ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 26.4.2017 SWD(2017) 200 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Κοινωνικός πίνακας αποτελεσμάτων που συνοδεύει το έγγραφο ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Θέσπιση ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων {COM(2017) 250 final} {SWD(2017) 201 final} {SWD(2017) 206 final} EL EL
Η υλοποίηση μιας πιο κοινωνικής και δίκαιης Ευρώπης αποτελεί βασική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων δημιουργήθηκε με σκοπό να χρησιμεύσει ως πυξίδα στην πορεία προς μια νέα κοινωνικοοικονομική σύγκλιση καθώς και ως έναυσμα για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο. Σ αυτό το πλαίσιο, τον πυλώνα υποστηρίζει ένας πίνακας αποτελεσμάτων με βασικούς δείκτες ώστε να ελέγχονται οι επιδόσεις των κρατών μελών που συμμετέχουν ως προς την απασχόληση και τα κοινωνικά ζητήματα. Αυτό το εργαλείο παρακολούθησης θα επιτρέψει επίσης τη συγκριτική αξιολόγηση των επιτυχημένων αποτελεσμάτων με σκοπό τη διασφάλιση συνολικής βελτίωσης. Ο πίνακας αποτελεσμάτων θα αποτελέσει το πλαίσιο αναφοράς για την παρακολούθηση της «κοινωνικής προόδου» με απτό, ολιστικό και αντικειμενικό τρόπο, πλαίσιο που θα είναι εύκολα προσβάσιμο και κατανοητό από τους πολίτες. Εντοπίζει εγκαίρως τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη, η ΕΕ και η ζώνη του ευρώ ως προς την απασχόληση και τα κοινωνικά ζητήματα, καθώς και την πρόοδο που επιτυγχάνεται με την πάροδο του χρόνου. Για τους σκοπούς αυτού του πίνακα, ορίζουμε την «κοινωνική πρόοδο» ως την ικανότητα της κοινωνίας να ενισχύει και να διατηρεί την ευημερία και τις ευκαιρίες σ αυτήν, μέσα από τη δημιουργία συνθηκών που επιτρέπουν σε κάθε άνθρωπο να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του και να εκπληρώσει τις βασικές ανάγκες του. Ο ορισμός αυτός παραπέμπει σε τρεις ευρύτερες διαστάσεις της κοινωνικής προόδου: 1) Ισότητα ευκαιριών και πρόσβαση στην αγορά εργασίας, 2) Δυναμικές αγορές εργασίας και δίκαιες συνθήκες εργασίας, και 3) Δημόσια στήριξη / κοινωνική προστασία και ένταξη. 1) Η διάσταση «Ισότητα ευκαιριών και πρόσβαση στην αγορά εργασίας» καλύπτει ζητήματα δικαιοσύνης στους τομείς της εκπαίδευσης, των δεξιοτήτων και της διά βίου μάθησης, των φύλων, της ανισότητας και της κοινωνικής κινητικότητας, των συνθηκών διαβίωσης και της νεολαίας. 2) Οι «Δυναμικές αγορές εργασίας και δίκαιες συνθήκες εργασίας» εξετάζουν κατά πόσον οι αγορές λειτουργούν αποτελεσματικά και ελεύθερα ώστε να επιτρέπουν τη γεωγραφική κινητικότητα και την αναζήτηση εργασίας σε μια ανταγωνιστική οικονομία. Οι δείκτες που περιλαμβάνονται σ αυτήν την ενότητα καλύπτουν, από τη μία πλευρά, τη λειτουργία των αγορών εργασίας, τη στήριξη που παρέχεται για την εξεύρεση απασχόλησης και τη μετάβαση από μια θέση εργασίας σε άλλη και, από την άλλη, τη διάσταση της δικαιοσύνης όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας και τους μισθούς. 3) Τέλος, η διάσταση «Δημόσια στήριξη / κοινωνική προστασία και ένταξη» καλύπτει τα δίκαια αποτελέσματα που επιτυγχάνονται μέσω της δημόσιας δράσης και/ή της κοινωνικής προστασίας. Αυτή η δέσμη δεικτών αφορά κυρίως την παροχή υπηρεσιών και τα δίχτυα κοινωνικής ασφάλειας. Ο πίνακας αποτελεσμάτων συγκρίνει τις επιδόσεις των κρατών μελών της ΕΕ σε σχέση με τους μέσους όρους της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ. Επιπλέον, χάρη στον πίνακα θα μπορέσουν να συγκριθούν οι επιδόσεις της ΕΕ με τις επιδόσεις άλλων διεθνών οργανισμών,, τουλάχιστον όσον αφορά ορισμένα από τα στοιχεία του. Η συγκριτική αυτή αξιολόγηση μπορεί να χρησιμεύσει ως εμπειρική βάση για την ανανέωση των διαδικασιών αμοιβαίας μάθησης με βάση τις βέλτιστες πρακτικές. Ο πίνακας θα επιτρέψει επίσης την απεικόνιση πιο μακροπρόθεσμων τάσεων. Όταν αυτό είναι δυνατόν και σκόπιμο, γίνεται διαχωρισμός των δεικτών ανά ηλικία, φύλο και/ή μορφωτικό επίπεδο. 2
Έχουν επιλεγεί 12 περιοχές στις οποίες μπορεί να μετρηθεί η κοινωνική πρόοδος σε σχέση με καθεμία από τις τρεις παραπάνω κατηγορίες. Οι δείκτες που προτείνονται γι αυτούς τους τομείς καθορίζονται στο παράρτημα και βασίζονται στα υφιστάμενα ποσοτικά στοιχεία που συλλέγονται από τη [τα οποία προέρχονται κυρίως από τις στατιστικές της ΕΕ για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης (EU-SILC), την έρευνα για τη διάρθρωση των αποδοχών η οποία πραγματοποιείται κάθε τέσσερα χρόνια και συνδυάζεται με ετήσιες εθνικές εκτιμήσεις και την έρευνα για το εργατικό δυναμικό (LFS)] και τον ΟΟΣΑ. Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ο ετήσιος κύκλος συντονισμού των οικονομικών πολιτικών, αποτελεί ένα σημαντικό μέσο για την εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση των εξελίξεων σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, το οποίο καλύπτει σε όλο τους το εύρος τους τομείς που αφορά ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων. Υπ αυτό το πρίσμα, ο πίνακας αποτελεσμάτων θα συζητηθεί με τις αρμόδιες επιτροπές του Συμβουλίου, με σκοπό την αξιοποίησή του στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, και την ενσωμάτωσή του στην ετήσια κοινή έκθεση για την απασχόληση που δημοσιεύεται κάθε φθινόπωρο μαζί με την ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, οι πρώτοι δείκτες για κάθε τομέα (σε έντονη γραμματοσειρά) θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως πρωταρχικοί δείκτες στον πίνακα αποτελεσμάτων που θα συμπεριληφθεί στην κοινή έκθεση για την απασχόληση, ενώ οι υπόλοιποι δείκτες είναι δευτερεύοντες και θα γίνεται αναφορά σ αυτούς στο κυρίως σώμα της έκθεσης, εφόσον συντρέχει λόγος. Με δεδομένη την αυξανόμενη σπουδαιότητα των πτυχών του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου που αφορούν την απασχόληση και τα κοινωνικά ζητήματα, ο πίνακας αποτελεσμάτων θα διευκολύνει την προσεκτικότερη εξέταση των σχετικών προκλήσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, καθώς και των συστάσεων ανά χώρα και σε επίπεδο ζώνης του ευρώ που θα προκύψουν από αυτή την εξέταση. Οι συστάσεις αυτές μπορούν να αντανακλούν και να προάγουν συναφείς, στοχοθετημένες μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με τις εθνικές ιδιαιτερότητες. Μπορεί επίσης να αποτελέσει σημείο αναφοράς για το έργο που επιτελείται όσον αφορά την κοινωνική διάσταση της ζώνης του ευρώ. 3
Παράρτημα Κοινωνικός πίνακας αποτελεσμάτων: πρωταρχικοί και δευτερεύοντες δείκτες Εκπαίδευση, δεξιότητες και διά βίου μάθηση: Ισότητα ευκαιριών και πρόσβαση στην αγορά εργασίας 1. Άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση (Ποσοστό ατόμων ηλικίας 18-24 ετών που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση, ανά φύλο) Συμμετοχή ενηλίκων στη μάθηση (Διά βίου μάθηση % ατόμων ηλικίας 25-64 ετών που συμμετέχουν στην εκπαίδευση και κατάρτιση, ανά φύλο) Χαμηλές επιδόσεις στην εκπαίδευση (αποτελέσματα του προγράμματος PISA για τις χαμηλές επιδόσεις στα μαθηματικά άτομα ηλικίας 15 ετών) ΟΟΣΑ Μορφωτικό επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικιακή ομάδα 30-34 ετών (Μορφωτικό επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης - % ατόμων ηλικίας 30-34 ετών που έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ανά φύλο) Ισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας 2. Χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση (Χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά το ποσοστό απασχόλησης) Χάσμα μεταξύ των φύλων ως προς τη μερική απασχόληση (Χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη μερική απασχόληση ως ποσοστό επί της συνολικής απασχόλησης) Μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων σε μη διορθωμένη μορφή (Μη διορθωμένο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων ανά ώρα, επί %) Ανισότητα και ανοδική κινητικότητα 3. Εισοδηματική ανισότητα (Υπολογίζεται ως λόγος πεμπτημορίων εισοδήματος S80/S20) Διαφοροποίηση ως προς τις επιδόσεις η οποία εξηγείται από την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των σπουδαστών (επιπτώσεις της κοινωνικοοικονομικής και πολιτισμικής κατάστασης στις βαθμολογίες PISA) ΟΟΣΑ Συνθήκες διαβίωσης και φτώχεια 4. Ποσοστό ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (AROPE) (% συνολικού πληθυσμού που αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ανά φύλο) Ποσοστό ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας (AROP) (% συνολικού πληθυσμού που αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας, ανά φύλο) 4
Ποσοστό σοβαρής υλικής στέρησης (SMD) (% συνολικού πληθυσμού που αντιμετωπίζει σοβαρές υλικές στερήσεις, ανά φύλο) Άτομα που ζουν σε νοικοκυριά με πολύ χαμηλή ένταση εργασίας (% πληθυσμού ηλικίας 60 ετών και κάτω που ζει σε νοικοκυριά με πολύ χαμηλή ένταση εργασίας, ανά φύλο) Ποσοστό σοβαρής στέρηση στέγασης (% συνολικού πληθυσμού που ζει σε υπερπλήρεις κατοικίες και αντιμετωπίζει στέρηση στέγασης, ανά καθεστώς ιδιοκτησίας) Νεολαία 5. Νέοι εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης, ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών (ποσοστό ΕΑΕΚ, ανά φύλο) Δομή του εργατικού δυναμικού Δυναμικές αγορές εργασίας και δίκαιες συνθήκες εργασίας 6. Ποσοστό απασχόλησης (άτομα 20-64 ετών, ανά φύλο, ηλικία και μορφωτικό επίπεδο) 7. Ποσοστό ανεργίας (άτομα 15-74 ετών, ανά φύλο, ηλικία και μορφωτικό επίπεδο) Ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας (άτομα 15-64 ετών, ανά ηλικία και φύλο) Ποσοστό ανεργίας των νέων (άτομα 15-24 ετών, ανά φύλο) Ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας. (επί του συνολικού ενεργού πληθυσμού, ανά φύλο) Δυναμική της αγοράς εργασίας 8. Μέτρα ενεργοποίησης Συμμετέχοντες σε πολιτικές για την αγορά εργασίας ανά 100 άτομα που επιθυμούν να εργαστούν (σύνολο) Απασχόληση στην τρέχουσα θέση εργασίας ανά διάρκεια [Ποσοστό απασχολουμένων στην τρέχουσα θέση εργασίας τους ανά διάρκεια (ένα έτος ή λιγότερο, 1-2 έτη, 2-5 έτη, πάνω από 5 έτη)] Ποσοστά μετάβασης από συμβάσεις ορισμένου σε συμβάσεις αορίστου χρόνου (μέσος όρος τριετίας) (% πληθυσμού ηλικίας 18 ετών και άνω των οποίων το εργασιακό καθεστώς μεταβλήθηκε από σύμβαση ορισμένου χρόνου το προηγούμενο έτος σε σύμβαση αορίστου χρόνου το τρέχον έτος, ανά φύλο) 5
Εισόδημα, συμπεριλαμβανομένου του εισοδήματος από απασχόληση 9. Προσαρμοσμένο ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε πραγματικούς όρους (ΜΑΔ κατά κεφαλή: Δείκτης 2008=100) 10. Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας ανά δεδουλευμένη ώρα Ίδιοι υπολογισμοί βάσει στοιχείων της Ποσοστό εργαζομένων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας (% εργαζόμενου πληθυσμού ηλικίας 18 ετών και άνω που αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας, ανά φύλο) Αντίκτυπος των δημόσιων πολιτικών στη μείωση της φτώχειας Δημόσια στήριξη / κοινωνική προστασία και ένταξη 11. Αντίκτυπος των κοινωνικών παροχών (εκτός των συντάξεων) στη μείωση της φτώχειας (Διαφορά, επί του συνολικού πληθυσμού, μεταξύ του ποσοστού ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας πριν και μετά τις κοινωνικές παροχές, ανά φύλο) Δαπάνες γενικής κυβέρνησης ανά λειτουργία [Δαπάνες γενικής κυβέρνησης ως % του ΑΕΠ, ανά λειτουργία (κοινωνική προστασία, υγεία και εκπαίδευση)] Συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης όσον αφορά τις συντάξεις (Λόγος των διάμεσων ατομικών ακαθάριστων συντάξεων της ηλικιακής κατηγορίας 65-74 ετών προς τις διάμεσες ακαθάριστες αποδοχές της ηλικιακής κατηγορίας 50-59 ετών) Προσχολική φροντίδα Υγειονομική περίθαλψη 12. Παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών σε επίσημες δομές παιδικής φροντίδας [Παιδιά σε επίσημες υπηρεσίες παιδικής φροντίδας (ποσοστό παιδιών στην ίδια ηλικιακή ομάδα - ηλικία 0-3)] 13. Ανάγκη για ιατρική περίθαλψη που δεν καλύπτεται, όπως αξιολογείται από τα ίδια τα άτομα (EU SILC) (% του συνολικού πληθυσμού που ανέφερε μη καλυπτόμενη ανάγκη για ιατρική περίθαλψη, ανά φύλο) Υγιή έτη ζωής (στην ηλικία των 65 ετών) Ιδιωτικές δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη Ψηφιακή πρόσβαση 14. Ατομικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων (Ποσοστό πληθυσμού με βασικό ή άνω του βασικού επίπεδο γενικών ψηφιακών δεξιοτήτων, ανά φύλο) Διάσταση συνδεσιμότητας του δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI): Αφομοίωση σταθερών ευρυζωνικών επικοινωνιών (33 %), αφομοίωση κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών (22 %), ταχύτητα (33 %) και οικονομική προσιτότητα (11 %) Πίνακας αποτελεσμάτων του ψηφιακού θεματολογίου 6