Το ελληνικό παράδοξο και η κρίση του ευρώ
1 Οι μύθοι που κλείνουν τον δρόμο
Μύθος 1 Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα
Ελλάδα 84 EΕ-15 100 Ελλάδα 91 EΕ-15 100 ΑΕΠ ανά κάτοικο Παραγωγικότητα σε μονάδες αγοραστικής δύναμης 2008
Μύθος 2 Ζούμε με τα δανεικά Η ανάπτυξη 1995-2008 ήταν απατηλή
Μύθος 3 Είμαστε υποτελείς στους ξένους Η κακή Γερμανία
Από την πάλη των τάξεων στην πάλη των εθνών;
Μύθος 4 Το χρηματιστικό κεφάλαιο είναι παρασιτικό και ζει σε βάρος του παραγωγικού κεφαλαίου
Το χρηματιστικό κεφάλαιο είναι οργανικό στοιχείο του συστήματος και έχει συγχωνευθεί με το παραγωγικό κεφάλαιο
Οι χρηματιστικές αγορές είναι μηχανισμός επίβλεψης επιβλέπουν την αποφασιστικότητα με την οποία οι κυρίαρχες τάξεις κάθε εθνικού κοινωνικού σχηματισμού πειθαρχούν τον κόσμο της εργασίας και τιμωρίας τιμωρούν με μαζική εκροή κεφαλαίων, είτε με άνοδο των επιτοκίων
Μύθος 5 Μεταβιβάζουμε το δημόσιο χρέος στα παιδιά μας
Τι μεταβιβάζουμε; Το πραγματικό πρόβλημα είναι το εξωτερικό χρέος
Μύθος 6 Η ανάπτυξη είναι η λύση στο ελληνικό πρόβλημα
Μύθος 7 Η κυβέρνηση και η τρόικα ασκούν μια αδιέξοδη πολιτική Αυτοί δεν γνωρίζουν, ας τους συμβουλεύσουμε
Μύθος 8 Τα έφαγαν οι πολιτικοί Μίζες και διαφθορά
Μύθος 9 Τελικά υπάρχει Δευτέρα Παρουσία και βρίσκεται Αριστερά
2 Το κεντρικό στοιχείο της κρίσης: Το πλεονάζον κεφάλαιο
Δικαίωμα επί της μελλοντικής παραγωγής και επικίνδυνη πρόβλεψη!"#$%&'()'*+',-.",/0'123'45'6",/,7"/0'/,8',-,96",/,7"/0':%-6";5'<%&=/5&8';-'>??@'>ab?c' 3500 3,500 3000 3,000 2500 2,500 Nominal GDP Financial Profits Non-Financial Profits 2000 2,000 1500 1,500 1000 1,000 500 0 1970 1973 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 Source: BEA, Deutsche Bank!"#$%&'()&#*+%,&(-./01(-#$&.#("2(3%"/"45%(6/.78+5+(
Η μοιραία εσωτερική αντίφαση Το χρηματιστικό κεφάλαιο ορίζει το εναλλακτικό όφελος για τον παραγωγικό τομέα
Η ψευδο-επικύρωση...του πλεονάζοντος κεφαλαίου μέσω της δημοσιονομικής πολιτικής
Η πηγή του πλεονάζοντος κεφαλαίου Μείωση του μεριδίου της εργασίας στο προϊόν
Tο μερίδιο των μισθών στις μεγάλες χώρες της ΕΕ-15 75 70 65 % του ΑΕΠ 60 55 50 45 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 Πηγή: Economic and Financial Affairs, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Tο μερίδιο των μισθών 75 στις μικρές χώρες της ΕΕ-15 70 65 % του ΑΕΠ 60 55 50 45 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 Πηγή: Economic and Financial Affairs, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Tο μερίδιο των μισθών στις χώρες της νότιας Ευρώπης 75 70 65 % του ΑΕΠ 60 55 50 45 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 Πηγή: Economic and Financial Affairs, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
75 Tο μερίδιο των μισθών 70 στην Ελλάδα 65 1983 % του ΑΕΠ 60 55 1986-1987 1991-1993 1996-1999 1983-2008 ~ 350 δις ευρώ σε τιμές 2008 50 2000-2001 45 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 Πηγή: Economic and Financial Affairs, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
...και η δευτερογενής διανομή του προϊόντος 12000 10500 Φόροι φυσικών προσώπων σε εκατομμύρια ευρώ 9000 7500 6000 4500 3000 Φόροι νομικών προσώπων 1500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
3 Tο ελληνικό παράδοξο 1995-2008
Tο ελληνικό παράδοξο 1995-2008 Παραγωγικότητα Ανταγωνιστικότητα Μεγέθυνση ΑΕΠ Πραγματική σύγκλιση Επενδύσεις παγίου κεφαλαίου Εισροή κεφαλαίων Έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο Εξωτερικό χρέος Δανεισμός Απασχόληση
20% Η εξάντληση της παραγωγικότητας 2004-2008 6.0 17% 4.5 ΑΕΠ 13% 10% 7% Επενδύσεις Παραγωγικότητα Απασχόληση 3.0 1.5 0 % ετήσιες μεταβολές 3% -1.5 0% -3.0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Μια κρίση του καπιταλισμού της σχετικής υπεραξίας Τιμή Αξία του προϊόντος = ΑΓ Α Αξία της εργασιακής δύναμης = ΑΒ Β Υπεραξία = ΒΓ Γ Μισθός Κέρδος
Ο κοινωνικός ανταγωνισμός για τη διανομή του προϊόντος Δυσλειτουργία νομισματικής ένωσης Εξάντληση παραγωγικότητας Μείωση ανεργίας Υπερθέρμανση οικονομίας Αυξήσεις τιμών Αυξήσεις μισθών Ανατίμηση του ευρώ Μείωση ανταγωνιστικότητας Εξωτερικά ελλείμματα και χρέος
125 Μοναδιαίο κόστος εργασίας vs 35 ανταγωνίστριες χώρες 120 115 με την ανατίμηση του ευρώ 110 105 100 χωρίς την ανατίμηση του ευρώ 95 90 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Πηγή: Annual Macroeconomic Database, European Commission
125 Μοναδιαίο κόστος εργασίας vs 35 ανταγωνίστριες χώρες 120 115 με την ανατίμηση του ευρώ 110 105...όπου προκύπτει η αναγκαιότητα της υποτίμησης 100 χωρίς την ανατίμηση του ευρώ 95 90 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Πηγή: Annual Macroeconomic Database, European Commission
4 Η εσωτερική υποτίμηση
Νομισματική υποτίμηση Εσωτερική υποτίμηση...το ίδιο αποτέλεσμα από άλλον ταξικό δρόμο
Η λογική της εσωτερικής υποτίμησης Μείωση ζήτησης Μείωση παραγωγής Αργούν δυναμικό Μείωση μισθών Αύξηση ανεργίας Μείωση επενδύσεων Μείωση τιμών Αύξηση εξαγωγών Ανάπτυξη
5 Ευρώ, το ευάλωτο νόμισμα
Ευρώ το ευάλωτο νόμισμα Η ιστορική του αποστολή
Ευρώ το ευάλωτο νόμισμα Πρώτη αποστολή: Να πειθαρχήσει τις εργαζόμενες τάξεις
Ευρώ το ευάλωτο νόμισμα Πρώτη αποστολή: Να πειθαρχήσει τις εργαζόμενες τάξεις Δεύτερη αποστολή: να δέσει σε ένα και μοναδικό άρμα εθνικούς καπιταλισμούς χωρίς να δημιουργεί τριβές μεταξύ τους
Ευρώ το ευάλωτο νόμισμα Η πειθάρχηση των εργαζόμενων τάξεων Προσαρμογή της οικονομίας σε μια επιδείνωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών Εθνικό νόμισμα Μεταφορά των πιέσεων του διεθνούς ανταγωνισμού στις τιμές (πληθωρισμός) Νομισματική ένωση Μεταφορά των πιέσεων του διεθνούς ανταγωνισμού στο ποσοστό ανεργίας
Ευρώ το ευάλωτο νόμισμα Η πειθάρχηση των εργαζόμενων τάξεων Ο εθνικός κοινωνικός σχηματισμός είναι ο χώρος στον οποίο κρίνεται η ταξική αποστολή του ευρώ.
Ευρώ το ευάλωτο νόμισμα Δεύτερη αποστολή: να δέσει σε ένα και μοναδικό άρμα εθνικούς καπιταλισμούς χωρίς να δημιουργεί τριβές μεταξύ τους
Ευρώ το ευάλωτο νόμισμα Δεύτερη αποστολή: να δέσει σε ένα και μοναδικό άρμα εθνικούς καπιταλισμούς χωρίς να δημιουργεί τριβές μεταξύ τους Η αποτυχία: η άνοδος των ανισορροπιών.