Τ.Ε.Ι ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Τ.Ε.Ι ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: «Χρηματοδοτικοί θεσμοί: Forfaiting, Factoring, Leasing, Franchising. Η εφαρμογή τους στην χώρα μας» Εισηγητής: ΚΟΝΙΔΑΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Επιβλέπων: ΖΑΦΕΙΡΙΑΔΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑ 2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΦΑΛΜΑ! ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΣΤΕΙ ΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΗΣ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο... 8 Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΟΥ FORFAITING... 8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ FORFAITING.... 8 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ FORFAITING;... 8 1.1Ορισμός... 10 2.ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ.... 10 3. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ FORFAITING.... 10 3.1 Διαγραμματική Απεικόνιση της Λειτουργίας του Forfaiting... 13 4. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ FORFAITING.... 13 4.1 Πότε το Forfaiting μπορεί να είναι χρήσιμο;... 15 5.ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ FORFAITING.... 15 5.1Ως προς τον Εξαγωγέα.... 15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο... 17 FACTORING ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΟΡΦΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ... 17 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ FACTORING.... 17 1.ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ FACTORING.... 18 1.1 Ορισμός του Factoring.... 19 2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ FACTORING.... 19 3. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ FACTORING.... 20 3.1 Τα είδη του Θεσμού Factoring.... 21 3.2. Προσφερόμενες Υπηρεσίες από την εταιρεία Factoring.... 23 3.2.1 Χρηματοδότηση... 23 3.2.2 Κάλυψη Πιστωτικού Κινδύνου... 24 3.2.3 Διαχείριση Απαιτήσεων... 24 4.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.... 25 4.1 Διαδικασίες λειτουργίας του Factoring.... 25 4.2 Διαγραμματική Απεικόνιση της Λειτουργίας του Factoring.... 27 4.3 Μορφές λειτουργίας του Factoring.... 27 4.3.1Διεθνές Factoring... 28 5. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ.... 29 6. ΟΙ ΣΥΝΑΛΑΣΟΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥΣ.... 30 6.1 Factor Eκχωρητή (πωλητή) πλαίσιο συνεργασία.ς... 30 6.2 Υποχρεώσεις Factor Εκχωρητή (πωλητή).... 31 6.2.1 Υποχρεώσεις Factor... 31 6.2.2 Υποχρεώσεις Εκχωρητή (πωλητή)... 31 2

7.ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ FACTORING... 32 7.1Κοστολόγηση εργασιών Factoring.... 32 8. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ FACTORING ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.... 33 9. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ FACTORING... 34 9.1 Ως προς την Εθνική Οικονομία.... 34 9.2 Ως προς τον Πωλητή... 34 9.3 Ως προς τον Factor (Τράπεζα)... 38 10 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ FACTORING ΚΑΙ FORFAITING.... 39 10.1 Οι διαφορές μεταξύ των δύο θεσμών forfaiting factoring.... 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο... 43 LEASING... 43 ΕΙΣΑΓΩΓΗ....43 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ.... 44 2. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ LEASING.... 44 3.ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ... 44 4.ΤΑ ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ LEASING.... 45 4.1 Τα είδη του leasing.... 45 4.2 Μορφές της σύμβασης leasing.... 46 4.3 Δυνατότητες χρηματοδοτικής μίσθωσης.... 46 5.Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΕΩΣ.... 47 5.1 Ειδικές κατηγορίες της χρηματοδοτικής μισθώσεως.... 47 6. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΕΩΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. 50 6.1.Το leasing στην Ελλάδα.... 50 6.2Υπάρχουσα κατάσταση.... 50 6.3 Διαδικασία χρηματοδοτικής μίσθωσης.... 51 6.4 Συμμετοχή και διάρκεια της χρηματοδοτικής μίσθωσης.... 51 6.5 Προϋποθέσεις ανάπτυξης του θεσμού της χρηματοδοτικής μίσθωσης στην Ελλάδα.... 52 6.6 Στατιστικά στοιχεία του Leasing στην Ελλάδα.... 53 7.ΛΗΨΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ.... 54 7.1Κριτήρια για χρηματοδοτική μίσθωση.... 54 7.2 Στάδιο επιλογής της χρηματοδοτικής μίσθωσης.... 55 8. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΕΩΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. 56 9.ΠΛΕΟΝΕΚΤΛΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ... 58 9.1 Πλεονεκτήματα ως προς την Εθνική Οικονομία.... 58 9.2 Ως προς το Μισθωτή... 59 9.3 Ως προς τον Εκμισθωτή.... 62 10. ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ LEASING.... 64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο... 65 Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΟΥ FRANCHISING.... 65 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ FRANCHISING... 65 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΣΜΟΣ FRANCHISING.... 66 3

1.1Ορισμός... 67 2. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ FRANCHISING.... 67 3. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ FRANCHISING.... 67 4.ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ FRANCHISING.... 68 4.1. Υποχρεώσεις συναλλασσόμενων.... 68 5.ΒΑΣΙΚΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ FRANCHISING.... 69 5.1 Διακρίσεις του Franchine.... 69 6. ΣΥΜΒΑΣΗ FRANCHISING ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ.... 70 6.1Σύμβαση Franchising.... 71 6.2Ρόλος των Τραπεζών στο Franchising.... 71 7.Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΟΥ FRANCHISING ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.... 71 7.1.Εφαρμογή του Franchising από εταιρείες στην Ελλάδα.... 72 7.1.1 Παραδείγματα... 72 1. Goody s... 72 7.2.1Οι συμβάσεις της συνεργασίας.... 74 9. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ FRANCHISING.... 75 9.1Για τον Δικαιοπάροχο (franchisor).... 75 9.2Για το Δικαιοδόχο (Franchisee).... 76 9.3Τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα επεκτείνονται και στους εντολοδόχους ως εξής:... 77 9.4Ως προς τον καταναλωτή:... 78 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο... 79 Έρευνα - Εφαρμογή των θεσμών στις περιοχές ΑΙΓΙΟΥ- ΛΕΥΚΑΔΑΣ 79 ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΑΙΓΙΟΥ... 80 1.Γενικά χαρακτηριστικά του Δήμου Αιγίου.... 80 1.1 Ιστορία της πόλης.... 80 1.2 Η πόλη σήμερα... 80 1.3 Η μελλοντική πόλη... 81 1.ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ... 81 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ... 82 ΕΡΕΥΝΑ........81 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα Πτυχιακή εργασία έχει ως σκοπό τον προσδιορισμό των βασικών χαρακτηριστικών των χρηματοδοτικών θεσμών Forfaiting, Factoring, Leasing, Franchising, την ανάλυση της λειτουργίας τους και της σκοπιμότητάς τους ως μέσα κάλυψης των χρηματοοικονομικών αναγκών των επιχειρήσεων με περισσότερο εξειδικευμένους και αποτελεσματικούς τρόπους. Καθώς επίσης και να αναλύσει την εφαρμογή των προαναφερόμενων θεσμών σε δύο περιοχές. Αποτελείται, ουσιαστικά, από τρία μέρη, στο 1 ο μέρος υπάρχει η εισαγωγή και ο πρόλογος, όπου δίνετε μία γενική εικόνα του θέματος της πτυχιακής εργασίας. Το 2 ο μέρος έχει ονομαστεί «Εννοιολογική ανάπτυξη και διαδικασίες λειτουργίας των χρηματοδοτικών θεσμών: Forfaiting, Factoring, Leasing, Franchising, στο δεύτερο μέρος «Παρουσίαση δύο περιοχών και αναφορά στην οικονομική τους κατάσταση», ενώ το 3 ο μέρος «Παρουσίαση και ανάλυση της χρησιμότητας και εφαρμογής των θεσμών σε δύο περιοχές της Ελλάδας». Το κάθε μέρος αποτελείται από 4 τμήματα στα οποία γίνεται αντίστοιχα η αναφορά σε Forfaiting, Factoring, Leasing, Franchising. Πιο αναλυτικά, στο τμήμα του Forfaiting, επιχειρείται καταρχήν μία πρώτη εισαγωγή και ορισμός της έννοιας, καθώς και αναφορά της προέλευσης του. Στη συνέχεια, επιχειρείται η ανάλυση της διαδικασίας λειτουργίας του Forfaiting καθώς και προσδιορισμός των προϋποθέσεων ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί από την εκάστοτε επιχείρηση. Τέλος, γίνεται αναφορά στα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του θεσμού αυτού. Στο τμήμα του Factoring στο 1 ο μέρος ξεκινάμε επίσης με μια πρώτη εισαγωγή και ορισμό της έννοιας, αναφέροντας βασικά χαρακτηριστικά του θεσμού καθώς και τα είδη στα οποία διακρίνεται. Συνεχίζουμε με μία προσέγγιση στην λειτουργία του Factoring. Επίσης γίνεται αναφορά στους συναλλασσόμενους και στις υποχρεώσεις που έχει ο καθένας, καθώς και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του factoring. Τέλος, γίνεται μια σύγκριση των θεσμών Forfaiting και Factoring. Στο τμήμα του Leasing, στο 1 ο μέρος έχουμε μια πρώτη εισαγωγή, τον ορισμό της έννοιας, παραθέτοντας και την ιστορική εξέλιξη του θεσμού. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στα είδη, τις μορφές και στις τεχνικές του Leasing. Κατόπιν, γίνεται αναφορά στην εφαρμογή του Leasing στην Ελλάδα καθώς και όλων των διαδικασιών 5

για την υλοποίηση της. Τέλος αναφέρετε το νομικό πλαίσιο καθώς επίσης και τα πλεονεκτήματα μειονεκτήματα του θεσμού αυτού. Στο τμήμα του Franchising, στο 1 ο μέρος κάνουμε και εδώ μια σύντομη εισαγωγή, καθώς και αναφορά στον ορισμό του θεσμού και την εξέλιξή του. Επιπλέον προσδιορίζονται τα χαρακτηριστικά του Franchising και ο ρόλος τόσο των Τραπεζών, όσο και των συμβαλλόμενων. Τέλος αναφέρουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του θεσμού για τους συναλλασσόμενους. Στην επόμενη ενότητα αναφέρονται δύο περιοχές, όπου γίνεται ανάλυση της οικονομίας τους καθώς, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε, και ανάλυση του επιχειρηματικού κλάδου και του κατά πόσο οι θεσμοί είναι γνωστοί και εφαρμόσιμοι στις περιοχές αυτές. Στο τέλος της εργασίας, παρατίθενται συμπεράσματα όπου και συνοψίζονται οι έννοιες, οι χρησιμότητες και οι προοπτικές των χρηματοοικονομικών αυτών θεσμών. 6

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Τα χρόνια που διανύουμε χαρακτηρίζονται, μεταξύ τον άλλων, από την εντυπωσιακή ανάπτυξη των επικοινωνιών, των μεταφορών και το σταδιακό άνοιγμα των διεθνών αγορών. Είναι γεγονός, πλέον, η παγκοσμιοποίηση των οικονομιών και στα πλαίσια αυτά συμμετέχοντας οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, διαθέτουν σήμερα μια ευρύτατη ποικιλία από νέα χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Η συμβολή του τραπεζικού συστήματος στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μα είναι γνωστή. Αναφορικά με τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων, υπάρχουν διαθέσιμα αρκετά χρηματοδοτικά σχήματα τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών τους, που σχετίζονται με την πραγματοποίηση επενδύσεων και την εξυπηρέτηση της παραγωγικής διαδικασίας τους. Το τραπεζικό σύστημα φρόντισε, τα τελευταία χρόνια, για την εισαγωγή σύγχρονων θεσμών στην χώρα μας, οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων με περισσότερο εξειδικευμένους και αποτελεσματικούς τρόπους. Οι θεσμοί αυτοί είναι: Forfaiting, Factoring, Leasing, Franchising. 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Ο θεσμός του Forfaiting Εισαγωγή. Τα τελευταία χρόνια οι παραδοσιακοί τρόποι χρηματοδότησης εκσυγχρονίζονται, βελτιώνονται, διαφοροποιούνται ή εγκαταλείπονται. Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές δεν είναι απαλλαγμένες από εμπορικούς, πολιτικούς, συναλλαγματικούς ή άλλους κινδύνους. Οι διαθέσιμες ασφάλειες στο εξαγωγικό ή εισαγωγικό εμπόριο μπορούν να ασφαλίσουν εμπορικούς ή πολιτικούς κινδύνους μέχρι 85% - 90%, ενώ το υπόλοιπο μέρος του κινδύνου το φέρει ο ίδιος ο έμπορος (είτε εξαγωγέας, είτε εισαγωγέας). Ένας απ τους νέους θεσμούς που εφαρμόζονται ευρέως και εξυπηρετεί πλήρως τους εμπόρους στον εξαγωγικό τομέα είναι το Forfaiting όπου η ασφάλιση φθάνει το 100% και οι πληρωμές των εμπορευμάτων είναι σίγουρες και επιβεβαιωμένες σε αντίθεση με την ασφάλιση των εξαγωγικών πιστώσεων όπου ο εξαγωγέας ασφαλίζει μέχρι το 90%. 1. Τι είναι το Forfaiting. To Forfaiting όπως και το Factoring αποτελεί μία νέα εναλλακτική και συμπληρωματική μορφή χρηματοδότησης που διαφοροποιείται ως προς τον παραδοσιακό δανεισμό, στον τρόπο χρησιμοποίησης και εφαρμογής του, τον οποίο όμως δεν αντικαθιστά. Ο θεσμός του Forfaiting αποτελεί μία μορφή τραπεζικής εργασίας και αφορά την εκχώρηση απαιτήσεων που περιλαμβάνουν εμπορικούς και πιστωτικούς κινδύνους, πλήρως διαπραγματεύσιμους και εγγυημένους από τράπεζα πρώτης 8

τάξεως. Η εγγύηση αυτή γίνεται αποδεκτή στην περίπτωση του Forfaiting, ο οποίος αναλαμβάνει εμπορικό ή πολιτικό ρίσκο. Το Forfaiting θα μπορούσε να ορισθεί σαν μια πράξη αγοράς ή προεξόφλησης αξιόγραφων - τίτλων του εξαγωγέα τον Forfaiter. Η πράξη αυτή γίνεται χωρίς το δικαίωμα αναγωγής στον εξαγωγέα προμηθευτή και αφορά την προμήθεια αγαθών. Με την παραλαβή και τον έλεγχο των τυπικών στοιχείων του αξιόγραφου από τον Forfaiter αγοραστή, συμπληρώνεται ρητώς πλέον επί του σώματος του αξιόγραφου η ρήτρα «χωρίς αναγωγή». Σκοπός της είναι να μεταβιβάσει κινδύνους και υποχρεώσεις είσπραξης της απαίτησης από τον πωλητή εκχωρητή στον αγοραστή Forfaiter. Επιπλέον, στην περίπτωση του Forfaiting, όταν η τράπεζα αγοράζει απαιτήσεις επιχειρήσεων που προέρχονται από πωλήσεις κεφαλαιουχικών αγαθών στο εξωτερικό, αναλαμβάνει και τους πρόσθετους κινδύνους που παρουσιάζουν αυτές οι πωλήσεις. Οι απαιτήσεις των εξαγωγέων έναντι των εισαγωγέων βασίζονται σε τιμολόγια πώλησης που συνοδεύονται συνήθως από συναλλαγματικές. Η Τράπεζα αγοραστής των απαιτήσεων (forfaiter) κάνει τη συναλλαγή forfaiting (όπως και στο factoring o factor) με ωφέλεια ένα επιτόκιο που αποτελεί σύνθεση: Του τόκου απασχόλησης του κεφαλαίου από το χρονικό σημείο της πληρωμής των απαιτήσεων στον πωλητή τους μέχρι το χρονικό σημείο της είσπραξης τους από τους οφειλέτες των απαιτήσεων και Της προμήθειας που εισπράττει η τράπεζα. Τα αξιόγραφα που συνήθως εμπλέκονται στις συναλλαγές του Forfaiting είναι: 1.Συναλλαγματικές (Bill of Exchange). 2.Εγγυητικές επιστολές. 3.Υποσχετικές επιστολές (Promisory Notes). 4.Ανέκκλητες πιστώσεις (Irrevocable Letter of Credit). Ο θεσμός του Forfaiting δεν καλύπτει μόνο την εξαγωγική δραστηριότητα. Παρ όλα αυτά έχει συνδεθεί με τον κλάδο εξαγωγών και θεωρείται ως ένα επιπλέον των παραδοσιακών τρόπων, μέσο χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. 9

1.1 Ορισμός Forfaiting, σύμφωνα με τον κύριο Αλεξανδρίδη, Επίκουρο (Καθηγητή Τ.Ε.Ι Πειραιά) καλείται η σύμβαση χρηματοδότησης, σύμφωνα με την οποία μια ένας εξειδικευμένος πιστωτικός φορέας (Forfaiter), συνήθως τράπεζα, προεξοφλεί μεσοπρόθεσμες απαιτήσεις συνήθως εξαγωγικών επιχειρήσεων (fofraitist). 2. Προέλευση και εξέλιξη του θεσμού. Ιδιαίτερη έξαρση παρουσίασε ο θεσμός κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, ιδιαίτερα στην τραπεζική κοινότητα της Ζυρίχης, μια κοινότητα με ιδιαίτερες επιδώσεις στον τομέα της χρηματοδότησης του διεθνούς εμπορίου και με ιδιαίτερη φήμη στον τομέα των τραπεζικών εργασιών. Έτσι το 1960 η ένωση τραπεζών της Ζυρίχης χρηματοδότησε την αγορά σιταριού που πουλούσαν οι ΗΠΑ στις Ανατολικές Χώρες. Μεγαλύτερη ανάπτυξη παρουσιάζει ο θεσμός στην Αγγλία κυρίως, λόγω του γεγονότος ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα οι εξαγωγές των διαφόρων Ευρωπαϊκών χωρών χρηματοδοτούνταν από το «Sity» του Λονδίνου και ίσως αυτός να είναι ο λόγος για τον οποίο ιστορικά τουλάχιστον, το Λονδίνο θεωρείται σαν μια αγορά που αφομοίωνε ιδιαίτερα σύντομα και έθετε σε εφαρμογή όλους τους νέους χρηματοδοτικούς θεσμούς. Αρκετές συναλλαγές μέσω του Forfaiting διεξάγονταν και στις αγορές της Δυτικής Γερμανίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο θεσμός πρωτοεμφανίστηκε στα κεφαλαιουχικά αγαθά και αργότερα επεκτάθηκε σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης. 3. Λειτουργία του Forfaiting. Η φιλοσοφία του Forfaiting βασίζεται στη μεταφορά του επιχειρηματικού κινδύνου (π.χ εξόφληση τίτλων) και του πολιτικού κινδύνου (χώρες χωρίς πολιτική 10

σταθερότητα) από τον εξαγωγέα στον Forfaiter λειτουργεί σαν ανεξάρτητος αυτόνομος χρηματοδοτικός οργανισμός- επιχείρηση που αγοράζει τίτλους για λογαριασμό του και έχει ως σκοπό το κέρδος, από τους τόκους, οπότε δεν εξασφαλίζει ή καλύπτει απλώς κινδύνους. Ο Factor για να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους, ζητά κάποια εξασφάλιση για την καλή εξόφληση της απαίτησης από κάποιους τρίτους και με τη διατήρηση σταθερού επιτοκίου. Η εγγύηση αυτή παίρνει τη μορφή της εγγύησης κάποιας τράπεζας ή κρατικού οργανισμού της αποδοχής του Forfaiter. Το προεξοφλητικό επιτόκιο, το οποίο είναι η προμήθεια του Forfaiter, κυμαίνεται ανάλογα με το είδος και την έκταση του επιρριπτόμενου στην τράπεζα κινδύνου. Πολλές φορές ο Forfaiter δεν χρηματοδοτεί όλους τους διαθέσιμους τίτλους παρά μόνον όσους έχουν σταθερό επιτόκιο. Το Forfaiting σαν σύστημα συναλλαγών λειτουργεί ως εξής: 1. Αναλαμβάνει οφειλές σε τίτλους ή αξιόγραφα με συμφωνία χορήγησης πίστωσης και για περίοδο από 6 μήνες έως 10 χρόνια ή και περισσότερα (συνήθως όμως 5-7 χρόνια). 2. Χρησιμοποιούνται όλα τα νομίσματα αλλά περισσότερο τα δολάρια, τα Ελβετικά φράγκα και τα Γερμανικά φράγκα. 3. Να υπάρχει συμφωνία για τη σταδιακή εξόφληση της οφειλής ώστε να αποτελούν μια σειρά εξαμηνιαίων δόσεων. 4. Η εξόφληση των χρεών θα πρέπει να είναι εγγυημένη από κάποια τράπεζα, κρατικό οργανισμό ή πολυεθνική εταιρία. Ο εγγυητής επιλέγεται από τον Forfaiter. Μόνο σε περίπτωση που ο οφειλέτης είναι κρατικός οργανισμός δεν μπαίνει εγγυητής. Τα αξιόγραφα θα πρέπει να καλύπτουν υποχρεώσεις που δεν αμφισβητούνται. Δεν θα πρέπει να αναφέρεται δηλαδή επί του σώματος του αξιόγραφου, ότι αυτό είναι υποκείμενο συγκριτικής εμπορικής πράξης, που η τήρηση ορισμένων όρων της θα αποτελέσει λόγω μη εξόφλησης της συμφωνίας. Οποιαδήποτε διαφωνία επί των όρων της σύμβασης αφορά τον εξαγωγέα και τον εισαγωγέα και όχι τον Forfaiter. Αντίθετα θέτει τον εαυτό του εκτός διαφωνιών και προβλημάτων ενώ παράλληλα απαιτεί εξόφληση της απαίτησης στην προσδοκώμενη ημερομηνία πληρωμής. Από τη στιγμή που ο Forfaiter αγοράσει τα αξιόγραφα και συμπληρώσει στο σώμα του αξιόγραφου τη ρήτρα χωρίς το δικαίωμα της αναγωγής, ο πωλητής δεν ενέχει ευθύνη της είσπραξης της οφειλής αλλά 11

αυτομάτως μεταβιβάζεται από τον πωλητή στον αγοραστή Forfaiter. Από την στιγμή που ο πωλητής εκχωρεί στον Forfaiter ένα έγκυρο συντεταγμένο αξιόγραφο εγγυημένο με AVAL, η εγγύηση τραπέζης ή κρατικού οργανισμού, οι υποχρεώσεις και οι κίνδυνοι έχουν πλήρως εκλείψει γι αυτόν. Ο Forfaiter θα χρεώσει το πιθανό κόστος του επιτοκίου στον εξαγωγέα πάνω στη βάση του άμεσου προεξοφλητικού επιτοκίου. Μετά ο εξαγωγέας μπορεί να συμπεριλάβει οποιοδήποτε άλλο κόστος και να ετοιμάσει τα τιμολόγια. Υπάρχουν 2 είδη αμοιβών. Το πρώτο είναι η αμοιβή επιλογής και το άλλο η αμοιβή υποβολής των τιμολογίων. Η αμοιβή της επιλογής είναι το ποσό που χρεώνεται από τον Forfaiter στον εξαγωγέα για τις ευκολίες που παρέχει ο Forfaiter στον εξαγωγέα για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής περιόδου. Ο εξαγωγέας μπορεί να μην συνάψει τη συμφωνία αλλά όμως θα πρέπει να προβεί σε μια ενέργεια που θα υποδεικνύει την εταιρία με την οποία συνεργάζεται. Έτσι ο Forfaiter θα υποχρεωθεί να χρεώσει ένα ποσό αμοιβής. Ένα ποσοστό αμοιβής πληρώνεται ακόμη και όταν ο εξαγωγέας συνάψει σύμβαση που θα καλύπτει την κατασκευαστική περίοδο του προϊόντος. Αυτό το ποσοστό αμοιβής υπολογίζεται γύρω στο 1,2% ανά έτος. Όταν τα προϊόντα αποστέλλονται, ο εξαγωγέας πηγαίνει στην τράπεζα και σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης, παρουσιάζει τα φορτωτικά έγγραφα για την προώθηση της διαδικασίας του Forfaiting. Ο εξαγωγέας μετά από μερικές θα λάβει τα αξιόγραφα από την τράπεζα. Έχοντας τα στα χέρια του μπορεί να πάει στον Forfaiter να κάνει τις συναλλαγές και να τα ρευστοποιήσει. Tα Factoring και Forfaiting σαν χρηματοδοτικοί θεσμοί συνδυάζουν αρκετά κοινά σημεία. Η βασική τους ομοιότητα έγκειται στην αγορά απαιτήσεων με αποκλεισμό του αναγωγικού δικαιώματος του αποκτώντας απέναντι στον μεταβιβάζονται σε περίπτωση μη πληρωμής εκ μέρους του οφειλέτη. 12

3.1 Διαγραμματική Απεικόνιση της Λειτουργίας του Forfaiting Εξαγωγέας (Forfaitist) Προϊόντα Εισαγωγέας Αγοραστής Χώρα Εξαγωγής Χώρα Εισαγωγής Προεξόφληση Συναλλαγματικώ Πληρωμές Τιμολόγια Τράπεζα του Εξαγωγέα (Forfaiteur) Τριτεγγύηση ή Εγγυητική Συναλ / κών Επιστολών Τράπεζα του Εισαγωγέα 4. Προϋποθέσεις και τεχνική του Forfaiting. To Forfaiting εξυπηρετεί πολύ τις συναλλαγές με το εξωτερικό. Ο εξαγωγέας ενός κεφαλαιουχικού αγαθού γνωστοποιεί στην τράπεζα Forfaiter όλα τα στοιχεία σχετικά: Με εκείνον που θα πραγματοποιήσει την εισαγωγή σε μια ξένη χώρα, 13

Με το συγκεκριμένο κεφαλαιουχικό αγαθό που αποτελεί το αντικείμενο της εξαγωγής, Με τον τρόπο εξόφλησης του τιμολογίου πώλησης που συμφωνείται (π.χ με συναλλαγματική) και Με τις παρεχόμενες εγγυήσεις από τον εισαγωγέα (η καλύτερη δυνατή ασφάλεια είναι αν ο εισαγωγέας καταθέσει υπέρ του εξαγωγέα τραπεζική εγγυητική επιστολή). Η τράπεζα (Forfaiter), μετά τον έλεγχο των παραπάνω στοιχείων, συγκατατίθεται ή όχι στη χρηματοδότηση (προπληρωμή του τιμολογίου εξαγωγής). Αν συγκατατίθεται, συμφωνείται και η ωφέλεια που θα έχει ο Forfaiter από τη συναλλαγή (τόκος συν την προμήθεια σε ενιαίο επιτόκιο). Στη συνέχεια, προεξοφλεί την απαίτηση του εξαγωγέα παρακρατώντας το ποσό που προκύπτει από την παραπάνω συμφωνία και το οποίο αποτελεί την έκπτωση από τη συνολική αξία του τιμολογίου. Με αυτόν τον τρόπο, ο εξαγωγέας προεισπράττει το ποσό που αντιστοιχεί στο υπόλοιπο του τιμολογίου (μετά την έκπτωση) και από τη στιγμή εκείνη ο οφειλέτης της τράπεζας Forfaiter είναι ο εισαγωγέας της ξένης χώρας ή η τράπεζα που χορήγησε την εγγυητική επιστολή υπέρ του εξαγωγέα. Εξάλλου η τράπεζα Forfaiter που υποκαθιστά τον εξαγωγέα αναλαμβάνει, όλους τους σχετικούς κινδύνους, ακόμα και όσους σχετίζονται με απρόβλεπτες οικονομικές ή πολιτικές συνθήκες, όπως είναι η διαταραχή των συναλλαγματικών ισοτιμιών, οι πολιτικές ταραχές, οι κοινωνικές εξεγέρσεις. Λόγω αυτών των κινδύνων το κόστος του Forfaiting είναι αυξημένο. Η σύμβαση Forfaiting όπως και η Factoring είναι συμφέρουσα για τον εξαγωγέα, αν το κόστος της αφήνει περιθώριο κέρδους σε αυτόν. Αν το κόστος Forfaiting (ενιαίο επιτόκιο από τον τόκο και την προμήθεια του Forfaiter) είναι υψηλότερο από το κέρδος που προσδοκούσε ο εξαγωγέας από την πράξη αυτή, τότε αυτή έχει ως αποτέλεσμα ζημιά. Ο Forfaiter φροντίζει ώστε η πληρωμή της αξίας του τιμολογίου από τον εισαγωγέα να είναι κατά το δυνατόν ασφαλέστερη και στον καθορισμένο χρόνο, ώστε οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει να είναι λιγότεροι. Επειδή οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την σχετική συμφωνία είναι πολλοί, απρόβλεπτοι και ευμετάβλητοι, ο Forfaiter πρέπει: Να σταθμίσει καλά τις διεθνείς οικονομικές συνθήκες, 14

Να ερευνήσει τις οικονομικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούν ή προβλέπεται να επικρατήσουν στη χώρα όπου γίνεται η εξαγωγή και Να εξετάσει πολλά στοιχεία του εισαγωγέα, όσο αυτό είναι δυνατόν. 4.1 Πότε το Forfaiting μπορεί να είναι χρήσιμο. Όταν ένας εξαγωγέας χρειάζεται να επεκτείνει τα πιστωτικά του σύνορα στους πελάτες του μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το Forfaiting. Η πιστωτική πολιτική μπορεί να επεκταθεί από 6 μήνες ως 7 χρόνια. Οι διακανονισμοί των πιστωτικών ορίων και των αποπληρωμών είναι στη διάθεση του πελάτη- αγοραστή που μπορεί να προβλέπει και την εγγύηση τρίτων για το χρέος. Ο τριτεγγυητής συνήθως είναι τράπεζα που είναι αποδεκτή από τον Forfaiter. Σε πολλές χώρες συνηθίζεται ο εγγυητής να είναι το Υπουργείο Οικονομικών, κάποιος κρατικός οργανισμός ή κάποια εύρωστη οικονομική επιχείρηση. Οι τράπεζες της προτίμησης των Forfaiters είναι διεθνείς τράπεζες που μπορούν παράλληλα να τους παρέχουν πληροφορίες για τους οφειλέτες της προτίμησης των Forfaiters δεν εξαιρούνται οι Off-Shore τράπεζες. Ο λόγος είναι ότι οι Forfaiters επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους, κυρίως στη δυνατότητα του εγγυητή να υπολογίσει ή να εξακριβώσει την πιστοληπτική ικανότητα του χρεώστη. Η εγγύηση αυτή μπορεί να πάρει δύο μορφές. Είτε ως AVAL είτε ως μια ξεχωριστή εγγυητική επιστολή, η οποία θα πρέπει να είναι χωρίς όρους ακάλυπτη και μετατρέψιμη. 5. Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα του Forfaiting. 5.1 Ως προς τον Εξαγωγέα. Πλεονεκτήματα: Τα πλεονεκτήματα του forfaiting ως προς τον εξαγωγέα είναι τα ακόλουθα: 1. Η εφαρμογή του forfaiting γίνεται χωρίς δικαίωμα αναγωγής από τον forfaiter προς τον εξαγωγέα. 15

2. Διατηρείται σταθερό το επιτόκιο, με το οποίο ο εξαγωγέας υπολογίζει το κόστος συμβολαίου, το κόστος της χρηματοδότησης, καθώς και τη μετατροπή του ξένου συναλλάγματος στο δικό του νόμισμα. 3. Ο εξαγωγέας δύναται να διατηρήσει τα χρηματοδοτικά του όρια ανέπαφα προεισπράττοντας τις απαιτήσεις του με τη μέθοδο του forfaiting. 4. O «οικονομικός» κίνδυνος (π.χ φερεγγυότητα του οφειλέτη) και ο «πολιτικός» του εισαγωγέα, η οποία επηρεάζει και την προοπτική κάλυψης των υποχρεώσεων αυτής προς το εξωτερικό), μετατοπίζεται από τον εξαγωγέα στον forfaiter. Το γεγονός αυτό παρέχει τη δυνατότητα στον εξαγωγέα να επεκτείνει τον κύκλο εργασιών του σε χώρες οι οποίες παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά των εν λόγω κινδύνων. 5. Η παρακολούθηση της είσπραξης (μετά την εκχώρηση της απαίτησης στον forfaiter) δεν απασχολεί πλέον το λογιστήριο εξαγωγέα, το οποίο απαλλάσσεται από ένα επιπλέον φόρτο εργασίας. 6. Σε αντίθεση με το factoring ο εξαγωγέας (όταν διαπραγματεύεται τη χρηματοδότησή του μέσω forfaiting) δεν υποχρεώνεται να εκχωρήσει όλες τις απαιτήσεις του αλλά τη κάθε μία χωριστά. 7. Ο εξαγωγέας έχει δικαίωμα να απαιτήσει τη τήρηση μυστικότητας σχετικά με τη χρηματοδότησή του, αλλά τη κάθε μία χωριστά. 8. Ο «συναλλαγματικός» κίνδυνος (π.χ δυσμενής μεταβολή συναλλαγματικής ισοτιμίας για τον εξαγωγέα) μετατοπίζεται από τον εξαγωγέα στον forfaiter. Μειονεκτήματα: Τα μειονεκτήματα του forfaiting ως προς τον εξαγωγέα είναι τα ακόλουθα: 1. Η τράπεζα που εγγυάται τις υποχρεώσεις του εισαγωγέα θα πρέπει να τυγχάνει της εγκρίσεως του forfaiter, διαφορετικά δεν πραγματοποιείται η σύμβαση forfaiting. 2. Το επιτόκιο χρηματοδότησης σε μία σύμβαση forfaiting είναι σαφώς μεγαλύτερο του αντίστοιχο επιτοκίου της τραπεζικής χρηματοδότησης. Θα πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι ο forfaiteur καλύπτει (εκτός των άλλων) και το πολιτικό συναλλαγματικό κίνδυνο, γεγονός που δεν συμβαίνει στην τραπεζική χρηματοδότηση. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Factoring μια Νέα Μορφή Τραπεζικών Εργασιών Εισαγωγή. Το Factoring αποτελεί ένα νέο για την ελληνική πραγματικότητα οικονομικό νομικό θεσμό. Η ελληνική του μετάφραση αποδίδεται ως «Ανάληψη απαιτήσεων τρίτων» ή «Διενέργεια πράξεων αναδόχου είσπραξης εμπορευματικών απαιτήσεων» ή «Σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων». Με την εφαρμογή του Factoring, οι επιχειρήσεις εκχωρούν (πωλούν) την ευθύνη είσπραξης των απαιτήσεων στον προμηθευτή εκχωρητή (πωλητή των προϊόντων), ο factor αναλαμβάνει την υποχρέωση να αξιολογεί την φερεγγυότητα των οφειλετών, να προστατεύει κατά του πιστωτικού κινδύνου, να παρέχει εγγυήσεις, να παρακολουθεί τη λογιστική διαχείριση και βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση μέσω της προεξόφλησης των εκχωρουμένων απαιτήσεων. Ο νέος αυτός αναπτυξιακός χαρακτήρας συμβάλει στην ενίσχυση των μικρομεσαίων και μεταποιητικών επιχειρήσεων (λογιστική παρακολούθηση, μηχανοργάνωση) επιτρέπει την ορθολογικότερη διοίκησή τους, τη χρηματοδότησή τους, την ασφάλιση των απαιτήσεων του προμηθευτή, την ενίσχυση της θέσης της επιχείρησης στην αγορά, την ενίσχυση της επενδυτικής της βάσης. Πέραν αυτών, το σημαντικό είναι ότι ενισχύει και προωθεί τις εξαγωγές. Με την εφαρμογή του θεσμού ο βαθμός ρευστότητας της επιχείρησης αυξάνει με αποτέλεσμα η επιχείρηση να είναι ακόμη πιο ανταγωνιστική. Το Factoring δεν λειτουργεί σαν τους κλασσικούς μηχανισμούς ασφάλισης για την κάλυψη των πιστωτικών κινδύνων. Οι εγγυήσεις του παρέχονται κατά πελάτη και με βάση ορισμένο όριο ποσού κινδύνου, ανεξάρτητα από το ποιες ή πόσες είναι οι εμπορικές πράξεις. Σε αντίθεση με τους άλλους ασφαλιστικούς μηχανισμούς που εξετάζουν και καλύπτουν χωριστά κάθε πράξη. Το σχήμα του Factoring είναι πρακτικότερο και οικονομικότερο για τους συναλλασσόμενους και δεν το υποκαθιστούν οι προβλεπόμενες ασφαλιστικές 17

καλύψεις από το σχέδιο νόμου για τη σύσταση του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων. Στην Ελλάδα κρίθηκε σκόπιμη η εφαρμογή του νέου θεσμού μετά από σχετικές μελέτες της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών αφού: Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ΕΟΚ που δεν λειτουργεί ευρέως το Factoring, με την ενοποίηση όμως των χωρών μελών, είναι αναγκαία η θεσμοθέτησή του. Ο θεσμός αυτός καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και βοηθά στον εκσυγχρονισμό των τραπεζικών εργασιών. 1.Τι είναι το Factoring. Το Factoring είναι μία εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης που δεν ανταγωνίζεται τον παραδοσιακό δανεισμό αλλά τον συμπληρώνει και συνοδεύεται κι από άλλες υπηρεσίες. Μέχρι σήμερα η τραπεζική χρηματοδότηση είναι η μόνη σχεδόν μορφή χρηματοδότησης που προσφέρεται στις επιχειρήσεις για το κεφάλαιο κίνησης. Τώρα όμως λειτουργεί ένας νέος θεσμός χρηματοδότησης, το Factoring που δεν αποσκοπεί στην αντικατάσταση της τραπεζικής χρηματοδότησης, αλλά στην συμπλήρωση της και στην κάλυψη των αναγκών της επιχείρησης πέρα από αυτές που μπορεί να καλύψει η απλή τραπεζική χρηματοδότηση. Οι τράπεζες χρηματοδοτούν επιχειρήσεις με βάση την οικονομική τους κατάσταση. Το Factoring στηρίζεται στη φερεγγυότητα των πελατών της επιχείρησης. Κατά αυτόν τον τρόπο το Factoring προσφέρει χρηματοδότηση με επιχειρήσεις που δεν θα χρηματοδοτούνται από τράπεζες ή που έχουν εξαντλήσει τα περιθώρια των παραδοσιακών χρηματοδοτήσεων. Στην πράξη οι ίδιες συστήνουν πελάτες στους Factors. Έτσι μπορούν κι αυτές να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των πελατών τους. Το εξαγωγικό Factoring δεν λειτουργεί σαν τρόπος χρηματοδότησης των εξαγωγών γιατί στις περισσότερες χώρες οι όροι χρηματοδότησης των εξαγωγέων είναι αρκετά άνετοι. Το Factoring σ αυτόν τον τομέα πλεονεκτεί στο ότι επιτρέπει στον εξαγωγέα να προσφέρει ανταγωνιστικούς όρους διακανονισμών των εξαγωγών του. αυτό αποτελεί εναλλακτική λύση για τον εξαγωγέα στην περίπτωση που η 18

πώληση δεν μπορεί να γίνει χωρίς την παροχή πίστωσης στον εξαγωγέα, λόγω έντονου ανταγωνισμού από άλλους εξαγωγείς. Είναι φυσικά προφανείς οι κίνδυνοι που διατρέχει ο εξαγωγέας. Μέσω όμως του Factoring ο εξαγωγέας μπορεί να προσφέρει ανταγωνιστικούς όρους στον εισαγωγέα και να ακολουθήσει επιθετική πολιτική χωρίς να διατρέχει κίνδυνο του να μην πληρώσει, αφού ο Factoring τον έχει ήδη ασφαλίσει για τους κινδύνους αυτούς. Στην πράξη ο Factor συνεργάζεται με ασφαλιστικές εταιρίες ώστε ο Factor αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση, τη λογιστική παρακολούθηση, την είσπραξη των τιμολογίων, ενώ η ασφαλιστική εταιρία να καλύπτει πλήρως τον πιστωτικό κίνδυνο. Αυτό σημαίνει ότι αν ο αγοραστής εισαγωγέας δεν πληρώσει ο Factor ή η ασφαλιστική εταιρία πληρώνουν αμέσως τον εξαγωγέα πωλητή χωρίς να περιμένουν την παρέμβαση των έννομων μέσων για την είσπραξη της απαίτησής τους. 1.1 Ορισμός του Factoring. To Factoring είναι μια σύμβαση σύμφωνα με την οποία εταιρία χρηματοδότησης (συνήθως τράπεζα) αγοράζει τις απαιτήσεις που έχουν εμπορικές εταιρίας έναντι τρίτων, με βάση τα τιμολόγια που έχουν εκδοθεί απ αυτές, τις συναλλαγματικές και τους ανοικτούς λογαριασμούς που επιβεβαιώνουν τις έναντι τρίτων απαιτήσεις. 2. Ιστορική Αναδρομή του Factoring. Το Factoring είναι άγνωστο πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά, όμως αναφέρεται στην αγγλική βιβλιογραφία τον 15 ο -16 ο αιώνα. Στην αρχή ο Factor είχε τη μορφή του εμπορικού αντιπροσώπου και διακινούσε προϊόντα με την δική του επωνυμία. Πολλές οι υπηρεσίες του, που συνέβαλλαν στην ανάπτυξη των εμπορικών συναλλαγών της χώρας του. αυτό κυρίως σε περιόδους αποικιοκρατίας όταν είχε το σπουδαιότερο ρόλο, αφού ήταν αυτός που εισέπραττε τους λογαριασμούς των πλατών. Ήταν αυτός που διαμόρφωσε την πιστωτική πολιτική και έδινε προκαταβολές τοις μετρητοίς πριν από την πώληση των 19

προϊόντων. Όλα αυτά όμως, γίνονταν έξω από τα πλαίσια νόμων ή διαδικαστικών αποφάσεων. Με την ανάπτυξη οικονομική και βιομηχανική στις ΗΠΑ, πριν από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις στο χώρο των επιχειρήσεων. Οι ίδιοι οι βιομήχανοι είχαν πια συμφέρον από την ανάπτυξη των εμπορικών δραστηριοτήτων τους. Έτσι οι Factors αντιπρόσωποι απομακρύνθηκαν σιγά-σιγά από το χώρο αυτό. Με τις νέες εξελίξεις άρχισαν να δημιουργούνται νέες εργασίες, παρέχοντας υπηρεσίες στους επιχειρηματίες, εκεί που αυτοί δεν μπορούσαν ή δεν τους συνέφερε να αναλάβουν, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη των χρηματοδοτικών υπηρεσιών και υπηρεσιών κάλυψης των πιστωτικών κινδύνων. Ήρθε ο νέος Factor, σύγχρονος χρηματοδότης με πιστώσεις-προκαταβολές απαιτήσεων, ασφαλίσεις εκχωρημένων τιμολογίων. Έτσι δημιουργήθηκε το σύγχρονο Factoring. Με το πέρασμα του χρόνου, δημιουργήθηκαν κι άλλες εταιρίες χρηματοδοτήσεων και επεκτάθηκαν πέρα από τη χρηματοδότηση εμπορικών εργασιών. Αργότερα μπαίνουν σ αυτό το χώρο και οι τράπεζες, καθώς και οι διάφοροι άλλοι χρηματοδοτικοί οργανισμοί. Πριν το 1960, ελάχιστες τράπεζες παρείχαν υπηρεσίες Factoring. Το 1963 για πρώτη φορά τράπεζες ασχολούνται με το Factoring, αφού εντάχθηκε με νόμο στις τραπεζικές εργασίες (πρώτα στις ΗΠΑ). Άλλες τράπεζες δημιούργησαν νέα τμήματα που ασχολήθηκαν με το νέο θεσμό, ενώ άλλες αγόρασαν ολόκληρες διευθύνσεις ή εταιρίες Factoring. Στην αρχή ο νέος θεσμός απευθυνόταν σε υφαντουργικές επιχειρήσεις, εταιρίες επίπλων. Αργότερα επεκτάθηκε και σε βιομηχανίες (υποδημάτων, παιχνιδιών, χαλιών). 3. Βασικά χαρακτηριστικά του Factoring. Η αγορά των απαιτήσεων γίνεται με έκπτωση, δηλαδή σε χαμηλότερο ύψος από το πραγματικό σύνολο των απαιτήσεων (αυτή η διαφορά αποτελεί το κέρδος της τράπεζας που αγοράζει τις απαιτήσεις των εμπορικών επιχειρήσεων). Έτσι η τράπεζα 20

ωφελείται από αυτή τη διαφορά και οι εμπορικές επιχειρήσεις που πωλούν τις απαιτήσεις τους στην πρώτη ωφελούνται κατά το ότι προεισπράττουν την αξία των τιμολογίων που πούλησαν. Με αυτόν τον τρόπο οι επιχειρήσεις ενισχύονται ταμειακά, αποκτούν ρευστότητα και απαλλάσσονται από τη διαδικασία της είσπραξης των απαιτήσεών τους, την οποία αναλαμβάνει η τράπεζα που τις αγοράζει, αναλαμβάνοντας και το σχετικό κίνδυνο αδυναμίας είσπραξης. Η πώληση των απαιτήσεων εκ μέρους των εμπορικών (και βιομηχανικών επιχειρήσεων) έχει ενδιαφέρον γι αυτές αν, μετά την αφαίρεση των δικαιωμάτων της τράπεζας (προμήθεια συν τόκοι) από το σύνολο της αξίας των τιμολογίων που πωλούνται, παραμένει ένα περιθώριο κέρδους γι αυτές τις επιχειρήσεις. Δηλαδή, αν το πραγματικό κέρδος ενός συνόλου τιμολογίων είναι για την επιχείρηση που το πουλάει 7% και η τράπεζα αφαιρεί από τη συνολική αξία για την αγορά και την προπληρωμή 3%, η επιχείρηση που κάνει την πώληση εξακολουθεί να έχει ως ωφέλεια τη διαφορά (7-3=4) που παραμένει μετά την πώληση. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή η επιχείρηση που κάνει την πώληση προσφέρει στην Τράπεζα για το Factoring 3% και το πραγματικό περιθώριο κέρδους της από το σύνολο των τιμολογίων που πωλεί είναι 2%, από την πράξη έχει ζημιά 1%. Αυτό μπορεί να το κάνει για να αποκτήσει ρευστότητα, έστω και με μικρή ζημιά, αν αντιμετωπίζει μεγάλη στενότητα κεφαλαίων. Αλλά σ αυτήν την περίπτωση, ωφέλεια (κέρδος) έχει μόνο η τράπεζα που αγοράζει τις απαιτήσεις της επιχείρησης που τις πωλεί. 3.1 Τα είδη του Θεσμού Factoring. To Factoring είναι συμπληρωματική μορφή χρηματοδότησης, όπως το Leasing, Forfaiting, χωρίς να είναι ανταγωνιστική με τον παραδοσιακό δανεισμό. Έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα αφού χρηματοδοτεί και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ακόμα χρησιμοποιείται σαν μέσο προώθησης των πωλήσεων για τη λογιστική παρακολούθηση των πωλήσεων και την έμπορο-πιστωτική πολιτική της επιχείρησης. Επίσης στο Factoring, σε οποιαδήποτε μορφή του, ο Factor αναλαμβάνει αποκλειστικά την είσπραξη και διαχείριση των τιμολογίων. Δεν ασχολείται με καμία άλλη εργασία όπως μεταφορά, τυποποίηση, συσκευασία. 21

Το Factoring λειτουργεί σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, και γιαυτό διακρίνουμε πολλές μορφές και πολλούς τομείς εφαρμογής τους, όπως: α)εγχώριο Factoring (Cosmetic Factoring). Το εγχώριο Factoring αφορά την εσωτερική αγορά της χώρας. Δηλαδή την ανάληψη της ευθύνης είσπραξης των τιμολογίων που αφορούν τις πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας. Επίσης τη λογιστική παρακολούθηση των πωλήσεων τη χρηματοοικονομική διαχείριση της επιχείρησης. β)διεθνές Factoring (International Factoring) Το Διεθνές Factoring ασχολείται κυρίως με τις εξαγωγές- εισαγωγές προϊόντων δηλαδή την ανάληψη της ευθύνης της είσπραξης και εξόφλησης των απαιτήσεων των τιμολογίων εξαγόμενων και εισαγόμενων προϊόντων. Επίσης ασχολείται με τη χρηματοδότηση, προκαταβολή, διαχείριση τιμολογίων, μηχανογράφηση. γ)factoring με δικαίωμα αναγωγής Η όλη φιλοσοφία στηρίζεται στο ποιος θα αναλάβει το ρίσκο των απλήρωτων τιμολογίων. Αν δηλαδή ο Factor έχει το δικαίωμα να επιστρέφει τα απλήρωτα τιμολόγια στον προμηθευτή εκχωρητή έναντι καταβολής του αντίστοιχου ποσού. δ)χωρίς δικαίωμα αναγωγής. Στην περίπτωση αυτή ο Factor δεν έχει το δικαίωμα να επιστρέφει τα απλήρωτα τιμολόγια στον προμηθευτή εκχωρητή. Το ρίσκο αναλαμβάνει ο Factor. ε)εμπιστευτικό Factoring. Κατά το εμπιστευτικό Factoring η συμφωνία μεταξύ Factor και προμηθευτή διατηρείται μυστική και δεν ανακοινώνεται στον πελάτη εκτός αν αυτός δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. στ)μη εμπιστευτικό Factoring. Στην περίπτωση αυτή έχει ανακοινωθεί στον πελάτη η συμφωνία που έχει προηγηθεί μεταξύ του προμηθευτή και του Factor. Η ανακοίνωση αυτή γίνεται με διάφορους τρόπους. Συνήθως αναγράφεται πάνω στα τιμολόγια το όνομα Factor στο οποίο αυτά έχουν εκχωρηθεί. ζ)factoring χωρίς χρηματοδότηση (Maturity Factoring). Το Factoring αυτής της μορφής καλύπτει όλες τις διοικητικές δραστηριότητες των πωλήσεων, την είσπραξη των τιμολογίων και την ασφάλιση του πιστωτικού κινδύνου. Ο Factor με τον προμηθευτή συμφωνούν στην πλήρη εξυπηρέτηση αλλά 22

χωρίς την προπληρωμή του προμηθευτή από τον Factor και χωρίς την αύξηση του χρηματοδοτικού κόστους. η)factoring για χρηματοδότηση (Bulk Factoring). Κατά την μορφή αυτή του Factoring ο προμηθευτής εκχωρητής χρηματοδοτείται στο ύψος των εισπρακτέων λογαριασμών χωρίς την εγγύηση της ρευστοποίησης ή της εξασφάλισης της είσπραξης των τιμολογίων. Τα τιμολόγια εδώ λειτουργούν σαν εγγύηση. θ)factoring μέσω αντιπροσώπου (Agency Factoring). Το Factoring με αυτή την μορφή αποτελεί μια μέθοδο ή διαδικασία κατά την οποία μπορεί να υπάρξει εμπιστευτική χρηματοδότηση έναντι πιστωτικού κινδύνου (Bad Debts). Χωρίς άλλες διοικητικές υπηρεσίες. ζ)factoring τριμερούς συνεργασίας. Σε αυτήν την μορφή Factoring συμμετέχουν ο Factor, ο προμηθευτής και η τράπεζα. Ο Factor αναλαμβάνει να παρέχει ότι προβλέπεται ενώ η τράπεζα χρηματοδοτεί απευθείας τον προμηθευτή, σύμφωνα με τις απαιτήσεις που έχουν εκχωρηθεί στον Factor. 3.2. Προσφερόμενες Υπηρεσίες από την εταιρεία Factoring. 3.2.1 Χρηματοδότηση Ως βασικά χαρακτηριστικά της εν λόγω υπηρεσίας είναι τα ακόλουθα: 1. Η χρηματοδότηση λαμβάνει τη μορφή προκαταβολών, δηλαδή «προεξοφλήσεων τιμολογίων», έναντι των απαιτήσεων του πωλητή από διάθεση προϊόντων ή υπηρεσιών με πίστωση. 2. Οι χορηγούμενες προκαταβολές ανέρχονται συνήθως στο 75% - 90% της αξίας του τιμολογίου 3. Με την είσπραξη του τιμολογίου και την τελική εκκαθάριση, το τυχόν υπόλοιπο μεταφέρεται στην πίστωση ενός ανοικτού αλληλόχρεου λογαριασμού (μεταξύ πράκτορα και πωλητή), ο οποίος χρεώνεται με τις χορηγούμενες προκαταβολές και τις τοκο -προμήθειες. 23

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η χρηματοδότηση που παρέχεται από τις εταιρείες Factoring δεν υποκαθιστά, αλλά συμπληρώνει τη τραπεζική χρηματοδότηση. 3.2.2 Κάλυψη Πιστωτικού Κινδύνου Ως βασικά χαρακτηριστικά της εν λόγω υπηρεσίας είναι τα ακόλουθα: 1. Όταν υπογράφεται σχετική σύμβαση (μεταξύ εταιρείας factoring και πωλητή προϊόντων ή υπηρεσιών), η εν λόγω εταιρεία επωμίζεται τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των πελατών του πωλητή. 2. Η κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου γίνεται μέχρι ενός ανώτατου ποσού (ορίου), το οποίο ορίζει η εταιρεία factoring, αφού αξιολογήσει προσεκτικά την οικονομική κατάσταση του αγοραστή. 3. Η εταιρεία factoring διατηρεί το δικαίωμα περιορισμού ή κατάργησης του ανώτατου ορίου κάλυψης πιστωτικού κινδύνου για συγκεκριμένο αγοραστή, όταν προκύπτουν αρνητικά στοιχεία σε βάρος του. 4. Προκειμένου να ισχύει η κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου από την εταιρεία factoring, θα πρέπει η εκχωρούμενη απαίτηση να είναι νομικά άψογη. Δηλαδή, να μην πάσχει από «νομικό ελάττωμα». 5. Η κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου δεν περιλαμβάνει το λεγόμενο «κίνδυνο χώρας» (country risk) ή αλλιώς «πολιτικό κίνδυνο», κυρίως όσον αφορά το διεθνές factoring. 3.2.3 Διαχείριση Απαιτήσεων Η εν λόγω «υπηρεσία» υποδιακρίνεται σε δύο επιμέρους, με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: I. Λογιστική Παρακολούθηση 1. Η εταιρεία factoring ενεργεί όλες τις λογιστικές καταχωρήσεις που συνδέονται με τις εκχωρούμενες σ αυτή απαιτήσεις. 2. Η εταιρεία factoring εφοδιάζει τους πελάτες της (πωλητές) με διάφορα στατιστικά στοιχεία (στατιστικά των πωλήσεων). 24

II. Είσπραξη 1. Η εταιρεία factoring αποστέλλει στην τράπεζα του αγοραστή παραστατικά έγγραφα (που σχετίζονται με την εκχωρούμενη σ αυτήν απαίτηση), καθώς και ενεργεί ανάλογες ενοχλήσεις απευθείας προς τον αγοραστή. 2. Η εταιρεία factoring εξαντλεί όλες τις δυνατότητες εξώδικων και δικαστικών μέσων (κατόπιν συνεννόησης με τον πωλητή, ο οποίος και επιβαρύνεται, των σχετικών εξόδων) μέχρι την τελική είσπραξη των απαιτήσεων. 4.Λειτουργία. To Factoring έχει εισαχθεί στην Ελλάδα με το Νόμο 1905/1990 και ήδη ορισμένες τράπεζες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη έχουν συστήσει ειδικά τμήματα και έχουν κάνει συμφωνίες αγοράς απαιτήσεων με διάφορες επιχειρήσεις κυρίως προμηθευτών, οι οποίοι μεταβιβάζουν τις απαιτήσεις που έχουν από πελάτες τους στους οποίους προμηθεύουν διάφορα είδη. 4.1 Διαδικασίες λειτουργίας του Factoring. Οι διαδικασίες λειτουργίας του θεσμού ξεκινούν με: 1. Σύμβαση. Η υπογραφή σύμβασης και άλλων απαιτήσεων εγγράφων από τoν Factor και τον προμηθευτή, που δηλώνουν το ξεκίνημα μίας νέας συνεργασίας. 2. Συμμετέχοντες. Οι κύριοι παράγοντες που παίρνουν μέρος είναι ο εξαγωγικός Factor, ο εισαγωγικός Factor, ο προμηθευτής πωλητής, και ο πελάτης αγοραστής. 3. Στοιχεία προμηθευτή, ο προμηθευτής θα πρέπει να γνωρίζει πληροφορίες σχετικά με την είσπραξη των απαιτήσεων (π.χ επικοινωνία με τους πελάτες), όρους πληρωμής, οφειλόμενα υπόλοιπα σε κάθε πελάτη αναλυτικά. 25

4. Λογαριασμός πελάτη αγοραστή με Factor. Ειδικός λογαριασμός χρέωσης θα γράφεται στην υποβαλλόμενη «πιστωτική έγκριση» αλλά και έπειτα σε κάθε αντίγραφο τιμολογίου. 5. Εκχώρηση τιμολογίου πιστωτικού σημειώματος. Ο προμηθευτής εκχωρεί τα σχετικά έγγραφα (τιμολόγιο )στον Factor μέσα από την μέρα έκδοσης. Σε περίπτωση λάθους ή ακύρωσης των τιμολογίων πρέπει να εκχωρούνται σε 7 μέρες από την ημέρα που ανακαλύπτει το λάθος. 6. Πιστωτικοί όροι. Αυτοί αναγράφονται πάνω στα τιμολόγια. Πάνω σε κάθε τιμολόγιο που απευθύνεται στον Factor θα πρέπει να αναφέρεται ο συγκεκριμένος Factor, όπως επίσης και οι όροι σύμφωνα με τους οποίους θα πληρώσει ο πελάτης αγοραστής. Ο εκχωρητής στέλνει το πρωτότυπο στον Factor και ένα αντίγραφο στον πελάτη. 7. Σχετική ειδοποίηση και μεταβίβαση των τιμολογίων για είσπραξη. Ο εκχωρητής αφού κλείσει συμφωνία με τον Factor του στέλνει τα τιμολόγια και συμπληρώνει κι ένα έντυπο ειδοποιητήριο για το ότι εκχωρήθηκαν τα τιμολόγια προς είσπραξη. 8. Διαφωνίες Απλήρωτοι λογαριασμοί Αφερέγγυοι πελάτες. Αν ο πελάτης διαφωνήσει με τον προμηθευτή ή τον Factor ή αρνηθεί να πληρώσει το τιμολόγιό του, αμέσως ο Factor ειδοποιεί τον προμηθευτή. Αν η διαφωνία παραμείνει πρέπει μέσα σε 20 μέρες να γίνουν οι ανάλογες ρυθμίσεις για τη λύση της διαφωνίας. 9. Κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου. Η πιστωτική κάλυψη παρέχεται μόνο σε επισφαλείς πελάτες, έτσι ο Factor πληρώνει τον προμηθευτή μόνο σε περιπτώσεις αφερεγγυότητας του πελάτη. Η κάλυψη συμφωνείται είτε με ένα πιστωτικό όριο, που ανανεώνεται σε κάθε πελάτη και ο Factor αναλαμβάνει τον κίνδυνο ως αυτό το όριο, είτε με τον καθορισμό μιας αξίας μηνιαίων φορτώσεων σε κάθε πελάτη, οπότε ο Factor παρέχει πιστωτική κάλυψη αν ο προμηθευτής δεν ξεπεράσει το όριο αυτό. 10. Υποχρεώσεις του Factor προς πελάτη και προμηθευτή. Ο Factor είναι υποχρεωμένος να τηρεί σωστά τα λογιστικά αρχεία από τη συνεργασία του πελάτη με τον προμηθευτή. 11. Προκαταβολή. Ο Factor δεν προεξοφλεί συνήθως την αξία του τιμολογίου αλλά δίνει μία προκαταβολή το 80% της αξίας του. Μπορεί κάποιες φορές να 26

κάνει κάποιες κρατήσεις αν υπάρξουν κάποιες αμφισβητούμενες απαιτήσεις ή καθυστερούμενες (πέρα των 90 ημερών) ή κάποιες άλλες απρόβλεπτες. 4.2 Διαγραμματική Απεικόνιση της Λειτουργίας του Factoring. Πωλητής Προϊόντα Τιμολόγια Αγοραστής Προκαταβολές και Εξοφλήσεις Πληρωμές Τιμολογίων Αντίγραφα Τιμολογίων Εξοφλητικά Έγγραφα Factor 4.3 Μορφές λειτουργίας του Factoring. Γενικά, οι ανάγκες του προμηθευτή όσο και του Factor έχουν οδηγήσει στη λειτουργία του θεσμού του Factoring με πολλές μορφές πέρα από τις απλές γνωστές, όπως: πλήρες Factoring, μη εμπιστευτικό και χωρίς δικαίωμα αναγωγής. Αυτό έγινε γιατί οι Factors αδυνατούσαν να προσφέρουν όλες τις αναγκαίες υπηρεσίες στους προμηθευτές εκχωρητές. Όλες οι μορφές του Factoring είναι εξίσου σημαντικές και χρήσιμες. Η Ελληνική όμως οικονομία δίνει ιδιαίτερο βάρος στο διεθνές Factoring σαν ένα αξιόλογο μέσω προώθησης των εξαγωγών. 27

4.3.1Διεθνές Factoring Το διεθνές Factoring προϋποθέτει τις εξής ενέργειες: 1. Ο εξαγωγικός Factor που βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τον εισαγωγικό Factor του εξωτερικού συνάπτει σύμβαση συνεργασίας με τον εξαγωγέα εκχωρητή. 2. Ο εξαγωγέας κάνει αίτηση στον εξαγωγικό Factor για να καθορίσουν το όριο πίστωσης «πλαφόν» κάποιου εισαγωγέα στο εξωτερικό. 3. Ο εισαγωγικός Factor αξιολογεί τη φερεγγυότητα του υποψήφιου εισαγωγέα. Ο εισαγωγικός Factor πληροφορεί τον εξαγωγικό Factor για το ύψος του πλαφόν που εγκρίνει και ο εξαγωγικός ενημερώνει με τη σειρά του τον εξαγωγέα. 4. Ο εξαγωγέας στέλνει τα εμπορεύματα πριν αναγγείλει στον εισαγωγέα Διαγραμματική απεικόνιση της Λειτουργίας του Διεθνούς Factoring. Εξαγωγέας Πωλητής Προϊόντα Τιμολόγια Εισαγωγέας Αγοραστής Χώρα Εξαγωγής Αντίγραφα Τιμολογίων Εξοφλητικά Έγγραφα Προκαταβολές και Εξοφλήσεις Χώρα Εισαγωγής Πληρωμές Τιμολογίων Factor Εξαγωγών Αντίγραφα Τιμολογίων Πληρωμές Τιμολογίων Factor Εισαγωγών 28

5. Το Ελληνικό Νομοθετικό πλαίσιο. Σύμφωνα με το βιβλίο «Σύγχρονα χρηματοοικονομικά προϊόντα Εκδόσεις» της συγγραφέως Μαλινδρέτου Βασιλική, η σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων καταρτίζεται εγγράφως μεταξύ ενός κατά κύριο επάγγελμα αγαθών ή υπηρεσιών και ενός πράκτορα επιχειρηματικών απαιτήσεων. Ο τελευταίος αναλαμβάνει να παρέχει στον προμηθευτή, για το διάστημα που συμφωνείται, έναντι αμοιβής, υπηρεσίες σχετικές με την παρακολούθηση και είσπραξη μιας ή μέρους ή του συνόλου των απαιτήσεων του προμηθευτή, ιδίως από συμβάσεις πωλήσεως αγαθών, παροχής υπηρεσιών σε τρίτους ή εκτέλεση έργων. Ειδικότερα, η πρακτορεία (Factoring) περιλαμβάνει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες δραστηριότητες: - Εκχώρηση απαιτήσεων στον πράκτορα μετά ή άνευ δικαιώματος αναγωγής - Εξουσιοδότηση εισπράξεως απαιτήσεων -Χρηματοδότηση του προμηθευτή με προεξόφληση των απαιτήσεων - Λογιστική ή νομική παρακολούθηση των απαιτήσεων και διαχείρισή τους - Ολική ή μερική κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου του προμηθευτή Η σύμβαση μπορεί να γίνει πριν ακόμη δημιουργηθούν οι απαιτήσεις και να καλύπτει απαιτήσεις εσωτερικού και εξωτερικού. Η ύπαρξη σύμβασης πρακτορείας και οι απαιτήσεις στις οποίες αναφέρεται, αναγγέλλεται εγγράφως στον οφειλέτη. Είναι δε ισχυρότερη η εν λόγω σύμβαση έναντι των ενδεχομένων συμφωνιών μεταξύ προμηθευτή και οφειλέτη για το ανεκχώρητο των μεταξύ τους απαιτήσεων. Είναι ευνόητο πως για την ιδία απαίτηση δεν επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων με περισσότερους του ενός πράκτορες. Το ρόλο του πράκτορα ασκούν μόνον οι τράπεζες και οι αποκλειστικής εξειδικεύσεως ανώνυμες εταιρείες, οι οποίες συνιστώνται κατόπιν ειδικής αδείας της Τραπέζης Ελλάδος. Το καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών αυτών δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από το ήμισυ του απαιτούμενου για την ίδρυση μιας τραπεζικής εταιρείας. Οι μετοχές των εταιρειών είναι ονομαστικές, η δε μεταβίβασή τους, όταν οδηγεί σε απόκτηση μεγαλύτερου από 10% τμήματος του μετοχικού κεφαλαίου, είναι άκυρη άνευ εγκρίσεως της Τραπέζης Ελλάδος. 29

Η Τράπεζα της Ελλάδος ασκεί εποπτεία επί των εταιρειών και καθορίζει υποχρεωτικούς για τις εταιρείες συντελεστές φερεγγυότητας, ρευστότητας και συγκεντρώσεως κινδύνου, τα ακαθάριστα έσοδα, δε, των πρακτόρων υπάγονται σε ΦΠΑ 18%. 6. Οι συναλλασσόμενοι και τα χαρακτηριστικά τους. 6.1 Factor Eκχωρητή (πωλητή) πλαίσιο συνεργασίας. Η συνεργασία του Factor και του εκχωρητή πρέπει να βασίζονται σε κοινά αποδεκτό πλαίσιο και να πληρούν και οι δύο κάποιες προϋποθέσεις: 1. Αξιοπιστία εκχωρητή. Σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή του Factoring, παίζει η αξιοπιστία του εκχωρητή, αφού οι περισσότερες δυσκολίες προέρχονται από αναξιόπιστους εκχωρητές, και όχι από αδυναμία πληρωμής. Ο Factor μπορεί να εξαπατηθεί από τον εκχωρητή με: - Εκχώρηση πλαστών τιμολογίων που δεν έχουν αντίκρισμα σε προϊόντα ή υπηρεσίες που πούλησαν. - Έκδοση τιμολογίων πριν την παράδοση των εμπορευμάτων. - Απόκρυψη πιστωτικών σημειωμάτων. - Απόκρυψη είσπραξης τιμολογίων που ο πελάτης έστειλε απευθείας. Για τους λόγους αυτούς ο Factor πρέπει να ελέγχει την οργάνωση και την οικονομική απόδοση της εταιρίας του προμηθευτή του, από όπου μπορεί να πάρει χρήσιμες πληροφορίες για να αποφύγει τους ενδεχόμενους κινδύνους. 2. Ρευστότητα εκχωρητή. Ο Factor έχει το δικαίωμα επιλογής των τιμολογίων που θα προεξοφλήσει. Τον συμφέρει να επιλέγει τα πιο ασφαλή και να απορρίπτει τιμολόγια που δεν είναι δεσμευμένα από άλλες οφειλές, τιμολόγια που αφορούν πωλήσεις επί παρακαταθήκη, τιμολόγια πωλήσεων με προσωρινή τιμή, τιμολόγια που αφορούν μακροπρόθεσμα συμβόλαια, τιμολόγια που έχουν πολύ μικρή αξία, μεγάλο αριθμό τιμολογίων με κίνδυνο διασποράς. 30

Γενικά ο Factor ενδιαφέρεται για την οικονομική επιφάνεια της επιχείρησης την διαχείριση και οργάνωσή της. Σ αυτό βοηθούν πολύ: ο φορολογικός έλεγχος, η λογιστική ενημέρωση και παρακολούθηση των βιβλίων π.χ μέσω ισολογισμών. 6.2 Υποχρεώσεις Factor Εκχωρητή (πωλητή). 6.2.1 Υποχρεώσεις Factor. Ως υποχρεώσεις του Factor είναι οι ακόλουθες: 1. Έχει την υποχρέωση να τηρεί επαρκή στοιχεία αναφορικά με τα οφειλόμενα ποσά από κάθε αγοραστή (πελάτη). 2. Έχει την υποχρέωση να παρέχει πληροφορίες προς τον πωλητή, ως προς την διαχείριση των εκχωρούμενων απαιτήσεων. Οι παρεχόμενες πληροφορίες προς τον πωλητή, αφορούν: α) Την εβδομαδιαία ή μηνιαία ανάλυση των οφειλών κάθε αγοραστή (πελάτη). β) Τις εβδομαδιαίες ή μηνιαίες εισπράξεις από κάθε αγοραστή. γ) Κατάσταση αγοραστών οι οποίοι δεν παρουσιάζουν χρεωστικά υπόλοιπα, ή έχουν υπερβεί τα πιστωτικά όριά τους. 3. Τέλος, οφείλει (μία φορά τουλάχιστον το μήνα) να αναφέρει λεπτομερώς τα παρακρατούμενα από τις εισπράξεις- ποσά, συμπεριλαμβανομένων και των εξόδων που έχει πραγματοποιήσει και τα οποία επιβαρύνουν τον εκχωρητή (πωλητή). 6.2.2 Υποχρεώσεις Εκχωρητή (πωλητή) Ως υποχρεώσεις του πωλητή, είναι οι ακόλουθες: 1. Επιβάλλεται να παρέχει σωστές και αληθείς πληροφορίες στον factor αναφορικά με τους πελάτες του (αγοραστές) και πιο συγκεκριμένα για τις εκχωρούμενες απαιτήσεις που έχει προς αυτούς. Στα πλαίσια της εν λόγω υποχρέωσης, θα πρέπει τα τιμολόγια που μεταβιβάζει ο πωλητής προς τον factor να αναγράφουν: α) Την εμπορική επωνυμία και τη διεύθυνση του αγοραστή. 31

β) Την ημερομηνία διεξαγωγής της πώλησης. γ) Την περιγραφή των πωλούμενων προϊόντων, καθώς και αναγραφή της αξίας αυτών. Οι τυχόν αμφισβητήσεις ως προς τα ανωτέρω θα πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα, διότι επηρεάζουν αρνητικά τον factor κατά την διαδικασία είσπραξης των οφειλών, τήρησης σωστών στοιχείων για τους αγοραστές, και κατ επέκταση κάλυψης του πιστωτικού κινδύνου. 2. Αν εκ παραδρομής ο αγοραστής καταβάλλει την οφειλή του απευθείας στον πωλητή και όχι στον factor, επιβάλλεται ο εισπράττων να ειδοποιήσει τον factor και να του υποστείλει τα χρήματα και το πρωτότυπο έγγραφο της πληρωμής. 1. Επίσης, αν για την ίδια αιτία, ο αγοραστής καταβάλλει την οφειλή του απευθείας στην τράπεζα του πωλητή, τότε ο τελευταίος θα πρέπει να καλύψει με αντίστοιχο ποσό τον factor. 7.Οφέλη του Θεσμού Factoring 7.1Κοστολόγηση εργασιών Factoring. Η κοστολόγηση των εργασιών του Factoring γίνεται με τη μέθοδο που η επιχείρηση κοστολογεί όλες τις δραστηριότητές της. Δηλαδή για τον προμηθευτή το κόστος είναι το κόστος των εργασιών του, συν το κέρδος του Factor. H επιχείρηση του προμηθευτή πρέπει να παρέχει ακριβείς πληροφορίες και συστηματικές διαδικασίες για την διενέργεια της κοστολόγησης. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω ενός λογιστικού σχεδίου που θα μπορεί να δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για το κόστος των επί μέρους λειτουργιών (αναλυτική περιγραφή λογαριασμών, τρόπο λειτουργίας χρεοπιστώσεων, αλληλοσύνδεση των λογαριασμών κατά είδος ή ομάδα). Όσο αφορά το κόστος του προμηθευτή, σχετικές έρευνες αξιολογούν ότι το κόστος που πληρώνει ο προμηθευτής στον Factor κυμαίνεται από 0,5%-0,3%, ανάλογα πάντα από την αξία των τιμολογίων, τον αριθμό τους. Η κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου απαιτεί 0,5% - 1% και λοιπές εργασίες 1% -2%. Στην προμήθεια του Factor το ποσοστό κυμαίνεται από 1% - 2% και είναι υπολογίσιμο επί του μικτού ποσού των εισπρακτέων λογαριασμών της επιχείρησης, το ύψος του πιστωτικού κινδύνου, τον 32