Δημιουργία εφαρμογής ΓΣΠ των αρχαιολογικών χώρων του Ν. Μαγνησίας με σκοπό τη βέλτιστη διαχείριση και προβολή τους

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΜΜΕΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ GIS ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Δημιουργία εφαρμογής ΓΣΠ των αρχαιολογικών χώρων του Ν. Μαγνησίας με σκοπό τη βέλτιστη διαχείριση και Θεοφιλία Άννα Σκαφίδα Αγρονόμος & Τοπογράφος Μηχανικός Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Ο. Γεωργούλα Τριμελής Εξεταστική Επιτροπή: Ο. Γεωργούλα Π. Πατιάς Μ. Τσακίρη-Στρατή Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2013

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΜΜΕΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ GIS ΙΔΡΥΜΑ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πολυτεχνική Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 13/06/2013 Μεταπτυχιακή Διατριβή Δημιουργία εφαρμογής ΓΣΠ των αρχαιολογικών χώρων του Ν. Μαγνησίας με σκοπό τη βέλτιστη διαχείριση και Θεοφιλία Άννα Σκαφίδα, Αγρονόμος & Τοπογράφος Μηχανικός ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ Ο. Γεωργούλα, Αν. Καθηγήτρια ΤΑΤΜ ΠΕΝΤΑΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ο. Γεωργούλα, Αν. Καθηγήτρια ΤΑΤΜ Π. Πατιάς, Καθηγητής ΤΑΤΜ Μ. Τσακίρη-Στρατή, Αν. Καθηγήτρια ΤΑΤΜ ΟΝΟΜΑ ΗΛΕΚΡΟΝΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΣΥΝΝΗΜΕΝΑ ΑΡΧΕΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ onoma_arxeiou.doc και onoma_arxeiou.pdf GIS_MAGNHSIA.zip Αναλογική μορφή Το παρόν τεύχος αποτελεί τη Διπλωματική εργασία, που περιλαμβάνει την αναλυτική περιγραφή της μεθοδολογίας, την εφαρμογή, τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της εργασίας. Ψηφιακή μορφή Στο CD (DVD) που συνοδεύει το τεύχος περιλαμβάνονται σε ψηφιακή μορφή: τα κείμενα της εργασίας σε μορφή αρχείων doc και pdf, η βάση δεδομένων σε μορφή αρχείου.accdb, η γεωβάση σε μορφή.gdb, οι θέσεις σε μορφή.kmz, τα ΦΕΚ σε μορφή.pdf, θεματικοί χάρτες σε μορφή.tif, τα υπόβαθρα και η παρουσίαση της εργασίας σε μορφή.pptx. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα -ΙΙ -

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 1 ABSTRACT... 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΧΩΡΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ... 6 1.1 Συλλογή χωρικού υποβάθρου... 6 1.2 Επεξεργασία χωρικού υποβάθρου... 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ... 17 2.1 Προσδιορισμός θέσεων με συντεταγμένες (Αναλυτικός)... 22 2.2 Οπτικός εντοπισμός και προσδιορισμός θέσεων (Περιγραφικός)... 24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΜΕ ΧΩΡΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ... 30 3.1 Δημιουργία Βάσης Δεδομένων... 33 3.2 Δημιουργία Γεωβάσης... 34 3.3 Συσχέτιση Βάσης Δεδομένων με τις Προσδιορισμένες θέσεις... 36 3.4 Εμπλουτισμός Βάσης Δεδομένων και Υποβάθρου... 24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 39 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 41 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... I Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα -ΙV -

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Περίληψη Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Γεωπληροφορική», στην κατεύθυνση «Διαχείριση Φωτογραμμετρικής Παραγωγής και Τηλεπισκόπησης σε Περιβάλλον Σ.Γ.Π.» και έχει ως αντικείμενο το σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης αρχαιολογικών δεδομένων για το Νομό Μαγνησίας, με στόχο την ανάδειξη των βασικών δυνατοτήτων μιας εφαρμογής GIS στην αρχαιολογία. Η διπλωματική εργασία αποτελεί τη συνέχεια της ανάπτυξης αντίστοιχης εφαρμογής GIS για τον Νομό Θεσσαλονίκης. Στα κεφάλαια που ακολουθούν περιγράφονται αναλυτικά όλα τα στάδια που απαιτούνται για την ανάπτυξη της εφαρμογής GIS, από την αναζήτηση, συλλογή και επεξεργασία των περιγραφικών δεδομένων, τον σχεδιασμό των πολυγώνων προστασίας των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων βάσει των ΦΕΚ, τη συλλογή, επεξεργασία και έλεγχο του χωρικού υποβάθρου, τη δημιουργία και εμπλουτισμό της Βάσης Δεδομένων στην Access, την εισαγωγή του υποβάθρου και των θέσεων στο ArcGis καθώς και τη δημιουργία Γεωβάσης, μέχρι την παραγωγή ενδεικτικών θεματικών χαρτών. Επιπλέον, αναφέρονται τα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν και τέλος τα συμπεράσματα που προκύπτουν από το σύνολο της διπλωματικής εργασίας. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 1

ABSTRACT Abstract The current diploma thesis was conducted as part of the Masters degree program Geoinformatics in the direction of Management of Photogrammetric Production and Remote Sensing applications under a GIS framework. The objective of the thesis is the creation of a GIS application for the Prefecture of Magnesia, which can manage archaeological data. The aim of the thesis is to bring out the main potentials of a GIS application in archaeology. A corresponding application has been developed for the Prefecture of Thessaloniki. In the following chapters, all the required steps for the development of the GIS application are described, from the search, collection and processing of the descriptive data, the designing of the boundaries of protection zones in the form of polygons for the archaeological sites and monuments, the collection, process and control of the spatial background, the creation and enrichment of a descriptive database in Access, the import of the spatial background and of the polygons in ArcGis, the creation of a geodatabase, to the production of thematic maps. Moreover, the problems encountered in the process are reported followed by all the results obtained from the thesis. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγή Η διαχείριση των αρχαιολογικών δεδομένων είναι ένα πολύπλοκο και επίπονο έργο που απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και αρχειοθετική οργάνωση. Τα τελευταία χρόνια η χρήση ηλεκτρονικών μέσων έχει βοηθήσει πολύ την επιστήμη της αρχαιολογίας, προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία από συμβατικές μεθόδους, όπως αναλογικά σχέδια, φωτογραφίες κτλ. Ωστόσο, παρά τα εμφανή πλεονεκτήματα παρατηρείται ότι οι ψηφιακές εφαρμογές χρησιμοποιούνται περιστασιακά και σε συγκεκριμένα στάδια της αρχαιολογικής διαδικασίας, όπως για παράδειγμα την οργάνωση του ευρετηρίου της ανασκαφής ή τη σχεδιαστική αποτύπωση, με αποτέλεσμα να αποδεικνύονται αναποτελεσματικές. Ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών γνωστό ευρέως και ως G.I.S. (Geographic Information System), είναι ένα σύστημα διαχείρισης χωρικών δεδομένων ( spatial data) και συσχετισμένων ιδιοτήτων. Στην πιο αυστηρή μορφή του είναι ένα ψηφιακό σύστημα, ικανό να ενσωματώσει, αποθηκεύσει, προσαρμόσει, αναλύσει και παρουσιάσει γεωγραφικά συσχετισμένες (geographically referenced) πληροφορίες. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 η εφαρμογή των GIS στην αρχαιολογία παρουσιάζει μια σταθερά αυξητική τάση. Οι δυνατότητες που παρέχουν για τη διαχείριση, τη χωρική ανάλυση και τη χαρτογραφική απόδοση των χωρικών δεδομένων από διάφορες πηγές σε ένα ενιαίο, ψηφιακό περιβάλλον τα έχουν καταστήσει ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο. Τα GIS μέσω της πλήρους ενσωμάτωσης γεωφυσικών, χωροταξικών και αρχαιολογικών δεδομένων, είναι δυνατό να αποτελέσουν ένα εργαλείο σχεδιασμού, ανάλυσης και πρόβλεψης. Ορισμένοι ερευνητές τονίζουν την πιθανότητα που υπάρχει, να αποτελέσουν στο μέλλον αναπόσπαστο τμήμα της αρχαιολογικής πρακτικής. Η χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (G.I.S.) στη διαχείριση αρχαιολογικών δεδομένων είναι δυνατό να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα και εμπειρία, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία τόσο στη βασική έρευνα όσο και στη δημιουργία ολοκληρωμένων γεωγραφικών τραπεζών πολιτιστικής πληροφορίας. Συμβάλλει λοιπόν σημαντικά, στην αύξηση της αποδοτικότητας και την αναβάθμιση της διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασία είναι η δημιουργία μιας εφαρμογής GIS, με στόχο την παρουσίαση και ανάδειξη των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων - μνημείων του Νομού Μαγνησίας. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πιο συγκεκριμένα στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφονται οι διαδικασίες αναζήτησης, συλλογής και ελέγχου των χωρικών υποβάθρων. Για τη σύνθεση του συνολικού χωρικού υποβάθρου της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν 16 χάρτες κλίμακας 1:50.000 και 20 χάρτες κλίμακας 1:5.000 της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ.), καθώς επίσης και ο «Αρχαιολογικός χάρτης νομού Μαγνησίας» της Βασιλικής Αδρύμη Σισμάνη, δρ. αρχαιολόγο - διευθύντρια του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών. Ακολούθησαν οι απαραίτητοι μετασχηματισμοί και γεωαναφορές των δεδομένων για την ένταξή τους σε ένα κοινό σύστημα αναφοράς και συγκεκριμένα στο Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς 1987 (Ε.Γ.Σ.Α.87), ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος και η συσχέτισή τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφεται η διαδικασία αναζήτησης και επεξεργασίας της περιγραφικής πληροφορίας και ο σχεδιασμός των πολυγώνων προστασίας των αρχαιολογικών χώρων - μνημείων. Ο Διαρκής Κατάλογος των Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδος αποτέλεσε την πρώτη βασική πηγή περιγραφικών δεδομένων (http://listedmonuments.culture.gr/search_declarations.php). Στον παραπάνω Κατάλογο κάθε χώρος - μνημείο συνοδεύεται από το αντίστοιχο ΦΕΚ, στο οποίο περιγράφεται η θέση του είτε αναλυτικά με συντεταγμένες, είτε λεκτικά, ενώ κάποιες φορές συνοδεύεται από το αντίστοιχο διάγραμμα. Ο «Αρχαιολογικός χάρτης νομού Μαγνησίας» της Βασιλικής Αδρύμη Σισμάνη αποτέλεσε την δεύτερη βασική πηγή περιγραφικής πληροφορίας. Στο χάρτη παρουσιάζονται σημειακά οι αρχαίες θέσεις και τα μνημεία της Μαγνησίας στο Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφεται η διαδικασία δημιουργίας Βάσης Δεδομένων με όλη την περιγραφική πληροφορία στην Access και η συσχέτισή της με το χωρικό υπόβαθρο στο λογισμικό ArcGis, αλλά και ο σχεδιασμός και η δημιουργία Γεωβάσης. Τέλος, παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας. Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω για την ανάθεση του θέματος, την παρακολούθηση της εργασίας αλλά και την πολύτιμη βοήθειά της την κα. Όλγα Γεωργούλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Α.Π.Θ. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Κεφάλαιο 1: Χωρικό Υπόβαθρο 1.1 Συλλογή χωρικού υποβάθρου Η σημασία των χωρικών δεδομένων έχει γίνει εδώ και χρόνια αντιληπτή όπως προκύπτει από τον μεγάλο αριθμό δράσεων στον τομέα αυτό. Η αναζήτηση αξιόπιστης και άμεσα διαθέσιμης χωρικής πληροφορίας αποτέλεσε το πρώτο και βασικότερο βήμα για την δημιουργία του πληροφοριακού συστήματος. Για τη σύνθεση του συνολικού χωρικού υποβάθρου της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν: 12 τοπογραφικοί χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ.) κλίμακας 1:50.000, οι οποίοι καλύπτουν τον Νομό Μαγνησίας και τη γύρω περιοχή και 21 τοπογραφικοί χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ.) κλίμακας 1:5.000. Η Γ.Υ.Σ. παράγει, διαχειρίζεται και διανέμει γεωγραφικά δεδομένα που είναι μοναδικά στην Ελλάδα. Παράγει χάρτες διαφόρων θεμάτων (τοπογραφικοί, σχέδια πόλεων, οδικού δικτύου κλπ.) σε διάφορες κλίμακες. Οι χάρτες διατίθενται σε αναλογική και ψηφιακή μορφή. Ενδεικτικά, η τιμή ενός τοπογραφικού διαγράμματος κλίμακας 1:5000 κυμαίνεται από 18 έως 1000. Αντίστοιχα, η τιμή ενός τοπογραφικού χάρτη κλίμακας 1:50.000 κυμαίνεται απο 7 έως 800. Οι τιμές των προϊόντων παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα της Γ.Υ.Σ. (www.gys.gr). Όσον αφορά τους τοπογραφικούς χάρτες κλίμακας 1:5.000, μόνο 8 από αυτούς βρέθηκαν εξαρχής. Οι υπόλοιποι συλλέχθηκαν από τα ΦΕΚ κήρυξης των αρχαιολογικών χώρων μνημείων. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Εικόνα 1: Δείγμα τοπογραφικού χάρτη Γ.Υ.Σ. κλίμακας 1:50.000 Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Εικόνα 2: Δείγμα τοπογραφικού χάρτη Γ.Υ.Σ. κλίμακας 1:5000 Υπηρεσία θέασης της «Κτηματολόγιο Α.Ε.». Μια σημαντικότατη χαρτογραφική υποδομή για το σύνολο της χώρας δημιουργήθηκε από την Κτηματολόγιο Α.Ε. για τις ανάγκες σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου. Πρόκειται για την παραγωγή έγχρωμων ορθοφωτοχαρτών μεγάλης ακρίβειας, οι οποίοι επιτρέπουν τον ευκρινή εντοπισμό και την απεικόνιση των ιδιοκτησιών στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος του Εθνικού Κτηματολογίου. Οι ορθοφωτογραφίες προέκυψαν από φωτοληψίες περιόδου 2007 έως 2009 και αποτελούν το πλέον πρόσφατα ενημερωμένο χαρτογραφικό υλικό με τη μεγαλύτερη δυνατή ανάλυση. Η πρόσβαση στις υπηρεσίες θέασης ορθοφωτογραφιών γίνεται με δύο τρόπους: α) Μέσω της ιστοσελίδας http://gis.ktimanet.gr/wms/ktbasemap/default.aspx ή μέσω του επίσημου ιστότοπου της Κτηματολόγιο ΑΕ www.ktimatologio.gr και β) μέσω WMS (Web Mapping Service) σε γεωγραφικό σύστημα WGS84. Η υπηρεσία αυτή διατίθεται στην διεύθυνση http://gis.ktimanet.gr/wms/wmsopen/wmsserver.aspx. Η υπηρεσία θέασης ορθοφωτογραφιών δημιουργήθηκε από την Κτηματολόγιο ΑΕ με σκοπό να δοθεί σε όλους τους πολίτες η δυνατότητα για δωρεάν περιήγηση σε χαρτογραφικό υλικό όλης της χώρας. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Στην τελική εφαρμογή GIS προστέθηκε ένα επιπλέον layer με τις έγχρωμες ορθοφωτογραφίες, το οποίο όμως είναι σε σύστημα WGS 84. H διαδικασία έγινε μέσω του ArcCatalog > GIS Servers > Add WMS Server. Εκεί επικολλούμε τη διεύθυνση http://gis.ktimanet.gr/wms/ktbasemap/default.aspx?. Στο νέο στοιχείο που εμφανίζεται κάνουμε δεξί κλικ > Connect και μετά δεξί κλικ > Create layer. Εικόνα 3: Ορθοφωτογραφία μέσω WMS της Κτηματολόγιο Α.Ε. Διάφορα ψηφιακά διανυσματικά δεδομένα (Οδικό δίκτυο, Διοικητικά όρια περιφέρειας, νομού, δήμων, ακτογραμμή, χρήσεις-καλύψεις γης κ.λ.π.) Τα ψηφιακά διανυσματικά αρχεία παρέχονται δωρεάν από την Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών (Ε.Υ.ΓΕ.Π.), από την ιστοσελίδα Ανοικτά Δημόσια Δεδομένα (http://geodata.gov.gr) και μπορεί κανείς να τα προμηθευτεί εύκολα και δωρεάν σε μορφή shapefiles. Ο «Αρχαιολογικός χάρτης νομού Μαγνησίας» της Βασιλικής Αδρύμη Σισμάνη, δρ αρχαιολόγο - διευθύντρια του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών. Στο χάρτη παρουσιάζονται οι αρχαίες θέσεις και τα μνημεία της Μαγνησίας στο Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς. Κυκλοφόρησε το 2010 και είναι κλίμακας 1: 120.000 (http://www.yppo.gr/5/g5171.jsp?obj_id=48733). Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Εικόνα 4: Β. Αδρύμη - Σισμάνη, "Αρχαιολογικός χάρτης νομού Μαγνησίας", ΑΙΘΣ - ΔΗΚΙ Βόλου, Βόλος 2010. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο 1.2 Επεξεργασία χωρικού υποβάθρου Επόμενο βήμα αποτέλεσε η επεξεργασία του χαρτογραφικού υποβάθρου. Ως σύστημα αναφοράς του χωρικού υποβάθρου της εργασίας επιλέχθηκε το Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς 1987 (ΕΓΣΑ 87). Για το λόγο αυτό κρίθηκε αναγκαίο να γίνουν μετασχηματισμοί όλων των χαρτογραφικών δεδομένων που δεν αναφέρονταν σε αυτό έτσι, ώστε το τελικό ψηφιακό υπόβαθρο του ΓΣΠ να είναι ενιαίο. Tα ψηφιακά διανυσματικά αρχεία της ιστοσελίδας «Ανοικτά Δημόσια Δεδομένα» βρέθηκαν γεωναφερμένα σε σύστημα ΕΓΣΑ 87. Για το λόγο αυτό δεν χρειάστηκε να γίνει περεταίρω επεξεργασία σε αυτά. Ο «Αρχαιολογικός χάρτης νομού Μαγνησίας» βρέθηκε σε σύστημα ΕΓΣΑ 87 σε αναλογική μορφή. Για το λόγο αυτό αρχικά σάρωθηκε σε υψηλή ανάλυση, ώστε να προκύψει το αντίστοιχο ψηφιακό αρχείο. Ακολούθησε η διαδικασία γεωαναφοράς του. Οι τοπογραφικοί χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ.) κλίμακας 1:5.000 και 1:50.000 βρέθηκαν σε σύστημα Hatt, χωρίς ωστόσο να συνοδεύεται κάθε χάρτης από το αντίστοιχο αρχείο γεωαναφοράς (*.tfw). Οι παραπάνω χάρτες αρχικά μετασχηματίστηκαν σε σύστημα ΕΓΣΑ 87 και στη συνέχεια γεωαναφέρθηκαν. Γεωαναφορά (Georeference) ονοµάζεται η διαδικασία εκείνη, κατά την οποία προσδίδονται συντεταγµένες του πραγµατικού κόσµου σε µία ψηφιακή εικόνα, η οποία έχει προέλθει από διάφορες πηγές (πχ σάρωση τοπογραφικού χάρτη, σαρωµένη αεροφωτογραφία ή ψηφιακή αεροφωτογραφία, δορυφορική εικόνα). Η εικόνα που προκύπτει ονοµάζεται γεωαναφερµένη, και µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την εξαγωγή χαρτογραφικής πληροφορίας σε διανυσµατική µορφή ( πχ σε περιβάλλον ΓΣΠ), ή και να συνδυαστεί µε ήδη υπάρχοντα ψηφιακά δεδοµένα για την δηµιουργία χαρτοσύνθεσης ή την γεωγραφική ανάλυση και εξαγωγή συµπερασµάτων, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης κοινού συστήµατος αναφοράς. Ως μετασχηματισμός ορίζεται η μεταφορά της γεωαναφερμένης εικόνας από ένα σύστημα αναφοράς σε κάποιο άλλο. Στην παραγωγή Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών οι πληροφορίες που περιέχουν τα παλαιότερα, αναλογικά ή διανυσµατικά διαγράµµατα, χάρτες, αεροφωτογραφίες, υποβάθρα κλίµακας 1:50000 και 1:5000 της Γ.Υ.Σ. κλπ. είναι ανεκτίµητες. Για να γίνει δυνατόν να χρησιµοποιηθούν στο ισχύον πρότυπο (ΕΓΣΑ), είναι αναγκαίο να παρεµβληθεί η διαδικασία του µετασχηµατισµού των συντεταγµένων τους, ώστε να συσχετίζονται µεταξύ τους. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Το αν το τελικό αποτέλεσµα θα κριθεί ικανοποιητικό εξαρτάται από την επιδιωκόµενη ακρίβεια στην τελική θέση των σηµείων. Η τελευταία συσχετίζεται µε την ποιότητα - ακρίβεια της πηγής των δεδοµένων και την χρήση - κλίµακα εκτύπωσης των τελικών διαγραµµάτων. Οι μετασχηματισμοί από σύστημα Hatt σε ΕΓΣΑ 87 έγιναν με τη βοήθεια του λογισμικού coords.gr. Με τη βοήθεια του παραπάνω προγράμματος, εφόσον ο χρήστης γνωρίζει τις συντεταγµένες ενός σηµείου στον Ελληνικό χώρο και από ποιο σύστηµα αναφοράς προέρχονται, τότε µπορεί να έχει τις συντεταγµένες του σηµείου σχεδόν σε κάθε άλλο χρησιµοποιούµενο στον Ελληνικό χώρο σύστηµα. Το πρόγραµµα επιτρέπει τον µετασχηµατισµό συντεταγµένων µεταξύ των παλαιότερων Ελληνικών προτύπων και του Ε.Γ.Σ.Α. και αντιστρόφως. Ο χρήστης έχει να επιλέξει για τα εισαγόµενα δεδοµένα: 1ο βήµα = Προβολικό σύστηµα µεταξύ Hatt, Ε.Μ.Π. και Γεωδαιτικών συντεταγµένων, 2ο βήµα = προέλευση των δεδοµένων µεταξύ Φ.Χ. της προβολής Hatt - µε την ονοµασία του Φ.Χ. κλίµακας 1:50000 της Γ.Υ.Σ., Ζώνης της Ε.Μ.Π. και Γ.Σ.Α. για τις γεωδαιτικές και 3ο βήµα = εισαγωγή των συντεταγµένων. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Εικόνα 4: Μετασχηματισμός συν/νων στο coords.gr από σύστημα Hatt σε ΕΓΣΑ 87 Εφόσον τα δεδομένα είναι αποδεκτά, ο υπολογισµός γίνεται χωρίς άλλες κινήσεις, όσο σύνθετος και αν είναι. Γίνεται υπολογισµός µε δύο διαφορετικούς τρόπους. Τα αποτελέσµατα παρουσιάζονται ταυτόχρονα, ώστε να υπάρχει οπτικός έλεγχος για απαράδεκτες διαφορές. Κατά τον μετασχηματισμό των δεδομένων, μεγάλη προσοχή δόθηκε στην επιλογή του σωστού ΚΦΧ του συστήματος Hatt. Για το λόγο αυτό, δημιουργήθηκε ένα αρχείο shp, στο οποίο φαίνεται η διανομή των πεντοχίλιαρων ΓΥΣ στον Νομό Μαγνησίας. Η εικόνα της διανομής των πεντοχίλιαρων ΓΥΣ προήλθε από την ιστοσελίδα της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (http://web.gys.gr) και έγινε μια πρόχειρη προσαρμογή της στο περίγραμμα του νομού. Το αρχείο αυτό αποτέλεσε το ευρετήριο των ΚΦΧ του συστήματος Hatt για κάθε πεντοχίλιαρο ΓΥΣ. Επιπλέον, με τη βοήθειά του βρέθηκε προσεγγιστικά για κάθε έναν από τους 100 αρχαιολογικούς χώρους μνημεία το πεντοχίλιαρο ΓΥΣ στο οποίο ανήκει. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Εικόνα 5: Ευρετήριο ΚΦΧ και τοπογραφικών χαρτών ΓΥΣ 1:5000 Μετά τον μετασχηματισμό των συντεταγμένων κάθε χάρτη από Hatt σε ΕΓΣΑ 87, ακολούθησε η διαδικασία γεωαναφοράς τους. Οι εργασίες γεωαναφοράς έγιναν με τη χρήση του λογισμικού ArcMap. Η διαδικασία της αναγωγής ακολουθεί τα παρακάτω βήματα: Αρχικά ορίζουμε ως Σύστημα Αναφοράς το Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς 1987 (ΕΓΣΑ 87). Κάνουμε δεξί κλικ στα Layers και επιλέγουμε Properties. Στη συνέχεια επιλέγουμε Coordinate System > Projected > National grids > Greek Grid. Στην περίπτωση που δεν αναθέσουμε κάποιο σύστημα αναφοράς στον χάρτη (αρχείο mxd), αυτός θα πάρει το σύστημα συντεταγμένων του πρώτου επιπέδου (layer) που θα εισαχθεί στο χάρτη. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Από το μενού επιλογών του προγράμματος εκτελούμε την εντολή File > Add Data. Στο παράθυρο που εμφανίζεται στην οθόνη, αναζητάμε το αρχείο που θέλουμε να γεωαναφέρουμε και πατάμε Add. Για τη γεωαναφορά της εικόνας θα πρέπει να ενεργοποιήσουμε την αντίστοιχη μπάρα εργαλείων. Επιλέγουμε την εντολή Tools > Customize και επιλέγουμε την εργαλειοθήκη Georeferencing. Για να γίνει η γεωαναφορά της εικόνας πρέπει να ψηφιοποιηθούν τουλάχιστον τέσσερα σημεία του χάρτη με γνωστές συντεταγμένες. Επιλέγουμε το κουμπί από την μπάρα εργαλείων, μεγενθύνουμε (zoom-in) το χάρτη στην περιοχή που θέλουμε, τοποθετούμε το σταυρόνημα του κέρσορα στο σημείο που θέλουμε, και με δεξί κλικ επιλέγουμε την εντολή Input X and Y. Στο παράθυρο που εμφανίζεται εισάγουμε τις συντεταγμένες του σημείου σε ΕΓΣΑ 87. Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία για τουλάχιστον άλλα τρία σημεία τα οποία πρέπει να βρίσκονται περιμετρικά της εικόνας. Στη συνέχεια από την εργαλειοθήκη επιλέγουμε το εργαλείο εμφάνισης των σημείων ελέγχου και εμφανίζεται ο πίνακας: Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωρικό Υπόβαθρο Ο πίνακας αυτός δίνει τις συντεταγμένες των σημείων αγκίστρωσης στην εικόνα και στο προβολικό σύστημα. Οι στήλες Residual και Total RMS Error αναπαριστούν το μέσο τετραγωνικό σφάλμα (RMS) του μετασχηματισμού Affine. Αν αυτό είναι μεγάλο σημαίνει ότι έχει γίνει κάποιο λάθος στην εισαγωγή των συντεταγμένων. Από τον παραπάνω πίνακα μπορούμε να επιλέξουμε ένα σημείο και να το διαγράψουμε ή να προσθέσετε νέα σημεία. Πατάμε ΟΚ και παρατηρούμε τις συντεταγμένες στο κάτω τμήμα της οθόνης για κάθε θέση του κέρσορα. Ατές είναι οι συντεταγμένες ΕΓΣΑ 87. Τέλος από την εργαλειοθήκη Georeferencing επιλέγουμε την εντολή Georeferencing > Update Georeference και επιλέγουμε το σημείο που θέλουμε να αποθηκευτεί η γεωαναφερμένη εικόνα και το αντίστοιχο αρχείο γεωαναφοράς *.tfw. Η εικόνα έχει πλέον γεωαναφερθεί στο ΕΓΣΑ 87. Μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων μετασχηματισμών από σύστημα Hatt σε ΕΓΣΑ 87 και τη γεωαναφορά του συνόλου των χωρικών δεδομένων σε ΕΓΣΑ 87, ακολούθησε ο έλεγχος του χαρτογραφικού υποβάθρου. Όλα τα χωρικά δεδομένα εισήχθησαν στο λογισμικό ArcMap, στο οποίο ελέγχθηκαν οι σχετικές θέσεις, οι επικαλύψεις και οι συρραφές των μεμονωμένων αρχείων. Στις περιοχές που εντοπίστηκαν λάθη επαναλήφθηκε η διαδικασία της γεωαναφοράς. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Κεφάλαιο 2: Περιγραφική Πληροφορία Μετά τη συλλογή, την επεξεργασία και τον έλεγχο του χωρικού υποβάθρου, ακολούθησε η διαδικασία αναζήτησης της κατάλληλης περιγραφικής πληροφορίας. Ο Διαρκής Κατάλογος των Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδος αποτέλεσε τη πρώτη βασική πηγή περιγραφικών δεδομένων (http://listedmonuments.culture.gr/search_declarations.php). Ο Διαρκής Κατάλογος των Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδος συντάσσεται και εκδίδεται από τη Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού από το 1993 και συγκεντρώνει τις κηρύξεις που προστατεύουν τα ακίνητα μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους και τους ιστορικούς τόπους της Ελλάδας, από το 1921 μέχρι και σήμερα. Στον κατάλογο περιλαμβάνονται μόνο τα μνημεία για τα οποία υπήρξε ανάγκη κήρυξης, ώστε είτε να χαρακτηρισθούν ως προστατευόμενα (νεώτερα μνημεία) είτε να οριοθετηθούν ζώνες προστασίας (προϊστορικά, κλασικά, βυζαντινά και μεταβυζαντινά) είτε να λυθεί οποιαδήποτε αμφισβήτηση για την υπαγωγή τους στις προστατευτικές διατάξεις του νόμου (κυρίως στην περίπτωση των μεταβυζαντινών μνημείων). Ο Κατάλογος περιλαμβάνει τα μνημεία που έχουν κηρυχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Στην αρχική σελίδα εμφανίζεται μία φόρμα στην οποία ο επισκέπτης μπορεί να αναζητήσει κηρύξεις ή αρχαιολογικούς χώρους μνημεία, ορίζοντας ένα ή περισσότερα κριτήρια αναζήτησης. Αρχικά επιλέγουμε αν τα αποτελέσματα της αναζήτησης θα εμφανίζονται ως Κηρύξεις ή ως εγγραφές Αρχαιολογικών Χώρων Μνημείων. Μετά την επιλογή της μορφής των αποτελεσμάτων μπορούμε να ορίσουμε ένα ή περισσότερα κριτήρια αναζήτησης. Τα κριτήρια της αναζήτησης εμφανίζονται και στη σελίδα των αποτελεσμάτων. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 6: Φόρμα αναζήτησης κηρύξεων ή αρχαιολογικών χώρων μνημείων Στα πεδία αναζήτησης έγιναν οι εξής επιλογές: Περιφέρεια: ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Περιφερειακή Ενότητα: ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ Χρονική Περίοδος: Αρχαιότητα Όσον αφορά τη χρονική περίοδο, στην οποία εντάσσεται το μνημείο ή ο χώρος υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ευρύτερης χρονολογικής περιόδου π.χ. "Αρχαιότητα" ή ειδικότερης π.χ. "Κλασική". Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 18

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 7: Συμπλήρωση κριτηρίων αναζήτησης Με βάση λοιπόν τα παραπάνω κριτήρια βρέθηκαν συνολικά 100 αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία και 48 κηρύξεις. Για κάθε αρχαιολογικό χώρο μνημείο δίνονται τα παρακάτω στοιχεία: Ονομασία Μνημείου, Νομός, Δήμος, Διαμέρισμα, Οικισμός, Θέση, Είδος Μνημείου, Τύπος Κήρυξης, Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Χρονική Περίοδος, Αρχαία / Ιστορική Ονομασία, Φορέας Προστασίας, Καθεστώς Ιδιοκτησίας, Αριθμός Υπουργικής Απόφασης, Αριθμός ΦΕΚ. Εικόνα 8: Αποτελέσματα αναζήτησης συγκεκριμένου αρχαιολογικού χώρου - μνημείου Στον παραπάνω Κατάλογο κάθε Αρχαιολογικός Χώρος Μνημείο συνοδεύεται από το αντίστοιχο ΦΕΚ, στο οποίο η θέση του χώρου μνημείου περιγράφεται είτε αναλυτικά με συντεταγμένες, είτε λεκτικά και συνοδεύεται από το αντίστοιχο διάγραμμα. Δυστυχώς, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις στις οποίες δεν υπήρχε ούτε αναλυτική περιγραφή της θέσης του χώρου μνημείου, ούτε υπήρχε κάποιο συνοδευτικό διάγραμμα και η περιγραφή της θέσης γινόταν μόνο λεκτικά, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατός ο εντοπισμός του. Με βάση τον τρόπο με τον οποίο περιγράφεται η θέση κάθε χώρου μνημείου στο αντίστοιχο ΦΕΚ, διακρίθηκαν δύο διαφορετικοί τρόποι προσδιορισμού των θέσεών τους: Προσδιορισμός θέσεων με συντεταγμένες (Αναλυτικός) Οπτικός Εντοπισμός Και Προσδιορισμός θέσεων (Περιγραφικός) Αρχικά έγινε μία σύγκριση των ΦΕΚ του Καταλόγου και των αντίστοιχων πρωτογενών ΦΕΚ του Εθνικού Τυπογραφείου (http://www.et.gr/). Στην σελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου είναι διαθέσιμα δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή (σε μορφή *.pdf) όλα τα ΦΕΚ. Με αυτό τον τρόπο έγινε έλεχγος της ορθότητας των συντεταγμένων των θέσεων και των λοιπών στοιχείων για την Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 20

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία αποφυγή σφαλμάτων. Σε κάποιες περιπτώσεις διαπιστώθηκε η ύπαρξη μικρών λαθών στις αναλυτικές συντεταγμένες αλλά και σε αναφορές των σχετικών πεντοχίλιαρων ΓΥΣ. Εικόνα 9: Αναζήτηση ΦΕΚ στην ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω στον Κατάλογο, κάθε Αρχαιολογικός Χώρος Μνημείο συνοδεύεται από το αντίστοιχο ΦΕΚ. Το πρώτο ΦΕΚ κήρυξης αρχαιολογικού χώρου - μνημείου στο Νομό Μαγνησίας δημοσιεύτηκε το 1921 και το τελευταίο το 2007. Μόνο σε 10 από τα 48 ΦΕΚ που βρέθηκαν συνολικά, η περιγραφή των θέσεων γίνεται αναλυτικά με συντεταγμένες. Να σημειωθεί επίσης, ότι από τον σύνολο των 48 ΦΕΚ, κάποια είναι διορθώσεις προηγούμενων ΦΕΚ, ορισμένα αναφέρονται σε περισσότερους από έναν χώρους του Νομού Μαγνησίας, κάποια άλλα επαναπροσδιορίζουν παλαιότερα κηρυγμένους χώρους με αναλυτικά πλέον στοιχεία, ενώ τέλος κάποιες φορές ένας χώρος προσδιορίζεται με περισσότερα από ένα πολύγωνα. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία 2.1 Προσδιορισμός θέσεων με συντεταγμένες (Αναλυτικός) Οι περιπτώσεις στις οποίες η θέση του Αρχαιολογικού Χώρου Μνημείου προσδιορίζεται με αναλυτικές συντεταγμένες δυστυχώς ήταν πολύ λίγες. Μετά τον έλεγχο του ΦΕΚ του Καταλόγου και τη διόρθωση τυχόν σφαλμάτων, ακολουθούσε η διαδικασία σχεδίασης του πολυγώνου στο Autocad. Αναλυτικότερα, αρχικά γινόταν έλεγχος των συντεταγμένων. Στη συνέχεια γινόταν μετασχηματισμός των συντεταγμένων σε ΕΓΣΑ 87. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι κηρύξεις των ΦΕΚ περιελάμβαναν πίνακες με αναλυτικές συντεταγμένες των πολυγώνων σε σύστημα Hatt. Υπήρξαν βέβαια και 4 περιπτώσεις στις οποίες οι συντεταγμένες ήταν σε WGS84. Ο μετασχηματισμός των συντεταγμένων έγινε στο λογισμικό coοrds.gr, όπως περιγράφεται σε προηγούμενο κεφάλαιο. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στην επιλογή του κέντρου φύλλου χάρτη. Μετά τον μετασχηματισμό των συντεταγμένων των πολυγώνων, ακολουθούσε η εισαγωγή τους σε αρχείο του Excel. Σε αυτό δημιουργήθηκαν 6 διαφορετικές στήλες. Η πρώτη με τους αριθμούς των κορυφών των πολυγώνων, η δεύτερη με τις τετμημένες Χ, η τρίτη με κόμματα (,), η τέταρτη με τις τεταγμένες Υ, η πέμπτη με κόμματα (,) και η τελευταία στήλη με την εξίσωση = (Χ) & (,) & (Υ). Η τελευταία στήλη δημιουργήθηκε για το ραπορτάρισμα των συντεταγμένων των κορυφών των πολυγώνων στο AutoCAD. Για το ραπορτάρισμα των συντεταγμένων στο AutoCAD, πληκτρολογούμε την εντολή multiple στο command line και στη συνέχεια την εντολή polyline. Μετά επικολλούμε την τελευταία στήλη ( = (Χ) & (,) & (Υ) ) την οποία δημιουργήσαμε στο Excel. Με τον τρόπο αυτό κάνουμε πολλαπλή εισαγωγή των συντεταγμένων των κορυφών ενός πολυγώνου. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 10: Προσδιορισμός θέσεων με συντεταγμένες (Αναλυτικός) Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 23

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 11: Το αρχείο *.dxf του πολυγώνου στο AutoCad 2.2 Οπτικός εντοπισμός και προσδιορισμός θέσεων (Περιγραφικός) Στα περισσότερα ΦΕΚ η περιγραφή των θέσεων των χώρων μνημείων γινόταν αποκλειστικά και μόνο λεκτικά, χωρίς αναλυτική περιγραφή της θέσης τους με συντεταγμένες και χωρίς την ύπαρξη κάποιου συνοδευτικού διαγράμματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο εντοπισμός των χώρων ήταν αδύνατος. Στην περίπτωση που συνοδευόταν από κάποιο διάγραμμα (απόσπασμα φύλλου χάρτη 1:5000, τοπογραφικό διάγραμμα ή ακόμα και κάποιο απλό σχεδιάγραμμα), αρχικά γινόταν ένας χοντρικός εντοπισμός του αρχαιολογικού χώρου στο Google Earth, με τη βοήθεια του διαγράμματος σε συνδυασμό με τη λεκτική περιγραφή της θέσης. Στη συνέχεια η περιοχή εντοπιζόταν και στο γεωαναφερμένο σε ΕΓΣΑ 87 υπόβαθρο. Όταν το συνοδευτικό διάγραμμα ήταν απόσπασμα κάποιου φύλλου χάρτη 1:5000, τότε αρχικά γινόταν έλεγχος ώστε να βρεθεί το συγκεκριμένο πεντοχίλιαρο στο γεωαναφερμένο υπόβαθρο και στη συνέχεια σχεδιάζονταν το πολύγωνο με την καλύτερη δυνατή ακρίβεια. Όταν όμως το συνοδευτικό διάγραμμα ήταν κάποιο τοπογραφικό διάγραμμα ή κάποιο απλό σχεδιάγραμμα γινόταν εισαγωγή του διαγράμματος του αρχείου του ΦΕΚ, ως εικόνα στο ArcMap, ακολουθούσε η προσαρμογή του μέσω κοινών σημείων ως προς κάποιο υπάρχον γεωαναφερμένο υπόβαθρο και τελικά γινόταν η ψηφιοποίηση του πολυγώνου της θέσης. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 24

Δημιουργία εφαρμογής ΓΣΠ των αρχαιολογικών χώρων του Ν. Μαγνησίας με σκοπό τη βέλτιστη διαχείριση και ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Τελικά, προέκυψαν συνολικά 42 πολύγωνα. Εικόνα 12: Οπτικός Εντοπισμός Και Προσδιορισμός θέσεων (Περιγραφικός) Απόσπασμα ρυμοτομικού σχεδίου Βελεστίνο Εικόνα 13: Προσέγγιση πιθανής θέσης στο Google Earth Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 25

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 14: Τα πολύγωνα που πρόεκυψαν με βάση τον Κατάλογο Οι θέσεις 58 αρχαιολογικών χώρων μνημείων δεν ήταν δυνατό να εντοπιστούν και να σχεδιαστούν με τη βοήθεια των στοιχείων του Καταλόγου. Για το λόγο αυτό έγινε αναζήτηση των θέσεων αυτών στη δεύτερη βασική πηγή δεδομένων, τον «Αρχαιολογικό χάρτη νομού Μαγνησίας» του ΑΙΘΣ. Αρχικά από την ανάγνωση των πληροφοριών που παρείχαν τα ΦΕΚ κήρυξης των αρχαιολογικών χώρων και τα στοιχεία του Καταλόγου που αναφέρονταν σε αυτά (ονομασία μνημείου, θέση, αρχαία / ιστορική ονομασία κ.λ.π), εντοπιζόταν χοντρικά η θέση τους στον νομό και στη συνέχεια εντοπιζόταν με ακρίβεια στον Αρχαιολογικό χάρτη, όπου και γινόταν η ψηφιοποίησή τους. Κάθε οντότητα αντιπροσωπεύεται στο πρόγραμμα και το ψηφιακό χάρτη ως shapefile. Στο περιβάλλον του Arc Catalog δημιουργήθηκε ένα σημειακό αρχείο.shp (extra_mnhmeia). Αρχικά επιλέγουμε τον φάκελο στον οποίο θέλουμε να αποθηκευτεί το shapefile. Στη συνέχεια με την εντολή new > shapefile, εμφανίζεται ένα παράθυρο για τη δημιουργία της οντότητας και τον ορισμό των χαρακτηριστικών της. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 26

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 15: Δημιουργία shapefile. Ο χρήστης πρέπει να δώσει ένα όνομα για την οντότητα που θα αντιπροσωπεύει το συγκεκριμένο shapefile, να προσδιορίσει τον τύπο του (γραμμικό, σημειακό, πολυγωνικό) και να ορίσει σε ποιο σύστημα συντεταγμένων ανήκει. Το αρχείο που δημιουργήθηκε ήταν σημειακό. Οι σημειακές οντότητες αναπαριστούν στοιχεία που έχουν συγκεκριμένη θέση και που εντοπίζονται ως μία κουκίδα σε ένα χάρτη. Στη συνέχεια ορίστηκε το σύστημα συντεταγμένων, επιλέγοντας Greek Grid, έπειτα projected coordinate systems και στη συνέχεια national grid, από όπου από πολλά εθνικά σύστηματα συντεταγμένων επιλέγεται το ελληνικό. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 16: Εισαγωγή shapefile στο Ελληνικό Σύστημα Συντεταγμένων. Για να ξεκινήσει η ψηφιοποίηση έγινε εισαγωγή του νέου shapefile στο ArcMap. Στη συνέχεια επιλέχθηκε από τις μπάρες εργαλείων η μπάρα editor και στη συνέχεια η εντολή start editing, όπου στο πεδίο της εντολής target επιλέγεται το επιθυμητό προς ψηφιοποίηση shapefile. Τελικά, με την παραπάνω διαδικασία εντοπίστηκαν και ψηφιοποιήθηκαν συνολικά 48 ακόμη αρχαιολογικοί χώροι. Οι θέσεις 10 αρχαιολογικών χώρων - μνημείων δεν ήταν δυνατό να εντοπιστούν λόγω έλλειψης στοιχείων. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 28

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιγραφική Πληροφορία Εικόνα 17: Εντοπισμός και ψηφιοποίηση θέσεων. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα Κεφάλαιο 3: Συσχέτιση Περιγραφικής Πληροφορίας με Χωρικό Υπόβαθρο 3.1 Δημιουργία Βάσης Δεδομένων Έχοντας συλλέξει και γεωαναφέρει το χαρτογραφικό υπόβαθρο και έχοντας δημιουργήσει τα πολύγωνα με τις θέσεις των αρχαιολογικών χώρων που ήταν δυνατό, επόμενο βήμα ήταν η δημιουργία μίας Βάσης Δεδομέων στην Microsoft Access στην οποία θα οργανώνονταν σε πίνακες όλη η συλλεγμένη πληροφορία. Δημιουργήθηκαν 11 συνολικά πίνακες, όπως φαίνεται παρακάτω. Πίνακας MONUMENT με πεδία: MON_ID TROPOS_PROSD_THESHS ONOMASIA_MNHMEIOU ARXEIO_EIKONAS NOMOS YPPO_NET OTA ARITHMOS_TEYXOYS/SEL DHMOTIKO_DIAMERISMA LINK_PINAKA_ANAL_SYNTET OIKISMOS ONOMASIA_ARXEIOY_PINAKA THESH PARATHRHSEIS TYPOS_KHRYKSHS ARXAIA_ISTOR_ONOM KATHESTWS_IDIOKTHSIAS Ο παραπάνω πίνακας αποτέλεσε τον βασικό πίνακα και συμπληρώθηκε με τα στοιχεία που προήλθαν από την ιστοσελίδα του ΥΠΠΟΤ (MONUMENT). Το πεδίο MON_ID (MONument IDentity), ορίστηκε ως πρωτεύον κλειδί (Primary Key) βάσει του οποίου συσχετίστηκαν οι υπόλοιποι δευτερεύοντες πίνακες με σύνδεση τύπου ένα προς πολλά. Πρόκειται για τη στήλη απαρίθμησης των ονομασιών των 100 αρχαιολογικών χώρων-μνημείων. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 30

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα Πίνακας CORINE_NAMES με πεδία: ID ΕΠΙΠΕΔΟ_1 ΚΩΔΙΚΟΣ_CORINE_00 ΕΠΙΠΕΔΟ_2 ΕΠΙΠΕΔΟ_3 Πίνακας FEK με πεδία: MON_FEK_ID ΦΕΚ_ΚΗΡΥΞΗΣ MON_ID FEK_LINK Πίνακας GYS_5000 με πεδία: MON_GYS_ID ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ_ΓΥΣ_1_5000 MON_ID LINK_ΓΥΣ Πίνακας KMZ με πεδία: MON_KMZ_ID KMZ_TITLE MON_ID KMZ GOOGLE EARTH Πίνακας MONUMENT_PERIOD με πεδία: MON_ID YPO_PERIOD_TITLE Πίνακας MONUMENT_TYPE με πεδία: MON_TYPE_ID MON_ID TYPE Πίνακας ODIKO_NEAREST με πεδία: ID MON_ID Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 31

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα NEAR_DIST Πίνακας POLYGONS με πεδία: POLYG_ID ΟΝΟΜΑΣΙΑ_ΠΟΛΥΓΩΝΟΥ MON_ID LINK_POLYGONS Πίνακας STOIXEIA_POLYGON με πεδία: MON_ID ΕΜΒΑΔΟ_ΠΟΛΥΓΩΝΟΥ ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ_ΠΟΛΥΓΩΝΟΥ ΜΕΣΟ_ΥΨΟΜΕΤΡΟ Πίνακας XRHSEIS_GHS με πεδία: ID MON_ID ΚΩΔΙΚΟΣ_CORINE_00 Αφού συμπλρώθηκαν οι πίνακες της Βάσης, εξήχθησαν από την Access ως αρχεία *.xls, ώστε να είναι στη συνέχεια ευκολότερο να εισαχθούν στο ΑrcMap, χωρίς να χάσουν τους ελληνικούς χαρακτήρες των κειμένων και να διατηρήσουν τις διαδρομές των υπερσυνδέσεων. Εικόνα 18: Δημιουργία Βάσης Δεδομένων Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα 3.2 Δημιουργία Γεωβάσης Ο σχεδιασµός µιας γεωβάσης είναι µια κρίσιµη διαδικασία η οποία απαιτεί προσοχή και αναθεωρήσεις έως ότου φθάσουµε σε ένα αποτέλεσµα που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις του έργου και να έχει µια ικανοποιητική συµπεριφορά. Εφ όσον υπάρχει ο σχεδιασµός, µπορούµε να δηµιουργήσουµε την γεωβάση και το σχήµα της µε την δηµιουργία νέων πεδίων (µέσω του Arccatalog), «φορτώνοντας υπάρχοντα ψηφιακά δεδοµένα (shape files η coverages). Υπάρχουν δεδοµένα σε διαφορετικά formats (π.χ. σε shapefiles, coverages, info Tables, raster catalogs, αρχεία dbase κλπ) τα οποία θέλουµε να εισάγουµε σε µια βάση δεδοµένων (γεωβάση). Όλα αυτά τα δεδοµένα µπορούµε να τα εισάγουµε στο arcgis µέσω του υποσυστήµατος του ArcCatalog µέσω της διαδικασίας που ονοµάζεται IMPORT. Για το σχεδιασμό µιας γεωβάσης παίρνουµε υπ όψιν τα εξής : Τι είδους δεδοµένα θα αποθηκεύσουµε στην γεωβάση; Σε ποιo Datum (γεωδαιτικό σύστηµα αναφοράς) θα αποθηκευθούν τα δεδοµένα; Θα χρειαστεί να ορίσουµε κανόνες σε περίπτωση που θα θελήσουµε να επεξεργασθούµε ( τροποποιήσουµε) τα δεδοµένα; Πως θα οργανωθούν τα δεδοµένα (σε ποιες object classes, δηλαδή σε ποιους πίνακες, feature classes και subtypes των feature classes); Έτσι λοιπόν στο περιβάλλον του ArcCatalog δημιουργήσαμε ένα φάκελο Γεωβάσης, κάνοντας στη θέση που θέλαμε δεξί κλικ > New > File Geodatabase. Στη συνέχεια εισάγαμε τα δεδομένα που συλλέξαμε και επεξεργαστήκαμε στα προηγούμενα στάδια ως εξής: πολύγωνα με εισαγωγή ως Feature Class (multiple) πίνακες δεδομένων με εισαγωγή ως Tables (multiple) αρχεία εικόνων (raster) χωρικού υποβάθρου με δημιουργία Raster Datasets (mosaic) για τα υπόβαθρα των πενηνταριών ΓΥΣ και του DTM αρχεία εικόνων (raster) χωρικού υποβάθρου με δημιουργία Raster Datasets για τον Αρχαιολογικό χάρτη του ΑΙΘΣ και για το ευρετήριο ΚΦΧ αρχεία εικόνων (raster) χωρικού υποβάθρου με δημιουργία Raster Catalog για τα υπόβαθρα των πενηνταριών ΓΥΣ και των πεντοχίλιαρων ΓΥΣ διανυσματικά αρχεία shapefiles με δημιουργία Feature Datasets Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα 3.3 Συσχέτιση Βάσης Δεδομένων με τις Προσδιορισμένες θέσεις Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω οι πίνακες της Βάσης Δεδομένων εισήχθησαν στην Γεωβάση ως πίνακες (Tables). Ακολούθησε η αποκατάσταση των συνδέσεών τους (δημιουργία Relationship classes) στο περιβάλλον του ArcCatalog. Κάνοντας δεξί κλικ στη γεωβάση και στη συνέχεια New > Relationship Class, εμφανίζεται ένα παράθυρο στο οποίο ορίζουμε το όνομα της νέας σύνδεσης, τον βασικό πίνακα ως origin και τον δευτερεύοντα πίνακα ως destination. Ως βασικό πίνακα επιλέγουμε τον πίνακα Monuments και ως δευτερεύοντα τους υπόλοιπους πίνακες. Στη συνέχεια πατάμε Next και επιλέγουμε ως τύπο σύνδεσης Simple (peer to peer) relationship. Πατάμε Next και επιλέγουμε το όνομα με το οποίο θέλουμε να βλέπουμε σε κάθε πίνακα τον συσχετισμένο. Πατάμε Next και επιλέγουμε ως είδος σχέσης ένα προς πολλά 1-Μ (one to many). Στην επόμενη καρτέλα επιλέγουμε να μη σχηματιστούν ενδιάμεσοι πίνακες (Νο). Τέλος ορίζουμε το κλειδί πεδίο βάσει του οποίου θα γίνει η σύνδεση. Στην τελευταία καρτέλα εμφανίζεται μία περίληψη με τις επιλογές που κάναμε στα προηγούμενα βήματα και πατάμε Finish. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για όλους τους πίνακες της Βάσης. Στη συνέχεια στο περιβάλλον του ArcMap έγιναν εκ νέου οι συνδέσεις των πινάκων με την εντολή Join. Συγκεκριμένα, επιλέγουμε με δεξί κλικ στα layer τον θέσεων (Theseis, Theseis_extra) την εντολή Properties και πηγαίνουμε στην καρτέλα Joins & Relates. Στο παράθυρο Joins κάνουμε Add και εμφανίζεται ένα νέο παράθυρο, στο οποίο επιλέγουμε το πεδίο του layer στο οποίο θα βασιστεί η ένωση, τον πίνακα ο οποίος θέλουμε να ενωθεί με το layer και το πεδίο του πίνακα στο οποίο θα βασιστεί η ένωση και πατάμε ΟΚ. Με τον τρόπο αυτό κάνουμε Add όλους τους πίνακες που θέλουμε να συνδέσουμε. Τα αποτελέσματα γίνονται αντιληπτά είτε ανοίγοντας τον περιγραφικό πίνακα του layer των θέσεων, είτε επιλέγοντας την εντολή Identify (i) και κάνοντας κλικ στη θέση που μας ενδιαφέρει. Για κάθε θέση παρουσιάζονται σε έναν πίνακα τα στοιχεία που την αφορούν. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 34

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα Εικόνα 19: Χρήση της εντολής Identify (i) Εικόνα 20: Ο περιγραφικός πίνακας του layer των θέσεων. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα 3.4 Εμπλουτισμός Βάσης Δεδομένων και Υποβάθρου Για καθένα από τα πολύγωνα θέσεων δημιουργήθηκαν αρχεία *.kml. Με τον τρόπο αυτό εισήχθησαν τα πολύγωνα στο Google Earth. Τα αρχεία *.kml δημιουργήθηκαν με στόχο την απεικόνιση και οπτική παρουσίαση όλων των πολυγώνων στην εφαρμογή. Για τη δημιουργία των αρχείων *.kml χρησιμοποιήθηκε η εφαρμογή Geodetis2009. Η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να λύσει ένα από τα βασικά προβλήματα των Μηχανικών, που είναι οι μετατροπές συντεταγμένων μεταξύ των Προβολικών Συστημάτων. Γίνεται εισαγωγή των μετασχηματισμένων σε ΕΓΣΑ 87 κορυφών των πολυγώνων και στη συνέχεια εξαγωγή σε μορφή *.kml. Εικόνα 21: Η εφαρμογή Geodetis2009. Στη συνέχεια είναι δυνατό μέσα στο Google Earth να μετατρέψουμε τα αρχεία *.kml σε *.kmz κάνοντας δεξί κλικ σε κάθε πολύγωνο και στη συνέχεια πατώντας Αποθήκευση Μέρους Ως, δίνοντας το επιθυμητό όνομα και επιλέγοντας *.kmz. Ένα αρχείο KMZ είναι μια συμπιεσμένη έκδοση ενός αρχείου KML. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να μειώσουμε αρκετά τον όγκο των αρχείων μας. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα Εικόνα 22: Εισαγωγή πολυγώνων στο Google Earth. Ακόμη υπολογίστηκε για κάθε πολύγωνο το μέσο υψόμετρο, με τη βοήθεια του Ψηφιακού Μοντέλου Εδάφους (DTM) του υποβάθρου μας. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο Zonal Statistics (ArcToolbox > Spatial Analyst Tools > Zonal > Zonal Statistics). Αρχικά εισάγουμε το dataset που ορίζει την ή τις ζώνες (layer Theseis), το πεδίο του dataset που θέλουμε να συμπεριληφθεί στον νέο πίνακα, το raster με το Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους (DTM), το είδος της στατιστικής τιμής (mean=μέση τιμή) και τέλος, ορίζουμε το σημείο στο οποίο θα αποθηκευτούν τα αποτελέσματα. Επιπλέον για τον εμπλουτισμό της βάσης δεδομένων υπολογίστηκαν στο περιβάλλον του ArcMap οι αποστάσεις των πολυγώνων από το οδικό δίκτυο και τους κοντινότερους οικισμούς, αλλά και οι χρήσεις γης των περιοχών των πολυγώνων. Το αποτελέσματα εισήχθησαν στο ArcMap ως νέα layers: L_ODIKO: Αρχικά δημιουργήθηκε μία ζώνη επιρροής τριών χιλιομέτρων γύρω από το οδικό δίκτυο. Η ζώνη επιρροής δημιουργείται με την εντολή Buffer (ArcToolbox > Analysis Tools > Proximity > Buffer), ορίζοντας την απόσταση. Αφού το εύρος της ζώνης επιρροής γύρω από το φαινόμενο ορίστηκε 3 km, χρησιμοποιήθηκε η εντολή Intersect (ArcToolbox > Analysis Tools > Overlay > Intersect), με σκοπό να προκύψουν τα σημεία τομής του οδικού δικτύου με τα πολύγωνα που βρίσκονται εντός της συγκεκριμένης ζώνης. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα L_OIKISMOI: Αντίστοιχα δημιουργήθηκε με την εντολή Buffer μία ζώνη επιρροής τριών χιλιομέτρων γύρω από τους οικισμούς και στη συνέχεια με την εντολή Intersect προέκυψαν τα σημεία τομής των οικισμών με τα πολύγωνα που βρίσκονται εντός της συγκεκριμένης ζώνης. NEAR_ODIKO: Με την βοήθεια της εντολής Near (ArcToolbox > Analysis Tools > Proximity > Near) υπολογίστηκε η απόσταση κάθε πολυγώνου από το Οδικό Δίκτυο. XRHSEIS_GHS: Χρησιμοποιήθηκε η εντολή Intersect για τον υπολογιμό των σημείων τομής των πολύγώνων των θέσεων των οικισμών με τα πολύγωνα των χρήσεων γης κατά Corine 2000. Τέλος, ο «Αρχαιολογικός χάρτης νομού Μαγνησίας» της Βασιλικής Αδρύμη Σισμάνη ενημερώθηκε με βάση τους 100 αρχαιολογικούς χώρους μνημεία του Διαρκή Καταλόγου των Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδος. Συγκεκριμένα εντοπίστηκαν 9 αρχαιολογικοί χώροι του Καταλόγου οι οποίοι δεν υπήρχαν στον Αρχαιολογικό χάρτη. Τελικό προϊόν αποτέλεσε η παραγωγή ενός νέου χάρτη με τους επιπλέον χώρους. Εικόνα 23: Ενημέρωση ΑΙΘΣ. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 38

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα Κεφάλαιο 4: Συμπεράσματα Η καταγραφή των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της χώρας, που αποτελούν την πολιτιστική μας κληρονομιά αποτελεί έργο τεράστιας σημασίας και πολύτιμο εργαλείο. Η πολιτιστική κληρονομιά είναι μια απτή μαρτυρία των ριζών μας, και αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της ταυτότητας μιας χώρας με σημαντικά οφέλη για την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία. Η συγκεκριμένη μεταπτυχιακή μελέτη είχε ως στόχο την δημιουργία μιας εφαρμογής GIS, με σκοπό τη βέλτιστη διαχείριση και προβολή των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων του Νομού Μαγνησίας. Ο «Διαρκής κατάλογος κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Ελλάδος» της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού αποτέλεσε το θεμέλιο στο οποίο στηρίχθηκε όλη η δομή της συλλεγμένης περιγραφικής πληροφορίας και της μετεξέλιξής της σε Βάση Δεδομένων. Έτσι, βασική παράμετρος για την καταγραφή, διαχείριση και παρουσίαση των δεδομένων αποτέλεσε η υλοποίηση μιας βάσης δεδομένων, που αφορά στα στοιχεία κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων στην περιοχή μελέτης. Στην παρούσα μελέτη, οργανώθηκε και υλοποιήθηκε η συγκεκριμένη βάση δεδομένων για τον Νομό Μαγνησίας, η οποία σε μια εφαρμογή των αποτελεσμάτων της μελέτης, θα μπορεί να ενημερώνεται και να εμπλουτίζεται. Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητος ο εμπλουτισμός της βάσης δεδομένων με στοιχεία που ήταν πρακτικά αδύνατο να συλλεχθούν, στα πλαίσια μιας μεταπτυχιακής εργασίας. Η βάση δεδομένων που υλοποιήθηκε είναι αρκετά λειτουργική, γεγονός που αποδεικνύεται από την επιτυχημένη υποβολή απλών και χωρικών ερωτημάτων, σε αυτή. Επιπλέον, με κορμό τη συγκεκριμένη βάση δεδομένων υλοποιήθηκε η εφαρμογή GIS, με σκοπό τη διαχείριση και παρουσίαση των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων του Νομού Μαγνησίας. Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι η εφαρμογή GIS που αναπτύχθηκε έχει τα παρακάτω σημαντικά χαρακτηριστικά, τα οποία το καθιστούν ένα πολύτιμο εργαλείο διαχείρισης των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων: Έχει πολλές δυνατότητες αναπροσαρμογής και επέκτασης. Είναι εύκολα διαχειρίσημη. Παράγει γρήγορα και εύκολα τις απαραίτητες πληροφορίες. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Συμπεράσματα Κύριο τμήμα της συγκεκριμένης μελέτης αποτέλεσε η υλοποίηση της εφαρμογής GIS, στο περιβάλλον του ArcMap του Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών ArcGis 9.2. Στην τελική του μορφή, το συγκεκριμένο σύστημα αποδεικνύεται αρκετά εύχρηστο. Η επιλογή του συγκεκριμένου προγράμματος κρίνεται επιτυχημένη, καθώς παρέχει όλα τα απαιτούμενα εργαλεία για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης εφαρμογής GIS. Επίσης, στο διαδίκτυο παρέχεται πληροφορία για την επίλυση των περισσότερων προβλημάτων, που συναντώνται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, καθώς είναι εξαιρετικά διαδεδομένο, έτσι υπάρχει κέρδος σε χρόνο. Με βάση τα αποτελέσματα της μεταπτυχιακής εργασίας, συμπεραίνεται ότι η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να προσφέρει πολλές λύσεις για την ανάδειξη και διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της χώρας. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 40

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλιογραφία - Παραπομπές www.gys.gr http://gis.ktimanet.gr/wms/wmsopen/wmsserver.aspx http://gis.ktimanet.gr/wms/ktbasemap/default.aspx http://www.yppo.gr/5/g5171.jsp?obj_id=48733 http://listedmonuments.culture.gr/search_declarations.php http://et.gr Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα 41

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Παράρτημα Εικόνα 24: Καταγραφή κηρυγμένων αρχαιολογικών θέσεων Νομού Μαγνησίας. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα i

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εικόνα 25: Καταγραφή κηρυγμένων αρχαιολογικών θέσεων Νομού Μαγνησίας & Αρχαιολογικός χάρτης ΑΙΘΣ. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα ii

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εικόνα 26: Διοικητικά όρια. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα iii

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εικόνα 27: Ενημέρωση αρχαιολογικού χάρτη ΑΙΘΣ. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα iv

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εικόνα 28: Υπόβαθρο ΓΥΣ (1:50000) &Οδικό δίκτυο. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα v

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εικόνα 29: Χρήσεις γης κατά Corine. Σκαφίδα Θεοφιλία - Άννα vi