηελ εμππεξέηεζε απηψλ ησλ αλαγθψλ κε ην ρακειφηεξν δπλαηφ θφζηνο. Γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ επηπέδνπ ξεπζηφηεηαο ηεο θάζε ηξάπεδαο θαζίζηαηαη ππνρξεσηηθή ε γλψζε θαη ε αμηνιφγεζε φισλ ησλ ηακεηαθψλ εηζξνψλ θαη εθξνψλ πξνθεηκέλνπ λα πξνβιεθζεί ε πηζαλφηεηα εκθάληζεο ελφο shock ζην κέιινλ θαζψο θαη νη κε αλακελφκελεο απψιεηεο πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ. Ζ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηε ρξήζε πνιιψλ κεζφδσλ θαζψο ε επηζηήκε ηεο ζηαηηζηηθήο πξνζθέξεη κηα πιεζψξα επηινγψλ. Με άιια ιφγηα είλαη δπλαηφ λα γίλνπλ απιέο ζεκεηαθέο εθηηκήζεηο γηα λα παξαηεξεζεί ην επίπεδν ξεπζηφηεηαο ηεο ηξάπεδαο, άιια κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη πην ζχλζεηα ππνδείγκαηα πνπ νδεγνχλ ζε πην έγθπξεο πξνβιέςεηο. Ζ πεξηζζφηεξν δηαδεδνκέλε κέζνδνο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή κέηξεζε ηνπ θηλδχλνπ ξεπζηφηεηαο είλαη ε κέζνδνο αλάιπζεο ράζκαηνο ξεπζηφηεηαο (liquidity gap analysis). Ζ κέζνδνο απηή παξέρεη κηα εθηίκεζε ησλ κειινληηθψλ αλαγθψλ ρξεκαηνδφηεζεο ηεο ηξάπεδαο ζε ζχγθξηζε κε ην κέγεζνο ησλ ζηνηρείσλ ελεξγεηηθνχ-παζεηηθνχ πνπ ιήγνπλ ζε δεδνκέλεο ρξνληθέο πεξηφδνπο. ηεξίδεηαη ζηε ηερληθή θαηάηαμεο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ ζε ρξνληθέο δψλεο κε βάζε ηνλ ελαπνκείλαληα ρξφλν σο ηε ιήμε ή ην ρξφλν σξίκαλζεο. Σα ζηνηρεία θαηαγξάθνληαη ζε πίλαθεο ξεπζηφηεηαο θαη ηα ρξνληθά δηαζηήκαηα δηακνξθψλνληαη αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη ηνπ παζεηηθνχ. Ζ χπαξμε ράζκαηνο ξεπζηφηεηαο απφ ηηο πξψηεο ρξνληθέο πεξηφδνπο νμχλεη ην πξφβιεκα ξεπζηφηεηαο θαζψο ε ηξάπεδα αδπλαηεί λα απνπιεξψζεη ηηο ππνρξεψζεηο ηεο. Σν κεηνλέθηεκα ηεο κεζφδνπ απηήο είλαη ν ζηαηηθφο ραξαθηήξαο πνπ παξνπζηάδεη θαζψο δελ ζπιιακβάλεη ηηο κεηαβνιέο πνπ κπνξεί λα ζπκβνχλ ζηα ζηνηρεία ηνπ ηζνινγηζκνχ. ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 30

1.4 Αλάγθε γηα παξνρή ξεπζηφηεηαο-ela Μέηα ηελ εκθάληζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο θξίζεο ην 2008 κέρξη θαη ζήκεξα νη κεγάιεο Κεληξηθέο Σξάπεδεο φπσο είλαη ε FED ζηελ Ακεξηθή θαη ε ECB ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, πξνζπαζνχλ κε ηα θαηάιιεια κέηξα λα αλαδηαξζξψζνπλ ην ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα. Απηφ επηηπγράλεηαη παξέρνληαο ηελ απαξαίηεηε ξεπζηφηεηα γηα λα «θχγνπλ» νη ρψξεο απφ ηελ θξίζε θαη λα επέιζεη ε ζηαζεξφηεηα θαη θαη επέθηαζε ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη επθνξία. 1.4.1 ΔΚΣ θαη ρξεκαηνδφηεζε Ζ Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα απνηειεί ππξήλα ηνπ Δπξσπατθνχ πζηήκαηνο Κεληξηθψλ Σξαπεδψλ θαη ηνπ Δπξσζπζηήκαηνο. Ζ ΔΚΣ αζθεί λνκηζκαηηθή πνιηηηθή ζηε δψλε ηνπ επξψ ρσξίο θπβεξλεηηθέο παξεκβάζεηο θαη έρεη σο ζηφρν ηε ζηαζεξφηεηα ησλ ηηκψλ, δειαδή λα δηαηεξεί ηα εηήζηα πνζνζηά πιεζσξηζκνχ θάησ αιιά πιεζίνλ ηνπ 2% κεζνπξφζεζκα 21. Σν θεθάιαην ηεο ΔΚΣ αλέξρεηαη ζε 10.825.007.069,61 επξψ θαη έρεη θαηαβιεζεί απφ ηηο Δζληθέο Κεληξηθέο Σξάπεδεο φισλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Σν κεξίδην πνπ αληηζηνηρεί ζε θάζε ηξάπεδα ππνινγίδεηαη «βάζεη θιείδαο θαηαλνκήο πνπ αληηζηνηρεί ζην κεξίδην ζπκκεηνρήο ηεο νηθείαο ρώξαο ζηνλ ζπλνιηθό πιεζπζκό θαη ην αθαζάξηζην εγρώξην πξντόλ ηεο ΔΔ» 22 Σα πνζνζηά ζπκκεηνρήο αλαπξνζαξκφδνληαη θάζε πέληε ρξφληα, θαζψο θαη θάζε θνξά πνπ κηα λέα ρψξα εληάζζεηαη ζηελ ΔΔ. Ζ λνκηζκαηηθή πνιηηηθή ηεο ΔΚΣ δηακνξθψλεηαη κε βάζε ηα βαζηθά επηηφθηα πνπ ρξεζηκνπνηεί. Απηά είλαη: ην επηηφθην δηεπθφιπλζεο νξηαθήο ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηελ παξνρή ξεπζηφηεηαο κίαο εκέξαο ζηηο ηξάπεδεο, ην επηηφθην ησλ πξάμεσλ θχξηαο αλαρξεκαηνδφηεζεο ην επηηφθην δηεπθφιπλζεο απνδνρήο θαηαζέζεσλ Ζ αικαηψδεο εμάπισζε ηεο θξίζεο νδήγεζε πνιιέο ρψξεο ζε νηθνλνκηθφ 21 Measuring inflation the Harmonised Index of Consumer Prices (HICP) ΠΖΓΖ: http://www.ecb.europa.eu/stats/prices/hicp/html/index.en.html 22 «Δγγξαθή ζην θεθάιαην» ΠΖΓΖ: https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/capital/html/index.el.html ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 31

παληθφ θαζψο θνινζζηαίνη φκηινη θαηέξξεαλ ν έλαο κεηά ηνλ άιινλ. πλεπψο έθηαθηεο θαηαζηάζεηο απαηηνχλ θαη έθηαθηα κέηξα. Ζ ΔΚΣ αληαπνθξίζεθε άκεζα θαη κε ηφικε ζην πεξηνξηζκφ ηεο θξίζεο απφ ηε ζηηγκή πνπ νη ηξάπεδεο ήηαλ απξφζπκεο ζην λα δαλείζνπλ θαη λα δαλεηζηνχλ απφ άιιεο ηξάπεδεο, έηζη ε δηαηξαπεδηθή αγνξά θαηέξξεπζε. Ζ αβεβαηφηεηα θαη ν πςειφο θίλδπλνο νδήγεζαλ ζην θαηαθεξκαηηζκφ ησλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ αγνξψλ. Ζ απάληεζε ηεο ΔΚΣ πεξηειάκβαλε ηηο εμήο ελέξγεηεο: Σα επηηφθηα κεηψζεθαλ απφηνκα κε ηελ έλαξμε ηεο θξίζεο, απφ 4,25% ηνλ Ηνχιην ηνπ 2008 κεηψζεθε ζε δηαδνρηθά ζηάδηα επί ηνπ παξφληνο ζε έλα ηζηνξηθφ ρακειφ επηηφθην ηνπ 0,05%. Σν Γηνηθεηηθφ πκβνχιην ηεο ΔΚΣ έιαβε κηα ζεηξά κε ζπκβαηηθψλ κέηξσλ, γηα λα εληζρχζεη ηε ξνε ησλ πηζηψζεσλ. Αλαιπηηθά, γηα λα θαιπθζνχλ νη αλάγθεο ξεπζηφηεηαο ησλ ηξαπεδψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ δηαηαξαρψλ ζηε δηαηξαπεδηθή αγνξά, ε ΔΚΣ εηζήγαγε κηα πνιηηηθή ζηαζεξνχ επηηνθίνπ. Με βάζε απηή ηελ πνιηηηθή νη ηξάπεδεο είραλ ηε δπλαηφηεηα λα αληιήζνπλ ξεπζηφηεηα γηα λα αληαπεμέιζνπλ ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπο. Ζ ΔΚΣ, πξνθεηκέλνπ λα δψζεη κηα νηθνλνκηθή αλάζα ζηηο ηξάπεδεο απαηηνχζε επαξθή αζθάιεηα, κε ζηαζεξφ επηηφθην. Όηαλ ε ΔΚΣ, δηελεξγεί πξάμεηο αλνηθηήο αγνξάο, αμηνινγεί ηηο ζπλνιηθέο αλάγθεο ξεπζηφηεηαο ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα θαη θαηαλέκεη ην αληίζηνηρν πνζφ ζην πιαίζην δεκνπξαζηψλ 23. πλήζσο, νη δεκνπξαζίεο δηελεξγνχληαη κε αληαγσληζηηθφ επηηφθην, δειαδή νη ηξάπεδεο δεζκεχνληαη λα πιεξψζνπλ ηνλ ηφθν πνπ έρνπλ νξίζεη ζηελ πξνζθνξά ηνπο. Σν επηηφθην είλαη πξνθαζνξηζκέλν θαη νη ηξάπεδεο ππνβάιινπλ πξνζθνξέο γηα ην ρξεκαηηθφ πνζφ ην νπνίν επηζπκνχλ λα ηνπο θαηαλεκεζεί βάζεη ηνπ ζηαζεξνχ επηηνθίνπ 24. Με βάζε ινηπφλ φια ηα παξαπάλσ, ε ΔΚΣ παξέρεη ξεπζηφηεηα ζην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα κε πνιχ ρακειφ επηηφθην έρνληαο ιάβεη σο εμαζθαιίζεηο (collateral) θξαηηθά νκφινγα. Χζηφζν, θαζψο ε θξίζε ρξένπο νμχλεηαη ε αμία ησλ ρξενγξάθσλ ππνβαζκίδεηαη. Απηφ έρεη σο ζπλέπεηα, ε ΔΚΣ λα κεηψλεη ηε ρξεκαηνδφηεζε αθνχ 23 Speech by George A. From Financial Crisis to Financial Stability: A European Odyssey 24 «Ννκηζκαηηθή Πνιηηηθή» ΠΖΓΖ: https://www.ecb.europa.eu/ecb/educational/facts/monpol/html.html ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 32

ζεσξεί φηη ηα collateral πνπ δηαζέηεη ε δαλεηδφκελε ηξάπεδα δελ αληηθαηνπηξίδνπλ ηελ αμία ηνπ ρξένπο. Έηζη ινηπφλ, νη ηξάπεδεο ζηξάθεθαλ ζην κεραληζκφ ELA πνπ παξέρεηαη απφ ηελ Δζληθή Σξάπεδα. Οη πξνβιεκαηηθέο απηέο ηξάπεδεο ιακβάλνπλ ρξεκαηνδνηηθή ζηήξημε απφ ηνπο δαλεηζηέο ηνπο, έηζη ψζηε λα κπνξέζνπλ λα νινθιεξψζνπλ ηε δηαδηθαζία αλαδηάξζξσζεο ηεο νηθνλνκίαο θαη ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο, ζηνρεχνληαο ζην λα παξέρνπλ ρξεκαηνδφηεζε γηα ηε ζηήξημε ηεο πξαγκαηηθήο νηθνλνκίαο κειινληηθά. πκπεξαζκαηηθά, ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα αλαγθάζηεθαλ λα πξνζθχγνπλ ζε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηελ Κεληξηθή Σξάπεδα, αξρηθά κέζσ ησλ πξάμεσλ λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο ηνπ Δπξσζπζηήκαηνο, αιιά αξγφηεξα, ιφγσ ηεο έιιεηςεο απνδεθηψλ εμαζθαιίζεσλ, θαηέθπγαλ ζηε ρξήζε ηνπ κεραληζκνχ έθηαθηεο παξνρήο ξεπζηφηεηαο κε πςειφηεξν θφζηνο. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ρσξψλ πνπ έθαλαλ ρξήζε ηνπ ELA είλαη ε Ηξιαλδία, ε Κχπξνο θαη ε Διιάδα φπνπ ζα γίλεη θαη εθηελήο αλαθνξά ζε απηέο ζηε ζπλέρεηα. 1.4.2 Απφ ηελ ΔΚΣ ζηνλ ELA Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο θαζίζηαηαη αδχλαηε ε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηελ ΔΚΣ πξνο ηηο ηξάπεδεο πνπ αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο είλαη δπν: 1) Ζ πςειήο πνηφηεηαο εμαζθαιίζεσλ πνπ ζέηεη σο πξνυπφζεζε ε ηξάπεδα ηεο Φξαλθθνχξηε ΓΔΡΜΗΣΕΑΚΖ Α.ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ 33