ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Εκτίμηση χημικής ς των υπόγειων υδατικών συστημάτων Με την Υπουργική Απόφαση 1811/2011 (ΦΕΚ 3322 Β /2011) καθορίζονται οι ανώτερες αποδεκτές για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων, ομάδων ή δεικτών ρύπανσης στα υπόγεια ύδατα που ενδέχεται να απαντούν στη φύση ή/και να είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, σε εφαρμογή της παραγράφου 2 του Άρθρου 3 της υπ. αριθ. 39626/2208/Ε130/2009 Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β 2075) με στόχο την αξιολόγηση της χημικής ς των συστημάτων υπόγειων υδάτων, σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 4, παράγραφος 2, της ανωτέρω Απόφασης. Στα συστήματα υπογείων υδάτων εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο οι ανώτερες αποδεκτές που ορίζονται στο Παράρτημα του Άρθρου 7 (Μέρη Α και Β) της Απόφασης 1811/2011. Οι αυτές αναφέρονται σε επιτρεπτές συγκεντρώσεις και δεν αφορούν χημικές επιβαρύνεις που οφείλονται σε αυξημένες φυσικές λόγω γεωλογικών αιτιών. Πίνακας 1. Ποιοτικά πρότυπα υπόγειων υδάτων σύμφωνα με το Παράρτημα I της KYA 39626/2208/Ε130/2009 (Β 2075) A/A Ρύπος Ποιοτικό πρότυπο (1) Νιτρικά Άλατα 50 mg/l (2) Δραστικές ουσίες φυτοφαρμάκων (συμπεριλαμβάνονται αντίστοιχοι μεταβολίτες, προϊόντα αποικοδόμησης και αντιδράσεων) (1) 0,1 μg/l 0,5 μg/l (συνολικό (2) ) (1) Ως «φυτοφάρμακα», νοούνται τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και τα βιοκτόνα, όπως ορίζονται αντίστοιχα στις σχετικές διατάξεις της κείμενης εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. (2) Ως «συνολικό», νοείται το άθροισμα όλων των επιμέρους φυτοφαρμάκων που ανιχνεύονται και προσδιορίζονται ποσοτικά κατά τη διαδικασία παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων σχετικών προϊόντων μεταβολισμού, προϊόντων αποδόμησης και προϊόντων αντίδρασης. Πίνακας 2. Ανώτερες αποδεκτές και δείκτες ρύπανσης, σύμφωνα με το Άρθρο 3 της Απόφασης 1811/2011, για τις ακόλουθες ουσίες που ενδέχεται να απαντούν στη φύση ή/και να είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (Μέρος Β, ΥΑ 1811/2011) A/A Παράμετρος Ανώτερη αποδεκτή τιμή (1) ph 6,50-9,50 (2) Aγωγιμότητα 2500μS/cm (3) Αρσενικό 10 μg/l (4) Κάδμιο 5 μg/l (5) Μόλυβδος 25 μg/l (6) Υδράργυρος 1,0 μg/l (7) Νικέλιο 20 μg/l (8) Ολικό χρώμιο 50 μg/l (9) Αργίλιο 200 μg/l (10) Αμμώνιο 0,50 mg/l (11) Νιτρώδη 0,50 mg/l (12) Χλωριούχα ιόντα 250 mg/l 1
A/A Παράμετρος Ανώτερη αποδεκτή τιμή (13) Θειικά ιόντα 250 mg/l (14) Άθροισμα Τριχλωροαιθυλένιου και Τετραχλωροαιθυλένιου 10 μg/l Οι των παραπάνω πινάκων αφορούν εσωτερικά υπόγεια υδάτινα σώματα στα οποία δεν εντοπίζεται επηρεασμός από ιδιαίτερες γεωλογικές ή υδρογεωλογικές συνθήκες που θα μπορούσαν να εμπλουτίσουν τα νερά σε συγκεντρώσεις συγκεκριμένων ιόντων (π.χ. γειτνίαση με αποθέσεις γυψούχων οριζόντων, υδραυλική επικοινωνία με τη θάλασσα, κ.λπ.). Οι κυριότερες πηγές ρύπανσης των υπογείων υδάτων του διαμερίσματος Ηπείρου προέρχονται από τις εντατικές καλλιέργειες που πραγματοποιούνται στις πεδινές εκτάσεις του διαμερίσματος, τις αστικές και βιομηχανικές δραστηριότητες, σε αβαθείς υδροφορίες από τα επιφανειακά νερά τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις είναι αποδέκτες αστικών αποβλήτων και τους χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (στο εξής θα αναφέρονται ΧΑΔΑ). Εκτίμηση ποσοτικής ς των υπόγειων υδατικών συστημάτων Η αξιολόγηση της ποσοτικής ς στηρίζεται στη μελέτη της κύμανσης της υπόγειας και ειδικότερα στην εκτίμηση-καταγραφή των υπερετήσιων τάσεων που καταγράφονται. Με βάση την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (ΟΠΝ), η αξιολόγηση των τάσεων που διαμορφώνονται στην κύμανση της υπόγειας ενός ΥΥΣ, πρέπει να πραγματοποιείται με παράλληλη μελέτη της κύμανσης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας, η, και, των χλωριόντων (Cl-), σε περιπτώσεις παράκτιων ή γειτνιαζόντων με τη θάλασσα υδατικών συστημάτων (όπου ενέχει ο κίνδυνος της θαλάσσιας διείσδυσης λόγω διατάραξης της υδροδυναμικής ισορροπίας και τελικά υποβάθμισης της χημικής ς του θιγόμενου ΥΥΣ). Οι πιέσεις που δέχονται τα υπόγεια υδατικά συστήματα της λεκάνης, από την άντληση των αποθεμάτων τους για την κάλυψη των αναγκών της περιοχής σε νερό, αποτελούν τον κύριο λόγο επιδείνωσης της ποσοτικής τους ς, ενώ συχνά η απόληψη αυτή επιτείνει ή και αποτελεί σε κάποιες περιπτώσεις το γενεσιουργό αίτιο υποβάθμισης και της ποιοτικής τους ς. Οι πιέσεις, λόγω απολήψεων, είναι σημαντικές και λόγω της επίδρασης, μέσω της μείωσης των διακινούμενων υπογείως ποσοτήτων νερού, στη μειωμένη διάλυση και διασπορά των, όπως επίσης και στην επέκταση της υφαλμύρινσης και στη σχέση του υπόγειου συστήματος με, κατά κύριο λόγο, τα συνδεόμενα επιφανειακά υδατικά συστήματα (μείωση των εκφορτίσεων και κατά συνέπεια ενδεχόμενος περιορισμός των βιοτικών λειτουργιών των εξαρτώμενων οικοσυστημάτων). Η στάθμη του υπόγειου νερού και οι παροχές των πηγών στα καρστικά συστήματα αποτελούν παραμέτρους παρακολούθησης της ποσοτικής ς των υπογείων συστημάτων. Η στάθμη μεταβάλλεται σύμφωνα με τη διακύμανση των εισροών (ρυθμιστικά αποθέματα) και εκροών (αντλήσεις φυσικές εκφορτίσεις-πλευρικές μεταγγίσεις). Τα στοιχεία που συλλέγονται ανά υπόγειο υδατικό σύστημα και επεξεργάζονται είναι : αντλούμενη ποσότητα νερού ετησίως για κάθε χρήση (π.χ. ύδρευση, άρδευση, βιομηχανία) κατανομή και πυκνότητα θέσεων υδροληψίας σύνδεση με τα υπόγεια υδατικά συστήματα συλλογή μετρήσεων και παροχών πηγών των υπόγειων υδροφορέων, σύνταξη διαγραμμάτων μεταβολής και παροχών με το χρόνο σύνταξη ισοζυγίων ανά υπόγειο υδατικό σύστημα 2
σύγκριση των μέσων ετήσιων ρυθμιστικών αποθεμάτων με τις μέσες ετήσιες αντλήσεις και φυσικές εκφορτίσεις ή πλευρικές μεταγγίσεις. Στη συνέχεια δίνονται σε Πίνακες ανά λεκάνη απορροής ποταμού η προσδιορισμένη χημική και ποσοτική των υπογείων υδατικών συστημάτων όπου δίνονται επίσης οι τάσεις και μαζί με τις αυξημένες φυσικού και τις τοπικές. 3
χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Αώου 1 GR0500100 Τύμφης Αώου (GR11) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι SO4=1010mg/l 2 3 υδροφοριών Σαραντάπορου- Αώου υδροφοριών Σμόλικα- Μαυροβουνίου Αώου (GR11) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Cl=460mg/l Fe Αώου (GR11) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι 1 GR050Α060 2 GR050Α070 3 GR0500080 Μουργκάνας Φιλιατών- Ηγουμενίτσας Μέσου Ρου Καλαμά χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Καλαμά Καλαμά (GR12) Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή Όχι Καλαμά (GR12) Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή Τοπική Καλαμά (GR12) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Cl=1000mg/l, SO4=420mg/l 4 GR0500110 Κληματιάς Καλαμά (GR12) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι SO4=935mg/l Fe, Mn 5 GR0500120 Κασιδιάρη Καλαμά (GR12) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι SO4=295mg/l Fe, Mn 6 GR0500180 7 GR050A190 Μιτσικελίου-Βελλά Πωγώνιανης Καλαμά (GR12) Περαιτέρω Καλή Ναι Καλή Όχι Fe, Mn Καλαμά (GR12) Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή Όχι SO4=900mg/l 4
8 9 GR0500210 υδροφοριών π.καλαμά Κουρέντων Καλαμά (GR12) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Fe, Mn Καλαμά (GR12) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι 1 GR0500090 Σουλίου- Παραμυθιάς χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Αχέροντα Αχέροντος (GR13) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι SO4=960mg/l Fe, Mn, Pb 2 GR0500130 Κορώνης Αχέροντος (GR13) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι 3 GR0500140 Χερσονήσου Πρέβεζας Αχέροντος (GR13) Περαιτέρω Κακή Ναι Κακή (NO3: 5 118, ΝΗ4: 0,03-3,4 mg/l) Cl=970mg/l, SO4=260mg/l 4 GR0500170 Πάργας Αχέροντος (GR13) Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή - Cl=900mg/l Fe, Mn, Pb 5 GR0500260 υδροφοριών άνω ρου Αχέροντοςρέματος Αρέθουα Αχέροντος (GR13) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Τοπική Fe, Mn 5
1 GR0500240 υδροφοριών π.αράχθου χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Αράχθου Αράχθου (GR14) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Fe, Mn χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Λούρου 1 GR0500150 Λούρου Λούρου (GR46) Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή Τοπική Cl=390mg/l, SO4=370mg/l Fe, Mn, Pb 2 GR0500160 Άρτας Λούρου (GR46) Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή Τοπική Fe, Mn, Pb 3 GR0500250 Ζαλόγγου Λούρου (GR46) Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Fe χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Κέρκυρας - Παξών 1 2 ασβεστολίθων Ν.Κέρκυρας Τριαδικών λατυποπαγών Ν. Κέρκυρας Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή Τοπική Cl=1000mg/l, SO4=640mg/l Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι SO4=770mg/l 6
3 κοκκωδών υδροφοριών Ν. Κέρκυρας 4 GR0500040 Ν.Παξών 5 GR0500050 Ν.Οθωνών Περαιτέρω Καλή Όχι Καλή Τοπική SO4=1000mg/l Αρχικός Καλή Όχι Καλή - Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Cl=3350mg/l, SO4=470mg/l Cl=2500mg/l, SO4=510mg/l 7
1η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΥΔ ΗΠΕΙΡΟΥ (EL05) υπογείων υδατικών συστημάτων Υπόμνημα Ποτάμια Υδάτινα Σώματα Λιμναία Υδάτινα Σώματα ΛΑΠ Περιοχή Λεκανών Απορροής Ποταμών GR05 Όριο λοιπών ΠΛΑΠ GR11 ΛΑΠ Αώου Κατάσταση ΥΥΣ Καλή GR11 ΛΑΠ Αώου Κακή GR0500100 GR050A190 GR0500050 Πηγών Αώου GR0500120 GR050A060 GR0500180 GR12 ΛΑΠ Καλαμά GR0500110 Λίμνη Παμβώτιδα GR0500080 GR0500210 GR050A070 GR13 ΛΑΠ Αχέροντος Κωδικός ΥΥΣ GR0500040 GR0500050 GR050A060 GR050A070 GR0500080 GR0500090 GR0500100 GR0500110 GR0500120 GR0500130 GR0500140 GR0500151 GR0500152 GR0500153 GR0500160 GR0500170 GR0500180 GR050A190 GR0500210 GR0500240 GR0500250 GR0500260 Ονομασία ΥΥΣ ασβεστολίθων Ν.Κέρκυρας Τριαδικών λατυποπαγών Ν. Κέρκυρας κοκκωδών υδροφοριών Ν. Κέρκυρας Ν.Παξών Ν.Οθωνών Μουργκάνας Φιλιατών-Ηγουμενίτσας μέσου ρου Καλαμά Σουλίου-Παραμυθιάς Τύμφης Κληματιάς Κασιδιάρη Κορώνης Χερσονήσου Πρέβεζας Λούρου Λούρου Λούρου Άρτας Πάργας Μιτσικελίου-Βελλά Πωγώνιανης υδροφοριών π.καλαμά Κουρέντων υδροφοριών Σαραντάπορου-Αώου υδροφοριών Σμόλικα-Μαυροβουνίου υδροφοριών π.άραχθου Ζαλόγγου υδροφοριών άνω ρου Αχέροντος-ρέματος Αρέθουα GR0500170 GR0500090 GR0500260 GR0500151 GR0500240 GR14 ΛΑΠ Αράχθου GR0500130 GR34 ΛΑΠ Κέρκυρας - Παξών GR46 ΛΑΠ Λούρου Που ρναρίου GR0500040 GR0500152 Που ρναρίου II GR0500250 GR0500140 8 GR0500160 GR0500153
1η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΥΔ ΗΠΕΙΡΟΥ (EL05) υπογείων υδατικών συστημάτων Υπόμνημα Ποτάμια Υδάτινα Σώματα Λιμναία Υδάτινα Σώματα ΛΑΠ Περιοχή Λεκανών Απορροής Ποταμών GR05 Όριο λοιπών ΠΛΑΠ GR11 ΛΑΠ Αώου Κατάσταση ΥΥΣ Καλή Κακή GR050A190 GR0500100 GR11 ΛΑΠ Αώου GR0500050 Πηγών Αώου GR0500120 GR050A060 GR0500180 GR12 ΛΑΠ Καλαμά GR0500110 GR0500080 GR0500210 Λίμνη Παμβώτιδα GR050A070 GR13 ΛΑΠ Αχέροντος Κωδικός ΥΥΣ GR0500040 GR0500050 GR050A060 GR050A070 GR0500080 GR0500090 GR0500100 GR0500110 GR0500120 GR0500130 GR0500140 GR0500151 GR0500152 GR0500153 GR0500160 GR0500170 GR0500180 GR050A190 GR0500210 GR0500240 GR0500250 GR0500260 Ονομασία ΥΥΣ ασβεστολίθων Ν.Κέρκυρας Τριαδικών λατυποπαγών Ν. Κέρκυρας κοκκωδών υδροφοριών Ν. Κέρκυρας Ν.Παξών Ν.Οθωνών Μουργκάνας Φιλιατών-Ηγουμενίτσας μέσου ρου Καλαμά Σουλίου-Παραμυθιάς Τύμφης Κληματιάς Κασιδιάρη Κορώνης Χερσονήσου Πρέβεζας Λούρου Λούρου Λούρου Άρτας Πάργας Μιτσικελίου-Βελλά Πωγώνιανης υδροφοριών π.καλαμά Κουρέντων υδροφοριών Σαραντάπορου-Αώου υδροφοριών Σμόλικα-Μαυροβουνίου υδροφοριών π.άραχθου Ζαλόγγου υδροφοριών άνω ρου Αχέροντος-ρέματος Αρέθουα GR0500170 GR34 ΛΑΠ Κέρκυρας - Παξών GR0500151 GR0500090 GR0500130 GR0500260 GR0500240 GR14 ΛΑΠ Αράχθου GR46 ΛΑΠ Λούρου Που ρναρίου GR0500040 GR0500152 Που ρναρίου II GR0500250 GR0500153 GR0500140 9 GR0500160