ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Δημήτρης Κάλφας Ψυχίατρος 15-5 - 2015 1
ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΛΛΑ Διαφάνεια 2 από 42 2
ΝΟΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ Διαφάνεια 3 από 42 3
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ Διαφάνεια 4 από 42 4
ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ ΕΔΕΣΣΑΣ Διαφάνεια 5 από 42 5
ΛΟΥΤΡΑ ΑΡΙΔΑΙΑΣ Διαφάνεια 6 από 42 6
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μια οικονομική κρίση σηματοδοτεί και την έκπτωση στην ποιότητα ζωής των ατόμων που τη βιώνουν που αποδεικνύεται, σύμφωνα με μελέτες, με στατιστικώς σημαντική διαφορά της σοβαρότητας της οικονομικής κρίσης και των επιπέδων γενικής νοσηρότητας, θνητότητας, κατάθλιψης και αυτοκτονικότητας Διαφάνεια 7 από 42 7
Ο επιβάτης του πλοίου στη θαλασσοταραχή «Το άτομο στο μέσο οικονομικής κρίσης αντιστοιχεί στον επιβάτη πλοίου στο μέσο μεγάλης θαλάσσιας τρικυμίας. Βιώνει το συναίσθημα της απειλής βύθισης του πλοίου και στην καλύτερη περίπτωση της διάσωσής του ύστερα από επώδυνες περιπέτειες. Η συνθήκη αυτή βιώνεται ως στρες» Ν. Στεφανής Διαφάνεια 8 από 42 8
Ποιες είναι οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης; I. Η αβεβαιότητα, II. Η ανασφάλεια, III. Η αύξηση της ανεργίας, IV. Η ελάττωση του εισοδήματος, V. Η περιστολή των δαπανών που συμπεριλαμβάνει και τις δαπάνες που αφορούν την υγεία, VI. Αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας. Διαφάνεια 9 από 42 9
I. Αβεβαιότητα Αβεβαιότητα ορίζεται κάθε κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αστάθεια και αδυναμία προβλέψεως των μελλοντικών εξελίξεων και αδυναμία συσχετισμού των δεδομένων με τις αναμενόμενες καταστάσεις. Διαφάνεια 10 από 42 10
II. Ανασφάλεια Ανασφάλεια είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης, βεβαιότητας και σιγουριάς. Είναι η υπερβολική επιφύλαξη που οδηγεί στην καχυποψία - ακόμη και σε παράνοια για ορισμένες καταστάσεις, γεγονότα, πρόσωπα ή θεσμούς. Διαφάνεια 11 από 42 11
III. Αύξηση της ανεργίας Η ανεργία βιώνεται ως μια φθοροποιός εντροπική διαδικασία απαξίωσης και ανασφάλειας, η οποία οδηγεί στην ανάπτυξη άγχους, ενοχών και χαμηλής αυτοεκτίμησης, που διαταράσσει τις κοινωνικές σχέσεις στο σύνολό τους τόσο σε ατομικό, αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Διαφάνεια 12 από 42 12
Κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας: εγκληματικότητα Συσχέτιση της αύξησης της ανεργίας με τις δολοφονίες, γεγονός που αποδίδεται στην οργή που προκαλεί η ύφεση. Εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, τα σπίτια τους τις προοπτικές τους, το μέλλον τους ακόμη και τους γάμους τους. Ο συνδυασμός αυτός της απόγνωσης και της απελπισίας συμβάλλει στην αύξηση της εγκληματικότητας. Διαφάνεια 13 από 42 13
Κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας: αύξηση κλοπών Μελέτη του Βρετανικού κέντρου για το λιανεμπόριο κατέδειξε: Αύξηση κατά 5,9% των κλοπών παγκοσμίως λόγω της ύφεσης, Υπήρξε αύξηση των κλοπών σ όλες τις άκρες της γης: 8,1% στη Βόρεια Αμερική, 7,5% στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική, 4,7% στην Ευρώπη. Διαφάνεια 14 από 42 14
Κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας: σωματικές νόσοι Η απόλυση από την εργασία διπλασιάζει τον κίνδυνο για εμφράγματα και ΑΕΕ, Τα άτομα που χάνουν τη δουλειά τους έχουν 83% περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από διαβήτη και αρθρίτιδα. Διαφάνεια 15 από 42 15
Κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας: προσδόκιμο ζωής Μελέτη στην Πενσιλβάνια 1980: ο αριθμός των θανάτων των ανδρών μεγαλύτερης ηλικίας εκτοξεύθηκε κατά 50% έως και 100% στον πρώτο χρόνο μετά την απώλεια της εργασίας Μελέτες σε Ευρωπαϊκές χώρες βρήκαν θετική σχέση μεταξύ του κινδύνου θνησιμότητας στους άνδρες, ενώ οι γυναίκες δεν επηρεάζονται!!! Διαφάνεια 16 από 42 16
Κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας: θνησιμότητα 1 Άλλες μελέτες βρήκαν σημαντική συσχέτιση μεταξύ των ποσοστών ανεργίας και των 5 από τις 6 αιτίες θανάτου που διερεύνησαν, και συγκεκριμένα: των ισχαιμικών καρδιοπαθειών, του καρκίνου του πνεύμονα, των κακοήθων νεοπλασιών, των ανθρωποκτονιών & αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών Διαφάνεια 17 από 42 17
Κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας: θνησιμότητα 2 Μελέτες που διερεύνησαν τη θνησιμότητα στο γενικό πληθυσμό σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, σε σύγκριση με περιόδους πριν ή μετά την κρίση, κατέδειξαν αύξηση της θνησιμότητας λόγω: Αναπνευστικών λοιμώξεων, Χρόνιας ηπατικής νόσου, Αυτοκτονιών & Ανθρωποκτονιών, Βρεφικής θνησιμότητας. Διαφάνεια 18 από 42 18
Κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας: καταχρήσεις Το 2010 σ όλη την Ευρώπη καταγράφηκε έξαρση του φαινομένου του αλκοολισμού λόγω απώλειας εργασίας. Αύξηση του καπνίσματος στους ανέργους ιδιαίτερα των πολύ χαμηλών εισοδημάτων. Διαφάνεια 19 από 42 19
IV. Ελάττωση του εισοδήματος «Η πρώτη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας στον κόσμο είναι η φτώχια και η δεύτερη το κάπνισμα» Γιάννης Τούντας, Κοινωνική Ιατρική 2000. Διαφάνεια 20 από 42 20
Υγεία και ΔΝΤ 1980 UNICEF: «τα προγράμματα του ΔΝΤ στερούν δικαιώματα από τους φτωχούς, διαρυγνύοντας τα δίκτυα κοινωνικής προστασίας, με αποτέλεσμα οι φτωχοί να μην έχουν πρόσβαση σε βασικά δημόσια αγαθά» Μελέτη TBC και ΔΝΤ στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ Διαφάνεια 21 από 42 21
Υγεία και ΔΝΤ Μελέτη TBC και ΔΝΤ στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ: λιγότερη κάλυψη του πληθυσμού σε αντιφυματικά προγράμματα της ΠΟΥ, αύξηση: Κατά 14% στην επίπτωση, Κατά 13% στον επιπολασμό, και 17% στη θνησιμότητα από φυματίωση. Διαφάνεια 22 από 42 22
Υγεία μετά την έξοδο ΔΝΤ Όταν οι χώρες έβγαιναν από το ΔΝΤ τα ποσοστά φυματίωσης έπεφταν περίπου κατά 31% ή επανέρχονταν στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν από την είσοδό τους στο ΔΝΤ. Διαφάνεια 23 από 42 23
Νόσος Alzheimer Διαφάνεια 24 από 42 24
Οικονομική Κρίση & Νόσος Alzheimer Αφορά: Τον ίδιο τον Ασθενή, Τον Φροντιστή του ασθενούς, Την Πολιτεία και τα Συστήματα Υγειονομικής Περίθαλψης. Διαφάνεια 25 από 42 25
Οικονομική Κρίση & Ασθενής με νόσο Alzheimer Η οικονομική κρίση μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση νόσου Alzheimer ή να επιδεινώσει την κλινική εικόνα ασθενούς με προϋπάρχουσα νόσο, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις ψυχικές διαταραχές. Διαφάνεια 26 από 42 26
Οικονομική Κρίση & Φροντιστής Ασθενούς με Νόσο Alzheimer Η Οικονομική κρίση αυξάνει τη δυσφορία και την εξάντληση των φροντιστών και μπορεί να πυροδοτήσει εμφάνιση ψυχικών διαταραχών στους φροντιστές, ή να επιδεινώσει ήδη υπάρχουσες ψυχικές διαταραχές. Αυτό σημαίνει κακή ποιότητα φροντίδας ή ακόμη και κακοποίηση του αρρώστου από την πλευρά του φροντιστή. Διαφάνεια 27 από 42 27
Οικονομική Κρίση & Φροντιστής Ασθενούς με Νόσο Alzheimer Στη δίνη της οικονομικής κρίσης ασθενείς με Νόσο Alzheimer με απόφαση συγγενών μεταφέρονται από τα ιδρύματα στο σπίτι με σκοπό την αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος (να μην πληρώνουν νοσήλεια και να εισπράττουν τη σύνταξη) Διαφάνεια 28 από 42 28
Νόσος Alzheimer & Πολιτεία Διαφάνεια 29 από 42 29
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Περίπου 35 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν παγκοσμίως Αλτσχάιμερ το 2011, και αυτός ο αριθμός μπορεί να τετραπλασιάσει μέχρι το 2050. Στην Ελλάδα οι ασθενείς με νόσο Αλτσχαϊμερ υπολογίζονται σε 160.000 περίπου. Οι γυναίκες έχουν υψηλότερο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ, ιδιαίτερα στον πληθυσμό μεγαλύτερο από τα 85 έτη. Διαφάνεια 30 από 42 30
ΚΟΣΤΟΣ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι πολύ ακριβή, όπου έχει υπέρογκο κόστος που ξεπερνά τις δαπάνες για όλες της άλλες σύγχρονες μάστιγες (καρκίνος του πνεύμονα, διαβήτης, καρδιοπάθειες). Συγκρίνεται μόνο με το κόστος των στρατιωτικών εξοπλισμών. Το άμεσο κόστος της νόσου εκτιμάται σε 210 δις δολάρια παγκοσμίως. Ενώ το έμμεσο κόστος της ξεπερνά τα 105 δις δολάρια και όπως είναι ευνόητο, απειλεί να χρεοκοπήσει τα εθνικά συστήματα υγείας όλων των χωρών στον αναπτυγμένο και τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Διαφάνεια 31 από 42 31
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΣΟ ALZHEIMER Όλα τα φάρμακα για την άνοια και τη νόσο Alzheimer χορηγούνται χωρίς συμμετοχή και χωρίς περιορισμούς (πχ αν πρόκειται για ήπια, ή βαριά μορφή), με ενδεχόμενο κατάργησης. Συνταξιοδοτείται από το πρόγραμμα βαριών αναπηριών (67%). Δεν χορηγείται επίδομα συμπαράστασης (δευτέρου ατόμου). Διαφάνεια 32 από 42 32
ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΛΟΓΩ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Στην δίνη της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας, οι δομές υγείας που αφορούν στη νόσο Αλτσχάιμερ και την άνοια, έχουν επηρεαστεί: Το 2011, έγινε περικοπή κατά 45% στον προϋπολογισμό των μονάδων ψυχικής υγείας που λειτουργούν στο πλαίσιο του προγράμματος Ψυχαργώς με την ευθύνη ΜΚΟ και παρέχουν ένα σημαντικό μέρος των δωρεάν παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας του Δημόσιου Εθνικού Συστήματος Υγείας. Διαφάνεια 33 από 42 33
ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗ ΝΟΣΟ ALZHEIMER Μεταξύ των περικοπών που αφορούν την ψυχική υγεία, υπάρχουν και 12 δομές Αλτσχάιμερ (2 ξενώνες, 8 Κέντρα Ημέρας και 2 υπηρεσίες Φροντίδας στο σπίτι) οι οποίες εξυπηρετούν ένα μικρό μόνο ποσοστό ατόμων με άνοια και των οικογενειών τους, δηλαδή 5.000 σε σύνολο 160.000 που υπάρχουν στην Ελλάδα. Διαφάνεια 34 από 42 34
ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η νόσος Αλτσχάιμερ απορροφά αυτήν τη στιγμή το 25% του συνόλου των δαπανών για την Υγεία. Διαφάνεια 35 από 42 35
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΣΟ ALZHEIMER ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ Χωρίς πρόσβαση σε φαρμακοθεραπεία οι Βρετανοί με ήπια Alzheimer Το NICE, το Ινστιτούτο που γνωμοδοτεί για τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας των θεραπειών, αναγκάστηκε τον τελευταίο χρόνο να επανεξετάσει τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές του: H Ανεξάρτητη Συμβουλευτική Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα φάρμακα δεν έχουν καλή σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας ώστε να χρησιμοποιηθούν στα ήπια στάδια της νόσου. Τα φάρμακα θα συνιστώνται μόνο για τα άτομα με μέτρια νόσο Alzheimer. Διαφάνεια 36 από 42 36
Ν. Alzheimer & Προσδόκιμο Επιβίωσης (πριν την κρίση) Η επίπτωση της νόσου Alzheimer αυξάνεται με την ηλικία. Η αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών, των υπερηλίκων άνω των 90 ετών, αλλά και των αιωνόβιων άνω των 100 ετών, είναι ιδιαίτερα εμφανής στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες άλλα και στις υπό ανάπτυξη χώρες. Διαφάνεια 37 από 42 37
Ν. Alzheimer & Προσδόκιμο Επιβίωσης (μετά την κρίση) Λόγω της οικονομικής Κρίσης αναμένεται ελάττωση του προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών με Νόσο Alzheimer διότι: Μπορεί να επιδεινώσει την κλινική εικόνα του ασθενούς, Μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα φροντίδας από την πλευρά των φροντιστών, Διαφάνεια 38 από 42 38
Ν. Alzheimer & Προσδόκιμο Επιβίωσης (μετά την κρίση) Η περιστολή των δαπανών για την υγεία έχει ως συνέπεια πλημμελή ιατρονοσηλευτική φροντίδα και ενδεχομένως διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής αν αλλάξει το ποσοστό συμμετοχής στα φάρμακα. Διαφάνεια 39 από 42 39
Συνοψίζοντας Οι ανορθολογικές πολιτικές προτεραιότητες για τη νόσο Alzheimer θα εκτοξεύσουν το κόστος στο άμεσο μέλλον. Περισσότερες γυναίκες αναμένεται να νοσήσουν από τη νόσο λόγω αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης. Περισσότερες γυναίκες βιώνουν την επιβάρυνση από τη φροντίδα ασθενών με άνοια. Διαφάνεια 40 από 42 40
Επίμετρο Στο πλαίσιο αυτό ή ανάπτυξη μεθόδων πρόληψης αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τη διαχείριση αυτού σοβαρού προβλήματος. Διαφάνεια 41 από 42 41
Διαφάνεια 7 από 28 42