Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

δεχ Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2010 Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 8 Μαρτίου EL 2010 Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας

Περιεχόμενα Γυναίκες σε πολιτικό επίπεδο Πρόλογος από την κ. Silvana Koch-Mehrin, Αντιπρόεδρο του ΕΚ... 3 Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο... 4 To Προεδρείο... 6 Ομάδα υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων και τη διαφορετικότητα... 7 Πολιτικές ομάδες... 8 Κοινοβουλευτικές επιτροπές... 9 Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων... 10 Οδηγίες της ΕΕ για την ισότητα των φύλων... 11 Αντιπροσωπείες... 13 Γυναίκες στα εθνικά κοινοβούλια (ΕΕ 27)... 14 Γυναίκες σε διοικητικό επίπεδο Γενική Γραμματεία του ΕΚ - Οργανόγραμμα - Γενικοί Διευθυντές & Διευθυντές... 15 Πρόλογος από την κ. Francesca R. Ratti, αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα... 16 Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Γενική Γραμματεία... 17 Κατανομή ανά φύλο στο ΕΚ - Γενική Γραμματεία... 19 Κατανομή ανά φύλο στο ΕΚ Γραμματεία πολιτικών ομάδων... 20 Πολιτικές ισότητας των φύλων στη Γραμματεία του ΕΚ... 21 Σχέδιο δράσης για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της διαφορετικότητας... Γενική Γραμματεία του ΕΚ - Όργανα προώθησης της ισότητας των φύλων... 25 Επιτροπή προσωπικού... 26 Εκτός αν ορίζεται διαφορετικά, σε ολόκληρο το ενημερωτικό δελτίο ισχύει ως ακολούθως: γυναίκες άνδρες Πηγές δεδομένων Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όργανα αυτού: www.europarl.eu, από 20.1.2010 Διοικητικές υπηρεσίες ΕΚ: Streamline, από 20.1.2010 22 Αποποίηση ευθυνών: Οι απόψεις που εκφράζονται στην παρούσα δημοσίευση δεν αποτυπώνουν κατ ανάγκη την επίσημη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 2

Πρόλογος από την κ. Silvana Koch-Mehrin Αντιπρόεδρο του ΕΚ Όχι, δεν έχουμε επιτύχει ακόμα τον στόχο μας! Δεν έχουμε επιφέρει ακόμα την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Παρότι οι γυναίκες συγκροτούν το 53% του πληθυσμού της Ευρώπης, κατέχουν μόλις το 35% των εδρών στο Κοινοβούλιο. Και μολονότι το προσωπικό του Κοινοβουλίου απαρτίζεται στην πλειονότητά του από γυναίκες, ο αριθμός των γυναικών που κατέχουν ανώτερες διοικητικές θέσεις παραμένει ανησυχητικά χαμηλός. Η πολιτική εξακολουθεί να αποτελεί ανδροκρατούμενο τομέα, ακόμα και στην Ευρώπη. Θα μπορούσε να συμφωνήσει κανείς με την Viviane Reding, Αντιπρόεδρο της Επιτροπής, η οποία απηύθυνε προ διετίας έκκληση για την κατάργηση της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας με την αιτιολογία ότι, εάν πρέπει να σηματοδοτούμε ένα τέτοιο γεγονός, αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε ισότητα. Εντούτοις, αν πάρει κανείς στα χέρια του το παρόν ενημερωτικό δελτίο και το διαβάσει προσεκτικά, θα διαπιστώσει τον λόγο για τον οποίο θεωρώ ότι μία τέτοια αντίδραση είναι υπερβολικά απαισιόδοξη. Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο τα τελευταία χρόνια. Εξετάζοντας τα γεγονότα, γίνεται αντιληπτό ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ηγείται των προσπαθειών στον τομέα της ισότητας. Σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη, περισσότερες γυναίκες έχουν εκλεγεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρά στο εθνικό κοινοβούλιο. Και η αναλογία των εδρών που κέρδισαν γυναίκες έχει υπερδιπλασιαστεί σε σύγκριση με το 1979. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι, παρότι δεν έχει επιτευχθεί ακόμα ο στόχος μας, οδεύουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Όπως συμβαίνει, όμως, πάντοτε στην πολιτική, η πορεία μας θα είναι μακρά και επίπονη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδίδει υψηλή σημασία στην ισότητα, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Προεδρείο συγκρότησε την ομάδα υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων και τη διαφορετικότητα. Το κύριο μέλημά μου, ως προέδρου της εν λόγω ομάδας εργασίας, είναι να διασφαλιστεί ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση στον συγκεκριμένο τομέα. Δεν είναι δυνατόν να θεσμοθετούν την ισότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων και να μην συμμορφώνονται τα ίδια προς τις αρχές αυτές. Πάνω από όλα, οι ανώτερες θέσεις στην ΕΕ πρέπει να είναι εξίσου προσβάσιμες σε άνδρες και γυναίκες. Ο χρόνος θα δείξει κατά πόσον θα καταστεί, κάποτε, δυνατός ο διορισμός γυναικών στο 50% του συνολικού αριθμού των εν λόγω θέσεων. Το ζητούμενο είναι να μην λησμονήσουμε επ ουδενί λόγω τον στόχο μας. Είμαι πεπεισμένη ότι θα τον επιτύχουμε. Η ισότητα δεν θα αποτελεί πλέον προσδοκία, αλλά αυτονόητη κατάσταση, και η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας θα είναι ημέρα εορτασμού και όχι επέτειος μνήμης. 3

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Το ποσοστό των γυναικών στην 7η κοινοβουλευτική περίοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι υψηλότερο από ποτέ, αγγίζοντας το 34,9%. Η αυξημένη εκπροσώπηση των γυναικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυξάνει το επίπεδο δημοκρατικής εκπροσώπησης των πολιτών της ΕΕ και επικουρεί το Κοινοβούλιο στην καλύτερη ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλους τους τομείς των εργασιών του, είτε πρόκειται για τη νομοθεσία και τις πολιτικές της ΕΕ συνολικά είτε για τις εσωτερικές του δομές και τα εσωτερικά του όργανα, συμπεριλαμβανομένης της Γραμματείας. Πέραν της συνολικής αύξησης της τάξης του 4,7% του ποσοστού των εκλεγμένων γυναικών στο ΕΚ, έχει αυξηθεί αισθητά και ο αριθμός των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων μεταξύ της 6ης και της 7ης κοινοβουλευτικής περιόδου. Ο αριθμός των γυναικών αντιπροέδρων αυξήθηκε από 5 σε 6 στους 14, ενώ ο αριθμός των γυναικών προέδρων κοινοβουλευτικών επιτροπών και υποεπιτροπών σημείωσε άνοδο της τάξης του 50%, περνώντας από τις 6 στις 9 γυναίκες προέδρους στους 23. Ωστόσο, ο αριθμός των γυναικών προέδρων πολιτικών ομάδων μειώθηκε από 3 συμπροέδρους σε μία συμπρόεδρο. Ευρωβουλευτές του ΕΚ 1952-2010 4

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωβουλευτές 1979 Ευρωβουλευτές 2010 342 83,4% 68 16,6% 479 65,1% 257 34,9% Κατανομή βουλευτών του ΕΚ ανά φύλο και ανά κράτος μέλος το 2010 Aυστρία Βέλγιο Bουλγαρία Κύπρος Τσεχική Δημοκρατία Δανία Εσθονία Φινλανδία Γαλλία Γερμανία Ελλάδα Ουγγαρία Ιρλανδία Ιταλία Λετονία Λιθουανία Λουξεμβρούργο Μάλτα Κάτω Χώρες Πολωνία Πορτογαλία Ρουμανία Σλοβακία Σλοβενία Ισπανία Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 5

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Το Προεδρείο Το Προεδρείο απαρτίζεται από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τους 14 Αντιπροέδρους του και από τους 5 Κοσμήτορες, με καθεστώς παρατηρητή, που εκλέγονται από τη Συνέλευση για θητεία δυόμισι ετών που μπορεί να ανανεωθεί. Το Προεδρείο καθοδηγεί την εσωτερική λειτουργία του Κοινοβουλίου, συμπεριλαμβανομένων των προβλέψεων του προϋπολογισμού, και το σύνολο των διοικητικών και οργανωτικών θεμάτων και των θεμάτων προσωπικού. 6 Αντιπρόεδροι Ρόδη ΚΡΑΤΣΑ- ΤΣΑΓΚΑΡΟΠΟ ΥΛΟΥ (EL - PPE) Dagmar ROTH- BEHRENDT (DE - S&D) Isabelle DURANT (BE - Verts/ALE) Roberta ANGELILLI (IT - PPE) Diana WALLIS (UK - ALDE) Silvana KOCH-MEHRIN (DE - ALDE) 2 Κοσμήτορες Lidia Joanna GERINGER DE OEDENBERG (PL - S&D) Astrid LULLING (LU - PPE) Αντιπρόεδροι Κοσμήτορες 8 57,1% 6 42,9% 3 60,0% 2 40,0% 6

Ομάδα υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων και τη διαφορετικότητα Πρόεδρος Silvana KOCH-MEHRIN (DE - ALDE) Αντιπρόεδρος Roberta ANGELILLI (IT - PPE) Η Ομάδα υψηλού επιπέδου (ΟΥΕ) δημιουργήθηκε από το Προεδρείο το 2004 ως συνέχεια του ψηφίσματος του ΕΚ της 13ης Μαρτίου 2003 σχετικά με την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και είναι επιφορτισμένη με την προώθηση και την εφαρμογή της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στις δραστηριότητες, στις δομές και στα όργανα του Κοινοβουλίου. Προκειμένου να υπάρχει αρμονία με το σύνολο της πολιτικής ισότητας και διαφορετικότητας τον Νοέμβριο του 2007, το Προεδρείο προέβη στη μετονομασία της εν λόγω ομάδας εργασίας σε ομάδα υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων και τη διαφορετικότητα. Η ΟΥΕ λειτουργεί ως οριζόντιο, διατομεακό όργανο και συνεργάζεται στενά με άλλα όργανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ειδικότερα δε με τη Διάσκεψη των Προέδρων των Επιτροπών και τη Διάσκεψη των Προέδρων των Αντιπροσωπειών, καθώς και με την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων. Κατά την 6η κοινοβουλευτική περίοδο, η ΟΥΕ υλοποίησε πολλούς σημαντικούς στόχους: τη δημιουργία δικτύων βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του προσωπικού του ΕΚ σε επιτροπές και αντιπροσωπείες για την εφαρμογή της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου, την έγκριση κατευθυντήριων γραμμών για τη χρήση ουδέτερης από άποψη φύλου γλώσσας σε κοινοβουλευτικά έγγραφα, ανακοινώσεις και πληροφορίες, καθώς και την προώθηση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό. Όσον αφορά την απασχόληση και την ένταξη των ατόμων με αναπηρία, η ΟΥΕ επεσήμανε την ανάγκη εφαρμογής της έννοιας των εύλογων προσαρμογών. Επίσης, η ομάδα υπογράμμισε τη σημασία της επαρκούς εξωτερικής, αλλά και εσωτερικής επικοινωνίας για την ευαισθητοποίηση στον συγκεκριμένο τομέα, ιδίως μέσω ενός πλήρως προσπελάσιμου ιστοτόπου στο Διαδίκτυο. Η εντολή της ομάδας για την 7η κοινοβουλευτική περίοδο εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο του 2010. Ειδικότερα, Η ΟΥΕ θα διασφαλίσει την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της διαφορετικότητας στη Γραμματεία του ΕΚ (2009-2013). Θα μεριμνήσει ώστε να υπάρχουν οι απαραίτητες διοικητικές δομές για την ενσωμάτωση της ισότητας των φύλων στις δραστηριότητες του Κοινοβουλίου (διαδικασίες και πολιτικές). Η ΟΥΕ σκοπεύει επίσης να ενθαρρύνει την καλύτερη εξισορρόπηση μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής. Η ΟΥΕ, υπό την προεδρία της Silvana KOCH-MEHRIN, αρμόδιας Αντιπροέδρου σε θέματα ισότητας, απαρτίζεται από τα ακόλουθα μέλη: Roberta ANGELILLI, Αντιπρόεδρος της ΟΥΕ και αρμόδια Αντιπρόεδρος σε θέματα του προσωπικού και της ιατρικής υπηρεσίας (σε συνεργασία με την κ. Roth-Behrendt) Dagmar ROTH-BEHRENDT, αρμόδια Αντιπρόεδρος σε θέματα του προσωπικού κα της ιατρικής υπηρεσίας (σε συνεργασία με την κ. Angelilli) Pal SCHMITT, Αντιπρόεδρος Eva-Britt SVENSSON, πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων Klaus-Heiner LEHNE, Πρόεδρος της Διάσκεψης των Προέδρων των Επιτροπών Luis YANEZ-BARNUEVO, Πρόεδρος της Διάσκεψης των Προέδρων των Αντιπροσωπειών Lidia Joanna GERINGER DE OEDENBERG, Κοσμήτορας Astrid LULLING, Κοσμήτορας. 3 33,3% 6 66,7%. 7

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Πολιτικές ομάδες Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι βουλευτές συμμετέχουν σε ομάδες βάσει των πολιτικών τους πεποιθήσεων και όχι βάσει εθνικότητας. Επί του παρόντος υπάρχουν 7 πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με επικεφαλής έναν πρόεδρο (ή δύο συμπροέδρους). Υπάρχει μία γυναίκα συμπρόεδρος, η Rebecca Harms, η οποία εκπροσωπεί την Ομάδα των Πρασίνων/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία. Πρόεδροι και συμπρόεδροι πολιτικών ομάδων 93,3% 6,7% 1 Συμπρόεδρος Rebecca HARMS (DE - Verts/ALE) Κατανομή ανά φύλο στις πολιτικές ομάδες 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% EPP S&D ALDE Greens/EFA ECR GUE/NGL EFD NI PPE S&D ALDE Verts/ALE ECR GUE/NGL Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ομάδα της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη Ομάδα τωv Πρασίvωv/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών Συvoμoσπovδιακή Ομάδα της Ευρωπαϊκής Εvωτικής Αριστεράς/Αριστερά τωv Πρασίvωv τωv Βoρείωv Χωρώv EFD NI Ομάδα Ευρώπη Ελευθερίας και Δημοκρατίας Μη Εγγεγραμμένοι 8

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Κοινοβουλευτικές επιτροπές Στην 7η κοινοβουλευτική περίοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπάρχουν 20 κοινοβουλευτικές επιτροπές, δύο υποεπιτροπές και μία ειδική επιτροπή. Οι επιτροπές προετοιμάζουν τις εργασίες των συνόδων της Ολομέλειας του Κοινοβουλίου μέσω της κατάρτισης εκθέσεων σχετικά με νομοθετικές προτάσεις και εκθέσεων πρωτοβουλίας. Οι πρόεδροι των επιτροπών συντονίζουν το έργο των επιτροπών στη Διάσκεψη των Προέδρων των Επιτροπών. Στις 9 από τις 23 επιτροπές προεδρεύουν επί του παρόντος γυναίκες. 9 πρόεδροι επιτροπών Eva JOLY Sharon (FR Verts/ALE) BOWLES Επιτροπή (UK - ALDE) Ανάπτυξης Επιτροπή (DEVE) Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (ECON) Pervenche BERÈS (FR - S&D) Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (EMPL) Danuta Maria HÜBNER (PL - PPE) Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης (REGI) Carmen FRAGA ESTÉVEZ (ES - PPE) Επιτροπή Αλιείας (PECH) Doris PACK (DE - PPE) Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας (CULT) Eva-Britt SVENSSON (SV - GUE/NGL) Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (FEMM) Erminia MAZZONI (IT - PPE) Επιτροπή Αναφορών (PETI) Heidi HAUTALA (FI - Verts/ALE) Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (DROI) Πρόεδροι επιτροπών 14 60,9% 9 39,1% Συμπεριλαμβανομένης της ειδικής επιτροπής CRIS (Ειδική Επιτροπή για τη Χρηματοπιστωτική, Οικονομική και Κοινωνική Κρίση) και των υποεπιτροπών DROI (Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) και SEDE (Υποεπιτροπή Ασφάλειας και Άμυνας) 9

FEMM Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων Η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (FEMM) είναι η αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή για την παρακολούθηση και τη θέσπιση νομοθεσίας σε θέματα που αφορούν την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και τα δικαιώματα των γυναικών. Η εν λόγω επιτροπή προέρχεται από την ειδική (ad hoc) Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ίσων Ευκαιριών που συστάθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1979, περίοδο κατά την οποία τα δικαιώματα των γυναικών και η ισότητα αποκτούσαν ολοένα μεγαλύτερη σημασία στη Πρόεδρος διεθνή σκηνή, και έτος έγκρισης της CEDAW (της Σύμβασης για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών) από τα Eva-Britt SVENSSON Ηνωμένα Έθνη. Το 1984, η επιτροπή απέκτησε καθεστώς μόνιμης (SV - NGL/GUE) επιτροπής, και έκτοτε η επιτροπή FEMM συνιστά το κύριο όργανο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την προώθηση της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών. Το πεδίο αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, υπό την προεδρία της Eva-Britt Svensson, περιλαμβάνει: τον ορισμό, την προώθηση και προστασία των δικαιωμάτων της γυναίκας στην Ένωση και συναφή μέτρα της Κοινότητας την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών σε τρίτες χώρες την πολιτική των ίσων ευκαιριών, η οποία περιλαμβάνει την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά τις ευκαιρίες που τους παρέχονται στην αγορά εργασίας και τη μεταχείρισή τους στον χώρο εργασίας την κατάργηση όλων των μορφών διακρίσεων που βασίζονται στο φύλο την εφαρμογή και την περαιτέρω προώθηση της αρχής των ίσων ευκαιριών και την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλους τους τομείς πολιτικής την παρακολούθηση και εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών και συμβάσεων που άπτονται των δικαιωμάτων των γυναικών την πολιτική πληροφόρησης που αφορά τις γυναίκες. Το πρόγραμμα εργασίας της επιτροπής (Σεπτέμβριος 2009 Δεκέμβριος 2010) εστιάζεται σε εργασίες για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στο πλαίσιο του ΕΚ και περιλαμβάνει τον σχεδιασμό της περαιτέρω πορείας και τα βασικά συστατικά ενός νέου χάρτη πορείας της ΕΕ για την ισότητα των φύλων, τη διεξαγωγή μίας μελέτης και ενός σεμιναρίου για τις προοπτικές των φύλων σε συνάρτηση με τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση και, τέλος, την εκπροσώπηση του ΕΚ στο πρόγραμμα δράσης του ΟΗΕ για την ισότητα των φύλων "Πεκίνο, 15 χρόνια μετά". Κατά τους πρώτους πέντε μήνες της 7ης κοινοβουλευτικής περιόδου, οι δραστηριότητες της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων περιελάμβαναν μεταξύ άλλων: την έγκριση της ετήσιας έκθεσης Ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 2009, η οποία οδήγησε στην έγκριση σχετικού ψηφίσματος από την Ολομέλεια στις 10 Φεβρουαρίου 2010 τη δημόσια ακρόαση "Διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής της ΕΕ για την ισότητα των φύλων" την εξέταση των τροπολογιών της "οδηγίας για την άδεια μητρότητας" και την έγκριση της πρότασης ψηφίσματος "Μέτρα της ΕΕ για τη στήριξη της ισότητας μεταξύ των φύλων με στόχο την εξισορρόπηση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στην επαγγελματική και οικογενειακή ζωή". http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/homecom.do?language=en&body=femm 10

Οδηγίες της ΕΕ για την ισότητα των φύλων 1975: Οδηγία 75/117/ΕΟΚ για την ισότητα των αμοιβών Προβλέπει την κατάργηση για το σύνολο των στοιχείων αμοιβής κάθε διακρίσεως βασιζομένης στο φύλο (καταργήθηκε από την αναδιατυπωμένη οδηγία 2006/54/ΕΚ). 1976: Οδηγία 76/207/ΕΟΚ για την ίση μεταχείριση Προβλέπει την απουσία κάθε διακρίσεως που βασίζεται στο φύλο, είτε άμεσα είτε έμμεσα, ή σε συσχετισμό με την ύπαρξη γάμου ή την εν γένει οικογενειακή κατάσταση, όσον αφορά την πρόσβαση σε απασχόληση, την εκπαίδευση, τις συνθήκες εργασίας, την προαγωγή ή την απόλυση. 1978: Οδηγία 79/7/ΕΟΚ για την κοινωνική ασφάλιση Απαιτεί ίση μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών στα νομικά συστήματα που εξασφαλίζουν προστασία από τους κινδύνους ασθενείας, αναπηρίας, γήρατος, εργατικού ατυχήματος, επαγγελματικής ασθενείας και ανεργίας. 1986: Οδηγία 86/378/ΕΟΚ για την επαγγελματική κοινωνική ασφάλιση Αποσκοπεί στην εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στα επαγγελματικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Τροποποιήθηκε το 1996. 1986: Οδηγία 86/613/ΕΟΚ για την αυτοαπασχόληση Εφαρμόζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών που ασκούν ανεξάρτητη δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης της γεωργικής, και προβλέπει την προστασία της μητρότητας. 1992: Οδηγία 92/85/ΕΟΚ για τις εγκύους εργαζόμενες Απαιτεί ελάχιστα μέτρα για τη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένου νομίμου δικαιώματος άδειας μητρότητας τουλάχιστον 14 εβδομάδων. 1996: Οδηγία 96/34/ΕΚ για τη γονική άδεια Προβλέπει τη χορήγηση ελάχιστης γονικής άδειας 3μηνών σε όλους τους γονείς τέκνων έως ορισμένου έτους ηλικίας, το οποίο προσδιορίζεται από τα κράτη μέλη, καθώς και άδειας για τη φροντίδα ασθενών ή τραυματισμένων εξαρτώμενων μελών. 1997: Οδηγία 97/80/ΕΚ σχετικά με τη μετάθεση του βάρους αποδείξεως σε περιπτώσεις διακριτικής μεταχείρισης λόγω φύλου Απαιτεί τροποποιήσεις στα νομικά συστήματα των κρατών μελών, ούτως ώστε το βάρος αποδείξεως να κατανέμεται δικαιότερα σε περιπτώσεις υποβολής καταγγελιών από εργαζομένους κατά των εργοδοτών τους για διακριτική μεταχείριση λόγω φύλου. 2002: Οδηγία 2002/73/ΕΚ για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση Τροποποιεί την οδηγία του 1976 για την ίση μεταχείριση, προσθέτοντας ορισμούς για την έμμεση διάκριση, την παρενόχληση και τη σεξουαλική παρενόχληση και απαιτώντας από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν φορείς ισότητας για την προώθηση, την ανάλυση, την παρακολούθηση και την υποστήριξη της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών. 11

Οδηγίες της ΕΕ για την ισότητα των φύλων 2004: Οδηγία 2004/113/EΚ για τα αγαθά και τις υπηρεσίες Επεκτείνει για πρώτη φορά τη νομοθεσία περί της ισότητας των φύλων πέραν του τομέα της απασχόλησης. 2006: Οδηγία 2006/54/ΕΚ για την ίση μεταχείριση στην εργασία και την απασχόληση (αναδιατύπωση) Η εν λόγω οδηγία συγκεντρώνει τις ισχύουσες διατάξεις σχετικά με την ισότητα των αμοιβών, τα επαγγελματικά συστήματα και το "βάρος αποδείξεως" σε ένα ενιαίο κείμενο, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας, της σαφήνειας και της συνοχής της νομοθεσίας. 12

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Αντιπροσωπείες Οι αντιπροσωπείες διατηρούν και αναπτύσσουν περαιτέρω τις διεθνείς επαφές του Κοινοβουλίου. Οι δραστηριότητες των αντιπροσωπειών αποσκοπούν στη διατήρηση και την ενίσχυση των επαφών με τα εθνικά κοινοβούλια που συνιστούν κατά παράδοση εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμβάλλουν στην προώθηση των αξιών που αποτελούν τα θεμέλια της ΕΕ σε τρίτες χώρες. Επί του παρόντος υπάρχουν 35 αντιπροσωπείες και 5 πολυμερείς συνελεύσεις. Στην 7η κοινοβουλευτική περίοδο, 8 στους 35 προέδρους αντιπροσωπειών είναι γυναίκες, ενώ δεν υπάρχουν επί του παρόντος γυναίκες πρόεδροι πολυμερών συνελεύσεων. Διάσκεψη των Προέδρων των Αντιπροσωπειών 32 80,0% 8 20,0% 8 πρόεδροι αντιπροσωπειών του ΕΚ Hélène FLAUTRE (FR - Verts/ALE) Τουρκία (D-TR) Maria MUÑIZ DE URQUIZA (ES - S&D) Χιλή (D-CL) Monica Luisa MACOVEI (RO - PPE) Μολδαβία (D-MD) Angelika NIEBLER (DE - PPE) Αραβική χερσόνησος (DARP) Barbara LOCHBIHLER (DE - Verts/ALE) Ιράν (D-IR) Emine BOZKURT (NL - S&D) Κεντρική Αμερική (DCAM) Jean LAMBERT (UK - Verts/ALE) Νότια Ασία (DSAS) Mara BIZZOTTO (IT - EFD) Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία (DANZ) 13

Γυναίκες στα εθνικά κοινοβούλια (EE 27) Οι γυναίκες αποτελούν την πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού η συμμετοχή και η συμβολή τους στην πολιτική διαδικασία είναι σημαντικές και απαραίτητες στην πραγματικότητα, μάλιστα, συνιστούν θεμελιώδες δικαίωμα. Το ποσοστό των γυναικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσίασε νέα άνοδο μετά τις εκλογές του 2009. Σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ποσοστό γυναικών που καταλαμβάνουν έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι σήμερα υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των εθνικών κοινοβουλίων των κρατών μελών, εξαιρουμένης της Ισπανίας (ίσο ποσοστό), της Μάλτας και του Λουξεμβούργου. Η Φινλανδία και η Σουηδία, μάλιστα, έχουν περισσότερες γυναίκες ευρωβουλευτές παρά άνδρες. Δεδομένου ότι στην 7η κοινοβουλευτική περίοδο το ποσοστό των εκλεγμένων γυναικών ανέρχεται στο 34,9%, η εκπροσώπηση των γυναικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι σχεδόν διπλάσια του παγκόσμιου μέσου όρου εκλεγμένων γυναικών στα εθνικά κοινοβούλια, ποσοστό που αντιστοιχεί επί του παρόντος σε 18,6%. Σύγκριση του ποσοστού γυναικών μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ανά κράτος μέλος 65% 60% 55% 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% % Women in national parliaments % Women in European Parliament Austria Belgium Bulgaria Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Malta Netherlands Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden United Kingdom % Γυναίκες στα εθνικά κοινοβούλια % Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λεττονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο Δεδομένα εθνικών κοινοβουλίων βάσει του αριθμού των εκλεγμένων γυναικών στην κάτω βουλή Πηγή: www.europarl.eu, από 19.1.2010 14

15 Γενικός Γραμματέας ΓΔ PRES Προεδρία Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας ΓΔ INLO Υποδομές & Υλικοτεχνική Προϊστάμενος του ιδιαίτερου γραφείου του ΓΓ Διεύθυνση Σχέσεων με τις Πολιτικές Ομάδες Νομική Υπηρεσία Jurisconsultus ΓΔ IPOL ΓΔ EXPO Εσωτερικές Εξωτερικές Πολιτικές πολιτικές ΓΔ TRAD ΓΔ INTE Μετάφραση Διερμηνεία & Διασκέψεις Επεξηγήσεις Γυναίκες Άνδρες Κενή θέση Από την 1/03/2010 ΓΔ COMM ΓΔ PERS Επικοινωνία Προσωπικό ΓΔ ITEC ΓΔ FINS Καινοτομία & Οικονομικά Τεχνολογική Υποστήριξη Γενική Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Οργανόγραμμα - Γενικοί Διευθυντές & Διευθυντές

Πρόλογος από την κ. Francesca R. Ratti αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα Θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας που μου έδωσε την ευκαιρία, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, να σχολιάσω τον ρόλο των γυναικών στο θεσμικό μας όργανο και τις εξελίξεις σχετικά με τις στρατηγικές ισότητας των φύλων. Και μάλιστα μία μόλις εβδομάδα αφότου ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και έγινα έτσι η πρώτη γυναίκα που διορίζεται σε αυτήν τη θέση. Ως γυναίκα, έχω επίγνωση του βάρους των ευθυνών που συνεπάγεται η θέση μου. Ομοίως, δεν υποτιμώ το γεγονός ότι ο αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας είναι επίσης ο Γενικός Διευθυντής της Προεδρίας, ο επικεφαλής αυτής της πολύ σημαντικής ΓΔ (η υπ αριθμόν 1 Γενική Διεύθυνση στην εσωτερική μας δομή), στην οποία θα συμβούλευα οιονδήποτε υπάλληλο, άνδρα ή γυναίκα, που προσβλέπει στην ανέλιξη της σταδιοδρομίας του να περάσει κάποιον χρόνο. Η εμπιστοσύνη που επιδείχθηκε στο πρόσωπό μου για την οποία θα ήθελα να εκμεταλλευτώ την ευκαιρία και να ευχαριστήσω δημόσια το Προεδρείο με τον διορισμό μου σε αυτές τις θέσεις υψηλής ευθύνης με τιμά ως υπάλληλο και ως γυναίκα, ενισχύοντας τη δέσμευσή μου προς το θεσμικό μας όργανο, το οποίο έχω την τύχη να υπηρετώ επί 30 χρόνια. Κατά τα τελευταία 10 χρόνια, έχει σημειωθεί στο Κοινοβούλιο τεράστια πρόοδος στον τομέα της ισότητας των φύλων και των ευκαιριών. Χάρη στις άοκνες κοινές προσπάθειες των διοικητικών υπηρεσιών και των πολιτικών αρχών, έχουν επιτευχθεί μείζονες εξελίξεις, όχι μόνο από άποψη στατιστικών στοιχείων (ανατρέξτε στην τελευταία έκθεση της Μονάδας Ισότητας και Διαφορετικότητας, την οποία θα ήθελα να συγχαρώ για την ποιότητα του έργου της και την επιμονή της), αλλά, ιδίως, από άποψη ριζικών αλλαγών στη στάση και τη φιλοσοφία των θεσμικών μας οργάνων απέναντι στην εν λόγω πρόκληση. Σήμερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το θεσμικό όργανο που έχει επιδείξει τη μεγαλύτερη ευαισθησία και έχει υλοποιήσει τις πιο αισθητές αλλαγές. Όταν διορίστηκα στη θέση της Γενικής Διευθύντριας το 2004, ήμουν η μοναδική γυναίκα που κατείχε αυτό το αξίωμα έξι μόλις χρόνια αργότερα, το 2010, υπάρχουν τέσσερις γυναίκες σε θέση Γενικού Διευθυντή. Επιπλέον, οι πρόσφατοι διορισμοί σε διοικητικές θέσεις καταδεικνύουν ότι η τάση αυτή είναι πλέον πιο έκδηλη. Πηγάζει από τη βαθύτερη συνειδητοποίηση σε ολόκληρο το Κοινοβούλιο η οποίοα αποδίδει καρπούς στην καθημερινή πρακτική. Αυτή η θετική τάση όσον αφορά τον ρόλο των γυναικών στη Γραμματεία αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που έχουν λάβει χώρα στα πολιτικά μας όργανα, στα οποία έχει σημειωθεί αύξηση του αριθμού των γυναικών ευρωβουλευτών με την πάροδο των χρόνων. Εντούτοις, οι θετικές αυτές εξελίξεις δεν είναι λόγος να επαναπαυθούμε στις δάφνες μας. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται το γεγονός με προχειρότητα απεναντίας, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι οι γυναίκες πάντα καλούνται να κάνουν κάτι περισσότερο από τους άνδρες συναδέλφους τους, δεδομένου ότι και αυτή είναι η καλή τους τύχη πρέπει να διαδραματίζουν ταυτόχρονα πολλούς ρόλους: τον ρόλο της γυναίκας, της μητέρας, της εργαζόμενης. Μόνο μέσω αδιάκοπων κοινών προσπαθειών εκ μέρους των γυναικών ευρωβουλευτών και υπαλλήλων θα διασφαλιστεί ότι κάποτε στο εγγύς μέλλον, ελπίζω η ισότητα των φύλων και των ευκαιριών θα αντιμετωπίζεται επιτέλους ως απαρχαιωμένη έννοια σε ένα κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο άνδρες και γυναίκες θα απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες και θα κρίνονται αποκλειστικά βάσει των προσόντων τους. 16

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γενική Γραμματεία Γενικοί Διευθυντές 7 63,6% 4 36,4% 4 Γενικοί Διευθυντές * Francesca RATTI Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας ΓΔ Προεδρίας (ΓΔ PRES) Juana LAHOUSSE- JUÁREZ ΓΔ Επικοινωνίας (ΓΔ COMM) Janet PITT ΓΔ Μετάφρασης (ΓΔ TRAD) Όλγα ΚΟΣΜΙΔΟΥ ΓΔ Διερμηνείας και Διασκέψεων (ΓΔ INTE) Διευθυντές* Προϊστάμενοι Μονάδων 21 67,7% 10 32,3% 150 78,1% 42 21,9% Από 1.3.2010. 17

Γυναίκες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γενική Γραμματεία 40% 35% 36,4% 35,0% 40,0% % Γυναίκες την 01/03/10 30% 32,3% 25% Στόχοι 2009 20% 15% 20,0% 21,9% όπως ορίζονταν από το Προεδρείο το 2006 (έκθεση 10% Kaufmann) 5% 0% Γενικοί Διευθυντές l Διευθυντές Προϊστάμενοι Μονάδας 18

Κατανομή ανά φύλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Η Γενική Γραμματεία Προσωπικό του ΕΚ 2029 41% 2909 59% Διοικητικοί υπάλληλοι (AD) Βοηθοί (AST) 1036 48,0% 1124 52,0% 993 35,7% 1785 64,3% Προσωπικό του ΕΚ 1957-2010 http://persluxsweb/statistics/data/2010-1/femmes_hommes_grade.htm, από 1.2.2010. 19

Κατανομή ανά φύλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γραμματείες πολιτικών ομάδων Γενικοί Γραμματείς 5 62% 3 38% Προσωπικό στις γραμματείες των πολιτικών ομάδων Διοικητικοί υπάλληλοι (AD) 64% 36% Βοηθοί (AST) 28% 72% Συμπεριλαμβανομένου του συντονιστή (άνδρας) των Μη Εγγεγραμμένων. 20

Πολιτικές ισότητας των φύλων στη Γραμματεία του ΕΚ Οι πολιτικές ισότητας των φύλων κατέχουν πλέον απολύτως εδραιωμένη θέση μεταξύ των στόχων της Γραμματείας του ΕΚ. Οι εκθέσεις του Προεδρείου στον εν λόγω τομέα και η δήλωση αρχών για την προώθηση της ισότητας και της διαφορετικότητας, που εγκρίθηκαν από το Προεδρείο στις 13 Νοεμβρίου 2006, παρέχουν το σχετικό πλαίσιο πολιτικής εντός του γενικότερου νομοθετικού πλαισίου, το οποίο ενισχύθηκε, με τη σειρά του, με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, η οποία κατοχυρώνει τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Στόχος της Γραμματείας του ΕΚ είναι η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των φύλων σε κάθε επίπεδο του οργανογράμματός της. Από το 2007, οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί ιδιαίτερα στις μέσες διοικητικές βαθμίδες, στις οποίες είναι εμφανέστερη η υποεκπροσώπηση των γυναικών. Το 2007, οι διοικητικές υπηρεσίες έθεσαν σε εφαρμογή, ως μέτρο θετικής δράσης, ένα πιλοτικό πρόγραμμα κατάρτισης και παροχής κινήτρων για υποψήφιες γυναίκες προϊσταμένους μονάδων. Έκτοτε έχουν υλοποιηθεί τρία προγράμματα κατάρτισης. Έχουν εγκριθεί κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση ουδέτερης από άποψη φύλου γλώσσας, τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική επικοινωνία. Υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε κατάρτιση στον τομέα της ισότητας και της διαφορετικότητας στα διαθέσιμα εργαλεία του προσωπικού, ανάλογα με το προφίλ της θέσης εργασίας. Έχουν διοργανωθεί δραστηριότητες ευαισθητοποίησης, όπως τα ετήσια βραβεία Ισότητας και Διαφορετικότητας, σεμινάρια και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης ή σειρά θεματικών προβολών ταινιών σχετικά με την ισότητα. Το σχέδιο δράσης 2009-2013 για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της διαφορετικότητας στη Γραμματεία του ΕΚ, που εγκρίθηκε από το Προεδρείο στις 9Μαρτίου 2009, αποτελεί ένα από τα βασικά μέσα για τη διασφάλιση της πρακτικής εφαρμογής των αρχών της ισότητας, της διαφορετικότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων στις εργασίες της Γραμματείας του ΕΚ κατά τη διάρκεια της 7ης κοινοβουλευτικής περιόδου του Κοινοβουλίου. Το σχέδιο δράσης βασίζεται σε τρεις γραμμές δράσης οι οποίες καθορίζονται στη δήλωση αρχών, ήτοι: - διασφάλιση πλήρους ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών σε κάθε πτυχή της επαγγελματικής ζωής - διασφάλιση πλήρους ισότητας των ευκαιριών για άτομα με αναπηρία και διευκόλυνση της πλήρους συμμετοχής και ένταξης αυτών - άρση των φραγμών όσον αφορά τις προσλήψεις και κάθε ενδεχόμενης εισαγωγής διακρίσεων λόγω φυλής, χρώματος ή εθνοτικής καταγωγής και σε δύο οριζόντιους στόχους: - ενίσχυση του ηγετικού ρόλου και της λογοδοσίας όσον αφορά την ισότητα και τη διαφορετικότητα - προώθηση ενός ανοικτού και χωρίς περιορισμούς περιβάλλοντος εργασίας. Η εφαρμογή του σχεδίου δράσης θα συμπεριλάβει, λόγω της οριζόντιας και ευρείας φύσης του, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη της Γραμματείας του ΕΚ. Οι δράσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και αυτές που αναμένεται να ξεκινήσουν το 2010 καλύπτουν ποικίλους τομείς ισότητας και διαφορετικότητας: ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί, παραδείγματος χάριν, στην ισορροπία μεταξύ των φύλων σε όλα τα επίπεδα και στην ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις εσωτερικές πολιτικές και διαδικασίες. Οι δράσεις προτεραιότητας θα αφορούν το ζήτημα της εξισορρόπησης μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής, καθώς και την αξιοπρέπεια στην εργασία και τον σεβασμό του ατόμου, ενώ θα περιλαμβάνουν και πολιτικές για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παρενόχλησης (άρθρο 12, παράγραφος α), του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης). 21

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της διαφορετικότητας στη Γραμματεία του ΕΚ (2009-2013) ΓΡΑΜΜΗ ΔΡΑΣΗΣ Ι Διασφάλιση πλήρους ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών σε κάθε πτυχή της ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ I.1. Ενθάρρυνση της ισορροπημένης εκπροσώπησης γυναικών και ανδρών σε κάθε τύπο και κατηγορία απασχόλησης (με στόχο, ιδιαιτέρως, τομείς όπου φαίνεται να υπάρχει ανισορροπία) και, συνεπώς, παροχή δυνατοτήτων επαγγελματικής εξέλιξης επαγγελματικής ζωής ΜΕΤΡΑ α. διευκόλυνση της πρόσβασης στην πληροφόρηση και αύξηση της ευαισθητοποίησης του συνόλου του προσωπικού όσον αφορά τις δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης και κινητικότητας (οριζόντια και κάθετα) και τη διαδικασία επιλογής, συμπεριλαμβανομένων μελών του προσωπικού που εργάζονται υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης ή βρίσκονται σε νόμιμη άδεια (γονική ή οικογενειακή) β. διασφάλιση της ουδετερότητας των προσκλήσεων κάλυψης κενών θέσεων εργασίας από άποψη ισότητας των φύλων γ. ενίσχυση, ανάλυση και δημοσίευση στατιστικών στοιχείων ανά φύλο I.2. Ενθάρρυνση της ισόρροπης κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ γυναικών και ανδρών σε κάθε επίπεδο α. ενημέρωση όλων των διοικητικών βαθμίδων για τις αρμοδιότητές τους όσον αφορά την κατανομή καθηκόντων με πιο ισορροπημένο τρόπο από άποψη φύλου β. ενθάρρυνση του διορισμού γυναικών σε θέσεις μέσης διοικητικής βαθμίδας και διευκόλυνση της σχετικής τους κατάρτισης προς τούτω γ. διασφάλιση της ύπαρξης ισορροπημένης εκπροσώπησης Α/Γ σε συμβουλευτικές επιτροπές και θεσμικά όργανα, επιτροπές επιλογής, κ.λπ. I.3. Διασφάλιση της ισορροπημένης συμμετοχής γυναικών και ανδρών στις διοικητικές υπηρεσίες της Γραμματείας I.4. Ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό α. επίτευξη των αριθμητικών στόχων για την κάλυψη διοικητικών θέσεων από άνδρες και γυναίκες όπως ορίζονται από το Προεδρείο β. ενθάρρυνση της ανταλλαγής γνώσεων και δεξιοτήτων καθώς και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών α. ενσωμάτωση της θέσπισης και παρακολούθησης μέτρων ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό 22

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της διαφορετικότητας στη Γραμματεία του ΕΚ (2009-2013) ΓΡΑΜΜΗ ΔΡΑΣΗΣ ΙΙ Διασφάλιση πλήρους ισότητας των ευκαιριών για άτομα με αναπηρία και διευκόλυνση της πλήρους συμμετοχής και ένταξης αυτών ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ II.1. Ενθάρρυνση της ανάπτυξης της φιλοσοφίας του θεσμικού οργάνου απέναντι στην αναπηρία II.2. Ενίσχυση της διοργανικής συνεργασίας για την επίτευξη προληπτικής, συντονισμένης συμπεριφοράς απέναντι στην αναπηρία II.3. Θέση σε εφαρμογή/επιδίωξη μέτρων θετικής δράσης για την προώθηση της απασχόλησης ατόμων με αναπηρία II.4. Διευκόλυνση της εισόδου στην εργασία και στην επαγγελματική εξέλιξη για άτομα με αναπηρία II.5. Διασφάλιση της προσβασιμότητας σε κτίρια, σταθμούς εργασίας και πληροφορίες ΜΕΤΡΑ α. αύξηση της ευαισθητοποίησης του συνόλου του προσωπικού για το ζήτημα της αναπηρίας και συμπερίληψη του θέματος της ευαισθητοποίησης για την αναπηρία στο πρόγραμμα κατάρτισης διευθυντικών στελεχών β. ενσωμάτωση της διάστασης της αναπηρίας σε υφιστάμενα προγράμματα κατάρτισης (π.χ. εφαρμογή του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης, διοργάνωση συναντήσεων, διαχείριση ανθρωπίνων πόρων, διαχείριση έργου) γ. διοργάνωση ειδικών έκτακτων εκδηλώσεων με θέμα την αναπηρία και ενσωμάτωση του εν λόγω θέματος στις δραστηριότητες επικοινωνίας όπου αυτό είναι εφικτό δ. ενσωμάτωση της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις διαδικασίες ανθρωπίνων πόρων α. ενεργοποίηση διοργανικών δικτύων για τακτική ανταλλαγή απόψεων, πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών β. διαβουλεύσεις με την EPSO για την εξεύρεση τρόπων προώθησης της επιλογής ατόμων με αναπηρία α. συνέχιση και προσαρμογή του προγράμματος πρακτικής άσκησης για άτομα με αναπηρία β. θέση σε εφαρμογή μέτρων θετικής δράσης για την πρόσληψη ατόμων με αναπηρία ως λοιπό προσωπικό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (CEOS) γ. μελέτη της σκοπιμότητας της εισαγωγής ποσοστώσεων ή στόχων για την πρόσληψη ατόμων με αναπηρία α. έγκριση και θέση σε εφαρμογή εσωτερικών κανόνων σχετικά με την έννοια των εύλογων προσαρμογών β. μελέτη όλων των μέτρων που επιτρέπουν στα μέλη του προσωπικού που κατέστησαν ανάπηρα να παραμείνουν στη θέση τους (ειδική επαγγελματική συμβουλευτική, αναθεώρηση καθηκόντων, προσαρμογή συνθηκών εργασίας, κτλ.) α. διασφάλιση της προσβασιμότητας στο σύνολο των κτιρίων και της αυτόματης εφαρμογής των αρχών σχεδιασμού για όλους κατά την ανέγερση ή μετατροπή κτιρίων β. διασφάλιση της συμμόρφωσης της ανάπτυξης και του περιεχομένου της ιστοσελίδας του Διαδικτύου (Europarl) και του Ενδοδικτύου (Inside) με τις κατευθυντήριες γραμμές της πρωτοβουλίας για την προσβασιμότητα στον παγκόσμιο ιστό (WAI) ΓΡΑΜΜΗ ΔΡΑΣΗΣ ΙΙΙ άρση των φραγμών όσον αφορά τις προσλήψεις και κάθε ενδεχόμενης εισαγωγής ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΙII.1. Ενθάρρυνση της ανάπτυξης της φιλοσοφίας του θεσμικού οργάνου απέναντι στην εθνοπολιτιστική διαφορετικότητα διακρίσεων λόγω φυλής, χρώματος ή εθνοτικής καταγωγής ΜΕΤΡΑ α. ανάπτυξη πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης για την εθνοπολιτιστική διαφορετικότητα, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων ανταλλαγής μεταξύ διεθνών θεσμικών οργάνων και οργανισμών ΙΙI.2. Ενίσχυση της διοργανικής συνεργασίας για την επίτευξη προληπτικής, συντονισμένης συμπεριφοράς απέναντι στην εθνοπολιτιστική διαφορετικότητα α. ενεργοποίηση διοργανικών δικτύων για τακτική ανταλλαγή απόψεων, πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών 23

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της διαφορετικότητας στη Γραμματεία του ΕΚ (2009-2013) ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 1 Ενίσχυση του ηγετικού ρόλου και της λογοδοσίας όσον αφορά την ισότητα και τη ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1.1. Διασφάλιση ύπαρξης ευαισθητοποίησης για τα εν λόγω θέματα σε σχέση με την ισότητα και τη διαφορετικότητα σε κάθε επίπεδο, ιδίως δε σε επίπεδο διοίκησης. διαφορετικότητα ΜΕΤΡΑ α. ανάπτυξη μαθημάτων κατάρτισης για διευθυντικά στελέχη στον τομέα της ισότητας και της διαφορετικότητας β. τακτική υπενθύμιση των βασικών ζητημάτων που αφορούν την ισότητα και τη διαφορετικότητα σε συνεδριάσεις σε επίπεδο ΓΔ γ. προσθήκη του χαρτοφυλακίου διαφορετικότητας στην εντολή των ανταποκριτών ίσων ευκαιριών σε κάθε Γενική Διεύθυνση 1.2. Ένταξη της ισότητας και της διαφορετικότητας στις κεντρικές αξίες της Γραμματείας του ΕΚ α. προώθηση των ζητημάτων ισότητας και διαφορετικότητας στους ετήσιους στόχους της Γραμματείας, που στη συνέχεια θα ενταχθούν σε κάθε ΓΔ με την κατάλληλη μορφή β. μέτρηση της προόδου που σημειώνεται και δημοσιοποίηση και διανομή των αποτελεσμάτων 1.3. Υπογράμμιση της ευθύνης της διοίκησης όσον αφορά την ισότητα και τη διαφορετικότητα α. συμπερίληψη της διαχείρισης ισότητας και διαφορετικότητας στο φάσμα δεξιοτήτων των διευθυντικών στελεχών και αναγνώριση των θετικών αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται από τα διευθυντικά στελέχη ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2 Προώθηση ενός ανοικτού και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλοντος εργασίας ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 2.1 Πρόληψη της πιθανής εισαγωγής διακρίσεων που βασίζονται σε οποιονδήποτε λόγο όπως ορίζεται στο άρθρο 1, παράγραφος δ), του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. 2.2 Θέσπιση πρόσθετων μέτρων για τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής 2.3 Προώθηση διαδικασιών προσλήψεων που ανταποκρίνονται στις τρεις γραμμές δράσης (πυλώνες) και ενισχύουν την εικόνα του ΕΚ ως εργοδότη που δεν επιτρέπει αποκλεισμούς ΜΕΤΡΑ α. δημιουργία φιλοσοφίας μηδενικής ανοχής έναντι όλων των μορφών διακρίσεων ή παρενόχλησης β. ανάπτυξη μιας πολιτικής πρόληψης και καταπολέμησης της παρενόχλησης (άρθρο 12, παράγραφος α), του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης) και ευαισθητοποίηση του προσωπικού όσον αφορά τις αρμοδιότητες και το έργο της Συμβουλευτικής επιτροπής για την παρενόχληση γ. εισαγωγή και ανάπτυξη της χρήσης ουδέτερης από άποψη φύλου γλώσσας που δεν εισάγει διακρίσεις α. αύξηση της ευαισθητοποίησης για τα διευθυντικά στελέχη σε κάθε επίπεδο όσον αφορά τα μέτρα ενίσχυσης της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής β. προώθηση της χρήσης μέτρων ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες γ. δημιουργία ενός περιβάλλοντος εργασίας που είναι ανοικτό στη χρήση εκ μέρους του προσωπικού μέτρων ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής α. προώθηση της ευαισθητοποίησης και της εμπειρογνωμοσύνης από πλευράς των μελών των επιτροπών επιλογής όσον αφορά την ισότητα και τη διαφορετικότητα (συμπεριλαμβανομένης της ισότητας των φύλων, της αναπηρίας και της εθνοπολιτιστικής διαφορετικότητας) β. προώθηση της ισορροπίας μεταξύ των φύλων και της διαφορετικότητας στη σύνθεση των επιτροπών επιλογής γ. ενσωμάτωση όλων των πτυχών της πολιτικής ισότητας και διαφορετικότητας στις διαδικασίες επιλογής και προσλήψεων 24

Γενική Γραμματεία του ΕΚ Όργανα προώθησης της ισότητας των φύλων Στις διοικητικές υπηρεσίες του ΕΚ υπάρχουν πολλά όργανα και δομές που ασχολούνται με την ισότητα των φύλων. Τα τελευταία χρόνια, ορισμένες από τις εν λόγω δομές επαναπροσδιορίστηκαν και ενισχύθηκαν. Παρότι έχουν διαφορετικούς ρόλους και καθήκοντα, η ολοένα στενότερη συνεργασία τους αποτελεί βασικό παράγοντα προόδου στο πλαίσιο του προγράμματος δράσης για την ισότητα των ευκαιριών και της επίτευξης αποτελεσμάτων. Η Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας Η Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας (EDU) αναφέρει στον Γενικό Διευθυντή Προσωπικού. Η εντολή της περιλαμβάνει τη χάραξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση πολιτικών ισότητας και διαφορετικότητας στη Γενική Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ειδικότερα, η μονάδα είναι αρμόδια για τα ακόλουθα καθήκοντα: Παρακολούθηση και εφαρμογή της πολιτικής ισότητας και διαφορετικότητας όπως ορίζεται από το Προεδρείο του Κοινοβουλίου, ιδίως δε εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της διαφορετικότητας στη Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2009-2013). Rosa BRIGNONE Προϊσταμένη Μονάδας Διασφάλιση της έκφρασης των αρχών της ισότητας των ευκαιριών και του σεβασμού της διαφορετικότητας στις πολιτικές ανθρωπίνων πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επίβλεψη της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου σε όλες τις πτυχές της πολιτικής ανθρωπίνων πόρων. Σύνταξη μελετών και εκθέσεων συλλογή και ανάλυση στατιστικών στοιχείων όσον αφορά τη διάσταση του φύλου ανάληψη δράσης για την πρόληψη και την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων, σύμφωνα με το άρθρο 1, παράγραφος δ), του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης. Προώθηση, συντονισμός και αξιολόγηση του κώδικα ορθής πρακτικής για άτομα με αναπηρία σχεδιασμός και συντονισμός έργων υπέρ της πλήρους συμμετοχής και ένταξης των ατόμων με αναπηρία. Προώθηση της δημιουργίας ενός ανοικτού και ευρέος περιβάλλοντος εργασίας σχεδιασμός και συντονισμός έργων για τη διευκόλυνση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής συμμετοχή στην ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικής για την αξιοπρέπεια στην εργασία με στόχο την εξάλειψη όλων των μορφών παρενόχλησης στον χώρο εργασίας.διοργάνωση εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης και δραστηριοτήτων κατάρτισης παροχή συνδρομής στο προσωπικό σε σχέση με ερωτήσεις που αφορούν την ισότητα και τη διαφορετικότητα. Η Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας παρέχει στήριξη και συνδρομή στον αρμόδιo Αντιπρόεδρο για την ισότητα και πρόεδρο της ομάδας υψηλού επιπέδου. Παρέχει επίσης συμβουλευτικές υπηρεσίες και συνδρομή στην αρμόδια για τους διορισμούς αρχή (ΑΔΑ), στη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Ισότητα Ευκαιριών Γυναικών και Ανδρών (COPEC) και σε άλλα εσωτερικά όργανα σε θέματα που αφορούν την προαγωγή της ισότητας και της διαφορετικότητας στη Γραμματεία του ΕΚ. Η Μονάδα συντονίζει την Ομάδα των Συντονιστών Ισότητας και Διαφορετικότητας στις Γενικές Διευθύνσεις και ενθαρρύνει την ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών με τους διοργανικούς της εταίρους. 25

Γενική Γραμματεία του ΕΚ Όργανα προώθησης της ισότητας των φύλων The Unit coordinates the Group of Equality and Diversity Coordinators in the Directorate- Generals and encourages the exchange of information and good practices with its inter-institutional partners. Συντονιστές Ισότητας και Διαφορετικότητας Σε κάθε Γενική Διεύθυνση διορίζονται από τον Γενικό Διευθυντή δύο συντονιστές ισότητας και διαφορετικότητας. Αποστολή τους είναι να συμβάλλουν στην εφαρμογή της πολιτικής ισότητας και διαφορετικότητας της Γραμματείας του ΕΚ σε επίπεδο ΓΔ. Οι συντονιστές συμβουλεύουν τα διοικητικά στελέχη και τους συναδέλφους αυτών και τους προσφέρουν την εμπειρογνωμοσύνη τους σε θέματα ισότητας και διαφορετικότητας. Είναι προσηλωμένοι στην αντιμετώπιση όλων των μορφών διακρίσεων μέσω της βελτίωσης του διαλόγου και της ευαισθητοποίησης με στόχο την προώθηση ενός ανοικτού και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλοντος εργασίας. Οι συντονιστές συνεργάζονται στενά με τη Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας (EDU). Η συντονιστική ομάδα ισότητας και διαφορετικότητας (που απαρτίζεται από τους συντονιστές και την EDU) συνεδριάζει τακτικά και συντάσσει ενδεχομένως έγγραφα, υπομνήματα και προτάσεις υπόψη του Γενικού Γραμματέα και των Γενικών Διευθυντών επί σημαντικών θεμάτων γενικού ενδιαφέροντος στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς της. Η Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας διασφαλίζει τον συντονισμό της γραμματείας της ομάδας. Η ΣυμβουλευτικήΕπιτροπήγια τηνισότηταευκαιριών (COPEC) Η COPEC συστάθηκε το 1987 από τον Γενικό Γραμματέα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αποτελεί κοινό όργανο και απαρτίζεται από έναν πρόεδρο, τέσσερα μέλη διορισμένα από τη διοίκηση και τέσσερα μέλη διορισμένα από την επιτροπή προσωπικού. Τα γενικά καθήκοντα της COPEC είναι η πρόταση και η παρακολούθηση μέτρων ισότητας των φύλων στη Γραμματεία του ΕΚ. Η COPEC έχει παρατηρητές σε πολλές επιτροπές που ασχολούνται με ζητήματα που αφορούν τους ανθρώπινους πόρους (π.χ. αναφορές, προαγωγές, επαγγελματική ανέλιξη, πρακτική άσκηση, πρόληψη ατυχημάτων και προστασία στην εργασία) και έναν παρατηρητή στη συμβουλευτική επιτροπή για τον διορισμό ανώτερων υπαλλήλων. Η διοίκηση συμβουλεύεται τακτικά την COPEC σχετικά με τους κανόνες και την εφαρμογή μέτρων που προκύπτουν από τον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης και αφορούν την πολιτική προσωπικού, ενώ εκδίδει επίσης γνωμοδοτήσεις επί των εν λόγω θεμάτων. Η επιτροπή προσωπικού 26

Γενική Γραμματεία του ΕΚ Όργανα προώθησης της ισότητας των φύλων Η επιτροπή προσωπικού εκπροσωπεί τα συμφέροντα του προσωπικού στις συναλλαγές του με το Κοινοβούλιο. Διατηρεί μόνιμη επικοινωνία μεταξύ του Κοινοβουλίου και του προσωπικού και συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία των τμημάτων του Κοινοβουλίου, καθιστώντας δυνατή την έκφραση των απόψεων του προσωπικού. 21 72,4% 8 27,6% 27

Μονάδα Ισότητας και Διαφορετικότητας European Parliament, President Building, 37B avenue J.F Kennedy, L-1855 Luxembourg Τηλ.: 00 352 4300 23715 Email: egalitedeschances@europarl.europa.eu Ιστότοπος: http://persluxsweb/uec Ενδοδίκτυο http://www.epintranet.ep.parl.union.eu/intranet/ep/lang/fr/content/administrative_life/personnel