ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ ΠΕΤΡΟΣ ΜΠΑΚΑΚΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα (GINA)
Ορισμός του άσθματος Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης διαταραχή των αεραγωγών Πολλά κύτταρα και κυτταρικοί παράγοντες συμμετέχουν Η χρόνια φλεγμονή οδηγεί σε αύξηση της βρογχικής υπεραντιδραστικότητας με υποτροπιάζοντα επεισόδια συριγμού, δύσπνοιας και βήχα κυρίως τις νυχτερινές ή πρώτες πρωινές ώρες Εκτενής, μεταβλητός και συχνά αναστρέψιμος περιορισμός της ροής του αέρα
Mηχανισμοί Συνεπαγόμενοι από τον Ορισμό του Άσθματος Παράγοντες Κινδύνου (για την έναρξη του άσθματος) ΦΛΕΓΜΟΝΗ Βρογχική Υπεραντιδραστικότητα Απόφραξη ροής του αέρα Παράγοντες Κινδύνου (για τις εξάρσεις) Συμπτώματα
Υψηλή επίπτωση άσθματος παγκοσμίως Περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν άσθμα παγκοσμίως Αναμένεται να αυξηθούν κατά 100 εκατομμύρια έως το 20252 025 Masoli M, et al. Allergy 2004
Επιβάρυνση λόγω Άσθματος Το άσθμα είναι μία από τις συχνότερες χρόνιες νόσους παγκοσμίως (1-18% 18% του γενικού πληθυσμού) Ο επιπολασμός του άσθματος, κυρίως στα παιδιά, αυξάνεται διεθνώς Αποτελεί κύρια αιτία απουσίας από το σχολείο/εργασία Μια γενική αύξηση στη βαρύτητα του άσθματος προκαλεί αύξηση και στην κατηγορία των ασθενών με κίνδυνο θνητότητας
Παγκόσμια Διακύμανση στον Επιπολασμό Συμπτωμάτων Άσθματος International Study of Asthma and Allergies in Children (ISAAC) Lancet 1998;351:1225
Αυξάνεται ο Επιπολασμός του Άσθματος στα Παιδιά/Εφήβους Φιλανδία (Haahtela et al) Σουηδία (Aberg et al) Ιαπωνία (Nakagomi et al) Σκωτία (Rona et al) Αγγλία (Omran et al) Αμερική (NHIS) Νέα Ζηλανδία (Shaw et al) Αυστραλία (Peat et al) { { { { { { { { 1966 1989 1979 1991 1982 1992 1982 1992 1989 1994 1982 1992 1975 1989 1982 1992 0 5 10 15 20 25 30 35 Επιπολασμός (%)
Κάθε χώρα θα πρέπει να εισάγει τα δικά της στοιχεία για την επιβάρυνση λόγω άσθματος.
Η νοσηρότητα και θνητότητα του άσθματος παραμένει υψηλή Περισσότερα από 1,400 άτομα πεθαίνουν εξαιτίας του άσθματος κάθε χρόνο 71,000 νοσηλείες λόγω άσθματος κάθε χρόνο Για κάθε 2 ασθενείς που εισάγονται στο νοσοκομείο λόγω άσθματος, 5 άλλοι επισκέπτονται τα ΤΕΠ Asthma UK Survey 2004
Νοσηρότητα και θνητότητα 250000 θάνατοι ετησίως 15 εκατομμύρια DALYs ετησίως εξαιτίας του άσθματος Άμεσο και έμμεσο κόστος - Υψηλότερο σε παροξύνσεις και απουσία ελέγχου - Θεραπεία στα ΤΕΠ - Έμμεσο κόστος σημαντικό Αν και το κόστος για τον έλεγχο του άσθματος είναι σημαντικό, το κόστος από την λανθασμένη θεραπεία του άσθματος είναι πολύ υψηλότερο
Παράγοντες Κινδύνου για Άσθμα Από τον οργανισμό: δημιουργούν προδιάθεση ή προστατεύουν από την ανάπτυξη άσθματος Από το περιβάλλον: επηρεάζουν την πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου σε προδιατεθειμένα άτομα, προκαλούν εξάρσεις της νόσου ή/και την επιμονή των συμπτωμάτων
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
Γενετική προδιάθεση Πολλαπλά γονίδια Ατοπία, βρογχική υπεραντιδραστικότητα, φλεγμονώδεις μεσολαβητές, Th1/Th2 Chr 5q: serum IgE levels, BHR Γονίδιο για τον β-υποδοχέα β διαφορές στην απάντηση στους β2-διεγέρτες
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
IgE και άσθμα σε ενήλικες Odds ratio 40 20 10 5 2.5 N = 2657 Asthma 1 0.32 1 3.2 10 32 100 320 1000 3200 Serum IgE (IU/mL) Burrows B, et al. N Engl J Med. 1989;320:271-277.
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
Φύλο Αγόρια > Κορίτσια Άνδρες < Γυναίκες Το μέγεθος των πνευμόνων είναι μικρότερο στους άρρενες στη γέννηση αλλά μεγαλύτερο στην ενήλικη ζωή
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΒΡΟΓΧΙΚΗ ΥΠΕΡΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Ισταμίνη Μεταχολίνη Υπότονα και υπέρτονα διαλύματα Ισοκαπνικός υπεραερισμός Άσκηση ΕΙΔΙΚΗ ΒΡΟΓΧΙΚΗ ΥΠΕΡΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
Εισπνεόμενα αλλεργιογόνα Άκαρι οικιακής σκόνης Γύρεις Τρίχωμα ζώων Μύκητες Dermatophagoides farinae, Dermatophagoides pteronnysinus Grass pollen, olive pollen, birch pollen, parietaria Cat fur, dog fur Alternaria, aspergillus, cladosporium
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ > 300 παράγοντες 1: : 10 περιπτώσεις άσθματος των ενηλίκων Ανόργανες χημικές ουσίες Οργανικές χημικές ουσίες Φυτικές πρωτείνες Πρωτεινικά παράγωγα ζώων ΙΙΑ (irritant( induced asthma)
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
ΑΣΘΜΑ ΚΑΙ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ RSV, Ιοί της γρίππης και της παραινφλουέντσας, ρινοιοί Ιλαρά, κοκκύτης,, φυματίωση Χλαμύδια, μυκόπλασμα
The hygiene hypothesis Η έκθεση σε λοιμώξεις πρώιμα στη ζωή επηρεάζει την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος προς ένα «μη αλλεργικό μονοπάτι» με συνέπεια τον μικρότερο κίνδυνο άσθματος Μέγεθος οικογένειας, σειρά γέννησης, καθημερινή φροντίδα σε σταθμούς
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
Κάπνισμα Αυξημένος ρυθμός έκπτωσης της αναπνευστικής λειτουργίας Αυξημένη βαρύτητα Μικρότερη ανταπόκριση στη θεραπεία με εισπνεόμενα και συστηματικά κορικοειδή Μικρότερη πιθανότητα ελέγχου της νόσου (περισσότερες παροξύνσεις και εισαγωγές στο Νοσοκομείο) Κάπνισμα της μητέρας επίδραση στην ανάπτυξη του πνεύμονα, Χ4 κίνδυνος για συριγμό τον 1 ο χρόνο της ζωής Καμία επίδραση στην αλλεργική ευαισθητοποίηση
Ατμοσφαιρική ρύπανση Αμφιλεγόμενος ο ρόλος τους Παροξύνσεις άσθματος σε περιόδους με αυξημένα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης Ενδοοικιακά ρυπογόνα (gas,( biomass fuels)
Παράγοντες Κινδύνου για την Ανάπτυξη Άσθματος Από τον Οργανισμό Γενετική προδιάθεση Aτοπία Υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών Φύλο Φυλή/Eθνικότητα Από το Περιβάλλον Ενδοοικιακά αλλεργιογόνα Αλλεργιογόνα εξωτερικού χώρου Εργασιακοί παράγοντες ευαισθητοποίησης Κάπνισμα Ατμοσφαιρική Ρύπανση Λοιμώξεις του αναπνευστικού Λοιμώξεις από παράσιτα Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες Μέγεθος-πλήθος μελών οικογένειας Διατροφή και φάρμακα Παχυσαρκία
Διατροφή επίπτωση συριγμού κατά τον 1 ο χρόνο της ζωής σε νεογνά που διατρέφονταν με αγελαδινό ή γάλα σόγιας σε σύγκριση με το μητρικό γάλα Δυτική δίαιτα - αντιοξειδωτικές ουσίες - n-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα - n-6 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα
ΦΑΡΜΑΚΑ Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη Β-αναστολείς ACE inhibitors Οπιούχα Τοπικά αναισθητικά
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΜΑΤΟΣ
Μηχανισμοί στο αλλεργικό άσθμα Sensitization Allergen Allergen Re-exposure Environment Submucosa Antigen presenting cell MHC class II protein and epitope Production of antigenspecific IgE Mast cell degranulation Clinical effects Th2-cell + B-cell Mediators asthma, hayfever, urticaria
Mηχανισμοί IgE Απελευθέρωση μεσολαβητών IgE Αλλεργιογόνο FcεRI Ενδιάμεση Granule contents: Histamine, TNF-α, Proteases, Heparin Ρινίτιδα επιπεφυκίτιδα Σε λεπτά Lipid mediators: Prostaglandins Leukotrienes Συριγμός Βρογχόσπασμος Μετά από ώρες Cytokine production: Specifically IL-4, IL-13 Βλέννα Ηωσινοφιλία
Πώς μπαίνει η υποψία Υποτροπιάζοντα επεισόδια συριγμού Βήχας τη νύχτα Βήχας ή συριγμός μετά από άσκηση Βήχας, συριγμός, σφίξιμο στο στήθος μετά από έκθεση σε αλλεργιογόνα ή ρυπαντές Τα κρυολογήματα «κατεβαίνουν στο στήθος» ή διαρκούν περισσότερο από 10 ημέρες Τα συμπτώματα βελτιώνονται με την κατάλληλη θεραπεία
Διάγνωση Άσθματος Ιστορικό Χαρακτηριστικά Συμπτώματα Κλινική εξέταση Μετρήσεις αναπνευστικής λειτουργίας Μετρήσεις αλλεργικού υπόβαθρου για την εντόπιση παραγόντων κινδύνου
Συμπτώματα του άσθματος Βήχας ΣυριγμόςΣυριγμός Δύσπνοια ΒάροςΒάρος στο στήθος
Cough Variant Asthma Υποομάδα ασθματικών όπου ο χρόνιος βήχας είναι το μοναδικό σύμπτωμα Αρκετά συχνό και υπερδιαγιγνώσκεται στα παιδιά Male:Female 1:1 όλες οι ηλικίες Βήχας μη παραγωγικός, νυκτερινός, προκαλούμενος από άσκηση, από κρύο αέρα, από λοιμώξεις αναπνευστικού ± ιστορικό ατοπίας
ΧΡΟΝΙΟΣ ΒΗΧΑΣ Άσθμα (CVA) PNDS (Σύνδρομο( οπισθορινικής έκκρισης) Χρόνια ρινίτιδα, παραρινοκολπίτιδα ΓΟΠ Ηωσινοφιλική βρογχίτιδα Ατοπικός βήχας ACE inhibitors Vocal cord dysfunction
Κανένα εύρημα ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Παράταση εκπνοής Διάχυτοι μουσικοί ρόγχοι άμφω (πολυφωνικοί) ΣΗΜΕΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΣ (παρόξυνση) Συρρίτουσα αναπνοή Ταχύπνοια - Ταχυκαρδία Χρήση επικουρικών αναπνευστικών μυών Σιγή ("silent lung")
ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ
ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ ΚΑΙ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΕΣ VC = IRV + Vt + ERV VC = IC + ERV TLC = VC + RV TLC = IC + FRC FRC = ERV + RV
ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΣΠΙΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ 1. ΚΑΜΠΥΛΗ ΟΓΚΟΥ-ΧΡΟΝΟΥ 2. ΚΑΜΠΥΛΗ ΡΟΗΣ-ΟΓΚΟΥ ΟΓΚΟΥ
ΚΑΜΠΥΛΗ ΟΓΚΟΥ-ΧΡΟΝΟΥ } FEV 1 /FVC
ΚΑΜΠΥΛΗ ΡΟΗΣ-ΟΓΚΟΥ ΟΓΚΟΥ
ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Όγκος (L) Ροή (L/sec) L/sec) FVC Εισπνοή FEV 1 Εκπνοή 0 1 2 3 4 5 6 Χρόνος (sec) FEV 1 >80% προβλ. FEV 1 /FVC >80% > Όγκος (L)
ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Όγκος (L) Ροή (L/sec) L/sec) FVC Εισπνοή FEV 1 Εκπνοή 0 1 2 3 4 5 Χρόνος (sec) 6 Όγκος (L) FEV 1 <80% 80% προβλ. FEV 1 /FVC <75-80%
ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΒΡΟΓΧΟΔΙΑΣΤΟΛΗΣ Όγκος Φυσιολογικός Ασθματικός (μετά Β/Δ) Ασθματικός (προ Β/Δ) >12% 1 2 3 4 5 FEV 1 (L) Σημείωση: : Η κάθε καμπύλη αντιπροσωπεύει την καλύτερη από 3 διαδοχικές μετρήσεις
ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΒΡΟΓΧΟΔΙΑΣΤΟΛΗΣ Βασική Τιμή FEV 1 (<80% προβλ.) Εισπνοή 400 μgμ σαλβουταμόλης (4 puffs) Αύξηση FEV 1 >12% ή >200 ml Σημαντική αναστρεψιμότητα
ΡΟΟΜΕΤΡΟ Peak Flow Meter
Μετράει τη μέγιστη εκπνευστική ροή Peakeak Expiratory xpiratory Flow Rate (PEFR( PEFR) Είναι εύχρηστη μέθοδος ΡΟΟΜΕΤΡΟ Peak Flow Meter Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ενήλικες και παιδιά >5 ετών Ενδείξεις Διάγνωση άσθματος Ανταπόκριση στη βρογχοδιαστολή >20% (60L/min) Διακύμανση >20% Αξιολογείται η καλύτερη προσωπική του ασθενούς Παρακολούθηση πορείας άσθματος Αξιολόγηση νυχτερινών συμπτωμάτων άσθματος
Ημερήσια διακύμανση της PEFR > 20% Καταγραφή της PEFR πρωί-βράδυ για 2 εβδομάδες Φυσιολογική Άσθμα PEFR (%Predicted) 100% 50% Βραδυνή peak flow Πρωινή peak flow 100% 50% Μέγιστη - Ελάχιστη PEFR Διακύμανση PEFR = Μέσος Όρος PEFR
ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ Ελέγχουν τη μη ειδική βρογχική υπεραντιδραστικότητα Φαρμακευτικές (ισταμίνη, μεταχολίνη) Συνήθως FEV 1 >80% προβλ. FEV 1 >20% baseline PC 20 4 mg/ml, PD 20 0.8 mg Ευαίσθητη αλλά μη ειδική Αξία της αρνητικής πρόκλησης Θετική πρόκληση σε αλλεργική ρινίτιδα, ΧΑΠ, κυστική ίνωση, βρογχεκτασίες
ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΜΕ ΜΕΤΑΧΟΛΙΝΗ FEV 1 (L) Baseline (100%) Metacholine Concentration/Dose PC20 (PD20) -20% Metacholine administration Bronchodilation step Χαμηλή Ειδικότητα - Υψηλή Ευαισθησία
ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΤΟΠΙΑΣ Ιστορικό Χρήσιμο για τον εντοπισμό πιθανών αλλεργιογόνων Δερματικές δοκιμασίες (skin( prick tests) Δεν συμβάλλουν στη διάγνωση του άσθματος Χρήσιμες για τον εντοπισμό και την αποφυγή παραγόντων κινδύνου Ειδικές ανοσοσφαιρίνες IgE (RAST) Δεν έχουν μεγαλύτερη διαγνωστική αξία από τις δερματικές Ακριβότερες IgE ολ Δεν είναι χρήσιμη για τον έλεγχο της ατοπίας
Μη επεμβατικοί δείκτες αξιολόγησης της φλεγμονής Προκλητά πτύελα FeNO FeCO EBC (Exhaled Breath Condensate) Δεν έχουν αξιολογηθεί για τη διάγνωση του άσθματος Χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό της θεραπείας
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΘΩΡΑΚΑ; ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ ΑΛΛΩΝ ΣΕ ΑΤΥΠΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΩΝ, Ή ΣΕ ΜΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΑΣΘΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ < 5 ΕΤΩΝ Transient early wheezing Persistent early-onset wheezing (before 3 years age) Late onset wheezing/asthma Trial of ICS and short-acting bronchodilators
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΣΥΡΙΓΜΟΣ Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Συμφορητική Καρδιακή Ανεπάρκεια Αποφρακτική Βρογχιολίτιδα Κυστική Ίνωση (&( & PCD) Βρογχεκτασίες Σύνδρομο Churg-Strauss Αλλεργική βρογχοπνευμονική ασπεργίλλωση Χρόνια ηωσινοφιλική πνευμονία ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΟΣ ΣΥΡΙΓΜΟΣ Ca λάρυγγα - μεγάλων αεραγωγών Ξένο σώμα Πάρεση φωνητικών χορδών Δυσλειτουργία φωνητικών χορδών Συγγενείς δυσπλασίες με στένωση μεγάλων αεραγωγών
ΑΣΘΜΑ ΧΑΠ Έναρξη Καπνιστική συνήθεια Δύσπνοια Συμπτώματα Ατοπία Οικογενειακό ιστορικό Αναστρεψιμότητα Άσθμα Μικρή ηλικία ΧΑΠ Μέση-μεγάλη ηλικία ± >30 pack-years Νύχτα - Άσκηση Μεταβαλλόμενα Στην προσπάθεια Σταθερά Συχνά ± Συχνά ± Μεγάλη ± Pauwels RA, Rabe KF, Lancet 2004
Distinguishing Asthma from COPD Both asthma and COPD are major chronic obstructive airways diseases that involve underlying airway inflammation. COPD is characterized by airflow limitation that is not fully reversible, is usually progressive, and is associated with an abnormal inflammatory response of the lungs to noxious particles or gases. Individuals with asthma who are exposed to noxious agents (particularly cigarette smoking) may develop fixed airflow limitation and a mixture of asthma-like inflammation and COPDlike inflammation. Thus, even though asthma can usually be distinguished from COPD, in some individuals who develop chronic respiratory symptoms and fixed airflow limitation, it may be difficult to differentiate the two diseases. GINA 2006
Distinguishing Asthma from COPD COPD can coexist with asthma. The underlying chronic airway inflammation is very different in these two diseases. However, individuals with asthma who are exposed to noxious agents may also develop fixed airflow limitation and a mixture of asthma-like and COPD like inflammation. Furthermore, there is epidemiologic evidence that longstanding asthma on its own can lead to fixed airflow limitation. Other patients with COPD may have features of o asthma such as a mixed inflammatory pattern with increased eosinophils.. Thus, while asthma can usually be distinguished from COPD, in some individuals with chronic respiratory symptoms and fixed airflow limitation it remains difficult to differentiate the t two diseases. GOLD 2006
Ταξινόμηση Βαρύτητας ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ Κλινικά Χαρακτηριστικά προ της Θεραπείας ΣΤΑΔΙΟ 4 Σοβαρό Επίμονο ΣΤΑΔΙΟ 3 Μέτριο Επίμονο Συμπτώματα Συνεχή Περιορισμένη φυσική δραστηριότητα Καθημερινά Κρίσεις επηρεάζουν τη δραστηριότητα Νυχτερινά Συμπτώματα Συχνά > 1 φορά την εβδομάδα FEV 1 ή PEF 60% της προβλεπόμενης Διακύμανση> 30% 60-80% της προβλεπόμενης Διακύμανση > 30% ΣΤΑΔΙΟ 2 Ήπιο Επίμονο > 1 φορά την εβδομάδα αλλά < 1 φορά την ημέρα > 2 φορές το μήνα 80% της προβλεπόμενης Διακύμανση 20-30% ΣΤΑΔΙΟ 1 Διαλείπον < 1 φορά την εβδομάδα Ασυμπτωματικός και φυσιολογική PEF μεταξύ κρίσεων 2 φορές το μήνα 80% της προβλεπόμενης Διακύμανση < 20% Ηπαρουσία ενός από τα χαρακτηριστικά βαρύτητας επαρκεί για την κατάταξη του ασθενούς σε αυτό το στάδιο.
GINA 2006 - Επίπεδα ελέγχου του άσθματος Χαρακτηριστικά Ημερήσια συμπτώματα Περιορισμός δραστηριοτήτων Νυκτερινά συμπτώματα - αφύπνιση Ανάγκη για λήψη ανακουφιστικών φαρμάκων PEF ή FEV 1 Παροξύνσεις Ελεγχόμενο Καθόλου (2 ή λιγότερες φορές την εβδομάδα) Καθόλου Καθόλου Καθόλου (ή ελάχιστη) Φυσιολογική (ή σχεδόν φυσιολογική) Καμία Μερικά ελεγχόμενο (οποιοδήποτε μέσα σε μία εβδομάδα) Περισσότερες από 2 φορές την εβδομάδα Οποιοσδήποτε Οποιαδήποτε >2 φορές την εβδομάδα <80% της προβλεπόμενης (ή καλύτερης προσωπικής) Μία ή περισσότερες Μη ελεγχόμενο Τρία ή περισσότερα χαρακτηριστικά του μερικά ελεγχόμενου άσθματος σε οποιαδήποτε εβδομάδα Μία οποιαδήποτε εβδομάδα
GINA 2006-Αντιμετώπιση του άσθματος με βάση τον έλεγχο ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ ΜΕΡΙΚΑ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ ΜΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ ΑΥΞΗΣΗ ΜΕΙΩΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Διατηρήστε και βρείτε το ελάχιστο επίπεδο όπου διατηρείται ο έλεγχος Εξετάστε την αύξηση για να επιτευχθεί έλεγχος Αυξήστε μέχρι να επιτευχθεί έλεγχος Αντιμετωπίστε
Βήμα 1 SABA κατ' επίκληση Επιλογές ρυθμιστικ ών φαρμάκων Βήμα 2 Επιλέξτε ένα Χαμηλή δόση ICS LTRA Μείωση GINA 2006 Θεραπευτικά βήματα Βήμα 3 Βήμα 4 β 2 -διεγέρτης βραχείας δράσης κατ' επίκληση Επιλέξτε ένα Χαμηλή δόση ICS + LABA Εάν <6 ετών: Μέτρια δόση ή Υψηλή ICS δόση ICS Χαμηλή δόση ICS + LTRA Χαμηλή δόση ICS + Θεοφυλλίνη SR Αύξηση Προσθέστε ένα ή περισσότερα Μέτρια ή Υψηλή δόση ICS + LABA LTRA SABA: β 2 -διεγέρτης βραχείας δράσης, LABA: β2-διεγέρτης βραχείας δράσης, ICS: εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, LTRA: ανταγωνιστές υποδοχέων λευκοτριενίων, CS: κορτικοστεροειδή, SR: βραδείας αποδέσμευσης Θεοφυλλίνη SR Βήμα 5 Προσθέστε ένα ή και τα δύο CS από το στόμα (ελάχιστη δόση) Anti-IgE
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ Ερωτηματολόγια για την ποιότητα ζωής ACQ (Asthma Control Questionnaire) Ερωτηματολόγιο Juniper ACT (Asthma Control Test) ATAQ (Asthma Therapy Assessment Questionnaire) Να μην είναι χρονοβόρος και να είναι εύκολη η χρήση του στην κλινική πράξη
Τι είναι το ACT; Το ACT είναι ένα εργαλείο αξιολογημένο Μπορεί να συμπληρωθεί γρήγορα με 5 μόνο ερωτήσεις και μπορεί να καθορίσει αν ο ασθενής έχει ΠΛΗΡΗ ΕΛΕΓΧΟ, ΚΑΛΟ ΕΛΕΓΧΟ ή αν δεν έχει έλεγχο του άσθματος
Asthma Control Test-ACT(1)
Asthma Control Test-ACT (2)
ACT discriminates between groups of patients differing in asthma control 25 20 Mean ACT score 15 10 15.5 16.9 20.8 21.5 5 7.5 Not Controlled (n=2) Poorly Controlled (n=28) Somewhat Controlled (n=103) Well Controlled (n=224) Completely Controlled (n=79) F=34.5, p<0.0001 Specialist Rating of Asthma Control Nathan RA, et al. JACI 2004