THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ KLAUS REGLING MANAGING DIRECTOR European Stability Mechanism (ESM) TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 1
THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ KLAUS REGLING MANAGING DIRECTOR European Stability Mechanism (ESM) TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Καλημέρα σε όλους. Χαίρομαι που επιστρέφω εδώ, μπαίνω στον πειρασμό να κάνω ένα σχόλιο για τα ευρύτερα ευρωπαϊκά θέματα που συζητήθηκαν, αλλά θα επικεντρωθώ κυρίως στην Ελλάδα για τις επόμενες δυο ώρες, μια και ξεκινάμε εδώ. Για την Ελλάδα, ο χρονισμός αυτού του Συνεδρίου είναι σημαντικός. Ο ESM χτες έδωσε 7,2 δις ευρώ στην Ελλάδα στο πλαίσιο του προγράμματος βοήθειας της Ελλάδας. Υπάρχει βέβαια και η άλλη δόση που θα είναι διαθέσιμη μετά το τέλος Σεπτεμβρίου, όταν η Ελλάδα ολοκληρώσει την πορεία των μεταρρυθμίσεων. Είναι μια σημαντική στιγμή για την Ευρώπη και για την Ελλάδα. Είναι μια αναγνώριση ότι η Ελλάδα κάνει προόδους στον εκσυγχρονισμό της οικονομίας της και ότι η Ευρώπη δεν θα την αφήσει μόνη της, ότι αποτελεί μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, ότι έχει δείξει η Ευρώπη την οικονομική της αλληλεγγύη ξανά και ξανά και θα το κάνει αν χρειαστεί. 2
Στις παρατηρήσεις μου σήμερα θα ήθελα να υπογραμμίσω τη διττή αυτή σχέση: ξεκινώντας από την Ελλάδα η δόση αυτή ήρθε μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Υπήρξαν καθυστερήσεις σε αυτή την αξιολόγηση, εννιά μήνες έναντι τριών. Αυτές οι καθυστερήσεις όμως δημιουργούν προβλήματα στην οικονομία και οι διαπραγματεύσεις δημιούργησαν και εσωτερικά προβλήματα και βάρυναν την ελληνική οικονομία. Η δεύτερη αξιολόγηση θα γίνει το φθινόπωρο και αυτές οι συζητήσεις δεν θα πρέπει να πάρουν μεγάλο χρονικό διάστημα. Η Ελλάδα θα πρέπει να ακολουθήσει το πρόγραμμα προσαρμογής. Από την προοπτική μου η Ελλάδα δούλεψε σκληρά τους τελευταίους μήνες με την Ευρώπη. Δεν ήταν εύκολο για τον πληθυσμό, η μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, τα κριτήρια επιλεξιμότητας και τα λοιπά και ο εξορθολογισμός των συνταξιοδοτικών ταμείων ήταν ένα βήμα σημαντικό. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει ένα βιώσιμο πλέον συνταξιοδοτικό σύστημα. Κάποια από τα επιδόματα έπρεπε να μειωθούν, γιατί είχαν αυξηθεί πάρα πολύ. Έγινε επίσης μια αναδιάρθρωση του συστήματος φορολόγησης, διεύρυνσης της φορολογικής βάσης και παρά τις αρχικές καθυστερήσεις έχουμε δει κι εκεί πρόοδο, στον τομέα ιδίως των ιδιωτικοποιήσεων. Αυτό καθιστά την οικονομία πιο αποτελεσματική και αυξάνει τα έσοδα για τη μείωση του χρέους. Η ιδιωτικοποίηση περιφερειακών αεροδρομίων, του λιμένα του Πειραιά και άλλες ιδιωτικοποιήσεις θα αρχίσουν να δείχνουν τα αποτελέσματά τους σύντομα. Υπάρχει μια εντυπωσιακή λίστα και η μεταρρύθμιση της οικονομίας είναι σημαντική. Ο ΟΟΣΑ αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια εισήγαγε πολλές μεταρρυθμίσεις από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Θα βοηθήσουν την Ελλάδα να γυρίσει στην οικονομική ανάπτυξη και η ανάκαμψη που ξεκίνησε το 2014, τότε πραγματικά η Ελλάδα είχε γυρίσει στην ανάπτυξη, η ανεργία είχε αρχίσει να μειώνεται και είχε τη δυνατότητα δυο φορές να βγει στις αγορές ομολόγων. Από πέρσι όμως υπήρξε μια μεγάλη καθυστέρηση, επιβλήθηκαν capital controls και όσα είχαν επιτευχθεί με προηγούμενες μεταρρυθμίσεις 3
σταμάτησαν. Οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες έδειξαν αλληλέγγυοι στην Ελλάδα και είναι πρόθυμες να συνεχίσουν να το κάνουν. Επίσης πριν από τέσσερα χρόνια έγινε μια ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας και άλλα θετικά μέτρα ελήφθησαν για το δημόσιο τομέα. Μιλάμε για μια ελάφρυνση της τάξεως του 40% σε καθαρές αξίες. Αυτά τα νούμερα είναι πολύ σημαντικά και αυτή η οικονομική αλληλεγγύη από την Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάστηκε μέσω του ESM ο οποίος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην κατάσταση της Ελλάδας. Και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε εξοικονόμηση των προϋπολογισμών. Ο ελληνικός προϋπολογισμός εξοικονόμησε πέρσι 8 δις ευρώ και βάσει των ευνοϊκών όρων δανεισμού από τον ESM. Αν συνεχίσουν οι μεταρρυθμίσεις, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει μια βιωσιμότητα του χρέους. Το Eurogroup αποφάσισε το προηγούμενο μήνα ότι όσο η Ελλάδα συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις τόσο περισσότερη βοήθεια θα δέχεται η Ελλάδα. Άρα έχουμε μια βήμα το βήμα προσέγγιση που είναι η κατάλληλη για δυο λόγους: πρώτον δίνει κίνητρα συμμόρφωσης στο πρόγραμμα και δεύτερον μη παρέχοντας ολόκληρο το πακέτο προκαταβολικά, μπορούμε να παρακολουθούμε πόση ελάφρυνση του χρέους απαιτείται με το πέρασμα των ετών. Κάτι, που δεν μπορούμε να προβλέψουμε από σήμερα, δηλαδή πως θα πάει η ελληνική οικονομία σε δέκα ή είκοσι χρόνια. Αυτή η σταδιακή προσέγγιση από τους εταίρους είναι σημαντική γιατί δεν αποφασίζουν αυτή τη στιγμή οι εταίροι αν η ανακούφιση του χρέους μπορεί να είναι λίγη ή πολύ αυτή τη στιγμή. Και δεν συμμερίζομαι αυτούς που λένε ότι δεν αφήνουν οι εταίροι πλέον την Ελλάδα να αναπνεύσει. Στο παρελθόν ο ESM έχει δώσει δείγματα ότι ποτέ δεν εγκατέλειψε την Ελλάδα όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, ότι η Ελλάδα είναι μέρος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Αλλά θα πρέπει πραγματικά να υπογραμμίσω ότι η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει στα χέρια της αυτό το πρόγραμμα προσαρμογής, να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση τον Σεπτέμβριο και να δημιουργήσει ένα πιο θετικό περιβάλλον φιλικό περιβάλλον για επενδύσεις. 4
Η επιτυχής υλοποίηση αυτού του προγράμματος είναι ο μόνος τρόπος η Ελλάδα να βγει στις αγορές και να λάβει μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της, να έρθει στην ανάπτυξη, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας για τη νέα γενιά. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. 5