COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 19.10.2011 COM(2011) 660 τελικό COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS Πιλοτική φάση της πρωτοβουλίας για τα οµόλογα χρηµατοδότησης έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» {SEC(2011) 1237} {SEC(2011) 1239} EL EL

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Οµόλογα για τη χρηµατοδότηση έργων µια ιδέα που ήρθε η ώρα να υλοποιηθεί... 2 1.1. Η πολιτική της ΕΕ για τις υποδοµές: από τις επιχορηγήσεις στα οµόλογα για τη χρηµατοδότηση έργων... 2 1.2. Μεγάλες µελλοντικές επενδυτικές ανάγκες: από πού θα προέλθουν τα χρήµατα;... 3 1.3. Η προστιθέµενη αξία της πρωτοβουλίας για τα οµόλογα χρηµατοδότησης έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»... 5 2. Εφαρµογή των οµολόγων έργων... 6 3. Πως θα πραγµατοποιηθεί η πιλοτική φάση;... 8 3.1. Εφαρµογή µέσω ΕΤΕπ... 8 3.2. Επιλεξιµότητα και παρακολούθηση των έργων... 8 3.3. Τιµολόγηση... 9 3.4. Επιµερισµός των κινδύνων... 10 3.5. Μέγιστες γνωστές δηµοσιονοµικές επιπτώσεις... 11 4. Πώς θα συνδεθεί η πιλοτική φάση µε τη ιευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη»; 11 5. Συµπεράσµατα... 12 EL 1 EL

1. ΟΜΟΛΟΓΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΜΙΑ Ι ΕΑ ΠΟΥ ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΘΕΙ 1.1. Η πολιτική της ΕΕ για τις υποδοµές: από τις επιχορηγήσεις στα οµόλογα για τη χρηµατοδότηση έργων Παρά τη µακρά πολιτική της ΕΕ και τις δαπάνες για επιχορηγήσεις των διευρωπαϊκών δικτύων ( Ε ) στον τοµέα των µεταφορών, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η ολοκλήρωση βασικών έργων υποδοµής έχει καθυστερήσει µε έναν από τους κύριους λόγους να είναι η έλλειψη επενδύσεων. Η έκθεση Monti 2010 «Μια νέα στρατηγική για την ενιαία αγορά» 1 περιγράφει το πρόβληµα ως εξής: «Σηµαντικές δηµόσιες υποδοµές στην Ευρώπη, όπως τα διευρωπαϊκά δίκτυα, είναι διακρατικές, ακατάλληλες για τα επί του παρόντος κατακερµατισµένα εθνικά συστήµατα και η χρηµατοδότησή τους πάσχει από την απουσία αγοράς ρευστοποιήσιµων οµολόγων πολύ µεγάλης διάρκειας, ενώ οι µακροπρόθεσµοι επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταµεία, αδυνατούν να βρουν οµόλογα τα οποία να ταιριάζουν στις επενδυτικές τους ανάγκες». 2 Ως εκ τούτου, µία από τις βασικές αποφάσεις του προτεινόµενου πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου (Π Π) για την περίοδο 2014-2020, το οποίο εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 29 Ιουνίου 2011, ήταν η εκ νέου συνένωση της χορήγησης οικονοµικής ενίσχυσης για τις υποδοµές στον τοµέα των µεταφορών, της ενέργειας και των ΤΠΕ κάτω από ένα κοινό νοµοθετικό πλαίσιο, τη ιευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF) 3 : «Η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει τη σύσταση ιευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», η οποία θα επιταχύνει την ανάπτυξη της υποδοµής που χρειάζεται η ΕΕ. ( ) Η ιευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα χρηµατοδοτεί προκαθορισµένες υποδοµές ενωσιακού ενδιαφέροντος στον τοµέα των µεταφορών, της ενέργειας και των ΤΠΕ, καθώς και υλικές και πληροφοριακές τεχνολογικές υποδοµές, σύµφωνα µε τα κριτήρια της αειφόρου ανάπτυξης». 4 Η Επιτροπή θα διατυπώσει πρόταση για έναν νέο κανονισµό ο οποίος θα θεσπίσει τη ιευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF), η οποία θα χρησιµοποιεί τόσο επιχορηγήσεις όσο και χρηµατοδοτικά µέσα, σε αναγνώριση των αντίστοιχων πλεονεκτηµάτων τους. Τα µέσα θα περιλαµβάνουν τόσο µέσα ιδίων κεφαλαίων όσο και µέσα επιµερισµού των κινδύνων. Η πρωτοβουλία για τα οµόλογα για τη χρηµατοδότηση έργων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» θα αποτελέσει ένα από τα µέσα επιµερισµού των κινδύνων στα οποία µπορεί να βασιστεί η διευκόλυνση, προκειµένου να προσελκύσει ιδιωτικές χρηµατοδοτήσεις για τα έργα. Με άλλα λόγια, από το 2014 και στο εξής, η CEF θα θέσει µακροπρόθεσµα την ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση για τις µεταφορές, την ενέργεια και τις τηλεπικοινωνιακές υποδοµές σε µια σταθερή και συνεκτική βάση. Επιπλέον, τα χρηµατοδοτικά µέσα στο πλαίσιο της ιευκόλυνσης µπορούν να επεκταθούν και σε άλλους τοµείς, όπως οι κοινωνικές υποδοµές, οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας ή ορισµένα διαστηµικά έργα, εφόσον πληρούν τα κατάλληλα οικονοµικά και χρηµατοδοτικά κριτήρια που αναφέρονται στο τµήµα 3. Ωστόσο, τα έργα 1 2 3 4 M. Monti: Μια νέα στρατηγική για την ενιαία αγορά, στην υπηρεσία της οικονοµίας και της κοινωνίας της Ευρώπης, 9.5.2010, σ. 62 Έκθεση Monti σ. 62. COM(2011)662 COM(2011) 500 τελικό EL 2 EL

υποδοµής στην Ευρώπη αντιµετωπίζουν ήδη προβλήµατα χρηµατοδότησης. Οι κρατικές δαπάνες µειώνονται, µε τα επενδυτικά προγράµµατα συχνά να µειώνονται πρώτα και τα µακροπρόθεσµα τραπεζικά δάνεια να παραµένουν σπάνια. Οι όγκοι χρηµατοδότησης των έργων, έπειτα από µια σχετική ανάκαµψη το 2010, µειώθηκαν δραµατικά κατά το πρώτο εξάµηνο του 2011 5. Εποµένως, σε µια χρονική στιγµή όπου τα έργα υποδοµής θα µπορούσαν να συµβάλουν περισσότερο στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανάκαµψης, η χρηµατοδότηση είναι πιο δύσκολη από όσο χρειάζεται 6. Θα είναι επίσης επωφελής για την ευρωπαϊκή οικονοµία στο σύνολό της, λόγω των άµεσων και έµµεσων οφελών των επενδύσεων σε υποδοµές, ενώ υποστηρίζει την επείγουσα µετάβαση προς µια οικονοµία αποδοτικής αξιοποίησης των πόρων και χαµηλών εκποµπών άνθρακα, στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η Επιτροπή προτείνει συνεπώς να ξεκινήσει µια πιλοτική φάση κατά την περίοδο 2012-2013, πάντα στα πλαίσια του τρέχοντος δηµοσιονοµικού πλαισίου. Από την πρόσφατη διαβούλευση 7 προέκυψε ότι οι ενδιαφερόµενοι φορείς παρέχουν ευρεία υποστήριξη για το άνοιγµα των αγορών οµολόγων για τη χρηµατοδότηση των υποδοµών, το συντοµότερο δυνατόν. Επιπλέον, η πιλοτική φάση θα διευκολύνει την εισαγωγή στην αγορά των οµολόγων, υποστηριζόµενων από την ΕΕ, για τη χρηµατοδότηση έργων, τα οποία θα αποτελέσουν νέο τύπο στοιχείου του ενεργητικού και είδος δοκιµής του σχεδιασµού και των παραµέτρων της πρωτοβουλίας, προκειµένου να πραγµατοποιηθούν αλλαγές, εφόσον απαιτείται, πριν από το 2014. 1.2. Μεγάλες µελλοντικές επενδυτικές ανάγκες: από πού θα προέλθουν τα χρήµατα; Η Ευρώπη αντιµετωπίζει µεγαλύτερες ανάγκες επενδύσεων σε έργα υποδοµής από ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν στον τοµέα των µεταφορών, της ενέργειας και των δικτύων ΤΠΕ κατά τη δεκαετία αυτή, ύψους πολλών τρισεκατοµµυρίων ευρώ, για την επίτευξη των πολιτικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και για τη διατήρηση ή την αναβάθµιση των υφιστάµενων υποδοµών. Η Επιτροπή βελτίωσε πρόσφατα τις εκτιµήσεις της ως εξής: Οι στόχοι του ψηφιακού θεµατολογίου για την εξασφάλιση ότι κάθε Ευρωπαίος θα έχει πρόσβαση στις βασικές ευρυζωνικές επικοινωνίες έως το 2013 και σε ταχείες ή υπερταχείες ευρυζωνικές επικοινωνίες έως το 2020 8 εκτιµάται ότι θα απαιτήσουν επενδύσεις ύψους 181 έως 273 δισεκατοµµυρίων ευρώ. Οι εµβληµατικοί στόχοι της Ευρώπης για την αποδοτική αξιοποίηση των πόρων αναµένεται να απαιτήσουν επενδύσεις σε υποδοµές στον τοµέα της ενέργειας και 5 6 7 8 Πηγή: βάση δεδοµένων του Infrastructure Journal (IJ) Η υτική Ευρώπη σηµειώνει µείωση από 33 δισεκατοµµύρια σε 26 δισεκατοµµύρια ευρώ, τα µισά εκ των οποίων αφορούν τις µεταφορές και την ενέργεια (τα στοιχεία του IJ για την Ανατολική Ευρώπη έχουν διαστρεβλωθεί από τη Ρωσία και την Τουρκία, και ως εκ τούτου δεν περιλαµβάνονται). Βλ. επίσης την εκτίµηση επιπτώσεων για την ιευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» και την εκτίµηση επιπτώσεων που συνοδεύει τις νοµοθετικές προτάσεις για το ΕΤΠΑ και το Ταµείο Συνοχής. http://ec.europa.eu/economy_finance/consultation/index_en.htm Ο στόχος για το 2020 αποτελείται από δύο σκέλη: (i) όλοι οι Ευρωπαίοι να έχουν πρόσβαση σε πολύ υψηλότερες ταχύτητες σύνδεσης στο διαδίκτυο άνω των 30 Mbps και (ii) τουλάχιστον το 50% των ευρωπαϊκών νοικοκυριών να έχει σύνδεση στο διαδίκτυο άνω των 100 Mbps. EL 3 EL

των µεταφορών ύψους περίπου 700 δισεκατοµµυρίων ευρώ για τα έργα ύψιστης προτεραιότητας. Τα στοιχεία αυτά δεν συνιστούν χρηµατοδοτικό κενό, αλλά αντιπροσωπεύουν το σύνολο των αναγκών για επενδύσεις, είτε µε δηµόσια ή ιδιωτική χρηµατοδότηση είτε µέσω πολιτικών σε αυτούς τους τοµείς. Ενώ οι κυβερνήσεις της ΕΕ δαπανούν κατά µέσο όρο 1% του ΑΕΠ για επενδύσεις σε υποδοµές 9, ενθαρρύνουν όλο και περισσότερο τον ιδιωτικό τοµέα να χρηµατοδοτεί επενδύσεις σε υποδοµές, είτε σε καθαρά ιδιωτική βάση µέσω ιδιωτικοποιήσεων, µέσω παραχωρήσεων ή, πιο πρόσφατα, µε βάση το µοντέλο των συµπράξεων δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα (Σ ΙΤ). Τα έργα αυτά χρηµατοδοτούνται µε ίδια κεφάλαια και τραπεζικά δάνεια. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της χρηµατοπιστωτικής κρίσης, οι τράπεζες στην ΕΕ αντέδρασαν στις προκλήσεις ρευστότητας και κινδύνων µειώνοντας τη διάρκεια και αυξάνοντας τις τιµές και τις απαιτήσεις ως προς τις εµπράγµατες εγγυήσεις. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε µικρότερο αριθµό πράξεων δανεισµού και µικρότερο όγκο συναλλαγών ανά τράπεζα, καθώς και σε µια αυξανόµενη αναντιστοιχία µε τις µακροπρόθεσµες ανάγκες χρηµατοδότησης των έργων. Επιπλέον, είναι πολλά τα δάνεια σε σχέση µε τα υφιστάµενα έργα που χρηµατοδοτήθηκαν το 2006 και το 2007 µε υψηλό επιτοκιακό περιθώριο σε βραχυπρόθεσµη βάση, τα οποία τώρα λήγουν και απαιτούν νέες χρηµατοδοτικές ρυθµίσεις. Αυτό θα δηµιουργήσει επιπλέον επιβάρυνση στο ποσό του χρέους για τη χρηµατοδότηση της κατασκευής νέων υποδοµών, ενώ οι τράπεζες είναι πιθανόν να συνεχίσουν να µειώνουν τον κίνδυνο γενικά 10. Οι αγορές οµολόγων στην Ευρώπη, οι οποίες µπορούν να προσφέρουν µακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση, εκ των πραγµάτων δεν χρησιµοποιούνται για τη χρηµατοδότηση έργων υποδοµής. Αν και τα έργα υποδοµής έχουν γενικά υψηλό κόστος κεφαλαίου σε συνδυασµό µε χαµηλό λειτουργικό κόστος, οι συνήθως σταθερές και προβλέψιµες ταµειακές ροές τους καθιστούν τη µακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση µέσω οµολόγων ιδιαίτερα ελκυστική. Το χρέος για έργα υποδοµής έχει γενικά χαµηλά ποσοστά αθέτησης υποχρεώσεων και υψηλά ποσοστά ανάκτησης σε περίπτωση αθέτησης υποχρεώσεων από το αντίστοιχο εταιρικό χρέος. Επιπλέον, εµφανίζει χαµηλή συσχέτιση µε άλλα στοιχεία ενεργητικού 11, γεγονός το οποίο είναι ουσιώδους σηµασίας για τη µείωση των κινδύνων σε ένα διαφοροποιηµένο χαρτοφυλάκιο. 9 10 11 Μεταξύ ½ και 2%, βλ. Alegre κ.ά., Έγγραφα ΕΤΕπ Τόµος 13/1 (2008). Η µόνη απόκλιση που επηρεάζει την εκτίµηση είναι ο χαρακτηρισµός της επένδυσης των εµπορικών εταιρειών ως ιδιωτικής, ακόµη και αν οι εταιρείες αυτές ανήκουν στο δηµόσιο. Τράπεζα ιεθνών ιακανονισµών σχετικά µε την αξιολόγηση των µακροπρόθεσµων οικονοµικών επιπτώσεων των µεγαλύτερων απαιτήσεων σε κεφάλαιο και ρευστότητα, Αύγουστος 2010. Βλ. επίσης το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής SEC(2011)949 σχετικά µε τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύµατα και επιχειρήσεις επενδύσεων. Ειδικός σχολιασµός του οίκου Moody's για τα ποσοστά αθέτησης υποχρεώσεων και ανάκτησης για τα δάνεια χρηµατοδότησης έργων 1983-2008, 20.10.2010 EL 4 EL

1.3. Η προστιθέµενη αξία της πρωτοβουλίας για τα οµόλογα χρηµατοδότησης έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» 12 προβλέπει την κινητοποίηση χρηµατοδοτικών µέσων στο πλαίσιο µιας συνεκτικής στρατηγικής χρηµατοδότησης η οποία να συνδυάζει την ενωσιακή και εθνική δηµόσια και ιδιωτική χρηµατοδότηση για την πιο αποτελεσµατική επίτευξη των στόχων της στρατηγικής. Η χρήση των δαπανών του προϋπολογισµού της ΕΕ µέσω χρηµατοδοτικών µέσων δεν συνιστά νεωτερισµό, καθώς η πρώτη χρήση του προϋπολογισµού της ΕΕ για τη στήριξη των µέσων αυτών χρονολογείται εδώ και περισσότερο από δέκα χρόνια 13. Ωστόσο, η Επιτροπή προτείνει την τυποποίηση και την εναρµόνιση του σχεδιασµού τους, της διακυβέρνησής τους και άλλων σηµαντικών πτυχών, όπως εξηγείται στην ανακοίνωση «Ένα πλαίσιο για την επόµενη γενιά χρηµατοδοτικών µέσων» 14. Μολονότι αυτό θα επιτρέψει την αύξηση της χρήσης χρηµατοδοτικών µέσων σε ορισµένους τοµείς, το µερίδιό τους επί του συνολικού προϋπολογισµού της ΕΕ θα παραµείνει µικρό σε σύγκριση µε τις επιχορηγήσεις. Ο κύριος στόχος των χρηµατοδοτικών µέσων, όπως το µέσο των οµολόγων για τη χρηµατοδότηση έργων (εφεξής «οµόλογα έργων»), είναι να προσελκύσουν και να διευκολύνουν τη χρηµατοδότηση των έργων από τον ιδιωτικό τοµέα. Είναι ιδιαίτερα πολύτιµα όταν οι πολιτικές απαιτούν υψηλή ταχύτητα εφαρµογής, αλλά η αβεβαιότητα για τα έργα ξεπερνά τον µέσο όρο, όπως στο τρέχον περιβάλλον της οικονοµικής κρίσης και της κρίσης του δηµόσιου χρέους. Μπορούν να µειώσουν συγκεκριµένα εµπόδια που αποτρέπουν τη ροή της χρηµατοδότησης ιδίων κεφαλαίων και χρέους. Ωστόσο, επιτρέπουν στον ιδιωτικό τοµέα να λαµβάνει τις επενδυτικές αποφάσεις. Το χρηµατοδοτικό µέσο των οµολόγων έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» δεν προορίζεται να αντικαταστήσει τις υπάρχουσες πηγές χρηµατοδότησης των έργων µέσω τραπεζικών δανείων ή προγραµµάτων επιχορήγησης του δηµόσιου τοµέα, αλλά αντίθετα να τις συµπληρώσει ως ένα επιπλέον µέσο για τη γεφύρωση του χάσµατος που υπάρχει στη χρηµατοδότηση των υποδοµών. Εξυπηρετεί τη διεύρυνση της βάσης των επενδυτών για την ιδιωτική χρηµατοδότηση του χρέους των έργων από τους δανειοδοτικούς οργανισµούς στους επενδυτές οµολόγων. Επιπλέον, τα έργα µε ελάχιστα ή και καθόλου έσοδα που είναι ωστόσο µεγάλου δηµοσίου ενδιαφέροντος θα εξακολουθήσουν να χρειάζονται επιχορηγήσεις σε όλα τα στάδια της ζωής τους. Εποµένως, οι επιχορηγήσεις θα εξακολουθήσουν να διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο και µπορεί ενδεχοµένως ακόµη και να συνδυαστούν µε τα οµόλογα έργων, εάν ένα έργο µπορεί να είναι κατάλληλα δοµηµένο. Η πρωτοβουλία για τα οµόλογα χρηµατοδότησης έργων βασίζεται εποµένως στην προτροπή της έκθεσης Monti «[...] να διερευνηθούν όλοι οι συνδυασµοί µεταξύ δηµόσιας και ιδιωτικής χρηµατοδότησης [ ]», να «[...] βελτιωθούν τα κίνητρα που παρέχονται στους µακροπρόθεσµους επενδυτές [ ] προκειµένου να κατευθύνουν τους πόρους τους σε µακροπρόθεσµα έργα υποδοµής» ενθαρρύνοντας «[ ] την ανάπτυξη στην Ευρώπη µιας υψηλής ρευστότητας αγοράς οµολόγων µε πολύ µεγάλη διάρκεια λήξης». εδοµένου ότι, επί του παρόντος, δεν υπάρχει πραγµατική αγορά οµολόγων έργων στην Ευρώπη, τα οµόλογα έργων θα επιτρέψουν την αντιστοίχιση των απαιτήσεων των θεσµικών 12 13 14 COM(2010) 2020. Αρχικά, εγγυήσεις και επιχειρηµατικά κεφάλαια για ΜΜΕ COM(2011)662 EL 5 EL

επενδυτών, όπως τα συνταξιοδοτικά ταµεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίοι χρειάζονται µακροπρόθεσµα στοιχεία ενεργητικού που να ταιριάζουν στις µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις τους, µε τις µακροπρόθεσµες ανάγκες χρηµατοδότησης των έργων. Ωστόσο, τα έργα υποδοµής είναι πολύ σύνθετα και απαιτούν σηµαντική εκ των προτέρων ανάλυση καθώς και συνεχή παρακολούθηση κατά τη διάρκεια των έργων. Ορισµένοι θεσµικοί επενδυτές προτίθενται να αναλάβουν τη δέσµευση από άποψη πόρων για την εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών ανάλυσης, αλλά η συντριπτική πλειονότητα των επενδυτών θα απαιτήσει στήριξη πριν εξετάσει την προοπτική των οµολόγων έργων υποδοµής. Οι δηµόσιοι πόροι από την ΕΕ, σε συνδυασµό µε τη συµµετοχή ενδιάµεσων χρηµατοπιστωτικών οργανισµών, ιδίως δηµόσιων τραπεζών ανάπτυξης, µπορούν να συγκεράσουν τη ζήτηση για µακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση µε ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι έχουν µακροπρόθεσµο ορίζοντα, αλλά περιορισµένη πρόθεση έκθεσης σε κίνδυνο. Προς τον σκοπό αυτόν, θα µπορούσαν να αφιερωθούν πιστώσεις του προϋπολογισµού της ΕΕ στη στήριξη έργων στο µέτρο που είναι αναγκαίο για να ενισχυθεί ο βαθµός φερεγγυότητάς τους και, µε τον τρόπο αυτόν, να προσελκυθούν χρηµατοδοτήσεις από άλλες πηγές, συµπεριλαµβανοµένων ιδιωτικών επενδυτών στις κεφαλαιαγορές. Το µέσο βασίζεται σε αποδεδειγµένες χρηµατοοικονοµικές τεχνικές στον τοµέα του επιµερισµού των κινδύνων, αλλά µε διευρυµένο πεδίο εφαρµογής. Θα βασιστεί στην εµπειρία που αποκτήθηκε από το µέσο εγγύησης δανείων για έργα του Ε -Μεταφορών (LGTT) 15. Ο µακροπρόθεσµος στόχος είναι η προώθηση της ενοποίησης των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών και η περαιτέρω ανάπτυξή τους, καθώς και η δηµιουργία µιας νέας κατηγορίας στοιχείων ενεργητικού ευρωπαϊκών οµολόγων έργων, επιδιώκοντας την τυποποίηση των όρων τους. Αυτό θα επιτρέψει επίσης σε πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τοµέα να εισέλθουν στην αγορά πιο εύκολα. 2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ ΕΡΓΩΝ Τα οµόλογα έργων δεν εκδίδονται ούτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε από τις κυβερνήσεις των κρατών µελών. Πρόκειται για ιδιωτικούς τίτλους χρέους, οι οποίοι εκδίδονται από την εταιρεία του έργου. Τα οµόλογα έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» αναµένεται να ενισχύσουν την πιστοληπτική ικανότητα των ιδιωτικών φορέων οι οποίοι αναζητούν ιδιωτικά κεφάλαια για τα έργα υποδοµών που προωθούν. Στοχεύοντας στους επενδυτές στην κεφαλαιαγορά, η πρωτοβουλία των οµολόγων έργων παρέχει µία ακόµα ευκαιρία στους χορηγούς των έργων να προσελκύσουν κεφάλαια. Η εισφορά από τον προϋπολογισµό της ΕΕ θα έχει ανώτατο όριο, το οποίο θα καθοριστεί εκ των προτέρων. Ο βασικός µηχανισµός που παρέχει αυτή τη βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας των έργων είναι ο διαχωρισµός του χρέους της εταιρείας του έργου σε τµήµατα, ένα τµήµα υψηλότερης 16 εξοφλητικής προτεραιότητας και ένα τµήµα µειωµένης εξοφλητικής προτεραιότητας 17. Η εισαγωγή του τµήµατος µειωµένης εξοφλητικής προτεραιότητας αυξάνει 15 16 17 Όπως θεσπίζεται στον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 680/2007. Στο πλαίσιο αυτό: Το υψηλότερο επίπεδο στη διάρθρωση του χρέους µιας εταιρείας µε περισσότερες πιθανότητες αποπληρωµής. Στο πλαίσιο αυτό: Το χρέος που υπολείπεται έναντι του χρέους µε εξοφλητική προτεραιότητα, αλλά υπερέχει σε εξοφλητική προτεραιότητα έναντι των ιδίων κεφαλαίων. EL 6 EL

την πιστοληπτική διαβάθµιση του τµήµατος υψηλότερης εξοφλητικής προτεραιότητας σε επίπεδο όπου οι περισσότεροι θεσµικοί επενδυτές δεν διστάζουν να διατηρήσουν τα οµόλογα για µεγάλο χρονικό διάστηµα 18. Το τµήµα µειωµένης εξοφλητικής προτεραιότητας µπορεί να έχει τη µορφή δανείου, το οποίο χορηγείται στην εταιρεία του έργου από την αρχή, ή έκτακτου πιστωτικού ορίου 19, το οποίο µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την εξυπηρέτηση του χρέους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας σε περίπτωση ανάγκης, ή να συνδυάζει και τα δύο. Η υποστήριξη θα είναι διαθέσιµη κατά τη διάρκεια του έργου, ακόµη και κατά τη φάση κατασκευής, η οποία συνήθως αποτελεί το πιο επικίνδυνο µέρος ενός έργου, αλλά δεν θα υπερβαίνει το 20% του χρέους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας του έργου. Το ποσοστό αυτό βασίζεται στην εµπειρία και τα αποτελέσµατα της προσοµοίωσης από το LGTT και αναµένεται να παρέχει µια γενναιόδωρη, αλλά όχι υπερβολική, εφεδρεία ρευστότητας για τα περισσότερα έργα που πληρούν τα απαραίτητα οικονοµικά κριτήρια. Η διαβούλευση σχετικά µε την πρωτοβουλία των οµολόγων έργων υποστήριξε ευρύτατα την αρχή της χρήσης ενός τµήµατος µειωµένης εξοφλητικής προτεραιότητας, καθώς και το µέγεθός του. Όσον αφορά την πιστοληπτική διαβάθµιση 20, φαίνεται να είναι δεκτή µια χαµηλότερη πιστοληπτική διαβάθµιση (BBB+ ή ισοδύναµη) για τα µικρότερα, λιγότερο πολύπλοκα έργα σε σχέση µε εκείνη που προέβλεπε αρχικά το έγγραφο διαβούλευσης. Ωστόσο, για τα µεγάλα έργα υποστηρίχθηκε ευρύτατα η πιστοληπτική διαβάθµιση-στόχος (διαβάθµιση «single Α» ή ισοδύναµη). Με αυτούς τους όρους, τα ενδιαφερόµενα µέρη της αγοράς θεωρούν πιθανό η πρωτοβουλία να µειώσει το κόστος χρηµατοδότησης, επιµηκύνοντας παράλληλα τις ηµεροµηνίες λήξης. Ενώ από το 2014 και έπειτα, το µέσο των οµολόγων έργων θα ενσωµατωθεί πλήρως στη ιευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», η Επιτροπή έχει διαπιστώσει από την εµπειρία της µε άλλα χρηµατοδοτικά µέσα, και ιδίως µε το LGTT, ότι συχνά απαιτείται µεγάλο χρονικό διάστηµα για την εφαρµογή τους, ακόµη και όταν έχει προηγηθεί εκτεταµένη διαβούλευση µε τα ενδιαφερόµενα µέρη, µόνο και µόνο επειδή υπάρχει διαφορά µεταξύ της εξέτασης µιας υποθετικής πρότασης και της ολοκλήρωσης µιας συγκεκριµένης συναλλαγής. Αυτό ισχύει ιδίως για τα σύνθετα έργα υποδοµής, τα οποία εµπεριέχουν πολλές οικονοµικές και νοµικές αλληλοσυνδεόµενες πτυχές. Τα ενδιαφερόµενα µέρη θα πρέπει να εξοικειωθούν µε όλα τα ζητήµατα της διάρθρωσης της συναλλαγής, προκειµένου να βεβαιωθούν ότι είναι ενδεδειγµένη, οι παράµετροι του χρηµατοδοτικού µέσου ή της διαδικασίας σύναψης συµβάσεων µπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν ελαφρώς και, κυρίως, το περιβάλλον της οικονοµικής και χρηµατοπιστωτικής αγοράς µπορεί να αλλάξει. Η πιλοτική φάση θα βοηθήσει να διευκρινιστούν ορισµένα από τα θέµατα αυτά. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει η πιλοτική αυτή φάση να λάβει χώρα κατά την περίοδο 2012-2013 και όχι κατά τα δύο πρώτα έτη της ιευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη». 18 19 20 Η διαβούλευση σχετικά µε την πρωτοβουλία των οµολόγων για τη χρηµατοδότηση έργων υποστήριξε ευρύτατα την αρχή της χρήσης ενός τµήµατος µειωµένης εξοφλητικής προτεραιότητας, καθώς και το µέγεθός του. Η χρήση του πιστωτικού ορίου εξαρτάται από καθορισµένα περιστατικά. Η διαβάθµιση της πιστοληπτικής ικανότητας ενός δανειστή, η οποία πραγµατοποιείται από εξειδικευµένους οίκους, όπως οι οίκοι Standard and Poors, Moody's ή Fitch. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η βαθµολογία αξιολόγησης επένδυσης που είναι ανώτερη από BBB-/Baa3/BBB- αντίστοιχα. Μια «καλή» βαθµολογία αξιολόγησης επένδυσης είναι η A/A2/A. EL 7 EL

3. ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ Η ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΦΑΣΗ; Η Επιτροπή προτείνει η πιλοτική φάση να βασιστεί σε µια τροποποίηση του κανονισµού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ( Ε ) και της απόφασης θέσπισης προγράµµατος-πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτοµία (CIP) 21 ώστε να χρηµατοδοτηθεί από τα κονδύλια του προϋπολογισµού των προγραµµάτων αυτών για ποσό έως 230 εκατ. ευρώ. ιακόσια εκατ. ευρώ µπορούν να αντληθούν από το κονδύλι του προϋπολογισµού για τα Ε -Μ, συγκεκριµένα από το µέσο εγγύησης δανείων για έργα Ε -Μ (LGTT) και 10 εκατ. ευρώ από το κονδύλι του προϋπολογισµού για τα Ε -Ε, τα οποία αρχικά επρόκειτο να χρησιµοποιηθούν αποκλειστικά για επιχορηγήσεις. Από το κονδύλι για τις ΤΠΕ του προγράµµατος-πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτοµία (CIP), έως και 20 εκατ. ευρώ µπορούν να αντληθούν για την ενίσχυση των οµολόγων έργων. 3.1. Εφαρµογή µέσω ΕΤΕπ Καθώς η πρωτοβουλία έχει αναπτυχθεί µε βάση τις έννοιες επιµερισµού των κινδύνων που χρησιµοποιούνται και την εµπειρία που αποκτήθηκε από το µοντέλο LGTT, η Επιτροπή σκοπεύει να συνεχίσει να συνεργάζεται µε την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), κατά τη διάρκεια της σύντοµης πιλοτικής φάσης, προκειµένου να βελτιωθούν όσο το δυνατόν ταχύτερα οι παράµετροι της φάσης µετά το 2013. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα εξετάσει τη δυνατότητα συµµετοχής άλλων δηµόσιων χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων σε αυτό το στάδιο. Η ΕΤΕπ, ως οργανισµός της ΕΕ µε αποστολή την υποστήριξη των πολιτικών της ΕΕ, διαθέτει µοναδική µακρόχρονη εµπειρία στη χρηµατοδότηση έργων υποδοµής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το µετοχικό της κεφάλαιο κατέχεται από τα 27 κράτη µέλη, ο ρόλος της είναι η µακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση για την υποστήριξη των πολιτικών στόχων της ΕΕ και λογοδοτεί σε όλα τα σχετικά ευρωπαϊκά θεσµικά όργανα. Είναι πολιτικά υπόλογη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και υπόκειται στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου όποτε είναι υπεύθυνη για τις δαπάνες των πόρων του προϋπολογισµού της ΕΕ. Ωστόσο, η Επιτροπή προτίθεται επίσης να αξιοποιήσει τις γνώσεις και άλλων χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων καθώς και να εξετάσει το ενδιαφέρον τους και τις πιθανότητες να γίνουν εταίροι επιµερισµού των κινδύνων. 3.2. Επιλεξιµότητα και παρακολούθηση των έργων Κατά την πιλοτική φάση, η γενική επιλεξιµότητα των έργων θα καθορίζεται σύµφωνα µε τις σχετικές κατευθυντήριες γραµµές της πολιτικής για τα Ε ( Ε -Μ και Ε -Ε) και του προγράµµατος-πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτοµία (CIP), όπως προτείνονται από την Επιτροπή και έχουν εγκριθεί από τους συννοµοθέτες. Η ΕΤΕπ και η Επιτροπή θα εργαστούν για την ανάπτυξη µιας σειράς έργων που, ως εκ τούτου, θα είναι επιλέξιµα. Όταν ένα έργο προχωρά από τη φάση σχεδίασης προς την υλοποίηση, η ΕΤΕπ θα χρησιµοποιήσει την εξειδικευµένη τεχνογνωσία της για να εκτιµήσει το έργο, να διενεργήσει τη δέουσα επιµέλεια και τη χρηµατοοικονοµική ανάλυση κατά τη φάση της διάρθρωσης και να εκτιµήσει το ύψος της εγγύησης ή του δανείου. Τα έργα θα 21 Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 680/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 20ής Ιουνίου 2007 για καθορισµό των γενικών κανόνων για τη χορήγηση κοινοτικής οικονοµικής συνδροµής στον τοµέα των διευρωπαϊκών δικτύων µεταφορών και ενέργειας και απόφαση αριθ. 1639/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 2006 σχετικά µε τη θέσπιση προγράµµατος-πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτοµία (2007 έως 2013), αντίστοιχα. EL 8 EL

πρέπει να είναι οικονοµικά και τεχνικά εφικτά και επιπλέον να εξασφαλίσουν σταθερές και ισχυρές ταµειακές ροές. Οι χορηγοί των έργων θα πρέπει επίσης να επιδεικνύουν την ικανότητα να διοργανώσουν έναν διαγωνισµό χρηµατοδότησης και να εκτελέσουν ένα έργο επιτυχώς. Εάν ο χορηγός του έργου αποφασίσει να χρησιµοποιήσει την διευκόλυνση, το έργο θα πρέπει να εγκριθεί από την ΕΤΕπ σύµφωνα µε τις συνήθεις διαδικασίες. Οι λεπτοµερείς εργασίες επιλογής και διάρθρωσης µπορούν να λάβουν χώρα µόνο αφού το έργο φθάσει σε κατάλληλο στάδιο ωριµότητας και τα έργα θα αξιολογούνται µε τη σειρά που επιτυγχάνουν αυτό το στάδιο. Η εφαρµογή και η υλοποίηση θα πρέπει να είναι συµβατές µε τις πολιτικές της ΕΕ και να συµµορφώνονται µε το σύνολο της ισχύουσας νοµοθεσίας της ΕΕ, συµπεριλαµβανοµένης της νοµοθεσίας στον τοµέα των κρατικών ενισχύσεων. Εν κατακλείδι, η ΕΤΕπ στη συνέχεια θα δεχθεί και θα παρακολουθεί το έργο σύµφωνα µε τις συνήθεις πολιτικές και τις διαδικασίες της, συµπεριλαµβανοµένων των κατευθυντήριων γραµµών της για την πολιτική πιστωτικού κινδύνου, κατά τρόπο που έχει ήδη συµφωνηθεί στο πλαίσιο των κοινών µέσων µεταξύ ΕΕ/ΕΤΕπ, όπως το LGTT ή ο µηχανισµός χρηµατοδότησης µε επιµερισµό των κινδύνων (RSFF). Τέλος, η Επιτροπή θα υποβάλλει έκθεση σχετικά µε την εφαρµογή της πρωτοβουλίας σε ετήσια βάση, µετά από το αίτηµα που προβλέπεται στο άρθρο 49 της διοργανικής συµφωνίας της 17ης Μαΐου 2006 22. Είναι σαφές ότι µόνο ένας περιορισµένος αριθµός έργων θα µπορεί να λάβει ενίσχυση κατά την πιλοτική φάση, καθώς οι διαθέσιµοι πόροι του προϋπολογισµού είναι περιορισµένοι και ο υπολειπόµενος χρονικός ορίζοντας εφαρµογής είναι πολύ σύντοµος. Ως εκ τούτου, η επιλογή των έργων θα γίνεται µε στόχο την ενίσχυση έως 10 έργων, εστιάζοντας σε αυτά που βρίσκονται σε σχετικά προχωρηµένο στάδιο στη διαδικασία υποβολής προσφορών και τη διαδικασία χρηµατοδότησης ή απαιτούν αναχρηµατοδότηση µετά τη φάση κατασκευής, σε έναν ή περισσότερους από τους τρεις τοµείς-στόχους. Με αυτόν τον τρόπο, η εµπειρία που έχει αποκτηθεί θα µεγιστοποιηθεί, ενώ µπορούν να βοηθηθούν συγκεκριµένα έργα που αντιµετωπίζουν δυσκολίες στην ανανέωση των τραπεζικών δανείων τους µε σύντοµη λήξη. Από το 2014 και µετέπειτα, το µέσο των οµολόγων έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», όπως και τα άλλα χρηµατοδοτικά µέσα που στοχεύουν σε έργα υποδοµής, θα µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε όλους τους τοµείς πολιτικής των υποδοµών µε τα κατάλληλα οικονοµικά χαρακτηριστικά έργων, εφόσον η ΕΕ είναι σε θέση να διαθέσει πόρους του προϋπολογισµού για τον σκοπό αυτό. 3.3. Τιµολόγηση Στο πλαίσιο της δέουσας επιµέλειας, η ΕΤΕπ διενεργεί αναλύσεις και παρέχει συµβουλές για τον τρόπο ενσωµάτωσης της υποστήριξης των οµολόγων έργων στην προτεινόµενη χρηµατοδοτική δοµή. Αυτό επιτρέπει στην εταιρεία του έργου να εκδώσει ένα οµόλογο αντί να στηριχθεί στον τραπεζικό δανεισµό. Το πλεονέκτηµα ή µειονέκτηµα του ενός ή του άλλου είδους χρηµατοδότησης εξαρτάται από τα επιτόκια και τις χρεώσεις της εκάστοτε λύσης. Κανονικά, ένα οµόλογο χρησιµοποιείται µόνο εάν η χρηµατοδότηση στοιχίζει λιγότερο από ένα δάνειο. Ωστόσο, είναι κατανοητό ότι µια χρηµατοδότηση µε κατάλληλη προθεσµία λήξης ή άλλες πτυχές ενός οµολόγου έχει επίσης τεκµαιρόµενη αξία. Αυτά τα πραγµατικά ή 22 ΕΕ C 139 της 14.06.2006. EL 9 EL

τεκµαιρόµενα οφέλη πρέπει να τιµολογούνται, ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις της αγοράς µέσω µιας οιονεί επιδότησης. Στην πράξη, η ΕΤΕπ θα πραγµατοποιήσει την τιµολόγηση µε βάση την τυπική της µεθοδολογία τιµολόγησης, προσδιορίζοντας έτσι τον κίνδυνο του έργου, το προτεινόµενο πακέτο χρηµατοδότησης και την πιστοληπτική διαβάθµιση του(των) χορηγού(-ων). Με άλλα λόγια, αυτό µπορεί να σηµαίνει ότι η στήριξη δεν πρέπει να προσφέρεται σε όλους τους παράγοντες στην ίδια τιµή. Ωστόσο, θα διατίθεται σε όλα τα έργα βάσει της ίδιας, ενιαίας µεθοδολογίας. Η κατάλληλη τιµολογιακή πολιτική θα εξασφαλίσει την εναρµόνιση των συµφερόντων όλων των παραγόντων και αποτελεί τη βάση της επιτυχίας του προγράµµατος. Τα έσοδα από την τιµολόγηση µπορούν να εισπραχθούν εκ των προτέρων, δηλαδή κατά τη σύναψη της χρηµατοδότησης, ή σε ετήσια βάση ή και τα δύο. Θα χρησιµοποιούνται προς όφελος νέων έργων. 3.4. Επιµερισµός των κινδύνων Καθώς τα δάνεια ή τα υπό αίρεση δάνεια µειωµένης εξοφλητικής προτεραιότητας είναι πιο επικίνδυνα από ό,τι ένα τυπικό δάνειο µε εξοφλητική προτεραιότητα, η ΕΤΕπ και η ΕΕ θα επιµερίζονται τους κινδύνους που ενέχονται. Για την ΕΕ, αυτό θα έχει τη µορφή µιας εκ των προτέρων εισφοράς από τον προϋπολογισµό για την κάλυψη του συµφωνηµένου µεριδίου της στις πιθανές ζηµίες σχετικά µε τα χρηµατοδοτούµενα έργα. Η υπόλοιπη ζηµία θα βαρύνει την ΕΤΕπ. Τα σηµερινά κοινά µέσα της ΕΕ και της ΕΤΕπ κάνουν χρήση του αναλογικού επιµερισµού των κινδύνων, όπου όλες οι ζηµίες επιµερίζονται µεταξύ της ΕΕ και της ΕΤΕπ ανά έργο κατά ένα σταθερό ποσοστό. Αυτό ονοµάζεται και κάθετος επιµερισµός των κινδύνων. Βάσει της προσέγγισης του χαρτοφυλακίου πρώτων ζηµιών, η ΕΕ απορροφά τις πρώτες ζηµίες έως ένα ορισµένο προσυµφωνηµένο ποσοστό και ανώτατο ποσό σε ένα χαρτοφυλάκιο, ενώ στη συνέχεια οι ζηµίες απορροφώνται από την ΕΤΕπ. Αυτό ονοµάζεται και οριζόντιος επιµερισµός των κινδύνων. Στην πιλοτική φάση των οµολόγων για τη χρηµατοδότηση έργων, µπορεί να εφαρµοστεί οποιοσδήποτε από τους δύο τύπους επιµερισµού των κινδύνων, χωρίς να επηρεαστεί η συµφωνηθείσα επίπτωση στον προϋπολογισµό. Το κατάλληλο σύστηµα θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα µπορεί να συγκροτηθεί ένα κατάλληλο χαρτοφυλάκιο έργων. Αυτό εξαρτάται εν µέρει από τους πόρους των έργων και από τους όρους χρήσης τριών ξεχωριστών κονδυλίων του προϋπολογισµού από την πλευρά της Επιτροπής. Για παράδειγµα, στον κάθετο επιµερισµό των κινδύνων το ποσοστό των κινδύνων που αναλαµβάνεται από οποιονδήποτε εταίρο µπορεί να πρέπει να διαφέρει ανάλογα µε τον επιµέρους χαρακτήρα των κονδυλίων του προϋπολογισµού που θα διατεθούν για την πρωτοβουλία και τα µεγέθη των διαφόρων έργων. Οι λεπτοµερείς όροι και οι προϋποθέσεις θα πρέπει εποµένως να συµφωνηθούν µε την ΕΤΕπ και να καθοριστούν σε συµφωνία συνεργασίας µεταξύ των δύο οργάνων. Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ µπορούν να επανεξετάσουν την καταλληλότητα του συστήµατος και του ποσοστού επιµερισµού των κινδύνων που έχει συµφωνηθεί και να προτείνουν αλλαγές, εφόσον είναι απαραίτητο. Και πάλι, η επίπτωση στον προϋπολογισµό δεν θα αλλάξει, όπως εξηγείται στο τµήµα 3.6. Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσµα όµως της εισφοράς της ΕΕ θα εξαρτηθεί από το σύστηµα και το ποσοστό επιµερισµού των κινδύνων που έχει συµφωνηθεί. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι ο επιµερισµός των κινδύνων µε την ΕΕ δεν αλλάζει την εκτίµηση της Eurostat για το αν το έργο ανήκει στον ισολογισµό του ευρύτερου δηµόσιου ή του ιδιωτικού τοµέα. Με άλλα λόγια, εάν η ΕΕ αναλάβει το 20% των κινδύνων, η εκτίµηση θα EL 10 EL

ισχύει µόνο για το υπόλοιπο 80% του έργου. εδοµένου ότι η πρόθεση είναι να προσελκυσθούν ιδιωτικά κεφάλαια για αυτό το 80%, το έργο θα πρέπει κανονικά να κατηγοριοποιηθεί ως ιδιωτικό. Εάν όµως το δηµόσιο παρέχει εγγύηση µεγαλύτερη από 50% του τµήµατος που χρηµατοδοτείται από τον ιδιωτικό τοµέα, ο οποίος είναι εταίρος, αυτό θα συνεπάγεται την κατηγοριοποίησή του στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα στις περιπτώσεις όπου η σύµβαση προβλέπει ότι στο µέλλον η υποδοµή θα µεταβιβαστεί στον δηµόσιο τοµέα. Οι εγγυήσεις αυτές θα πρέπει να περιλαµβάνουν εγγυήσεις για δάνειο από έναν διεθνή χρηµατοδοτικό οργανισµό ( ΧΟ). Επιπλέον, εάν ένας κρατικός φορέας παρέχει ελάχιστες εγγυήσεις ως προς τα έσοδα και τη ζήτηση, το οποίο συνεπάγεται ότι η κυβέρνηση φέρει την πλειονότητα των κινδύνων του έργου, το χρέος θα χαρακτηριστεί ως χρέος της γενικής κυβέρνησης. 3.5. Μέγιστες γνωστές δηµοσιονοµικές επιπτώσεις Θα προβλέπονται αυστηρά ανώτατα όρια για τις εισφορές από τον προϋπολογισµό της ΕΕ και δεν θα δηµιουργούνται ενδεχόµενες υποχρεώσεις. Όλα τα συγχρηµατοδοτούµενα µέσα που βασίζονται στον επιµερισµό των κινδύνων περιλαµβάνουν επιχορηγήσεις για προγράµµατα συγκεκριµένου µεγέθους και, ως εκ τούτου, κανένα από τα µέσα αυτά δεν αποτελεί κίνδυνο για τον προϋπολογισµό πέρα από τα ποσά που έχουν αναληφθεί αρχικώς από αυτά τα κονδύλια του προϋπολογισµού. Επιπλέον, και σε αντίθεση για τις επιχορηγήσεις, θα υπάρξει τελικά µια επανεισροή κονδυλίων στον προϋπολογισµό της ΕΕ λόγω των χρεώσεων που επιβάλλονται στον δικαιούχο, οι οποίες δεν θα επαναχρησιµοποιηθούν για νέα έργα ή άλλους σκοπούς εντός της περιόδου προγραµµατισµού. εδοµένου ότι το ποσό που διατίθεται για την έναρξη της πιλοτικής φάσης είναι περιορισµένο, µόνο ένας περιορισµένος αριθµός έως και 10 έργων µε έδρα την ΕΕ µπορεί να ενισχυθεί. Επιπλέον, το πεδίο εφαρµογής της πιλοτικής φάσης περιορίζεται σε έργα του Ε - Μ, του Ε -Ε και τηλεπικοινωνιακών υποδοµών, ενώ µετά το 2013 το µέσο µπορεί να επεκταθεί και στη χρηµατοδότηση υποδοµών σε άλλους τοµείς, όπως για παράδειγµα, οι κοινωνικές υποδοµές, οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και ορισµένα διαστηµικά έργα. 4. ΠΩΣ ΘΑ ΣΥΝ ΕΘΕΙ Η ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΦΑΣΗ ΜΕ ΤΗ ΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ «ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ»; Τα διδάγµατα που θα αντληθούν από την πιλοτική φάση θα συµβάλουν στη βελτιστοποίηση του σχεδιασµού της πρωτοβουλίας για την περίοδο µετά το 2013, όταν το µέσο των οµολόγων για τη χρηµατοδότηση έργων θα αποτελέσει αναπόσπαστο µέρος της ιευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη». Για παράδειγµα, υπάρχουν πολλές απόψεις για το ποιες οντότητες µπορούν να παρακολουθούν µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο την εκτέλεση του έργου από άποψη τεχνικής και οικονοµικής προόδου και συµβατικής συµµόρφωσης καθ όλη τη διάρκειά του και να λαµβάνουν τις µικρές ή µεγάλες αποφάσεις που απαιτούνται για τη συνέχιση του έργου, εξασφαλίζοντας παράλληλα τα κατάλληλα δικαιώµατα ψήφου για τους επενδυτές, όταν πρόκειται για τις σηµαντικότερες αποφάσεις. Στόχος της πιλοτικής φάσης θα είναι επίσης να καθοριστεί ο τρόπος µε τον οποίο µπορεί να διαρθρωθεί αυτή η πτυχή του έργου στην πράξη, κατά τρόπο ικανοποιητικό για όλους τους επενδυτές και χορηγούς του έργου. Επιπλέον, µπορεί να χρειαστεί να προσαρµοστούν οι νοµικές και οικονοµικές δοµές ανάλογα µε τη δικαιοδοσία στην οποία υπάγεται η εταιρεία ενός έργου ή ένα οµόλογο, πράγµα που EL 11 EL

µπορεί να διαπιστωθεί µόνο στην πράξη, καθώς δεν είναι εφικτό να αντιµετωπιστούν διεξοδικά τα θεωρητικά εµπόδια των 27 κρατών µελών. Άλλοι κανονισµοί της ΕΕ είναι επίσης πιθανό να τεθούν σε ισχύ στον τοµέα των κεφαλαιαγορών, το οποίο µπορεί να έχει ανεπιθύµητες συνέπειες στον τοµέα της χρηµατοδότησης των υποδοµών. Παράλληλα, οι πράξεις που συνάπτονται κατά τη διάρκεια της πιλοτικής φάσης µπορούν να αποτελέσουν µέρος του µελλοντικού χαρτοφυλακίου της επιχειρησιακής φάσης από το 2014. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πραγµατοποιήσει µια ανεξάρτητη αξιολόγηση του LGTT εντός του 2012, προκειµένου να συµπληρώσει την τρέχουσα εσωτερική αναθεώρηση και θα εκπονήσει επίσης µια διεξοδική µελέτη των µοντέλων χρηµατοδότησης που χρησιµοποιούνται σε διάφορους τοµείς και υποτοµείς, κατά περίπτωση. Προβλέπεται επίσης η αναθεώρηση της πιλοτικής φάσης του µέσου των οµολόγων έργων κατά το δεύτερο εξάµηνο του 2013. Τέλος, προβλέπεται ήδη ότι όσον αφορά τα χρηµατοδοτικά µέσα µετά το 2013, τα οποία υποστηρίζουν την εφαρµογή της ιευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», µια σειρά χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων θα κληθεί να συµµετάσχει στα µέσα αυτά, όπως προβλέπεται από τον δηµοσιονοµικό κανονισµό. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Απαιτούνται σηµαντικές προσπάθειες για να διευκολυνθεί η πρόσβαση των έργων υποδοµής σε ιδιωτικές χρηµατοδοτήσεις και να αναπτυχθούν εναλλακτικοί τρόποι χρηµατοδότησης του χρέους τους. Τα ιδιωτικά χρηµατοδοτούµενα έργα υποδοµής στην Ευρώπη στηρίζονται σε µεγάλο βαθµό στον τραπεζικό δανεισµό, ο οποίος δεν είναι άµεσα διαθέσιµος κατά τη λήξη τους, γεγονός το οποίο αντανακλά τον µακροπρόθεσµο κύκλο ζωής ενός έργου υποδοµής. Προκειµένου να βελτιωθεί η πρόσβαση των έργων στη χρηµατοδότηση και να αναπτυχθεί µια δυναµική αγορά οµολόγων έργων υποδοµής, όπου η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει σηµειώσει µικρή πρόοδο µέχρι στιγµής, η ΕΕ προτίθεται να συνεργαστεί µε την ΕΤΕπ µε σκοπό τη δηµιουργία ενός µηχανισµού για την υποστήριξη της ιδιωτικής έκδοσης οµολόγων έργων, την πρωτοβουλία για τα οµόλογα έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η εµπειρία του παρελθόντος έχει δείξει ότι είναι απαραίτητη η πιλοτική φάση για να εξοικειωθούν οι εµπλεκόµενοι φορείς µε τις νέες δοµές χρηµατοδότησης και για να βελτιστοποιηθεί ο σχεδιασµός µε τις τελικές αλλαγές. Παρά το γεγονός ότι η πιλοτική φάση έχει περιορισµένη κλίµακα και πεδίο εφαρµογής, αναµένεται να τονώσει τη συµπεριφορά της αγοράς προς µια αυξηµένη αποδοχή της χρηµατοδότησης του χρέους µέσω της κεφαλαιαγοράς και ως εκ τούτου να προετοιµάσει το έδαφος για τη βελτίωση της πρωτοβουλίας και την εφαρµογή της ως µιας ολοκληρωµένης πρότασης στο επόµενο πολυετές δηµοσιονοµικό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει η πιλοτική αυτή φάση να λάβει χώρα κατά την περίοδο 2012-2013 και όχι κατά τα δύο πρώτα έτη της ιευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη». Λόγω του περιορισµένου διαθέσιµου χρόνου, η Επιτροπή καλεί το Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο να εγκρίνουν την πρόταση για µια πιλοτική φάση το συντοµότερο δυνατόν. EL 12 EL