Δισαγωγή στα σστήματα Ηλεκτρικής Δνέργειας Δνόηηηα 1: Διζαγωγή Γαβριήλ Γιαννακόποσλος, Νικόλαος Βοβός Πολσηετνική τολή Σμήμα Ζλεκηρολόγων Μητανικών και Σετνολογίας Τπολογιζηών 1
ημείωμα Αναθοράς Copyright Πανεπιςτήμιον Πατρών, Γαβριήλ Γιαννακόπουλοσ, Νικόλαοσ Βοβόσ, 2015. «Ειςαγωγή ςτα Συςτήματα Ηλεκτρικήσ Ενζργειασ. Ειςαγωγή». Ζκδοςη: 1.0. Πάτρα 2015. Διαθζςιμο από τη δικτυακή διεφθυνςη: https://eclass.upatras.gr/courses/ee695/ 2
ημείωμα Αδειοδόηηζης Σν παξόλ πιηθό δηαηίζεηαη κε ηνπο όξνπο ηεο άδεηαο ρξήζεο Creative Commons Αλαθνξά, Με Δκπνξηθή Χξήζε Παξόκνηα Γηαλνκή 4.0 [1] ή κεηαγελέζηεξε, Γηεζλήο Έθδνζε. Δμαηξνύληαη ηα απηνηειή έξγα ηξίηωλ π.ρ. θωηνγξαθίεο, δηαγξάκκαηα θ.ι.π., ηα νπνία εκπεξηέρνληαη ζε απηό θαη ηα νπνία αλαθέξνληαη καδί κε ηνπο όξνπο ρξήζεο ηνπο ζην «εκείωκα Χξήζεο Έξγωλ Σξίηωλ». 1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ωο Μη Δμπορική νξίδεηαη ε ρξήζε: πνπ δελ πεξηιακβάλεη άκεζν ή έκκεζν νηθνλνκηθό όθεινο από ηελ ρξήζε ηνπ έξγνπ, γηα ην δηαλνκέα ηνπ έξγνπ θαη αδεηνδόρν πνπ δελ πεξηιακβάλεη νηθνλνκηθή ζπλαιιαγή ωο πξνϋπόζεζε γηα ηε ρξήζε ή πξόζβαζε ζην έξγν πνπ δελ πξνζπνξίδεη ζην δηαλνκέα ηνπ έξγνπ θαη αδεηνδόρν έκκεζν νηθνλνκηθό όθεινο (π.ρ. δηαθεκίζεηο) από ηελ πξνβνιή ηνπ έξγνπ ζε δηαδηθηπαθό ηόπν Ο δηθαηνύρνο κπνξεί λα παξέρεη ζηνλ αδεηνδόρν μερωξηζηή άδεηα λα ρξεζηκνπνηεί ην έξγν γηα εκπνξηθή ρξήζε, εθόζνλ απηό ηνπ δεηεζεί. 3
Γιαηήρηζη ημειωμάηων Οπνηαδήπνηε αλαπαξαγωγή ή δηαζθεπή ηνπ πιηθνύ ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλεη: ην εκείωκα Αλαθνξάο ην εκείωκα Αδεηνδόηεζεο ηε δήιωζε Γηαηήξεζεο εκεηωκάηωλ ην εκείωκα Χξήζεο Έξγωλ Σξίηωλ (εθόζνλ ππάξρεη) καδί κε ηνπο ζπλνδεπόκελνπο ππεξζπλδέζκνπο. 4
Άδειες Υρήζης Σν παξόλ εθπαηδεπηηθό πιηθό ππόθεηηαη ζε άδεηεο ρξήζεο creative commons. Γηα εθπαηδεπηηθό πιηθό, όπωο εηθόλεο, πνπ ππόθεηηαη ζε άιινπ ηύπνπ άδεηεο ρξήζεο, ε άδεηα ρξήζεο αλαθέξεηαη ξεηώο. 5
ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Δηζαγσγή 2. Bαζηθέο έλλνηεο 3. ηαζκνί παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 4. Η ζύγρξνλε κεραλή 5. Ο κεηαζρεκαηηζηήο ηζρύνο 6. Παξάκεηξνη γξακκήο κεηαθνξάο 7. Παξάζηαζε θαη ζπκπεξηθνξά γξακκώλ κεηαθνξάο 8.Μνληέιν ηνπ ζπζηήκαηνο 9. Aλάιπζε πζηεκάησλ Ηιεθηξηθήο Δλέξγεηαο 6
ΙΣΟΔΛΙΓΑ ΜΑΘΗΜΑΣΟ http://eclass.upatras.gr/ee695/ 7
1. EIAΓΩΓH 1.1 Iζηνξηθή αλαζθόπεζε 1.2 Bαζηθέο ιεηηνπξγίεο ζπζηήκαηνο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 1.3 Γνκή ζπζηήκαηνο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 1.4 Παξάζηαζε ζπζηεκάησλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 1.5 Tν ειιεληθό ζύζηεκα ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 1.6 Απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ελέξγεηαο 8
ITOPIKH ANAKOΠHH Πξηλ ην 1800 : Mειέηεο ειεθηξηθώλ θαη καγλεηηθώλ θαηλνκέλσλ 1870 : Πξώηε εκπνξηθή ρξήζε ειεθηξηζκνύ 1882 : Πξώην πιήξεο ειεθηξηθό ζύζηεκα - Γελλήηξηα: ζπλερνύο - Kαηαλαισηέο : 59 - Aθηίλα δξάζεο: 1.5 km - Φνξηία: ιακπηήξεο ππξαθηώζεσο - Tάζε: 110 V - Mεηαθνξά: κε ππόγεην θαιώδην 1900 : πζηήκαηα ελαιιαζζόκελνπ ξεύκαηνο Σξηθαζηθά ζπζηήκαηα ιίγν αξγόηεξα : Αλάπηπμε ηνπηθώλ ειεθηξνπαξαγσγώλ ζηαζκώλ - Γηαζύλδεζή ηνπο 9
ΔΞΔΛΙΞΗ ΔΠΙΠΔΓΩΝ ΣΑΗ Πξώηα ζπζηήκαηα: 12, 44 θαη 60 kv 1922: 165 kv 1923: 220 kv 1935: 287 kv 1953: 350 kv 1965: 500 kv 1966: 765 kv ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΔΝΑ ΔΠΙΠΔΓΑ ΣΑΗ Βαζκίδα πςειώλ ηάζεσλ: 115, 134, 138, 150, 161, 220, 230 θαη 275 kv Βαζκίδα ππεξπςειώλ ηάζεσλ: 345, 400, 500 θαη 765 kv 10
BAIKE ΛEITOYPΓIE HE - ΠAPAΓΩΓH - METAΦOPA - ΓIANOMH 11
ΠAPAΓΩΓH HΛEKTPIKH ENEPΓEIA - ATMOHΛEKTPIKOI TAΘMOI (AH) - YΓPOHΛEKTPIKOI TAΘMOI (YH) - ΠYPHNIKOI TAΘMOI (Π) 12
13
XHMATIKO ΓIAΓPAMMA MONAΓA ΠAPAΓΩΓH ΓΙΚΣΤΟ Γιακόπηηρ Μεηαζσημαηιζηήρ ανύτυζηρ ηάζηρ Μεηαζσημαηιζηήρ μονάδαρ Βοηθηηικέρ ςπηπεζίερ Ρςθμιζηήρ Σασύηηηαρ P ref Μεηπηηικέρ διαηάξειρ ειζαγυγή βαλβίδα ακποδέκηερ γεννήηπιαρ ΣΡΟΒΙΛΟ ω ΤΓΥΡΟΝΗ ΓΔΝΝΗΣΡΙΑ + - Ρεύμα διέγεπζηρ εξαγυγή Γιεγέπηπια Αςηόμαηορ Ρςθμιζηήρ Σάζηρ V ref 14
ύζηημα διανομήρ ύζηημα ςπομεηαθοπάρ ύζηημα μεηαθοπάρ ΓOMH YTHMATO HΛEKTPIKH ENEPΓEIA Γιαζύνδεζη Γιαζύνδεζη 3. ύζηεκα κεηαθνξάο 2. ύζηεκα ππνκεηαθνξάο... 1. ύζηεκα δηαλνκήο MT... MT MT... MT MT XT... XT XT... XT XT... XT XT... XT XT... XT Μικποί καηαναλυηέρ Μεζαίοι καηαναλυηέρ Μεγάλοι καηαναλυηέρ Πολύ μεγάλοι καηαναλυηέρ 15
YMBOΛA ΓIA THN ΠAPATAH ΣΩΝ YNITΩΩN ENO HE Περιζηρεθόμενη μητανή Ζσγός Μεηαζτημαηιζηής ιζτύος 2 ησλιγμάηων Μεηαζτημαηιζηής ιζτύος 3 ησλιγμάηων Φορηίο Μεηαζτημαηιζηής ένηαζης Μεηαζτημαηιζηής ηάζης Αποζεύκηης Αζθάλεια Αποζύνδεζη Διακόπηης ιζτύος Πσκνωηής Τύλιγμα ζσνδεζμολογίας αζηέρα Τύλιγμα ζσνδεζμολογίας ηριγώνοσ Γη Τύλιγμα ζσνδεζμολογίας γειωμένοσ αζηέρα Γραμμή μεηαθοράς 16
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΙΚΟ ΓΙΑΓΡΑΜΜΑ YTHMATO HΛEKTPIKH ENEPΓEIA 17
TO EΛΛHNIKO YTHMA HΛEKTPIKH ENEPΓEIA EΓKATETHMENH IXY-KAΘAPH ΠAPAΓΩΓH (τοιτεία 31/12/05) 18
ΤΓΡΟΗΛΔΚΣΡΙΚΟΙ ΣΑΘΜΟΙ ΓΙΑΤΝΓΔΓΔΜΔΝΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ 19
ΘΔΡΜΙΚΟΙ ΣΑΘΜΟΙ ΓΙΑΤΝΓΔΓΔΜΔΝΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΣΑΘΜΟΗ ΜΟΝΑΓΔ MW Σύπος Κασζίμοσ Αγ. Γεώξγηνο 2 360 Φπζ. Αέξην Αιηβέξη 4 380 Μαδνύη Πηνιεκαΐδα 4 620 Ληγλίηεο Καξδηά 4 1200 Ληγλίηεο Αγ. Γεκήηξηνο 5 1587 Ληγλίηεο Μεγαιόπνιε 4 850 Ληγλίηεο Λαύξην 4 1197 Μδ./Φ. Αέξην ΛΙΠΣΟΛ 2 43 Ληγλίηεο Ακύληαην Μειηηεο- Αριαδαο 2 1 600 330 Ληγλίηεο Ληγλίηεο Εάθπλζνο 1 27 Diesel ΘΔΡΜΗΚΟΗ ΣΑΘΜΟΗ ΚΡΖΣΖ Ληλνπεξάκαηα 12 192.8 Μδ./Diesel Χαληά 6 328.4 Μδ./Diesel ΘΔΡΜΗΚΟΗ ΣΑΘΜΟΗ ΡΟΓΟΤ Ρόδνο 10 206 Μδ./Diesel ύλνιν 60 7385.2 Μδ: Μαδνύη 20
ΓIKTYO METAΦOPA (km) (τοιτεία 31/12/07) 21
ΓIKTYO ΓIANOMH (km) (τοιτεία 31/12/07) 22
ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΩΗ ΑΓΟΡΑ Ο θηιόδνμνο ζηόρνο: ENEPΓEIA (Ι) Να δώζεη ηε δπλαηόηεηα ζε θάζε θαηαλαισηή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο λα επηιέγεη ηνλ πξνκεζεπηή ηνπ. Πξνζδνθώκελα απνηειέζκαηα: Βειηίσζε πνηόηεηαο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Διάηησζε θόζηνπο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Σα πξνβιήκαηα: Γηα λα γίλεη δπλαηή ε επηινγή ηνπ πξνκεζεπηή από ηνλ θαηαλαισηή απαηηείηαη ε εμεύξεζε θαη ε εθαξκνγή ζπκπιεξσκαηηθώλ ιεηηνπξγηώλ ζηελ αγνξά ει. ελέξγεηαο. Η πνηόηεηα ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη νη θπζηθνί πεξηνξηζκνί ηνπ ζπζηήκαηνο επηβάιινπλ απζηεξέο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ αζθαιή ιεηηνπξγία ηνπ. 23
ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΩΗ ΑΓΟΡΑ ENEPΓEIA (ΙΙ) Δπξσπατθή νδεγία γηα ηελ ελέξγεηα-βαζηθέο αξρέο Κάζεηα νξγαλσκέλεο ειεθηξηθέο εηαηξείεο, δει. εηαηξείεο πνπ θαιύπηνπλ θαη ηνπο ηξεηο ηνκείο παξαγσγήο, κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο, λα θαηαζηήζνπλ απηνύο ηνπο ηνκείο αλεμάξηεηνπο. Απνθιεηζηηθά δηθαηώκαηα εηαηξεηώλ λα θαηαξγεζνύλ. Όινη νη πειάηεο, αλεμάξηεηνη παξαγσγνί θαη νπνηνζδήπνηε παξάγεη ή εκπνξεύεηαη ειεθηξηθή ελέξγεηα λα έρεη πξόζβαζε ζην δίθηπν κεηαθνξάο. 24
ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΩΗ ΑΓΟΡΑ ENEPΓEIA (ΙΙΙ) Σν ειιεληθό ζεζκηθό πιαίζην: ΡΑΔ : Αλεμάξηεηε αξρή πνπ θξνληίδεη, εηζεγείηαη θαη πξνσζεί ηελ ύπαξμε ζπλζεθώλ ίζσλ επθαηξηώλ θαη πγηνύο αληαγσληζκνύ θαη παξέρεη άδεηα ιεηηνπξγίαο ζε παξαγσγνύο, πξνκεζεπηέο θαη ινηπνύο θνξείο ηεο αγνξάο. ΓΔΜΗΔ: Γηαρεηξηδόηαλ ην ζύζηεκα κεηαθνξάο θαη είρε ηελ επζύλε ιεηηνπξγίαο, ζπληήξεζεο θαη αλάπηπμήο ηνπ θαζώο θαη πξόζβαζεο ηξίησλ ζε απηό. Δθθαζάξηδε ηελ αγνξά ιεηηνπξγώληαο ζαλ έλα είδνο ρξεκαηηζηεξίνπ πνπ ππνιόγηδε θαζεκεξηλά πνηνο νθείιεη ζε πνηνλ. 25
ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΩΗ ΑΓΟΡΑ ENEPΓEIA (ΙV) Σν πξόζθαην ειιεληθό ζεζκηθό πιαίζην (Ν. 4001/2011): ΑΓΜΗΔ: Αλαιακβάλεη ηα θαζήθνληα ηνπ δηαρεηξηζηή ηνπ Διιεληθνύ πζηήκαηνο Μεηαθνξάο Ηιεθηξηθήο Δλέξγεηαο. ΓΔΓΗΔ: Αλαιακβάλεη ηα θαζήθνληα ηνπ δηαρεηξηζηή ηνπ Διιεληθνύ Γηθηύνπ Γηαλνκήο Ηιεθηξηθήο Δλέξγεηαο. ΛΑΓΗΔ: Ο Λεηηνπξγόο Αγνξάο Ηιεθηξηθήο Δλέξγεηαο πνπ αζθεί ηηο δξαζηεξηόηεηεο πνπ αζθνύζε ν ΓΔΜΗΔ εθηόο εθείλσλ πνπ κεηαθέξζεθαλ ζηνλ ΑΓΜΗΔ. 26
Βιβλιογραυία Όλα ηα ζτήμαηα, οι εικόνες και ηα γραθήμαηα ποσ παροσζιάζηηκαν ζε ασηή ηην ενόηηηα είναι από ηο βιβλίο «Διζαγωγή ζηα σζηήμαηα Ζλεκηρικής Δνέργειας», Γ.Β. Γιαννακόποσλος, Ν.Α. Βοβός, Δκδόζεις ΕΖΣΖ. 27
Υρημαηοδόηηζη Σν παξόλ εθπαηδεπηηθό πιηθό έρεη αλαπηπρζεί ζηo πιαίζηo ηνπ εθπαηδεπηηθνύ έξγνπ ηνπ δηδάζθνληα. Σν έξγν «Ανοικηά Ακαδημαϊκά Μαθήμαηα ζηο Πανεπιζηήμιο Αθηνών» έρεη ρξεκαηνδνηήζεη κόλν ηελ αλαδηακόξθωζε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ. Σν έξγν πινπνηείηαη ζην πιαίζην ηνπ Δπηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε» θαη ζπγρξεκαηνδνηείηαη από ηελ Δπξωπαϊθή Έλωζε (Δπξωπαϊθό Κνηλωληθό Σακείν) θαη από εζληθνύο πόξνπο. 28