Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Μαρτίου 2017 (OR. en) 7048/17 COVEME 4 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Με ημερομηνία: 7 Μαρτίου 2017 Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 6548/17 COVEME 3 Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 5675/17 + ADD 1, 5676/17 + ADD 1 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τον μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου Επισυνάπτονται για τις αντιπροσωπίες τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τον μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου, όπως εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο (Γενικές Υποθέσεις) στις 7 Μαρτίου 2017. 7048/17 ΘΚ/γομ 1 DG C 2A EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τον μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου 1. Επιβεβαιώνοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά του, το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για τις εκθέσεις της Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας και ελέγχου. Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο εκτιμά τη διαρκή καλή συνεργασία της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας με την Επιτροπή και τα λοιπά κράτη μέλη βάσει του μηχανισμού. Το Συμβούλιο εξαίρει την Επιτροπή για το έργο της, το οποίο περιλαμβάνει συνολική αξιολόγηση της προόδου που έχει επιτευχθεί κατόπιν της προσχώρησης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην ΕΕ το 2007, και υποστηρίζει την ισορροπημένη και αντικειμενική ανάλυση. 2. Το Συμβούλιο παροτρύνει τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να υλοποιήσουν τις βασικές συστάσεις που διατυπώνονται στις εκθέσεις της Επιτροπής, η εκπλήρωση των οποίων θα οδηγήσει σε προσωρινό κλείσιμο των μεμονωμένων κριτηρίων αναφοράς, εκτός εάν οι εξελίξεις στις εν λόγω χώρες αναστρέψουν την πορεία της προόδου. Υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται όλα τα κριτήρια αναφοράς κατά μη αναστρέψιμο τρόπο, θα ακολουθήσει η ολοκλήρωση εφαρμογής του μηχανισμού. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι η ταχύτητα της διαδικασίας θα εξαρτηθεί μόνο από τη χρονική ετοιμότητα της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας να εκπληρώσουν τα κριτήρια αναφοράς. 3. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει την προσήλωσή του στις αξίες και τις αρχές της ΕΕ. Η ουσιαστική υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που εστιάζουν σε αποτελέσματα διαρκείας και σε ένα πειστικό και επαληθεύσιμο ιστορικό επιδόσεων παραμένει ουσιώδης για να διασφαλισθεί ότι όλοι οι πολίτες καρπώνονται πλήρως τις ευκαιρίες που προσφέρει η ιδιότητα μέλους της Ένωσης. Λαμβάνοντας υπόψη τα τελευταία δέκα έτη των μεταρρυθμίσεων στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, το Συμβούλιο τονίζει την ανάγκη για μη αναστρέψιμη πρόοδο, προκειμένου να ικανοποιηθούν τα αντίστοιχα κριτήρια αναφοράς και να επιτευχθούν οι απώτεροι στόχοι. Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο επαναλαμβάνει σθεναρά την ανάγκη για ευρεία και απερίφραστη πολιτική στήριξη στις μεταρρυθμίσεις και για αποτελεσματική εφαρμογή των συστάσεων. 7048/17 ΘΚ/γομ 2
4. Το Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι έχουν γίνει ενθαρρυντικά βήματα προς την εκπλήρωση των έξι κριτηρίων που έχουν ορισθεί για τη Βουλγαρία, μολονότι η συνολική πρόοδος στη Βουλγαρία πρέπει επειγόντως να επιταχυνθεί. Οι θετικές νομοθετικές εξελίξεις όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης είναι αξιοσημείωτες, όπως και η ουσιαστική πρόοδος στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Κεντρικής σημασίας παραμένουν η διασφάλιση της απρόσκοπτης υλοποίησης των σημαντικών ολοκληρωμένων μεταρρυθμιστικών στρατηγικών για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη δημιουργία πειστικού ιστορικού επιδόσεων και την παρακολούθηση περαιτέρω απτών αποτελεσμάτων. Βασιζόμενο στην ήδη επιτευχθείσα πρόοδο, το Συμβούλιο απευθύνει έκκληση για αποφασιστική επιτάχυνση των προσπαθειών που απαιτούνται για την πλήρη υλοποίηση όλων των συστάσεων της Επιτροπής, όπως ορίζεται στην έκθεση. Ενώ το Συμβούλιο χαιρετίζει την πολιτική δέσμευση για μεταρρυθμίσεις που εξέφρασε η κυβέρνηση, για την υλοποίηση όλων αυτών των συστάσεων απαιτείται παγίωση και ενίσχυση της ευρύτερης πολιτικής βούλησης, ενώ το Συμβούλιο επίσης προσβλέπει σε συγκεκριμένα βήματα και σε απτή, μη αναστρέψιμη πρόοδο πριν από την επόμενη έκθεση της Επιτροπής. 5. Όπως προαναφέρθηκε, στην αξιολόγηση της Επιτροπής προσδιορίζονται τα βασικά εναπομείναντα βήματα για την επίτευξη των στόχων του μηχανισμού. Όσον αφορά τη δικαστική μεταρρύθμιση, πρέπει να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί διαφάνεια στην εκλογή του μελλοντικού Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου (SJC), να δημιουργηθεί ιστορικό διαφανών και αξιοκρατικών διορισμών στις ανώτερες δικαστικές θέσεις, περιλαμβανομένου του επερχόμενου διορισμού νέου Προέδρου του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου, να βελτιωθεί η λειτουργία της Επιθεώρησης του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου (ISJC), να βελτιωθεί περαιτέρω το έργο της Εισαγγελίας και να ενισχυθεί το νομικό πλαίσιο δίωξης της διαφθοράς στα ανώτερα κλιμάκια και του σοβαρού οργανωμένου εγκλήματος. Είναι σημαντικό να συνεχιστεί η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, κατά τις συστάσεις της Επιτροπής, προκειμένου να βελτιωθούν ο επαγγελματισμός, η λογοδοσία και η αποτελεσματικότητα. 7048/17 ΘΚ/γομ 3
Η καταπολέμηση της διαφθοράς, ιδίως στα ανώτερα κλιμάκια και τεκμηριωμένη με αδιάσειστο ιστορικό επιδόσεων, πρέπει να ενισχυθεί. Μεταξύ των μέτρων που πρέπει να ληφθούν, βασική προτεραιότητα παραμένει το νέο νομικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς, περιλαμβανομένης της σύστασης αποτελεσματικής αρχής δίωξης της διαφθοράς. Ο νόμος περί δημόσιας διοίκησης πρέπει να μεταρρυθμιστεί, ιδίως με σκοπό την ενίσχυση των εσωτερικών σωμάτων επιθεωρητών. Προκειμένου να δημιουργήσει ένα ιστορικό όσον αφορά την έκδοση τελεσίδικων καταδικαστικών αποφάσεων και την επιβολή τους στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, η Βουλγαρία πρέπει να αντιμετωπίσει τρέχουσες αδυναμίες και να θεσπίσει μηχανισμό δημόσιας αναφοράς προόδου (για έρευνες, κατηγορίες, καταδίκες και επιβολή αποφάσεων) σε υποθέσεις που αφορούν ανώτερα κλιμάκια και έχουν προκύψει ήδη στον δημόσιο τομέα. Χρειάζονται επίσης περαιτέρω μέτρα για την καλύτερη πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς σε τοπικό επίπεδο, μεταξύ άλλων στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Όσον αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, η Βουλγαρία πρέπει να παγιώσει την πορεία διασφάλισης ιστορικού επιδόσεων σχετικά με την έκδοση τελεσίδικων καταδικαστικών αποφάσεων και την επιβολή αποφάσεων. Η διασφάλιση της ανεξαρτησίας και των αποδοτικών συνθηκών εργασίας για τις αρμόδιες υπηρεσίες και αρχές του τομέα αναμένεται να συμβάλει σε αυτόν τον στόχο. 6. Το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την ευρύτερα διαφαινόμενη ουσιαστική πρόοδο της Ρουμανίας τα τελευταία έτη όσον αφορά την εκπλήρωση των τεσσάρων κριτηρίων αναφοράς στο πλαίσιο του μηχανισμού. Η δράση που αναλήφθηκε από τα βασικά θεσμικά όργανα στον τομέα της δικαιοσύνης και της ακεραιότητας για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στα ανώτερα κλιμάκια διατήρησε μια εντυπωσιακή δυναμική. Ο επαγγελματισμός στο σύνολο του δικαστικού συστήματος της Ρουμανίας εξακολουθεί να αυξάνεται. Ταυτόχρονα, το Συμβούλιο παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις πρόσφατες πολύ ανησυχητικές εξελίξεις και επαναλαμβάνει ότι, για την ικανοποιητική εκπλήρωση αυτών των κριτηρίων αναφοράς, οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να αποδειχθούν βιώσιμες και μη αναστρέψιμες. Για τη Ρουμανία, στην αξιολόγηση της Επιτροπής προσδιορίζονται πολύ λίγα βασικά εναπομείναντα βήματα για την επίτευξη των στόχων του μηχανισμού. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει τη σημασία της ευρείας και απερίφραστης πολιτικής δέσμευσης υπέρ των μεταρρυθμίσεων από όλους τους δημόσιους φορείς και τους πολιτικούς παράγοντες. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την καταπολέμηση της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα, για τον σεβασμό της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και για άλλα θέματα ακεραιότητας που επισημαίνονται στην έκθεση. Βασιζόμενο στην ουσιαστική πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί, το Συμβούλιο παροτρύνει τη Ρουμανία να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην περαιτέρω εδραίωση της σημειωθείσας προόδου, να αποφύγει τη λήψη οπισθοδρομικών μέτρων και να διατηρήσει τη θετική μεταρρυθμιστική δυναμική υλοποιώντας όλες τις συστάσεις που περιέχονται στην έκθεση της Επιτροπής. Θα αποδεικνυόταν με τον τρόπο αυτό ο μη αναστρέψιμος χαρακτήρας και η βιωσιμότητα των μεταρρυθμίσεων, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε προσωρινή εκπλήρωση μεμονωμένων κριτηρίων αναφοράς του μηχανισμού στο εγγύς μέλλον. 7048/17 ΘΚ/γομ 4
7. Η Ρουμανία πρέπει να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο για να διασφαλίσει τον ακλόνητο σεβασμό και την προάσπιση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Προς τούτο πρέπει να θεσπιστεί ισχυρό και ανεξάρτητο σύστημα διορισμού ανώτατων εισαγγελέων και να υιοθετηθεί Κώδικας Δεοντολογίας για τους βουλευτές, με σαφείς διατάξεις περί αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των θεσμικών οργάνων, διασφαλίζοντας έτσι τον σεβασμό για την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος. Πρέπει να ληφθούν μέτρα περαιτέρω εδραίωσης της διαφάνειας και της λογοδοσίας του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου κατά τη μεταρρυθμιστική διαδικασία. Οι δικαστικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να ολοκληρωθούν, ιδίως όσον αφορά τον Αστικό και τον Ποινικό Κώδικα, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για προβλεψιμότητα, πλήρη διαφάνεια και συμμετοχικές διαβουλεύσεις. Οι δικαστικές αποφάσεις, περιλαμβανομένων όσων επιβεβαιώνουν αποφάσεις περί ακεραιότητας, πρέπει να εφαρμόζονται και να εκτελούνται πάραυτα από κάθε θεσμικό όργανο και υπηρεσία. Το νομικό πλαίσιο περί ακεραιότητας πρέπει να ενισχυθεί και να παγιωθεί προκειμένου να είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο. Οι περαιτέρω προσπάθειες για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς, με αποτελεσματική και αποτρεπτική αντιμετώπισή της σε όλα τα επίπεδα και εντός όλων των θεσμικών οργάνων, εξακολουθούν να έχουν άμεση προτεραιότητα προκειμένου να καταδειχθεί σταθερή πρόοδος. Το εντυπωσιακό ιστορικό επιδόσεων της Εθνικής Διεύθυνσης Καταπολέμησης της Διαφθοράς (DNA) και του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (HCCJ) πρέπει να διατηρηθεί. Πρέπει να αποφεύγονται νομοθετικές τροποποιήσεις οι οποίες αποδυναμώνουν ή συρρικνώνουν το πεδίο εφαρμογής του αδικήματος της διαφθοράς και οι οποίες θα μπορούσαν να διακυβεύσουν την καταπολέμηση της διαφθοράς, καθώς και μέτρα που θα μπορούσαν να θίξουν την ανεξαρτησία ή την αποτελεσματικότητα της DNA. Άλλη προτεραιότητα είναι η θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων όσον αφορά τη λήψη και την αιτιολόγηση των αποφάσεων άρσης της ασυλίας μελών του Κοινοβουλίου ή Υπουργών. Η πρόληψη της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα πρέπει να ενισχυθεί και να παγιωθεί ως βασική υποχρέωση της δημόσιας διοίκησης, εγχείρημα στο οποίο θα συμβάλλει η ορθή και έγκαιρη εφαρμογή της νέας Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς (NAS). Η Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Κατασχεθέντων Περιουσιακών Στοιχείων πρέπει να καταστεί πλήρως λειτουργική και αποτελεσματική προκειμένου να βελτιωθούν τα αποτελέσματα από τη δήμευση και τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης. 7048/17 ΘΚ/γομ 5
8. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι ο μηχανισμός συνεργασίας και ελέγχου εξακολουθεί να έχει καθοριστική σημασία για την πρόοδο. Παραμένει κατάλληλο μέσο υποστήριξης της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στις αντίστοιχες μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες, ώστε και οι δύο να επιτύχουν τα απτά και μόνιμα αποτελέσματα που απαιτούνται για την εκπλήρωση των στόχων του μηχανισμού. Το Συμβούλιο υπενθυμίζει τη διαρκή ετοιμότητά του να στηρίξει τις σχετικές προσπάθειες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας μέσω ενωσιακής και διμερούς βοήθειας. Εν αναμονή των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων και από τα δύο κράτη μέλη σε αυτό το πλαίσιο, καθώς και της σχετικής στήριξης του Συμβουλίου, ο μηχανισμός θα εξακολουθήσει να εφαρμόζεται. Έως τότε, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει την υποβολή εκθέσεων και προσβλέπει στις επόμενες εκθέσεις της για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, οι οποίες προβλέπονται εντός του έτους. Το Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την πρόθεση της Επιτροπής να συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και να ενημερώνει τακτικά το Συμβούλιο. 7048/17 ΘΚ/γομ 6