Πρόγραµµα εργασίας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟ ΕΚΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΛΑΙΣΙΟ Το έκτο πρόγραµµα πλαίσιο καλύπτει τις Κοινοτικές δραστηριότητες στο τοµέα της έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (ETA) για την περίοδο 2002-2003 Ειδικό Πρόγραµµα Ολοκλήρωση και ενίσχυση των θεµελίων του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Υποστήριξη του συντονισµού των εθνικών, περιφερειακών και ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων στους τοµείς της έρευνας και της καινοτοµίας (συµπεριλαµβανοµένου του ERA-NET) Πρόγραµµα εργασίας 2003-2004 Απόφαση της Επιτροπής C(2003)4609, 12 εκεµβρίου 2003 http://www.cordis.lu/fp6/coordination.htm Ενηµέρωση της 12 εκεµβρίου 2003

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ I. ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 II. III. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΈΡΕΥΝΑΣ Πρόγραµµα εργασίας: 11. Υποστήριξη του συντονισµού των εθνικών, περιφερειακών και ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων στους τοµείς της έρευνας και της καινοτοµίας (συµπεριλαµβανοµένου του ERA-NET) ΓΕΝΙΚΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ A. Επισκόπηση των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων B. Κοινά κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων C. Κατάλογος των οµάδων χωρών τις οποίες καλύπτουν τα ειδικά µέτρα υποστήριξης της διεθνούς συνεργασίας 13 35 36 38 55 2

I. ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3

I. ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Γενικό πλαίσιο Μετά τη θέσπιση του ειδικού προγράµµατος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης "Ολοκλήρωση και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας" 1 και των κανόνων συµµετοχής και διάδοσης 2, δυνάµει της συνθήκης ΕΚ, η Επιτροπή εξέδωσε, µε τη βοήθεια της επιτροπής του προγράµµατος, το παρόν πρόγραµµα εργασίας το οποίο προσδιορίζει λεπτοµερέστερα τους στόχους, τις επιστηµονικές και τεχνολογικές προτεραιότητες και το χρονοδιάγραµµα εκτέλεσης του ειδικού προγράµµατος, ιδίως για το πρώτο έτος εφαρµογής του. Στα πλαίσιο των θεµατικών ερευνητικών πεδίων προτεραιότητας, τα νέα µέσα (ολοκληρωµένα έργα και δίκτυα αριστείας) αναγνωρίζονται ως κατ' εξοχήν µέσα προτεραιότητας για την επίτευξη των στόχων της κρίσιµης µάζας, της ολοκλήρωσης της ερευνητικής ικανότητας, της απλοποιηµένης διαχείρισης και της ευρωπαϊκής προστιθέµενης αξίας. Τα νέα αυτά µέσα θα χρησιµοποιηθούν από την αρχή σε κάθε θεµατικό πεδίο και, όπου κρίνεται σκόπιµο, ως µέσα προτεραιότητας, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχισθεί η χρήση των ειδικών στοχοθετηµένων έργων και των δράσεων συντονισµού. Θα εξασφαλισθεί ιδίως η οµαλή µετάβαση από τα προηγούµενα προγράµµατα. Όσον αφορά τη συµµετοχή της Κοινότητας σε προγράµµατα που αναλαµβάνονται από πολλά κράτη µέλη (άρθρο 169 της συνθήκης), επί του παρόντος η συµµετοχή αυτή προβλέπεται µόνο για το θεµατικό ερευνητικό πεδίο προτεραιότητας "Βιοεπιστήµες, γονιδιωµατική και βιοτεχνολογία στην υπηρεσία της υγείας". Περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε τις διατάξεις που αφορούν την εφαρµογή των νέων µέσων διατίθενται στον Cordis (http://www.cordis.lu/fp6/instruments.htm). ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΙ ΙΚΩΝ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΕ ΙΟ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΤΑ ΙΟ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΤΑ ΕΙ ΙΚΑ ΣΤΟΧΟΘΕΤΗΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ, ΟΙ ΡΑΣΕΙΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ, ΚΑΙ ΤΑ ΕΙ ΙΚΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (ΜΜΕ). ΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΈΡΕΥΝΑΣ ΘΑ ΛΑΒΟΥΝ ΚΥΡΙΩΣ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΣΤΟΧΟΘΕΤΗΜΕΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΡΑΣΕΩΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ. Σε όλα τα µέρη του προγράµµατος είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν δράσεις ειδικής στήριξης, συµπεριλαµβανοµένων των προσκλήσεων υποβολής προσφορών, και δράσεις συντονισµού. Κατά την εκπόνηση του παρόντος προγράµµατος εργασίας, η Επιτροπή βασίστηκε στις γνωµοδοτήσεις συµβουλευτικών οµάδων και, για τον καθορισµό των θεµατικών ερευνητικών πεδίων προτεραιότητας, στα αποτελέσµατα µιας πρόσκλησης εκδήλωσης 1 ΕΕ L 294 της 29.10.2002, σ. y. 2 EE L 355 της 30.12.2002, σ. 23. 4

ενδιαφέροντος που προκηρύχθηκε στις αρχές του 2002. Περισσότερες πληροφορίες, και ιδίως ο κατάλογος των µελών των συµβουλευτικών οµάδων και τα αποτελέσµατα της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, διατίθενται στον Cordis. 2. Πεδίο εφαρµογής του προγράµµατος εργασίας Το πεδίο εφαρµογής του παρόντος προγράµµατος εργασίας αντιστοιχεί στο πεδίο εφαρµογής του ειδικού προγράµµατος. Το πρόγραµµα εργασίας περιγράφει τις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων που προβλέπεται να λήξουν το 2003 και, σε πολλές περιπτώσεις, παρέχει συνοπτικές πληροφορίες σχετικά µε τις προσκλήσεις που θα λήξουν το 2004. Το παράρτηµα Α δίνει µια γενική εικόνα αυτών των προσκλήσεων. Ορισµένα θέµατα του ειδικού προγράµµατος τα οποία δεν καλύπτονται σε αυτό το στάδιο θα συµπεριληφθούν σε µεταγενέστερες αναθεωρήσεις του προγράµµατος εργασίας. 3. Οριζόντια θέµατα Ορισµένα θέµατα είναι σηµαντικά για όλα τα µέρη του προγράµµατος εργασίας. Τα θέµατα αυτά εκτίθενται παρακάτω και, εάν χρειάζεται, περιγράφονται λεπτοµερέστερα στα διάφορα µέρη του προγράµµατος εργασίας. Σηµειωτέον ότι οι εργασίες στατιστικής που προβλέπονται στο παρόν πρόγραµµα εργασίας, και ιδίως στα µέρη που αφορούν τα θεµατικά πεδία προτεραιότητας "Τεχνολογίες της κοινωνίας της πληροφορίας" και Πολίτες και διακυβέρνηση στην κοινωνία της γνώσης", και την έρευνα µε γνώµονα τις πολιτικές στο πλαίσιο της ενότητας "Ειδικές δραστηριότητες που καλύπτουν ευρύτερο πεδίο έρευνας", θα διεξαχθούν σε στενή συνεργασία µε τη EUROSTAT. a) Το παρόν πρόγραµµα εργασίας δίνει ιδιαίτερη έµφαση στις ανάγκες των µικροµεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Συγκεκριµένα, τουλάχιστον το 15% των χρηµατοδοτικών πόρων που προβλέπονται για τα θεµατικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας προορίζονται για τις ΜΜΕ. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, προβλέπονται ειδικές δράσεις όπως π.χ. ειδικές για ΜΜΕ προσκλήσεις υποβολής προτάσεων συνδεόµενων µε τα νέα µέσα, ενίσχυση των εθνικών σηµείων επαφής, και ειδικά µέτρα κατάρτισης και αφοµοίωσης. Επιπλέον, η συµµετοχή ΜΜΕ συνεκτιµάται στα κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων, ιδίως στην περίπτωση των νέων µέσων. Τέλος, το γεγονός ότι όµιλοι επιχειρήσεων που εκπροσωπούν µεγάλες κοινότητες ΜΜΕ έχουν τη δυνατότητα να διαδραµατίσουν ενεργό ρόλο στα νέα µέσα, θα συµβάλει στην επίτευξη του προαναφερόµενου στόχου. b) Οι προτείνοντες από συνδεδεµένα κράτη µπορούν να συµµετάσχουν στο παρόν πρόγραµµα υπό τους ίδιους όρους και έχοντας τα ίδια δικαιώµατα και υποχρεώσεις µε εκείνους που προέρχονται από τα κράτη µέλη. Επιπλέον, το παρόν πρόγραµµα εργασίας υπογραµµίζει τη σηµασία της συµµετοχής των συνδεδεµένων υποψήφιων χωρών στην ερευνητική πολιτική της Κοινότητας και στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας. Θα αναληφθούν επίσης δράσεις ειδικής στήριξης µε σκοπό να προωθηθεί, να ενθαρρυνθεί και να διευκολυνθεί η συµµετοχή οργανισµών από τα υποψήφια κράτη στις δραστηριότητες που εµπίπτουν στα θεµατικά πεδία προτεραιότητας. Οι δράσεις ειδικής στήριξης θα συµπεριλαµβάνουν τα εξής: δραστηριότητες πληροφόρησης, ευαισθητοποίησης και κατάρτισης 5

προώθηση του δυναµικού των υποψήφιων χωρών παροχή υποστήριξης σε ερευνητές των χωρών αυτών ώστε να συµµετάσχουν σε συνέδρια και να εκπονήσουν προτάσεις δηµιουργία και ενίσχυση δικτύων ή κέντρων αριστείας µεταξύ των κρατών µελών και των υποψήφιων χωρών, καθώς και µεταξύ και εντός των υποψήφιων χωρών µέτρα υποστήριξης για τη βελτίωση της συµµετοχής ΜΜΕ από υποψήφιες χώρες αξιολόγηση των συστηµάτων και πολιτικών ΕΤΑ σε συγκεκριµένους τοµείς αξιολόγηση των ερευνητικών ιδρυµάτων που αναπτύσσουν δραστηριότητα σε συγκεκριµένο τοµέα προοπτικές µελέτες µε στόχο τη χάραξη ερευνητικών πολιτικών και την οργάνωση των ερευνητικών συστηµάτων σε έναν συγκεκριµένο τοµέα. Λεπτοµερείς πληροφορίες σχετικά µε τις δράσεις ειδικής στήριξης που θα εφαρµοσθούν για τις συνδεδεµένες υποψήφιες χώρες παρέχονται στο Παράρτηµα. c) Η διεθνής συνεργασία αποτελεί µια σηµαντική διάσταση του έκτου προγράµµατος πλαισίου. Ως συνιστώσα ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας ανοικτού στον κόσµο, στο έκτο πρόγραµµα πλαίσιο η διεθνής συνεργασία θα λάβει κυρίως τις εξής τρεις µορφές: - άνοιγµα των δραστηριοτήτων µε στόχο την εστίαση και ολοκλήρωση της κοινοτικής έρευνας σε οργανισµούς τρίτων χωρών, οι οποίοι είναι δυνατό να λάβουν σηµαντική χρηµατοδότηση - ειδικά µέτρα υποστήριξης της διεθνούς συνεργασίας και, - διεθνείς δραστηριότητες στο πλαίσιο της ενότητας "Ανθρώπινοι πόροι και κινητικότητα" του ειδικού προγράµµατος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης " όµηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας". Οι πρώτες δύο µορφές διεθνούς συνεργασίας εµπίπτουν στο ειδικό πρόγραµµα Ολοκλήρωση και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας", και συνεπώς καλύπτονται από το παρόν πρόγραµµα εργασίας. Αντιστοιχούν επίσης στη δεύτερη δραστηριότητα που προβλέπεται στο άρθρο 164 της συνθήκης ΕΚ, η οποία καλύπτει τη συνεργασία µε τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισµούς. Άνοιγµα των δραστηριοτήτων µε στόχο την εστίαση και ολοκλήρωση της κοινοτικής έρευνας σε οργανισµούς τρίτων χωρών ιατίθενται πόροι για τη χρηµατοδότηση της συµµετοχής ερευνητών, οµάδων και οργανισµών τρίτων χωρών σε έργα που εµπίπτουν στα επτά θεµατικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας, καθώς και στις Ειδικές δραστηριότητες που καλύπτουν ευρύτερο πεδίο έρευνας. Στο πλαίσιο αυτό, οι σχετικές δραστηριότητες θα έχουν τους εξής γενικούς στόχους: - να βοηθήσουν τους ευρωπαίους ερευνητές, τις επιχειρήσεις και τους ερευνητικούς οργανισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των συνδεδεµένων µε το πρόγραµµα πλαίσιο κρατών να έχουν πρόσβαση στις γνώσεις και την τεχνογνωσία που υπάρχουν αλλού στον κόσµο, και - να συµβάλλουν ώστε να εξασφαλιστεί ενεργός και συνεκτική συµµετοχή της Ευρώπης στις ερευνητικές πρωτοβουλίες που αναλαµβάνονται σε διεθνές επίπεδο, µε σκοπό να επεκταθούν τα όρια της γνώσης ή να επιλυθούν µείζονα παγκόσµια προβλήµατα. 6

Τα συγκεκριµένα θέµατα που συνδέονται µε τη διεθνή διάσταση των επτά θεµατικών ερευνητικών πεδίων προτεραιότητας και των ειδικών δραστηριοτήτων που καλύπτουν ευρύτερο πεδίο έρευνας περιγράφονται στα αντίστοιχα κεφάλαια του παρόντος προγράµµατος εργασίας. Σε όλες τις σχετικές δραστηριότητες είναι δυνατό να λάβουν µέρος συµµετέχοντες από οποιαδήποτε τρίτη χώρα3 και διεθνείς οργανισµοί, πέραν του ελάχιστου απαιτούµενου αριθµού συµµετεχόντων. Οι συµµετέχοντες από αναπτυσσόµενες χώρες, µεσογειακές χώρες εταίρους, χώρες των υτικών Βαλκανίων, καθώς και από τη Ρωσία και τα Νέα Ανεξάρτητα Κράτη (βλ. κατάλογο χωρών στο Παράρτηµα Γ) είναι δυνατό να τύχουν χρηµατοδότησης για όλες τις δραστηριότητες της εν λόγω ενότητας4. Χρηµατοδότηση µπορεί επίσης να λάβουν και συµµετέχοντες από άλλες τρίτες χώρες στα πεδία εκείνα για τα οποία προβλέπεται δυνατότητα τέτοιας χρηµατοδοτικής συνεισφοράς στα αντίστοιχα µέρη του παρόντος προγράµµατος εργασίας ή εάν αυτή η χρηµατοδοτική συνεισφορά είναι ουσιώδης για την υλοποίηση της ερευνητικής δραστηριότητας. Ειδικά µέτρα υποστήριξης της διεθνούς συνεργασίας Για τα "ειδικά µέτρα υποστήριξης της διεθνούς συνεργασίας" διατίθεται προϋπολογισµός ύψους 315 εκατοµµυρίων ευρώ. Αυτά τα µέτρα υποστήριξης των εξωτερικών σχέσεων και της πολιτικής αναπτυξιακής βοήθειας της Κοινότητας καλύπτουν τις ακόλουθες οµάδες τρίτων χωρών: αναπτυσσόµενες χώρες, µεσογειακές χώρες εταίρους, χώρες των υτικών Βαλκανίων, Ρωσία και Νέα Ανεξάρτητα Κράτη. Οι υπό τον ανωτέρω τίτλο δραστηριότητες και προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, οι οποίες συµπληρώνουν την πρόσβαση στις δραστηριότητες των θεµατικών ερευνητικών πεδίων προτεραιότητας, περιγράφονται στο κεφάλαιο 10 του παρόντος προγράµµατος εργασίας. Στο ίδιο κεφάλαιο καθορίζονται οι απαιτήσεις που αφορούν τη σύνθεση των κοινοπραξιών. Συµµετοχή νοµικών οντοτήτων από τρίτες χώρες στις δραστηριότητες της ενότητας Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας και σχετική χρηµατοδοτική συνεισφορά Η διεθνής συνεργασία µε τρίτες χώρες εταίρους και διεθνείς οργανισµούς θα ενθαρρυνθεί ιδιαιτέρως σε όλα τα θέµατα για τα οποία µια τέτοια συνεργασία προσφέρει πλεονεκτήµατα. Επιπλέον οι νοµικές οντότητες τρίτων χωρών και οι διεθνείς οργανισµοί είναι δυνατό να τύχουν χρηµατοδοτικής συνεισφοράς εκ µέρους της Κοινότητας. Για τον σκοπό αυτό, στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων θα προσδιορίζονται, κατά περίπτωση, τα θέµατα διεθνούς συνεργασίας. Αυτό ισχύει ιδίως για τις τρίτες χώρες µε τις οποίες έχουν συναφθεί συµφωνίες συνεργασίας. 3 Επί του παρόντος δεν υπάρχει συνεργασία µε το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Ιράν, τη Λιβύη, το Μιανµάρ και τη Βόρεια Κορέα. Εντούτοις, η κατάσταση αυτή ενδέχεται να αλλάξει, ανάλογα µε την αντίστοιχη εξωτερική πολιτική της Κοινότητας. Οι σχετικές ενηµερώσεις επισηµαίνονται στον Cordis. 4 Πράγµατι, θα διατεθούν 285 εκατοµµύρια ευρώ για τη συµµετοχή των υπόψη τρίτων χωρών (βλ. Παράρτηµα Γ) σε δραστηριότητες που εµπίπτουν στα θεµατικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας και στις ειδικές δραστηριότητες που καλύπτουν ευρύτερο πεδίο έρευνας. 7

d) Κατά την εκτέλεση των ερευνητικών δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν βάσει του παρόντος προγράµµατος εργασίας πρέπει να τηρούνται οι θεµελιώδεις αρχές δεοντολογίας και οι απαιτήσεις που καθορίζονται στην απόφαση σχετικά µε το ειδικό πρόγραµµα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης "Ολοκλήρωση και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας". Περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε τη διαδικασία δεοντολογικής αναθεώρησης παρέχονται στις Κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε τις διαδικασίες αξιολόγησης προτάσεων και επιλογής έργων (http://www.cordis.lu/fp6/eval-guidelines). Στο παράρτηµα Β του παρόντος προγράµµατος εργασίας διευκρινίζονται επίσης τα θέµατα που πρέπει να καλύπτει η δεοντολογική αναθεώρηση. e) Κατά τον δυνατόν και σε συνέργεια µε το ειδικό πρόγραµµα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης " όµηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας", θα προωθηθεί η κινητικότητα των ερευνητών, µε σκοπό ιδίως την επιτυχή υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας. f) Το παρόν πρόγραµµα εργασίας επιχειρεί, στο µέτρο του δυνατού, να ενισχύσει και να βελτιώσει τη θέση και τον ρόλο των γυναικών στις επιστήµες και την έρευνα, αφενός έχοντας ως γνώµονα την ισότητα ευκαιριών και αφετέρου συνεκτιµώντας την παράµετρο του φύλου στα θέµατα που καλύπτει. g) Θα καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες ώστε να συνεκτιµηθούν οι δεοντολογικές, κοινωνικές, νοµικές, ρυθµιστικές και ευρύτερες πολιτισµικές πτυχές της έρευνας, συµπεριλαµβανοµένης της κοινωνικοοικονοµικής έρευνας, και της καινοτοµίας, που θα προκύψουν από την ενδεχόµενη εξάπλωση, εφαρµογή και αντίκτυπο των νέων τεχνολογιών ή διεργασιών και σεναρίων που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο κάθε θεµατικής προτεραιότητας. Οι προσπάθειες αυτές θα συµπληρωθούν µε τις δραστηριότητες κοινωνικοοικονοµικής έρευνας που θα αναληφθούν στο θεµατικό πεδίο προτεραιότητας "Πολίτες και διακυβέρνηση στην κοινωνία της γνώσης". h) Στην έκθεση που θα υποβάλει ανά τακτά διαστήµατα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συµβούλιο, η Επιτροπή θα εκθέτει λεπτοµερώς την πρόοδο της υλοποίησης του ειδικού προγράµµατος, ιδίως όσον αφορά την επίτευξη των στόχων και προτεραιοτήτων του. i) Η προώθηση της καινοτοµίας αποτελεί οριζόντιο ζήτηµα το οποίο αφορά το σύνολο του προγράµµατος πλαισίου ΕΤΑ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ευθυγραµµίζεται µε τον προβλεπόµενο από τη Συνθήκη στόχο της ενίσχυσης των επιστηµονικών και τεχνολογικών βάσεων της βιοµηχανίας της Κοινότητας και της ανάπτυξης της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της 5. Στο πλαίσιο αυτό, ένας σηµαντικός στόχος είναι η προώθηση της αξιοποίησης των αποτελεσµάτων των έργων εκείνων που παρουσιάζουν 5 Συνθήκη ΕΚ, άρθ. 163 παράγραφος 1 8

Ε&Α στοιχεία 6. Για τον σκοπό αυτό, οι κοινοπραξίες οφείλουν να αποδίδουν επαρκή προσοχή στη διαχείριση των γνώσεων και την επιδίωξη της καινοτοµίας στα έργα τους. Αυτές οι παράµετροι πρέπει να καλύπτονται από τις προτάσεις, και θα λαµβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση των προτάσεων 7. Συγκεκριµένα, οι συµµετέχοντες οφείλουν να συµπεριλαµβάνουν στα έργα τους σχετικές µε την καινοτοµία δραστηριότητες, οι οποίες είναι δυνατό να τύχουν κοινοτικής χρηµατοδοτικής υποστήριξης. Οι δραστηριότητες αυτές µπορεί να συνίστανται, για παράδειγµα, στην προστασία και διαχείριση των γνώσεων και της πνευµατικής ιδιοκτησίας, σε ανάλυση των κοινωνικοοικονοµικών παραγόντων που επηρεάζουν την αξιοποίηση των αποτελεσµάτων του έργου, και µελέτες σκοπιµότητας για τη δηµιουργία τεχνοβλαστών. Κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του έργου, οι συµµετέχοντες θα καλούνται να αναφέρουν τακτικά επί αυτών των θεµάτων, ιδίως καταρτίζοντας και ενηµερώνοντας, καθόλη τη διάρκεια του έργου, σχέδιο αξιοποίησης και διάδοσης των γνώσεων. Στο σχέδιο αυτό θα πρέπει να περιγράφονται οι ήδη αναληφθείσες και οι προγραµµατιζόµενες δραστηριότητες που έχουν σχέση µε την καινοτοµία, καθώς και ο πραγµατικός ή ο αναµενόµενος αντίκτυπος αυτών των δραστηριοτήτων. Παράλληλα µε αυτές τις κεντρικές σε επίπεδο έργων δραστηριότητες, προβλέπονται ειδικοί µηχανισµοί µε τους οποίους θα εξασφαλίζεται η ανταλλαγή πληροφοριών και εµπειρίας µεταξύ των δραστηριοτήτων των διαφόρων προγραµµάτων εργασίας όσον αφορά τη διάσταση της καινοτοµίας, καθώς και κατάλληλη ανάλυση και αξιολόγηση των σχετικών µε την καινοτοµία επιτευγµάτων 8. 4. Υποβολή προτάσεων Οι προτάσεις πρέπει να υποβάλλονται στα πλαίσια προσκλήσεων υποβολής προτάσεων 9. Πριν να υποβάλουν πρόταση, οι προτείνοντες πρέπει να συµβουλευθούν τα εξής έγγραφα: το παρόν πρόγραµµα εργασίας, τη σχετική πρόσκληση υποβολής προτάσεων, όπως αυτή έχει δηµοσιευθεί στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και τον αντίστοιχο οδηγό για την υποβολή προτάσεων. 6 Όπως επιβεβαιώνεται στην απόφαση του Συµβουλίου της 30.9.2002 σχετικά µε το ειδικό πρόγραµµα ΕΤΑ Ολοκλήρωση και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (Παράρτηµα, ενότητα 1.1 ΕΕ L 294/7) 7 Όπως ορίζεται στο άρθρο 10 παράγραφος 1 στοιχείο ε) των κανόνων συµµετοχής (ΕΕ L 355/28) 8 πρβλ. ΕΕ L 294/50, ενότητα 2.στ) του Παραρτήµατος 9 Προτάσεις δράσεων ειδικής στήριξης, µη εξαρτώµενες από πρόσκληση υποβολής προτάσεων, είναι δυνατό να υποβάλλονται στην Επιτροπή, µόνο στις περιπτώσεις που το παρόν πρόγραµµα εργασίας προβλέπει τέτοια δυνατότητα. 9

Τα έγγραφα αυτά όπως και κάποια άλλα χρήσιµα κείµενα, συµπεριλαµβανοµένων των κανόνων συµµετοχής και πληροφοριών σχετικών µε τις συµβάσεις, διατίθενται στον εξυπηρετητή Cordis (βλ. ανωτέρω). 5. Πολυθεµατικές προτάσεις Προτάσεις πρέπει να υποβάλλονται βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων οι οποίες, στην περίπτωση των θεµατικών ερευνητικών πεδίων προτεραιότητας, είναι οργανωµένες θεµατικά. Οι προτάσεις που εµπίπτουν σε περισσότερα του ενός θεµατικά πεδία θα γίνονται δεκτές από την Επιτροπή, υπό τον όρο ότι τα πεδία αυτά καλύπτονται από το παρόν πρόγραµµα εργασίας. Το ειδικό πρόγραµµα εστιάζεται σε ορισµένο αριθµό θεµατικών προτεραιοτήτων. εδοµένου ότι οι προτεραιότητες αυτές καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα επιστηµονικών κλάδων, είναι αναµενόµενο ότι θα υποβληθούν προτάσεις που θα καλύπτουν περισσότερα του ενός θέµατα. Η συνάφεια των προτάσεων µε τους στόχους του ειδικού προγράµµατος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την περαιτέρω συνεκτίµησή τους. Επιπλέον, οι προτάσεις που δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του προγράµµατος εργασίας δεν θα γίνονται δεκτές. Οι πολυθεµατικές προτάσεις είναι δυνατό να διακριθούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Προτάσεις µε σαφές κέντρο βάρους. εδοµένης της φύσης των σύγχρονων ερευνητικών εργασιών, µια σηµαντική µερίδα προτάσεων παρουσιάζουν έναν κάποιο βαθµό πολυεπιστηµονικότητας. Οι προτάσεις αυτές υπόκεινται στις συνήθεις διαδικασίες υποβολής και αξιολόγησης. Στην περίπτωση προτάσεων των οποίων ένα σηµαντικό τεχνολογικό ή θεµατικό σκέλος εµπίπτει σε κάποιο άλλο µέρος του προγράµµατος, η διαδικασία επιβάλλει υπαγωγή της πρότασης στο θεµατικό πεδίο που αντιπροσωπεύει το µεγαλύτερο µέρος της πρότασης (δηλαδή, το "κέντρο βάρους" της). Εάν το κέντρο βάρους δεν είναι άµεσα σαφές, η Επιτροπή εξετάζει το περιεχόµενο της πρότασης και αποφασίζει σε ποιο θεµατικό πεδίο θα υπαχθεί καλύτερα η πρόταση. Εάν µια πρόταση υπαχθεί σε θεµατικό πεδίο άλλο από εκείνο για το οποίο υποβλήθηκε, θα συνεκτιµηθεί στο πλαίσιο του νέου θεµατικού πεδίου. Εντούτοις, εάν το νέο κέντρο βάρους δεν αποτελεί αντικείµενο ανοικτής πρόσκλησης κατά τον χρόνο της µεταφοράς, η πρόταση θα τεθεί σε αναµονή, µε τη συναίνεση των προτεινόντων, µέχρις ότου ανοίξει µια κατάλληλη πρόσκληση, αλλά µόνο εφόσον µια τέτοια πρόσκληση προβλέπεται ρητά στο πρόγραµµα εργασίας. Εάν επιλεγεί, η πρόταση θα υπαχθεί και θα χρηµατοδοτηθεί από το θεµατικό κέντρο βάρους. Κοινές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων. Είναι σαφές ότι, σε ορισµένους τοµείς, οι προτάσεις αναγκαστικά παρουσιάζουν ιδιαίτερα πολυθεµατικό χαρακτήρα. Στην περίπτωση αυτή, προκηρύσσονται από την Επιτροπή κοινές προσκλήσεις για δύο ή περισσότερα θεµατικά πεδία ή άλλα πεδία του προγράµµατος, και προβλέπεται κοινός προϋπολογισµός. Η διαδικασία αυτή ακολουθείται µόνο σε σαφώς καθορισµένους τοµείς για τους οποίους ο πολυθεµατικός χαρακτήρας των αναµενόµενων προτάσεων είναι δυνατό να καθοριστεί µε σαφήνεια εκ των προτέρων. 10

Προτάσεις γενικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για προτάσεις που παρουσιάζουν γενικό ενδιαφέρον για όλα συνολικά τα µέρη του ειδικού προγράµµατος, αλλά για κανένα µεµονωµένα. Εάν οι προτάσεις αυτές έχουν αληθινά καινοτόµο και πρωτοποριακό χαρακτήρα, είναι δυνατό να υπαχθούν στο µέρος του προγράµµατος εργασίας που αφορά την πρόβλεψη επιστηµονικών και τεχνολογικών αναγκών, µόλις το µέρος αυτό ανοίξει σε τέτοιες προτάσεις. Οι προτάσεις γενικού ενδιαφέροντος που δεν πληρούν αυτό το κριτήριο µπορεί ενδεχοµένως να συνεκτιµηθούν ως προτάσεις µε "κέντρο βάρους" (βλ. πρώτη περίπτωση ανωτέρω). 6. Κριτήρια αξιολόγησης και συναφή θέµατα Στις "Κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε τις διαδικασίες αξιολόγησης προτάσεων και επιλογής έργων" περιγράφονται οι βασικές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται σε όλα τα προγράµµατα που εµπίπτουν στο έκτο πρόγραµµα πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η οµάδα κριτηρίων που ισχύουν για το παρόν πρόγραµµα εργασίας παρέχεται στο Παράρτηµα Β. Οποιαδήποτε συµπληρωµατικά κριτήρια επισηµαίνονται σαφώς στο εκάστοτε µέρος του παρόντος προγράµµατος εργασίας. Οι ελάχιστες βαθµολογίες για κάθε οµάδα κριτηρίων προσδιορίζονται στο παράρτηµα Β και εφαρµόζονται υπό την επιφύλαξη αντίθετης ρητής υπόδειξης. Επιπλέον, στο παράρτηµα Β προσδιορίζεται σε γενικές γραµµές ο τρόπος µε τον οποίο θα συνεκτιµηθούν τα εξής: η παράµετρος του φύλου, τα θέµατα δεοντολογίας ή/και ασφάλειας και η παιδαγωγική διάσταση. Πριν να επιλεγούν προς χρηµατοδότηση, όλες οι προτάσεις που θίγουν θέµατα δεοντολογίας ή αποτέλεσαν αντικείµενο δεοντολογικού προβληµατισµού κατά την επιστηµονική τους αξιολόγηση είναι δυνατό να υποβληθούν σε αναθεώρηση από ειδική επιτροπή δεοντολογικής αναθεώρησης. Στις "Κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε τις διαδικασίες αξιολόγησης προτάσεων και επιλογής έργων" παρέχονται πιο λεπτοµερείς πληροφορίες σχετικά µε τη διαδικασία αξιολόγησης συνολικά καθώς και σχετικά µε τη διαδικασία δεοντολογικής αναθεώρησης. Επιπλέον, τα προγράµµατα εργασίας, και κατά συνέπεια οι αντίστοιχες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, είναι δυνατόν να προσδιορίζουν και να περιορίζουν τη συµµετοχή νοµικών οντοτήτων σε µια έµµεση δράση ανάλογα µε τις δραστηριότητες και τον τύπο των νοµικών οντοτήτων, ανάλογα µε το εκάστοτε χρησιµοποιούµενο µέσο ή ώστε να ληφθούν υπόψη οι ειδικοί στόχοι του προγράµµατος πλαισίου. Για τις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων ενδέχεται να προβλέπεται διαδικασία αξιολόγησης σε δύο στάδια. Στην περίπτωση αυτή, αυτό δηλώνεται σαφώς στην εκάστοτε πρόσκληση υποβολής προτάσεων. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε αυτή τη διαδικασία παρέχονται στις "Κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε τις διαδικασίες αξιολόγησης προτάσεων και επιλογής έργων". Τέλος, για την αξιολόγηση προτάσεων που έχουν υποβληθεί κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, η Επιτροπή µπορεί να αποφασίσει να αποστείλει τις προτάσεις σε εξωτερικούς εµπειρογνώµονες ή να τις θέσει ηλεκτρονικώς στη διάθεση εξωτερικών εµπειρογνωµόνων, ούτως ώστε αυτοί να πραγµατοποιήσουν την αξιολόγηση στην κατοικία ή στον χώρο εργασίας τους. 11

7. ράσεις ειδικής στήριξης Το πεδίο εφαρµογής των δράσεων στήριξης είναι πιο περιορισµένο σε σχέση µε τα συνοδευτικά µέτρα των προηγούµενων προγραµµάτων πλαισίων. Τα σχετικά έργα έχουν στόχο να συµβάλουν ενεργώς στην υλοποίηση δραστηριοτήτων του προγράµµατος εργασίας, στην ανάλυση και διάδοση αποτελεσµάτων ή στην προετοιµασία µελλοντικών δραστηριοτήτων, ούτως ώστε να επιτρέψουν στην Κοινότητα να επιτύχει ή να καθορίσει στρατηγικούς στόχους ΕΤΑ. Κατά συνέπεια, αποδίδεται ιδιαίτερη έµφαση σε δράσεις στήριξης µε σκοπό: την προώθηση και διευκόλυνση της διάδοσης, µεταφοράς, εκµετάλλευσης, αξιολόγησης ή/και ευρείας αφοµοίωσης των αποτελεσµάτων παλαιότερων και τρεχόντων προγραµµάτων (πέραν των τυπικών δραστηριοτήτων διάδοσης και εκµετάλλευσης στα πλαίσια των µεµονωµένων έργων) την επίτευξη στρατηγικών στόχων, ιδίως όσον αφορά τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (π.χ. πιλοτικές πρωτοβουλίες συγκριτικής αξιολόγησης, χαρτογράφησης, δικτύωσης, κτλ.) την προετοιµασία µελλοντικών κοινοτικών δραστηριοτήτων ΕΤΑ (π.χ. µέσω προοπτικών µελετών, διερευνητικών µέτρων, πιλοτικών δράσεων, κτλ.) και όχι σε δραστηριότητες ευαισθητοποίησης και ανταλλαγής πληροφοριών (π.χ. ετήσια εργαστήρια και συνέδρια), οι οποίες πραγµατοποιούνται ούτως ή άλλως χωρίς την υποστήριξη της Επιτροπής. Οι τελευταίες µάλιστα των ως άνω δραστηριοτήτων θα τυγχάνουν ευνοϊκής υποδοχής µόνο εφόσον εξυπηρετούν τους στρατηγικούς στόχους του προγράµµατος (ως προς τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, τη βελτίωση του συντονισµού, την ευαισθητοποίηση του κοινού, την προετοιµασία µελλοντικών κοινοτικών δραστηριοτήτων, κτλ.). Μπορεί να χορηγηθεί χρηµατοδοτική υποστήριξη σε περιορισµένο αριθµό δράσεων ειδικής στήριξης, εφόσον οι αντίστοιχες αιτήσεις χρηµατοδοτικής συνεισφοράς δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, και εφόσον οι υπόψη δράσεις έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και χρησιµότητα σε σχέση µε τους στόχους και το επιστηµονικό και τεχνολογικό περιεχόµενο του ειδικού προγράµµατος. Οι σχετικές αιτήσεις χρηµατοδοτικής συνεισφοράς πρέπει να αφορούν δράσεις ευρωπαϊκής σηµασίας οι οποίες µπορεί, για παράδειγµα, να συνίστανται στην παροχή στήριξης προς σηµαντικά πολιτικά εργαστήρια στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της εκ περιτροπής προεδρίας της Ένωσης. Πρέπει να υποβάλλονται τουλάχιστον πέντε µήνες πριν από την εκδήλωση για την οποία ζητείται στήριξη. Τα κριτήρια αξιολόγησης θα είναι εκείνα που ισχύουν για τις δράσεις ειδικής στήριξης, όπως αυτά καθορίζονται στο παρόν πρόγραµµα εργασίας. 12

II. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΈΡΕΥΝΑΣ Πρόγραµµα εργασίας: 11. Υποστήριξη του συντονισµού των εθνικών, περιφερειακών και ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων στους τοµείς της έρευνας και της καινοτοµίας (συµπεριλαµβανοµένου του ERA-NET) 13

Ενίσχυση των θεµελίων του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας 11. Υποστήριξη του συντονισµού των εθνικών, περιφερειακών και ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων στους τοµείς της έρευνας και της καινοτοµίας (συµπεριλαµβανοµένου του ERA-NET) Πρόγραµµα εργασίας 2003-2004 Ενηµέρωση της 12 εκεµβρίου 2003 14

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 11.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...16 11.2. ΣΤΟΧΟΙ, ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ...16 11.2.1. Συντονισµός των εθνικών ή περιφερειακών δραστηριοτήτων...16 11.2.2 Συντονισµός των δραστηριοτήτων ευρωπαϊκού επιπέδου...17 11.3 ΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ...17 11.3.1 Συντονισµός των εθνικών ή περιφερειακών δραστηριοτήτων...17 11.3.1.1. Το σύστηµα ERA-NET... 17 11.3.1.2 ραστηριότητες που αναπτύσσονται στα πλαίσια ευρωπαϊκών σχηµάτων συνεργασίας... 21 11.3.1.3 Ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου συστήµατος πληροφοριών... 22 11.3.2 Συντονισµός σε ευρωπαϊκό επίπεδο...23 11.3.2.1 ραστηριότητες επιστηµονικής και τεχνολογικής συνεργασίας στο πλαίσιο του COST... 23 11.3.2.2 Ενίσχυση του συντονισµού µε το EUREKA... 23 11.3.2.3 Συνεργασία και κοινές πρωτοβουλίες εξειδικευµένων ευρωπαϊκών οργανισµών επιστηµονικής συνεργασίας (όπως τα CERN, ESA, ESO, ENO, EMBL, ESRF, ILL)... 24 11.4 ΤΥΠΟΙ ΜΕΣΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ...24 11.5 ΣΥΝ ΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ...25 11.6 ΣΧΕ ΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ...25 11.6.1 Χρονοδιάγραµµα και ενδεικτικός προϋπολογισµός για το 2003 και το 2004...25 11.6.1.1 ERA-NET... 25 11.6.1.2 ραστηριότητες που αναπτύσσονται στα πλαίσια ευρωπαϊκών σχηµάτων συνεργασίας (π.χ. EUROCORES)... 26 11.6.1.3 Ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου συστήµατος πληροφοριών... 26 11.6.1.4 COST... 26 11.6.1.5 EUREKA... 26 11.6.2 Ειδικές προϋποθέσεις συµµετοχής στο σύστηµα ERA-NET...26 11.6.3 Τύπος διαδικασίας αξιολόγησης για το σύστηµα ERA-NET...27 11.6.4 Ενδεικτική χρηµατοδοτική κατανοµή του προγράµµατος εργασίας 2003-2004...28 11.7 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΟΙΚΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ERA-NET...31 15

11.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Για να υλοποιηθεί ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας είναι απαραίτητο να βελτιωθούν η συνοχή και ο συντονισµός των δραστηριοτήτων και πολιτικών έρευνας και καινοτοµίας που αναπτύσσονται σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Με αυτή την προοπτική, στόχος του πρώτου µέρους του κοινοτικού άξονα δράσης "Ενίσχυση των θεµελίων του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας" είναι να προωθήσει και να υποστηρίξει τον συντονισµό των προγραµµάτων και τις κοινές δράσεις που διεξάγονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο, καθώς και µεταξύ των ευρωπαϊκών οργανισµών, και να συνεισφέρει µε αυτό τον τρόπο στην ανάπτυξη της κοινής βάσης γνώσεων που είναι απαραίτητη για τη συνεκτική ανάπτυξη των πολιτικών. Οι σχετικές δραστηριότητες µπορεί να καλύπτουν οποιοδήποτε επιστηµονικό και τεχνολογικό πεδίο, συµπεριλαµβανοµένων των θεµατικών πεδίων προτεραιότητας. 11.2. ΣΤΟΧΟΙ, ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 11.2.1. Συντονισµός των εθνικών ή περιφερειακών δραστηριοτήτων Στόχος είναι να ενθαρρυνθεί η κοινή ανάληψη, από πολλές χώρες, πρωτοβουλιών σε τοµείς κοινού στρατηγικού ενδιαφέροντος, να υποστηριχθούν οι πρωτοβουλίες αυτές, να αναπτυχθεί συνέργια µεταξύ των τρεχουσών δραστηριοτήτων (ως δραστηριότητες νοούνται προγράµµατα έρευνας και καινοτοµίας ή µέρη τέτοιων προγραµµάτων) αυτών των χωρών, µέσω της συντονισµένης υλοποίησης και του αµοιβαίου ανοίγµατος των δραστηριοτήτων και µέσω της αµοιβαίας πρόσβασης στα αποτελέσµατα της έρευνας, καθώς και να προσδιορισθούν και να υλοποιηθούν κοινές δραστηριότητες. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, θα υποστηριχθούν διάφοροι τύποι δράσεων: το σύστηµα ERA-NET: ο µηχανισµός αυτός έχει στόχο να ενισχύσει τη συνεργασία και τον συντονισµό των ερευνητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται, σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο, στα κράτη µέλη και στα συνδεδεµένα κράτη, µέσω της δικτύωσης των ερευνητικών δραστηριοτήτων, συµπεριλαµβανοµένου του αµοιβαίου ανοίγµατός τους και της ανάπτυξης και υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων. Το σύστηµα ΕRA-NET θα συµβάλει στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας βελτιώνοντας τη συνοχή και τον συντονισµό αυτών των ερευνητικών προγραµµάτων σε ευρωπαϊκή κλίµακα. Θα επιτρέψει επίσης στα εθνικά ή περιφερειακά συστήµατα να αναλάβουν συλλογικά δράσεις τις οποίες δεν θα µπορούσαν να αναλάβουν µεµονωµένα. Τόσο η δικτύωση όσο και το αµοιβαίο άνοιγµα απαιτούν σταδιακή προσέγγιση. Για τον λόγο αυτό, το σύστηµα ERA-NET οφείλει να έχει µακροπρόθεσµη προοπτική και να συνεκτιµά επίσης τις διαφορετικές µορφές οργάνωσης της έρευνας στα διάφορα κράτη µέλη και συνδεδεµένα κράτη τα προγράµµατα που αναπτύσσονται στα πλαίσια ευρωπαϊκών σχηµάτων συνεργασίας: ιδίως το πρόγραµµα συνεργασίας ΕUROCORES του Ευρωπαϊκού Ιδρύµατος Επιστηµών (ESF) 16

η ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου συστήµατος πληροφοριών: η Επιτροπή προτίθεται να υποστηρίξει την ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου συστήµατος πληροφοριών το οποίο θα διευκολύνει την παροχή και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικών µε τις εθνικές και περιφερειακές πολιτικές, προγράµµατα και δραστηριότητες στον τοµέα της έρευνας. 11.2.2 Συντονισµός των δραστηριοτήτων ευρωπαϊκού επιπέδου Στόχος είναι να ενισχυθεί η συµπληρωµατικότητα και η συνέργια µεταξύ των κοινοτικών δράσεων που αναλαµβάνονται βάσει του προγράµµατος πλαισίου και των δράσεων άλλων ευρωπαϊκών οργανισµών επιστηµονικής συνεργασίας (όπως τα COST, EUREKA, και διάφορα άλλα θεµατικού περιεχοµένου), καθώς και µεταξύ των ίδιων των οργανισµών αυτών. Χάρη στην αύξηση του συντονισµού και της συνεργασίας, τα διάφορα ευρωπαϊκά σχήµατα συνεργασίας θα συµβάλουν αποτελεσµατικότερα στη συνολική συνεκτικότητα των ευρωπαϊκών ερευνητικών προσπαθειών και στην εγκαθίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας. Η συµµετοχή της Κοινότητας σε διεθνείς δραστηριότητες µπορεί να υποστηριχθεί σε δεόντως αιτιολογηµένες περιπτώσεις. 11.3 ΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ 11.3.1 Συντονισµός των εθνικών ή περιφερειακών δραστηριοτήτων 11.3.1.1. Το σύστηµα ERA-NET Οι δραστηριότητες που αναλαµβάνονται στο πλαίσιο του ERA-NET συνίστανται στη δικτύωση των ερευνητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο, συµπεριλαµβανοµένου του αµοιβαίου ανοίγµατος αυτών των δραστηριοτήτων και της ανάπτυξης και υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων. Ως "ερευνητικές δραστηριότητες που διεξάγονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο" νοούνται πλήρη προγράµµατα έρευνας και καινοτοµίας, ή µέρη τέτοιων προγραµµάτων, ή παρόµοιες πρωτοβουλίες. Οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να πληρούν όλες τις ακόλουθες προϋποθέσεις: a) να έχουν στρατηγικό σχεδιασµό και b) να διεξάγονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο και c) να χρηµατοδοτούνται από εθνικούς ή περιφερειακούς δηµόσιους φορείς ή από δοµές στενά συνδεδεµένες µε τις δηµόσιες αρχές ή εντεταλµένες από αυτές (π.χ. υπηρεσίες), ή να τελούν υπό την άµεση διαχείριση τέτοιων φορέων ή δοµών. Κατά την εφαρµογή του συστήµατος ERA-NET θα ακολουθηθεί µια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω, ούτως ώστε να µην ευνοηθούν ορισµένα ερευνητικά θέµατα έναντι άλλων. Οι δραστηριότητες δικτύωσης στο πλαίσιο του ERA-NET είναι δυνατό να καλύπτουν οποιοδήποτε επιστηµονικό ή τεχνολογικό πεδίο, συµπεριλαµβανοµένων των κοινωνικών και των ανθρωπιστικών επιστηµών 10, καθώς και περισσότερους 10 Στο ειδικό πρόγραµµα "Ολοκλήρωση και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας" παρέχονται τα ακόλουθα παραδείγµατα θεµάτων που µπορεί να τύχουν υποστήριξης: - υγεία: η κατάσταση της υγείας βασικών οµάδων πληθυσµού σοβαρές ασθένειες και διαταραχές (π.χ. καρκίνος, διαβήτης και παθήσεις σχετιζόµενες µε το διαβήτη, εκφυλιστικές παθήσεις του νευρικού συστήµατος, ψυχιατρικές παθήσεις, καρδιαγγειακές παθήσεις, ηπατίτιδα, αλλεργίες, διαταραχές της 17

του ενός τοµείς ή επιστηµονικούς κλάδους. Μπορούν επίσης να εστιάζονται εξ ολοκλήρου σε "οριζόντια" ζητήµατα, όπως η τεχνολογική προοπτική διερεύνηση, η προώθηση της ισότητας των φύλων, κλπ. Προκειµένου να προωθήσει περαιτέρω τη βελτίωση της ευρωπαϊκής συνεργασίας µεταξύ των ερευνητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο, το σύστηµα ERA-NET θα ακολουθήσει µια σταδιακή προσέγγιση. Βάσει αυτής της προσέγγισης, οι δράσεις ERA-NET µπορεί να συµπεριλαµβάνουν µια σειρά εξελικτικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αρχικά θα αποβλέπουν σε αύξηση των αµοιβαίων γνώσεων µέσω της ανταλλαγής πληροφοριών µεταξύ πολιτικών ιθυνόντων και διαχειριστών ερευνητικών προγραµµάτων σε παρόµοια επιστηµονικά πεδία, και σταδιακά θα οδηγούν σε πιο ενισχυµένες µορφές συνεργασίας και συντονισµού. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι δραστηριότητες ERA-NET αφορούν τον συντονισµό µεταξύ προγραµµάτων και όχι µεταξύ επιµέρους επιστηµονικών έργων ούτε µεταξύ των εργασιών µεµονωµένων επιστηµόνων. Τρόποι δικτύωσης των ερευνητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο Οι δραστηριότητες δικτύωσης µπορεί να συµπεριλαµβάνουν πολλά επίπεδα συνεργασίας και συντονισµού εντασσόµενα σε µια εξελικτική προοπτική, των οποίων η ακριβής µορφή θα εξαρτάται από το βαθµό ωριµότητας του δικτύου. Οι δράσεις ERA- NET θα πρέπει να έχουν αρκετά φιλόδοξους στόχους δικτύωσης, δηλαδή να καλύπτουν τουλάχιστον τα δύο πρώτα (ή και περισσότερα) από τα επίπεδα δικτύωσης που περιγράφονται στη συνέχεια, και να παράγουν συγκεκριµένα αποτελέσµατα. Ειδικότερα, θα πρέπει να οδηγούν σε διαρκή συνεργασία µεταξύ των εθνικών ή περιφερειακών προγραµµάτων έρευνας και καινοτοµίας, η οποία να συνεχίζεται και πέραν της διάρκειας της ίδιας της σύµβασης ERA-NET. i) Συστηµατική ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών επί υφιστάµενων προγραµµάτων Στόχος των δραστηριοτήτων αυτών είναι να βελτιώσουν την επικοινωνία, την αµοιβαία γνώση και την εµπιστοσύνη µεταξύ των διαχειριστών προγραµµάτων σε παρόµοια επιστηµονικά και τεχνολογικά πεδία, µέσω µιας διαδικασίας αµοιβαίας µάθησης και της συστηµατικής ανταλλαγής πληροφοριών και ορθών πρακτικών. Ως "πληροφορίες" νοούνται πληροφορίες σχετικές µε τα εθνικά ή περιφερειακά προγράµµατα έρευνας και καινοτοµίας, τα έργα που χρηµατοδοτούνται στα όρασης, λοιµώδεις νόσοι), σπάνιες ασθένειες εναλλακτική ή µη συµβατική ιατρική σοβαρές ασθένειες που συνδέονται µε τη φτώχεια στις αναπτυσσόµενες χώρες παρηγορητική αγωγή. Οι σχετικές δραστηριότητες θα λάβουν, µεταξύ άλλων, τις ακόλουθες µορφές: συντονισµός ερευνητικών δραστηριοτήτων και συγκριτικές µελέτες, ανάπτυξη ευρωπαϊκών βάσεων δεδοµένων και διεπιστηµονικών δικτύων, ανταλλαγή κλινικών πρακτικών και συντονισµός κλινικών δοκιµών. - βιοτεχνολογία: εφαρµογές µη συνδεόµενες µε την υγεία και τα τρόφιµα. - περιβάλλον: αστικό περιβάλλον (συµπεριλαµβάνονται η αειφόρος αστική ανάπτυξη και η πολιτιστική κληρονοµιά, όπου, µεταξύ άλλων, βρίσκονται οι αρχές "οικοθέσεων") θαλάσσιο περιβάλλον και διαχείριση των γαιών/εδαφών κίνδυνοι σεισµών. - ενέργεια: σταθµοί ηλεκτροπαραγωγής νέας γενιάς ("σχεδόν µηδενικές εκποµπές"), αποθήκευση, µεταφορά και διανοµή ενέργειας. 18

πλαίσια αυτών των προγραµµάτων, τις ερευνητικές προτεραιότητες, τις πρακτικές αξιολόγησης καθώς και τις πρακτικές οργάνωσης και διαχείρισης. ii) Προσδιορισµός και ανάλυση κοινών ζητηµάτων στρατηγικού ενδιαφέροντος Προκειµένου να αναπτυχθούν οι δυνατότητες συνεργασίας και συντονισµού µεταξύ των εθνικών ή περιφερειακών ερευνητικών προγραµµάτων, µπορεί να αναληφθούν, από κοινού, από διαχειριστές τέτοιων προγραµµάτων οι ακόλουθοι τύποι δραστηριοτήτων: προσδιορισµός και ανάλυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται στα πλαίσια διαφορετικών προγραµµάτων, οι οποίες έχουν παρόµοιους στόχους και µπορούν να οδηγήσουν στον σχεδιασµό µελλοντικών πολυεθνικών προγραµµάτων προσδιορισµός και ανάλυση πρακτικών δραστηριοτήτων δικτύωσης και µηχανισµών αµοιβαίου ανοίγµατος προσδιορισµός και ανάλυση των εµποδίων που παρακωλύουν τις δραστηριότητες διεθνικής συνεργασίας όπως, για παράδειγµα, τα διοικητικά και νοµικά εµπόδια προσδιορισµός των νέων προοπτικών έρευνας και των κενών της έρευνας, και ενθάρρυνση νέων διεπιστηµονικών εργασιών, βάσει τεχνολογικής αξιολόγησης και προοπτικής διερεύνησης σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο διερεύνηση των δυνατοτήτων θέσπισης κοινών συστηµάτων αξιολόγησης προσδιορισµός "οριζόντιων" ζητηµάτων κοινού ενδιαφέροντος, όπως η προώθηση της ισότητας των φύλων, οι δεοντολογικές πτυχές της έρευνας, οι σχέσεις επιστήµης και κοινωνίας, κλπ. προσδιορισµός των στοιχείων αµοιβαίας συµπληρωµατικότητας µεταξύ των προγραµµάτων των εταίρων ERA-NET. iii) Ανάπτυξη κοινών δραστηριοτήτων µεταξύ εθνικών ή περιφερειακών προγραµµάτων Με βάση τις δραστηριότητες προσδιορισµού και ανάλυσης, όπως αυτές που περιγράφονται ανωτέρω, οι εταίροι δράσεων ERA-NET θα κληθούν να προχωρήσουν ένα βήµα περαιτέρω, στην ανάπτυξη κοινών δραστηριοτήτων, όπως: ανάπτυξη µηχανισµών οµαδοποίησης ερευνητικών έργων που χρηµατοδοτούνται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Η οµαδοποίηση αυτή θα πραγµατοποιείται εκεί όπου µπορούν να επιτευχθούν χρήσιµες συµπληρωµατικότητες ή αµοιβαία ενίσχυση των τρεχουσών δραστηριοτήτων έρευνας που χρηµατοδοτούνται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Οι διαχειριστές προγραµµάτων θα αναπτύξουν κατάλληλους µηχανισµούς για την επίτευξη του σκοπού αυτού. Οι σχετικές δραστηριότητες µπορεί να συµπεριλαµβάνουν τον προσδιορισµό και την επιλογή έργων, καθώς και τη διοργάνωση δραστηριοτήτων όπως ηµερίδες εργασίας και οµάδες εργασίας µε συµµετοχή επιστηµόνων που λαµβάνουν µέρος στα χρηµατοδοτούµενα σε εθνικό επίπεδο ερευνητικά έργα. Αυτές οι δραστηριότητες οµαδοποίησης θα πρέπει να έχουν προγραµµατικούς στόχους που να βαίνουν πέραν της απλής ανταλλαγής επιστηµονικών πληροφοριών µεταξύ ερευνητικών έργων ή ερευνητών ανάπτυξη διαδικασιών πολυεθνικής αξιολόγησης (κοινών κριτηρίων αξιολόγησης και κοινών µεθόδων εφαρµογής). Το µέτρο αυτό µπορεί µακροπρόθεσµα να συµβάλει στην ενσωµάτωση των πρακτικών πολυεθνικής αξιολόγησης στα 19

ευρύτερα εθνικά ή περιφερειακά ερευνητικά συστήµατα (καλύπτοντας την αξιολόγηση των προτάσεων, των έργων και των προγραµµάτων) ανάπτυξη πλαισίων για κοινές δραστηριότητες κατάρτισης, όπως η συνεποπτεία διδακτορικών διατριβών και η διοργάνωση προγραµµάτων διεθνών διδακτορικών, τα οποία να αποτελούν αναπόσπαστο µέρος µιας ευρύτερης συνεργασίας στον τοµέα της έρευνας ανάπτυξη µηχανισµών αµοιβαίου ανοίγµατος των εγκαταστάσεων ή εργαστηρίων µιας χώρας σε επιστήµονες άλλης χώρας ανάπτυξη κοινών συστηµάτων παρακολούθησης και αξιολόγησης των προγραµµάτων, συµπεριλαµβανοµένης της από κοινού παρακολούθησης ή αξιολόγησης ανάπτυξη µηχανισµών ανταλλαγής προσωπικού, στα πλαίσια των ανωτέρω δραστηριοτήτων ανάπτυξη και επεξεργασία ειδικών συµφωνιών ή ρυθµίσεων συνεργασίας µεταξύ των συµµετεχόντων προγραµµάτων, οι οποίες θα προετοιµάζουν το έδαφος για περαιτέρω διακρατικές δραστηριότητες έρευνας και θα εξασφαλίζουν την άρση των νοµικών εµποδίων ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης το οποίο θα διαλαµβάνει τα κοινά στρατηγικά ζητήµατα και θα προετοιµάζει τη συγκεκριµένη υλοποίηση κοινών δραστηριοτήτων. iv) Υλοποίηση κοινών διακρατικών ερευνητικών δραστηριοτήτων Μια πιο ενισχυµένη µορφή δικτύωσης µπορεί να είναι η υλοποίηση ενός κοινού προγράµµατος διακρατικών ερευνητικών δραστηριοτήτων. Η υλοποίηση ενός τέτοιου προγράµµατος προϋποθέτει, όπως είναι αναµενόµενο, θέσπιση στρατηγικής, κοινό πρόγραµµα εργασιών, πιλοτικές δραστηριότητες, ενιαίες (αµοιβαία ανοικτές) ή κοινές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, κοινό σύστηµα διακρατικής αξιολόγησης και κοινό σχέδιο διάδοσης των αποτελεσµάτων ή των εµπειριών. Στο πλαίσιο τέτοιων συστηµάτων, στις προτάσεις έργων που θα υποβάλλονται κατόπιν ενιαίας ή κοινής πρόσκλησης υποβολής προτάσεων θα πρέπει να συµµετέχουν τουλάχιστον δύο οµάδες από δύο διαφορετικές χώρες. Στις περιπτώσεις που είναι δυνατόν, θα πρέπει επίσης να γίνεται µια εκ των υστέρων οµαδοποίηση επιλεγµένων έργων. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπονται διάφορες δυνατότητες: a) Κάθε χώρα ή περιφέρεια θα χρηµατοδοτεί τη συµµετοχή των δικών της ερευνητών και ερευνητικών δραστηριοτήτων. b) Η υλοποίηση ενός προγράµµατος διακρατικών ερευνητικών δραστηριοτήτων συνεπάγεται διακρατική ροή εθνικών κεφαλαίων. ύο προσεγγίσεις είναι πιθανές: µια χώρα θα χρηµατοδοτεί τη συµµετοχή ερευνητών ή ερευνητικών οµάδων άλλων χωρών, υπό όρους που θα έχουν συµφωνηθεί από κοινού διάφορες χώρες θα διαθέτουν κεφάλαια σε ένα κοινό ταµείο µε σκοπό τη χρηµατοδότηση έργων επιλεγµένων βάσει κοινής πρόσκλησης υποβολής 20

προτάσεων, σύµφωνα µε κριτήρια αξιολόγησης που θα έχουν συµφωνηθεί από κοινού. Στις περιπτώσεις αυτές, το σύστηµα ERA-NET θα καλύπτει τις πρόσθετες δραστηριότητες συντονισµού που προκύπτουν από την κοινή διακρατική υλοποίηση των συµµετεχόντων εθνικών/περιφερειακών προγραµµάτων. Στους πιθανούς µηχανισµούς προώθησης των ανωτέρω τύπων δραστηριοτήτων δικτύωσης συµπεριλαµβάνονται οι εξής: φόρα διαχειριστών προγραµµάτων βραχυπρόθεσµες ανταλλαγές διαχειριστών προγραµµάτων συγκριτική αξιολόγηση των δραστηριοτήτων και διάδοση των ορθών πρακτικών ανάπτυξη και χρησιµοποίηση κοινών ηλεκτρονικών εργαλείων επικοινωνίας, συµπεριλαµβανοµένων των κοινών δικτυακών πυλών. ιαχείριση µιας δράσης ERA-NET εδοµένου του µακροπρόθεσµου χαρακτήρα της συνεργασίας στο πλαίσιο των δράσεων ERA-NET, θα συνιστάται στους εταίρους να αναπτύξουν ένα "συνεκτικό πλαίσιο διαχείρισης", στο οποίο θα απασχολούν προσωπικό αποκλειστικά για αυτό το σκοπό, ώστε να συντονίζουν τις δραστηριότητές τους και να εξασφαλίζουν τη συνέχεια της δράσης. Η διαχείριση θα συµπεριλαµβάνει, µεταξύ άλλων, τα εξής: γενική διαχείριση των δραστηριοτήτων δικτύωσης των συµµετεχόντων στη δράση ERA-NET γενική νοµική, συµβασιακή, δεοντολογική, χρηµατοοικονοµική και διοικητική διαχείριση της κοινοπραξίας, περιλαµβανοµένης της επικοινωνίας µε την Επιτροπή και της υποβολής εκθέσεων πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της στρατηγικής θεώρησης της δράσης ERA-NET εξασφάλιση της εφαρµογής προτύπων υψηλής ποιότητας σε όλες τις δραστηριότητες που αναλαµβάνονται στο πλαίσιο της δράσης ERA-NET συντονισµός, στο επίπεδο της κοινοπραξίας, της διαχείρισης των γνώσεων και άλλων δραστηριοτήτων συναφών µε την καινοτοµία (κατά περίπτωση) εφαρµογή της όποιας συµφωνίας κοινοπραξίας επίβλεψη της προώθησης της ισότητας των φύλων στο πλαίσιο της δράσης ERA- NET παρακολούθηση των θεµάτων σχέσεων επιστήµης και κοινωνίας που συνδέονται µε τις δραστηριότητες που διεξάγονται στο πλαίσιο της δράσης ERA-NET. 11.3.1.2 ραστηριότητες που αναπτύσσονται στα πλαίσια ευρωπαϊκών σχηµάτων συνεργασίας Θα υποστηριχθούν οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται στα πλαίσια ευρωπαϊκών σχηµάτων συνεργασίας, και ιδίως στο πλαίσιο του προγράµµατος συνεργασίας ΕUROCORES του Ευρωπαϊκού Ιδρύµατος Επιστηµών (ESF). Στόχος του προγράµµατος συνεργασίας EUROCORES του ESF είναι να καθιερώσει, στην Ευρώπη, έναν αποτελεσµατικό και αποδοτικό µηχανισµό πολυεθνικής συνεργασίας υπαγορευόµενης από τις ανάγκες, ο οποίος θα είναι ικανός να ανταποκριθεί στις νέες προτεραιότητες των εθνικών χρηµατοδοτικών οργανισµών και ανάλογων οργανισµών που είναι µέλη του Ευρωπαϊκού Ιδρύµατος Επιστηµών. Το EUROCORES στηρίζεται 21

στις υφιστάµενες εθνικές δοµές και µεγιστοποιεί την αξία τους χάρη στη συνεργασία, αφήνοντας παράλληλα την ευθύνη της χρηµατοδότησης στους εθνικούς οργανισµούς. 11.3.1.3 Ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου συστήµατος πληροφοριών Θα αναπτυχθεί ένα ολοκληρωµένο σύστηµα πληροφοριών (το επονοµαζόµενο ERAWATCH) το οποίο θα διευκολύνει την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικές µε τις εθνικές ή περιφερειακές πολιτικές, προγράµµατα και δραστηριότητες στον τοµέα της έρευνας. Το ERAWATCH θα είναι µια υπηρεσία στρατηγικών πληροφοριών η οποία θα διευκολύνει την εµπεριστατωµένη χάραξη πολιτικής στον τοµέα της έρευνας και, κατά συνέπεια, την επιτάχυνση της υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας. Το ERAWATCH θα διαρθρωθεί γύρω από ένα εύχρηστο διαδικτυακό ευρετήριο της έρευνας, σχεδιασµένο ως κεντρικός κόµβος προστιθέµενης αξίας, σύµφωνα µε τις συστάσεις που διατυπώθηκαν στη µελέτη σκοπιµότητας ενός ολοκληρωµένου συστήµατος πληροφοριών που πραγµατοποιήθηκε για λογαριασµό της Επιτροπής το 2001. Το ευρετήριο της έρευνας θα συµπληρώνεται από υπηρεσία πληροφοριών η οποία θα παρέχει, σε τακτική και σε συνεχή βάση, συνθετικές εκθέσεις, αναλύσεις, έρευνες και πληροφορίες σχετικές µε τα ζητήµατα γενικής επιστηµονικής πολιτικής που είναι χρήσιµα για τη χάραξη ερευνητικής πολιτικής. Επιπλέον, το ERAWATCH µπορεί να συµπεριλαµβάνει τη διεξαγωγή ορισµένων ειδικών µελετών επί συγκεκριµένων ζητηµάτων ερευνητικής πολιτικής που προβλέπονται σε άλλα µέρη του προγράµµατος πλαισίου (για παράδειγµα, στην ενότητα 12 του ειδικού προγράµµατος 1). Το σύστηµα του κεντρικού κόµβου προστιθέµενης αξίας θα καθιστά δυνατή την πρόσβαση σε λεπτοµερή µετα-δοµή και µετα-δεδοµένα από κατανεµηµένες πηγές, µε συνεκτική µορφή. Θα προσφέρει επίσης τελειοποιηµένα εργαλεία αναζήτησης, συγχώνευσης, ανάλυσης και παρουσίασης. Το σύστηµα αυτό θα είναι αποτελεσµατικό, φιλικό προς τον χρήστη και αρκετά ευέλικτο ώστε να προσαρµόζεται σε µελλοντικές ανάγκες. Θα εξασφαλισθεί επίσης η αµοιβαία συµβατότητα των διαφόρων συστηµάτων πληροφοριών που έχουν αναπτυχθεί από την Επιτροπή, ιδίως µέσω της "πλατφόρµας παρακολούθησης των βιοµηχανικών δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης στην Ευρώπη" (βλ. ενότητα 12.3.4). Το κοινό στο οποίο απευθύνεται το ERAWATCH είναι όλοι όσοι εµπλέκονται στη χάραξη ερευνητικής πολιτικής σε εθνικό και υποεθνικό επίπεδο στην Ευρώπη, οι διαχειριστές ερευνητικών προγραµµάτων, οι δηµόσιοι και ιδιωτικοί ερευνητικοί οργανισµοί και οι ερευνητές που έχουν συµφέροντα στον συγκεκριµένο τοµέα. Τον σχεδιασµό, την ανάπτυξη και υλοποίηση του ERAWATCH θα αναλάβουν από κοινού για την Επιτροπή, η Γενική ιεύθυνση Έρευνας και το Κοινό Κέντρο Ερευνών (µέσω του Ινστιτούτου Τεχνολογικών Προβλέψεων IPTS). Το Ινστιτούτο Τεχνολογικών Προβλέψεων του ΚΚΕρ, λόγω του ανεξάρτητου χαρακτήρα και της ευελιξίας του και χάρη στα δίκτυα που διαθέτει στα κράτη µέλη, θα προσφέρει µια θεσµική πλατφόρµα για την υλοποίηση του ERAWATCH. Θα κατοχυρώσει επίσης τη συνοχή που χρειάζεται ένα έργο όπως το ERAWATCH, το οποίο φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα εργαλείο υποστήριξης της ερευνητικής πολιτικής µε µακροπρόθεσµη προοπτική. Το ERAWATCH θα υλοποιηθεί µε τη συνδροµή ενός δικτύου εθνικών εταίρων, επικουρούµενου στο έργο αυτό από οµάδες εµπειρογνωµόνων οριζόµενων ανάλογα µε τις ανάγκες κάλυψης συγκεκριµένων ζητηµάτων. Ο CORDIS θα αναπτύξει και θα φιλοξενήσει το κεντρικό σηµείο πρόσβασης, γύρω από το οποίο θα αναπτυχθεί ο κεντρικός κόµβος προστιθέµενης αξίας. Μια συµβουλευτική οµάδα περιορισµένης 22

σύνθεσης θα λειτουργεί ως διεπαφή µε την κοινότητα των χρηστών, ούτως ώστε να διασφαλισθεί ότι η υπηρεσία υπαγορεύεται από τις ανάγκες των χρηστών και ότι τα παραδοτέα ανταποκρίνονται στις ανάγκες αυτές. 11.3.2 Συντονισµός σε ευρωπαϊκό επίπεδο 11.3.2.1 ραστηριότητες επιστηµονικής και τεχνολογικής συνεργασίας στο πλαίσιο του COST Το COST αποτελεί ένα µακροχρόνιο ανιόντα µηχανισµό ο οποίος διευκολύνει τον συντονισµό και τις ανταλλαγές µεταξύ επιστηµόνων και ερευνητικών οµάδων χρηµατοδοτούµενων από εθνικούς πόρους σε πολλά και ποικίλα ερευνητικά πεδία. Για να εξακολουθήσει το COST να πληροί τον διακυβερνητικό του ρόλο και να συµβάλλει µε οικονοµικά αποδοτικό τρόπο στον συντονισµό της έρευνας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, οι όροι διαχείρισής του πρέπει να προσαρµοσθούν στο νέο πλαίσιο. Το εκέµβριο του 2002, οι χώρες µέλη του COST όρισαν το Ευρωπαϊκό Ίδρυµα Επιστηµών (ESF) ως τον φορέα εφαρµογής του COST, στον οποίο θα χορηγηθεί χρηµατοδοτική στήριξη βάσει του παρόντος προγράµµατος. Θα επιδιωχθεί επίσης ενίσχυση του συντονισµού µεταξύ των δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Ιδρύµατος Επιστηµών, του COST και του προγράµµατος πλαισίου, στα πεδία κοινού ενδιαφέροντος. 11.3.2.2 Ενίσχυση του συντονισµού µε το EUREKA Το ειδικό πρόγραµµα θα υποστηρίξει δραστηριότητες συντονισµού που αποβλέπουν σε αύξηση της συνέργιας και της συµπληρωµατικότητας µεταξύ του EUREKA και του προγράµµατος πλαισίου στα πεδία κοινού ενδιαφέροντος. Η Κοινότητα είναι µέλος του EUREKA. Προβλέπονται οι ακόλουθες δραστηριότητες: ανάπτυξη και ενίσχυση των συνεργιών µεταξύ του προγράµµατος πλαισίου και του EUREKA µε σκοπό την υλοποίηση, κατά τρόπο συµπληρωµατικό, έργων µεγάλης κλίµακας που θα καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο της έρευνας και της καινοτοµίας. Οι σχετικές δραστηριότητες µπορεί να υλοποιηθούν µε τη σύµπραξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων συσπείρωση των δικτύων πληροφόρησης και αρωγής για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτοµίας των ΜΜΕ (µεταφορά τεχνολογίας, πρόσβαση σε χρηµατοδότηση, πνευµατική ιδιοκτησία). Μπορεί να διοργανωθούν κάποιες κοινές δράσεις/εκδηλώσεις µε σκοπό την αµοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών, την ενθάρρυνση της υποβολής προτάσεων έργων ("συναντήσεις δυνητικών εταίρων"), και την υποστήριξη του έργου των κοινών τεχνικών οµάδων. 23