Ο κύριος 2Π στη Δ τάξη Συντονίστρια Εκπαιδευτικός: Μπλούχου Στεφανία Σχολικό έτος: 2015-2016
Δανειστική Εκπαιδευτική βαλίτσα 2Π της Action Aid Η δανειστική εκπαιδευτική βαλίτσα 2Π ταξιδεύει από το 2013 σε δημοτικά και νηπιαγωγεία και δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να προσεγγίσουν την έννοια του Ενεργού Παγκόσμιου Πολίτη. Ο κύριος 2Π, μια κούκλα που ενσαρκώνει τον Παγκόσμιο Πολίτη και τα ταξίδια του, είναι η αφορμή να αναπτυχθούν οι δραστηριότητες και να ξεκινήσει και το δικό μας ταξίδι στον κόσμο. Μέσα από μια πληθώρα υλικού τα παιδιά ανακαλύπτουν τι συμβαίνει στο κόσμο και πώς αυτός λειτουργεί, δίνοντάς τους το ερέθισμα να προβληματιστούν για το ποιος είναι ο δικός τους ρόλος μέσα σε αυτόν. Βασικοί στόχοι της εκπαιδευτικής βαλίτσας Η καλλιέργεια της συνείδησης του ενεργού πολίτη σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο Η ευαισθητοποίηση γύρω από τα παγκόσμια ζητήματα και την αλληλεξάρτηση μεταξύ τους. Ο ρόλος του 2Π Το υλικό φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα δυναμικό εργαλείο για την εισαγωγή των παιδιών στην έννοια του Ενεργού πολίτη του Κόσμου, μιας έννοιας που παίρνει «σάρκα και οστά» μέσω της κούκλας 2Π. Ο 2Π ξεκινά τα ταξίδια του ως ξένοιαστος τουρίστας και σταδιακά μετατρέπεται σ έναν ενεργό Παγκόσμιο Πολίτη. Μέσα από τα ταξίδια του γνωρίζει καινούρια πράγματα και βιώνει νέες καταστάσεις γεγονός που τον κάνει να προβληματίζεται, να σκέφτεται και στο τέλος να δρα. Περιεχόμενο της Βαλίτσας 2Π Κούκλα, κωδική ονομασία 2Π Ημερολόγιο ταξιδιών 2Π. Ο ανήσυχος ταξιδευτής 2Π για κάθε ένα ταξίδι του κρατά σημειώσεις στο ημερολόγιό του. Στο ημερολόγιο ταξιδιών 2Π τα παιδιά στο τέλος της ενασχόλησής τους με την εκπαιδευτική βαλίτσα, γράφουν για ένα ζήτημα που συνάντησαν
σε «ένα τους ταξίδι» στην κοινότητά τους, τις σκέψεις γύρω από αυτό το ζήτημα και τι θα ήθελαν να γίνει. Ο 2Π μετά από κάθε ταξίδι εκτός από τις εμπειρίες του, κουβαλά στις τσέπες του και κάποια αντικείμενα. Κάθε ένα αντικείμενο της τσέπης αποτελεί την αφορμή να ξεδιπλωθεί μια από τις 4 βασικές δραστηριότητες. Ο σχεδιασμός των δραστηριοτήτων βασίστηκε στη διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα ώστε να αγγίζουν πολλά θέματα όπως των διακρίσεων, της ανισότητας, της υπερκατανάλωσης, της έλλειψης τροφής, της έλλειψης νερού, της πρόσβασης σε φυσικούς πόρους, της φτώχειας. Φύλλα εργασίας Φόρμα αξιολόγησης Κενό σχέδιο εργασίας Γραμματόσημο, που αφού συμπληρωθεί με τα στοιχεία του σχολείου μας θα κολληθεί εξωτερικά της βαλίτσας προκειμένου να ταξιδέψει σε άλλον τόπο. Βασικές έννοιες-θεματικές που προσεγγίζονται στις δραστηριότητες: Ανθρώπινα δικαιώματα Φτώχεια Ανισότητα Περιβάλλον/Κλιματικές αλλαγές Βιώσιμη Ανάπτυξη Καταναλωτισμός
Τι κάναμε: Α φάση Μετά τη συμμετοχή μας στην Παγκόσμια Εβδομάδα Δράσης για την Εκπαίδευση 2016 που διοργάνωσε η ActionAid Hellas και σερφάροντας στην ιστοσελίδα της το βλέμμα μας έπεσε στην περίεργη βαλίτσα του κυρίου 2Π.. Αμέσως οι μαθητές και οι μαθήτριες έδειξαν έντονο ενδιαφέρον και περιέργεια για το περιεχόμενο της βαλίτσας. Χωρίς κανέναν ενδοιασμό, προχωρήσαμε στην αίτηση δανεισμού της, με τη συγκατάθεση του διευθυντή του σχολείου μας. Πράγματι στις 23 Μαΐου 2016 η βαλίτσα του 2Π ήταν στο σχολείο μας και θα έμενε για δύο βδομάδες. Αμέσως αρχίσαμε με σχολαστικότητα να τη διερευνούμε. Β φάση Μια συνάδελφος προθυμοποιήθηκε να υποδυθεί τον κύριο 2ΠΠ και μαζί με τη βαλίτσα του να μας επισκεφτεί στην τάξη. Η παρουσίαση της κούκλας υπήρξε εντυπωσιακή και ελκυστική, γεγονός που λειτούργησε καταλυτικά στην αποδοχή της ως υπαρκτό πρόσωπο.
Προχωρήσαμε στην προβολή της ταινίας με τα μακρινά ταξίδια του 2Π (https://www.youtube.com/watch?v=a4nstkvwkq8), προβληματιστήκαμε και προσπαθήσαμε να δώσουμε λύσεις στα θέματα που ανάκυπταν μέσα από τις ταξιδιωτικές εμπειρίες του 2Π. Γ φάση Ακολούθησε η υλοποίηση των 4 δραστηριοτήτων που περιέχονται στη βαλίτσα. Ξεκινήσαμε με τη δραστηριότητα με τίτλο «Νακούρου: Όλος ο κόσμος μέσα σε ένα μπουκάλι νερό» κι αφού ανασύραμε από την τσέπη του 2Π το μικρό μπουκάλι νερού από την Κένυα, επιδοθήκαμε σε μια σχετική συζήτηση όπως η σημαντικότητα του νερού στη ζωή μας, η κατανομή του στον πλανήτη γη, πόσιμο νερό, φαινόμενα που απειλούν την επάρκεια του νερού για τα επόμενα χρόνια Στόχος μας ήταν τα παιδιά να προβληματιστούν γύρω από την έλλειψη νερού και τις συνέπειές της στον πλανήτη και στις ζωές των ανθρώπων και να αντιληφθούν τη σημασία του δικαιώματος πρόσβασης σε καθαρό νερό, πόσιμο νερό. Ολοκληρώσαμε τη δραστηριότητα με τη συμπλήρωση του φύλλου εργασίας 2, όπου κάθε παιδί έπρεπε να
καταγράψει τις ιδέες του για το πώς τα ίδια και οι οικογένειές τους χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους το νερό.
Συνεχίσαμε με τη δραστηριότητα «Νέα Υόρκη: Ανήσυχοι Ρεπόρτερς, Υπεύθυνοι Καταναλωτές» κι αφού τα παιδιά κατανόησαν ποια ακριβώς είναι η δουλειά ενός ρεπόρτερ κλήθηκαν να γίνουν κι αυτοί ρεπόρτες του αγαπημένου τους παιχνιδιού. Δηλαδή να ανακαλύψουν, να καταγράψουν και να παρουσιάσουν την ιστορία του αντικειμένου από τη δημιουργία του μέχρι να φτάσει στο σπίτι τους. Τα πεδία έρευνας που κινήθηκαν οι μαθητές και οι μαθήτριες επικεντρώνονται κυρίως: Στα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένα το παιχνίδι, από ποιους φυσικούς πόρους προέρχονται αυτά τα υλικά, τι επιπτώσεις έχει η μείωση αυτών των φυσικών πόρων στον πλανήτη, στις ζωές των ανθρώπων τοπικά και παγκόσμια Εάν είναι φιλικό προς το περιβάλλον ως προς την απόθεσή του, πόσα σκουπίδια αφήνει στον πλανήτη, αν ανακυκλώνεται ή επαναχρησιμοποιείται μέρος ή όλο τα αντικείμενο, τι επιπτώσεις έχει για τους ανθρώπους τοπικά και παγκόσμια. Στη τελική προέλευση του αντικειμένου-πραγματική προέλευση των υλικών, από ποιες χώρες προέρχονται τα υλικά και οι πρώτες ύλες του αντικειμένου, τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον
πλανήτη, τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τους κατοίκους των χωρών αυτών, για τους κατοίκους όλου του κόσμου. Στις μετακινήσεις του προϊόντος ως τον τελικό προορισμό, πόσες μετακινήσεις υπέστη μέχρι την τελική του συναρμολόγηση, σε ποιες άλλες χώρες υπάρχει, πώς πήγε εκεί, τι επιπτώσεις έχουν αυτές οι μετακινήσεις για τον πλανήτη, για τις ζωές των ανθρώπων τοπικά και παγκόσμια. Με το τέλος αυτής της δραστηριότητας τα παιδιά αντιλήφθηκαν τις συνέπειες της υπερκατανάλωσης στον πλανήτη και στις ζωές των ανθρώπων και ευαισθητοποιήθηκαν γύρω από την υπεύθυνη κατανάλωση. Κατόπιν υλοποιήσαμε τη δραστηριότητα με τίτλο «Λονδίνο- Η συμμορία των 4» που στόχο είχε να αναλογιστούν τα παιδιά τις συνέπειες της διάκρισης σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο και να οραματιστούν έναν κόσμο απαλλαγμένο από ανισότητες. Με παιγνιώδη τρόπο κάθε φορά ένα παιδί προσπαθούσε να μπει στην παρέα των 4 της ομάδας, σκοπός των οποίων ήταν να μην αφήσουν κανέναν να μπει μέσα στον κύκλο που είχαν σχηματίσει.
Πραγματοποιήθηκε σχετική συζήτηση για τα συναισθήματα που βίωσαν τα παιδιά που δεν μπορούσαν να μπουν στην ομάδα, αν είχαν βρεθεί σε ανάλογους ρόλους στην πραγματική τους ζωή, για ποιους λόγους βίωσαν παρόμοιες καταστάσεις και πώς τις αντιμετώπισαν. Η συζήτηση έκλεισε με την αναφορά ομάδων ανθρώπων που βιώνουν ανάλογες διακρίσεις σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο και τον τρόπο που εμείς πρέπει να αντιδρούμε προκειμένου να φτιάξουμε έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις, απαλλαγμένο από ανισότητες. Η συγκεκριμένη φάση ολοκληρώθηκε με τη δραστηριότητα «Τσέτσερε, Μπο: Ενώνοντας τα κομμάτια της τροφής», στόχος της οποίας ήταν οι μαθητές και οι μαθήτριες να προσεγγίσουν το θέμα της παγκόσμιας φτώχειας και πείνας, να προβληματιστούν γύρω από αυτό και να αναζητήσουν λύσεις. Τα παιδιά ήταν χωρισμένα σε 5 ομάδες, όσοι και οι φάκελοι (αντικείμενα τσέπης του 2Π) που περιείχαν φωτογραφίες σε κομμάτια, από χώρες της Αφρικής. Ένας από κάθε ομάδα διάλεξε έναν φάκελο από τις αντίστοιχες τσέπες, και αποκάλυπτε στην ομάδα του ένα ένα τα κομμάτια της φωτογραφίας με βάση την αρίθμηση.
Για κάθε κομμάτι που προστίθεντο τα παιδιά σκέφτονταν τα εξής: ποιος είναι στη φωτογραφία, τι κάνει, τι μπορεί να σκέφτεται, τι μπορεί να νιώθει και για ποιο λόγο. Όταν ολοκληρώθηκε η εικόνα, τα παιδιά ρωτήθηκαν αν άλλαξε κάτι από αυτό που έλεγαν στην αρχή. Στη συνέχεια μοιράστηκε σε κάθε ομάδα το αντίστοιχο φύλλο εργασίας, όπου τώρα τα παιδιά έπρεπε να καταγράψουν τις σκέψεις τους γύρω από τα ερωτήματα που αφορούσαν την εικόνα της ομάδας τους.
Δ φάση Συμμετοχή του 2Π στην Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Τα παιδιά αποφάσισαν να εντάξουν τον 2Π στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα που θα παρουσίαζαν στις εκδηλώσεις για την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος, στις 3 Ιουνίου 2016, στο Νέο Πάρκο της πόλης τους. Πόλο έλξης αποτέλεσε για τους μικρούς επισκέπτες ο 2Π και η βαλίτσα του, όπου με πολύ ενδιαφέρον και ενθουσιασμό τον παρουσίαζαν οι μαθητές και οι μαθήτριες της Δ τάξης στα παιδιά των σχολείων της Φλώρινας.
Ε φάση: Ημερολόγιο ταξιδιών 2Π Ο ανήσυχος ταξιδευτής 2Π για κάθε ένα ταξίδι του κρατά σημειώσεις στο ημερολόγιό του. Στο ημερολόγιο ταξιδιών 2Π τα παιδιά στο τέλος της ενασχόλησής τους με την εκπαιδευτική βαλίτσα, έγραψαν για ένα ζήτημα που συνάντησαν σε «ένα τους ταξίδι» στην κοινότητά τους, τις σκέψεις γύρω από αυτό το ζήτημα και τι θα ήθελαν να γίνει.
ΣΤ φάση: Αποχαιρετισμός του 2Π Οι δύο εβδομάδες που είχαμε κοντά μας τον 2Π πέρασαν πολύ γρήγορα. Μας ταξίδεψε σε πολλά μέρη, μας έκανε κι εμάς σκεπτόμενους πολίτες του κόσμου και πέρασε το μήνυμα ότι η εκπαίδευση για τον Ενεργό Πολίτη του Κόσμου ξεκινά από την πεποίθηση ότι όλοι αποτελούμε κομμάτι του κόσμου που συνεχώς αλλάζει. Τα παιδιά αισθάνονταν ανάμικτα συναισθήματα. Στενοχώρια που θα τον αποχωριζόμασταν αλλά και χαρά που θα ταξίδευε σε άλλα μέρη και θα μοιράζονταν τις σημαντικές εμπειρίες του και με άλλα παιδιά.
Αφού συμπλήρωσαν τα στοιχεία του σχολείου μας πάνω στο γραμματόσημο, το τοποθέτησαν στο πάνω μέρος της βαλίτσας και αποχαιρέτησαν τον 2Π.
Αξιολόγηση του προγράμματος