Ονοματεπώνυμο: Γαζώνας Θωμάς Αρ. μητρώου: 1207Μ065 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Κατεύθυνση: Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα : Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Το σύστημα του Χρυσού Κανόνα, 1870-1914, Krugman-Obstfeld,: Κεφ.19, και Mc Aleese: Κεφ.22 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1) Τι ήταν ο Χρυσός Κανόνας ; Ο Χρυσός Κανόνας (1870-1914) ήταν ένα σταθερό καθεστώς συναλλαγματικών ισοτιμιών. Κάθε χώρα έθετε μια σταθερή τιμή χρυσού σε όρους του νομίσματος της, στην οποία ήταν έτοιμη να αγοράσει ή να πουλήσει. Οι σχετικές αξίες χρυσού οποιωνδήποτε δύο νομισμάτων αποτελούσε τη συναλλαγματική ισοτιμία των νομισμάτων τους. Επίσης σε αυτήν την τιμή, ο χρυσός ήταν μετατρέψιμος σε νόμισμα και το νόμισμα σε χρυσό. Αναφορικά με τις εισαγωγές και τις εξαγωγές χρυσού, αυτές μπορούσαν να διεξάγονται ελεύθερα από μια χώρα σε μια άλλη. Αυτό συνέβαλε στην ολοκλήρωση των αγορών των αγαθών και του κεφαλαίου. Επιπλέον οι κεντρικές τράπεζες υποχρεώθηκαν να καλύψουν την έκδοση χαρτονομισμάτων με τα αποθέματα τους σε χρυσό. Ο κανόνας επέβαλε νομισματικούς περιορισμούς θέτοντας όρια στην εκδοτική δυνατότητα των νομισματικών αρχών, γεγονός που προώθησε την σταθερότητα των τιμών. 2) Πώς εξασφαλίζοταν η ισορροπία στο ισοζύγιο πληρωμών μιας χώρας σύμφωνα με το σύστημα του Χρυσού Κανόνα; Στο σύστημα του Χρυσού Κανόνα, η βασική ευθύνη της κεντρικής τράπεζας μιας χώρας ήταν η διατήρηση της επίσημης ισοτιμίας μεταξύ του νομίσματος της και του χρυσού. Για να διατηρήσει αυτή την τιμή, η κεντρική τράπεζα έπρεπε να έχει 1
στη διάθεση της ένα επαρκές απόθεμα χρυσού. Επομένως η ισορροπία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (που αποτελεί μέρος του ισοζυγίου πληρωμών) ισοδυναμούσε με μια κατάσταση στην οποία η κεντρική τράπεζα ούτε κέρδιζε χρυσό από το εξωτερικό ούτε έχανε χρυσό με υψηλούς ρυθμούς. Όπως γνωρίζουμε το ισοζύγιο πληρωμών μιας χώρας είναι το άθροισμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και του λογαριασμού κεφαλαίων πλην των διαθεσίμων. Οι κεντρικές τράπεζες για να αποφύγουν τις μετακινήσεις χρυσού υιοθετούσαν πολιτικές που οδηγούσαν στην εξίσωση του πλεονάσματος (ή του ελλείμματος) του λογαριασμού κεφαλαίων πλην διαθεσίμων, με το έλλειμμα (ή το πλεόνασμα) των τρεχουσών συναλλαγών. Επομένως μια χώρα έχει ισορροπία στο ισοζύγιο πληρωμών της όταν το άθροισμα των τρεχουσών συναλλαγών και του λογαριασμού κεφαλαίων πλην διαθεσίμων ισούται με το μηδέν, έτσι ώστε το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών να χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το διεθνή δανεισμό χωρίς να μεταβάλλονται τα διαθέσιμα. 3) Τι ήταν και πως λειτουργούσε ο μηχανισμός τιμών και ροής πολύτιμων μετάλλων; Στο σύστημα του Χρυσού Κανόνα υπήρχαν κάποιοι ισχυροί αυτόματοι μηχανισμοί που συνέβαλλαν στην ταυτόχρονη εξισορρόπηση των ισοζυγίων εξωτερικών πληρωμών όλων των χωρών. Ο πιο σημαντικός από αυτούς, ο μηχανισμός τιμών και ροής πολυτίμων μετάλλων, επισημάνθηκε τον 18ο αιώνα από το σκωτσέζο φιλόσοφο David Hume. Σύμφωνα με αυτόν το μηχανισμό, ο χρυσός εξέρεε από μια χώρα με εμπορικό έλλειμμα(για να εξοφληθούν οι υπερβολικές εισαγωγές) και εισέρεε σε μια χώρα με εμπορικό πλεόνασμα. Συνεπώς, το εμπορικό έλλειμμα συνεπάγονταν μια μείωση στην προσφορά χρήματος και το εμπορικό πλεόνασμα μια αύξηση στην προσφορά χρήματος. Η μειούμενη προσφορά χρήματος στη χώρα που παρουσίαζε έλλειμμα πίεζε καθοδικά τις τιμές, αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα στις διεθνείς αγορές και εξαλείφοντας το εμπορικό έλλειμμα. Παρομοίως, η εισροή χρυσού ως αποτέλεσμα του εμπορικού πλεονάσματος αύξανε την εγχώρια πρόσφορα χρήματος και οδηγούσε σε πληθωρισμό. Η αυξανόμενη τιμή των εγχώριων αγαθών μείωνε την ανταγωνιστικότητα και εξάλειφε το πλεόνασμα. Έτσι αποκαθίστατο το εμπορικό ισοζύγιο. 2
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ 1) Στο σύστημα του Χρυσού Κανόνα υπάρχει σταθερή σχέση μεταξύ: α) νομίσματος και τιμής χρυσού β) ποσότητας χρυσού και τιμής δολλαρίου γ) τιμής αργύρου και χρυσού δ) (α) και (γ) ε) κανένα από τα παραπάνω 2) Στο σύστημα του Χρυσού Κανόνα, η βασική ευθύνη της κεντρικής τράπεζας ήταν: α) η μείωση των επιτοκίων β) η διατήρηση της ισοτιμίας μεταξύ του νομίσματος και του χρυσού γ) η αύξηση των αποθεμάτων του χρυσού δ) η μείωση των τιμών αγαθών ε) (α) και (δ) 3) Σύμφωνα με τον μηχανισμό τιμών και ροής πολύτιμων μετάλλων η εισροή πολύτιμων μετάλλων σε μια χώρα με πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών θα οδηγήσει; α) σε αύξηση των εγχώριων τιμών β) σε μείωση των εγχώριων τιμών γ) σε αύξηση της προσφοράς χρήματος δ) (α) και (γ) ε) (β) και (γ) 3
4) Σύμφωνα με τo σύστημα του Χρυσού Κανόνα ο λόγος αποθεμάτων χρυσού και προσφοράς χρήματος : α) αυξάνεται όταν αυξάνονται τα αποθέματα χρυσού β) μειώνεται όταν αυξάνεται η προσφορά χρήματος γ) είναι σταθερός και αμετάβλητος δ) μειώνεται όταν μειώνονται τα αποθέματα χρυσού ε) κανένα από τα παραπάνω 5) Στο σύστημα του Χρυσού Κανόνα το πρόβλημα της διεθνούς ρευστότητας εξαρτιόταν: α) από το ύψος των επιτοκίων β) από τη φυσιολογική αύξηση της παραγωγής χρυσού γ) τις ανακαλύψεις νέων μεταλλείων χρυσού δ) (β) και (γ) ε) (α) και (γ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: 1.α, 2.β, 3.α, 4.γ, 5.δ 4
5