Κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικού λογισμικού Με βάση τις υποκείμενες θεωρίες μάθησης Κατερίνα Χατζηφωτεινού Επιμορφώτρια Β Επιπέδου Με βάση τις τεχνολογίες ανάπτυξης Με βάση τη χρήση τους
Με βάση υποκείμενες θεωρίες μάθησης διδακτικές πρακτικές Α. Καθοδηγούμενης διδασκαλίας tutorials drill and practice (συμπεριφορικές και γνωστικές θεωρίες ) (π.χ. Ανακαλύπτω τις μηχανές) Καθοδηγούμενης ανακάλυψης και διερεύνησης (κονστρουκτιβιστικές θεωρίες) (π.χ. The Geometer s Sketchpad) Έκφρασης, επικοινωνίας, συνεργασίας, δημιουργίας (κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες) (π.χ. Wikis)
Β. Με βάση τις τεχνολογίες ανάπτυξης Λογισμικά στα οποία το πληροφορικό σύστημα λειτουργεί ως «δάσκαλος». Λογισμικά στα οποία το πληροφορικό σύστημα λειτουργεί ως «μαθητής». Λογισμικά στα οποία το πληροφορικό σύστημα λειτουργεί ως «συνεργάτης» του μαθητή ή ως εργαλείο μάθησης.
Β. Ανοιχτό και κλειστό λογισμικό Τα περισσότερα «κλειστά» μαθησιακά περιβάλλοντα επιτρέπουν στο μαθητή να εισάγει δεδομένα. Στη διαδικασία αυτή όμως η αντίδραση του συστήματος είναι προκαθορισμένη (π.χ. λογισμικά παρουσίασης και εξάσκησης). Η έμφαση δίνεται στον εκπαιδευτικό (που υποκαθίσταται από το λογισμικό) και έχει όλα τα χαρακτηριστικά της δασκαλοκεντρικής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αντίθετα, στα «ανοικτά» μαθησιακά περιβάλλοντα, η έμφαση πλέον βρίσκεται στο μαθητή και στις δραστηριότητες που μπορεί να αναπτύξει στο πλαίσιο του περιβάλλοντος.
Γ. 1. Λογισμικά και περιβάλλοντα που λειτουργούν ως απλές πηγές πληροφόρησης Διαδίκτυο «εγκυκλοπαίδειες», λεξικά, ευρετήρια, κλπ. Βάσεις δεδομένων Ψηφιακές βιβλιοθήκες Θεματικοί ιστόχωροι
Γ. Λογισμικά για διδασκαλία (tutorials) Δεν έχουν αποκλειστικά σχολική χρήση π.χ. tutorials για web development http://www.w3schools.com/
Γ. Λογισμικά Drill and Practice Τα πιο δημοφιλή και διαδεδομένα Η πλειονότητα των εμπορικών εκπαιδευτικών τίτλων Μultiple choice Διδασκαλία «καθοδηγούμενη» από το σύστημα π.χ. Γεωλογία Γεωγραφία Α & Β Γυμνασίου
Γ. Περιβάλλοντα διαχείρισης πολυμεσικού υλικού και δημιουργίας απλών εφαρμογών παρουσίασης Power Point Impress (OpenOffice)
Γ. Περιβάλλοντα προσομοίωσης Επιτρέπουν ανάπτυξη στρατηγικών επίλυσης προβλήματος και υποστηρίζουν διερευνητικές δραστηριότητες. (π.χ. Γαία ΙΙ)
Γ. Εργαλεία γενικής χρήσης Εφαρμογές γραφείου Λογισμικά για εννοιολογικούς χάρτες π.χ. CmapTools, Inspiration
Προγράμματα δημιουργικότητας και φαντασίας Δημιουργικότητα παιδιών ή ενηλίκων Γραπτός λόγος (αφήγηση, ποίηση, ) Καλλιτεχνική δημιουργία (ζωγραφική, μουσική, βίντεο, ) KidPix Hyperstudio Microworlds Pro Γ.
Γ. Ανοικτοί μικρόκοσμοι Δυναμική Γεωμετρία (Cabri, Sketchpad) Άλγεβρα (FunctionProbe) Φυσικής (Interactive Physics) Μοντελοποίησης (Modellus) Logo
Γ. Περιβάλλοντα επικοινωνίας Λογισμικά επικοινωνίας και πρόσβασης σε κατανεμημένους ψηφιακούς πόρους Blogs, Wikis, Forums
Γ. Περιβάλλοντα ανάπτυξης εφαρμογών π.χ. Γλώσσες προγραμματισμού ή για πολυμεσικές εφαρμογές: Multimedia Builder ή για δημιουργία ασκήσεων: Hot Potatoes
Λογισμικά MicroWorlds Pro StarLogo Scratch CmapTools Lego Mindstorms Kodu Gamemaker Hot Potatoes Object Karel RoboMind Yenka Πληροφορική Α Β Γ Γυμνασίου (http://www.pischools.gr/software/gymnasio/pliroforiki/)
Άσκηση 1 Εργαστείτε ανά ομάδες Κατατάξτε τα παραπάνω λογισμικά με βάση τα τρία είδη κατηγοριοποίησης που αναφέραμε. Χρόνος: 20
Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισμικού ποσοτική ποιοτική μεικτή
Ποσοτική ή παραδοσιακή αξιολόγηση Επιδιώκεται η εκτίμηση του βαθμού πραγματοποίησης των στόχων. Κυρίαρχη προσέγγιση είναι η ποσοτική. (μπορούμε να πάρουμε μετρήσιμα, αντικειμενικά αποτελέσματα). Εργαλεία: Βαθμολόγιο - ερωτηματολόγιο.
Ποιοτική ή διευκρινιστική αξιολόγηση Προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τις αιτίες των φαινομένων δίνοντας μεγάλη σημασία και στο ρόλο του φύλου, της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης, της κουλτούρας και των ατομικών διαφορών. Εργαλεία: διάλογος, συνέντευξη ή συμμετοχική παρατήρηση ποιοτική προσέγγιση. Δεν γίνεται στατιστική επεξεργασία του ερευνητικού υλικού. τα συμπεράσματα δεν είναι απόλυτα αντικειμενικά
Συνδυασμένη ή μεικτή αξιολόγηση Γίνονται και ποσοτικές και ποιοτικές έρευνες Χρησιμοποιούνται επιλεκτικά, στοιχεία και από τις δύο προηγούμενες στρατηγικές Έτσι το αντικείμενο προσεγγίζεται με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πληρότητα
Άξονες και κριτήρια αξιολόγησης ΕΛ Κινητοποίηση μαθητή Τεχνικά χαρακτηριστικά και λειτουργία Επιστημονική αρτιότητα Παρέχει αξιολόγηση / ανατροφοδότηση; Παροχή πρόσθετου υλικού Ευκολία στη χρήση Εμφάνιση και αισθητική Βαθμός αυτενέργειας Αποτελεσματικότητα Προσαρμοστικότητα Συμβατότητα με το αναλυτικό πρόγραμμα Κόστος
Ερώτηση: Ποια από τα παρακάτω θεωρείτε πιο σημαντικά; Κινητοποίηση μαθητή Τεχνικά χαρακτηριστικά και λειτουργία Επιστημονική αρτιότητα Παρέχει αξιολόγηση / ανατροφοδότηση; Παροχή πρόσθετου υλικού Ευκολία στη χρήση Εμφάνιση και αισθητική Βαθμός αυτενέργειας Αποτελεσματικότητα Προσαρμοστικότητα Συμβατότητα με το αναλυτικό πρόγραμμα Κόστος
Μέσα συλλογής δεδομένων ερωτηματολόγιο συνέντευξη παρατήρηση αυτοματοποιημένη μέτρηση ψυχομετρικό τεστ κριτική μελέτη πεδίου
Μέσα συλλογής δεδομένων: ερωτηματολόγιο Οι ερωτήσεις πρέπει να είναι σχετικές με τους στόχους και τα κριτήρια της αξιολόγησης Η σύνταξή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Σημεία προσοχής: η πληρότητα, η ευκρίνεια κλπ. Αποτελεί το προσφιλέστερο μέσο, κυρίως ποσοτικής αξιολόγησης
Είδη ερωτήσεων Ανοικτού τύπου: Ελεύθερη απάντηση από τον ερωτώμενο Προσφέρεται για διαμορφωτική αξιολόγηση Ποιοτικές και χρήσιμες απαντήσεις ( όταν δίνονται) Πρόβλημα στην κατηγοριοποίηση των απαντήσεων Κλειστού τύπου: Δομημένη απάντηση Προσφέρεται για στατιστική ανάλυση Κίνδυνος κατευθυνόμενων απαντήσεων
Μέσα συλλογής δεδομένων: συνέντευξη Οι απαντήσεις μπορεί είτε να καταγράφονται αυτόματα (π.χ. να ηχογραφούνται) είτε ο ερευνητήςαξιολογητής να κρατά σημειώσεις Η συνέντευξη αρχίζει με γενικές και απλές ερωτήσεις και συνεχίζει με πιο εξειδικευμένες Πολύ αποτελεσματική για την καταγραφή των στάσεων και εντυπώσεων απέναντι στο υπό αξιολόγηση προϊόν
Μέσα συλλογής δεδομένων: Παρατήρηση π.χ. παρατηρείται η συμπεριφορά των μαθητών κατά την εκτέλεση μιας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής δραστηριότητας Αποτελέσματα: υποκειμενικά Αυτοματοποιημένη μέτρηση Συλλογή πληροφορίας με αυτόματο τρόπο (π.χ. βιντεοσκόπηση μιας διαδικασίας και εξέτασή της εκ των υστέρων από τον ερευνητή).
Ψυχομετρικό τεστ Συγκρίνεται η απόδοση και η επίδοση των χρηστών πριν και μετά τη χρήση του αξιολογούμενου λογισμικού Κριτική (review) Εμπεριέχει το υποκειμενικό στοιχείο. Μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη αν θέλουμε να συγκρίνουμε παρόμοια πακέτα λογισμικού. Η εγκυρότητα και η ακρίβειά της αμφισβητείται αφού συχνά, χρησιμοποιείται για λόγους εμπορικούς, προκειμένου να προωθηθούν συγκεκριμένα προϊόντα.
Μέσα συλλογής δεδομένων: Μελέτη πεδίου Χρησιμοποιείται ομάδα-στόχος μικρού πλήθους, κάθε μέλος της οποίας δοκιμάζει το λογισμικό ξεχωριστά, σε πραγματικές συνθήκες και παρακολουθείται συστηματικά από τους εκπαιδευτές. Μετά τη χρήση του λογισμικού από την ομάδαστόχο, γίνεται εξέταση των δεξιοτήτων αυτής με βάση καθορισμένες ασκήσεις αξιολόγησης των εκπαιδευτών.
Στατιστικό Δείγμα Τυχαία επιλογή Μέγεθος του δείγματος: Το κάτω όριο για τα περισσότερα στατιστικά κριτήρια είναι ο αριθμός 30
Μέσα συλλογής δεδομένων Ερώτηση Εσείς ποια μέθοδο θα διαλέγατε για να αξιολογήσετε μια εφαρμογή προκειμένου να την εντάξετε στο μάθημά σας; Α. ερωτηματολόγιο Β. συνέντευξη C. παρατήρηση D. ψυχομετρικό τεστ E. μελέτη πεδίου
Άσκηση 2 MicroWorlds Pro StarLogo Scratch CmapTools Lego Mindstorms Kodu Gamemaker Hot Potatoes Object Karel RoboMind Πληροφορική Α Β Γ Γυμνασίου Yenka Εργαστείτε ανά ομάδες Ανοίξτε το φύλλο Excel με τα 12 κριτήρια αξιολόγησης λογισμικών που αναφέραμε Επιλέξτε ένα από τα 4 λογισμικά της ομάδας σας και αξιολογήστε το συμπληρώνοντας το Excel Χρόνος: 15
Άσκηση 3 Εμπλουτίστε το προηγούμενο φύλλο Excel με τουλάχιστον άλλα 10 από τα εξειδικευμένα κριτήρια αξιολόγησης που αναφέρονται στη σελίδα www.childrenssoftware.com/rating.html#inst (επιλέξτε δύο από κάθε κατηγορία που θεωρείτε εσείς πιο σημαντικά) Επαναλάβετε την αξιολόγηση του λογισμικού που επιλέξατε στην Άσκηση 2 αλλά με τα νέα κριτήρια
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!