ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2003/2064(INI) 18 Σεπτεµβρίου 2003 ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των ατµοσφαιρικών εκποµπών των ποντοπόρων πλοίων (COM(2002) 595 2003/2064(INI)) Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών Εισηγήτρια: Caroline Lucas PR\496017.doc PE 331.674

PR_INI PE 331.674 2/11 PR\496017.doc

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ...4 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...9 PR\496017.doc 3/11 PE 331.674

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίαση της 10ης Απριλίου 2003, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών εξουσιοδοτήθηκε να εκπονήσει έκθεση πρωτοβουλίας, σύµφωνα µε το άρθρο 163 του Κανονισµού, σχετικά µε τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των ατµοσφαιρικών εκποµπών των ποντοπόρων πλοίων. Κατά τη συνεδρίασή της στις 22 Απριλίου 2003, η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών όρισε εισηγήτρια την Caroline Lucas. Κατά τις συνεδριάσεις της στις 6 Οκτωβρίου και 4 Νοεµβρίου 2003, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε την πρόταση ψηφίσµατος µε ## ψήφους υπέρ, ## ψήφους κατά και ## αποχή(ές)/##. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία)... ## (##), (αντιπρόεδρος)... ## (##), (αντιπρόεδρος)... ## (##), ## (εισηγήτρια) ##, ## (αναπλ. ##), ## (αναπλ. ## σύµφωνα µε το άρθρο ##153, παράγραφος 2, του Κανονισµού), ## και ##. Η έκθεση κατατέθηκε στις ##. PE 331.674 4/11 PR\496017.doc

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των ατµοσφαιρικών εκποµπών των ποντοπόρων πλοίων 2003/2064(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συµβούλιο σχετικά µε τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των ατµοσφαιρικών εκποµπών των ποντοπόρων πλοίων (COM(2002) 595 C5-0155/2003) 1, έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1600/2002/ΕΚ 2 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 22ας Ιουλίου 2002 για τη θέσπιση του έκτου κοινοτικού προγράµµατος δράσης για το περιβάλλον, έχοντας υπόψη την οδηγία 2001/81/ΕΚ 3 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2001, σχετικά µε εθνικά ανώτατα όρια εκποµπών για ορισµένους ατµοσφαιρικούς ρύπους, έχοντας υπόψη την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου που τροποποιεί την οδηγία 1999/32/ΕΚ 4 σχετικά µε τη µείωση της περιεκτικότητας ορισµένων υγρών καυσίµων σε θείο και την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών (A5-0151/2003) 5, έχοντας υπόψη το άρθρο 163 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών (A5-0000/2003), A. λαµβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική της Κοινότητας για το περιβάλλον, όπως αυτή ορίζεται στα προγράµµατα δράσης για το περιβάλλον, ιδιαίτερα δε στο έκτο πρόγραµµα δράσης, µε βάση τις αρχές που διαφυλάσσονται µε το άρθρο 174 της Συνθήκης, αποσκοπεί στην επίτευξη επιπέδων ποιότητας του αέρα που να µην προκαλεί απαράδεκτες επιπτώσεις και κινδύνους στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, B. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι εκποµπές από τα πλοία λόγω της χρήσης καυσίµων πλοίων µε υψηλή περιεκτικότητα σε θείο συµβάλλουν στη ρύπανση της ατµόσφαιρας µε τη µορφή διοξειδίου του θείου και αιωρούµενων σωµατιδίων που βλάπτουν την ανθρώπινη υγεία και συµβάλλουν στην οξίνιση, 1 ΕΕ C 45 E της 25.02.2003, σελ. 277-296 2 ΕΕ L 242 της 10.9.2002, σελ. 1-15 3 ΕΕ L 309 της 27.11.2001, σελ. 22-30 4 ΕΕ L 121της 11.5.1999, σελ. 13-18 5 Βλέπε εγκεκριµένο κείµενο της 6.2003 (P5_TA-PROV(2003)06-04) PR\496017.doc 5/11 PE 331.674

1. χαιρετίζει το στόχο της Επιτροπής, όπως ορίζεται στην ενότητα 1.1, να «ορίσει µια ευρεία σειρά στόχων, δράσεων και συστάσεων» για τη µείωση των εκποµπών ατµοσφαιρικών ρύπων από ποντοπόρα πλοία κατά την επόµενη δεκαετία 2. χαιρετίζει τις πρωτοβουλίες της Λευκής Βίβλου της Επιτροπής «Κοινή Πολιτική Μεταφορών έως το 2010», που συνδέει τους τρόπους µεταφοράς και συµπεριλαµβάνει τις θαλάσσιες µεταφορές µικρών αποστάσεων καθώς και τις λεωφόρους θαλάσσιων µεταφορών. Υπογραµµίζει, ωστόσο, ότι είναι κεφαλαιώδους σηµασίας να υποχρεωθούν τα ποντοπόρα πλοία να γίνουν καθαρότερα και να βοηθηθούν να διατηρήσουν το περιβαλλοντικό επίδοµα πλωτών µεταφορών (παρόµοιο µε αυτό που ισχύει για τις σιδηροδροµικές µεταφορές) 3. συµφωνεί µε την Επιτροπή ότι οι κύριες ατµοσφαιρικές εκποµπές που πρέπει να καλύπτονται σε µια τέτοια στρατηγική είναι το διοξείδιο του θείου, τα οξείδια του αζώτου, οι πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), τα σωµατίδια, το διοξείδιο του άνθρακα και οι αλόνες, αλλά θα ήθελε από την Επιτροπή να εξετάσει επίσης το ενδεχόµενο να συµπεριλάβει τις πολυκυκλικές αρωµατικές ενώσεις (όπως οι πολυκυκλικοί αρωµατικοί υδρογονάνθρακες) και τα βαρέα µέταλλα (π.χ. Νικέλιο και Βανάδιο) στις εκποµπές που καλύπτονται από τη στρατηγική (ενότητα 1.1) 4. υπογραµµίζει ότι, καθώς ένας από τους σκοπούς αυτής της στρατηγικής είναι να συµβάλει στο πρόγραµµα «Καθαρός αέρας για την Ευρώπη» (CAFE), ένας άλλος στόχος θα πρέπει να είναι να συµβάλει στο µακροπρόθεσµο στόχο της ΕΕ της µη υπέρβασης των κρίσιµων φορτίων και επιπέδων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 7, παράγραφος 2(στ) του 6ου ΚΠ (ενότητα 1.1) 5. τονίζει το γεγονός ότι ένας από τους στόχους του έκτου κοινοτικού προγράµµατος δράσης για το περιβάλλον είναι «η επίτευξη επιπέδων ποιότητας του αέρα που δεν θα έχουν ουσιαστικές αρνητικές επιπτώσεις και κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον», που δεν ταυτίζεται απαραίτητα µε την αποφυγή «απαράδεκτων επιπτώσεων» - η φράση που χρησιµοποιείται στην ενότητα 1.2 της στρατηγικής της Επιτροπής 6. υποστηρίζει το γενικό στόχο της Επιτροπής (ενότητα 6.1) για τη µείωση των ατµοσφαιρικών εκποµπών των πλοίων που προκαλούν προβλήµατα στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία στην ΕΕ, αλλά υπογραµµίζει ότι αυτός ο γενικός στόχος θα πρέπει να επεκταθεί έτσι ώστε να αποσκοπεί σαφώς και στη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου (όπως το διοξείδιο του άνθρακα) από τα πλοία και της συµβολής τους στην αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη 7. επισηµαίνει ότι οι εκποµπές από τη διεθνή θαλάσσια ναυσιπλοΐα εξαιρούνται προς το παρόν από την οδηγία 2001/81/ΕΚ (εθνικά ανώτατα όρια εκποµπών) και ζητεί από την Επιτροπή να µελετήσει τον τρόπο µε τον οποίο θα µπορούσαν να συµπεριληφθούν στο πλαίσιο της διαδικασίας αναθεώρησης 8. συµφωνεί πλήρως µε τα συµπεράσµατα της Επιτροπής ότι ο κανονισµός της ΕΕ για τα πρότυπα εκποµπών είναι «ο καλύτερος τρόπος µείωσης των εκποµπών των πλοίων στα λιµάνια, τα χωρικά ύδατα και τις αποκλειστικές οικονοµικές ζώνες της Κοινότητας» (ενότητα 6.3), ότι «τα οικονοµικά µέσα είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους PE 331.674 6/11 PR\496017.doc

προαγωγής των καλών περιβαλλοντικών επιδόσεων» (ενότητα 6.4), και ότι για να «επιτευχθούν αποτελεσµατικές µειώσεις των ατµοσφαιρικών εκποµπών, η ΕΕ και τα κράτη µέλη της πρέπει να συνεργαστούν στενά µε σηµαντικά ναυτικά έθνη στο πλαίσιο του ιεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισµού ( ΝΟ)» και, συνεπώς, καλεί την Επιτροπή να εναρµονίσει τις προτάσεις πολιτικής της µε αυτά τα συµπεράσµατα (ενότητα 2.2) 9. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η πρόταση της Επιτροπής για την αναθεώρηση της οδηγίας 99/32/ΕΚ σχετικά µε την περιεκτικότητα ορισµένων καυσίµων των πλοίων σε θείο θα µειώσει απλώς τις εκποµπές θείου των ποντοπόρων πλοίων στις θαλάσσιες περιοχές της Ευρώπης κατά περίπου 10 %, σε σύγκριση µε τα επίπεδα εκποµπής για το έτος 2000, ενώ για να επιτευχθούν οι στόχοι του 6ου ΚΠ οι εκποµπές θα πρέπει να µειωθούν κατά τουλάχιστον 80 % (ενότητα 6.3) 10. θεωρεί ότι η Επιτροπή δεν έθεσε καθόλου φιλόδοξους στόχους όσον αφορά τις προτεινόµενες οριακές τιµές και τις θαλάσσιες περιοχές για τις οποίες θα ισχύουν αυτές οι οριακές τιµές, στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας 99/32/ΕΚ σχετικά µε την περιεκτικότητα των καυσίµων των πλοίων σε θείο και, συνεπώς, καλεί την Επιτροπή να τροποποιήσει την πρότασή της για την αναθεώρηση της οδηγίας 99/32/ΕΚ σύµφωνα µε την πρώτη ανάγνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (04.06.2003), η οποία έχει στόχο τη µείωση των εκποµπών θείου κατά 80 % 11. καλεί την Επιτροπή να προβεί επειγόντως στην ανάλυση του κόστους-οφέλους εναλλακτικών, ευρύτερων µέτρων περιστολής, ιδιαίτερα δε του κόστους-οφέλους των µέτρων που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση 12. επισηµαίνει την πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για τη µείωση των εκποµπών NO x των ποντοπόρων πλοίων, εναρµονισµένη µε τα πρότυπα κλίµακας 2 που προτείνονται από τον οργανισµό προστασίας του περιβάλλοντος των Ηνωµένων Πολιτειών (EPA), αλλά εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η Επιτροπή συσχετίζει αυτή την ενέργεια µε τις µελλοντικές εξελίξεις στο ΝΟ, δηλαδή η Επιτροπή θα προβεί σε αυτή την ενέργεια µόνο εάν έως το τέλος τους 2006 ο ΝΟ δεν έχει προτείνει αυστηρότερα διεθνή πρότυπα όσον αφορά τις εκποµπές NO x για τους κινητήρες πλοίων (ενότητα 6.3) 13. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πριν από το τέλος του 2004 πρόταση για τα πρότυπα εκποµπών NO x των πλοίων η οποία θα βασίζεται στη χρήση των βέλτιστων διαθέσιµων τεχνικών (Β Τ) και θα έχει στόχο τη µείωση των εκποµπών NO x των κινητήρων πλοίων κατά τουλάχιστον 80 %, καθώς και να προωθήσει αυτά τα πρότυπα εκποµπών NO x που θα βασίζονται στις Β Τ ώστε να εγκριθούν και από το ΝΟ 14. επισηµαίνει ότι η Επιτροπή εκφράζει την πρόθεσή της «στο µέλλον» να επανεξετάσει την πιθανότητα ρύθµισης των εκποµπών VOC που προέρχονται από τη φόρτωση πλοίων, και καλεί την Επιτροπή να ξεκινήσει µια µελέτη για την οικονοµική αποδοτικότητα αυτών των µέτρων, και εφόσον κριθεί σκόπιµο να υποβάλει προτάσεις για έναν τέτοιο κανονισµό έως το τέλος του 2004 (ενότητα 6.3) PR\496017.doc 7/11 PE 331.674

15. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόµη υποβάλει προτάσεις για ένα κοινοτικό σύστηµα διαφοροποιηµένων χρεώσεων για όλα τα µεταφορικά µέσα, ώστε να λαµβάνεται υπόψη το οριακό κοινωνικό κόστος, περιλαµβανοµένου του εξωτερικού κόστους της ατµοσφαιρικής ρύπανσης και της αλλαγής του κλίµατος, παρά το γεγονός ότι είχε ανακοινωθεί στη στρατηγική πως µια τέτοια πρόταση αναµενόταν «στις αρχές του 2003» (ενότητα 6.4) 16. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πριν το τέλος του 2004 προτάσεις για οικονοµικά µέσα σε όλη την ΕΕ µε στόχο τη µείωση των ατµοσφαιρικών εκποµπών των πλοίων 17. χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να δροµολογήσει ένα νέο πρόγραµµα βραβείων καθαρής ναυτιλίας (ενότητα 6.5) 18. επισηµαίνει ότι η Επιτροπή προτρέπει τη διεθνή βιοµηχανία καυσίµων να καταστήσει διαθέσιµες σηµαντικές ποσότητες βαρέος µαζούτ πλοίων µε περιεκτικότητα 1,5 % σε θείο στα κράτη που συνορεύουν µε τις περιοχές ελέγχου των εκποµπών SO x, αλλά υπογραµµίζει ότι το αίτηµα αυτό θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να µπορέσει να καλύψει τη ζήτηση καυσίµων πλοίων µε µέγιστη περιεκτικότητα 0,5 % σε θείο σε όλες τις θαλάσσιες περιοχές της Κοινότητας (ενότητα 6.5) 19. επισηµαίνει ότι η Επιτροπή παροτρύνει τις λιµενικές αρχές να εξετάσουν το ενδεχόµενο εισαγωγής εθελοντικών µειώσεων της ταχύτητας και να ζητούν από τα πλοία να παρέχουν κίνητρα για το σκοπό αυτό και να τα διευκολύνουν, να χρησιµοποιούν ηλεκτρικό ρεύµα παραγόµενο από χερσαίες µονάδες ή καθαρές µορφές ενέργειας επί των πλοίων, ενώ βρίσκονται αγκυροβοληµένα στο λιµάνι, επισηµαίνει ωστόσο ότι αυτά τα µέτρα θα µπορούσαν να διευκολυνθούν µε τη σύνταξη µιας έκθεσης όπου θα περιγράφονται θετικά παραδείγµατα αυτών των µέτρων, καθώς και το αντίστοιχο κόστος και όφελος (ενότητα 6.5) 20. επισηµαίνει µε ανησυχία ότι παρά τις περυσινές υποσχέσεις των κρατών µελών προς την Επιτροπή προς το παρόν µόνο τρία κράτη µέλη έχουν επικυρώσει το παράρτηµα VI της σύµβασης MARPOL, µε αποτέλεσµα να µην έχει επικυρωθεί από επαρκή αριθµό χωρών ώστε να µπορεί να τεθεί σε ισχύ και, συνεπώς, καλεί όλα τα κράτη µέλη και τις υποψήφιες χώρες που δεν το έχουν επικυρώσει έως τώρα να το πράξουν επειγόντως (ενότητες 2.3 και 4.1) 21. επισηµαίνει ότι το 6ο ΚΠ ζητεί από την Επιτροπή να καθορίσει και να αναλάβει συγκεκριµένες δράσεις για να µειωθούν οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου από τα πλοία εάν δεν υπάρξει συµφωνία επ αυτού στο ΝΟ έως το 2003, και καλεί την Επιτροπή να δροµολογήσει την προετοιµασία αυτών των δράσεων χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση (ενότητες 4.1 και 6.2) 22. αναθέτει στoν Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις των κρατών µελών και των υποψήφιων χωρών και στο ΝΟ. PE 331.674 8/11 PR\496017.doc

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η δεδηλωµένη πρόθεση της Επιτροπής να εισαγάγει µέτρα µε σκοπό την καταπολέµηση των εκποµπών ατµοσφαιρικών ρύπων των ποντοπόρων πλοίων είναι αξιοθαύµαστη. Ωστόσο, οι δράσεις που προτείνονται από την Επιτροπή όσον αφορά τις εκποµπές διοξειδίου του θείου από πλοία είναι σαφώς ανεπαρκείς. Επιπλέον, απαιτούνται βελτιωµένες προτάσεις για να επιτευχθούν οι µακροπρόθεσµοι στόχοι του πέµπτου και του έκτου κοινοτικού προγράµµατος δράσης για το περιβάλλον της µη υπέρβασης των κρίσιµων φορτίων και επιπέδων και της αποτελεσµατικής προστασίας του κοινού από τους αναγνωρισµένους κινδύνους που ενέχει για την υγεία η ρύπανση της ατµόσφαιρας. Επιπλέον, εάν είναι επιθυµητό να ενισχυθεί ο αειφόρος χαρακτήρας των θαλάσσιων µεταφορών σύµφωνα µε το όραµα της Επιτροπής, θα πρέπει να µειωθεί σηµαντικά η συµβολή τους στην ατµοσφαιρική ρύπανση. Το διοξείδιο του θείου και τα NO x µπορούν να µετατραπούν σε θειικά και νιτρικά σωµατίδια, τα οποία είναι µικροσκοπικά και από τα πλέον συνήθη συστατικά των αιωρούµενων σωµατιδίων. Σύµφωνα µε τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), περίπου 20-40 % του αστικού πληθυσµού της Ευρώπης είναι εκτεθειµένο σε επίπεδα αιωρούµενων σωµατιδίων PM10 που υπερβαίνουν τα επερχόµενα πρότυπα της ΕΕ (ΕΟΠ, 2002). Σύµφωνα µε προκαταρκτικές εκτιµήσεις του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας (ΠΟΥ), ο αριθµός των πρόωρων θανάτων που συσχετίζονται µε µακροχρόνια έκθεση σε αιωρούµενα σωµατίδια PM10 στην Ευρώπη κυµαίνεται µεταξύ 95.000 και 380.000 ετησίως (ΠΟΥ, 1999). Υπολογίστηκε επίσης ότι οι εκποµπές των πλοίων συµβάλλουν κατά 20 µε 30 % στις ατµοσφαιρικές συγκεντρώσεις δευτερογενών ανόργανων σωµατιδίων στις περισσότερες παράκτιες περιοχές. Τα οξείδια του αζώτου συµβάλλουν επίσης στο σχηµατισµό του τροποσφαιρικού όζοντος, το οποίο έχει βλαβερές συνέπειες για την υγεία του ανθρώπου και τη βλάστηση. Κατά το δεύτερο µισό της δεκαετίας 1990, σχεδόν όλος ο αστικός πληθυσµός της Ευρώπης κατοικούσε σε περιοχές µε επίπεδα όζοντος υψηλότερα από την οριακή τιµή του ΠΟΥ για την προστασία της υγείας του ανθρώπου (ΕΟΠ, 2002). Υπολογίστηκε ότι περίπου 75 % του αστικού πληθυσµού στη Νότια Ευρώπη και 40 % στη Βόρεια Ευρώπη κατοικούν σε πόλεις όπου τα επίπεδα όζοντος υπερβαίνουν την τιµή αναφοράς της ΕΕ, δηλαδή 120 µικρογραµµάρια ανά κυβικό µέτρο για περισσότερες από 20 ηµέρες. Οι εκποµπές των πλοίων συµβάλλουν σηµαντικά στο σχηµατισµό του τροποσφαιρικού όζοντος, ιδιαίτερα στη λεκάνη της Μεσογείου, όπου διαπιστώνονται µεγαλύτερες συγκεντρώσεις NO x της τάξης των 16-20³ g/m³, λόγω των εκποµπών των πλοίων. Το 1990, η απόθεση θείου και αζώτου υπερέβη τα κρίσιµα φορτία και επίπεδα για όξινες ενώσεις στην Ευρώπη σε έκταση µεγαλύτερη από 55 εκατοµµύρια εκτάρια ευαίσθητων οικοσυστηµάτων. Οι εκποµπές από την κυκλοφορία των πλοίων συνέβαλαν στις υπερβάσεις των κρίσιµων φορτίων οξύτητας κατά ποσοστό µεγαλύτερο του 50 % στις περισσότερες παράκτιες περιοχές κατά µήκος της Μάγχης και της Βόρειας Θάλασσας, στη Βαλτική Θάλασσα κατά µήκος των ακτών της Γερµανίας και της Πολωνίας, και, επίσης, σε µεγάλα PR\496017.doc 9/11 PE 331.674

τµήµατα της Νότιας Σουηδίας και της Φινλανδίας. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά τετράγωνα καννάβου στη Βόρεια Ευρώπη όπου οι εκποµπές των πλοίων ευθύνονται για περισσότερο από το 90 % της υπέρβασης των κρίσιµων φορτίων οξύτητας. Επίσης, τα οξείδια του αζώτου οδηγούν σε ευτροφισµό, ο οποίος επηρεάζει τη βιοποικιλότητα τόσο στην ξηρά όσο και στα παράκτια ύδατα. Το 1990, η απόθεση αζώτου υπερέβη τα κρίσιµα φορτία ευτροφισµού στην Ευρώπη σε έκταση 165 εκατοµµυρίων εκταρίων ευαίσθητων χερσαίων οικοσυστηµάτων. Ακόµη, όσον αφορά τον ευτροφισµό, υπάρχουν πολλά τετράγωνα καννάβου στη Βόρεια Ευρώπη όπου οι εκποµπές των πλοίων ευθύνονται για περισσότερο από το 90 % της υπέρβασης των κρίσιµων φορτίων. Στη Μεσόγειο, οι εκποµπές των πλοίων συµβάλλουν κατά ποσοστό µεγαλύτερο του 50 % στις υπερβάσεις των κρίσιµων φορτίων σε περιοχές της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Μολονότι οι περισσότερες εκποµπές διοξειδίου του θείου και NO x από πλοία που πραγµατοποιούν διεθνές εµπόριο αποτίθενται στη θάλασσα, τα πλοία είναι η µεγαλύτερη µεµονωµένη πηγή πιπτόντων σωµατιδίων όξινης ρύπανσης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ιδιαίτερα στις ευαίσθητες παράκτιες περιοχές, οι εκποµπές πλοίων συµβάλλουν σηµαντικά στην υπέρβαση των κρίσιµων φορτίων όσον αφορά τόσο την οξίνιση όσο και τον ευτροφισµό. Οι εκποµπές των πλοίων συµβάλλουν ακόµη στην αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη. Σύµφωνα µε µια εκτίµηση της ακτινοβολιακής έντασης που οφείλεται σε εκποµπές CO 2 από πλοία, τα πλοία µπορεί να είναι υπεύθυνα για το 1,8 % του συνόλου. Μολονότι αυτό το ποσοστό µπορεί να φαίνεται µηδαµινό, σύµφωνα µε µια µελέτη που ανατέθηκε από την επιτροπή προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος του ΝΟ, η ακτινοβολιακή ένταση που οφείλεται στα αυξηµένα επίπεδα τροποσφαιρικού όζοντος λόγω των εκποµπών NO x της διεθνούς ναυτιλίας είναι πολύ πιθανό να παράγει φαινόµενα θετικών πιέσεων που θα συµβάλουν στην αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη και που θα µπορούσαν να είναι στην ίδια (ή σε µεγαλύτερη) κλίµακα µε την άµεση ένταση λόγω του CO 2. Το 2000, οι εκποµπές των ατµοσφαιρικών ρύπων των πλοίων που πραγµατοποιούν διεθνές εµπόριο στις θάλασσες που περιβάλλουν την Ευρώπη εκτιµήθηκαν σε 2,6 εκατοµµύρια µετρικούς τόνους για το διοξείδιο του θείου και σε 3,6 εκατοµµύρια µετρικούς τόνους για τα οξείδια του αζώτου ετησίως. Μολονότι οι εκποµπές ρύπων από χερσαίες πηγές µειώνονται σταδιακά, οι εκποµπές από τα πλοία αυξάνονται συνεχώς. Ως εκ τούτου, όταν τα 15 κράτη µέλη της ΕΕ τηρήσουν τις δεσµεύσεις τους σύµφωνα µε την οδηγία για τα εθνικά ανώτατα όρια εκποµπών, και µε την παραδοχή ότι η αύξηση των εκποµπών από τα πλοία δεν θα υπερβεί το 1,5 % ετησίως, έως το 2010 οι εκποµπές από τα πλοία θα ανέρχονται στα τρία τέταρτα του συνόλου της ΕΕ για το θείο και σχεδόν στα δύο τρίτα του συνόλου για τα οξείδια του αζώτου. Εκτιµάται ότι περίπου 90 % των συνολικών εκποµπών διοξειδίου του θείου και NO x από πλοία στη Βόρεια Θάλασσα, συµπεριλαµβανοµένης της Μάγχης, παράγονται σε µια ζώνη που απέχει περίπου 50 ναυτικά µίλια (περίπου 90 χιλιόµετρα) από τις ακτές. Εκτιµάται ότι η διεθνής ναυτιλία σε απόσταση 100 ναυτικών µιλίων από τις ακτές είναι υπεύθυνη για το 97 % του συνόλου στη Βόρεια Θάλασσα. Μολονότι είναι δύσκολο να συγκριθούν οι περιβαλλοντικές επιδόσεις των διαφόρων τρόπων µεταφοράς, εάν η σύγκριση περιοριστεί σε µερικούς ατµοσφαιρικούς ρύπους, µπορούν να συναχθούν κάποια συµπεράσµατα. Λαµβάνοντας υπόψη τους τρέχοντες µέσους όρους για οχήµατα και καύσιµα, ένα πλοίο εκπέµπει 30-50 φορές περισσότερο θείο ανά (µετρικό) PE 331.674 10/11 PR\496017.doc

χιλιοµετρικό τόνο από ένα φορτηγό. Με την κυκλοφορία καθαρότερου πετρελαίου το 2005, η διαφορά θα αυξηθεί σε 150-300 φορές. Η ζυγαριά εξακολουθεί να κλίνει προς την πλευρά των φορτηγών ακόµη και αν τα πλοία καταναλώνουν πετρέλαιο µε περιεκτικότητα 1 % σε θείο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η υψηλότερη αποδεκτή περιεκτικότητα πετρελαίου σε θείο για τις οδικές µεταφορές έχει µειωθεί σταδιακά λόγω της νοµοθεσίας. Από το 2000, µειώθηκε στα 350 ppm (µέρη ανά εκατοµµύριο) στην ΕΕ και το 2005 θα µειωθεί ακόµη περισσότερο, στα 50 ppm. Από το 2009 αναµένεται περαιτέρω µείωση κάτω από τα 10 ppm τέτοια καύσιµα έχουν ήδη αρχίσει να διατίθενται στην αγορά. Αντίθετα, η µέση περιεκτικότητα σε θείο των καυσίµων πλοίων που χρησιµοποιούνται στα ευρωπαϊκά ύδατα είναι περίπου 2,7 %, δηλαδή 27.000 ppm. Όσον αφορά τα οξείδια του αζώτου, τα πλοία εκπέµπουν περίπου τη διπλάσια ποσότητα NO x ανά (µετρικό) χιλιοµετρικό τόνο σε σχέση µε τα µοντέλα φορτηγών τελευταίας τεχνολογίας, η δε διαφορά τείνει να αυξηθεί. Το 2005, τα πρότυπα εκποµπών για τα φορτηγά στην ΕΕ θα µειωθούν από την τρέχουσα τιµή των 5,0 g/kwh σε 3,5, και το 2008 ακόµη περισσότερο, σε 2,0 g/kwh. Για τους λόγους αυτούς, η δεδηλωµένη πρόθεση της Επιτροπής να εισαγάγει µέτρα µε σκοπό την καταπολέµηση των εκποµπών ατµοσφαιρικών ρύπων των ποντοπόρων πλοίων είναι αξιοθαύµαστη, αλλά χρήζει βελτιώσεων. Προκειµένου να προστατευθεί η υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον, απαιτούνται σηµαντικές πρόσθετες µειώσεις στις ευρωπαϊκές εκποµπές διοξειδίου του θείου. Αυτές οι µειώσεις είναι επίσης απαραίτητες προκειµένου η Κοινότητα να επιτύχει τους ενδιάµεσους στόχους για το περιβάλλον για το 2010, όπως αναφέρονται στην οδηγία 2001/81/ΕΚ σχετικά µε εθνικά ανώτατα όρια εκποµπών για ορισµένους ατµοσφαιρικούς ρύπους. Ως εκ τούτου, η εισηγήτρια προτείνει µια σειρά πρόσθετων µέτρων στο παρόν σχέδιο έκθεσης: PR\496017.doc 11/11 PE 331.674