ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...;... 7 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΨΗ... 11 ΠΡΟΛΟΓΟΣ...13 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ Περί του τρόπον να γνωρίσουμε τόσο τον εσωτερικό όσο και τον εξωτερικό κόσμο τον ανθρώπου... 17 ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ...19 Περί αυτοσυνείδησής...19 Περί εγωισμού... 20 Παρατήρηση. Σχετικά με την εθιμοτυπία της εγωιστικής γλώσσας... 23 Περί της ελεύθερης συνείδησης των παραστάσεών μας... 24 Περί της αυτοπαρατήρησης... 25 Περί των παραστάσεων που διαθέτουμε χωρίς να έχουμε συνείδηση γγ αυτές... 29 Περί της σαφήνειας και της ασάφειας που υπάρχει στη συνείδηση των παραστάσεών μας...32 Περί της αισθητικότητας σε αντιδιαστολή προς τη νόηση... 36 Παρατήρηση... 37 Απολογία για την αισθητικότητα...40 Δικαιολόγηση της αισθητικότητας σε σχέση με την πρώτη κατηγορία... 41 Δικαιολόγηση της αισθητικότητας σε σχέση με τη δεύτερη κατηγορία.. 42 Δικαιολόγηση της αισθητικότητας σε σχέση με την τρίτη κατηγορία... 43
Περί της δύναμης που διαθέτουμε σε σχέση με τη γνωστική ικανότητα εν γένει... 44 Περί του έντεχνου παιχνιδιού με την κατ αίσθηση επίφαση...48 Περί της επίφασης που επιτρέπεται στην ηθική... 50 Περί των πέντε αισθήσεων...53 Περί της αίσθησης της αφής... 55 Περί ακοής...56 Περί της αίσθησης της όρασης...57 Περί της αίσθησης της γεύσης και της όσφρησης...58 Γενική παρατήρηση για τις εξωτερικές αισθήσεις...59 Ερωτήματα...60 Περί της εσωτερικής αίσθησης... 63 Περί των αιτίων που αυξάνουν ή μειώνουν την ένταση των αισθητηριακών εντυπώσεων... 65 1. Η αντίθεση...65 2. Ο νεωτερισμός... 66 3. Η εναλλαγή...67 4. Η επίταση ως την κορύφωση... 68 Περί της αναστολής, της εξασθένησης και της πλήρους απώλειας της ικανότητας του αισθάνεσθαι...69 Περί της φαντασίας...72 Περί των διαφόρων ειδών της κατ αίσθηση επινοητικής ικανότητας... 81 Α. Περί της κατ αίσθηση επινοητικής ικανότητας του σχηματισμού εικόνων...81 Β. Περί της κατ αίσθηση επινοητικής ικανότητας όσον αφορά τον συνειρμό... 83 Γ. Περί της κατ αίσθηση επινοητικής ικανότητας όσον αφορά τη συγγένεια... 84 Περί της ικανότητας προβολής στο παρόν του παρελθόντος και του μέλλοντος μέσω της φαντασίας...90 Α. Η μνήμη...91 Β. Περί της ικανότητας πρόβλεψης (ρταβνίξΐο)... 95 Γ. Περί του μαντικού χαρίσματος (ΕαειιΙίαε άίνίηαΐήχ)...98
Περί της ακούσιας επινόησης όταν είναι κανείς υγιής, δηλαδή περί τον ονείρου...100 Περί της ικανότητας χαρακτηρισμόν (ΡααιΙίαχ 5ΐ ηαίήχ)...102 Παράρτημα...106 Περί της γνωστικής ικανότητας, στον βαθμό που θεμελιώνεται στη νόηση... 109 Ανθρωπολογική αντιπαραβολή των τριών ανωτέρων γνωστικών ικανοτήτων...110 Περί των αδυναμιών και ασθενειών της ψυχής σε σχέση με τη γνωστική ικανότητα...117 Α. Γενική διαίρεση... 117 Β. Περί των αδυναμιών του πνεύματος σε ό,τι αφορά τη γνωστική ικανότητα...120 Γ. Περί των ασθενειών του πνεύματος...130 Σποραδικές παρατηρήσεις...136 Περί των χαρισμάτων της γνωστικής ικανότητας...140 Σχετικά με την ειδοποιό διαφορά της συγκριτικής και της λεπτολογικής ευστροφίας...141 Α. Περί της δημιουργικής ευστροφίας...141 Β. Περί της οξυδέρκειας ή του χαρίσματος για την έρευνα...145 Γ. Περί της πρωτοτυπίας της γνωστικής ικανότητας ή της μεγαλοφυίας... 146 ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΑΡΕΣΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΣΑΡΕΣΤΗΣΗΣ...153 Διαίρεση...153 Περί της κατ' αίσθηση ευαρέστησης...153 Α. Περί του αισθήματος του ευχάριστου ή της κατ' αίσθηση ευαρέστησης κατά τη διάρκεια της εντύπωσης που δημιουργεί ένα αντικείμενο...153 Επεξήγηση με παραδείγματα... 155 Περί της πλήξης και της διασκέδασης... 157 Β. Περί του αισθήματος του ωραίου, δηλαδή της εν μέρει αισθητηριακής, εν μέρει διανοητικής ευαρέστησης κατά τη διαλογιστική εποπτεία, δηλαδή περί της καλαισθησίας... 165
Παρατήρηση...169 Η καλαισθησία έχει την τάση για την εξωτερική προβολή της ηθικότητας... 171 Ανθρωπολογικές παρατηρήσεις για την καλαισθησία...173 Α. Περί της καλαισθησίας στη μόδα...173 Β. Περί της καλαισθησίας στην τέχνη... 174 Περί της πολυτέλειας......179 ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΠΙΘΥΜΕΙΝ...181 Περί των συγκινήσεων σε αντιπαραβολή με το πάθος...182 Περί των συγκινήσεων ειδικά...183 Α. Περί της διακυβέρνησης του πνεύματος σε σχέση με τις συγκινήσεις...... 183 Β. Διάφορες συγκινήσεις θεωρούμενες καθ' εαυτές...185 Περί της δειλίας και της γενναιότητας...187 Περί των συγκινήσεων που αυτοαναιρούνται σε ό,τι αφορά τον σκοπό τους (Ιητροίβηίες αηΐηιΐ τηοίιΐ8)... 192 Περί των συγκινήσεων με τις οποίες η φύση ευνοεί μηχανικά την υγεία... 194 Γενική παρατήρηση...197 Περί των παθών...199 Διαίρεση των παθών...202 Α. Η ροπή προς την ελευθερία ως πάθος... 203 Β. Η επιθυμία της εκδίκησης ως πάθος... 205 Γ. Η ροπή προς την άσκηση επιρροής εν γένει στους άλλους ανθρώπους... 206 α) Η δοξομανία... 207 β) Η αρχομανία... 208 γ) Η απληστία...209 Η ροπή προς την ψευδαίσθηση ως πάθος... 210 Περί του υπέρτατου φυσικού αγαθού... 212 Περί του υπέρτατου ηθικού και φυσικού αγαθού...213
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΟΛΟΓΙΑ Περί του τρόπον να γνωρίσουμε τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου από τις εξωτερικές τον εκδηλώσεις...221 Διαίρεση...223 Α. Ο χαρακτήρας τον προσώπου... 223 I. Περί του φυσικού... 224 II. Περί ιδιοσυγκρασίας...224 I. Ιδιοσυγκρασίες του συναισθήματος... 226 Α. Η αιματώδης ιδιοσυγκρασία του ελαφρόαιμον... 226 Β. Η μελαγχολική ιδιοσυγκρασία του βαρύαιμον... 227 II. Ιδιοσυγκρασίες της δράσης...227 Γ. Η χολερική ιδιοσυγκρασία του θερμόαιμου...227 Δ. Η φλεγματική ιδιοσυγκρασία του ψύχραιμου... 228 III. Ο χαρακτήρας ως τρόπος του σκέπτεσθαι...231 Περί των ιδιοτήτων που απορρέουν από το γεγονός και μόνο ότι ένας άνθρωπος έχει χαρακτήρα ή όχι...232 Περί της φυσιογνωμικής... 235 Με ποιο τρόπο μάς οδηγεί η φύση στη φυσιογνωμική...236 Διαίρεση της φυσιογνωμικής... 238 Α. Περί τον σχήματος του προσώπου... 238 Β. Σχετικά με ό,τι είναι δηλωτικό στα χαρακτηριστικά τον προσώπου...241 Γ. Σχετικά με ό,τι είναι δηλωτικό στο ύφος...242 Διάφορες παρατηρήσεις...243 Β. Ο χαρακτήρας τον φύλου...245 Διάφορες παρατηρήσεις...249 Πραγματολογικές συνέπειες...252 Γ. Ο χαρακτήρας του λαού... 255 Δ. Ο χαρακτήρας της φυλής...267 Ε. Ο χαρακτήρας τον είδους...268 Τα βασικά γνωρίσματα της περιγραφής του χαρακτήρα τον ανθρωπίνου είδους... 280 Ευρετήριο κυρίων ονομάτων... 285