Καταθλιπτική διάθεση και άγχος κατά τη διάρκεια των εορτών Dr. Chrys (Χρυσούλα Κωστογιάννη) Σχολική & Κλινική Ψυχολόγος (Ph.D.) Ψυχοθεραπεύτρια Λογικoθυμικής & Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας Στέλλα Κασάπη Σχολική & Εξελικτική Ψυχολόγος (MSc) Λογικοθυμική & Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεύτρια
Εορταστικές μέρες Η περίοδος των Χριστουγεννιάτικών γιορτών πλημμυρίζει από χρώματα, μυρωδιές και φώτα Οι εορταστικές μέρες είναι για πολλούς γεμάτες διασκέδαση, οικογενειακή ζεστασιά, κοινωνικές επαφές και ξεκούραση Από την άλλη κατά τη διάρκεια αυτής της εορταστικής περιόδου μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους αρνητικά μη υγιή συναισθήματα όπως καταθλιπτική διάθεση, άγχος, ενοχές Η καταθλιπτική διάθεση (Christmas blues) έρχεται σε αντίθεση με το «πνεύμα των γιορτών» και τις προσδοκίες που έχει η πλειοψηφία του κόσμου για αυτές τις μέρες
Παράγοντες που πυροδοτούν την καταθλιπτική διάθεση κατά τη διάρκεια των γιορτών Υποχρεώσεις: Οι πολλαπλές υποχρεώσεις που αναλαμβάνει κανείς ως προς την προετοιμασία και το στολισμό του σπιτιού και των εορταστικών τραπεζιών, τα εορταστικά ψώνια, η συμμετοχή σε κοινωνικές συναντήσεις, τα παράλληλα επαγγελματικά καθήκοντα κλπ. Πίεση χρόνου για την υλοποίηση των πολλαπλών καθηκόντων Έλλειψη οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος για να μοιραστεί τις γιορτές ή η αδυναμία να μετακινηθεί για να βρεθεί με τα αγαπημένα πρόσωπα Διογκωμένες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τις εορταστικές μέρες Οικονομικά προβλήματα και ύπαρξη άλυτων προβλημάτων Η αλλαγή του χρόνου συνηθίζεται να συνοδεύεται από έναν απολογισμό και μια θεώρηση για ανεκπλήρωτα σχέδια, για πιθανές απώλειες και οικονομικές δυσκολίες αγνοώντας όποια θετικά στοιχεία ή καλά σημάδια για το μέλλον Η ανάμνηση παλαιότερων γιορτών ιδιαίτερα γιορτών κατά την παιδική ηλικία που ήταν απαλλαγμένες από επαγγελματικές, οικογενειακές και οικονομικές δυσκολίες.
Καταθλιπτική διάθεση κατά τη διάρκεια των γιορτών Η καταθλιπτική διάθεση κατά τη διάρκεια των γιορτών μπορεί να κάνει την εμφάνισή της με τη μορφή: Πονοκεφάλων ή άλλων σωματικών πόνων Δυσκολιών στον ύπνο Τάσης υπερκατανάλωσης φαγητού ή/και ποτού με σημαντικές σωματικές επιπτώσεις τις επόμενες μέρες Αυξημένο άγχος και κούραση Η κούραση μάλιστα φαίνεται να επιδεινώνει το άγχος και από την άλλη το άγχος μοιάζει να επιτείνει την κούραση
Καταθλιπτική διάθεση κατά τη διάρκεια των γιορτών Η καταθλιπτική διάθεση είναι πιθανό να κάνει την εμφάνισή της μετά το τέλος των γιορτών καθώς το άτομο καλείται να επιστρέψει στην καθημερινότητα και τη ρουτίνα του υπόλοιπου χρόνου
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Ρεαλιστικές προσδοκίες: Η καταθλιπτική διάθεση συχνά συνδέεται με την ματαίωση υπερβολικών προσδοκιών για αυτή την εορταστική περίοδο Μην επηρεάζεστε από το (υπερ) ενθουσιώδες εορταστικό κλίμα των τηλεοπτικών εκπομπών βάζοντας τον εαυτό σας σε μειονεκτική θέση και μη συγκρίνετε το σπίτι σας με τις βιτρίνες των καταστημάτων. Η διακόσμηση του σπιτιού δεν χρειάζεται να είναι πολυέξοδη, αλλά πρωτότυπη
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Ρεαλιστικοί στόχοι ως προς τις υποχρεώσεις που μπορείτε να αναλάβετε: Δώστε προτεραιότητα στις δραστηριότητες που είναι πιο σημαντικές για εσάς και την οικογένεια σας Προσφέρεται χρόνο στον εαυτό σας. Η ψυχική ευεξία είναι αποτέλεσμα μίας ισορροπίας μεταξύ της φροντίδας του εαυτού και της φροντίδας των άλλων Ζητήστε βοήθεια, αλλά να είσαστε συγκεκριμένοι: Δε χρειάζεται να κάνετε τα πάντα μόνοι σας.θα εκπλαγείτε από την προθυμία των άλλων να σας βοηθήσουν όταν είστε συγκεκριμένοι ως προς τι τους ζητάτε (π.χ. Να σας βοηθήσουν στην προετοιμασία του τραπεζιού, να στολίσουν το μπαλκόνι)
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Μάθετε να λέτε όχι: Επιλέξτε τις κοινωνικές συναντήσεις και τους ανθρώπους που θέλετε να συναντήσετε αυτές τις γιορτές Δεν είσαστε υποχρεωμένοι να δεχτείτε όλες τις προσκλήσεις που σας κάνουν (και μπορείτε να κάνετε και σεις πόσκληση) Με αυτό τον τρόπο μπορείτε να αποφύγετε την σωματική και συναισθηματική «υπερφόρτωση» & να μοιραστείτε τις γιορτινές μέρες με ανθρώπους που είναι πράγματι σημαντικοί για εσάς
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Μην εξαντλείτε όλη σας την ενέργεια: Μην περιορίζετε τη διάθεσή σας να γιορτάσετε αποκλειστικά στη μέρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς Η εορταστική περίοδος διαρκεί εβδομάδες. Προσπαθήστε να απολαύσετε κάθε μέρα των γιορτών Μην υπερβάλετε ως προς το χρόνο που παραμένετε σε μια κοινωνική συνάντηση, την κατανάλωση αλκοόλ ή και φαγητού. Οι αρνητικές επιπτώσεις θα κάνουν την εμφάνισή τους τις επόμενες μέρες Είναι βοηθητικό να κάνετε ένα πλάνο για τις κοινωνικές σας συναντήσεις και για τα εορταστικά σας καθήκοντα
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Αποφύγετε τις υπερβολές: Οικονομικές υπερβολές: Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να αισθανθούμε το πνεύμα των γιορτών πέρα από το ξόδεμα Διενεργήστε έναν οικονομικό προϋπολογισμό πριν ξεκινήσετε τις αγορές σας Μην αναζητάτε το «τέλειο» δώρο. Σε όλους αρέσει η κάρτα αλλαγής δώρου! Τα πολυάριθμα δώρα δεν φέρνουν την ευτυχία ούτε στα παιδιά, ούτε στους ενήλικες. Αυτό που εκτιμάτε συνήθως δεν είναι το ίδιο το δώρο αλλά η σκέψη και το ενδιαφέρον για τους φίλους και συγγενείς Η εστίαση στις οικονομικές δυσκολίες μπορούν να οδηγήσουν μόνο σε επιδείνωση του άγχους και της καταθλιπτικής διάθεσης Οι φίλοι και συγγενείς θα απολαύσουν πολύ περισσότερο τον ποιοτικό χρόνο μαζί σας παρά ένα ακριβό δώρο Συχνά ένα χειροποίητο δώρο εκτιμάται περισσότερο από ένα εμπορευματοποιημένο δώρο που έχει μεγάλο οικονομικό αντίτιμο
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Περάστε το χρόνο με άτομα που σας αγαπούν και νοιάζονται: Ο χρόνος με συγγενείς συχνά επιτείνει το άγχος και μπορεί να αποτελέσει πηγή παρεξηγήσεων, συγκρούσεων και δυσφορίας Οι σχέσεις αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου (π.χ. τα παιδιά μεγαλώνουν και φεύγουν) Αποδεχτείτε την πραγματικότητα και τις σχέσεις σας όπως λειτουργούν σήμερα Μην ανησυχείτε για πράγματα που είναι έξω από τον έλεγχο σας (π.χ. αν ο πατέρας σας και ο θείος σας θα αλληλεπιδράσουν ομαλά στο οικογενειακό τραπέζι) Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες: το εορταστικό κλίμα δεν είναι ικανό να επιλύσει δυσκολίες και συγκρούσεις που έχουν καλλιεργηθεί εδώ και χρόνια
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Μοναξιά κατά τις γιορτές: Αν δεν σας κάλεσαν, καλέστε εσείς κάποιο φίλο ή συγγενή Επιδιώξτε να ανακτήσετε κάποια προηγούμενη φιλία ή συγγενική σχέση Μην επιτρέψετε τις οικονομικές δυσκολίες να σας αποτρέψουν από το να καλέσετε ένα φίλο να περάσει τις γιορτές μαζί σας. Μπορείτε να μοιραστείτε τα έξοδα ή να περιοριστείτε σε αυτό στο οποίο μπορείτε να ανταποκριθείτε. Οι άνθρωποι που νοιάζονται για εμάς εκτιμούν το χρόνο που περνούν μαζί σας και όχι τα υλικά αγαθά που τους προσφέρεται Προσφέρετε εθελοντική βοήθεια σε κάποια φιλανθρωπική οργάνωση ή εκδήλωση. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσετε να περάσετε τις γιορτές με ένα μεγάλο αριθμό ατόμων
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Πρόσφατη απώλεια: Αν είχατε μία πρόσφατη απώλεια (π.χ. χωρισμός, θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου) αναγνωρίστε στον εαυτό σας το δικαίωμα να νιώσει θλίψη. Αποτελεί άλλωστε μέρος της διαδικασίας να ξεπεράσετε την απώλεια Εγκαταλείψτε την ιδέα «Πρέπει πάση θυσία να περάσω καλά τις γιορτές». Εντείνει το άγχος και επιδεινώνει την καταθλιπτική διάθεση Κατά τη διάρκεια των γιορτών συχνά ξαναθυμόμαστε παλιές απώλειες και νοιώθουμε την έλλειψη αγαπημένων προσώπων. Προσπαθείστε να βρείτε τρόπους να γιορτάσετε τη μνήμη τους π.χ. πηγαίνοντας στο αγαπημένο τους μέρος ή κάνοντας μία αγαπημένη τους δραστηριότητα
Χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση της καταθλιπτικής διάθεσης των γιορτών Κάνετε κάτι διαφορετικό: Οι οικονομικές αλλαγές στις περισσότερες οικογένειες έχουν καταστήσει δύσκολη τη διατήρηση οικογενειακών παραδόσεων Εστιάστε την προσοχή σας σε ό,τι είναι σημαντικό στον ποιοτικό χρόνο με αγαπημένα πρόσωπα Δημιουργήστε νέες παραδόσεις που ανταποκρίνονται στα σημερινά χαρακτηριστικά της οικογένειάς σας και μην επιμένετε να επαναλαμβάνετε ρουτίνες απλά για το γεγονός ότι το κάνετε τα τελευταία χρόνια
Να θυμάστε ότι η περίοδος των γιορτών δεν εξαφανίζει τους λόγους για τους οποίους μπορεί να νιώθετε λυπημένοι ούτε διορθώνει τις δικές σας δύσκολες συμπεριφορές ή των αγαπημένων προσώπων σας Εστιάστε την προσοχή σας και την ενέργειά σας στα σημαντικά ζητήματα που είναι να περάσετε ποιοτικές στιγμές με άτομα που εσείς επιλέγετε Η περίοδος των εορτών είναι μία περίοδος για τη δημιουργία θετικών αναμνήσεων και όχι περίοδος να κάνετε τα πάντα τέλεια.