1 st CAA-GR Conference Institute of Mediterranean Studies Rethymno, 6-8 March 2014

1 st CAA-GR Conference Institute of Mediterranean Studies Rethymno, 6-8 March 2014

2

Contents Timetable... Abstracts... Spatiotemporal Modelling, GIS and Remote Sensing... 1 Recording and Automated Methods for Assisting Excavation and Laboratory Work... 7 Cultural Heritage and the Public: Applications, Multimedia and the Web 2.0... 10 3D Modeling, Visualisation and Simulations... 14 Cultural Heritage/Archaeological Resource Infrastructures, Management and Risk Assessment... 17 Posters... 21 CAA GR Constitution... 28 3

CAA-GR 2014 Conference Programme Thursday, 6th March 14:00-19:00 Workshop: Computational Imaging Friday, 7th March Saturday, 8th March 9:00-11:30 Chair - Eleftheria Paliou, Tuna Kalayci 9:00-11:30 Chair - Eleni Kotoula, Jamieson Donati Conference Opening Speech A. Sarris ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΟ «ΑΘΑΝΑΣΑΚΕΙΟ» ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΟΛΟΥ. Α. Καλογιάννη, Κ. Βουζαξάκης TREKKING AND TRACKING - GIS AND MINOAN LAND USE: BETWEEN LANDSCAPE AND COMPUTER SCREEN S. Beckmann ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ: ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΥ ΚΟΙΝΟΥ Π. Μαράκος ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ. ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Α. Παπακωνσταντίνου, Ι. Κουρτζέλλης FROM THE ANTIQUARIUM TO THE ARCHAEOLOGICAL MUSEUM OF MONDRAGONE (CE, SOUTH ITALY). A STORY-TELLING FOR THE MULTILEVEL ENJOYMENT OF AN ARCHAEOLOGICAL LANDSCAPE IN NORTHERN CAMPANIA. F. Sogliani ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΔΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΗ ΝΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΜΕΣΩ ΧΩΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ GIS Κ. Βουζαξάκης THE ARCHAEOLOGICAL SPACE VIA VISITOR MOVEMENT AND INTERACTION. A HYBRID APPROACH FOR ASSESSING AND PLANNING INTERPRETATION AT HERITAGE SITE A. Chrysanthi, G. Caridakis AN IMPROVED ALGORITHM FOR COST-SURFACE ALLOCATION ANALYSES: SOME CASE STUDIES OF ARCHAEOLOGICAL SETTLEMENTS IN THE BRADANO VALLEY (BASILICATA, ITALY) D. Roubis, D. Gnesi ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΦΥΙΑ ΤΟΥ ΠΛΗΘΟΥΣ: CROWDSOURCING ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ Σ. Συλαίου, Π. Πατίας ARCHAEOLOGICAL APPROACH TO LINEAR TRANSFORMATION OF SURFACES (KRIGING, ARCGIS GEOSTATISTICAL ANALYST) AND ITS POTENTIAL FOR EXPANDING ARCHAEOLOGICAL INTERPRETATION T. Tsonev INVENTORYING ARCHITECTURAL HERITAGE: EXPLORING A TECHONOLOGICAL PATH TOWARDS ITS ESTABLISHMENT AS A COMMON S. Lekakis ENHANCING EXISTING EXCAVATION ARCHIVES USING 3D SPATIAL TECHNOLOGIES M. Katsianis, S. Tsipidis, I. Kalisperakis ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Α. Μπενάρδου, Ε. Παπάκη και Ν. Χατζηδιάκου 11:30 Coffee break 11:30 Coffee break 12:00-14:00 Chair - Athos Agapiou, Nikos Papadopoulos 12:00-12:30 Chair - Costas Papadopoulos, Paul Reilly THE GEOPHYSICAL SURVEY BEYOND THE SITE A.Sarris, K. Sbonias, T. Kalayci, E. Farinetti, I. Tzachili Plenary Speech: Additive Archaeology - Towards a Virtual Archaeology reprinted? Paul Reilly THE IDENTIFICATION OF LAND DIVISIONS IN THE ANCIENT MEDITERRANEAN THROUGH INTEGRATED REMOTE SENSING AND GIS APPLICATIONS J.C. Donati 12:30-14:00 BREAKING POTS SIMULATING DESIGN FAILURES OF TRANSPORT VESSELS BY USING THE FINITE ELEMENT METHOD (FEM) A. Hein, V. Kilikoglou A REVIEW ON THE POTENTIAL USE OF CORONA IMAGES OF GREECE T. Kalayci 3D DIGITAL REPRESENTATION OF ANCIENT GREEK FURNITURE, USING SURVIVING ARCHAEOLOGICAL THEMES AND ARTEFACT D. Tsipotas, C. Michalaros GOOGLE EARTH REVISITED: CASE STUDIES AT THE PLAIN OF LARISSA, THESSALY, GREECE QUANTITATIVE DATA, HYPOTHESIS TESTING, AND ARCHAEOLOGICAL NARRATIVES: WAS THERE EVER A GREEK DARK AGE? D. Kaimaris, O. Georgoula, P. Patias S.C. Murray Η ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΨΕΥΔΟΔΙΠΤΕΡΟΥ ΙΩΝΙΚΟΥ ΝΑΟΥ ΤΟΥ ΜΕΣΣΟΥ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ/ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 3D MODELING AND NAVIGATION TOOLS FOR THE DATA MANAGEMENT SYSTEM OF THE ACROPOLIS RESTORATION SERVICE Ι. Κουρτζέλλης G. Papadakis, S. Kouroupis, M. Katsianis, Y. Alexopoulos A SELF-CONSCIOUS CRITIQUE OF DIGITAL MODELING E.P. Baltes 14:00 Lunch break 14:00 Lunch break/poster Session 7-8th March, Rethymnon Crete

CAA-GR 2014 Conference Programme 15:00-17:00 Chair - Carmen Cuenca-García, François-Xavier Simon INVESTIGATION OF MOUNDS WITH 3-D RESISTIVITY TOMOGRAPHY: THE CASE OF TOLTEC MOUND B, ARKANSAS, USA 15:00-17:00 N. Papadopoulos, K. Kvamme, J.J Dauphinee, J. Lockhart, E. Horton, T. Mulvhill Chair - Angeliki Chrysanthi, Dimitris Alexakis USING AN INTERACTIVE, 3D WEB PLATFORM TO PRESENT THE MAIN MONUMENTS OF CRETE AND THEIR EVOLUTION IN TIME. P. Parthenios 3D PSEUDO GPR SECTIONS BASED ON NDVI VALUES: FUSION OF OPTICAL AND ACTIVE REMOTE SENSING TECHNIQUES AT THE VÉSZTO-MÁGOR TELL, HUNGARY A. Agapiou, A. Sarris, N. Papadopoulos, D.D. Alexakis, D.G. Hadjimitsis DEVELOPMENT OF A CULTURAL HERITAGE MANAGEMENT SYSTEM, IMPLEMENTATION TO THE ANCIENT ATHENIAN AGORA S. Hadjithoma-Panagiotou, A. Georgopoulos, S. Tapinaki, N. Saraga, K. Tsogka, E. Alexandraki LASER SCANS, CT SCANS AND CONVENTIONAL PHOTOGRAPHY SCANS, AS A POWERFUL TOOL FOR COMPARATIVE PALAEONTOLOGICAL STUDIES G. Theodorou, S. Roussiakis, V. Mitsopoulou, T. Vasilopoulos, G. Kaisarlis, D. Michailidis, E. Theodorou, S. Isidorou, D. Fotiou, C. Provatidis GEOARCHAEOLOGICAL RISK ASSESSMENT IN SOME AREAS OF NATURAL ARCHAEOLOGICAL PARK OF THE RUPESTRIAN CHURCHES OF MATERA S. Pascale, F. Sdao, F. Sogliani PHOTOGRAMMETRY AS A TOOL FOR ARCHITECTURAL ANALYSIS: THE DIGITAL ARCHITECTURE PROJECT AT OLYMPIA P. Sapirstein THE POTENTIAL OF GIS-BASED INTEGRATED ANALYSES OF ENVIRONMENTAL AND ARCHAEOLOGICAL DATA FOR RESEARCH AND ARCHAEOLOGICAL HERITAGE MANAGEMENT PURPOSES. THE EXAMPLE OF THE GEO-ARCHAEOLOGICAL DIGITAL ARCHIVE OF ROME E. Farinetti ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΟΡΟΥΣ ΕΠΙΤΕΛΕΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ Δ. Εγγλέζος, Δ. Μουλλού ENDANGERED CRETAN LANDSCAPES: USING DIGITAL APPLICATIONS AND GEOSPATIAL INFORMATION FOR THE RECORDING AND MONITORING OF RECENT LANDSCAPE TRANSFORMATION IN SOUTHEAST CRETE G. Cantoro, K. Chalikias 17:00 Coffee break/poster Session 18:00-18:40 18:45-20:00 20:00 Chair - Kostas Vouzaxakis, Stelios Lekakis METHODS AND ALGORITHMS FOR THE AUTOMATIC IDENTIFICATION FOR WRITER OF ANCIENT DOCUMENTS METHODS AND ALGORITHMS FOR THE AUTOMATIC REASSEMBLY OF FRAGMENTED ARCHAEOLOGICAL FINDS CAA-GR Meeting Wine reception M. Panagopoulos, P. Rousopoulos, D. Arabajis, F. Giannopoulos, S. Zannos, E. Kalfa, C. Papaodysseus C. Papaodysseus, D. Arabadjis, M. Panagopoulos, M. Exarchos, P. Rousopoulos, F. Giannopoulos, S. Zannos, C. Chalatsis Spatiotemporal Modeling, GIS, Quantitative Methods and Remote Sensing Recording and Automated methods for assisting excavation and laboratory work Cultural Heritage and the Public: applications, multimedia and the Web 2.0 3D Modeling, Visualisation and Simulations Cultural Heritage/Archaeological Resource infrastructures, management and risk assessment 7-8th March, Rethymnon Crete

Spatiotemporal Modelling, GIS and Remote Sensing TREKKING AND TRACKING - GIS AND MINOAN LAND USE: BETWEEN LANDSCAPE AND COMPUTER SCREEN Authors: S. Beckmann Keywords: Minoan walls; Middle Bronze Age Cretan land use; Middle Minoan architecture in the mountains; GIS and Minoan land use The author s topographical research in the mountains above Agios Nikolaos, Crete, has led to the discovery of over 330 Minoan agricultural sites, datable by surface pottery to the Middle Bronze Age (2000-1700 B.C.E.). With the help of GIS, dwelling ruins, enclosure walls and connecting roads have been mapped, and their function as farming installations for mixed agriculture and animal husbandry (including herding of ovicaprids and bee keeping), as well as their possible land use potential could be determined. The presentation is going to show the methods and results of this study. ARCHAEOLOGICAL APPROACH TO LINEAR TRANSFORMATION OF SURFACES (KRIGING, ARCGIS GEOSTATISTICAL ANALYST) AND ITS POTENTIAL FOR EXPANDING ARCHAEOLOGICAL INTERPRETATION Authors: T. Tsonev Keywords: GIS; Kriging; complex attractors Geographical Information Systems (GIS) have a special role to play in archaeological interpretation. Among the wide variety of geostatistical techniques archaeologists focus on application of spatial predicting models. One of them Kriging seems to remain somewhat underestimated and with limited use. In the present paper I shall present briefly this statistical technique and will stress on complicated philosophy that stays behind any decision for its application in analysis of archaeological spatial data. Of greater importance for archaeologists is that they do not need to use complex predictors for particular distributions in specific areas. Human factors stay behind distribution of archaeological spatial data which as a rule are Gaussian in nature. This means that the predictors can be based on linear combination of the nearby data values. I substantiate the reasons that stay behind this way of application of Kriging transformation of surfaces. Further my presentation will describe some problems raised by correlative and auto-correlative features in archaeological spatial data and provide illustrative example. 4

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ. ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Authors: Α. Παπακωνσταντίνου, Ι. Κουρτζέλλης Keywords: Γεωπληροφορική; Χαρτογραφική Απεικόνιση; Χωρική Ανάλυση; Ρωμαϊκό Υδραγωγείο; Λέσβος Το ρωμαϊκό υδραγωγείο Μυτιλήνης, μήκους περίπου 26 χιλιομέτρων, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας στο νησιωτικό χώρο, το οποίο όμως έχει μελετηθεί ελάχιστα. Η κατασκευή του αποσκοπούσε στην κάλυψη των υδρευτικών αναγκών της πόλεως της Μυτιλήνης κατά τους πρώτους μεταχριστανικούς αιώνες. Η πορεία του ξεκινάει από τις πηγές του όρους Όλυμπος, στο κεντρικό τμήμα του νησιού, και καταλήγει στη Μυτιλήνη (περιοχή αρχαίου Θεάτρου) διασχίζοντας ένα έντονο γεωμορφολογικά ανάγλυφο. Ο στόχος της μελέτης μας είναι η ανακάλυψη, η χαρτογράφηση και η οπτικοποίηση της χωρικής δομής του υδραγωγείου και του γεωμορφολογικού ανάγλυφου μέσα από το οποίο αυτό διέρχεται. Με τη χρήση εργαλείων γεωπληροφορικής, δεδομένων μικρής και μεσαίας χωρικής κλίμακας, υπολογίζεται η πορεία του υδραγωγείου στην αρχαιότητα. Ο υπολογισμός, εκτός από τη χωρική ανάλυση, στηρίζεται σε νέα επιτόπια έρευνα και μελέτη των σωζόμενων τμημάτων του τεχνικού αυτού έργου (υδατογέφυρες, υπόγειοι και λαξευτοί αγωγοί μεταφοράς υδάτων κ.α.). ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΔΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΗ ΝΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΜΕΣΩ ΧΩΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ GIS Authors: Κ. Βουζαξάκης Keywords: Neolithic; Thessaly; GIS; Spatial Analysis; Least Cost Path; Visibility Η χρήση τεχνικών χωρικής ανάλυσης των Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών, αποτελεί μια ήδη παγιωμένη τακτική σε προσεγγίσεις που αποσκοπούν στην αποκωδικοποίηση οικιστικών συμπεριφορών των κοινωνιών του παρελθόντος, με βάση τον τρόπο με τον οποίο αποτυπώνονται τα σχετικά ίχνη των υπό εξέταση δραστηριοτήτων στο χώρο. Στην ανακοίνωση επιχειρείται, μέσω τεχνικών χάραξης επί του ψηφιακού μοντέλου εδάφους διαδρομών ελάχιστου κόστους και της διερεύνησης ορατότητας μεταξύ συγκεκριμένων οικισμών της Νεολιθικής περιόδου στη ΝΑ Θεσσαλία, να προταθούν αφενός συγκεκριμένοι δίοδοι επικοινωνίας μεταξύ των οικισμών και αφετέρου να συζητηθεί η χρησιμότητα μιας τέτοια προσέγγισης και οι προοπτικές που ανοίγονται στην έρευνα. Θα καταδειχτεί ότι οι προτεινόμενες διαδρομές λειτουργούν διαχρονικά ως ελκυστές για τη δημιουργία μεταγενέστερων οικισμών, ενώ προσφέρουν και ένα νέο εργαλείο ομαδοποίησης των οικισμών προκειμένου να μελετηθούν ενδεχόμενα δίκτυα ανταλλαγών, επαφών αλλά και πρωταρχικών ιεραρχικών δομών οργάνωσης όσον αφορά την εξάπλωσή τους στο χώρο. 5

THE IDENTIFICATION OF LAND DIVISIONS IN THE ANCIENT MEDITERRANEAN THROUGH INTEGRATED REMOTE SENSING AND GIS APPLICATIONS Authors: J.C. Donati Keywords: remote sensing; GIS; urban history; land use patterns; Greek and Roman archaeology An investigation of modern agricultural field boundaries around Greek and Roman settlements in the eastern Mediterranean using automated and semiautomated remote sensing and GIS based applications marks a new stage in the identification of ancient land divisions. A combination of edge enhancement filters, pixel classifications, and vectorization software produces fully digitized cadastral maps that can be analyzed for any potential patterns in land organization. As is well known from numerous archaeological fieldwork projects, divisions of modern agricultural land sometimes retain the form of an ancient system of land division. Therefore, an analysis of the dominant angle frequency of modern land divisions is quite useful for reconstructing ancient landscapes. A REVIEW ON THE POTENTIAL USE OF CORONA IMAGES OF GREECE Authors: T. Kalayci Keywords: CORONA Satellite Imagery; Photogrammetry; LULC Change In comparison to the Middle East, the potential of CORONA satellite system remains completely unexploited in Greece. In this study, our first aim is to introduce the CORONA satellite system to the scholars who work on the mainland Greece. We suggest CORONA should have extensive use in (i) finding new archaeological sites (ii) studying settlement morphologies (iii) assessing the level of damage on a cultural property. Second part of the talk involves an in depth discussion on the photogrammetric problems, inherent to a CORONA KH4 panoramic scan. In return, we briefly introduce the CORONA Atlas of the Middle East. Finally, we evaluate the feasibility of a potential CORONA Digital Atlas of Greece. GOOGLE EARTH REVISITED: CASE STUDIES AT THE PLAIN OF LARISSA, THESSALY, GREECE Authors: D. Kaimaris, O. Georgoula and P. Patias Keywords: Εναέρια; Δορυφορική Αρχαιολογία; Google Earth; Ίχνος βλάστησης; καλυμμένες κατασκευές; Θεσσαλία Στην εργασία πραγματοποιείται φωτοερμηνεία εικόνων του Google Earth, η οποία επέτρεψε τον τυχαίο εντοπισμό (αποτέλεσμα μη συστηματικής έρευνας) ιχνών καλυμμένων κατασκευών στην ευρύτερη περιοχή της πόλης της Λάρισας (Θεσσαλία, Ελλάδα). Ταυτόχρονα, αξιοποιούνται ορθοανηγμένες 6

εικόνες του Κτηματολογίου και το ψηφιακό μοντέλο εδάφους των θέσεων και της ευρύτερης περιοχής, ενώ πραγματοποιείται οπτική βελτίωση των ιχνών με τη χρήση ψηφιακών φίλτρων. Από την πληθώρα των ιχνών, η εργασία εστιάζει σε τρεις θέσεις, όπου τα θετικά ίχνη βλάστησης, κυκλικά ή/και γραμμικά, αποκαλύπτουν και περιγράφουν σε ικανοποιητικό βαθμό καλυμμένες κατασκευές μεγάλων διαστάσεων. Η μέχρι σήμερα ερευνητική δραστηριότητα της συντακτικής ομάδας, αλλά και η παρούσα εργασία, αναδεικνύει τα οφέλη των εικόνων του Google Earth ως προς τον τυχαίο εντοπισμό άγνωστων καλυμμένων κατασκευών, επισημαίνοντας ότι δεν μπορεί να χαρακτηριστεί το Google Earth -και κατ επέκταση οι εικόνες του- ως εργαλείο αρχαιολογικής πρόβλεψης. AN IMPROVED ALGORITHM FOR COST-SURFACE ALLOCATION ANALYSES: SOME CASE STUDIES OF ARCHAEOLOGICAL SETTLEMENTS IN THE BRADANO VALLEY (BASILICATA, ITALY) Authors: D. Roubis, D. Gnesi Keywords: Landscape archaeology; Basilicata; GIS; Spatial analysis; cost-surface allocation Thiessen polygons model allows to produce an ideal scheme of the territories controlled by archaeological settlements, but it works on a plain and abstract geographic space. A more sophisticated approach uses accumulative cost-surface maps to associate a portion of physical space to each settlement. This analysis can take into account the morphology of the territory and other elements like natural obstacles, but it starts from the assumption that each settlement has the same importance. In this paper, a new tool for creating cost-surface allocation maps is presented: this tool introduces algorithm parameters that are dependent on attributes of the starting sites' layer, in order to obtain more sophisticated and accurate models. The tool has been experimented on the ancient and medieval settlements of the Bradano Valley (Basilicata, Italy). INVESTIGATION OF MOUNDS WITH 3-D RESISTIVITY TOMOGRAPHY: THE CASE OF TOLTEC MOUND B, ARKANSAS, USA Authors: N. Papadopoulos, K. Kvamme, J.J Dauphinee, J. Lockhart, E. Horton and T. Mulvhill Keywords: Mound, geophysical methods, 3-D ERT, Toltec, USA This work describes the results of a three-dimensional (3-D) electrical resistivity tomography (ERT) survey in order to map the subsurface resistivity properties below Mound B at Toltec Archaeological State Park in Arkansas, USA. A dense network of parallel pod-dipole ERT lines covered an area of 9,600 square meters. A robotic total station was used to compile a detailed digital elevation model of the Mound. The data were approached with both 2-D and 3-D resistivity inversion algorithms in order to create vertical sections and horizontal slices of the subsurface. The ERT survey managed to map in the stratigraphy and provide a detailed model of the mound s filling material. 7

3D PSEUDO GPR SECTIONS BASED ON NDVI VALUES: FUSION OF OPTICAL AND ACTIVE REMOTE SENSING TECHNIQUES AT THE VÉSZTO-MÁGOR TELL, HUNGARY Authors: A. Agapiou, A. Sarris, N. Papadopoulos, D.D. Alexakis AND D.G. Hadjimitsis Keywords: 3D pseudo GPR section; fusion; ground spectroscopy, possibility matrix Optical and active remote sensing techniques have been widely used for detection of buried archaeological remains. However the fully exploitation of ground spectroscopy, high resolution multispectral imagery and ground penetrating radar (GPR) is still very limited. In this paper an attempt to integrate the above mention techniques is presented. Ground spectroradiometric and GPR measurements have been simultaneously collected at the Vészto-Mágor Tell, located in the western part of Hungary. The narrowband reflectance values of the spectroradiometer have been resampled to simulate the GeoEye-1 satellite, and then the NDVI index was calculated. Both NDVI and GPR sections (depth interval 20cm) were reclassified into 10 classes in order to reduce the computational time. Then, the possibility matrix has been created based only on a small sample of this. Therefore for each depth (20cm) from 0-2m below surface, the possibility P(GPRi NDVIi) was estimated. The possibility matrix was then projected to a high resolution satellite image (GeoEye-1). The results have shown that the 3D pseudo GPR sections as retrieved from the GeoEye-1 image were able to verify the in situ geophysical prospections as well to identify potential future GPR measurements in other areas of the tell. THE GEOPHYSICAL SURVEY BEYOND THE SITE Authors: A. Sarris, K. Sbonias, T. Kalayci, E. Farinetti, I. Tzachili Keywords: siteless survey; built environments; geophysical prospection This study focuses on the problem of separation between high and low density records in the Mediterranean and specifically evaluates the relationship between artifact scatters and built environments in a case study. The focus is on the concept of built environments since it is the foremost precondition of defining/discovering a site in archaeological research. In this respect, geophysical prospection in the Therasia Island, Greece is re-evaluated within the light of intensive survey results. Initial geophysical prospection results in the Island suggest no direct relation between built environments and high-density artifact scatters. To investigate this, we discuss a series of models, ranging from the mythical donkey hypothesis to ancient manuring practices in the Classical Period. We provide a discussion for each model and suggest adopting a landscape approach in geophysical surveys in contribution to the discussion of siteless surveys in the Mediterranean. 8

QUANTITATIVE DATA, HYPOTHESIS TESTING, AND ARCHAEOLOGICAL NARRATIVES: WAS THERE EVER A GREEK DARK AGE? Authors: S.C. Murray Keywords: Data; Quantification; Early Iron Age Greece; Hypotheses; Regression; Data Normalization This paper asseses the increasingly common view that the Greek Dark Age is a scholarly construct by determining whether the rate of discovery of Early Iron Age sites has increased since the discovery of Lefkandi around 1980. I present a database of over 4,000 Mycenaean and Protogeometric sites discovered between 1900 and 2010. If Early Iron Age sites were being systematically ignored in the early 20th century, but treated fairly in the last few decades, we would expect the annual rate of Protogeometric site discovery to increase after 1980 in a way that diverges from the rate of discovery of Mycenaean sites. However, the data show that the rates of discovery for the two periods normalize very well, to roughly 1:1 over the whole data set. This data suggests that the poverty of the Early Iron Age cannot be explained as the result of scholars ignoring the evidence. ENHANCING EXISTING EXCAVATION ARCHIVES USING 3D SPATIAL TECHNOLOGIES Authors: M. Katsianis, S. Tsipidis and I. Kalisperakis Keywords: 3D modelling; legacy data; GIS; excavation; intra-site In recent years, advances in spatial technologies present us new opportunities for augmenting existing excavation archives. This presentation outlines methods and techniques for the transformation of spatial information recorded in these archives into 3D representations. Towards this end, the use of GIS can be particularly suitable. GIS can assist the modelling process, integrate spatial data produced using different modelling procedures and support the transcription of information held in diverse documentation means, paper-based or digital. The outcome of such modelling exercises can enable new dynamic ways of interacting with an existing excavation archive within a 3D cartographic environment, thus allowing the improved understanding of stratigraphic relations and spatiotemporal patterning. Further techniques for data grouping and quantitative analysis can facilitate information extraction processes. Examples are used from recent work on the prehistoric sites of Toumba Thessaloniki and Ayia Triada Karystos. 9

Recording and Automated Methods for Assisting Excavation and Laboratory Work LASER SCANS, CT SCANS AND CONVENTIONAL PHOTOGRAPHY SCANS, AS A POWERFUL TOOL FOR COMPARATIVE PALAEONTOLOGICAL STUDIES Authors: G. Theodorou, S. Roussiakis, V. Mitsopoulou, T. Vasilopoulos, G. Kaisarlis, D. Michailidis, E. Theodorou, S. Isidorou, D. Fotiou and C. Provatidis Keywords: Elephas tiliensis; CT scans; laser scans; CAD, 3D modelling; rapid prototyping THALIS MIS380135 project, aims to build up and present to public a complete three dimensional life size skeleton of E. tiliensis, using Rapid Prototyping Technologies. In order to construct 3D models of bones that have not been collected during the excavations or were very fragmentary we used material from parental species (Palaeoloxodon antiquus) excavated in other localities (Megalopolis) or even recent African or Asian elephants. For the purposes of the THALIS project 3D digital models are being transformed after considering biometrical information, ontogeny, allometry and evolutionary trends. The direct comparison of overlapped 3D models used initially to check the accuracy of the applied methods revealed their capability and importance for answering questions of classical palaeontology for describing morphological differences of species belonging to a single genus. Efforts have been made also to apply the same methodology two species belonging to a different genus or different family. PHOTOGRAMMETRY AS A TOOL FOR ARCHITECTURAL ANALYSIS: THE DIGITAL ARCHITECTURE PROJECT AT OLYMPIA Authors: P. Sapirstein Keywords: Olympia; Temple of Hera; Greek architecture; photogrammetry; 3D reconstruction; computer visualization; virtual museum As part of its investigation into the emergence of the Doric style, the Digital Architecture Project (DAP) produces 3D models and reconstructed visualizations of Archaic Greek temples. It has begun with the Temple of Hera at Olympia, the earliest well-preserved proto-doric structure in Greece. In 2013, the DAP performed an extensive photogrammetric survey of the building. An innovative approach has produced a 3D model of unparalleled resolution (1mm per sample) and accuracy (< 5mm error) for this large structure, 20x50 m in plan. These results significantly alter the traditional understanding of the temple s architectural history: we challenge the assumption that the building was initially surrounded by a wooden colonnade and document consistent slopes in the levels that prefigure the optical refinements in later Archaic architecture. Finally, the DAP proposes a novel web interface for disseminating the 3D models and linking them to 2D images and texts. 10

ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΟΡΟΥΣ ΕΠΙΤΕΛΕΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ Authors: Δ. Εγγλέζος, Δ. Μουλλού Keywords: Cultural Heritage; monuments; interpretation; historic preservation; performance based design analysis; non-catastrophic; interdisciplinary Η παρούσα εργασία παρουσιάζει μέσα από μια σειρά μελετών περιπτώσεων μια μεθοδολογία ανάγνωσης της μηχανικής ιστορίας μνημείων, η οποία στηρίζεται στην εφαρμογή αναλύσεων με όρους επιτελεστικότητας (PDBD). Οι αναλύσεις αυτές αποτελούν σήμερα την πλέον ενδεδειγμένη φιλοσοφία προσομοίωσης της πραγματικότητας στον τομέα της ανάλυσης κτιριακών (ή και άλλων) δομών. Στον τομέα της διερεύνησης των μνημειακών δομών, η εφαρμογή τους δίνει τη δυνατότητα υπολογισμού μετακινήσεων και καταστάσεων λειτουργικότητας, αλλά και σχεδιασμού κατάλληλων μέτρων προστασίας υπό οποιοδήποτε σενάριο καταπόνησης. Η αξιοποίησή της μεθόδου ανάλυσης με κριτήρια επιτελεστικότητας σε συνδυασμό με δεδομένα από σύγχρονες μεθόδους γεωμετρικής τεκμηρίωσης (σε αλληλεπίδραση με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο το μνημείο εντάσσεται) και με ενδελεχή διερεύνηση των ιστορικών συνθηκών που ευθύνονται για την υφιστάμενη κατάστασή της, καθιστά δυνατή την ερμηνεία της παθολογίας του μνημείου ως δομής εν συνόλω και -εφόσον τα αρχαιολογικά/ιστορικά στοιχεία το επιτρέπουν- της σύνδεσης της παθολογίας με συγκεκριμένο ιστορικό συμβάν ή συμβάντα. METHODS AND ALGORITHMS FOR THE AUTOMATIC IDENTIFICATION FOR WRITER OF ANCIENT DOCUMENTS Authors: M. Panagopoulos, P. Rousopoulos, D. Arabajis, F. Giannopoulos, S. Zannos, E. Kalfa, C. Papaodysseus Keywords: Inscriptions; Writer identification; Document classification This work presents two methodologies aiming at the automatic identification of the writer of ancient inscriptions and Byzantine codices. This identification can offer unambiguous dating of these ancient manuscripts. The basic concept of these approaches is to identify a major representative of each document. More specifically the one approach estimates a prototype for the inscription/papyrus, while the second method initially estimates the curvature at each pixel of a letter contour. Subsequently, it performs pair-wise comparisons of the curvatures sequences that correspond to two realizations of the same alphabet symbol. Then, it introduces a new Proposition that, offers a closed solution to the problem of matching two equinumerous digital contours in the Least Squares sense. Next, a criterion is employed quantifying the similarity of two realizations of the same alphabet symbol. Finally, a number of statistical criteria are introduced for the automatic identification of the writer of ancient manuscripts. 11

METHODS AND ALGORITHMS FOR THE AUTOMATIC REASSEMBLY OF FRAGMENTED ARCHAEOLOGICAL FINDS Authors: C. Papaodysseus, D. Arabadjis, M. Panagopoulos, M. Exarchos, P. Rousopoulos, F. Giannopoulos, S. Zannos and C. Chalatsis Keywords: Automatic reassembly; 2D matching; 3D matching; vessels reassembly; wall-paintings reconstruction In the present paper a methodology and a corresponding information system are introduced for processing both 2D and 3D representations of fragmented archaeological findings, by means of which, automated virtual and perhaps, actual reconstruction of the findings may be accomplished. The system has been developed so as to provide ensembles of potentially matching fragments to the user, together with a corresponding matching probability. A main novelty of the introduced methodology is the use of many new criteria for testing the fragmented pieces matching. The system has been successfully tested to the virtual reconstruction of prehistoric wall-paintings (circa 1650B.C.), unearthed at Acrotiri, Thera and segments of broken burial vessels and wall-paintings of the Mycenaean era, stored in the laboratories of National Archaeological Museum of Greece. 12

Cultural Heritage and the Public: Applications, Multimedia and the Web 2.0 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΟ «ΑΘΑΝΑΣΑΚΕΙΟ» ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΟΛΟΥ Authors: Α. Καλογιάννη, Κ. Βουζαξάκης Keywords: «Αθανασάκειο» Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου; πολυμεσικές εφαρμογές; i-muse ; σύστημα ξενάγησης; εικονικές διαδρομές επίσκεψης; εκπαιδευτικά παιχνίδια Μετά την ολοκλήρωση της Επανέκθεσης στην Παλαιά Πτέρυγα και της Μόνιμης Έκθεσης στη Νέα Πτέρυγα του «Αθανασάκειου» Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου έγινε προσπάθεια να επικαιροποιηθούν και να αναβαθμιστούν τα συστήματα πληροφόρησης των επισκεπτών, με τη χρήση νέων πολυμεσικών εφαρμογών. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε το Πρόγραμμα i-muse, σε συνεργασία με το Κέντρο Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας (ΚΕ.ΤΕ.Α.Θ.) και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Στην ανακοίνωση θα παρουσιαστεί ο σχεδιασμός της δομής και του περιεχομένου των πολυμεσικών αυτών εφαρμογών, καθώς και τα μέχρι τώρα αποτελέσματα από τη συστηματική τους χρήση στο Μουσείο. ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ: ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΥ ΚΟΙΝΟΥ Authors: Π. Μαράκος Keywords: Μουσεία; Επικοινωνία; Μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Κοινό Η παρούσα µελέτη αναλύει τους ποικίλους τρόπους προσέγγισης που προσφέρουν τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter, Flickr, Linkedin) στα µουσεία, µε στόχο τη συνεχή επικοινωνία και την αλληλεπίδραση µε το κοινό. Τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης µπορούν να αποτελέσουν χαµηλού κόστους εργαλεία επικοινωνίας µε το ευρύ κοινό, καθώς παρέχουν στα µουσεία την ευκαιρία να ωφεληθούν ποικιλοτρόπως από την χρήση τους, δίνοντας τους τη δυνατότητα να προβάλουν δυναµικά τον χαρακτήρα και τον σκοπό των δράσεών τους. Μελετώντας τις περιπτώσεις µουσείων που χρησιµοποιούν τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως βασικό εργαλείο προβολής των συλλογών τους και των υπολοίπων στοιχείων που συνθέτουν και αναδεικνύουν την εκπαιδευτική και ψυχαγωγική διάσταση του χαρακτήρα τους, οδηγούµαστε στο συµπέρασµα ότι µπορούν να προσθέσουν αξία στη µουσειακή πρακτική, µέσα από πρωτότυπες και καινοτόµες προτάσεις και ιδέες. Επιπλέον, θα παρουσιασθούν τα αποτελέσµατα της διαδικτυακή έρευνας που πραγµατοποιήθηκε µε στόχο την καταγραφή και τη συλλογή πολύτιµων πληροφοριών για την χρήση των µέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα ελληνικά µουσεία. 13

FROM THE ANTIQUARIUM TO THE ARCHAEOLOGICAL MUSEUM OF MONDRAGONE (CE, SOUTH ITALY). A STORY-TELLING FOR THE MULTILEVEL ENJOYMENT OF AN ARCHAEOLOGICAL LANDSCAPE IN NORTHERN CAMPANIA Authors: F. Sogliani Keywords: Education; museums; multimedia; archaeology The scientific and scholarly attention to the wide area of northern Campania (south Italy) between the Garigliano basin to the north and the Volturno River to the south, has been focused on the archaeological heritage from Antiquity until the late Middle Age. The widening of the research on this area, together with accurate topographic survey campaigns over the years, has been reflected in the archaeological collections that enriched the Civic Archaeological Museum B. Greco of Mondragone (CE), set up in these last years with a wide range of new tools and activities for education and enjoyment of the archaeological heritage from Prehistory to Middle Age. The traditional exhibit was renewed with a storytelling path that engages visitors, through virtual tours, maquettes and participatory workshops on different subjects. Moreover, thanks to a project entitled A museum to visit...with closed eyes, devoted to blind people, the entire exhibition path was driven by warning stripes on the floor, following the artefacts models, accompanied by Braille captions. THE ARCHAEOLOGICAL SPACE VIA VISITOR MOVEMENT AND INTERACTION. A HYBRID APPROACH FOR ASSESSING AND PLANNING INTERPRETATION AT HERITAGE SITES Authors: A. Chrysanthi, G. Caridakis Keywords: visitor movement assessment; spatiotemporal pattern recognition; Markov models; GPS tracking In this research paper, we argue that the patterns emerging from the interaction between visitor movement and archaeological space open up new ways of understanding such spaces and thus, provide insights to inform interpretive design at a conceptual and practical level. In addition, we postulate that hybrid spaces call for the employment of hybrid methodologies if we are to gain a better understanding of how those spaces are experienced. To this end and following on from previous work, we explore the archaeological space drawing from a novel mixed-method approach, which combines computation and ethnomethodology to perform qualitative and quantitative analysis of a vast range of visitor generated data. This paper provides a brief account of previous work on movement and interaction with a particular focus on cultural heritage sites. It also, discusses our previous work on assessing visitor movement and interactions occurring in archaeological sites and finally, it suggests a novel mixed method approach for assessing visitor movement tested at the archaeological site of Gournia, Crete. 14

ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΦΥΙΑ ΤΟΥ ΠΛΗΘΟΥΣ: CROWDSOURCING ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙA Authors: Σ. Συλαίου και Π. Πατίας Keywords: Crowdsourcing; Πολιτιστική Κληρονομιά Η παρούσα ανακοίνωση πραγματεύεται το φαινόμενο του crowdsourcing και παρουσιάζει μέρος των αποτελεσμάτων μιας εκτεταμένης έρευνας σε εφαρμογές του crowdsourcing στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αναφέρονται οι σχετικές κατηγορίες, παρατίθενται επιλεγμένα προγράμματα που έχουν υλοποιηθεί ή είναι σε εξέλιξη. Ακόμη, αναλύονται οι παράγοντες που παρακινούν τους διαδικτυακούς επισκέπτες να συμμετέχουν ενεργά σε αυτές τις εφαρμογές, όπως π.χ. η συμμετοχή στην αξιόλογη προσπάθεια του πολιτιστικού οργανισμού, η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός στο συγκεκριμένο πολιτιστικό οργανισμό, μια δημιουργική διέξοδος για τον ελεύθερο χρόνο, η ευχαρίστηση που λαμβάνει ο χρήστης από τη συμμετοχή του στην εφαρμογή, η σχέση που έχει με τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. Ακόμη, αναλύονται οι ευκαιρίες, οι περιορισμοί και τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν σε crowdsourcing projects. Τέλος, καταγράφονται οι καλές πρακτικές και τα στοιχεία που κάνουν δημοφιλείς και επιτυχημένες ορισμένες crowdsourcing εφαρμογές. INVENTORYING ARCHITECTURAL HERITAGE: EXPLORING A TECHONOLOGICAL PATH TOWARDS ITS ESTABLISHMENT AS A COMMON Authors: S. Lekakis Keywords: architectural heritage; commons; inventorying; p2p social processes Inventorying is a standard tool used primarily to categorise and research cultural heritage resources and later to aid managing purposes and inform interested parties. This paper aspires to examine the field of digital inventories of cultural heritage in the last decade, focusing on the recent developments in it. Assessing the contemporary heritage inventory paradigm it will discuss applications from all over the world, describing a path that could fulfil the main attribute of cultural heritage; making it public. 15

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Authors: Α. Μπενάρδου, Ε. Παπάκη και Ν. Χατζηδιάκου Keywords: User Requirements; Digital Humanities; Preparing DARIAH; Europeana Cloud; ερευνητικές πρακτικές και μέθοδοι Στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων Preparing DARIAH και Europeana Cloud, η Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας (Ερευνητικό Κέντρο «ΑΘΗΝΑ») διενήργησε ποιοτική και ποσοτική έρευνα αντίστοιχα, με αντικείμενο την κατανόηση και ανάλυση των ερευνητικών πρακτικών των ερευνητών στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, προκειμένου να εξάγει συμπεράσματα και να ιεραρχήσει τις πληροφοριακές ανάγκες του χρήστη (User Requirements) τις οποίες οι μελλοντικές ψηφιακές υποδομές θα κληθούν να εξυπηρετήσουν. Στην εν λόγω παρουσίαση, θα προσεγγίσουμε στοχευμένα το ζήτημα των ερευνητικών πρακτικών της ερευνητικής κοινότητας των αρχαιολόγων και των ιστορικών και κατ επέκταση θα επιχειρήσουμε να καθορίσουμε με μεγαλύτερη ασφάλεια τις πληροφοριακές ανάγκες των συγκεκριμένων ερευνητικών κοινοτήτων. 16

3D Modelling, Visualisation and Simulations BREAKING POTS SIMULATING DESIGN FAILURES OF TRANSPORT VESSELS BY USING THE FINITE ELEMENT METHOD (FEM) Authors: A. Hein and V. Kilikoglou Keywords: amphorae; mechanical loads; vessel design; FEM Ceramic vessels which were used for storage and transport of commodities, such as wine amphorae, had to withstand considerable loads during use. The failure of an amphora caused commonly the loss of the content and could potentially endanger the entire cargo. In order to test the performance of the amphorae the ceramic material can be tested for its mechanical properties. The influence of the vessel design, however, proved to be too complex to be tested in the laboratory. Therefore, digital models of ceramic bodies can be created and tested under simulated loads using the finite element method. The simulation approach will be demonstrated with the example of Hellenistic wine amphorae and the assumed loads that they had to withstand during transport in a cargo ship. 3D DIGITAL REPRESENTATION OF ANCIENT GREEK FURNITURE, USING SURVIVING ARCHAEOLOGICAL THEMES AND ARTEFACTS Authors: D. Tsipotas, C. Michalaros Keywords: Neolithic, Cycladic, Minoan, furniture, 3D digital representation, woodworking, Sketchup, 3ds Max Due to an acknowledged bibliographic amount of sufficient visual data in other forms of prehistoric -unique and sometimes fragmentary- artworks, representing Greek Neolithic, Cycladic and Minoan furniture, the support of a research dealing with the 3D digital representation of such otherwise extinct furniture types, motifs and woodworking construction details, was engaged. The methodology formulated, made good use of any kind of existing visual data, collected them under a well documented platform and exhibited its results in an understandable manner, in order to promote further scientific research. It was thus decided that its basic characteristics should be; ease of use by any potential user, continuous software support and continuity and a wider recognisability amongst the academic community. Therefore, as in various recent occurrences in similar researches and projects one broadly used open source 3D graphics suite software - created and supported by Google - Google Sketchup v.7.1 and Autodesk 3ds Max v. 10, have been utilized. 17

Η ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΨΕΥΔΟΔΙΠΤΕΡΟΥ ΙΩΝΙΚΟΥ ΝΑΟΥ ΤΟΥ ΜΕΣΣΟΥ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ/ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Authors: Ι. Κουρτζέλλης Keywords: Εικονική Αρχαιολογία; Τρισδιάστατες ερευνητικές αναπαραστάσεις μνημείων; Αρχιτεκτονική μελέτη; Ψευδοδίπτερος ιωνικός ναός; Λέσβος Εξετάζεται η συνεισφορά των τρισδιάστατων εικονικών αναπαραστάσεων στο χώρο της αρχαιολογίας. Ως παράδειγμα χρησιμοποιείται ο υστεροκλασσικός ψευδοδίπτερος ιωνικός ναός του Δία, της Ήρας και του Διονύσου στην περιοχή Μέσσα της Λέσβου. Επιπλέον, εξετάζονται θεωρητικά και μεθοδολογικά θέματα που σχετίζονται με την επιστημονική αναπαράσταση αρχαιολογικών δεδομένων και μνημείων, όπως η «καθαρότητα» της πληροφορίας, η ερμηνεία και η αξιολόγηση των δεδομένων μιας αναπαράστασης, οι διαφορετικές μορφές αναπαράστασης και τελικά η αξία των εικονικών αναπαραστάσεων ως ερευνητικό και ερμηνευτικό εργαλείο κατανόησης του παρελθόντος και των υλικών του καταλοίπων. 3D MODELING AND NAVIGATION TOOLS FOR THE DATA MANAGEMENT SYSTEM OF THE ACROPOLIS RESTORATION SERVICE Authors: G. Papadakis, S. Kouroupis, M. Katsianis and Y. Alexopoulos Keywords: Laser Scanning; Databases; Monument Documentation; Acropolis; 3D textured Models At the Acropolis Restoration Service a database management system for the documentation of the restoration works has been in use through successive upgrades for the past 25 years. Currently, modifications towards the simplification of the database structure and the implementation of 3D visualization facilities aim to achieve improved transaction speeds and enhance user-interaction with the database records. A 3D modelling and navigation tool is being developed that allows the segmentation and annotation of 3D textured models of complex architectural features or entire monuments, so as to allow the association of 3D spatial structures with database records and facilitate the visualization of queries regarding the state of preservation and relevant restoration interventions. Combined with data structure improvements, the designed tools are expected to make data accessibility and visual data examination more efficient. 18