ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΣΤΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΗΣΙΟΥ- ΜΕΛΕΤΗ PERSEAS Ι. Κυριαζής, Ι. Ιωαννίδης, Χ. Δημοσθενόπουλος, Χ. Καπέλιος, Κ. Σγούρος, Ε. Χατζηαγγελάκη, Σ. Λιάτης Επιστημονική Ομάδα Μελέτης PERSEAS, Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η τήρηση της Μεσογειακής διατροφής έχει δειχθεί ότι ελαττώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ανεξάρτητα από την επίδραση δημογραφικών, κοινωνικο-οικονομικών, και κλινικών παραμέτρων. Ακόμη και άτομα με ανθυγιεινό τρόπο ζωής (καπνιστές, παχύσαρκοι, άτομα με απουσία άσκησης) φαίνεται να προστατεύονται μερικώς από καρδιαγγειακά συμβάματα μέσω της στενότερης προσήλωσης στη Μεσογειακή διατροφή. Panagiotakos DB, et al. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2015;25:327-35. Η ευεργετική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα είναι επίσης διαχρονικά αναγνωρισμένη. Li J, et al. Curr Opin Cardiol. 2013;28:575-83
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα τελευταία χρόνια πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει την άμεση συσχέτιση των διατροφικών και λοιπών υγιεινο-διαιτητικών συνηθειών με την επίπτωση της αθηρωμάτωσης και την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Η ερευνητική ομάδα της Επιστημονικής Εταιρείας για τη μελέτη των παραγόντων κινδύνου για αγγειακά Νοσήματα (EMΠΑΚΑΝ) πραγματοποίησε τη μελέτη ΠΕΡΣΕΑΣ που είναι μία προοπτική αξιολόγηση παραγόντων αγγειακού κινδύνου στο γενικό πληθυσμό της Ελαφονήσου Λακωνίας.
Η καταγραφή των διατροφικών συνηθειών των κατοίκων της Ελαφονήσου Λακωνίας, ενός κλειστού, παραδοσιακά αγροτικού πληθυσμού του ελλαδικού χώρου, καθώς και η ανάδειξη συσχετίσεων μεταξύ των συνηθειών αυτών και α) των σωματομετρικών χαρακτηριστικών, β) των λοιπών συνηθειών ζωής και γ) της παρουσίας καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Μέθοδος Διανεμήθηκαν και μελετήθηκαν οι απαντήσεις σε σταθμισμένα ερωτηματολόγια κλειστού τύπου για α) τα βασικά δημογραφικά χαρακτηριστικά, β) τις διατροφικές συνήθειες, γ) τον τρόπο ζωής και δ) την παρουσία καρδιαγγειακών νοσημάτων κατά το χρονικό διάστημα 2012-2014 (συνεχίστηκε μέχρι το 2016).
Μέθοδος Επιπλέον, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε λιπομέτρηση, μέτρηση δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και περιφέρειας μέσης, καθώς και σε λιπιδαιμικό και γλυκαιμικό προφίλ αίματος. Τέλος, υπολογίστηκε ένα σταθμισμένο διατροφικό σκορ, που λαμβάνει τιμές από 0 (καθόλου υγιεινή διατροφή) έως 11 (πολύ υγιεινή).
Δημιουργήθηκε ένας δείκτης υγιεινών συνηθειών ( που περιλάμβανε βαθμολογίες διατροφικής αξιολόγησης (κακές (0-3), μέτριες (4-7), καλές (8-11) για τις διατροφικές συνήθειες), τη σωματική δραστηριότητα και το κάπνισμα. Η διερεύνηση των αλλαγών ανάμεσα στην αρχική και στις τελικές μετρήσεις βασίστηκαν σε paired t-test ή στην επί Wilcoxon Signed Rank δοκιμή αθροίσματος.
Αποτελέσματα Πληθυσμός της μελέτης 612 άτομα (77,8% του συνόλου των μόνιμων ενήλικων κατοίκων του νησιού): * ** - 598 (97,7%) έδωσαν απαντήσεις στα ερωτηματολόγια - 601 (98,2%) δέχτηκαν να υποβληθούν σε αιμοληψία - 292 (47,7%) ήταν άνδρες (Ν=8) (Ν=8) - 164 (27%) είχαν ηλικία >65 ετών με μέση ηλικία τα : 49.3 ± 9.7 έτη
Πίνακας 1: Ρυθμός συμμετοχής στη μελέτη Συχνότητα Ποσοστό (%) 2012 2013 2014 73 28.27 119 19.44 108 17.65 59 9.64 59 9.64 57 9.31 37 6.05 612 100
Αποτελέσματα Δημητριακά ολικής αλέσεως Περισσότερο από τα ¾ του πληθυσμού κατανάλωνε δημητριακά ολικής αλέσεως λιγότερο από 3 φορές την εβδομάδα
Αποτελέσματα Φρούτα και χυμοί Μόνο το 1/3 του πληθυσμού κατανάλωνε φρούτα και χυμούς σε καθημερινή βάση
Αποτελέσματα Λαχανικά και σαλάτες Μόνο το 1/3 του πληθυσμού κατανάλωνε λαχανικά και σαλάτες σε καθημερινή βάση
Αποτελέσματα Ψάρια Σχεδόν οι μισοί συμμετέχοντες κατανάλωναν ψάρια τουλάχιστον 4 φορές τη βδομάδα
Το 50% του πληθυσμού κατανάλωνε πατάτες, πουλερικά και κόκκινο κρέας 1-2 φορές εβδομαδιαίως Αποτελέσματα Το 70% του πληθυσμού κατανάλωνε όσπρια 1-2 φορές εβδομαδιαίως Το 60% του πληθυσμού κατανάλωνε γαλακτοκομικά <3 φορές εβδομαδιαίως Το 40% του πληθυσμού κατανάλωνε γλυκά > 3 φορές εβδομαδιαίως Το 96,2% του πληθυσμού κατανάλωνε ελαιόλαδο καθημερινά
Αποτελέσματα Σε ότι αφορά στα φρούτα και στα λαχανικά, το 42,8% και 35,9% των συμμετεχόντων κατανάλωνε φρούτα και λαχανικά έως 3 φορές την εβδομάδα. Διακόσια εβδομήντα επτά άτομα (46.2%) κατανάλωναν αλκοόλ, με σαφή προτίμηση στο κρασί (41.9%).
Αποτελέσματα Η μέση τιμή του διατροφικού σκορ, ήταν 5,8 ± 1,8 (διάμεση τιμή 6) Με βάση τις τιμές του διατροφικού σκορ οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε 3 ομάδες i) Ομάδα Α: υψηλής ποιότητας διατροφικές συνήθειες (σκορ 8-11, Ν=98) ii) Ομάδα B: μέτριας ποιότητας διατροφικές συνήθειες (σκορ 4-7, Ν=414) iii) Ομάδα Γ: χαμηλής ποιότητας διατροφικές συνήθειες (σκορ 0-3, Ν=61) Ι Οι συμμετέχοντες με τις υψηλές τιμές διατροφικού σκορ (8-11, Ν=98) ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία (Ρ=0,001) και σε υψηλότερο ποσοστό άνδρες σε σχέση με τα άτομα με τις μέτριες (4-7, Ν=414) και χαμηλές τιμές διατροφικού σκορ ( 3, Ν=61).
Αποτελέσματα Το 28,7% των ατόμων δεν ανέφερε καθόλου σωματική δραστηριότητα, εν αντιθέσει με το 48,6% που ανέφερε κάποια δραστηριότητα σε καθημερινή βάση. Τέλος, τα άτομα με καλές και μέτριες διατροφικές συνήθειες ασκούνταν σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από τα άτομα με κακές συνήθειες (Ρ=0,047).
Συμπεράσματα Οι διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Ελαφονήσου μπορούν να χαρακτηριστούν ως μέτριες, παρά την καθημερινή κατανάλωση ελαιόλαδου. Οι συνήθειες αυτές φαίνεται να σχετίζονται θετικά με το γυναικείο φύλο, τη λελογισμένη κατανάλωση αλκοόλ και τη φυσική δραστηριότητα Οι διατροφικές συνήθειες βελτιώνονται με την αύξηση της ηλικίας και από την παρουσία στεφανιαίας νόσου