6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τις Φυσικές

ΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τις Φυσικές Ε ιστήµες στην Προσχολική Εκ αίδευση ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕ ΡΙΟΥ Αλεξανδρού ολη 3-5 εκεµβρίου 2010 Κτήριο Σχολής Ε ιστηµών Αγωγής

Επιστηµονική Επιτροπή Αναστασία ηµητρίου Τ.Ε.Ε.Π.Η. Μαρίντα Εργαζάκη Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Πανεπιστήµιο Πατρών Ζαχαρίας Ζαχαρία Τ.Ε.Α. Πανεπιστήµιο Κύπρου Βάσω Ζόγκζα Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Πανεπιστήµιο Πατρών Χρήστος Iωαννίδης Πανεπιστήµιο Πειραιά Μιχάλης Καλογιαννάκης Π.Τ.Π.Ε Πανεπιστήµιο Κρήτης Πέτρος Καριώτογλου Π.Τ.Ν. Πανεπιστήµιο υτικής Μακεδονίας ηµήτρης Κολιόπουλος Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Πανεπιστήµιο Πατρών Κωνσταντίνος Κορφιάτης Τ.Ε.Α. Πανεπιστήµιο Κύπρου Κώστας Κωνσταντίνου Τ.Ε.Α. Πανεπιστήµιο Κύπρου Γιώργος Μπαγάκης Τµήµα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου Κατερίνα Πλακίτση Π.Τ.Ν. Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων Κώστας Ραβάνης Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Πανεπιστήµιο Πατρών Βασίλης Τσελφές Τ.Ε.Α.Π.Η. Πανεπιστήµιο Αθηνών Μένη Τσιτουρίδου Τ.Ε.Π.Α.Ε. Αριστoτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Οργανωτική Επιτροπή Αναστασία ηµητρίου Τ.Ε.Ε.Π.Η. Ζωή αλούκα Τ.Ε.Ε.Π.Η. Κωνσταντίνος Καραδηµητρίου Τ.Ε.Ε.Π.Η. Στράτος Κυβηρτζίκης ΟΜΕΠ - Παράρτηµα Αλεξανδρούπολης Έµη Μαλκοπούλου ΟΜΕΠ - Παράρτηµα Αλεξανδρούπολης Θάνος Μόγιας ΠΤ Ε Χρυσούλα Μπουτζιλούδη ΟΜΕΠ - Παράρτηµα Αλεξανδρούπολης Νόπη Ξενιτίδου Τ.Ε.Ε.Π.Η. ηµήτρης Πρέντζας Τ.Ε.Ε.Π.Η. Χαράλαµπος Σακονίδης ΠΤ Ε Ελευθερία Σάλµοντ Τ.Ε.Ε.Π.Η. Αναστασία Φιλιππουπολίτη Τ.Ε.Ε.Π.Η. Βασιλεία Χρηστίδου Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Παναγιώτης Παντίδος Τ.Ε.ΠΑ.Ε. Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης

Παρασκευή 3 εκεµβρίου 2010 15:00 17.00 Προσέλευση Εγγραφές συνέδρων Αµφιθέατρο Καραθεοδωρή 17:00 18:00 Έναρξη Χαιρετισµοί 18:00 20.00 Κεντρικές οµιλίες Προεδρείο: Κ. Ραβάνης, Αικ. Πλακίτση & Α. ηµητρίου Οι φυσικές επιστήµες στην προσχολική εκπαίδευση: Θέσεις και αντιθέσεις Μελποµένη Τσιτουρίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΤΕΠΑΕ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Είναι δυνατή η διδασκαλία της ενέργειας σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας; ηµήτρης Κολιόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήµιο Πατρών

Συνεδρία 1 η 10:00 11:30 Παράλληλες συνεδρίες Α : Αντιλήψεις και αναπαραστάσεις των µικρών παιδιών για έννοιες και φαινόµενα των Φυσικών Επιστηµών Προεδρείο: Β. Ζόγκζα & Μ. Εργαζάκη Αίθουσα 7 10:00 10:15 Η διαδικασία της ανίχνευσης των αρχικών ιδεών των παιδιών ως παιδαγωγική πρακτική και ως εργαλείο για το για το σχεδιασµό εκπαιδευτικών προγραµµάτων επεξεργασίας φυσικών φαινοµένων στην τάξη του Νηπιαγωγείου Μ. Παπανδρέου & Μ. Τερζή 10:15 10:30 Η διάλυση στερεού σε υγρό στη σκέψη των παιδιών προσχολικής ηλικίας: διδακτική προσέγγιση Μ.Α. Παναγιωτάκη & Κ. Ραβάνης 10:30 10:45 Οι αντιλήψεις παιδιών προσχολικής ηλικίας για την έννοια «φυτό» Θ. Λαζάρου & Π. Παπαδοπούλου 10:45 11:00 «Γιατί έχει αυτό το σχήµα ;» Οι τελεολογικές εξηγήσεις των παιδιών της προσχολικής ηλικίας για τα χαρακτηριστικά των οργανισµών, των τεχνηµάτων και των άβιων φυσικών αντικειµένων 11:00 11:30 Συζήτηση Ειρ. Παλαιοκρασσά, Β. Παυλίδη, Μ. Παπαδοπούλου,. Τσέτσου, Β. Ζέρβα & Κ. Καµπουράκης

Συνεδρία 2 η 10:00 11:30 Παράλληλες συνεδρίες Β Συµπόσιο Είναι δυνατή η διδασκαλία της ενέργειας σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας; ιοργανωτής:. Κολιόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΕΑΠΗ Πανεπιστήµιου Πατρών Αίθουσα 16 10:00 10:15 Η διδασκαλία της έννοιας της ενέργειας στην προσχολική ηλικία: Μία προ-ενεργειακή προσέγγιση της λειτουργίας του φωτοβολταϊκού στοιχείου Ε. Συµιδαλά,. Κολιόπουλος 10:15 10:30 Η διδασκαλία της έννοιας της ενέργειας στην προσχολική ηλικία: Μία προ-ενεργειακή προσέγγιση της λειτουργίας της ανεµογεννήτριας Π. Τζαµαρία &. Κολιόπουλος 10:30 10:45 Η διδασκαλία της ενέργειας στην Α δηµοτικού: κατασκευάζοντας ενεργειακές αλυσίδες Μ. Αργυροπούλου &. Κολιόπουλος 10:45 11:00 Νοητικές προσεγγίσεις ενεργειακών αλυσίδων στην προσχολική ηλικία 11:00 11:30 Συζήτηση Κ. Ζάβρα &. Κολιόπουλος 11:30 12:00 ιάλειµµα Καφές

Συνεδρία 3 η 12:00 13:30 Παράλληλες συνεδρίες Α : Εκπαίδευση εκπαιδευτικών για τις Φυσικές Επιστήµες στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία Προεδρείο: Π. Καριώτογλου & Ε. Σάλµοντ Αίθουσα 7 12:00 12:15 Μια κοινωνικό-πολιτισµική προσέγγιση στη διδασκαλία των φυσικών επιστηµών στις πρώτες βαθµίδες εκπαίδευσης Αικ. Πλακίτση & Ε. Κολοκούρη 12:15 12:30 Ανάλυση δραστηριοτήτων, στο πλαίσιο του µαθήµατος της ιδακτικής των Φυσικών Επιστηµών, σύµφωνα µε τις σύγχρονες θέσεις της θεωρίας της δραστηριότητας (Activity Theory). Η περίπτωση του ήχου. Χ. Θεοδωράκη & Αικ. Πλακίτση 12:30 12:45 Η Θεωρία της ραστηριότητας ως πλαίσιο συστηµικής προσέγγισης της εκπαίδευσης εκπαιδευτικών στην πρώτη σχολική ηλικία Ε. Νάννη, Ευθ. Σταµούλης & Αικ. Πλακίτση 12:45 13:00 Μια περίπτωση εργαστηριακής διδασκαλίας φυσικών επιστήµων για µελλοντικές (-ους) εκπαιδευτικούς προσχολικής εκπαίδευσης. Κολιόπουλος,. Καρέλλας & Ε. Γκούσκου 13:00 13:15 ραστηριότητες Φυσικών Επιστηµών για παιδιά µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην Προσχολική και Πρώτη Σχολική Ηλικία: Οι απόψεις των εκπαιδευτικών Ε. Σάλµοντ 13:15 13:30 Συζήτηση

Συνεδρία 4 η 12:00 13:30 Παράλληλες συνεδρίες B : ιερεύνηση της φύσης και του περιβάλλοντος στην προσχολική εκπαίδευση Προεδρείο: Β. Χρηστίδου & Π. Παντίδος Αίθουσα 16 12:00 12:15 Τα ζώα στα βιβλία γνώσης των νηπιαγωγείων Ε. Μπέτα & Π. Παπαδοπούλου 12:15 12:30 Η χρήση του παιδικού σχεδίου για την αξιολόγηση της αντίληψης των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τον υπαίθριο σχολικό χώρο Κ. Ταµουτσέλη 12:30 12:45 Οι αντιλήψεις µελλοντικών βρεφονηπιοκόµων για έννοιες για τη φύση και το περιβάλλον που σχετίζονται µε το αειφόρο νηπιαγωγείο Ε. ουλάµη 12:45 13:00 Tα περιβαλλοντικά ζητήµατα στα σύγχρονα οικολογικά παραµύθια προσχολικής ηλικίας: η περίπτωση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης και της ρύπανσης του εδάφους από αστικά στερεά απορρίµµατα Ε. Χαµαλίδου 13:00 13:15 Το χωροχρονικό πλαίσιο των περιβαλλοντικών προβληµάτων στις ελληνικές λογοτεχνικές ιστορίες, για αναγνώστες 4-10 ετών 13:15 13:30 Συζήτηση 13:30 16:30 ιακοπή Σ. Ματθαίου & Α. ηµητρίου Παράλληλα Εργαστήρια 16:30 18:00 (Εργαστήριο Πληροφορικής) Η διδασκαλία της ενέργειας στην Α δηµοτικού: κατασκευάζοντας ενεργειακές αλυσίδες. 16:30 18:00 (Εργαστήριο Έρευνας και Επικοινωνίας για το Περιβάλλον και την περιβαλλοντική εκπαίδευση) «Ήχο παιχνιδίσµατα: µουσικά παιχνίδια µε τις ιδιότητες του ήχου.

Συνεδρία 5 η 16:30 18:00 Παράλληλες συνεδρίες Α : Αντιλήψεις και αναπαραστάσεις των µικρών παιδιών για έννοιες και φαινόµενα των Φυσικών Επιστηµών Προεδρείο: Κ. Κωνσταντίνου & Κ. Καραδηµητρίου Αίθουσα 7 16:30 16:45 Φως σκιά (ανίχνευση ιδεών παιδιών προσχολικής ηλικίας) Μ., Ζαχαρία, Μ. Κουρέτα, Ο. Κωνσταντίνου & Ε. Πλιάφα 16:45 17:00 Τα κριτήρια που θέτουν τα παιδιά νηπιακής ηλικίας κατά την ταξινόµηση υλικών και αντικειµένων και η ανάπτυξη της έννοιας της ύλης Ε. Μαλκοπούλου, Γ. Παπαγεωργίου & Α. ηµητρίου 17:00 17:15 Οι φωτογραφικές µηχανές και οι φωτογραφίες ως αντικείµενα της καθηµερινής ζωής Χ. Παπαϊωάννου, Β. Ανθοπούλου & Κ. Ραβάνης 17:15 17:30 Το ανθρώπινο σώµα ως µέσο αναπαράστασης εννοιών σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα από τις φυσικές επιστήµες Π. Παντίδος 17:30 18:00 Συζήτηση

Συνεδρία 6 η 16:30 18:00 Παράλληλες συνεδρίες Β : Σχεδιασµός και αξιολόγηση διδακτικών παρεµβάσεων για τις Φυσικές Επιστήµες στο νηπιαγωγείο Προεδρείο: Μ. Τσιτουρίδου & Μ. Καλογιαννάκης Αίθουσα 16 16:30 16:45 Ο χρόνος και η συµβολή του στην οργάνωση δραστηριοτήτων φυσικών επιστηµών στο νηπιαγωγείο Μ. Ποιµενίδου & Β. Χρηστίδου 16:45 17:00 ηµιουργία εργαστηρίου Φυσικών Επιστηµών για τη διδασκαλία γεωλογικών φαινοµένων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας Μ. Καλογιαννάκης & Χ. Ρεκούµη 17:00 17:15 Η ανάπτυξη της αντίληψης παιδιών προσχολικής ηλικίας για τους παράγοντες ανάπτυξης των φυτών & τον κύκλο ζωής τους στο πλαίσιο της διερευνητικής διδασκαλίας και µάθησης Β. Ζόγκζα, Μ. Εργαζάκη, Αθ. Λούρµπα & Ουρ. Πανούτσου 17:15 17:30 Η εξέλιξη της κατανόησης της διάκρισης υλικού - αντικειµένου µαθητών/τριών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, µέσω διδακτικού πειράµατος 17:30 18:00 Συζήτηση Κ. Βέλιου & Α. Ζουπίδης 18:00 18:30 ιάλειµµα Καφές

Συνεδρία 7 η 18:30 20:00 Παράλληλες συνεδρίες A : ιερεύνηση της φύσης και του περιβάλλοντος στην προσχολική εκπαίδευση Προεδρείο: Μ. Εργαζάκη & Ε. Σάλµοντ Αίθουσα 7 18:30 18:45 Είναι το δάσος πάντα πράσινο; Κ. Στυλιάδης 18:45 19:00 Προσεγγίζοντας την κλιµατική αλλαγή για την προσχολική ηλικία: Ανάπτυξη γνώσεων και περιβαλλοντικά υπεύθυνων συµπεριφορών Α. όγανου,. Κλήµη & Β.Ζόγκζα 19:00 19:15 Καλλιέργεια της δεξιότητας της ερµηνείας παρατηρήσεων ή δεδοµένων ως ένα µέσο ανάδυσης της βιολογικής γνώσης των νηπίων σε σχέση µε τη λειτουργία των εσωτερικών οργάνων των ζωντανών οργανισµών Χ. Γεωργίου & Κ. Κωνσταντίνου 19:15 19:30 Ανακύκλωση και µυθοπλασία. Αποτίµηση ενός πιλοτικού προγράµµατος περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για µαθητές προσχολικής και σχολικής ηλικίας Θ. Καλαµπαλίκη 19:30 20:00 Συζήτηση

Συνεδρία 8 η 18:30 20:00 Παράλληλες συνεδρίες Β : Μη τυπικές µορφές εκπαίδευσης για τη φύση και το περιβάλλον στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία Προεδρείο: Μ. Καλογιαννάκης & Ν. Φιλιππουπολίτη Αίθουσα 16 18:30 18:45 υνατότητες αξιοποίησης ψηφιακών διαδραστικών παιχνιδιών σε χώρους άτυπης εκπαίδευσης για την προσέγγιση εννοιών της φυσικής από παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας Κ. Καραδηµητρίου & Μ. Ρούσσου 18:45 19:00 Το «έκθεµα των φυσικών επιστηµών». Μια µουσειολογική διερεύνηση του όρου Ν. Φιλιππουπολίτη 19:00 19:15 Προσέγγιση και διδασκαλία της έννοιας της βιοποικιλότητας µέσα από το µάθηµα των Φυσικών Επιστηµών στο πλαίσιο ενός µη τυπικού περιβάλλοντος µάθησης. Σ. Χατζηαχιλλέως & Α. Ζαχαρίου 19:15 19:30 Η κατασκήνωση ως ευκαιρία για µια ολιστική προσέγγιση του περιβάλλοντος 19:30 20:00 Συζήτηση Π. Κυριαζή & E. Μαυρικάκη

Έκθεση Αφίσας Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραµµάτων για παιδιά προσχολικής ηλικίας στη θεµατική περιοχή «ιατροφή και Υγεία» Β. Ζόγκζα, Μ. Εργαζάκη & Τελειόφοιτοι φοιτητές 2008-2009, Τµήµα Επιστηµών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Πανεπιστήµιο Πατρών «Το νερό στη ζωή µας» Μια διδακτική πρόταση µε αξιοποίηση των ΤΠΕ για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας Β. Μανώλη Φυσικές επιστήµες και θαλάσσια περιβαλλοντική εκπαίδευση. Εφαρµογή στην προσχολική ηλικία. Π. Ζαχιώτη - Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών Γνώσεις και απόψεις νηπιαγωγών για το ζήτηµα των κλιµατικών αλλαγών Α. ηµητρίου & Ε. Τσιώµη

Συνεδρία 9 η 9:30 11:00 Παράλληλες συνεδρίες Κυριακή 5 εκεµβρίου 2010 Α : Σχεδιασµός και αξιολόγηση διδακτικών παρεµβάσεων για τις Φυσικές Επιστήµες στο νηπιαγωγείο Προεδρείο: Π. Καριώτογλου & Α. ηµητρίου Αίθουσα 7 9:30 9:45 Η εξέλιξη της κατανόησης του φαινόµενου µέρας / νύχτας µαθητών/τριών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, µέσω διδακτικού πειράµατος Α. Στράγγας & Α. Ζουπίδης 9:45 10:00 Η εξέλιξη της κατανόησης του φαινόµενου της διάλυσης µαθητών/τριών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, µέσω διδακτικού πειράµατος. ηµάδη & Α. Ζουπίδης 10:00 10:15 ιδακτική επεξεργασία εµποδίων νηπίων για την ανακύκλωση: η περίπτωση της ανακύκλωσης χαρτιού Α. Τατσέλου, Σ. Χατζηλεοντιάδου & Β. Χατζηνικήτα 10:15 10:30 Αξιολόγηση εκπαιδευτικής παρέµβασης για τις τροφικές σχέσεις σε θαλάσσιο οικοσύστηµα στο πλαίσιο ενός µη τυπικού περιβάλλοντος µάθησης. Το παράδειγµα του Ενυδρείου της Ρόδου 10:30 11:00 Συζήτηση Α. ηµητρίου & Σ. Ματθαίου

Συνεδρία 10 η 9:30 11:00 Παράλληλες συνεδρίες Κυριακή 5 εκεµβρίου 2010 Β : Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην εκπαίδευση των µικρών παιδιών στις Φυσικές Επιστήµες. Προεδρείο: Κ. Ραβάνης & Π. Παντίδος Αίθουσα 16 9:30 9:45 Από το σπίτι µας, τη γη, στη γειτονιά του ήλιου» Ένα διαθεµατικό πρόγραµµα αστρονοµίας µε πλήρη ένταξη των Νέων Τεχνολογιών σε παιδιά προσχολικής ηλικίας Ε. Ξηραδάκη,.Μ Κακανά & Β. Χρηστίδου 9:45 10:00 «Ελάτε να παίξουµε µε τον καιρό!». Ένα διαθεµατικό εκπαιδευτικό σενάριο µε τη χρήση του kidspiration και του Tuxpaint Ε. Ξηραδάκη 10:00 10:15 ιδακτική παρέµβαση στις φυσικές επιστήµες στην προσχολική και πρώτη Σχολική Ηλικία Α. Ζουγανέλη 10:15 10:30 Εικονικό µουσείο και προσχολική εκπαίδευση στις φυσικές επιστήµες: µια µελέτη περίπτωσης 10:30 11:00 Συζήτηση Μ. Γεωργούτσου, Μ.Α. Παναγιωτάκη &. Κολιόπουλος 11:00 11:30 ιάλειµµα Καφές

Κυριακή 5 εκεµβρίου 2010 11:30 14: 00 Εργασίες στην ολοµέλεια Αµφιθέατρο Καραθεοδωρή 11:30 12:00 Κεντρική οµιλία Προεδρείο: Π. Καριώτογλου & Β. Χρηστίδου Οι φυσικές επιστήµες στην πρώτη σχολική ηλικία µέσα από το πρίσµα της κοινωνικοπολιτισµικής θεωρίας. Κατερίνα Πλακίτση, Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΝ, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων 12:00 13:30 Στρογγυλό τραπέζι: Οι φυσικές επιστήµες στην προσχολική εκπαίδευση - ζητήµατα θεωρίας, έρευνας και εφαρµογών. Πορίσµατα και προοπτικές. Α. ηµητρίου, Μ. Εργαζάκη, Β. Ζόγκζα, Μ. Καλογιαννάκης Π. Καριώτογλου, Κ. Κωνσταντίνου, Αικ. Πλακίτση, Κ. Ραβάνης, Μ. Τσιτουρίδου, Β. Χρηστίδου, Π. Παντίδος 13:30 14:00 Κλείσιµο του συνεδρίου