Β. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ Στους ενδιαφέροντες οικισμούς εντάσσεται ο οικισμός του Αγ. Δημητρίου /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης που είναι ήδη χαρακτηρισμένος ως ενδιαφέρων και στον οποίο κρίθηκε σκόπιμη η διαφοροποίηση των ειδικών όρων δόμησης σε επιμέρους τομείς, με επιβολή αυστηρότερων όρων στον ιστορικό του πυρήνα. Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 1101 Δ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 110105 ΔΕ. ΠΕΤΡΑΣ 001 1101050201 Άγιος Δημήτριος, ο Οι αδιάφοροι οικισμοί οργανώνονται στις παρακάτω ομάδες: ομάδα Αδ1 Στην ομάδα Αδ1 εντάσσονται προσφυγικοί οικισμοί που παρά τις σημαντικές μεταγενέστερες αλλοιώσεις, συγκεντρώνουν στο εσωτερικό τους σημαντικό αριθμό αξιόλογων κτισμάτων, κυρίως των αρχών και μέσων του 20ού αιώνα, ενταγμένοι ενίοτε σε αξιόλογο φυσικό περιβάλλον. Στους οικισμούς επισημαίνεται επιπλέον ως κυρίαρχο χαρακτηριστικό η επιστέγαση με κεραμοσκεπή. Στους συγκεκριμένους οικισμούς κρίθηκε σκόπιμη η επιβολή αυστηρότερων ειδικών όρων δόμησης. Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 1101 Δ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 110103 ΔΕ. ΚΟΡΙΝΟΥ 001 1101030201 Κάτω Αγιος Ιωάννης, ο 002 1101030301 Κούκκος, ο 003 1101030501 Σεβαστή, η 110105 ΔΕ. ΠΕΤΡΑΣ 004 1101050101 Κάτω Μηλιά, η 005 1101050103 Καρυές, οι 006 1101050301 Λόφος, ο 110106 ΔΕ. ΠΙΕΡΙΩΝ 007 1101060101 Ρητίνη, η 1102 Δ. ΔΙΟΥ - ΟΛΥΜΠΟΥ 110203 ΔΕ. ΔΙΟΥ 008 1102030401 Δίον, το 1103 Δ. ΠΥΔΝΑΣ - ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ 110302 ΔΕ. ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ 001 1103020301 Λιβάδι, το 110304 ΔΕ. ΠΥΔΝΑΣ 002 1103040201 Αλώνια, τα 003 1103040301 Παλαιόστανη, η 004 1103040302 Μικρή Μηλιά, η 005 1103040401 Σφενδάμι, το Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1
ομάδα Αδ2 Στη συγκεκριμένη ομάδα εντάσσονται οικισμοί οι οποίοι είτε αποτελούνται κατά κανόνα από σύγχρονα κτίσματα συμβατικής κατασκευής, είτε έχουν υποστεί εκτεταμένες μεταγενέστερες επεμβάσεις. Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 1101 Δ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 110101 ΔΕ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 001 1101010103 Νέα Χράνη, η 002 1101010104 Νέο Κεραμίδι, το 003 1101010105 Ολυμπιακή Ακτή, η 004 1101010201 Ανω Αγιος Ιωάννης,ο 005 1101010301 Γανόχωρα, η 006 1101010401 Νεοκαισάρεια, η 110102 ΔΕ. ΕΛΑΦΙΝΑΣ 007 1101020101 Παλαιό Κεραμίδι, το 008 1101020201 Αρωνάς, ο 009 1101020301 Ελαφος, ο 010 1101020401 Εξοχή, η 011 1101020402 Τόξο, το 012 1101020501 Καταλώνια, τα 013 1101020601 Λαγόρραχη, η 014 1101020602 Μελιάδι, το 015 1101020701 Μοσχοπόταμος, ο 016 1101020801 Τρίλοφος, ο 110104 ΔΕ. ΠΑΡΑΛΙΑΣ 017 1101040201 Παραλία, η 110105 ΔΕ. ΠΕΤΡΑΣ 018 1101050102 Ανω Μηλέα, η 019 1101050104 Μεσαία Μηλιά, η 020 1101050105 Φτέρη, η 021 1101050302 Ράχη, η 022 1101050401 Μοσχοχώρι, το 023 1101050501 Φωτεινά, τα 024 1101050502 Πέτρα, η 110106 ΔΕ. ΠΙΕΡΙΩΝ 025 1101060201 Βρία, η 026 1101060301 Ελατοχώρι, το 1102 Δ. ΔΙΟΥ - ΟΛΥΜΠΟΥ 110202 ΔΕ. ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ 027 1102020202 Νέος Παντελεήμων, ο 028 1102020401 Νέοι Πόροι, οι 029 1102020402 Αγιος Δημήτριος, ο 030 1102020501 Σκοτίνα, η 110203 ΔΕ. ΔΙΟΥ 031 1102030101 Κονταριώτισσα, η 032 1102030201 Αγιος Σπυρίδων,ο 033 1102030301 Βροντού, η Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2
034 1102030402 Πλατανάκια, τα 035 1102030601 Νέα Εφεσος, η 1103 Δ. ΠΥΔΝΑΣ - ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ 110301 ΔΕ. ΑΙΓΙΝΙΟΥ 036 1103010102 Μεγάλη Γέφυρα, η 037 1103010201 Καταχάς, ο 110302 ΔΕ. ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ 038 1103020102 Παλιάμπελα, τα 039 1103020201 Καστανέα, η 040 1103020401 Ρυάκια, τα 110303 ΔΕ. ΜΕΘΩΝΗΣ 041 1103030101 Μακρύγιαλος, ο 042 1103030201 Μεθώνη, η 043 1103030301 Νέα Αγαθούπολη, η 044 1103030401 Παλαιό Ελευθερόχωριο, το 110304 ΔΕ. ΠΥΔΝΑΣ 045 1103040101 Κίτρος, ο 1. Ένταξη κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και τοποθέτηση κτηρίου στο οικόπεδο: Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια: Να μην βλάπτεται η συνέχεια του πολεοδομικού ιστού των οικισμών. Στα τμήματα των οικισμών όπου η υφιστάμενη κατάσταση έχει δημιουργήσει κανόνα ως προς την τοποθέτηση των κτισμάτων, τηρούνται οι κοινές συνιστάμενες της σχέσης των οικοδομών με τον περιβάλλοντα χώρο και τα γειτονικά κτίσματα (π.χ. συνεχές μέτωπο, νοητή οικοδομική γραμμή, διαμόρφωση προκηπίου κ.ά.). Για την τήρηση της παραπάνω διάταξης, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται υποχρεωτικά από απόσπασμα ρυμοτομικού διαγράμματος (όπου αυτό υφίσταται) και, ή πρόσφατη δορυφορική εικόνα του ευρύτερου περιβάλλοντος χώρου του ακινήτου. Να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα όμορων οικοπέδων και κτισμάτων, όπως επίσης ο φυσικός ηλιασμός και αερισμός υφιστάμενων γειτονικών οικοδομών. (εικ.1) Να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι μεταξύ όμορων οικοπέδων. Να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθεν αυτών. Για την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται και από πλήρη φωτογραφική αποτύπωση του οικοπέδου και του άμεσου περιβάλλοντος χώρου : όμορα κτίσματα, κτίσματα στην έναντι πλευρά του δρόμου, όμορα οικόπεδα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι που βρίσκονται σε άμεση επαφή ή έναντι από το οικόπεδο. 2. Κλίμακα κτηριακών όγκων (μέγεθος, έκταση, συνθετική δομή): Τα νέα οικοδομικά σύνολα θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες πρισματικών όγκων, καθαρών σχημάτων, χωρίς πολλαπλά σπασίματα (εικ.1). Η κλιμάκωση των όψεων μπορεί να επιτυγχάνεται με τη σύνθεση επιμέρους όγκων διαφορετικού ύψους. Απαγορεύεται η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων στα πρίσματα των κτισμάτων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3
εικ 1. Στα σχήματα παρουσιάζονται ενδεικτικά μη επιτρεπόμενες περιπτώσεις διαμόρφωσης όγκων με πολλαπλά σπασίματα. Ειδικότερα στον οικισμό Αγίου Δημητρίου /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, καθώς και στους οικισμούς της Ομάδας Αδ1, οι μονάδες των διακεκριμένων πρισματικών όγκων επιβάλλεται να είναι σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, ή και συνδυασμός επιμέρους αντίστοιχων σχημάτων (π.χ. σε διάταξη Γ). Απαγορεύεται επίσης η δημιουργία αποτμήσεων κάθε είδους στα πρίσματα των κτισμάτων. Στους οικισμούς της Ομάδας Αδ1, όπου συναντάται πληθώρα αξιόλογων προσφυγικών κτισμάτων με διακριτά μορφολογικά χαρακτηριστικά, επιτρέπεται η δημιουργία ημιυπαιθρίων χώρων στο σώμα του κτιρίου, με τις εξής προϋποθέσεις (εικ.2): - Ο ημιυπαίθριος αυτός χώρος θα πρέπει να έχει βάθος από 0,40 μ έως 1,20 μ., ενώ το μήκος αυτού δε δύναται να υπερβαίνει το 1/2 της αντίστοιχης όψης. - Ο ημιυπαίθριος χώρος μπορεί να συνδυάζεται με εξώστη, που στην περίπτωση αυτή δεν επιτρέπεται να έχει πλάτος μεγαλύτερο από 1,00 μ. εικ 2. Στα σχήματα παρουσιάζονται ενδεικτικοί τρόποι διαμόρφωσης υποχώρησης στον όγκο του κτιρίου Στον οικισμό Αγίου Δημητρίου, στον πυρήνα του οποίου συναντώνται κτίσματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, οι όγκοι διαμορφώνονται συμπαγείς. Δεν επιτρέπονται υποχωρήσεις που θα είχαν ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ανοιχτών ή στεγασμένων βεραντών, στοών ή εν γένει ημιυπαίθριων χώρων στο κυρίως σώμα του κτίσματος. (εικ.3) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4
εικ 3. Στα σχήματα 1-4 παρουσιάζονται περιπτώσεις αντενδεικνυόμενης διάσπασης του πρισματικού όγκου. - Ο μέγιστος όγκος κάθε διακεκριμένης πρισματικής μονάδας κτίσματος κατοικίας, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, για τη ζώνη Α του οικισμού Αγ. Δημητρίου /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης και για τους οικισμούς της Ομάδας Αδ1, που παρά τις αλλοιώσεις που έχουν υποστεί από μεταγενέστερες επεμβάσεις διατηρούν ακόμη σε ένα βαθμό την προγενέστερη κλίμακα του δομημένου περιβάλλοντος, ορίζεται : i. για ισόγεια κτίσματα σε Vmax=400m3 ii. για διώροφα κτίσματα σε Vmax= 700 m 3 Για κτίρια πάνω από το Vmax επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου σε επιμέρους ανεξάρτητους, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι όγκοι που διαμορφώνονται δε θα πρέπει να είναι πανομοιότυποι, και μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση μεταξύ τους. 3. Ογκοπλαστική διάρθρωση (αναλογίες, σχέση ανοικτών, κλειστών και ενδιάμεσων - ημιυπαίθριων - χώρων): Δεν κρίθηκε απαραίτητο για τους υπό μελέτη οικισμούς. 4. Αριθμός ορόφων, ύψη (ανά τομέα εάν προτείνεται) και επιτρεπόμενες κατασκευές πάνω από το hmax: Όσον αφορά το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων διατηρούνται εν γένει οι ισχύουσες διατάξεις. Επισημαίνεται ότι στους περισσότερους οικισμούς ορίζεται : - μέγιστο ύψος κτιρίων 7,50 μ. μη συμπεριλαμβανομένης της στέγης και το οποίο μετράται σε κάθε σημείο της τομής του περιγράμματος αυτών με το φυσικό έδαφος. - μέγιστο ύψος για κοινωφελή κτίρια 8,50 μ. Στόχος είναι η αποφυγή όγκων που δεν προσαρμόζονται στην κλίμακα του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών. Επισημαίνεται ότι για τον οικισμό Άνω Μηλιά /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, που βάσει ΦΕΚ 126/Δ/1981 εντάσσεται στους προϋφιστάμενους της 16.8.1923 οικισμούς, κρίνεται ότι θα πρέπει να καταργηθεί η ισχύς της διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 10 του ΦΕΚ 138/Δ/81, σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι «Το κτίριο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση λόγω κλίσης του εδάφους να υπερβεί το μέγιστο ύψος των 10 μέτρων σε οποιοδήποτε σημείο αυτού.», καθώς επέτρεπε την κατασκευή κτιρίων ύψους 10 μέτρων. * Για τους οικισμούς Ολυμπιακή Ακτή /Δε Κατερίνης /Δήμος Κατερίνης, Νέοι Πόροι /Δε Ανατολικού Ολύμπου /Δήμος Δίου-Ολύμπου, Παραλία /Δε Παραλίας /Δήμος Κατερίνης, Νέος Παντελεήμονας /Δε Ανατολικού Ολύμπου /Δήμος Δίου-Ολύμπου, διατηρούνται οι ισχύουσες διατάξεις, σύμφωνα με τις οποίες ορίζεται ύψος 8,0, 8,50μ., 11,00 ή 12,50 ανά περίπτωση οικισμού ή τμήματος οικισμού. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5
* Για το σύνολο των οικισμών διατηρούνται οι ισχύουσες διατάξεις που ορίζουν μέγιστο αριθμό ορόφων δύο (2). * Για τον οικισμό Άνω Μηλιά /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, κρίνεται ότι θα πρέπει να καταργηθεί επιπλέον η ισχύουσα διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 6 του ΦΕΚ 138/Δ/81, σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι: «Ο μέγιστος αριθμός ορόφων των κτιρίων ορίζεται σε δύο (2) ανεξαρτήτως πλάτους οδού, με δυνατότητα κατασκευής και τρίτου ορόφου λόγω κλίσεως του εδάφους, χωρίς υπέρβαση του συντελεστή δόμησης.» 5. Προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους (έντονη κλίση, διατήρηση φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π): Στις περιοχές με φυσική κλίση οι οικοδομικοί όγκοι θα πρέπει να προσαρμόζονται στο ανάγλυφο, ενώ στο σύνολο των οικισμών, θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια διατήρησης της συνέχειας του εδάφους, συμβάλλοντας κατ' αυτόν τον τρόπο στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό: Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του οικοπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση, κατά το δυνατόν, φυσικών στοιχείων (δένδρα, βράχια κλπ.), όπως επίσης τυχόν υφιστάμενων ξερολιθιών και λοιπών αναλόγων στοιχείων. Κρίνεται ότι θα πρέπει να καταργηθεί η διάταξη που ισχύει για αρκετούς εκ των οικισμών και η οποία ορίζει ότι «Σε έδαφος με κλίση επιτρέπεται η διαμόρφωση του γηπέδου σε επίπεδα με ελάχιστο πλάτος 3μ. με αναλημματικούς τοίχους ή πρανή με μέγιστο ύψος 1,5μ.», διότι έχει ως αποτέλεσμα την αλλοίωση του φυσικού αναγλύφου με τη δημιουργία πολλαπλών επιπέδων στον ακάλυπτο χώρο των οικοπέδων. Επισημαίνεται ότι η συγκεκριμένη διάταξη ισχύει μέχρι σήμερα για τους περισσότερους οικισμούς και συγκεκριμένα τους οικισμούς Νέα Χράνη, Άνω Άγιος Ιωάννης, Γανόχωρα, Αρωνάς, Έλαφος, Εξοχή, Τόξο, Καταλώνια, Λαγόρραχη, Μελιάδι, Μοσχοπόταμος, Τρίλοφος, Κούκκος, Νέα Τραπεζούντα, Σεβαστή, Καρυές, Μεσαία Μηλιά, Ράχη, Μοσχοχώρι, Πέτρα, Άγιος Δημήτριος /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, Ρητίνη, Βρία, Ελατοχώρι, Νέος Παντελεήμων, Κονταριώτισσα, Πλατανάκια, Νέα Έφεσος, Μεγάλη Γέφυρα, Καταχάς, Παλιάμπελα, Καστανιά, Λιβάδι, Ρυάκια, Παλαιό Ελευθεροχώρι, Κίτρος, Αλώνια, Παλαιόστανη, Μικρή Μηλιά, Σφενδάμι. Αντίστοιχα και για τον οικισμό Άνω Μηλιά /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, καταργείται η ισχύουσα διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 6 του ΦΕΚ 138/Δ/81, σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι: «Σε έδαφος με κλίση επιτρέπεται η διαμόρφωση του γηπέδου σε επίπεδα με ελάχιστο πλάτος 5μ. με αναλημματικούς τοίχους ή πρανή με μέγιστο ύψος 1,5μ.» Δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 17 του Ν4067/12 "Νέος Οικοδομικός Κανονισμός" [ΦΕΚ79/Α/9412], ως τροποποιήθηκε και ισχύει, διατυπώνουν σαφείς περιορισμούς σε ότι αφορά τη διαμόρφωση του ακαλύπτου χώρου του οικοπέδου, κρίνεται ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλους τους οικισμούς οι διατάξεις αυτές. Παρατίθεται η σχετική παράγραφος. 3. Στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου ή γηπέδου επιτρέπονται οι παρακάτω διαμορφώσεις: α) Η τροποποίηση της φυσικής στάθμης του εδάφους των ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου "για την προσαρμογή του κτιρίου σε αυτό και μέχρι στάθμης +1,50μ. από το φυσικό έδαφος". Σε περίπτωση εκσκαφής ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου με κλίση μεγαλύτερη του 20%, η στάθμη του φυσικού εδάφους μπορεί να υποβιβαστεί τεχνητά έως 2,00 μ. "και να επιχωθεί μέχρι "1,50 μ"". Εκσκαφές ή επιχώσεις εδάφους που υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια, για κτίρια δημόσιου ενδιαφέροντος και σημασίας, "καθώς και για ειδικά κτίρια," επιτρέπονται ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Στους ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς, για λόγους βέλτιστης ενσωμάτωσης στο φυσικό τοπίο, η κατασκευή των τοιχίων κρίνεται ότι θα πρέπει να γίνεται από εμφανή λιθοδομή ή ξηρολιθοδομή, Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6
υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης, με τις προδιαγραφές κατασκευής που περιγράφονται στην παράγραφο 13. Η κατασκευή κτηρίων σε υποστυλώματα απαγορεύεται. Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής, ώστε να μην αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου. Με στόχο την τήρηση της διάταξης, η θέση του οικοπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. Είτε η κορυφογραμμή ή έξαρση, εμπίπτει εντός του οικοπέδου είτε βρίσκεται σε απόσταση εκτός αυτού, το προς εξέταση τμήμα της είναι αυτό που προκύπτει από την προβολή των κορυφών των ορίων του οικοπέδου σε αυτή. Το προς ανέγερση δηλαδή κτίσμα εξετάζεται από τα κατάντι της κορυφογραμμής - έξαρσης και όχι από άλλη οπτική γωνία. Τα ακριβή υψόμετρα για το παραπάνω τμήμα κορυφογραμμής- έξαρσης θα προκύπτουν από το τοπογραφικό διάγραμμα του οικοπέδου το οποίο θα αποτυπώνει με υψομετρικές καμπύλες και την όμορη ανάντι λωρίδα μέχρι την κορυφογραμμή- έξαρση. Το μικρότερο υψόμετρο του τμήματος της κορυφογραμμής- έξαρσης που αντιστοιχεί στο οικόπεδο σύμφωνα με τα παραπάνω, θα είναι και το ανώτατο του προς ανέγερση κτιρίου. (βλέπε και έγγραφο ΕγγρΔΤΕ/α/5979/162/22207(Δ/νση Τοπ. Εφαρμογών). (εικ.5) εικ 5. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζονται περιπτώσεις επιτυχούς προσαρμογής του κτιριακού όγκου στο φυσικό ανάγλυφο. σχήμα 3 (κτίριο σε υποστηλώματα): χαρακτηριστικό παράδειγμα μη διατήρησης της συνέχειας του εδάφους. 6. Μέγιστη κλίση εδάφους για οικοδομησιμότητα: Δεν κρίνεται αναγκαίο να οριστεί εντός των ορίων των οικισμών. 7. Τρόπος κάλυψης και επικάλυψης (στέγη - γεωμετρία, κλίσεις, χρώμα, δώμα και αναλογία % στέγης - δώματος, ένταξη συστημάτων ΑΠΕ - πράσινες στέγες εάν προτείνονται κ.λ.π.): Σε ότι αφορά τη στέγαση των κτιριακών όγκων: Διατηρούνται οι ισχύουσες διατάξεις, που συνοψίζονται στο συνημμένο πίνακα ειδικών όρων δόμησης και ορίζουν ανά περίπτωση οικισμού: - στέγαση μόνο με κεραμοσκεπή. - επικάλυψη με βυζαντινά, ρωμαϊκά ή γαλλικά κεραμίδια χρώματος κόκκινου. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7
Η μέγιστη κλίση στέγης ορίζεται σε όλους τους οικισμούς 30%. Σε ότι αφορά τη παρακάτω διάταξη που περιλαμβανόταν για ορισμένους οικισμούς με επιβολή στέγης: «Η στέγη δεν είναι υποχρεωτική για τα βοηθητικά κτίσματα της παρ. 2β του αρθ. 5 του ΠΔ της 24.4.85 και για τα ισόγεια κτίσματα όταν δεν έχει εξαντληθεί το σύνολο της μέγιστης επιτρεπόμενης κτισμένης επιφάνειας. Η ΕΕΑΕ (νυν Σ.Α.) μπορεί να επιβάλει στέγη κατά την κρίση της σε οποιαδήποτε περίπτωση στους οικισμούς που έχει επιβληθεί έλεγχος της Επιτροπής» επισημαίνουμε ότι κρίνεται σκόπιμο να τροποποιηθεί δεδομένου ότι είχε ως αποτέλεσμα τη συχνή δημιουργία δωμάτων με εμφανείς αναμονές. Προτείνεται λοιπόν η εξής τροποποίηση: - Η στέγη δεν είναι υποχρεωτική για τα βοηθητικά κτίσματα της παρ. 2β του αρθ. 5 του ΠΔ της 24.4.85. - Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική. Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών που ακολουθούν αυτές του φέροντα οργανισμού και της πλήρωσης των τοίχων του κτιρίου πριν από την πλήρη αποπεράτωση των εργασιών κατασκευής της στέγης - Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική ακόμα και εάν προβλέπεται μελλοντικά η ανέγερση επιπλέον ορόφου. Σε ότι αφορά το μέγιστο ύψος στέγης κρίθηκε σκόπιμο να μειωθεί από 1.80μ. σε 1,50μ., με στόχο την αποφυγή μεγάλου ύψους στεγών, εντός των οποίων συχνά δημιουργείται και επιπλέον χώρος. Επιπλέον σε περίπτωση επικλινούς επιστέγασης, για την αποφυγή πολύπλοκων μορφών επιστεγάσεων που εντοπίζονται συχνά στους οικισμούς, κρίθηκε σκόπιμο να προστεθούν οι εξής περιορισμοί, στο σύνολο των οικισμών: - Κάθε διακριτός ορθογωνικός όγκος καλύπτεται από μία μόνο τετράριχτη ή δίριχτη στέγη. (εικ.6) Σε ισόγεια κτίσματα επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση μονόριχτης στέγης. εικ 6. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζονται οι ενδεικνυόμενοι τρόποι κάλυψης των διώροφων κτιριακών όγκων, με τετράριχτη και δίριχτη στέγη αντίστοιχα. - Το σχήμα της επικλινούς στέγασης επιβάλλεται να είναι καθαρό, ακολουθώντας τη λιτή, γεωμετρική μορφή του υποκείμενου όγκου. - Κάθε διακριτή μονάδα πρισματικού όγκου καλύπτεται από μία μόνο στέγη. Απαγορεύεται ο συνδυασμός επικλινούς στέγασης και δώματος στον ίδιο διακριτό όγκο. - Απαγορεύονται τα πολλαπλά σπασίματα και οι διαφορετικές επιμέρους κλίσεις στις επικλινείς στεγάσεις. - Η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης ορίζεται σε 0.20μ. - Μέσα στη στέγη απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων και η δημιουργία ορόφου, ή τμήματος ορόφου. - Στις περιπτώσεις συνδυασμού ισοϋψών ορθογωνικών όγκων σε σύνθετες διατάξεις π.χ. διάταξη Γ, η στέγαση επιβάλλεται να γίνεται με ενιαία στέγη, που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης του υποκείμενου ορόφου. (εικ. 7) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8
εικ 7. Στο πρώτο σχήμα παρουσιάζεται ο ενδεικνυόμενος τρόπος καλυψης με στέγη σε ενδεικτική σύνθετη διάταξη Γ. Στο δεύτερο σχήμα παρουσιάζεται μη αποδεκτός τρόπος κάλυψης. Δεδομένου ότι η επαναλαμβανόμενη, σε σειρά, στέγαση ισοϋψών εν επαφή μονάδων με συνεχόμενες τετράριχτες ή δίριχτες στέγες, οδηγεί εν γένει σε ακαλαίσθητες συνθέσεις όγκων, πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή κατά τον έλεγχο των μελετών, ώστε να μην εφαρμόζονται τέτοιου είδους επιλύσεις. (εικ. 8) εικ 8. Στα σχήματα παρουσιάζονται ενδεικτικοί μη επιθυμητοί τρόποι κάλυψης ισουψών μονάδων Σε ότι αφορά τη στέγαση με δώμα, όπου αυτή επιτρέπεται: Απαγορεύεται η συνεχόμενη προεξοχή της πλάκας σε όλη την περίμετρο της τοιχοποιίας, καθώς και προεξοχές που καταλαμβάνουν το συνολικό μήκος της αντίστοιχης όψης. Απαγορεύονται οι εμφανείς αναμονές. Το στηθαίο βατού δώματος μπορεί να διαμορφώνεται χτιστό είτε με κιγκλίδωμα. Το στηθαίο - κιγκλίδωμα τοποθετείται στη θέση του περιγράμματος του υποκείμενου ορόφου, και όχι σε τυχόν διαμορφωμένες προεξοχές της πλάκας. 8. Αρχιτεκτονικοί τύποι κτισμάτων με δυνατότητα διαφοροποιήσεων σε πεδινούς οικισμούς ή σε περιοχές με κλίσεις: Δεν κρίθηκε απαραίτητο για τους υπό μελέτη οικισμούς. 9. Αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, τύποι κουφωμάτων: Για τον οικισμό του Αγ. Δημητρίου Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης διατηρείται η ισχύουσα διάταξη της Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9
παρ.δ των Ειδικών Όρων Δόμησης του ΦΕΚ 297/Δ/1986, σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι: «Τα εξωτερικά ανοίγματα στο σύνολο των όψεων του κάθε ορόφου θα είναι σε αναλογία μέχρι 2/10 για το ισόγειο και 3/10 για τον όροφο για κατοικία και για κτίρια, μικτής ή ειδικής χρήσης κατά την κρίση της ΕΕΑΕ (ΝυΝ Σ.Α.). Τα πρέκια θα είναι οριζόντια από ξύλο, πέτρα ή τοιχοποιία με σοβά. Τα εξωτερικά κουφώματα θα είναι ξύλινα περαστά ή καρφωτά. Τα κουφώματα φωτισμού θα είναι επίσης ξύλινα.» Ειδικότερα, εντός της ζώνης Α του οικισμού, με σκοπό τη διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα του πυρήνα, κρίθηκε σκόπιμη η προσθήκη των εξής περιορισμών: - οι αναλογίες πλάτους - ύψους των ανοιγμάτων θα πρέπει να κυμαίνονται περίπου από 1/1,5 έως 1/2. - Το μέγιστο πλάτος παραθύρου ορίζεται σε 0,80 μ. και θύρας σε 1,20 μ. Ειδικότερα, το μέγιστο πλάτος ανοίγματος: i. σε θύρες ισογείου μπορεί να φτάνει και τα 1,50 μ. ii. σε εξώθυρες ισόγειων καταστημάτων μπορεί να φτάνει και τα 2,00 μ - Στην περίπτωση εισόδου σε κλειστό χώρο στάθμευσης, το μέγιστο πλάτος του ανοίγματος ορίζεται σε 2,50 μ και το μέγιστο ύψος σε 2,10 μ. - Τα υαλοστάσια επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα ή και ανακλινόμενα. - Τα εξώφυλλα επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, γαλλικού ή γερμανικού τύπου, ή ανακλινόμενα, καρφωτά, περσιδωτά ή ταμπλαδωτά. - Απαγορεύονται οι αλουμινοκατασκευές κάθε είδους. - Σε καταστήματα και χώρους στάθμευσης επιτρέπεται η κατασκευή των κουφωμάτων από σίδηρο. - Απαγορεύονται τα συρόμενα εξωτερικά παραθυρόφυλλα και τα συνθετικά κουφώματα (PVC κλπ). Στους οικισμούς της Π.Ε. όπου ορίζονται, από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, αναλογίες εξωτερικών ανοιγμάτων στο σύνολο της επιφάνειας του κτιρίου (βλ. συνημμένο συνοπτικό πίνακα ειδικών όρων δόμησης), αυτές διατηρούνται. Ακολούθως παρατίθεται η σχετική διάταξη. «Η αναλογία εξωτερικών ανοιγμάτων στο σύνολο της επιφάνειας του ισογείου ορίζεται έως 3/10 και του ορόφου 4/10 όταν πρόκειται για κατοικία. Για κτίρια ειδικής χρήσης κατά την κρίση της ΕΕΑΕ (ΝΥΝ Σ.Α.). Για κτίρια που είναι το ισόγειο αποθήκη και ο όροφος κατοικία τα ανοίγματα του ισογείου κατά την κρίση του μελετητή.» Στο σύνολο των οικισμών εφαρμόζονται επιπλέον οι εξής προδιαγραφές : - Τα ανοίγματα επιβάλλεται να είναι ορθογωνικού σχήματος. Απαγορεύονται ιδιόμορφου σχήματος ανοίγματα (π.χ. πολύπλευρα, τριγωνικά), στο σύνολο των οικισμών. - Απαγορεύεται η περιμετρική επένδυση των ανοιγμάτων με κάθε είδους πλακίδια ή άλλα διακοσμητικά υλικά. - Όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου επιβάλλεται να έχουν ενιαίο χρωματισμό. 10. Επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, χαγιάτια, σκιάδια μάνδρες, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): α. Εξώστες Στο σύνολο των οικισμών: - Απαγορεύονται οι συνεχείς σε όλο το μήκος της αντίστοιχης όψης εξώστες, όπως επίσης οι περιμετρικοί εξώστες. Στους οικισμούς που ορίζεται ήδη από τις ισχύουσες διατάξεις ότι το μέγιστο μήκος εξώστη δεν δύναται να υπερβαίνει τα 2/3 του μήκους της εν επαφή όψης (βλ. συνημμένο συνοπτικό πίνακα Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10
ειδικών όρων δόμησης), αυτές διατηρούνται. - Απαγορεύεται η κατασκευή εξωστών και προστεγασμάτων με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). - Επικάλυψη εξωστών με κεραμοσκεπή επιτρέπεται μόνο: i. με προέκταση της κύριας στέγης ακολουθώντας υποχρεωτικά την κλίση της, και μόνο με την προϋπόθεση ξύλινης φέρουσας κατασκευής αυτής, που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου. ii. με ανεξάρτητο επικλινές τμήμα ξύλινης κατασκευής που ακολουθεί υποχρεωτικά την κλίση της στέγης. Το ανώτερο σημείο της επικάλυψης της στέγασης του εξώστη δε μπορεί να απέχει από το κατώτερο σημείο της φέρουσας κατασκευής της κύριας στέγης του κτίσματος απόσταση μεγαλύτερη των 0,20 μ. (εικ. 9) Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η στέγαση του εξώστη ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης αυτού και στηρίζεται σε κατακόρυφους ξύλινους ή μεταλλικούς στυλοβάτες. Η επικάλυψη επιβάλλεται να γίνεται με κεραμίδια ομοίου τύπου και χρώματος με τα αντίστοιχα της κύριας στέγης. Απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση η προεξοχή της στέγης σε μήκος ανώτερο του εξώστη. Οι παραπάνω προϋποθέσεις τίθενται για λόγους αποφυγής των ανεπιτυχών επεκτάσεων στεγών για την επιστέγαση εξωστών, που παρουσιάζεται σήμερα στους περισσότερους οικισμούς. Επισημαίνεται ότι αναγκαίο κρίνεται η επιστέγαση του εξώστη να ακολουθεί την κλίση της κύριας στέγης προκειμένου να αποφεύγονται πολύπλοκες στεγάσεις πολλαπλών κλίσεων στον ίδιο κτιριακό όγκο. Γενικά προτιμάται το προστέγασμα των εξωστών να διαμορφώνεται ως ανεξάρτητη, οριζόντια ελαφριά (μεταλλική ή ξύλινη) κατασκευή. Η επικάλυψη του προστεγάσματος, σε περίπτωση ελαφριάς κατασκευής, μπορεί να γίνεται με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, φυσικά υλικά και φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά), τοποθέτηση υαλοπινάκων ή αναλόγων διαφανών υλικών. εικ 9. Δυνατότητες στέγασης εξωστών: ανεξάρτητη οριζόντια ελαφριάς κατασκευής, σε προέκταση της κύριας στέγης και ανεξάρτητο επικλινές τμήμα με στήριξη σε στυλοβάτες. - Όσον αφορά τη διαμόρφωση των κιγκλιδωμάτων, απαγορεύονται οι πληθωρικές μορφολογικά επιλογές, με πολλαπλά διακοσμητικά στοιχεία και περίπλοκους συνδυασμούς, όπως και η μορφή μπαλούστρας. Πλέον των παραπάνω, εντός της ζώνης Α του ενδιαφέροντος οικισμού του Αγ. Δημητρίου Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, κρίθηκε σκόπιμη η εξειδίκευση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου με σκοπό τη διατήρηση κατά το δυνατόν της εικόνας του παραδοσιακού χαρακτήρα του πυρήνα του οικισμού. Συνεπώς προστίθενται τα εξής: - Η φέρουσα κατασκευή εξωστών μπορεί να είναι ξύλινη, είτε μεταλλική, είτε από οπλισμένο σκυρόδεμα, με ορθογωνική κάτοψη. Το μέγιστο πλάτος εξώστη ορίζεται σε 1,20μ. Στην περίπτωση εξώστη οπλισμένου σκυροδέματος ως μέγιστο πάχος πλάκας ορίζονται τα 0,15 μ. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11
- Η ελάχιστη απόσταση του εξώστη από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,50μ. - Ανά μεμονωμένο κτιριακό όγκο, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο ενός εξώστη στη στενή πλευρά των κτισμάτων και μέχρι δύο συνολικά εξωστών. - Το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. - Τα κιγκλιδώματα διαμορφώνονται με γραμμικά, κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία απλής μορφής, ξύλινα ή μεταλλικά. Επιτρέπεται επίσης ο συνδυασμός των δύο υλικών. - Επισημαίνεται ότι, όσον αφορά τα κιγκλιδώματα των εξωστών, η ισχύουσα διάταξη της παρ.γ των Ειδικών Όρων Δόμησης του ΦΕΚ 297/Δ/1986 σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι «Τα στηθαία των εξωστών και των εξωτερικών κλιμάκων είναι από τοιχοποιία με σοβά και τα κιγκλιδώματα ξύλινα ή σιδερένια» διατηρείται μόνο για τον Τομέα Β. β. Σκίαστρα Τα στέγαστρα και σκίαστρα που τοποθετούνται στους οικοδομικούς όγκους, θα πρέπει να ενσωματώνονται διακριτικά στο συνολικό σχεδιασμό των όψεων. Γενικά, προτιμώνται οι λιτές κατασκευές. Απαγορεύονται οι συνδυασμοί πολλών επιμέρους διαφορετικών κατασκευών και τύπων σκίασης στον ίδιο οικοδομικό όγκο, με στόχο την αποφυγή πληθωρικών διαμορφώσεων, αντίστοιχων της σύγχρονης οικοδομικής δραστηριότητας στην περιοχή. Στην ίδια κατεύθυνση, απαγορεύονται επίσης προστεγάσματα σχημάτων διαφορετικών του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.) Επιτρέπεται η τοποθέτηση τεντών ανοιχτόχρωμου και μονόχρωμου υφάσματος, με εξαίρεση τυχόν διατηρητέα ή αξιόλογα μέτωπα ή κτίσματα εντός των οικισμών. Προτιμώνται ελαφριές κατασκευές σκίασης στον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου (π.χ. ασκεπείς πέργολες για τη στήριξη φυτών σε αντίθεση με ογκώδη υπόστεγα). Ο αποτελεσματικός σκιασμός των επιφανειών μπορεί να επιτυγχάνεται εξίσου αποτελεσματικά με την κατάλληλη, σε ότι αφορά τη θέση και το είδος ( φυλλοβόλα, αειθαλή), επιλογή φύτευσης δένδρων, καθώς και με την τοποθέτηση αναρριχητικών φυτών, συμβάλλοντας παράλληλα στη βελτίωση του μικροκλίματος των περιοχών. γ. Εξωτερικές κλίμακες Διατηρούνται οι ισχύουσες διατάξεις, που ορίζονται από την παράγραφο 11 του άρθρου 7 ΠΔ 24/4-85 ΦΕΚ 181Δ/3-05-1985 «Τρόποι καθορισμού ορίων οικισμών της χώρας μέχρι 2000 κατοίκους, κατηγορίες αυτών και καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησης τους», όπως αναθεωρήθηκε βάσει του ΦΕΚ 289Δ/2011. δ. Περιφράξεις Σε ότι αφορά τις περιφράξεις, οι ισχύουσες διατάξεις ορίζουν για τους περισσότερους οικισμούς της Π.Ε. (όπως φαίνεται και στο συνημμένο συνοπτικό πίνακα ειδικών όρων δόμησης)το εξής: «Η περίφραξη στην πρόσοψη των οικοπέδων θα είναι από πλήρη τοιχοποιία μέχρι μέγιστο ύψος 0,70 και στη συνέχεια από ξύλινο ή μεταλλικό κιγκλίδωμα.» Η συγκεκριμένη διάταξη διατηρείται και συμπληρώνεται με τα ακόλουθα: Ειδικότερα για τη ζώνη Α του οικισμού Αγ. Δημητρίου /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης προτείνεται να προστεθούν οι εξής περιορισμοί: - Σε τμήματα ή μέτωπα του οικισμού, όπου έχει διατηρηθεί ο παλαιότερος κανόνας από τις γειτονικές περιτοιχίσεις, επιβάλλονται συμπαγείς περιφράξεις ύψους αντίστοιχου των γειτονικών. - Η περίφραξη επιτρέπεται να κατασκευάζεται από ανεπίχριστη λιθοδομή χωρίς τονισμένους αρμούς, είτε από τοιχοποιία επιχρισμένη με αδρό σοβά, λευκών και υπόλευκων αποχρώσεων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12
Επιπλέον για το σύνολο των οικισμών ορίζονται τα εξής: Η τυχόν διαμόρφωση της περίφραξης από εμφανή λιθοδομή επιτρέπεται με τις προδιαγραφές κατασκευής που περιγράφονται στην παράγραφο 13. Επιτρέπεται μόνο η οριζόντια διαμόρφωση του πρεκιού της αυλόπορτας. Απαγορεύονται τυχόν διαμορφώσεις του ανοίγματος της αυλόθυρας που παραπέμπουν σε "νεοπαραδοσιακές" μορφές, π.χ τοξωτά πρέκια, διαμόρφωση αψίδας ή τριγωνικού αετώματος κ.ά. Απαγορεύονται κιγκλιδώματα με πληθωρικά διακοσμητικά στοιχεία περίπλοκων σχημάτων και συνδυασμών, κτιστά κιγκλιδώματα με περίπλοκες διακοσμητικές εγκοπές, καθώς και κιγκλιδώματα με τη μορφή μπαλούστρων. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, υποβάλλονται πλήρη σχέδια όψεων για τις προβλεπόμενες προς κατασκευή περιφράξεις. ζ. Λοιπά χαρακτηριστικά Για την αποφυγή της αναπαραγωγής του "νεοπαραδοσιακού" στυλ, που συναντάται στη συντριπτική πλειοψηφία της σύγχρονης οικοδομικής δραστηριότητας της υπαίθρου, υποβαθμίζοντας αισθητικά τόσο το φυσικό όσο και το δομημένο περιβάλλον της Περιφερειακής Ενότητας, εφαρμόζονται τα εξής: Στα κτίσματα, στις περιφράξεις και εν γένει στις διαμορφώσεις δημόσιων και ιδιωτικών χώρων των οικισμών, απαγορεύονται στοιχεία όπως επενδύσεις με πλάκες που μιμούνται παραδοσιακές λιθοδομές, πρόσθετα ή ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία (σειρά κεραμιδιών στην περίμετρο δωμάτων, γύψινα στοιχεία, γλυπτά, μίμηση κιόνων και αετωμάτων, περίτεχνα γείσα και ακροκέραμα, κ.α.), διακοσμητικές καμάρες, αψίδες, τόξα κ.τ.λ. Με στόχο την τήρηση της παραπάνω διάταξης τα κάθε είδους "διακοσμητικά" στοιχεία θα πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνονται στα σχέδια. Καμία προσθήκη περαιτέρω στοιχείων δεν επιτρέπεται χωρίς αυτή να υποδεικνύεται στα εγκεκριμένα σχέδια. 11. Στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού ( τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.): Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού που επηρεάζουν την εξωτερική εικόνα των οικοδομών, και κατ' επέκταση την εικόνα του δημόσιου χώρου των οικισμών, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται εξ' αρχής στα δεδομένα του σχεδιασμού των νέων οικοδομών και να υποδεικνύονται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης (κατόψεις, όψεις). Επισημαίνεται ότι στην πλειοψηφία των υπό μελέτη οικισμών, η κακή τοποθέτηση τεχνολογικού εξοπλισμού στους όγκους, τις στέγες και τα δώματα των κτηρίων, αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο της οπτικής ρύπανσης, και κατ' επέκταση της αισθητικής υποβάθμισης, του δομημένου περιβάλλοντος των συνόλων. Οι ηλιακοί συλλέκτες, τυχόν υφιστάμενες δεξαμενές αποθήκευσης νερού και λοιπές μηχανολογικές ή άλλες εγκαταστάσεις εφόσον τοποθετούνται στον ακάλυπτο των οικοπέδων, θα πρέπει να επιλέγεται σημείο μη ορατό από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Απαγορεύεται η τοποθέτηση στις όψεις των κτισμάτων. Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων σε δώμα ή στέγη επιτρέπεται μόνο με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στη παράγραφο 17β του παρόντος, με εξαίρεση τη ζώνη Α του οικισμού του Αγίου Δημητρίου, όπου απαγορεύεται η τοποθέτηση ηλιακών συστημάτων σε δώμα ή στέγη. Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων απαγορεύεται επίσης εν γένει στο σύνολο του οικισμού του Αγίου Δημητρίου και σε οικισμούς που εμπίπτουν εντός περιοχών ΤΙΦΚ. " Τυχόν νέες δεξαμενές συλλογής όμβριων επιβάλλεται να είναι υπόγειες. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε θέση μη ορατή από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού, σε διαμορφωμένες εσοχές του κτίσματος και όχι στις κύριες όψεις ή στην οροφή - στέγη αυτού. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις). Στις επιφάνειες των στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού απαγορεύεται η αναγραφή επιγραφών του κατασκευαστή αυτών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13
Απαγορεύεται η τοποθέτηση τεχνολογικού εξοπλισμού στις όψεις ή τη στέγαση υφιστάμενων διατηρητέων ή αξιόλογων παραδοσιακών κτισμάτων. Επιτρέπεται μόνο σε σημεία του ακαλύπτου των οικοπέδων, που δεν είναι ορατά από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Σε κάθε οικόπεδο μπορεί να τοποθετείται μόνο μια κεραία τηλεόρασης και σε θέση που να μην προσβάλλονται τα κτίρια. Στόχος είναι ο Δήμος ή η τοπική κοινότητα να τοποθετήσει μέσα σε εύλογο χρόνο ομαδική δορυφορική κεραία στον κάθε οικισμό. Μετά την τοποθέτησή της θα απομακρύνονται υποχρεωτικά οι ατομικές. Επιβάλλεται η σταδιακή συμμόρφωση προς τις παραπάνω διατάξεις, υφιστάμενων στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού, σε διάστημα που θα οριστεί από τη Δημοτική αρχή από τη δημοσίευση του διατάγματος. 12. Διαμορφώσεις δημόσιου χώρου, στοιχεία εξοπλισμού κοινοχρήστων χώρων, ειδικές διατάξεις (δίκτυα κοινοφελών υπηρεσιών - στύλοι ΔΕΗ -, φωτισμοί, επιγραφές, διαφημιστικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.): Λαμβάνοντας υπόψη την υποβαθμισμένη αισθητικά εικόνα που παρουσιάζει η πλειοψηφία των οικισμών της Π.E., η αναδιάρθρωση του δημόσιου χώρου κρίνεται κομβικής σημασίας στα πλαίσια της συνολικότερης προσπάθειας βελτίωσης της εικόνας του δομημένου περιβάλλοντος, αλλά και της ποιότητας κατοίκησης στο εσωτερικό του. Στην κατεύθυνση αυτή επισημαίνονται τα εξής: Κάθε διαμόρφωση, τροποποίηση ή ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων, εκτελείται με τρόπο τέτοιο ώστε να ενσωματώνεται στη δομή του εκάστοτε πολεοδομικού ιστού, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την τοπογραφία της ευρύτερης περιοχής (π.χ. έντονο ανάγλυφο, πλούσιο υδρολογικό δίκτυο - περιοχές με ρέματα, επιπεδότητα τοπίου, δυνατότητες οπτικών φυγών και θεάσεων, γειτνίαση με παραλιακό μέτωπο κ.α.). Για το λόγο αυτό ο σχεδιασμός του ελεύθερου χώρου και τυχόν κατασκευών αυτού, θα πρέπει να σχετίζεται άμεσα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου, αποφεύγοντας την επαναληπτική ομοιομορφία διαμορφώσεων μεταξύ των οικισμών (π.χ. αστικού ύφους πλατείες σε αγροτικές περιοχές). Σε ότι αφορά το σχεδιασμό των επεμβάσεων, εν γένει προτιμώνται λιτές αρχιτεκτονικές γραμμές, χωρίς αυτό να αποκλείει διαφορετικές, ενδεχομένως πιο δυναμικές, ερμηνείες στο χώρο, με την προϋπόθεση του σεβασμού της κλίμακας και της φυσιογνωμίας των περιοχών. Η επιλογή των υλικών θα πρέπει να γίνεται στα πλαίσια μιας συνολικότερης βιοκλιματικής προσέγγισης των δημόσιων χώρων των οικισμών, σε άμεσο πάντοτε συσχετισμό με τα τοπικά δεδομένα (π.χ. το κλίμα της περιοχής). Στην κατεύθυνση αυτή, ιδιαίτερα μεγάλη σημασία θα πρέπει να δίδεται στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ σκληρών και φυσικών επιφανειών. Σε ότι αφορά τις δαπεδοστρώσεις των κοινόχρηστων χώρων, προτείνονται εν γένει φυσικά (με αναφορά σε τοπικά) και διαπερατά υλικά. Πλέον των παραπάνω, η ενίσχυση του πρασίνου ενδείκνυται ως άμεσο και περιορισμένου, συγκριτικά, κόστους, μέτρο αισθητικής αναβάθμισης και βελτίωσης του μικροκλίματος στο εσωτερικό των οικισμών, σε μια παράλληλη προσπάθεια βαθμιαίας ενσωμάτωσης του δομημένου περιβάλλοντος στο φυσικό τοπίο. Για τη σηματοδότηση, το φωτισμό και εν γένει τον εξοπλισμό των κοινόχρηστων χώρων (επιπλώσεις, παγκάκια, σκιάδια) προτιμάται η χρήση απλουστευμένων σύγχρονων στοιχείων, λιτού εν γένει σχεδιασμού, χωρίς περίπλοκους συνδυασμούς υλικών διακοσμητικά μοτίβα και ιδιόμορφες απολήξεις, που παραπέμπουν σε "νεοπαραδοσιακές" μορφές. Το σύνολο του εξοπλισμού στο εσωτερικό του κάθε οικισμού θα πρέπει να παρουσιάζει ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα με υλικά, μεγέθη μορφές και χρώματα που θα συνδυάζονται αρμονικά μεταξύ τους και θα ενσωματώνονται διακριτικά στο Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14
χαρακτήρα και την κλίμακα του δομημένου περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην αισθητική αναβάθμισή του. Στη περίπτωση κατασκευής λιθόστρωτων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται φυσικοί λίθοι τοπικής προέλευσης, που θα επαναλαμβάνουν το χαρακτήρα τυχόν παραδοσιακών του εκάστοτε οικισμού ως προς το μέγεθος και την τοποθέτηση. Αντίστοιχη, σύμφωνα με τα παραπάνω εδάφια, θα πρέπει να είναι και η λογική διαμόρφωσης των ιδιωτικών υπαιθρίων των οικοδομών, ειδικότερα όταν υπάρχει οπτική πρόσβαση σε αυτούς από κοινόχρηστους χώρους. Να μην εφαρμόζονται ασφαλτοστρώσεις σε δημόσιους χώρους πλην των οδικών αξόνων. Κάθε ανάπτυξη που σχετίζεται με την έκθεση, ανάρτηση, φωτισμό, ή και χρήση Πινακίδων Διαφημίσεων εντός των οικισμών θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του Ν. 2946/2001 [ΦΕΚ-224/Α/8-10-01], όπως τροποποιήθηκε από το Ν3212/2003 [ΦΕΚ308/Α/311203]. Επιπλέον επισημαίνονται τα εξής: - Η τοποθέτηση επιγραφών θα πρέπει να γίνεται με τρόπο τέτοιο ώστε να ενσωματώνονται διακριτικά στην εκάστοτε οικοδομή. Στη λογική αυτή απαγορεύεται η τοποθέτησή τους στην οροφή των κτισμάτων και σε στηθαία εξωστών ή δωμάτων, καθώς και σε οποιαδήποτε θέση των ακαλύπτων, σε ικριώματα μέσα στο χώρο των οικοπέδων ή έμπροσθεν αυτών. Επιτρέπεται η τοποθέτησή τους στις όψεις των κτισμάτων, σε θέση που δεν καλύπτουν ή αλλοιώνουν τη μορφή του, με την προϋπόθεση να ενσωματώνονται στη λογική διαμόρφωσης της όψης και να μη διαταράσσουν τη χρωματολογική οργάνωση του κτηρίου. Οι διαστάσεις τους θα πρέπει να είναι περιορισμένες ενώ η ακριβής θέση, το μέγεθος, τα υλικά και η μορφή τους θα προσδιορίζονται στα προς έγκριση σχέδια σε κάθε περίπτωση ανέγερσης, επιδιόρθωσης, προσθήκης ή αλλαγής χρήσης οικοδομής. - Στους κοινόχρηστους χώρους των οικισμών η τοποθέτηση επιγραφών και διαφημίσεων επιτρέπεται μόνο σε ειδικά διαμορφωμένες θέσεις που προσδιορίζονται από τη Δημοτική Αρχή. Θα πρέπει να αποφεύγονται δημόσιοι χώροι που γειτνιάζουν με αξιόλογα στοιχεία του δομημένου ή φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών ( π.χ. δημόσιες οδοί με αξιόλογα κτήρια, σημεία με θέα κ.α.), περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος καθώς και τυχόν υπερτοπικοί οδικοί άξονες ή που διασχίζουν τους οικισμούς για λόγους ασφαλείας. - Απαγορεύεται η ανάρτηση φωτεινών ή φωτιζόμενων επιγραφών, με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις κτηρίων (όπως φαρμακεία), ώστε να αποφευχθεί η οπτική ρύπανση που δημιουργείται από ανάλογες επιλογές στο εσωτερικό των οικισμών. Αναγκαία θεωρείται η σταδιακή και εντός εύλογου χρόνου που θα καθοριστεί από τη Δημοτική Αρχή, απομάκρυνση των φωτεινών, μεγάλων διαστάσεων και ακαλαίσθητων εν γένει επιγραφών, διαφημίσεων ή πινακίδων σήμανσης που συναντώνται, καθώς επίσης και η αποξήλωση τεντών (π.χ. ποικιλόχρωμών ή με εντυπωμένες διαφημίσεις και επιγραφές), σκιάστρων ή άλλων πετασμάτων, που δεν ακολουθούν τα προβλεπόμενα από τις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος, ειδικότερα σε οικισμούς όπως οι Ν. Πόρροι, Παραλία και Ολυμπιακή Ακτή, που λόγω της τουριστικής ανάπτυξης, έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά από αντίστοιχες επιλογές. Σε ότι αφορά τα δίκτυα κοινής ωφέλειας: Τα έργα υποδομής των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. κλπ.) επιβάλλεται να είναι υπόγεια. Η τοποθέτηση των μετρητών του ηλεκτρικού ρεύματος κλπ. όπως και η τοποθέτηση κάθε άλλου στοιχείου παροχών Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας επιβάλλεται να γίνεται με τρόπο τέτοιο ώστε να αποκρύπτεται από κοινόχρηστους χώρους.(π.χ.) με την ένταξή τους σε διαμορφωμένες εσοχές του κτηρίου ή της περίφραξης) Οι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας αναλαμβάνουν με δαπάνες τους την αναμόρφωση και βελτίωση των Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 15
εγκαταστάσεών τους, όπως και τη σταδιακή υπογειοποίηση του υφιστάμενου δικτύου σε χρονικό διάστημα που θα καθορίζεται σε συνεργασία με την τοπική Δημοτική αρχή βάσει των δεδομένων, ώστε να μην προσβάλλεται το περιβάλλον και να αποκατασταθεί παράλληλα η αλλοίωση της εικόνας των οικισμών. Υποχρεούνται επίσης να αναλαμβάνουν την αποκατάσταση της αρχικής μορφής των δρόμων και κοινοχρήστων χώρων όπου επενέβησαν για την εγκατάσταση των δικτύων τους. 13. Υλικά (πλαίσια για την χρήση σύγχρονων εμφανών και τοπικών υλικών): Εντός του οικισμού Αγ. Δημητρίου /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, διατηρείται η ισχύουσα διάταξη της παραγράφου β των Ειδικών Όρων Δόμησης του ΦΕΚ 297/Δ/1986 σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι: «Οι επιφάνειες των όψεων των κτιρίων θα είναι από πέτρα ή τοιχοποιία με σοβά σε λευκό χρώμα.» Στους λοιπούς οικισμούς ενθαρρύνεται η χρήση φυσικών πρωτογενών τοπικών υλικών (ιδίως για ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς), όπως επίσης η ειλικρινής αντιμετώπιση και χρήση σύγχρονων εμφανών υλικών (π.χ. εμφανές σκυρόδεμα) και μεθόδων, σε συνδυασμούς που παράγουν καθαρές, ευανάγνωστες μορφές, ικανές να προσαρμοστούν στις ανάγκες της σύγχρονης πραγματικότητας. Η κάθε προτεινόμενη λύση θα πρέπει να διέπεται από συνθετική και κατασκευαστική συνέπεια, οργανώνοντας ένα διακριτό και τεκμηριωμένο πλαίσιο δομικών επιλογών που συνάδουν, αφενός με τη λειτουργία των κτισμάτων, αφετέρου δε με τη φυσιογνωμία της εκάστοτε περιοχής. Στη λογική αυτή αποθαρρύνονται οι πολλαπλοί συνδυασμοί υλικών που οδηγούν εν τέλει σε πληθωρικά και "θορυβώδη" οικοδομικά σύνολα, καθώς και επιλογές όπως η μίμηση διακοσμητικών φουρουσιών σε εξώστες με τη χρήση οπλισμένου σκυροδέματος, ο συνδυασμός εξώστη σκυροδέματος με διακοσμητικές ξύλινες δοκούς υποστήριξης κ.ά, που συναντώνται στους οικισμούς σήμερα, χωρίς να ανταποκρίνονται σε πραγματικές κατασκευαστικές ή λειτουργικές ανάγκες. Οι κάθε είδους λιθοδομές επιβάλλεται να κατασκευάζοναι από τοπικά ασβεστολιθικά πετρώματα στις τοπικές υπόλευκες, κιτρινόλευκες ή γκρι αποχρώσεις. Οι λίθοι μπορεί να είναι είτε καθόλου επεξεργασμένοι (αργολιθοδομή), είτε μερικώς επεξεργασμένοι σε ορθογώνια μορφή (ημιλαξευτή τοιχοποιία). Δεν νοείται λίθινος τοίχος λεπτότερος από 45cm. Οι τυχόν επενδύσεις τοιχοποιίας με λίθους έχουν ελάχιστο πάχος 20 εκ., ώστε να προσομοιάζουν της αυθεντικής παραδοσιακής λιθοδομής. Κατά την αρμολόγηση υφιστάμενων λιθοδομών γίνεται χρήση κονιαμάτων με βάση την φυσική άσβεστο. Να αποφεύγεται η χρήση τσιμέντου. Στις νέες λιθοδομές η αρμολόγηση γίνεται με αντίστοιχα κονιάματα, με χρήση μόνο λευκού τσιμέντου. Η απόχρωση του αρμολογήματος θα πρέπει να είναι γαιώδης. Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση εξεχόντων αρμών. Η τοποθέτηση των λίθων γίνεται σε επάλληλες οριζόντιες στρώσεις. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να υπάρχει ώστε κάθε λίθος να εφάπτεται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια με τους γειτονικούς του. Η θέση των κατακόρυφων αρμών θα πρέπει να εναλλάσσεται, ώστε να μην δημιουργούνται συνεχείς κατακόρυφοι αρμοί. Το ύψος της κάθε λίθου δεν πρέπει να ξεπερνά το πλάτος της. Απαγορεύεται η διαμόρφωση τοξωτών πρεκιών και ανακουφιστικών τόξων, δεδομένου ότι παραπέμπουν σε νεοπαραδοσιακά στοιχεία διακοσμητικού εν τέλει ρόλου, που διαμορφώνουν μια πληθωρική εικόνα στα κτίσματα. Ειδικότερα σε ότι αφορά τους ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς σε περίπτωση που η τοιχοποιία επιχρίεται, προτιμώνται τα αδρά επιχρίσματα με βάση την φυσική άσβεστο και χρωστικές στο ίδιο το κονίαμα. Σε ότι αφορά το σύνολο των οικισμών, απαγορεύεται η επίχριση υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων με εμφανή, εξωτερικά, λιθοδομή. Να μην εφαρμόζονται τεχνοτροπίες που παραπέμπουν στα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά άλλων περιοχών. Επενδύσεις με λεπτές λίθινες πλάκες, πλακάκια ή κάθε είδους πλακίδια και εν γένει αντίστοιχες επιλογές απαγορεύονται. Η απαγόρευση ισχύει και για τα στοιχεία που τοποθετούνται σε Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 16
κοινόχρηστους χώρους του οικισμού. Συνολικά προτιμώνται οι φυσικές υφές των υλικών και οι αδρές επιφάνειες, ώστε να ενσωματώνονται κατά το δυνατόν διακριτικά στα οικιστικά σύνολα και το φυσικό τοπίο των περιοχών. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, τα υλικά των όψεων και περιφράξεων ή άλλων στοιχείων του περιβάλλοντος χώρου (π.χ. περγκολών) θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς και με πλήρη στοιχεία στα σχέδια - τεύχη της αρχιτεκτονικής μελέτης, μετά τη θεώρηση των οποίων δεν επιτρέπονται αλλαγές. 14. Χρωματισμοί (ενδεχόμενες χρωματολογικές προτάσεις συμβατές με το τοπικό περιβάλλον): Όπου οι ισχύουσες διατάξεις ορίζουν συγκεκριμένους χρωματισμούς (βλ. συνημμένο συνοπτικό πίνακα ειδικών όρων δόμησης), αυτές διατηρούνται. Στους λοιπούς οικισμούς δεν κρίθηκε σκόπιμη η επιβολή περιορισμών. Απαγορεύεται στο σύνολο των οικισμών η χρήση πολλών επιμέρους χρωματισμών στα κουφώματα και τις επιφάνειες του ίδιου κτηρίου με στόχο την αποφυγή πληθωρικής τελικής εικόνας, σε συνδυασμό με τις λοιπές επιλογές της κατασκευής (υλικά, στεγάσεις κ.τ.λ.). Απαγορεύεται η επιλογή ιδιαίτερα έντονων χρωματισμών ή μοτίβο (π.χ. φωσφοριζέ χρωματισμοί, ζωγραφικές απεικονίσεις κ.α.) στις εξωτερικές όψεις, ή στις περιφράξεις. Για τον οικισμό του Αγ. Δημητρίου /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης, όπως αναφέρθηκε και στην παράγραφο 13 του παρόντος, διατηρείται η ισχύουσα διάταξη που ορίζει ως μοναδική επιτρεπόμενη απόχρωση επιχρίσματος το λευκό. Επιπλέον κρίνεται σκόπιμο να προστεθούν οι εξής περιορισμοί εντός της ζώνης Α του οικισμού, για την κατά το δυνατόν διατήρηση του παραδοσιακού του πυρήνα: Τα κουφώματα επιτρέπεται να είναι στις φυσικές αποχρώσεις του ξύλου, ή στους εξής χρωματισμούς: γαλάζιο, πράσινο, μπλε, ώχρα, όμπρα, σκούρο καφέ ή σκούρο κόκκινο. Τα ξύλινα στοιχεία των οικοδομών (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, κιγκλιδώματα, στέγαστρα κ.α.) θα πρέπει να είναι στο φυσικό τους χρώμα, ή σε τυχόν χρωματισμούς που συναντώνται παραδοσιακά στον οικισμό. Το σύνολο των μεταλλικών στοιχείων της οικοδομής θα πρέπει να αποτελεί ενιαία χρωματικά ενότητα και να εναρμονίζεται με τους λοιπούς χρωματισμούς των υλικών που επιλέγονται (επιχρίσματα, κουφώματα κ.α.). Στην περίπτωση μεταλλικών στοιχείων, η απόχρωση και η υφή προσδιορίζεται σε σχετική μελέτη που συνοδεύεται από χρωματολόγιο του μελετητή και εγκρίνεται από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Στην Ομάδα Αδ1 απαγορεύεται η τοποθέτηση λευκών αλουμινίων. Προτιμάται, ωστόσο, η χρήση ανοιχτόχρωμων αλουμινίων. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, πέραν των υλικών, οι χρωματισμοί των όψεων και κάθε είδους στοιχείων προς κατασκευή (κουφωμάτων, κιγκλιδωμάτων, στεγάστρων κ.λ.π.) θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς με πλήρη στοιχεία στα σχέδια και τεύχη της αρχιτεκτονικής μελέτης. Θα δίδονται κωδικοί NCS ή RAL. 15. Δυνατότητα - αναγκαιότητα διαφοροποίησης των ανωτέρω κατευθύνσεων δόμησης σε διαφορετικά τμήματα του οικισμού: Στον οικισμό Άγιο Δημήτριο /Δε Πέτρας /Δήμος Κατερίνης προτείνεται η διαφοροποίηση επιμέρους μορφολογικών όρων δόμησης μεταξύ της ζώνης Α και της ζώνης Β εντός του οικισμού, όπως προσδιορίστηκε αναλυτικά στις αντίστοιχες παραγράφους [2,3,9,10,11,13 και 14] του παρόντος. 16. Νέες μορφολογικές αναζητήσεις: Στα πλαίσια της ενθάρρυνσης της ελεύθερης αρχιτεκτονικής δημιουργίας, οικοδομές που συγκροτούν μια διαφορετική, ενδεχομένως δυναμική ή και ευρηματική προσέγγιση, με επιμέρους εναλλακτικές Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 17
προσεγγίσεις που δεν περιλαμβάνονται στις προηγούμενες παραγράφους (π.χ. ενσωμάτωση καμπύλων μορφών ή χαράξεων στην ογκοπλαστική σύνθεση των οικοδομών, εναλλακτικές, των προτεινόμενων, στεγάσεις, διαφοροποιήσεις ως προς τη χρήση υλικών κ.τ.λ.) δύναται να εξετάζονται μεμονωμένα και να εγκρίνονται κατ' εξαίρεση από το αρμόδιο Σ.Α. εφόσον αποτελούν τεκμηριωμένες συνθετικά και κατασκευαστικά προτάσεις, που επιτυγχάνουν τη δημιουργική συνδιαλλαγή με το γειτονικό δομημένο περιβάλλον και το φυσικό τοπίο, εισάγοντας νέες μορφές, ικανές να ανταποκριθούν σε σύγχρονες ανάγκες. Στην ίδια λογική, αποδεκτή θα μπορούσε να γίνει και η χρήση σύγχρονων εμφανών υλικών, (π.χ. τοιχοποιίες από σκυρόδεμα με επεξεργασία εμφανούς τελειώματος, εμφανής οπτοπλινθοδομή κ.α.), εφόσον ενσωματώνονται επιτυχώς στο τοπίο ( π.χ. με την επιλογή της απόχρωσης) και δεν εμφανίζονται αποσπασματικά σε μεμονωμένα στοιχεία του κτίσματος, αλλά καταλαμβάνουν ικανές επιφάνειες των όγκων ως τεκμηριωμένη συνθετική επιλογή. Σε κάθε περίπτωση, οικοδομές που δε σέβονται την κλίμακα του χώρου, όπως επίσης τα φυσικά χαρακτηριστικά και την ταυτότητα της περιοχής δε θα γίνονται αποδεκτές. 17. Βιοκλιματική αρχιτεκτονική - ΑΠΕ (ενθάρρυνση κατασκευής συμβατών βιοκλιματικών κτηρίων, προτάσεις ένταξης εξοπλισμού Α.Π.Ε. στα κτήρια, ακαλύπτους, περιβάλλον): α. Βιοκλιματική αρχιτεκτονική Ο σχεδιασμός θα πρέπει να εφαρμόζει τα συστήματα και τις βασικές αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Στο πλαίσιο αυτής της πρακτικής, θα πρέπει να αξιοποιούνται το φυσικό περιβάλλον και τα κλιματικά πλεονεκτήματα του τόπου, με στόχο την εξασφάλιση των βέλτιστων συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης με την ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας σε επίπεδο κτιριακής μονάδας. Σε αυτήν την κατεύθυνση επισημαίνονται τα ακόλουθα: Χωροθέτηση - προσανατολισμός Η χωροθέτηση και ο προσανατολισμός των κτισμάτων θα πρέπει να προσδιορίζεται με βασικά κριτήρια, αφενός τη μεγιστοποίηση των ηλιακών κερδών και την ανεμοπροστασία το χειμώνα και αφετέρου την εκμετάλλευση των ανέμων και την ηλιοπροστασία το καλοκαίρι. Στοιχεία που πιθανόν προξενούν ανεπιθύμητη σκίαση, εμποδίζοντας τον ηλιασμό των κτισμάτων όπως π.χ. γειτονικά κτίρια ή λόφοι, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον αρχικό σχεδιασμό. O προσανατολισμός του μεγάλου (διαμήκη) άξονα του κτιρίου στον άξονα ανατολής - δύσης, με τρόπο ώστε το κτίριο να ανοίγεται προς το νότο, εν γένει συμβάλλει στη μέγιστη αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας. Αντιστοίχως, ουσιαστική κρίνεται και η εκμετάλλευση της κλίσης του εδάφους με τη διαμόρφωση πλάτης προστασίας προς το βορρά ή προς τους επικρατούντες ανέμους. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται στην προστασία και αξιοποίηση του άμεσου αλλά και ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος. Η υφιστάμενη αξιόλογη βλάστηση θα πρέπει να διατηρείται και να αξιοποιείται κατά το δυνατό για την ηλιοπροστασία, το σκιασμό και ανεμοπροστασία των κτισμάτων. Η ενσωμάτωση τμήματος του κτιρίου ή και του συνολικού όγκου του ( υπόσκαφα κτίρια ) στο έδαφος, σε περίπτωση επικλινούς εδάφους, αξιοποιεί τη θερμική αδράνεια της γης, εξασφαλίζοντας σταθερή θερμοκρασία στο εσωτερικό του κτιρίου. Κέλυφος Η επιλογή του προσανατολισμού και του μεγέθους των ανοιγμάτων θα πρέπει να εξασφαλίζει τα μέγιστα ηλιακά κέρδη το χειμώνα και τον περιορισμό τους το καλοκαίρι και ταυτόχρονα να προσφέρει φυσικό φωτισμό/ηλιασμό και διαμπερή φυσικό αερισμό, λαμβάνοντας υπόψη παράλληλα τη διεύθυνση και την ισχύ των ρευμάτων αέρα της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, ενδείκνυται τα μεγαλύτερα ανοίγματα των κτιρίων να προσανατολίζονται προς το νότο, ενώ η εκτεθειμένη στο βορρά πλευρά να διαμορφώνεται από συμπαγείς τοίχους με μικρά ανοίγματα. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 18