EΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Ελέγχου των Προϋπολογισμών 14.1.2015 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 20/2014 (απαλλαγή 2013): Ήταν επιτυχής η υποστήριξη που παρείχε το ΕΤΠΑ στις ΜΜΕ στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου; Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού Εισηγητής:Zigmantas Balčytis DT\1038102.doc PE541.377v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
Οι τεχνολογίες που αφορούν το ηλεκτρονικό εμπόριο θεωρούνται ως τρόπος επίσπευσης της οικονομικής ανάπτυξης, περαιτέρω εξέλιξης της ενιαίας αγοράς και επιτάχυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή δίνει όλο και περισσότερη σημασία στην ανάγκη προώθησης της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου, ιδίως μέσω μιας από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της, του Ψηφιακού Θεματολογίου για την Ευρώπη (DAE). Ο προϋπολογισμός των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ αφιέρωσε τρία δισ. ευρώ στην προώθηση της υιοθέτησης των τεχνολογιών της πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ) από τις ΜΜΕ κατά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013. Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου Στο πλαίσιο του ελέγχου τέθηκε το ερώτημα κατά πόσον η στήριξη του ΕΤΠΑ στις ΜΜΕ στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου υπήρξε αποτελεσματική και το συμπέρασμα ήταν ότι η στήριξη του ΕΤΠΑ σε έργα ηλεκτρονικού εμπορίου συνέβαλε στην αύξηση της διαθεσιμότητας των υπηρεσιών των επιχειρήσεων στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, αδυναμίες στην παρακολούθηση κατέστησαν αδύνατο να αξιολογηθεί κατά πόσον η στήριξη του ΕΤΠΑ συνέβαλε στην επίτευξη των στρατηγικών ΤΠΕ της ΕΕ και των κρατών μελών, καθώς και στην επίτευξη των στόχων ανάπτυξης των ΜΜΕ. Επιπλέον, ελλιπείς διαδικασίες επιλογής κατέληξαν στη συγχρηματοδότηση έργων που ήταν απίθανο να προσφέρουν βέλτιστη σχέση κόστους-οφέλους. Τα επιχειρησιακά προγράμματα (ΕΠ) των κρατών μελών αποτέλεσαν θετική βάση για την παροχή στήριξης στις ΜΜΕ στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου. Περιλάμβαναν μέτρα για το ηλεκτρονικό εμπόριο, σύμφωνα με τις εθνικές ή περιφερειακές ανάγκες τους, όπως αυτές καθορίστηκαν στις αντίστοιχες στρατηγικές τους για τις ΤΠΕ. Ωστόσο, η κατάλληλη μέτρηση της επιτευχθείσας προόδου τέθηκε ορισμένες φορές σε κίνδυνο λόγω του ότι οι δείκτες και οι τιμές στόχου αναθεωρούνταν, και μάλιστα συχνά προς το τέλος της περιόδου προγραμματισμού, χωρίς να υπάρχει πάντοτε η κατάλληλη αιτιολόγηση. Επιπλέον, οι δαπάνες που αφορούσαν έργα ηλεκτρονικού εμπορίου δεν αναφέρονταν πάντοτε στην Επιτροπή υπό την ορθή κατηγορία και αυτό παρεμπόδισε τη συνολική αξιολόγησή τους. Το 2013, η Επιτροπή αντέδρασε στη βραδεία απορρόφηση των κονδυλίων προτείνοντας την εναλλακτική χρήση των διαρθρωτικών ταμείων για την προώθηση της υιοθέτησης ΤΠΕ από τις ΜΜΕ, μέσω του «καθεστώτος κουπονιών καινοτομίας ΤΠΕ». Εντούτοις δεν έδωσε αρκετή προσοχή στην παρακολούθηση των επιδόσεων, στοιχείο απαραίτητο για την αξιολόγηση της πραγματικής επιτευχθείσας προόδου. Οι διαχειριστικές αρχές επικεντρώθηκαν περισσότερο στις υλοποιήσεις παρά στα αποτελέσματα, τόσο στο στάδιο επιλογής όσο και στο στάδιο παρακολούθησης. Η περιορισμένη φύση των κριτηρίων επιλογής που εφαρμόστηκαν σήμαινε ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρηματοδοτήθηκαν όλα τα επιλέξιμα έργα καθ όσον υπήρχε διαθέσιμη χρηματοδότηση, ανεξαρτήτως της δυνητικής προστιθέμενης αξίας χάρη στην προοπτική ανάπτυξης των ΜΜΕ ή επίτευξης των στόχων της κοινωνίας της πληροφορίας της ΕΕ Επιπλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι διαχειριστικές αρχές δεν μπορούσαν να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο ενός έργου στην ανάπτυξη μιας ΜΜΕ. PE541.377v01-00 2/5 DT\1038102.doc
Τέλος, σε δύο από τα επιλεγέντα κράτη μέλη, δεν διενεργήθηκαν οι αναγκαίοι έλεγχοι σχετικά με την αξιοπιστία των στοιχείων που καταχωρίζονταν στο σύστημα. Συνολικά, η υλοποίηση των έργων από τις ΜΜΕ υπήρξε ομαλή και οι υλοποιήσεις ευθυγραμμίζονταν, κατά γενικό κανόνα, με τη σχετική εφαρμογή. Πολλές ΜΜΕ δήλωσαν ότι επωφελήθηκαν από την υλοποίηση των έργων τους, αλλά μέτρηση των αποτελεσμάτων πραγματοποιήθηκε σε λιγότερα από τα μισά ελεγχθέντα έργα. Στις περιπτώσεις αυτές, διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν οφέλη για περισσότερες από τις μισές ΜΜΕ. Θέση της Επιτροπής όσον αφορά τα συμπεράσματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου Γενικά, η Επιτροπή δέχθηκε τα συμπεράσματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εξηγώντας ότι ορισμένες ελλείψεις οφείλονταν σε νομικές διατάξεις στους κανονισμούς των διαρθρωτικών ταμείων που ίσχυαν κατά την περίοδο 2007-2013, και ότι με τους νέους κανονισμούς για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) θα αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις. Ειδικότερα, οι 'κατευθυντήριες αρχές για την επιλογή' των πράξεων, ως μέρος των επιχειρησιακών προγραμμάτων (ΕΠ), θα εξεταστούν προσεκτικά από την Επιτροπή. Η Επιτροπή επεσήμανε περαιτέρω την ευθύνη των διαχειριστικών αρχών για τη διεξαγωγή των διαδικασιών επιλογής, τις ενδεχόμενες τροποποιήσεις των προγραμμάτων και την ταξινόμηση των δαπανών. Συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου 1. Η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι λαμβάνει συνεπείς και αξιόπιστες πληροφορίες από τα κράτη μέλη σχετικά με την πρόοδο των ΕΠ, όχι μόνον από χρηματοοικονομική άποψη αλλά και όσον αφορά τις επιδόσεις. Προς το σκοπό αυτό, θα πρέπει: α) να αξιολογεί τη συνάφεια των προτεινόμενων δεικτών αποτελεσμάτων, κατά την έγκριση τόσο των ΕΠ όσο και των επακόλουθων τροποποιήσεών τους β) να σχεδιάσει ένα σύστημα παρακολούθησης κατά τρόπο ώστε η πρόοδος προς όλες τις τιμές στόχου που έχουν καθοριστεί να μπορεί να μετράται εγκαίρως και να καθίσταται δυνατή η σύγκριση συν τω χρόνω γ) να προτείνει τυποποιημένους δείκτες σχετικά με τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ για το ηλεκτρονικό εμπόριο. 2. Η Επιτροπή πρέπει να δίδει έμφαση ώστε τα κριτήρια και οι διαδικασίες επιλογής που έχουν καθιερώσει τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την επιλογή, από το σύνολο των αιτήσεων, μόνο των έργων εκείνων που μεγιστοποιούν την προστιθέμενη αξία όσον αφορά την προώθηση της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου στις ΜΜΕ και την επίτευξη των στόχων DAE, ενώ, παράλληλα, διασφαλίζουν την καταλληλότητα των διαδικασιών για τους σχετικούς δικαιούχους όσον αφορά τον χρόνο και τις διοικητικές εργασίες που απαιτούνται. Κατά την επιλογή των έργων, οι αρχές των κρατών μελών πρέπει, κατά περίπτωση, να ζητούν από τους αιτούντες: α) να αιτιολογούν την ανάγκη υλοποίησης του σχετικού έργου, ιδεωδώς υπό μορφή επαρκώς λεπτομερούς και ρεαλιστικού επιχειρηματικού σχεδίου DT\1038102.doc 3/5 PE541.377v01-00
β) να καταδεικνύουν την οικονομική βιωσιμότητα του έργου γ) να καταδεικνύουν την ανάγκη δημόσιας χρηματοοικονομικής στήριξης, προκειμένου να αποφεύγεται το φαινόμενο της μη αποδοτικής δαπάνης δ) να δώσουν κίνητρα στους κυρίους των έργων ώστε να λάβουν υπ όψιν τη διασυνοριακή διάσταση των επιχειρήσεών τους, με σκοπό να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες της ενιαίας αγοράς. 3. Η Επιτροπή θα πρέπει να ζητεί από τις διαχειριστικές αρχές των κρατών μελών να θεσπίζουν εργαλεία διαχείρισης με σκοπό την παρακολούθηση του αντίκτυπου των επιχορηγήσεων στην επιχειρηματική ανάπτυξη των ΜΜΕ που έλαβαν στήριξη. Η Επιτροπή πρέπει ειδικότερα να ζητεί: α) να καθορίζεται στις συμφωνίες επιχορήγησης ένα ελάχιστο σύνολο αξιόπιστων δεικτών με σχετικούς στόχους, που να αποτελούν αντικείμενο μέτρησης και επακόλουθης παρακολούθησης, τόσο αφού υλοποιηθεί το έργο και έχει τεθεί σε λειτουργία όσο και σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν είναι πιθανό να είναι εμφανής ο πλήρης αντίκτυπος του έργου β) όπου ενδείκνυται, να θεσπίζεται μηχανισμός που να διασφαλίζει ότι οι πληρωμές συνδέονται με τις επιδόσεις και να καθιστά δυνατή την προσαρμογή τους σε περίπτωση ιδιαίτερα χαμηλών επιδόσεων γ) να διενεργούνται οι αναγκαίοι έλεγχοι, ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι τα στοιχεία που καταχωρίζονται στα συστήματα παρακολούθησης είναι αξιόπιστα και συνεπή. Θέση της Επιτροπής όσον αφορά τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου Η Επιτροπή δέχθηκε την πρώτη σύσταση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρατηρώντας ότι μόνο τα νέα προγράμματα ΕΔΕΤ θα δίδουν περισσότερη έμφαση στα αποτελέσματα. Επιπλέον, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι οι δείκτες δεν θα τυποποιηθούν εφόσον εξαρτώνται από τους ειδικούς στόχους των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Η Επιτροπή δέχθηκε τη δεύτερη σύσταση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, επισημαίνοντας ωστόσο το γεγονός ότι το κατά πόσο ενδείκνυνται ειδικά κίνητρα για διασυνοριακές διαστάσεις σε έργα θα εξαρτάται από τους ειδικούς στόχους και τύπους δράσεων των επιμέρους προγραμμάτων. Η Επιτροπή δέχθηκε την τρίτη σύσταση του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξαιρουμένης της σύστασης 3(β) επειδή τα αποτελέσματα έργων ηλεκτρονικού εμπορίου ενδέχεται να επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες που δεν μπορούν να είναι γνωστοί εκ των προτέρων, ενώ και ο συσχετισμός των πληρωμών του ΕΤΠΑ για το ηλεκτρονικό εμπόριο με τα αποτελέσματα μπορεί να είναι δύσκολος. Συστάσεις του εισηγητή προς ενδεχόμενη συμπερίληψη στην έκθεση σχετικά με τη χορήγηση απαλλαγής στην Επιτροπή για το 2014 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, PE541.377v01-00 4/5 DT\1038102.doc
- επικροτεί την ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου με τίτλο: «Ήταν επιτυχής η υποστήριξη που παρείχε το ΕΤΠΑ στις ΜΜΕ στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου;" και υιοθετεί τις συστάσεις του - επικροτεί την εποικοδομητική αντίδραση της Επιτροπής στις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου - λαμβάνει υπό σημείωση ότι οι τεχνολογίες του ηλεκτρονικού εμπορίου έχουν καίρια σημασία για την ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ υπογραμμίζει τη σημασία των ΜΜΕ για την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση - χαιρετίζει το γεγονός ότι η ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου τονίζει τη σημασία των μετρήσεων της επίδοσης και της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας - επισημαίνει ότι παρά την αύξηση της διαθεσιμότητας των διαδικτυακών επιχειρήσεων, τα έργα που έχουν επιλεγεί για επένδυση δεν ήταν ισχυρά η έλλειψη συγκριτικής επιλογής των αιτήσεων, σε συνδυασμό με την απουσία ολοκληρωμένων επιχειρηματικών πληροφοριών κατέληξαν σε πλέον του ενός τρίτου των περιπτώσεων σε πλημμελή ή αρνητική σχέση κόστους-οφέλους - επισημαίνει ότι δέκα από τα 30 συγχρηματοδοτηθέντα έργα που ελέγχθηκαν θα είχαν υλοποιηθεί ακόμη και χωρίς δημόσια συγ-χρηματοδότηση, πέντε από αυτά είχαν αρχίσει να υλοποιούνται πριν από την κοινοποίηση της απόφασης επιχορήγησης και τρία είχαν αρχίσει προτού ακόμη οι επιχειρήσεις υποβάλουν αίτηση συγχρηματοδότησης - είναι της άποψης ότι θα πρέπει να είναι υποχρεωτική η υποβολή επιχειρηματικού σχεδίου που να καθιστά σαφή την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, προς αποφυγή των μη αποδοτικών δαπανών - τονίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να καθιερώσουν τα κριτήρια και τις διαδικασίες επιλογής που διασφαλίζουν ότι τα επιλεγόμενα έργα μεγιστοποιούν την προστιθέμενη αξία όσον αφορά την συμβολή στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου σε ΜΜΕ και την επίτευξη των στόχων DAE - επισημαίνει ότι η ελλιπής παρακολούθηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ως αποτέλεσμα να καταστεί αδύνατη η αξιολόγηση του κατά πόσο η ενίσχυση του ΕΤΠΑ είχε συμβάλει στην επίτευξη των εθνικών και ενωσιακών στόχων στον τομέα της τεχνολογίας της πληροφορίας καθώς και στα επιχειρηματικά σχέδια των ιδίων των ΜΜΕ - είναι πεπεισμένο ότι η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι λαμβάνει συνεπείς και αξιόπιστες πληροφορίες από τα κράτη μέλη σχετικά με την πρόοδο των επιχειρησιακών προγραμμάτων όσον αφορά τις επιδόσεις - συμμερίζεται την άποψη του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι στις συμφωνίες επιχορήγησης πρέπει να καθορίζεται ένα ελάχιστο σύνολο αξιόπιστων δεικτών με σχετικούς στόχους, που να αποτελούν αντικείμενο μέτρησης και επακόλουθης παρακολούθησης, τόσο αφού υλοποιηθεί το έργο και έχει τεθεί σε λειτουργία όσο και σε μεταγενέστερο στάδιο, με σκοπό την αξιολόγηση της επίδοσης. DT\1038102.doc 5/5 PE541.377v01-00