ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 5/6/2015 ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ: 6 Προσοχή! Όλες οι ερωτήσεις να απαντηθούν στα φύλλα εξέτασης. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: (4 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να απαντήσετε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις δύο (2) ερωτήσεις. 1. Να γράψετε στα φύλλα εξέτασής σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα από το καθένα τον αντίστοιχο αριθμό με το ορθό περιεχόμενο της στήλης Β. Προσοχή! Στη στήλη Α περισσεύει ένα στοιχείο. ΣΤΗΛΗ Α Α. Ιουστινιανός Β 1. Πανδέκτης ΣΤΗΛΗ Β Β. Αλέξιος Α Κομνηνός 2. Μετοικεσία Κυπρίων 691 μ.χ Γ. Κωνσταντίνος Α 3. Οριστική αναστήλωση εικόνων 843 μ.χ Δ. Ιουστινιανός Α 4. Χριστόγραμμα Ε. Αυγούστα Θεοδώρα (4 0.5=2 μον.) 1
2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή λάθος γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σας τη λέξη σωστό ή λάθος δίπλα από τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. α. Η Δ Σταυροφορία είχε ως αποτέλεσμα την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους. β. Η διάδοση του Χριστιανισμού στην Κύπρο έγινε από τον Απόστολο Βαρνάβα, τον Απόστολο Πέτρο και τον Ευαγγελιστή Ματθαίο. γ. Στον θεματικό στρατό υπηρετούσαν ελεύθεροι αγρότες. δ. Το κοράνι θεωρείται το ιερό βιβλίο του Χριστιανισμού. (4 0.5=2 μον.) ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: (6 μονάδες) Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω: α. Δυνατοί (ποιοι ήταν, τι επιδίωκαν, γιατί αποτελούσαν απειλή για το κράτος) β. Χρυσόβουλο 1082 (τι ήταν, τρεις (3) όροι-προνόμια που περιλάμβανε) γ. Σταυροφορίες (ορισμός, στόχος) 2. α. Ποιος αυτοκράτορας μετέφερε την πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη και πότε πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια; β. Να αναφέρετε και να εξηγήσετε τέσσερις (4) λόγους που ώθησαν τον αυτοκράτορα να μεταφέρει την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη. (μον.2) 3. Να αναφέρετε και να εξηγήσετε τρεις (3) παράγοντες που οδήγησαν στην εικονομαχία. (μον.3) 2
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: (6 μονάδες) Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. 1 η πηγή Ο στρατός του Ρωμανού Δ Διογένη, που ηττήθηκε στη μάχη του Ματζικέρτ Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων αλλά ήταν χαρακτηριστικός των καιρών, αφού αποτελούνταν από Βουλγάρους, Ούζους και άλλους ξένους που έτυχε να βρίσκονται εκεί, όπως Φράγκους και Βάραγγους. Όλοι αυτοί [ ] δεν ήταν παρά λίγοι άντρες τσακισμένοι από τη φτώχεια και το άγχος και άοπλοι [ ]. Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε επιχειρήσει εκστρατεία, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και άχρηστοι και στερημένοι από μισθό κα τις συνηθισμένες προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη [ ]. Αντίθετα οι στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο. Κεδρηνός ΙΙ,668-669. Με βάση την πηγή και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν: α. Σε ποια κατάσταση βρισκόταν ο βυζαντινός στρατός παραμονές της μάχης του Ματζικέρτ; (μον.1.5) β. Πότε έγινε και ποιο ήταν το αποτέλεσμα της μάχης; (μον. 0.5) γ. Ποια κατά τη γνώμη σας ήταν η συνέπεια του αποτελέσματος αυτού για τη βυζαντινή αυτοκρατορία; 3
2. Πηγή 2 η Ένα διάταγμα κατά των ειδωλολατρών. «Κανένας απολύτως, από οποιαδήποτε τάξη ανθρώπων προέρχεται, είτε έχει κάποια εξουσία είτε κατέχει κάποιο τιμητικό αξίωμα είτε κατάγεται από ισχυρό γένος είτε συμβαίνει να είναι ταπεινός από καταγωγή και να μη ανήκει σε κάποια ευγενή οικογένεια, να μη σφάζει αθώα ζώα σε καμιά πόλη για να τα προσφέρει θυσία σε αναίσθητα είδωλα, ούτε με φωτιά μυστικού εξαγνισμού να τιμά τον εφέστιο θεό, ούτε να κάνει σπονδές με ανόθευτο κρασί, ούτε να λατρεύει τους σπιτικούς θεούς με αρώματα, ούτε να τους ανάβει ιερή φωτιά και να βάζει επάνω λιβανωτά κι ούτε να κρεμάει γιορταστικά στεφάνια. Γιατί, αν κάποιος τολμήσει να θυσιάσει σφάγιο ή να κάνει μαντική με τα έντερα σφαγμένου ζώου να θεωρηθεί παραδειγματικά ένοχος εσχάτης προδοσίας, να φορτωθεί με όλες τις βαριές κατηγορίες και να καταδικαστεί ανάλογα, ακόμη κι αν δεν επιδίωξε κάτι εναντίον της ζωής των ηγεμόνων. Για τη βαρύτητα του εγκλήματος είναι αρκετή η ίδια του η φύση, το ότι δηλαδή επιχειρείται με αυτό η κατάλυση των νόμων» Απόσπασμα από το διάταγμα του Θεοδοσίου Α Με βάση την πηγή και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν: α. Τι απαγόρευε στους ειδωλολάτρες το διάταγμα του Θεοδοσίου Α ; β. Πώς κρίνετε το διάταγμα αυτό σε σχέση με το Διάταγμα των Μεδιολάνων; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (μον. 2) 3. Πηγή 3 η «Αυτό το έτος (622) στις 4 του Απριλίου ο βασιλιάς Ηράκλειος, αφού γιόρτασε το Πάσχα, αμέσως τη δεύτερη μέρα (του Πάσχα), το απόγευμα ξεκίνησε κατά της Περσίας, είχε πάρει, επειδή δεν είχε οικονομικούς πόρους, τα χρήματα των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων ως δάνειο, πήρε και από τη μεγάλη εκκλησία (Αγία Σοφία) τα πολυκάνδυλα και άλλα λειτουργικά σκεύη και έκοψε νομίσματα πολλά [ ]». Θεοφάνης Χρονογραφία (μετάφραση) «Βρήκαμε το δημόσιο να είναι καταφορτωμένο με πολλά χρέη και να έχει φτάσει στη χειρότερη φτώχεια [ ] και τον στρατό τόσο παραμελημένο από την έλλειψη των αναγκαίων, ώστε το κράτος να σφυροκοπείται από τις αδιάκοπες εισβολές και επιδρομές των βαρβάρων». Νεαρά του Ιουστινιανού Β (566 μ.χ), jus Graecoromanum, τ.ι, 1-2 (Νεαρά 1) 4
Με βάση την πηγή και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν: α. Να εξηγήσετε σε ποια κατάσταση βρισκόταν το Βυζαντινό κράτος, όταν ο Ηράκλειος ανέλαβε την εξουσία. (μον. 1) β. Να αναφέρετε και να σχολιάσετε δύο (2) μέτρα που έλαβε ο Ηράκλειος για να αντιμετωπίσει την πιο πάνω κατάσταση. γ. Εναντίον ποιων οργάνωσε εκστρατείες ο Ηράκλειος και ποιο ήταν το κίνητρο των εκστρατειών; ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: (4 μονάδες) Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 1. «Η ειρηνική ζωή που έζησε η Κύπρος τους πρώτους αιώνες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, διακόπηκε τον 7 ο αι. με τις αραβικές επιδρομές. Με την εξόρμηση των Αράβων από τη χώρα τους και την κατάληψη των ανατολικών επαρχιών του Βυζαντίου, Συρίας, Παλαιστίνης, Αιγύπτου, η Κύπρος απέκτησε πολύ μεγάλη σημασία και για του Βυζαντινούς και για τους Άραβες. Μόλις οι Άραβες έκαναν ναυτικό και βγήκαν στη Μεσόγειο, η Κύπρος έγινε ο πρώτος τους στόχος [ ]». Κ. Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, Λευκωσία, σ. 135. Με βάση το πιο πάνω παράθεμα να αναφέρετε και να εξηγήσετε δύο (2) λόγους για τους οποίους οι Άραβες ήθελαν να καταλάβουν το νησί, καθώς και δύο (2) συνέπειες των αραβικών επιδρομών στην Κύπρο. (μον.2) 2. Να σχολιάσετε τους πιο κάτω όρους: α. Καθεστώς συγκυριαρχίας (μεταξύ ποιων συμφωνήθηκε, τι προνοούσε) β. «Κοινόν των Κυπρίων» (τι ήταν, ποιες αρμοδιότητες είχε) (μον.2) 5
3. α. Να αναφέρετε τα τρία (3) αυτοκρατορικά προνόμια. (μον0.75) β. Σε ποιον Αρχιεπίσκοπο της Κύπρου δόθηκαν για πρώτη φορά; (0.25) γ. Ποια ήταν η διπλή σημασία της παραχώρησης των προνομίων; Εισηγητές: Άντρη Χαριτωνίδου.. Άντρη Δρουσιώτου Μαρία Θεοδοσίου. Ηρόδοτος Παπανικολάου ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Δρ. Μαρία Γεωργίου 6