Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 10: ΝΟΜΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Εισαγωγικά στις Νομικές Μορφές Επιχειρήσεων. 4

Περιεχόμενα ενότητας Λειτουργίες Επιχειρήσεων. Νομική Μορφή Επιχειρήσεων. Διαδικασίες Ίδρυσης. Κριτήρια Νομικών Μορφών. 5

Νομικές Μορφές Εισαγωγικά 6

Λειτουργίες Επιχειρήσεων Βασικές λειτουργίες. Προμήθειες. Παραγωγή. Μάρκετινγκ. Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες. Προσωπικό. 7

Νομική Μορφή Επιχειρήσεων Αντικείμενο επιχείρησης. Μέγεθος επιχείρησης. Τεχνολογία. Ιδιοκτησιακό καθεστώς. Φορολογική Νομοθεσία. Πρότυπα διακυβέρνησης. 8

1.Διαδικασίες ίδρυσης Η δημιουργία επιχείρησης (ΜΜΕ) απαιτεί ουσιαστικές ενέργειες σχεδιασμού και ανάπτυξης καθώς και τυπικές, υποχρεωτικές, διαδικασίες ίδρυσης. 9

2.Διαδικασίες ίδρυσης ΧΩΡΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ. 10

3.Διαδικασίες ίδρυσης ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ / ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ. ΑΔΕΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ. ΕΙΔΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ. 11

4.Διαδικασίες ίδρυσης ΔΗΛΩΣΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΟΣ. ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ (ΑΦΜ). ΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. 12

Ίδρυση εταιρείας Δικαιολογητικά Μητρώο Εταιρειών: Το καταστατικό της εταιρείας: o Αναφέρεται ο σκοπός και το εύρος δραστηριοτήτων. o Συνήθεις πληροφορίες, όπως επωνυμία και ταχυδρομική διεύθυνσή, το μετοχικό κεφάλαιο. 13

1.Επωνυμία επιχείρησης Επωνυμία επιτρεπτή: Μητρώο Εταιρειών - μη προσβλητική ή παράνομη. Προϋπόθεση - δεν έχει ήδη χρησιμοποιηθεί από άλλη εταιρεία. Παράνομη επωνυμία: Όταν υπονοεί, ότι η επιχείρηση έχει σχέση με την κυβέρνηση ή κάποια τοπική αρχή ή να περιέχει απαγορευμένες λέξεις («Βασιλική», «Βρετανική», «Εθνική», «Υπηρεσία»). 14

2.Επωνυμία επιχείρησης Παράνομη επωνυμία: όταν υπονοεί, ότι η επιχείρηση έχει σχέση με την κυβέρνηση ή κάποια τοπική αρχή ή να περιέχει απαγορευμένες λέξεις («Βασιλική», «Βρετανική», «Εθνική», «Υπηρεσία»). 15

Ενότητα: Κριτήρια νομικών μορφών 16

Κατάταξη Επιχειρήσεων Πίνακας 1: Κατάταξη Επιχειρήσεων. Πηγή: Διδάσκων (2015). (Commission Recommendation 2003/361/EC) 17

1.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Νομικές Μορφές Επιχειρήσεων. Φορείς επιχειρήσεων: φυσικά (Φ) ή νομικά (Ν) πρόσωπα. Νομικό πρόσωπο: ένωση φυσικών (Φ) ή νομικών (Ν) προσώπων. Ατομικές, Εταιρικές, Συλλογικές. 18

2.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Ατομικές Επιχειρήσεις. Φορέας είναι μόνο ένα φυσικό (Φ) πρόσωπο (μικρές επιχειρήσεις). Πλεονεκτήματα & μειονεκτήματα. Ευκολία σύστασης / διάλυσής (+). Ευελιξία / προσαρμοστικότητά (+). Απολυτή εξάρτηση από ένα άτομο (-). 19

3.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Εταιρικές Επιχειρήσεις. Δύο τουλάχιστον πρόσωπα (Φ / Ν). Προσωπικές Εταιρίες. Ομόρρυθμη Εταιρία (Ο. Ε.). Ετερόρρυθμη Εταιρία (Ε. Ε.). Συμμετοχική ή αφανής εταιρία. 20

4.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Κεφαλαιουχικές Εταιρίες. Ένταση κεφαλαίου εταίρων: Ανώνυμη Εταιρία (Α.Ε.). Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.). 21

5.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Συλλογικές Επιχειρήσεις: Είδη: συνεταιρισμοί, σύλλογοι, σωματεία. Σκοπός: εξυπηρέτηση σκοπών μελών. 22

Ενότητα: Νομικές Μορφές 23

1.Κατάταξη Επιχειρήσεων Ομόρρυθμη Εταιρεία (Ο.Ε.). Αριθμός συμμετεχόντων. Δύο τουλάχιστον μέρη, υποχρεούνται αμοιβαίως στην επιδίωξη κοινού σκοπού. Τα ιδρυτικά μέλη φυσικά ή νομικά πρόσωπα. 24

2.Κατάταξη Επιχειρήσεων Ομόρρυθμη Εταιρεία (Ο.Ε.). Οι εταίροι ευθύνονται με ολόκληρη την περιουσία τους για τις υποχρεώσεις της εταιρείας, με αλληλέγγυα την ευθύνη τους. Με τη λύση της εταιρείας δεν παύει η ευθύνη των εταίρων για τυχόν υπάρχοντα χρέη της εταιρείας. Δεν απαιτείται ελάχιστο ποσό για την σύσταση ΟΕ. 25

Ομόρρυθμη Εταιρία Είναι κατεξοχήν προσωπική, συνδυάζει την προσωπική εργασία, τα κεφάλαια και την εμπορική πίστη των εταίρων. Την μορφή αυτή προτιμούν δύο ή περισσότερα άτομα με μεγάλη ειδίκευση Αποφυγή ανταγωνισμού, οικογενειακές. 26

3.Κατάταξη Επιχειρήσεων Ετερόρρυθμη Εταιρεία (Ε.Ε.). Αριθμός συμμετεχόντων. Δύο τουλάχιστον μέρη, υποχρεούνται αμοιβαίως στην επιδίωξη κοινού σκοπού. Τα ιδρυτικά μέλη της ετερόρρυθμης εταιρείας φυσικά ή νομικά πρόσωπα. 27

Ετερόρρυθμη Εταιρία Ετερόρρυθμη Εταιρία: δύο είδη εταίρων. Ομόρρυθμοι εταίροι. Ετερόρρυθμοι εταίροι. 28

Νομικές μορφές Κεφαλαιουχικές Εταιρίες. Ένταση κεφαλαίου εταίρων: Ανώνυμη Εταιρία (Α.Ε.). Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.). 29

Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης Τύπος μεταξύ κεφαλαιουχικών & προσωπικών εταιρειών. Το κεφάλαιο διαιρείται σε ίσα μερίδια. Τα μέλη δεν ευθύνονται για τις υποχρεώσεις της ΕΠΕ. Γ.Σ. - Δ. Σ. 30

4.Κατάταξη Επιχειρήσεων Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.). Μπορεί να ιδρυθεί από ένα ή περισσότερα φυσικά / νομικά πρόσωπα. Κεφαλαιουχική εταιρεία με νομική προσωπικότητα, για τα χρέη της οποίας ευθύνεται μόνο η ίδια με την περιουσία της. Μπορεί με αίτησή της να εισαχθεί στο χρηματιστήριο, προς δημόσια διαπραγμάτευση της μετοχής της. 31

5.Κατάταξη Επιχειρήσεων Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.). Βασικά Χαρακτηριστικά. Kεφάλαιο για την ίδρυσή της (24.000 ευρώ). Διαίρεση κεφαλαίου σε ίσα μερίδια, ενσωματώνονται σε τίτλους, τις μετοχές. Αυστηροί όροι δημοσιότητας. 32

6.Κατάταξη Επιχειρήσεων Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.) (συνέχεια). Μακρά διάρκειά της (συνήθως 50 ετών). Περιορισμένη ευθύνη των μετόχων. Λήψη αποφάσεων κατά πλειοψηφία. Γ.Σ. Μετόχων - Δ. Σ. 33

Ανώνυμη Εταιρία (Α. Ε.) Κατεξοχήν κεφαλαιουχική εταιρία. Νομική προσωπικότητα. Εταιρική ιδιότητα σε μεταβιβάσιμα μερίδια εταιρικού κεφαλαίου (μετοχές). Τεχνολογική πρόοδο, εξέλιξη, τελειοποίηση προϊόντων, ανάπτυξη βιομηχανικών χωρών. 34

Συνεταιριστικες συλλογικές Σκοπός συνεταιρισμού: επιχειρήσεις Προαγωγή της ιδιωτικής οικονομίας των μελών. Είδη: Συνεταιρισμοί, σύλλογοι, σωματεία. Κάθε μέλος έχει μία ψήφο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της συνεισφοράς. 35

Πλεονεκτήματα συνεταιρισμών Ισότιμη διανομή κερδών στους εργαζομένους ή καταναλωτές. Χαμηλότερες τιμές μέσω κατάργησης ενδιάμεσων φάσεων της παραγωγής και της διανομής. Βελτίωση εργασιακών σχέσεων. 36

6.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Θεσμός Δικαιοχρησίας (Franchising). Δικαίωμα χρήσης ονόματος προϊόντος / υπηρεσίας. Μεγάλη ανάπτυξη Η.Π.Α. & Ευρώπη (λιανικές πωλήσεις). Δικαιοπάροχος. Δικαιολήπτης. 37

7.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Συνασπισμοί Επιχειρήσεων: Συγκέντρωση / συγχώνευση επιχειρήσεων. o Κάθετη συγκέντρωση. o Οριζόντια συγκέντρωση. o Συμπληρωματική συγκέντρωση. 38

8.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Συνασπισμοί Επιχειρήσεων (συνέχεια): Κονσέρν (Concern). Καρτέλ (Cartel). Τραστ (Trust). Χόλντινγκ (Holding). 39

9.Νομικές μορφές επιχειρήσεων Πολυεθνικές Επιχειρήσεις: Θυγατρικές σε άλλες χώρες. o Εκμετάλλευση αγορών, πρώτες ύλες, κόστος παραγωγής. o Τρόποι επέκτασης παραγωγής (σε άλλες χώρες): Εξαγωγές, θυγατρικές. Άμεσες Ξένες Επενδύσεις FDI Foreign Direct Investment. 40

Ενότητα: Σχήματα & διαγράμματα 41

1.Νομική Μορφή Επιχειρήσεων Εικόνα 1: Νομική Μορφή Επιχειρήσεων. Πηγή: Δρ. Μαυρίδης (1999). 42

Βιβλιογραφία Δρ. Μαυρίδης Δημήτριος, Ολιστική Διοίκησης Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Κυριακίδη, 1999. 51

Τέλος Ενότητας

Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Δρ. Μαυρίδης Δημήτριος. «Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL. 53

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 54

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 55

Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. Δρ. Μαυρίδης Δημήτριος, Ολιστική Διοίκησης Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Κυριακίδη, 1999. 56