ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η βαςιλεία του Μιχαήλ Γ και η αυγή τησ Νζασ Εποχήσ Νζα εποχι, καίςαρ Βάρδασ, Σχολι Μαγναφρασ, Λζων Φιλόςοφοσ, θ Μακθματικόσ, χειρόγραφα, Φώτιοσ, Μυριόβιβλοσ, άλωςθ Αμορίου, ακρίτεσ, ακριτικά τραγοφδια, Αρεκασ, δθμώδθσ λογοτεχνία, λόγια λογοτεχνία Ερωτιςεισ 1. Ποια ιταν θ εςωτερικι οργάνωςθ τθσ ανϊτερθσ ςχολισ τθσ Μαγναφρασ και με ποιουσ τρόπουσ ο Καίςαρ Βάρδασ ςυνζβαλε ςτθν πρόοδο των επιςτθμϊν, ςφμφωνα με το ςχετικό κείμενο. 2. Ο Λζων ο φιλόςοφοσ ι Μακθματικόσ και ο πατριάρχθσ Φϊτιοσ ιταν πανεπιςτιμονεσ με πολφπλευρα πνευματικά ενδιαφζροντα. Ποφ φαίνεται αυτό? Ποιεσ μεγάλεσ προςωπικότθτεσ άλλων εποχϊν ςασ κυμίηουν αυτζσ οι δφο πνευματικζσ προςωπικότθτεσ. 3. Να περιγράψεισ τισ λεπτομζρειεσ τθσ εικόνασ με τθν παράςταςθ του βυηαντινοφ λόγιου-αντιγραφζα και να ςυγκρίνεισ τεχνικά μζςα που διζκετε με αυτά που διακζτει ζνασ ςφγχρονοσ λόγιοσ και ςυγγραφζασ. 4. Αφοφ μελετιςεισ με προςοχι το απόςπαςμα από τθ βιογραφία του Ιγνατίου, να επιςθμάνεισ τισ αρετζσ προχποκζςεισ που εξαςφάλιηαν κοινωνικι ανάδειξθ ςτο βυηάντιο κατά τον 9 ο αι. και να τισ ςυγκρίνεισ με τισ προχποκζςεισ που οδθγοφςαν ςτθν κοινωνικι καταξίωςθ ςτθν κλαςικι Ακινα, ςφμφωνα με τον Επιτάφιο του Περικλι (κουκυδίδθσ) 5. Ποιεσ πλθροφορίεσ για τθν κακθμερινι ηωι των ακριτϊν και τισ ςχζςεισ τουσ με τουσ άραβεσ μασ δίνουν το τραγοφδι του Αρμοφρθ και τα ακριτικά τραγοφδια που περιλαμβάνει το βιβλίο κείμενα Νεοελλθνικισ Λογοτεχνίασ βϋ Γυμναςίου. 6. ε ποια γλϊςςα ι ποιεσ γλϊςςεσ πίςτευαν αντίςτοιχα οι εκπρόςωποι τθσ Ρωμαϊκισ και τθσ βυηαντινισ Εκκλθςίασ ότι ζπρεπε να εκχριςτιανίηονται οι ξζνοι λαοί, ςφμφωνα με το πρϊτο παράωεμα.σι ςυμπεραίνεισ από αυτι τθ ςτάςθ για τθ νοοτροπία των δφο εκκλθςιϊν και τθ ςτάςθ τουσ απζναντι ςτουσ άλλουσ λαοφσ. 7. Μπορείσ να επιςθμάνεισ τισ διαφορζσ που παρουςιάηονται ςτθ διαδικαςία εκχριςτιανιςμοφ των μοραβϊν και των βουλγάρων. 8. Γιατί οι λάβοι τιμοφν ιδιαίτερα του Μεκόδιο και τον Κφριλλο? Μπορείσ να αναγνωρίςεισ από τισ επιγραφζσ τθσ εικόνασ με τουσ δφο ιεραποςτόλουσ ποιοσ είναι ο Μεκόδιοσ και ποιοσ ο Κφριλλοσ?
Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία Αριςτοκρατία των αξιωμάτων, αριςτοκρατία τθσ γθσ, δυνατοί, πζνθτεσ, πάροικοι χωρία ι προάςτια κριματιςμζνθ οικονομία, αςτυκώμεσ, εμποροπανιγυρθσ, εξωτερικό εμπόριο, μακρινό εμπόριο, μπαχαρικά, τάξθ επιχειρθματιών, ςυντεχνίεσ (ςυςτιματα), διμοσ. 1. Ποίεσ κατθγορίεσ αγακϊν περιλάμβανε και που οφειλόταν θ ευφορία του Φιλάρετου. 2. Με βάςθ τα δεδομζνα του πίνακα, να εκφράςεισ τθν γνϊμθ ςου για τισ αλλαγζσ που ςθμειϊκθκαν ςτουσ ρυκμοφσ διαμόρφωςθσ τθσ μεταβυηαντινισ αριςτοκρατίασ. 3. Αξιοποιϊντασ τα δεδομζνα του ςχετικοφ παρακζματοσ και τισ λεπτομζρειεσ τθσ εικόνασ του δείπνου να εντοπίςεισ τα ςτοιχεία που δείχνουν τθν πολυτζλεια τθσ ηωισ τθσ βυηαντινισ αριςτοκρατίασ ( φαγθτά, ςερβίτςια, ςκευι, ζπιπλα). 4. Αφοφ ψάξεισ ςτα λεξικά και εγκυκλοπαίδειεσ, κατάταξε ςε τρείσ ςτιλεσ με επικεφαλίδεσ τα ουςιαςτικά ΑΡΩΜΑΣΑ, ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ, ΒΑΦΙΚΑ, τα εξωτερικά προϊόντα που είχαν το δικαίωμα ωα ειςάγουν ςτο Βυηάντιο οι ζμποροι τθσ Σραπεηοφντασ ι τθσ ευρφτερθσ περιοχισ (Χαλδίασ). Η νομοθεςία τησ Μακεδονικήσ Δυναςτείασ και η ςφγκρουςή τησ με τουσ <δυνατοφσ> Πρόχειροσ Νόμοσ, Επαναγωγι, Βαςιλικά, Επαρχικόν, Βιβλίον, Νεαρζσ, προτίμθςθ γειτόνων και ςυγγενών, αλλθλζγγυον. 1. Να εντοπίςεισ τα βαςικά ςθμεία τθσ Νεαράσ του 996, αφοφ λάβεισ υπόψθ ότι αυτι καταργοφςε το νόμο, ο οποίοσ, μετά τθν παρζλευςθ 40ετίασ απιλλαςςε τουσ δυνατοφσ από τθν υποχρζωςθ να αποδϊςουν ςτουσ πζνθτεσ τα κτιματα που είχαν ςφετεριςτεί. 2. χολίαςε τθ ςυμπεριφορά των δυνατϊν, ζναντι των πενιτων, όπωσ αυτι περιγράφετε ςτθ Νεαρά του ζτουσ 934. Ποιεσ επιπτϊςεισ είχε αυτι ςτθ ηωι των ελεφκερων αγροτικϊν? 3. Ποια ςθμαςία είχε για το κράτοσ θ διατιρθςθ και προςταςία τθσ τάξθσ των ελεφκερων αγροτϊν από τθν αρπακτικι ςυμπεριφορά των δυνατϊν?
Η κρίςη και απώλειεσ τησ αυτοκρατορίεσ κατά τον 11 ο αιώνα (1025-1081) Όροι-κλειδία τησ ενότητασ Αποςτρατιωτικοποίθςθ, μιςκοφόροι, φόροι, πολιτικι, αςτάκεια, κρίςθ, μάχθ Ματηικζρτ, πτώςθ του Μπάρι. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1) Ποια άποψθ πρεςβεφει ο ςτρατθγόσ Κεκαυμζνοσ για τουσ ξζνουσ και ποφ τθ ςτθρίηει. 2) Ποια ιταν, ςφμφωνα με το παράκεμα, θ κατάςταςθ του βυηαντινοφ ςτρατοφ ςτισ παραμονζσ τθσ μάχθσ του Ματηικζρτ. Ποφ αποδίδεται από το χρονογράφο Κεδρθνό. 3) Να εντοπίςεισ τα φαινόμενα που οδιγθςαν ςτθν κρίςθ του 11 ου αι., ςτο επίπεδο τθσ οικονομίασ, τθσ κοινωνίασ, τθσ πολιτικισ και του ςτρατοφ. Οι Κομνηνοί και η μερική αναδιοργάνωςη τησ αυτοκρατορίασ Όροι κλειδιά της ενότητας Πρόνοια, προνοιάριοι, ανάκτθςθ εδαφών, αποκατάςταςθ βυηαντινισ κυριαρχίασ, απόκρουςθ Πατηινακών και Κουμάνων, μάχθ Μυριοκζφαλου, εξιςλαμιςμόσ Μ. Αςίασ. Ερωτήσεις
1) Ποια μζςα χρθςιμοποίθςε ο Αλζξιοσ Ά, για να ανακτιςει τα εδάφθ που είχαν κατακτιςει οι εχκροί του βυηαντίου ςτισ ευρωπαϊκζσ και αςιατικζσ επαρχίεσ του. 2) Η πολιτικι των Κομνθνϊν χαρακτθρίηεται ωσ αριςτοκρατικόσ πατριωτιςμόσ. Να εξθγιςεισ τον όρο και να ςυγκρίνεισ τθν εςωτερικι πολιτικι των Ιςαφρων και των Μακεδόνων επιςθμαίνοντασ ςε ποιεσ τάξεισ ςτθρίχτθκαν οι τρεισ αυτζσ δυναςτείεσ. 3) Ποια ιταν θ ταυτότθτα των προνοιάριων και ποιεσ ςυνζπειεσ είχε θ επζκταςθ του κεςμοφ τθσ πρόνοιασ ςτα χρόνια του Μανουιλ Κομνθνοφ, ςφμφωνα με το δεφτερο παράκεμα; 4) Από ποιουσ πότε και γιατί εφαρμόςτθκε ο κεςμόσ τθσ πρόνοιασ τι ζλεγε και ποιεσ οι ςυνζπειεσ του. Η ενετική οικονομική διείςδυςη και το ςχήμα των Εκκληςιών Όροι κλειδιά τησ ενότητασ Χρυςόβουλλο του 1082, προνόμια, ςκάλεσ, αποικιακι αυτοκρατορία Βενετών, Σχίςμα των δφο Εκκλθςιών 1) Γιατί θ εμπορικι εξαςκζνθςθ του Βυηαντίου, αποτζλεςμα τθσ ςυμφωνίασ του 1082, ςε ςυνδυαςμό με άλλουσ παράγοντεσ (δεσ και ςελίδα 57 ), ςυνζβαλε κατά τθ γνϊμθ ςου ςτθ ςτρατιωτικι του εξαςκζνθςθ το 12 ο αι. 2) Ποιεσ διαφορζσ μεταξφ των δφο Εκκλθςιϊν επιςθμαίνονται ςτο δεφτερο παράκεμα. 3) Ποιεσ εξελίξεισ των προθγοφμενων αιϊνων επζφεραν, κατά τθ γνϊμθ ςου, τθ βακμιαία αποξζνωςθ μεταξφ Ανατολισ και Δφςθσ. 4) Να επιςθμάνεισ ςτο χάρτθ και να τοποκετιςεισ ςε ευρφτερεσ γεωγραφικζσ περιοχζσ (λ. χ. υρία, Θράκθ ) τισ βυηαντινζσ πόλεισ, όπου οι Βενετοί μποροφςαν να αςκοφν ελεφκερο εμπόριο (εργαςία).