τεύχος, Νοεµβρίου, 2011 Σχολεία Προαγωγής Υγείας

τεύχος, Νοεµβρίου, 2011 Σχολεία Προαγωγής Υγείας Αγαπητοί αναγνώστες, Αυτό είναι το πρώτο τεύχος µιας σειράς διµηνιαίων ενηµερωτικών φυλλαδίων που δηµοσιεύει το τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Αγωγή και Προαγωγή Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, σε συνεργασία µε την Ελληνική Εταιρεία Προαγωγής και Αγωγής Υγείας. Με άξονα τον ορισµό του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας ότι «υγεία είναι η κατάσταση της πλήρους σωµατικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας, και όχι η απλή απουσία της αρρώστιας ή της αναπηρίας», το περιεχόµενο αυτού του φυλλαδίου έχει ενηµερωτικό και ενδυναµωτικό χαρακτήρα. Περιλαµβάνει επιστηµονικά νέα για πρακτικές που αφορούν στα παιδιά, τους εφήβους, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, τα οποία συχνά δε δηµοσιεύονται σε εύκολα προσβάσιµες πηγές για το ευρύ κοινό. Σκοπός αυτής της δηµοσίευσης είναι η επίκαιρη ενηµέρωση, βασισµένη σε αξιόπιστες επιστηµονικές πηγές, καθώς και η ενηµέρωση για τις τάσεις και πρακτικές που επικρατούν σήµερα στη σχολική κοινότητα στην Ευρώπη και παγκοσµίως. Η προσπάθεια αυτή βέβαια µπορεί να πετύχει µόνο µε τη συµµετοχή σας στο µοίρασµα εµπειριών και την ανταλλαγή απόψεων. Με ένα µήνυµα στην ηλεκτρονική διεύθυνση HealthPromotionAssociationGr@gmail.com µπορείτε - να µας προτείνετε θέµατα που απασχολούν τη σχολική κοινότητα και θέλετε να παρουσιάσουµε, - να συζητήσουµε παραπάνω για τα κείµενα που δηµοσιεύονται και - να σας καθοδηγήσουµε, αν µπορούµε, στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων προαγωγής υγείας στο σχολείο σας. Σε αυτό το τεύχος θα βρείτε σελ 1... οι στόχοι µας σελ 2... δίκτυα σχολείων προαγωγής υγείας Σελ 3/4... η ψυχοκοινωνική ανθεκτικότητα και πώς να την προάγουµε Σελ 5... φυσική άσκηση και σχολείο Σελ 6/7... εκδηλώσεις συνέδρια Η συντακτική οµάδα

Τα ίκτυα Σχολείων Προαγωγής Υγείας ενθαρρύνουν τη δικτύωση µεταξύ των σχολείων και τη σύνδεση των σχολείων µε τοπικούς φορείς και οργανώσεις (δήµους, συλλόγους γονέων, µη κυβερνητικές οργανώσεις κλπ). Επιδιώκουν την ενίσχυση των εκπαιδευτικών στην οργάνωση προγραµµάτων προαγωγής υγείας, παρέχοντας πληροφόρηση για αποτελεσµατικές παρεµβάσεις και καλές πρακτικές. Ανάµεσα στα µεγαλύτερα δίκτυα σχολείων προαγωγής υγείας είναι: Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας www.who.int/ school_youth_health/en/ Ευρωπαϊκό ίκτυο Σχολείων Προαγωγής Υγείας www.who.dk/eprise/ main/who/progs/ ENHPS/Home ίκτυο Σχολείων Προαγωγής Υγείας της Αυστραλίας www.ahpsa.org.au/ Καναδική Ένωση για τη Σχολική Υγεία www.schoolfile.com/ cash.htm Σχολεία και Κοινότητες Προαγωγής Υγείας- Καναδάς www.safehealthyschools. org Υγιή Σχολεία-Ηνωµένο Βασίλειο http:// home.healthyschools.gov. uk/ 2 Το Ευρωπαϊκό δίκτυο σχολείων προαγωγής υγείας Το ευρωπαϊκό δίκτυο σχολείων προαγωγής υγείας ξεκίνησε το 1992 µε τέσσερις χώρες και σήµερα απαριθµεί πάνω από 40. Οι δύο πιο βασικοί σκοποί του δικτύου αφορούν στη δηµιουργία ενός σχολικού κλίµατος στο οποίο οι καλές σχέσεις, ο σεβασµός και το ενδιαφέρον για τους άλλους ανθούν στην ενεργή προαγωγή ευκαιριών που αναπτύσσουν την αυτό-εκτίµηση και την αυτοπεποίθηση των µαθητών, τους διευκολύνουν να πάρουν πρωτοβουλίες, να κάνουν επιλογές και να ασκήσουν την υπευθυνότητα τους για την υγεία τους και την υγεία των άλλων. Ένα επίσης βασικό χαρακτηριστικό είναι η θέση ότι το σχολείο πρέπει να είναι αναπόσπαστο µέρος της τοπικής κοινωνίας, όχι µόνο για να χρησιµοποιεί τις υπηρεσίες και τους πόρους της αλλά και για να προσπαθεί να τη βελτιώσει, για παράδειγµα, ασκώντας πίεση για τη βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής του στο πλαίσιο µιας περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Και σύµφωνα µε τις αρχές της προαγωγής υγείας ότι η βασική πηγή της ασθένεια είναι κυρίως κοινωνική, στο κέντρο των στρατηγικών του είναι πάντα η κατανόηση των κοινωνικών ανισοτήτων και η ενδυνάµωση των αδύναµων οµάδων της τοπικής κοινωνίας. Με λίγα λόγια, ένα σχολείο Προαγωγής Υγείας: Καλλιεργεί την υγεία και τη µάθηση µε όλα τα µέσα που διαθέτει. Εµπλέκει τους εκπαιδευτικούς, τους µαθητές, τους γονείς, τους επαγγελµατίες υγείας, και τους τοπικούς φορείς στην προσπάθεια να κάνει το σχολείο ένα υγιές µέρος. Παρέχει ένα υγιεινό περιβάλλον, εκπαίδευση σε θέµατα υγείας, προγράµµατα διατροφής, ευκαιρίες για σω- µατική δραστηριότητα και αναψυχή καθώς και προγράµµατα συµβουλευτικής, κοινωνικής υποστήριξης και προαγωγής της ψυχικής υγείας. Εφαρµόζει πολιτικές και πρακτικές που σέβονται την ευηµερία και την αξιοπρέπεια του ατόµου, παρέχουν πολλαπλές ευκαιρίες επιτυχίας σε διάφορους τοµείς, και αναγνωρίζουν τις καλές προσπάθειες, τις προθέσεις καθώς και τα προσωπικά επιτεύγµατα. Επίσης δουλεύει µαζί µε τους τοπικούς ηγέτες προκειµένου να τους βοηθήσει να κατανοήσουν µε ποιους τρόπους συµβάλλουν ή υπονοµεύουν την υγεία και την εκπαίδευση. Πηγή: World Health Organization (2006). Guidelines for the implementation of the health promoting schools initiative (HPSI)

Ο όρος ψυχική υγεία καµιά φορά γεννά αντιδράσεις όπως υποψίες, φόβο, προκατάληψη. Αυτό γιατί συχνά κατανοείται µόνο ως ευφηµισµός για τη ψυχική ασθένεια. Συχνά, όσοι δουλεύουµε µε τους νέους (εκπαιδευτικοί, επαγγελµατίες υγείας κτλ) αποφεύγουµε να θίξουµε τέτοια θέµατα. Η πραγµατικότητα όµως είναι ότι η ψυχική υγεία είναι απόλυτα συνδεό- µενη µε αυτό που όλοι µας υποστηρίζουµε καθηµερινά την ανάπτυξη των νέων. Τα σχολεία έχουν σηµαντικότατη επίδραση στην ανάπτυξη των νέων. Παραµένουν ο σηµαντικότερος θεσµός για την εκπαίδευση των νέων στην προετοιµασία τους για τη ζωή και είναι ξεκάθαρο ότι παίζουν βασικό ρόλο στη συναισθηµατική και κοινωνική ευεξία τους. Μπορούν να προσφέρουν ένα προστατευτικό περιβάλλον που θα τους επιτρέψει να αναπτύξουν τις δυνατότητες τους. εν µιλάµε για ένα παραπάνω πρόγραµ- µα, ένα έξτρα καθήκον. Μιλάµε για κάτι που κάνουµε ήδη σε καθηµερινή βάση αλλά θα πρέπει να γίνεται µε επίγνωση ή να αλλάξουµε, αν χρειάζεται, τον τρόπο που το κάνου- µε. Η σχέση µας µε τους µαθητές µπορεί να τους ενδυναµώσει. ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ψυχική υγεία αφορά στην ισορροπία των διάφορων πτυχών της ζωής: σωµατική, κοινωνική, συναισθηµατική. Αφορά στην ικανότητα µας να σκεφτόµαστε, να δρούµε και να αλληλεπιδρούµε µε τέτοιο τρόπο ώστε να χαιρόµαστε τη ζωή και να αντιµετωπίζουµε τις προκλήσεις που προκύπτουν. Αφορά στον τρόπο που σκεφτόµαστε και αξιολογούµε τον εαυτό µας, τη ζωή µας και τους ανθρώπους γύρω µας. Αφορά την ικανότητα µας να βλέπουµε ρεαλιστικά και µε νόη- µα- τον κόσµο γύρω µας. Επηρεάζει την ικανότητα µας να κάνουµε επιλογές και να παίρνουµε αποφάσεις. Οι επαγγελµατίες ψυχικής υγείας συχνά µιλάνε για προστατευτικούς παράγοντες και παράγοντες κινδύνου ως την αιτία που καθορίζει την ανθεκτικότητα. Αυτοί οι παράγοντες είναι χαρακτηριστικά Η ανθεκτικότητα είναι σηµαντικό µέρος της ψυχικής υγείας. Η ανθεκτικότητα µας βοηθάει να ανακάµψουµε από τις δυσκολίες, τις αλλαγές, το στρες και να προχωρήσουµε µπροστά. Όταν καταφέρνουµε να τα βγάλουµε πέρα σε µια δύσκολη κατάσταση, µαθαίνουµε από αυτήν την εµπειρία. Με λίγα λόγια, το να αντιµετωπίζουµε τις προκλήσεις µπορεί να µας βοηθήσει να γίνουµε πιο δυνατοί. Ακόµη και λίγοι προστατευτικοί παράγοντες µπορεί να κάνουν τη διαφορά των ίδιων των ατόµων, των οικογενειών τους, των σχολείων τους και του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος που είτε αυξάνουν είτε µειώνουν την πιθανότητα ένα παιδί να αναπτύξει την ανθεκτικότητα του. Η ανθεκτικότητα εξαρτάται από την αλληλεπίδραση όλων των παραπάνω χαρακτηριστικών. Οι µελέτες όµως µας δείχνουν ότι οι προστατευτικοί παράγοντες και παράγοντες κινδύνου δρουν αθροιστικά: όσο περισσότεροι προστατευτικοί παράγοντες υπάρχουν στη ζωή ενός παιδιού τόσο περισσότερο πιθανό είναι να αναπτύξει ανθεκτικότητα. Και το αντίθετο: όσοι περισσότεροι παράγοντες κινδύνου, τόσο περισσότερο διακυβεύεται η ανθεκτικότητα. Τα καλά νέα είναι ότι ακόµη και η εισαγωγή λίγων προστατευτικών παραγόντων στη ζωή ενός παιδιού µπορεί να αλλάξει την ισορροπία και να βοηθήσει τα παιδιά και τους νέους να ανθίσουν. Για παράδειγµα η δηµιουργία µιας χορωδίας, µιας χορευτικής οµάδας ή µιας θεατρικής σχολικής οµάδας σε µια υποβαθµισµένη ή αποµονωµένη περιοχή µπορεί να είναι προστατευτικός παράγοντας. ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΧΤΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ιδάξτε στα παιδιά και τους νέους τα βήµατα για την επίλυση προβληµάτων όπως, να προσδιορίζουν το πρόβληµα, να σκέπτονται εναλλακτικές λύσεις, να διαλέγουν την καλύτερη λύση, να την υλοποιούν και να κάνουν εκτίµηση του αποτελέσµατος. Για παράδειγµα, εάν ένα παιδί πάρει χαµηλό βαθµό σε ένα µάθηµα, ενθαρρύνετε το να συζητήσει τις δυσκολίες του µε το δάσκαλό του και να µάθει πως µπορεί να βελτιωθεί. Εξηγήστε τους ότι η επίλυση προβλη- µάτων είναι µια ικανότητα που αναπτύσσεται µε το χρόνο και µε την εξάσκηση.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΧΤΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ...ΣΥΝΕΧΕΙΑ Βοηθήστε τους να αναπτύξουν τη δεξιότητα του να παίρνουν αποφάσεις, δίνοντας τους ευκαιρίες να αποφασίζουν σαν οµάδα. Για παράδειγµα, οι µαθητές µπορούν µια φορά να αποφασίσουν που θα πάνε εκδροµή. Ενθαρρύνετε τους να πούνε τις ιδέες τους και µετά συζητήστε τα υπέρ και τα κατά της κάθε πρότασης. Βοηθήστε τους να αναπτύξουν την υπευθυνότητα µε δράσεις, όπως, η έκδοση από τους ίδιους µιας σχολικής εφηµερίδας. ιδάξτε τους την ενσυναίσθηση. Για παράδειγµα, ένας καθηγητής µπορεί να ρωτήσει ήρεµα ένα µαθητή που εκφοβίζει ένα συµµαθητή του πως νοµίζει ότι νοιώθει το παιδί που µόλις εκφόβισε. Για παράδειγµα, µπορεί να ρωτήσει «Πως θα ένοιωθες εσύ εάν κάποιος έλεγε κάτι τέτοιο για σένα;» ηµιουργήστε ευκαιρίες για να αναπτύξουν θετική εικόνα του εαυτού τους. Επαινέστε τους για τα κατορθώ- µατα τους, ακούστε τους προσεκτικά, ενδιαφερθείτε για το τι κάνουν και αφήστε τους να γνωρίζουν ότι η συνεισφορά τους σε καθετί που συµµετέχουν είναι πολύτιµη. Βοηθήστε τους να αντιµετωπίζουν τις ήττες (που σίγουρα θα συναντήσουν στη ζωή τους κάποια στιγµή!), αντί να εστιάζετε µόνο στην σηµαντικότητα της συνεχούς επιτυχίας. Ενθαρρύνετε τους να ασχοληθούν µε διάφορες δραστηριότητες (σπορ, µαθήµατα µουσικής, χορού κτλ) στις οποίες θα αναπτύξουν ικανότητες που θα βελτιώσουν το πώς νοιώθουν για τον εαυτό τους και τις κοινωνικές τους δεξιότητες. είξτε τους ότι υπάρχει ένα εύρος από πιθανότητες και στόχους να διαλέξουν στη ζωή τους, να περιµένουν, και ρεαλιστικά να κατορθώσουν. Εκθέστε τους και σε θετικά νέα και ειδήσεις. Η υπερβολική έκθεση µόνο σε στενάχωρα δελτία ειδήσεων µπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα παιδιά και τους νέους. ιδάξτε τους πως µπορούν να επικοινωνούν τα συναισθήµατα τους, τις ιδέες τους και τις απόψεις τους χωρίς να δείχνουν θυµό ή να µειώνουν τους άλλους. Ενθαρρύνετε τους να ασκούνται, είτε αυτό σηµαίνει ποδήλατο, τρέξιµο, κολύµπι, χορός ή σπορ. Υποστηρίξτε και σταθείτε δίπλα στους µαθητές που αποµονώνουν ή πειράζουν οι συµµαθητές τους. Με ηρεµία εξηγήστε τη διαδικασία µε την οποία πήρατε µια σηµαντική απόφαση για την τάξη. ιδάξτε µε τη συµπεριφορά σας κοινωνικές δεξιότητες όπως ο σεβασµός, η διακριτικότητα, η ειλικρίνεια. ουλέψτε για να εξαλείψετε από το σχολείο σας τα αρνητικά στερεότυπα, τις προκαταλήψεις και τις διακρίσεις - διδάξτε τους νέους να κάνουν το ίδιο. Βοηθήστε τους νέους να σκεφτούν κριτικά για τα µηνύµατα στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, ειδικά για αυτά που ωραιοποιούν τη βία, το κάπνισµα, τη χρήση ουσιών, τις επικίνδυνες σεξουαλικές συµπεριφορές και όσα παρουσιάζουν µη ρεαλιστικά γυναικεία και αντρικά σώµατα ή χρησιµοποιούν στερεότυπα και διακρίσεις εναντίον ανθρώπων. Πηγή: Growing Up Resilient: Ways to build resilience in children and youth. CAHM, 2007, Canada 4

ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ Η φυσική δραστηριότητα βοηθά στην ανάπτυξη ενός υγιούς µυοσκελετικού συστήµατος, αναπτύσσει ένα υγιές καρδιαγγειακό σύστηµα και προλαµβάνει τον κίνδυνο της παχυσαρκίας καθώς και χρονιών ασθενειών όπως τα καρδιαγγειακά νοσήµατα, ο καρκίνος και ο διαβήτης. Επιφέρει επίσης και ψυχολογικά οφέλη καθώς βελτιώνει τον έλεγχο των συναισθηµάτων άγχους και κατάθλιψης απελευθερώνοντας τις χηµικές ουσίες του εγκεφάλου που µας κάνουν να νοιώθουµε καλά (πχ ενδορφίνες). Η φυσική άσκηση χτίζει την αυτοπεποίθηση και παρέχει ευκαιρίες αυτο-έκφρασης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας συνιστά τα παιδιά και οι έφηβοι έως 17 ετών να συµπληρώνουν τουλάχιστον 60 λεπτά φυσική δραστηριότητα ηµερησίως. Τα περισσότερα απ αυτά τα 60 λεπτά θα πρέπει να περιλαµβάνουν µέτρια έως έντονη άσκηση (έντονη άσκηση = αύξηση καρδιακών παλµών και λαχάνιασµα). Ωστόσο, µόνο το 34% των παιδιών ηλικίας 11, 13 και 15 ετών στην Ευρώπη κατορθώνει να ακολουθήσει αυτές τις συστάσεις. Το πρόβληµα είναι ιδιαίτερα σοβαρό για τη χώρα µας καθώς µόλις το 16% των κοριτσιών και το 25% των αγοριών ηλικίας 11 ετών αναφέρουν ότι εµπλέκονται σε µέτρια έως έντονη φυσική δραστηριότητα τουλάχιστον µια ώρα την ηµέρα. κατάλληλες για την ηλικία τους, διασκεδαστικές και προσφέρουν ποικιλία. Το παιχνίδι, ο χορός, τα σπορ, οι ασκήσεις αποτελούν ευχάριστους τρόπους φυσικής δραστηριότητας. Ας αναπτύξουµε συνδέσµους µεταξύ του σχολείου και των φορέων της κοινότητας. Τα σχολεία µπορούν να συνεργαστούν µε κοινωνικά ευαισθητοποιηµένους οργανισµούς και άτοµα για δωρεάν δραστηριότητες καθ όλη τη σχολική χρονιά (πχ. απογευµατινά τµήµατα χορού και πολεµικών τεχνών µια-δυο φορές τη βδοµάδα στο σχολείο). Να τονίζουµε τη σηµασία της ευχάριστης συµµετοχής σε φυσικές δραστηριότητες που εκτελούνται εύκολα καθ όλη τη διάρκεια της ζωής. Αν η περιοχή µας το επιτρέπει, µπορούµε για παράδειγµα να παροτρύνου- µε τα παιδιά να περπατούν ή να χρησιµοποιούν το ποδήλατο για να έρθουν στο σχολείο. Να προσφέρουµε ένα ευρύ φάσµα µη ανταγωνιστικών και ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων κατάλληλων για τις ικανότητες των παιδιών. Να ενδυναµώνουµε τα παιδιά που µπορεί για κάποιους λόγους (πχ βάρος) να έχουν αρνητικές εµπειρίες. Στα κορίτσια το πρόβληµα είναι πιο έντονο. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αρνητική εµπειρία των κοριτσιών κατά τη γυµναστική στο σχολείο αποτελεί σηµαντικό παράγοντα αποθάρρυνσης τους. Πειράγµατα από τους συµµαθητές, ανασφάλεια για το πώς φαίνεται το σώµα τους µε τις φόρµες γυµναστικής και παρωχηµένα στερεότυπα που θέλουν τα κορίτσια θηλυκά και γοητευτικά µπορεί να σταµατάνε πολλά κορίτσια που θέλουν να είναι σωµατικά δραστήρια. Επίσης, υπάρχουν πολύ περισσότερες εξωσχολικές δραστηριότητες που είναι δωρεάν για τα αγόρια σε σχέση µε αυτές που διατίθενται για τα κορίτσια. Η υγεία, η ευχαρίστηση, η κοινωνική υποστήριξη και η ανάπτυξη πτυχών της ταυτότητας των παιδιών µπορεί να προαχθεί µέσα από ποίκιλες δραστηριότητας σωµατικής άσκησης. Global Recommendations on Physical Activity for Health http://ww.who.int/dietphysicalactivity/ physical-activity-recommenda ions-5-years.pdf Understanding participation in sport and physical activity among children and adults: a review of qualitative studies Health Educ. Res. (2006) 21 (6): 826-835. Το σχολείο µπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της φυσικής δραστηριότητας µ έναν θετικό και βιώσιµο τρόπο. Για το λόγο αυτό είναι σηµαντικό: Να ενθαρρύνουµε τα παιδιά και τους εφήβους να συµµετέχουν σε σωµατικές δραστηριότητες που είναι

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ σ ΜΕΡΕΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς που θέλουν να µιλήσουν µε ειδικούς επαγγελµατίες για οποιοδήποτε θέµα τους απασχολεί σε σχέση µε το παιδί ή τον έφηβο µπορούν να τηλεφωνούν στη «Γραµµή- Σύνδεσµο 801 801 1177» από ευτέρα έως Παρασκευή 09:30πµ-20:30µµ και Σάββατο από 09:30πµ-14:00µµ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ AIDS (01/12) ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ (03/12) ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (10/1) Από την ιεπιστηµονική Εταιρία Ψυχολογικής Παρέµβασης Π Ρ Ο Σ Α Ρ Μ Ο Γ Η ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΘΕ ΣΑΒΒΑΤΟ. Η παρακολούθηση είναι ΩΡΕΑΝ. Εάν επιθυµείτε να τα παρακολουθήσετε, στείλτε µήνυµα στο info@prosarmogi.gr τουλάχιστον δύο ηµέρες πριν και περιµένετε για επιβεβαίωση. Θέµατα Σεµιναρίου: Κατάθλιψη, Άγχος, Ο Προβληµατικός Έφηβος: Συµβουλευτική Γονέων, Σεξουαλική Υγεία, Οικονοµική Κρίση και Ψυχική Υγεία: Οµάδες Συµβουλευτικής και Αυτοβοήθεια Για τα παιδιά και τους έφηβους που θέλουν µιλήσουν για οτιδήποτε τους απασχολεί α- νώνυµα και δωρεάν µε ειδικούς επαγγελµατίες, υπάρχει η ευρωπαϊκή συµβουλευτική τηλεφωνική «Γραµµή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111» ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΓΟΝΕΙΣ. Σεµινάρια που απευθύνονται σε γονείς και αναλύουν θέµατα όπως η φυσιολογική εξέλιξη παιδιών και εφήβων, προβλήµατα συµπεριφοράς, µαθησιακές δυσκολίες παιδιών κλπ. Επίσης, σεµινάρια µε θέµατα που σχετίζονται µε στρεσσογόνες περιόδους της ζωής ενός ατόµου, όπως προβλήµατα συµπεριφοράς παιδιών ή ε- φήβων, προβλήµατα γονέα-παιδιού, θέµατα χρήσης ουσιών, προβλή- µατα ζεύγους, προβλήµατα από διαζύγιο, κλπ. ιεξάγονται σε οµάδες 20 ατόµων από ψυχολόγους και ψυχιάτρους, µετά από συνεννόηση µε συλλόγους γονέων. Π Ρ Ο Σ Α Ρ Μ Ο Γ Η : Εριφύλης 2 & Σπ. Μερκούρη 24, 11634 Αθήνα Παγκράτι (Μετρό Ευαγγελισµός) Τηλ.: 210 7290496. Αριστοφάνη - Όρνιθες Μια rock παράσταση για εφήβους (και όχι µόνο! ) Ένα φρέσκος θεσµός στην Ελλάδα, που συνδυάζει τη θεατρική πράξη και τη νέα παιδαγωγι κή. Υλικό για την παράσταση φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας. Κάθε Σάββατο στις 18:00, Θέατρο του Νέου Κόσµου, Αντισθένους 7 και Θαρύπου. Εισιτήρια: 12 Ευρώ, Μαθητικό 10 Ευρώ, Για οργανωµένες παραστάσεις σε σχολεία 6 ευρώ. Πληροφορίες: Ελένη Μολύβα 212 10 25977, 6940 551319

Αλλά συνέδρια ηµερίδες εκδηλώσεις «Εκπαίδευση ατόµων µε ειδικές ανάγκες: µια πρόκληση για το σχολείο και την κοινωνία». Το Συνέδριο πρόκειται να πραγµατοποιηθεί κατά το διάστηµα 1 έως 3 εκεµβρίου 2011 στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστήµιο Μακεδονίας. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: mail: info@sch.gr και τηλέφωνο 2310-891381 Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος (www.pee.gr) «8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κοινωνικής Ψυχολογίας». Η Ελληνική Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχολογίας και ο Κλάδος Κοινωνικής Ψυχολογίας της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας αναγγέλλουν την οργάνωση του 8ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κοινωνικής Ψυχολογίας στο ηµοτικό Σχολείο Παλαιοκερασιάς Φθιώτιδας, από τις 8 µέχρι τις 11 εκεµβρίου 2011. http://socpsy.pblogs.gr/ 8-10/12/2011-2ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τον Έλεγχο του Καπνίσµατος "Παιδεία για ένα κόσµο χωρίς κάπνισµα", Αµφιθέατρο Υπουργείου Παιδείας, Α. Παπανδρέου 37, Μαρούσι. Πληροφορίες: Τηλ. 210 6470056, Fax: 210 6140708, email: info@commgroup.org, http://www.smokefreegreece.org/el/αρχική Μέλη συντακτικής οµάδας τεύχους Βασιλείου Κων/να, φιλόλογος ηµητρακάκη Χριστίνα, ψυχολόγος ραµουντάνη Ευαγγελία, ψυχολόγος - Καρρά Βασιλική, ψυχολόγος Καστορίνη Κων/να, νηπιαγωγός Καραβόλτσου Αθηνά, εκπαιδευτικός- θεατρολόγος - Μυλωνά Έφη, νηπιαγωγός Σούµα ήµητρα, εκπαιδευτικός-κοινωνιολόγος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥΠΟΛΕΩΣ 25, 115 27 ΑΘΗΝΑ - FAX: 748 5872, e-mail: chsr@med.uoa.gr