«Εθισμός και εξάρτηση από το διαδίκτυο»

«Εθισμός και εξάρτηση από το διαδίκτυο» Σχολείο: Γενικό Λύκειο Παραλίας Τάξη: Α 4 Σχ.Έτος:2012 Ομάδα: 4 η Μέλη υποομάδας: 1.Κοντοπούλου Σωτηρία 2.Μπαζάρογλου Γεωργία 3.Μπόμπου Μαρία 4.Φιλιποππούλου Αγγελική 5.Φωτάκια Ιωάννα Υπεύθυνοι καθηγητές: 1.Μανέντη Μαρία 2.Χατζηκυριάκου Μύδια 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη σελίδα 3 Εισαγωγή σελίδα 4 Κύριο Μέρος-Έρευνα σελίδα...5 Αποτελέσματα ερωτηματολογίου σελίδα 6 Συμπεράσματα σελίδα 9 Γενικό συμπέρασμα σελίδα 11 Επίλογος σελίδα 12 Βιβλιογραφία σελίδα 13 Παράρτημα σελίδα 14 2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ερευνητική εργασία με τίτλο «Εθισμός και Εξάρτηση από το Διαδίκτυο» αποσκοπεί στο να διερευνήσει την εξάρτηση των εφήβωνμαθητών λυκείου, αλλά και τον εθισμό από το Διαδίκτυο. Στόχος μας είναι να εξετάσουμε το ποσοστό των εφήβων, οι οποίοι είναι εξαρτημένοι και εθισμένοι από το Διαδίκτυο. Επιπλέον να μελετήσουμε τρόπους αντιμετώπισης αυτού του σοβαρού παγκοσμίως προβλήματος. Η έρευνά μας είναι έρευνα δημοσκοπική. Το εργαλείο της είναι ερωτηματολόγιο. Προχωρήσαμε σε σύνταξη 50 ερωτηματολογίων που μοιράστηκαν σε μαθητές του λυκείου την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου 2012. Συμπληρωματικές πηγές είναι αντίστοιχες έρευνες από το διαδίκτυο. ΜΠΟΜΠΟΥ ΜΑΡΙΑ 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το διαδίκτυο αποτελεί το πιο επαναστατικό, τεχνολογικό επίτευγμα της εποχής μας. Μας προσφέρει ποικιλία δυνατοτήτων απεριόριστης πρόσβασης σε διαφόρους ιστότοπους, στους οποίους μπορούμε να ενημερωθούμε, να ψυχαγωγηθούμε και να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας. Είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που διευκολύνει την ζωή μας, εάν ο τρόπος χρήσης του είναι λογικός, υπεύθυνος και με μέτρο και άρα η προσωπική στάση του καθενός μας απέναντι σε αυτό είναι καθοριστικής σημασίας. Το πρόβλημα του εθισμού και της εξάρτησης από το διαδίκτυο είναι παγκόσμιο και συνεχώς αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό. Τα κατ εξοχήν θύματα της εξάρτησης είναι οι έφηβοι κυρίως τα αγόρια οι οποίοι επηρεάζονται αρνητικά τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Η παθολογική ενασχόληση με το διαδίκτυο προκαλεί διάφορα προβλήματα. Κάποια από αυτά είναι η αλλαγή των συνηθειών ύπνου, η κατάθλιψη και η απομόνωση. Η υπερβολική χρήση του διαδικτύου αναπτύσσει σχέσεις εξ αποστάσεως, αφού η ουσιαστική επαφή των ανθρώπων έχει αντικατασταθεί από ανούσιες συζητήσεις με αγνώστους και κωδικοποιημένα μηνύματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι έφηβοι να κλείνονται στον εαυτό τους και αν χάνεται η επαφή με τους γονείς και τους φίλους και να δημιουργείται έτσι «τεχνολογικό» χάσμα γενεών. 4

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ-ΕΡΕΥΝΑ Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσουμε τη σχέση των μαθητών με το διαδίκτυο και τον πιθανό εθισμό τους από αυτό. Στόχοι μας είναι να δούμε αν είναι εξαρτημένοι και σε ποιο βαθμό και αν ξέρουν να προφυλάσσονται από τον εθισμό και την εξάρτηση. Τα ερευνητικά μας ερωτήματα είναι: 1.Πόσο εξαρτημένοι είμαστε από το διαδίκτυο; 2.Πόσο εθισμένοι είμαστε από το διαδίκτυο; 3.Ποιά μέτρα μπορούν να ληφθούν για να αντιμετωπιστούν ο εθισμός και η εξάρτηση; Πραγματοποιήσαμε δημοσκοπική έρευνα το διάστημα του Μαρτίου σε δείγμα μαθητών λυκείου με ερωτηματολόγιο που μοιράσαμε. ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΠΑΖΑΡΟΓΛΟΥ 5

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Αριθμός απαντημένων ερωτηματολογίων:50 Κορίτσια: 28 Αγόρια: 22 Η ερευνά μας έγινε με ερωτηματολόγια που απαντήθηκαν από 50 μαθητές του λυκείου. Στην ερώτηση από ποια ηλικία χρησιμοποιείται μόνοι σας το διαδίκτυο 18 μαθητές δηλαδή το 38% απάντησαν από την παιδική ηλικία, 31 μαθητές, το 62% απάντησαν από την εφηβική ηλικία και μόνο ένας, το 2% απάντησε από την νεανική ηλικία. Στο ερώτημα δεύτερο πόσες ώρες την ημέρα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο 16 μαθητές σε ποσοστό 32% απάντησαν μία ώρα, 13 δηλαδή το 26% απάντησαν δύο ώρες, παρατηρούμε επίσης ότι ακόμα 13 μαθητές δηλαδή το 26% χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τρεις ώρες και τέλος οχτώ μαθητές σε ποσοστό 16% απάντησαν περισσότερο από τρεις ώρες. Στην Τρίτη ερώτηση για το αν προτιμούν να σερφάρουν στο διαδίκτυο ή να πηγαίνουν βόλτα με τους φίλους τους μόνο δύο μαθητές δηλαδή το 4% απάντησαν ότι προτιμούν να σερφάρουν στο διαδίκτυο, ποσοστό που μας εκπλήσει και οι υπόλοιποι 48 μαθητές σε ποσοστό 96% προτιμούν να πηγαίνουν βόλτα με τους φίλους τους. Στο ερώτημα τέταρτο αν παραμελούν το διάβασμά τους για να σερφάρουν στο διαδίκτυο 23 μαθητές απάντησαν ναι σε ποσοστό 46% ενώ οι υπόλοιποι 27 απάντησαν όχι σε ποσοστό 54%. Στην Πέμπτη ερώτηση για το πόσο μπορούν να ζήσουν χωρίς υπολογιστή 4 μαθητές απάντησαν μία μέρα δηλαδή το 8%, 5 από αυτούς απάντησαν 3 μέρες, ποσοστό 10%, 14 μαθητές απάντησαν μία εβδομάδα δηλαδή 28% και οι άλλοι 27 απάντησαν για πάντα σε ποσοστό 54 %. Στην επόμενη ερώτηση όταν δεν τους δοθεί χρόνος να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή τους πώς νιώθουν 2 μαθητές γίνονται οξύθυμοι δηλαδή το 4%, ομοίως απάντησαν ότι είναι στεναχωρημένοι, 5 μαθητές απάντησαν και τα δύο από τα παραπάνω ταυτόχρονα σε ποσοστό 10% 6

και οι άλλοι 43 μαθητές απάντησαν ότι δεν τους ενοχλεί καθόλου δηλαδή το 86%. Στο έβδομο ερώτημα για το αν είναι επιθετικοί απέναντι σε κάποιον που τους μιλήσει την στιγμή που έχει παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα με τον υπολογιστή τους 26 μαθητές, ποσοστό 52% απάντησαν ναι ενώ οι άλλοι 24, ποσοστό 48% απάντησαν όχι. Στην ακόλουθη ερώτηση για το αν είναι μυστικοπαθής σχετικά με τον χρόνο που περνούν στο διαδίκτυο και αν λένε ψέματα όταν τους ρωτάνε για αυτό οι 11 απάντησαν ναι δηλαδή το 22% και 39 απάντησαν όχι, δηλαδή το 78%. Στην ένατη ερώτηση οι 18 μαθητές απάντησαν πως μένουν ξύπνιοι μέχρι αργά το βράδυ στο διαδίκτυο, σε ποσοστό 36% και το άλλο 60% δηλαδή 30 μαθητές απάντησαν όχι. Η δέκατη ερώτηση για το αν πιστεύουν ότι ο εθισμός από το διαδίκτυο αφορά αποκλειστικά κάποια συγκεκριμένη ηλικία απαντήθηκε από 38 όχι δηλαδή το 76% των μαθητών και αυτοί που έδωσαν θετική απάντηση ήταν 12 μαθητές, ποσοστό 24 % και ως απάντηση στο υποερώτημα ποια ηλικία θεωρούν πιο επιρρεπή 6 μαθητές σε ποσοστό 12% είπε την παιδική ηλικία, 24 μαθητές σε ποσοστό 48% είπαν την εφηβική ενώ μόνο 3 από αυτούς δηλαδή το 6% είπε τους ενήλικες. Η ενδέκατη ερώτηση για το ποιο από τα δύο φύλα χρησιμοποιεί περισσότερο το διαδίκτυο 36 μαθητές δηλαδή ποσοστό 72% απάντησαν τα αγόρια και οι υπόλοιποι 13 μαθητές ποσοστό 26% απάντησαν τα κορίτσια. Η δωδέκατη ερώτηση για το αν θεωρείτε στις μέρες μας ότι το πρόβλημα του εθισμού και της εξάρτησης από το διαδίκτυο αυξάνεται όλο και περισσότερο 48 μαθητές δηλαδή ποσοστό 96% απάντησαν ναι και οι άλλοι δυο μαθητές σε ποσοστό 4% απάντησαν όχι. 7

Η δέκατη τρίτη ερώτηση για να δώσουμε μία λύση για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος 16 απαντήσεις κάνουν λόγο για τον ρόλο των γονέων και την επίβλεψη που πρέπει να έχουν ποσοστό 32%. 13 μαθητές θεωρούν ότι πρέπει μόνοι τους οι έφηβοι να βάζουν ένα όριο. 9 μαθητές ποσοστό 18% μιλούν για συναναστροφή με φίλους και κοινωνικοποίηση.6 μαθητές απαντούν ότι ο αθλητισμός μπορεί να είναι ένα υγιές υποκατάστατο. 5 μαθητές κάνουν λόγο για συζήτηση με ειδικό.7 μαθητές απάντησαν δεν 3έρω. 4 μαθητές δεν απάντησαν ενώ 3 μαθητές κάνουν λόγο για αποχή ή απαγόρευση. Στην δέκατη τέταρτη ερώτηση 4 μαθητές απάντησαν ναι δηλαδή ποσοστό 8% ενώ 46 μαθητές απάντησαν όχι σε ποσοστό 92%. Στην δέκατη Πέμπτη ερώτηση στην επισήμανση αν ήσασταν εθισμένοι θα το παραδεχόσασταν απάντησαν θετικά 39 μαθητές δηλαδή ποσοστό 78% ενώ αρνητικά 11 μα8ητές σε ποσοστό 22%. Στην ίδια ερώτηση, στο υπό ερώτημα αν θα συζητούσατε με κάποιον το πρόβλημα αυτό ισοψήφισαν στην πρώτη θέση με 48 μαθητές και ποσοστό 96% οι φίλοι και ο ψυχολόγος ενώ στην συνέχεια με 47 μαθητές και ποσοστό 94% έρχεται ο γονέας και τέλος με 46 μαθητές και ποσοστό 92% εμφανίζεται ο καθηγητής. Στο δέκατο έκτο ερώτημα για το αν γνωρίζουμε εξαρτημένα άτομα από το διαδίκτυο 36 μαθητές απάντησαν θετικά σε ποσοστό 72% και 14 μαθητές σε ποσοστό 28% απάντησαν αρνητικά. Στο δέκατο πέμπτο και τελευταίο ερώτημα ποια κατά την γνώμη τους είναι τα σημάδια της εξάρτησης σε 31 απαντήσεις γίνεται λόγος για πολύωρη παραμονή στον υπολογιστή σε 20 απαντήσεις για αλλαγή συμπεριφοράς,νεύρα και μυστικοπάθεια σε 16 απαντήσεις αναφέρθηκε η απομόνωση, σε 8 απαντήσεις η εξωτερική εμφάνιση και η κούραση και σε 7 απαντήσεις γίνεται λόγος για παραμέληση μαθημάτων. 8

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1)Μια συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών χρησιμοποιεί το διαδίκτυο χωρίς την επίβλεψη κάποιου ενήλικα από την εφηβική ηλικία. 2)Το 1/3 του δείγματος μας χρησιμοποιεί το διαδίκτυο 1 ώρα ενώ ελάχιστοι απάντησαν για περισσότερο από 3 ώρες. Άρα μικρός βαθμός εξάρτησης. 3)Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών είπαν πως προτιμούν να πηγαίνουν βόλτα με φίλους και όχι να σερφάρουν στο διαδίκτυο.αυτο είναι μία υγιείς αντίδραση. 4)Οι μισοί σχεδόν μαθητές του δείγματός μας παραδέχονται πως παραμελούν το διάβασμα για το διαδίκτυο ενώ οι άλλοι μισοί δηλώνουν ότι δεν τους επηρεάζει το διαδίκτυο στο διάβασμά. 5)Το 50% των μαθητών δηλώνει ότι μπορεί να ζήσει για πάντα χωρίς υπολογιστή. 6)Η μεγάλη πλειοψηφία δηλώνει ότι δεν τους ενοχλεί καθόλου να ζήσουν χωρίς το διαδίκτυο. 7)Αν υπάρχει ένα πρόβλημα στον υπολογιστή τους οι μισοί δηλώνουν ότι δεν τους επηρεάζει κα8όλου. 8)Μεγάλο ποσοστό μας δείχνει ότι δεν έχουν καμία μυστικοπάθεια ως προς την χρήση του διαδικτύου. 9)Οι περισσότεροι μαθητές δεν μένουν ξύπνιοι ως αργά το βράδυ στο διαδίκτυο. 10)Η πλειοψηφία των μα8ητών απάντησαν ότι ο εθισμός από το διαδίκτυο δεν αφορά αποκλειστικά κάποια συγκεκριμένη ηλικία. Παρόλα αυτά πιο επιρρεπής θεωρείται η εφηβική ηλικία. 11)Οι περισσότεροι μαθητές θεωρούν ότι τα αγόρια χρησιμοποιούν περισσότερο το διαδίκτυο από τα κορίτσια. Ανάλογα αναφέρεται και σε έρευνα της www.tovima.gr/science, «Το ποσοστό του εθισμού στο διαδίκτυο μεταξύ των χρηστών ήταν 8,2%, με τα αγόρια να έχουν την πρωτοκαθεδρία(ποσοστό 6,2% σε σύγκριση με 2% για τα κορίτσια)». 12)Συμπεραίνουμε ότι οι περισσότεροι μαθητές είναι συνειδητοποιημένοι για το ότι στις μέρες μας το πρόβλημα του εθισμού και της εξάρτησης από το διαδίκτυο αυξάνεται όλο και περισσότερο. 13)Για την αντιμετώπιση του προβλήματος οι περισσότεροι μαθητές αναδεικνύουν ως λύση τον ρόλο των γονέων και το προσωπικό όριο. Ανάλογα αναφέρεται σε έρευνα της ιστοσελίδας www.epsychology.gr/addictions, «Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν όπως: οριοθέτηση ως προς τον αριθμό των ωρών που ασχολείται το παιδί τους με τον υπολογιστή και ενασχόληση και ενημέρωση των γονέων για θέματα διαδικτύου». 14)Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών πιστεύει ότι δεν είναι 9

εθισμένοι και εξαρτημένοι από το διαδίκτυο. 15)Οι περισσότεροι μαθητές υποστηρίζουν ότι θα παραδέχονταν πως είναι εθισμένοι στο διαδίκτυο και θα συζητούσαν το πρόβλημα αυτό κυρίως με τον γονέα τους ή έναν φίλο. 16)Το δείγμα μας δείχνει ότι οι περισσότεροι μαθητές γνωρίζουν άτομα εξαρτημένα από το διαδίκτυο. 17)Η πολύωρη παραμονή στον Η/Υ, η αλλαγή συμπεριφοράς καθώς και η απομόνωση θεωρούνται τα κυριότερα σημάδια εξάρτησης. Ανάλογα αναφέρεται και στην έρευνα της Καθημερινής, 21 Ιανουαρίου 2008, «Επιγραμματικά, μερικά συμπτώματα του εθισμού εφήβων στο διαδίκτυο, σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο και παιδοψυχολόγο κ. Ίλια Θεοτοκά, είναι η αδιαφορία για άλλες δραστηριότητες, η μειωμένη επίδοση στο σχολείο λόγω των πολλών ωρών που περνάει ο έφηβος στο ίντερνετ, ενώ σε προχωρημένες περιπτώσεις ο έφηβος δεν κοιμάται, παραμελεί την προσωπική του υγιεινή αλλά και αδυναμία να σταματήσει την ενασχόληση αυτή τη ώρα που έχει ορίσει ο ίδιος. Καταλήγοντας η έρευνα μας έδειξε ότι οι μαθητές μας δεν είναι εθισμένοι στο διαδίκτυο. Γνωρίζουν την έννοια της εξάρτησης, τους κινδύνους από το διαδίκτυο καθώς και τα συμπτώματα της εξάρτησης και δείχνουν μια υγιή στάση απέναντι στο διαδίκτυο. 10

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ο εθισμός και η εξάρτηση από το διαδίκτυο είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί τον άνθρωπο εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και του διαδικτύου αποτελούν μια σημαντική πρόοδο που όμως ελλοχεύει και πολλούς κινδύνους για τους νέους. Στο δείγμα μας το οποίο ήταν πολύ μικρό δεν είχαμε συμπτώματα εθισμού και για αυτό θα ήταν καλό να διεξαχθεί μία μεγαλύτερη έρευνα για να βγάλουμε ασφαλέστερα συμπεράσματα. ΜΠΟΜΠΟΥ ΜΑΡΙΑ 11

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ www.zougla.gr www.in.com www.kathimerini.gr www.e-psychology.gr/addictions www.tovima.gr/science 12

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «ΕΝΕΙΚΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ: ΕΘΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Στοιχεία: Φύλο:. Ηλικία:... 1. Από ποια ηλικία χρησιμοποιείτε μόνοι σας το διαδίκτυο χωρίς την επίβλεψη κάποιου ενήλικα; Από την παιδική Από την εφηβική Από την νεανική 2. Πόσες ώρες την ημέρα χρησιμοποιείται το διαδίκτυο; Μία Δύο Τρεις Περισσότερο 3. Προτιμάτε να σερφάρετε στο διαδίκτυο ή να πηγαίνετε βόλτα με τους φίλους σας; Σερφάρισμα στο διαδίκτυο Βόλτα με φίλους 4. Παραμελείτε το διαβασμά σας για να σερφάρετε στο διαδίκτυο; 5. Πόσο θα μπορούσατε να ζήσετε χωρίς υπολογιστή; Μία μέρα Τρεις μέρες Μία εβδομάδα Για πάντα 6. Όταν κάποια περίοδο δεν σας δοθεί χρόνος να χρησιμοποιήσετε τον υπολογιστή σας πώς νιώθετε; Είσαστε οξύθυμοι Είσαστε στεναχωρημένοι Και τα δύο από τα παραπάνω Δεν σας ενοχλεί καθόλου 7. Όταν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα με τον υπολογιστή σας και εκείνη την στιγμή κάποιος σας μιλήσει είσαστε επιθετικοί απέναντί του; 8. Είσαστε μυστικοπαθής σχετικά με το χρόνο που περνάτε στο διαδίκτυο και λέτε ψέματα όταν σας ρωτάνε για αυτό; 13

9. Μένετε ξύπνιοι μέχρι αργά το βράδυ στο διαδίκτυο; 10. α)πιστεύετε ότι ο εθισμός από το διαδίκτυο αφορά αποκλειστικά κάποια συγκεκριμένη ηλικία; 10. β)αν ναι ποια από τις παρακάτω θεωρείτε ότι είναι η πιο επιρρεπής; Παιδική ηλικία Εφηβική ηλικία Ενήλικες 11. Κατά την γνώμη σας ποιο από τα δύο φύλα χρησιμοποιεί περισσότερο το διαδίκτυο; Αγόρια Κορίτσια 12. Θεωρείτε ότι στις μέρες μας το πρόβλημα του εθισμού και της εξάρτησης από το διαδίκτυο αυξάνεται όλο και περισσότερο; 13. Κάντε μας μία πρόταση δίνοντας μια λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος:...... 14. Κατά την προσωπική σας άποψη πιστεύετε ότι έχετε εθιστεί και είστε εξαρτημένοι από το διαδίκτυο; 15.α)Αν ήσασταν εθισμένοι θα το παραδεχόσαστε 15.β)Θα το συζητούσατε με ποιον το πρόβλημα αυτό;(βάλτε τα σε σειρά από το 1 έως το 4 αρχίζοντας με το σπουδαιότερο) Φίλο Καθηγητή Ψυχολόγο Γονέα 16.Μέσα από το περιβάλλον σας γνωρίζετε εξαρτημένα άτομα στο διαδίκτυο; 17.Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα σημάδια της εξάρτησης; 14