Έχει κι «αγκάθια» η επιστροφή στο χωριό

03-05_editorial-periexomena.indd 3 3/13/12 12:53 PM

ΤΕΥΧΟΣ 03/2012 EDITORIAL Έχει κι «αγκάθια» η επιστροφή στο χωριό Είναι βέβαιο ότι οι διαστάσεις που θα πάρει τελικά το φαινόμενο της επιστροφής των νέων στα χωριά θα εξαρτηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από το βάθος και τη διάρκεια που θα έχει η οικονομική κρίση. Ωστόσο, η τάση που καταγράφεται με τις αναζητήσεις των νέων για το αγροτικό επάγγελμα αναμφίβολα έχει ενδιαφέρον. Πρώτα απ όλα γιατί γκρεμίζει το «μύθο» που ήθελε τον αγρότη να ασκεί ένα επάγγελμα β διαλογής. Δεύτερον, γιατί η συγκεκριμένη διαδικασία διευκολύνει το «πάντρεμα» νέων ιδεών στο συγκεκριμένο πεδίο επαγγελματικής δράσης και δίνει νέο αναπτυξιακό αέρα στην ελληνική ύπαιθρο! Σίγουρα η γεωργία έχει ανάγκη από τη «φρέσκια ματιά» με την οποία οι «παλιννοστούντες» βλέπουν την ενασχόλησή τους με την παραγωγή. Είναι ωστόσο απαραίτητο οι «ιδέες» αυτές να «ζυμωθούν» με τη βαθύτερη γνώση των αντικειμενικών συνθηκών που διαμορφώνουν τη σημερινή πραγματικότητα στον αγροτικό χώρο. Όπως επισημαίναμε και από τις στήλες της Agrenda την περασμένη εβδομάδα, ενδιαφέρουσα η άποψη μιας νεαρής που δηλώνει από κυριακάτικη εφημερίδα πως ονειρεύεται «σε 10 στρέμματα έναν κερασώνα, ολάνθιστο την άνοιξη και πορφυρό το καλοκαίρι». Καλό είναι όμως να ξέρει πως η εγκατάσταση του κερασώνα απαιτεί μεγάλες δαπάνες, αναμονή ετών, μάχες με τον καιρό και μεγάλο αγώνα ώστε τα κεράσια να φθάσουν στην αγορά στην ώρα τους! &ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Είναι σαφές ότι η επιλογή επιστροφής στο χωριό και ενασχόλησης με το αγροτικό επάγγελμα βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τις συνθήκες οικονομικής κρίσης που βιώνουν εντονότερα οι άνθρωποι των πόλεων, ενώ βασίζεται και στην πεποίθηση ότι τα επόμενα χρόνια σοβαρή αξία θα έχει μόνο ό,τι σχετίζεται άμεσα με την παραγωγική διαδικασία και υπ αυτή την έννοια ο αγροτικός τομέας έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Άλλωστε, η δομή του κλήρου στη χώρα μας είναι τέτοια που οι περισσότεροι από τους «παλιννοστούντες» διατηρούν κάποια σχέση με τα χωριά τους και διαθέτουν πρόσβαση σε ορισμένα, μικρά ή μεγάλα, κομμάτια γης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στην επιλογή της επαρχίας στρέφονται όχι μόνο φοιτητές και άνεργοι, αλλά και νέοι άνθρωποι με σταθερή απασχόληση (σε τράπεζες και δημόσιους οργανισμούς), καθώς βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται και την ποιότητα της ζωής τους να χειροτερεύει. Η επιλογή του χωριού, που δείχνει να είναι «απόφαση ζωής» για χιλιάδες οικογένειες της πόλης, τείνει να εξελιχθεί σε κύμα φυγής ανάλογο μ αυτό της αστυφιλίας της δεκαετίες του '50 και του '60. Κι εδώ βέβαια απαιτείται σχέδιο! Σχέδιο υποδοχής και ενσωμάτωσης των παλιννοστούντων, σχέδιο ανάπτυξης νέων δραστηριοτήτων στον αγροτικό τομέα, σχέδιο οργάνωσης των αγορών! Αύριο θα είναι πάλι αργά! Τα φυτά που πρόκειται να εγκατασταθούν στον αμπελώνα επιβάλλεται να προέρχονται από εγκεκριμένα φυτώρια και να τηρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές. Οι αποστάσεις φύτευσης των πρέμνων εξαρτώνται από διάφορες παραμέτρους, όπως οι ποικιλίες, τα παραγόμενα προϊόντα και ο βαθμός εκμηχάνισης της καλλιέργειας. Aγρ κτηµα Εαρινές Καλλιέργειες Μηνιαία έκδοση για την αγροτική επιχειρηματικότητα και τα τρόφιμα ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. IΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ -ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Green Box Εκδοτική Α.E. Νίκης 24, Σύνταγμα, 105 57, Tηλ: 2103232905, Fax: 2103232967 E-Mail: agroktima@agronews.gr www.agronews.gr Γιάννης Πανάγος Ελένη Δούσκα Ειρήνη Σκρέκη Πέτρος Αλεξανδρής Νίκος Κατσένιος Ηλίας Εμμανουηλίδης Γιάννης Τσατσάκης Έλενα Ταγκαλάκη Γιώργος Ξένος ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ/ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ/ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΔΙΑΝΟΜΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ- ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Αθηνά Βέη Παναγιώτης Αραβαντινός Ζωή Μπουλέρου Ελισάβετ Μπουζαλάκου Κατερίνα Μαντζαφού Ετήσια συνδρομή: 100 ευρώ (συμπεριλαμβάνεται ο Φ.Π.Α.) Ευρώπη Πρακτορείο Διανομής Τύπου Α.Ε. Εκτυπώσεις ΙΡΙΣ Α.Ε.Β.Ε. 4 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 03-05_editorial-periexomena.indd 4 3/13/12 12:53 PM

Η πρώιμη σπορά του ηλίανθου αυξάνει στρεμματικές αποδόσεις και ελαιοπεριεκτικότητα. Το «κούρεμα» του Μπαλτατζή Κάτω από τη σκιά των περικοπών σε όλα ΤΑ ευρωπαϊκά αγροτικά ΠΡόΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΙΣΚόΝΤΑΙ σε εξέλιξη αυτή την περίοδο αρκετές προσκλήσεις για αιτήσεις προς Τόυς αγρότες. Η πιο συχνή ΕΡωΤΗΣΗ, ΜΕΤΑ την αποκάλυψη της Agrenda για τη μείωση των κονδυλίων Τόυ «Αλέξανδρος ΜπαλΤΑΤΖΗΣ», είναι εάν θα «κοπούν» χρηματα από τις προκηρύξεις των ΠΡόΓΡΑΜΜΑΤων. σελ. 10-13 Το ερώτημα εάν η φράουλα πρέπει να πωλείται στις διεθνείς αγορές ως εμπόρευμα ή τρόφιμο παραμένει άλυτο, ενώ οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξάνονται και ο ανταγωνισμός ολοένα και μεγαλώνει. σελ. 57-65 Καθυστέρηση στις αποφάσεις αλλά και σκληρή προσαρμογή στην τωρινή πραγματικότητα αποτελούν τις δύο παραμέτρους που θα χαρακτηρίσουν την εαρινή σπορά. σελ. 20-22 Η πρώιμη σπορά, που εξασφαλίζει την έγκαιρη συγκομιδή πριν τις βροχές του φθινοπώρου, είναι ένα από τα σημαντικότερα θέματα για τους Έλληνες βαμβακοπαραγωγούς. σελ. 24-28 Από το γενετικό υλικό μπαίνουν τα θεμέλια για τη σωστή καλλιέργεια καλαμποκιού και στη συνέχεια απαιτούνται οι κατάλληλες καλλιεργητικές φροντίδες. σελ. 30-34 Πλεονέκτημα ευνοϊκού κλίματος έναντι όλων των σημαντικότερων ανταγωνιστών της διαθέτει η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την καλλιέργεια βιομηχανικής ντομάτας. σελ. 44-45 Το «πρασίνισμα» της ΚΑΠ, δεν παίρνει λεφτά από τους αγρότες αλλά προστατεύει τις ενισχύσεις σύμφωνα με τον επίτροπο Γεωργίας Ντατσιάν Τσιόλος στην αποκλειστική συνέντευξή του. σελ. 52-56 Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 5 03-05_editorial-periexomena.indd 5 3/13/12 12:53 PM

Πολιτική Οι επισφάλειες μπλοκάρουν τη γεωργία Λειπουν, σχεδιο και δομεσ Ζωηρές ελπίδες για ενίσχυση του ρόλου της αγροτικής παραγωγής στο παγκόσμιο στερέωμα και μεγάλες απογοητεύσεις για την απουσία αξιόλογων δομών στήριξης της αγροτικής ανάπτυξης στη χώρα μας, σημάδεψαν τις εξελίξεις στον αγροτικό χώρο την τελευταία τριετία. Του Γιάννη Πανάγου 6 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 06-07_politiko.indd 6 3/13/12 12:46 PM

Το ευνοϊκό περιβάλλον των διεθνών αγορών για τα αγροτικά προϊόντα και η ανάδειξη της γεωργίας σε ρυθμιστικό παράγοντα για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας μπορεί να αποτέλεσαν την αφορμή για την ανάληψη μεμονωμένων επενδυτικών πρωτοβουλιών στο συγκεκριμένο χώρο, δεν οδήγησαν ωστόσο στην αναγκαία αναδιάταξη των δυνάμεων και στη δημιουργία προϋποθέσεων ουσιαστικής βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας στον τομέα της αγροτικής παραγωγής. Τα λίγα καλά παραδείγματα πετυχημένων αγροτικών επιχειρήσεων και η δυνατότητα ορισμένων παραγωγών να βελτιώνουν συνεχώς τη θέση τους δεν συνιστούν τον «κοινό παρονομαστή» της ελληνικής γεωργίας, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των εκμεταλλεύσεων κινείται για χρόνια στα όρια της βιωσιμότητας. Οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις υπάρχουν είτε χάρη στη μεγάλη πιστωτική επέκταση προηγούμενων δεκαετιών, είτε λόγω της «επιδοματικής πολιτικής» που εφάρμοσαν με πελατειακή λογική οι κυβερνήσεις, τις περισσότερες φορές ενάντια στους κοινοτικούς κανόνες και με τεράστιο δημοσιονομικό κόστος (καταλογισμοί). Κι όπως έχει γράψει αναλυτικά σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της η Agrenda (φύλλο 227 - Φεβρουάριος 2012), μετά το κλείσιμο των «γραμμών» δανειοδότησης από την ΑΤΕbank και τις άλλες εμπορικές τράπεζες και την παντελή αδυναμία του κράτους να εφαρμόσει τις «επιδοματικές πολιτικές» του παρελθόντος, τελευταίο «μαξιλάρι» χρηματοδότησης της δραστηριότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων αποτέλεσαν οι εταιρείες προμήθειας αγροτικών εφοδίων. Όμως κι εδώ σιγά σιγά τα πράγματα αλλάζουν, καθώς οι σοβαρές επισφάλειες που καταγράφονται στις συναλλαγές των αγροτών με τις επιχειρήσεις διάθεσης εφοδίων, υποχρεώνουν με τη σειρά τους τόσο τα γεωπονικά καταστήματα όσο και τις μεγάλες εταιρείες των εισροών να περιορίσουν δραστικά την πιστωτική τους πολιτική και να κινηθούν με νέους αυστηρότερους κανόνες την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο. Μέσα σ αυτό το κλίμα και με τις περισσότερες συνεταιριστικές οργανώσεις να βρίσκονται αντιμέτωπες με το φάσμα της υπερχρέωσης και σε μεταβατικό στάδιο (μετατροπή των Ενώσεων σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς), είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς την εξέλιξη των πραγμάτων κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Η ολοκλήρωση της εαρινής σποράς και τα στοιχεία των δηλώσεων καλλιέργειας για τη νέα σεζόν μπορεί να δώσουν μια εικόνα των διαθέσεων που υπάρχουν από την πλευρά των συντελεστών του χώρου, δεν προεξοφλούν ωστόσο την εξέλιξη της αγροτικής παραγωγής τη νέα χρονιά, καθώς πολλοί είναι αυτοί που εκτιμούν ότι η καλλιεργητική φροντίδα και γενικότερα η υποστήριξη των καλλιεργητικών επιλογών δεν θα είναι επαρκείς και θα υπαγορεύονται από τα στενά περιθώρια ρευστότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Η επιστροφή στη γεωργία δεν έχει μέλλον αν δεν συνοδευτεί από την ανασυγκρότηση των δομών στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής Ανεξάρτητα πάντως από τα στοιχεία που διαμορφώνουν τη σημερινή εικόνα της αγροτικής οικονομίας στην Ελλάδα, αυτό το οποίο διαχρονικά προκύπτει ως έλλειμμα είναι η απουσία των κατάλληλων δομών και των φορέων που θα εμπνεύσουν τους συντελεστές της αγροτικής παραγωγής και θα καθοδηγήσουν αποτελεσματικά τις επιχειρηματικές τους προσπάθειες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η μεγάλη αγροτική ανάπτυξη που καταγράφεται στις δεκαετίες του '60 και του '70 είχε την αρωγή των γεωπόνων και γεωτεχνικών του δημοσίου, οι οποίοι τότε καταδέχονταν ακόμα να πατήσουν στη λάσπη, ενώ κρίσιμο ρόλο στην όλη προσπάθεια είχαν και οι μεγάλες συνεταιριστικές οργανώσεις και αγροτοβιομηχανίες του χώρου στη λειτουργία των οποίων βασίστηκαν για χρόνια ο σχεδιασμός και η διάθεση της αγροτικής παραγωγής. Σήμερα οι γεωπόνοι του δημοσίου έχουν αποκοπεί πλήρως από τους παραγωγούς και την παραγωγική διαδικασία, οι μεγάλες αγροτοβιομηχανίες έχουν περάσει εδώ και καιρό σε ιδιωτικά χέρια και όσες αξιόλογες συνεταιριστικές οργανώσεις δεν έχουν οδηγηθεί σε εκκαθάριση βρίσκονται αντιμέτωπες με το φάσμα της απαξίωσης και της χρεοκοπίας. Η ιστορία διδάσκει ότι για τη βελτίωση των συνθηκών ανάπτυξης της δραστηριότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και την εύρυθμη λειτουργία των αγορών αγροτικών προϊόντων δεν αρκεί η κρατική μέριμνα, που κι αυτή παραμένει ζητούμενο. Χρειάζεται συντονισμός δράσης όλων των εμπλεκόμενων (αγρότες, συνεταιρισμοί, περιφερειακές υπηρεσίες και κεντρική διοίκηση), με εντονότερη βέβαια την παρουσία των συλλογικών οργανώσεων των αγροτών. Η δουλειά που έγινε, τουλάχιστον σε θεσμικό επίπεδο, την τελευταία διετία στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μπορεί να δημιουργεί τις βάσεις για την ανασυγκρότηση των συνεταιρισμών και την ενίσχυση της συλλογικής δράσης των αγροτών, εφόσον και οι ίδιοι το επιδιώξουν, αφήνει ωστόσο ανέγγιχτα στην ουσία τα μεγάλα ζητήματα της ενίσχυσης του ρόλου των περιφερειακών υπηρεσιών (πράγμα στο οποίο είχε αναφερθεί διεξοδικά στις προγραμματικές του δηλώσεις ο υπουργός Κώστας Σκανδαλίδης), καθώς και τα ζητήματα που σχετίζονται με την επίβλεψη των αγορών, την ταυτοποίηση των προϊόντων που φθάνουν στην κατανάλωση και τον έλεγχο της «ψαλίδας» τιμών από το χωράφι στο ράφι. Μπορεί οι συνθήκες κρίσης στις οποίες κινείται την τελευταία τριετία η ελληνική οικονομία, με την ανεργία να έχει φθάσει στο 21% και με έναν στους δύο νέους να είναι χωρίς δουλειά, να «ξυπνούν» το ενδιαφέρον πολλών για επιστροφή στα χωριά και ενασχόληση με τη γεωργία, όμως και η επιλογή αυτή δεν έχει κανένα μέλλον, αν δεν συνοδευτεί από την ανασυγκρότηση των δομών στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής και τον επαναπροσδιορισμό των αναγκών της αγροτικής οικονομίας. Πολλοί είναι αυτοί που εκτιμούν ότι η καλλιεργητική φροντίδα και γενικότερα η υποστήριξη των καλλιεργητικών επιλογών για τη νέα σεζόν δεν θα είναι επαρκείς ελέω έλλειψης ρευστότητας. Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 7 06-07_politiko.indd 7 3/13/12 12:46 PM

Εμπορεύματα Διεθνείς τιµές Προϊόν 9/3/11 9/9/11 9/12/11 9/2/12 9/3/12 Κοκκώδης ουρία 367 504 407 395 500 Ουρία prilled 390 495 405 390 500 UAN 310 352 320 267 265 Αμμωνία 515 590 650 472 400 >> ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Δύο όψεις (δολάρια ανά τόνο) Πηγή: www.fertilizerworks.com (International Raw Materials Ltd) Δύο εικόνες παρουσίασε η αγορά των πρώτων υλών των αζωτούχων λιπασμάτων κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα. Η κοκκώδης και η prilled ουρία σημείωσαν ολική επαναφορά καλύπτοντας σχεδόν εξολοκλήρου τις απώλειες του τελευταίου διμήνου, ενώ από την άλλη πλευρά η αμμωνία έπιασε πάτο υποχωρώντας ακόμα και στα 370 δολάρια ο τόνος. Εν τω μεταξύ, εκτιμάται πως και στην ουρία η ζήτηση θα περιοριστεί τις επόμενες εβδομάδες, καθώς τα αποθέματα των βιομηχανιών είναι υψηλά. >> ΧΥΜΟΣ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΟΥ Ανοδικό τέμπο Ελαφρά ανοδικά κινήθηκε η τιμή του χυμού πορτοκαλιού τον Μάρτιο. Η αναστάτωση που προκλήθηκε τις περασμένες εβδομάδες με τα υπολείμματα μυκητοκτόνου στη βραζιλιάνικη παραγωγή, σε συνδυασμό με την κακοκαιρία, έχουν κάνει τους παραγωγούς αρκετά διστακτικούς, στάση που δίνει ανοδικό τόνο στην παγκόσμια αγορά και τιμή στα 193 σεντς. >> ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Χαμηλό δολάριο, χαμηλές τιμές >> ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ Η ενίσχυση του ευρώ σε σύγκριση με το δολάριο, αλλά και οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών για αυξημένη παραγωγή ευθύνονται για τη διόρθωση που σημειώνεται στις τιμές του σιταριού στην ευρωπαϊκή αγορά τις τελευταίες εβδομάδες. Σε πρόσφατες εκθέσεις τους τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και το Διεθνές Συμβούλιο Δημητριακών της IGC προβλέπουν αύξηση στα παγκόσμια αποθέματα σίτου. Μάλιστα για την ΕΕ αναμένεται αύξηση των αποθεμάτων κατά 40%, παρά την πρόσφατη κακοκαιρία και τις εκτιμήσεις για ζημιές. Πιο αναλυτικά, η παγκόσμια παραγωγή σιταριού εκτιμάται πως θα φτάσει τους 695 εκατ. τόνους, αυξημένη κατά 42 εκατ. τόνους Ούτε κρύο, ούτε ζέστη Στο ήμισυ έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα τελικά και η δεύτερη ενεργοποίηση του μηχανισμού της ιδιωτικής αποθεματοποίησης, όπως δείχνουν τα πρώτα στοιχεία της αγοράς. Οι τιμές διέκοψαν τη διορθωτική τους πορεία δημιουργώντας συνθήκες σταθεροποίησης στα 1,85 ευρώ το κιλό στο εξαιρετικά παρθένο και στα 1,70-1,75 ευρώ στο παρθένο ελαιόλαδο. Η υψηλή ισπανική παραγωγή που αναμένεται να ξεπεράσει τους 1,4 εκατ. τόνους, καθώς και η αυξημένη παραγωγή από το Μαρόκο, επανέφεραν στο Προϊόν 9/3/11 9/9/11 9/12/11 9/2/12 9/3/12 Σιτάρι μαλακό 284-285 225-230 203-208 220-225 218-223 Σιτάρι σκληρό 287-292 295-300 283-288 291-296 270-275 Καλαμπόκι 244-245 215-216 186-187 206-207 204-205 (ευρώ ανά τόνο) Πηγή: Οργανισμός Δημητριακών της Μπολόνια (A.G.E.R.) προσκήνιο το θέμα μιας νέας αποθεματοποίησης, δίνοντας και του μαλακού στους 133 εκατ. τόνους, με αύξηση κατά 3,2 εκατ. τόνους. Προϊόν 9/9/11 9/12/11 9/2/12 9/3/12 Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο 1,97 1,91 1,80 1,85 Παρθένο Ελαιόλαδο 1,71 1,74 1,63 1,71 (ευρώ ανά κιλό) Πηγή: MFAO, Ισπανία πιθανό έναυσμα για μια ουσιαστικά ανοδική τάση τιμής. 8 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 08-09_emporeumata.indd 8 3/13/12 12:47 PM

>> ΒΑΜΒΑΚΙ Ασταθές το σκηνικό στην αγορά Οριακά στα επίπεδα των 90 σεντς ανά λίμπρα κινήθηκε η τιμή του βαμβακιού κατά τη διάρκεια του περασμένου μήνα. Η χρηματιστηριακή αγορά παρουσίασε μεγάλη αστάθεια με αποτέλεσμα οι τιμές να υποχωρήσουν κάτω από τα 88 σεντς για λίγες ώρες, αλλά να φτάσουν και πάνω από τα 94 σεντς. Το σημαντικότερο όμως στοιχείο της αγοράς είναι το γεγονός ότι τα προθεσμιακά συμβόλαια παράδοσης βαμβακιού τον Δεκέμβριο του 2012 δείχνουν μια τάση σταθεροποίησης στα επίπεδα των 90 σεντς ανά λίμπρα. Εν τω μεταξύ, αναστάτωση έχει προκαλέσει στην αγορά του βαμβακιού η ασταθής θέση της Ινδίας για την εξαγωγική πολιτική, που θα ακολουθήσει τη νέα χρονιά. Αρχικά, οι Ινδοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν πως θα απαγορεύσουν τις εξαγωγές βαμβακιού και στη συνέχεια ανασκεύασαν τις δηλώσεις τους, επισημαίνοντας πως η απαγόρευση ισχύει μόνο για το ακατέργαστο βαμβάκι και όχι για το νήμα. Έτσι, αρκετοί επενδυτές αλλά και μεγαλοπαραγωγοί των ΗΠΑ, επωφελήθηκαν από τις υψηλές τιμές των 92-94 σεντς ανά λίμπρα και πούλησαν μέρος των αποθεμάτων τους, υπό το φόβο νέων πιέσεων. >> ΖΑΧΑΡΗ Επανέρχεται η αισιοδοξία Εμφανή αντίσταση στα 600 δολάρια ο τόνος παρουσιάζει η τιμή της ζάχαρης στη διεθνή αγορά, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις για σημαντική υποχώρηση. Η συγκομιδή του ζαχαροκάλαμου σε αρκετές χώρες του νοτίου ημισφαιρίου, όπως η Βραζιλία και το Μεξικό, δεν είχε τελικά τα αναμενόμενα αποτελέσματα, με αποτέλεσμα να επανεκτιμηθούν οι προσδοκίες για την παραγωγή χαμηλότερα. Μάλιστα, σε πολλές περιοχές η παραγωγή ήταν μειωμένη μέχρι και 14%, εξαιτίας της αυξημένης ξηρασίας. Τα στοιχεία αυτά εξακολουθούν να στηρίζουν τη ζάχαρη στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων, όπου οι τιμές διαμορφώνονται στα 635 δολάρια ο τόνος. Αξίζει να σημειωθεί πως οι τιμές της ζάχαρης έχουν διπλασιαστεί την τελευταία τριετία, ενώ δυο φορές κατά τη διάρκεια του 2011 ξεπέρασαν ακόμα και τα 800 δολάρια ο τόνος. Η ενίσχυση των τιμών του πετρελαίου, καθώς και η παγκόσμια τάση για αύξηση της κατανάλωσης βιοκαυσίμων έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα στην αγορά της ζάχαρης. Προϊόν 7/3/11 7/9/11 7/12/11 7/2/12 7/3/12 Βαμβάκι 210,08 106,24 92,38 95,10 92,37 (σεντς ανά λίμπρα) Πηγή: National Cotton Council of America Βοοειδή Μετά την επίτευξη των 130 σεντς ανά λίμπρα τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου, οι τιμές των βοοειδών σημειώνουν τη μεγαλύτερη διόρθωση των τελευταίων τριών μηνών στη χρηματιστηριακή αγορά του Σικάγο. Όμως, παρά την πρόσφατη διορθωτική τάση, οι τιμές των βοοειδών έχουν ενισχυθεί κατά 5,7% μόνο τη φετινή χρονιά. Εν τω μεταξύ, το προϊόν παρουσιάζει μια εποχιακή καμπή στη ζήτησή του, αυτή την περίοδο. Χοίροι Σε διορθωτικούς ρυθμούς κινήθηκαν οι τιμές του χοιρινού τις τελευταίες εβδομάδες, με αποτέλεσμα να χάσουν το στήριγμα των 88 σεντς. Οι τιμές στη διεθνή αγορά υποχώρησαν εξαιτίας των εκτιμήσεων για μείωση της ζήτησης και των στοιχείων πως η Κίνα θα μειώσει τις εισαγωγές της σε κρέας. Η τάση αυτή επηρεάστηκε σαφώς και από τη διόρθωση που σημειώθηκε στα βοοειδή, ωστόσο οι τιμές παραμένουν υψηλότερα από τα χαμηλά επίπεδα του Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου. Κοτόπουλα Σημαντική άνοδο σημείωσαν οι τιμές των κοτόπουλων στη διεθνή αγορά τον τελευταίο μήνα, παρά τη διόρθωση των τελευταίων ημερών. Η γενικότερη διόρθωση στην αγορά των κρεάτων μεταφέρθηκε και στα κοτόπουλα. Το κόστος αγοράς του καλαμποκιού παραμένει υψηλό, ενώ και η ζήτηση είναι ικανοποιητική, συνεπώς δεν πρόκειται για μια διόρθωση που οφείλεται στα στοιχεία της αγοράς των κοτόπουλων. Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 9 08-09_emporeumata.indd 9 3/13/12 12:47 PM

Επενδυτικά προγράμματα Του Πέτρου Αλεξανδρή Το βάρος στα βιολογικά Αγώνας των παραγωγών ενάντια στις ανακρίβειες των προκηρύξεων, στις νέες προθεσµίες και στις περικοπές των εθνικών κονδυλίων Κάτω από τη σκιά των περικοπών σε όλα τα ευρωπαϊκά αγροτικά προγράμματα βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο αρκετές προσκλήσεις για αιτήσεις προς τους αγρότες. Η πιο συχνή ερώτηση, μετά την αποκάλυψη της Agrenda για τη μείωση των κονδυλίων του «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», είναι εάν θα «κοπούν» χρήματα από τις προκηρύξεις των προγραμμάτων. Σύμφωνα με όσα διαβεβαιώνουν οι αρμόδιοι υπάλληλοι του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Πρόκειται για χρήματα που κόβονται από ανειλλημμένες υποχρεώσεις, καθώς πολλοί δικαιούχοι έχουν αποχωρήσει από τα προγράμματα ή έχουν απενταχθεί ή έχουν υποστεί ποινές και μειώσεις ενισχύσεων. Όσον αφορά, λοιπόν, τη βιολογική κτηνοτροφία, αυτή την περίοδο είναι «ανοιχτή» για αιτήσεις, με 20 εκατ. ευρώ προϋπολογισμό, που θα χρηματοδοτήσει τα τρία πρώτα χρόνια του προγράμματος. Η βιολογική γεωργία πήρε παράταση λόγω της αδυναμίας του υπουργείου να δώσει τις απαραίτητες διευκρινίσεις και να γίνει σωστά η διαδικασία υποβολής αιτήσεων, ενώ το πρόγραμμα προστασίας των αυτόχθονων φυλών ζώων θα δέχεται αιτήσεις από τις 19 Μαρτίου. Πρόγραμμα για την κτηνοτροφία Μόνο στη βιολογική αιγοπροβατοτροφία και βοοτροφία περιορίζεται το πρόγραμμα Βιολογικής Κτηνοτροφίας, που δέχεται αιτήσεις από ενδιαφερόμενους μέχρι τις 30 Μαρτίου. Αναφερόμαστε στη δράση 1.2 του μέτρου 214 «Γεωργοπεριβαλλοντικές Ενισχύσεις» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013. Σύμφωνα με τους πίνακες των ενισχύσεων, στα αιγοπρόβατα η ετήσια επιδότηση είναι 27 ευρώ το ζώο, σε όσους παραγωγούς ήταν σε περίοδο προσαρμογής την πρώτη χρονιά της πενταετίας. Εάν έχει ήδη πιστοποιηθεί για τη βιολογική μέθοδο εκτροφής θα λαμβάνει 22,65 ευρώ το ζώο. Μία μονάδα παραγωγής αγελαδινού γάλακτος σε περίοδο προσαρμογής λαμβάνει 339 ευρώ την αγελάδα επί πέντε χρόνια, ενώ μία ήδη πιστοποιημένη θα λάβει 273 ευρώ το ζώο για μια πενταετία. Τέλος, μία βοοτροφική μονάδα με στόχο την παραγωγή κρέατος θα λάβει καθ όλη τη διάρκεια της πενταετίας ετησίως 166 ευρώ ανά θηλάζουσα αγελάδα και 99,6 ευρώ ανά μοσχάρι. Το σύνολο των πιστώσεων για την προκήρυξη που λήγει στις 30 Μαρτίου, ανέρχεται σε 20 εκατομμύρια ευρώ και 10 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 10-13_ependuseis.indd 10 3/13/12 12:48 PM

Για να ενταχθεί κάποιος κτηνοτρόφος στο πρόγραµµα, πρέπει να έχει υποβάλει δήλωση ΟΣ Ε του 2011, όπου θα περιλαµβάνονται τα επιλέξιµα ζώα και οι βοσκότοποι. υπολογίζεται από το υπουργείο ότι θα καλύψουν τις ανάγκες του προγράμματος για τα πρώτα 3 χρόνια. Οι υποψήφιοι δικαιούχοι αφού λάβουν γνώση των όρων και προϋποθέσεων της δράσης, υποβάλλουν αίτηση στους παρακάτω φορείς: α) στη Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) της οικείας Περιφερειακής Ενότητας ή β) στη Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας (ΔΑΟ) της αιρετής Περιφέρειας κατά περίπτωση ή γ) στα κατά τόπους Κέντρα Ελέγχου & Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού & ΕλέγχουΛιπασμάτων (ΚΕΠΠΥΕΛ) ή δ) στις κατά τόπους Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών (Ε.Α.Σ.) Οι αιτούντες μετά την κατάθεση της αίτησης ενίσχυσης λαμβάνουν ηλεκτρονικό πρωτόκολλο από το μηχανογραφικό σύστημα. Η κάθε αίτηση ενίσχυσης υποβάλλεται σε ένα μόνο φορέα, ανεξάρτητα αν η εκμετάλλευση βρίσκεται σε περισσότερες από μία περιφερειακές ενότητες. Στην τελευταία περίπτωση, η αίτηση ενίσχυσης υποβάλλεται στον τόπο υποβολής της Αίτησης Ενιαίας Ενίσχυσης (ΑΕΕ). Στη δράση μπορούν να ενταχθούν τα εξής ζώα: α. Αίγες και Πρόβατα εκτατικής και ημισταυλισμένης εκτροφής β. Βοοειδή με γαλακτοπαραγωγική κατεύθυνση γ. Βοοειδή με κρεοπαραγωγική/διπλή κατεύθυνση εκτατικής και ημισταυλισμένης εκτροφής Για το σύνολο των ζώων που αιτείται την ένταξη δηλώνεται βοσκότοπος στον οποίο τηρείται η προβλεπόμενη πυκνότητα βόσκησης, όπως αυτή προσδιορίζεται από τα δηλωθέντα ζώα, σύμφωνα με την παράγραφο 14 του άρθρου 4 της αριθ. 079833/24.10.2011 ΚΥΑ και δηλώνεται στην ΑΕΕ 2011 του αιτούντος. Η ελάχιστη και η μέγιστη πυκνότητα βόσκησης των βοσκοτόπων σύμφωνα με την παραπάνω αναφερόμενη ΚΥΑ ορίζεται από 0,2 ΜΜΖ ανά εκτάριο έως και 3 ΜΜΖ ανά εκτάριο αντίστοιχα για όλες τις κατηγορίες ζώων, εκτός των περιπτώσεων όπου υπάρχουν αυστηρότερες ρυθμίσεις ανά περιοχή. Δικαιούχοι Ως δικαιούχοι των ενισχύσεων μπορούν να κριθούν φυσικά και νομικά πρόσωπα που είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ) ως: α. επαγγελματίες αγρότες β. κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης που πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις: αα. Είναι φυσικά πρόσωπά που λαμβάνουν από την απασχόλησή τους σε αγροτική δραστηριότητα το 35% τουλάχιστον του συνολικού τους ετήσιου εισοδήματος, με εξαίρεση τους απασχολούμενους σε αγροτικ ή δραστηριότητα σε νησιά με πληθυσμό μέχρι 100.000 κατοίκους για τους οποίους απαιτείται τουλάχιστον το 25%. ββ. Είναι νομικά πρόσωπα που λαμβάνουν από την απασχόλησή τους σε αγροτική δραστηριότητα το 50% τουλάχιστον του συνολικού τους ετήσιου εισοδήματος και που έχουν νομική προσωπικότητα, όπως ορίζεται στο εμπορικό δίκαιο. Ο έλεγχος των προϋποθέσεων που αφορούν στο ΜΑΑΕ γίνεται μηχανογραφικά. Προϋποθέσεις για βοσκότοπους και ζώα Στην αίτηση ενίσχυσης δύναται να συμπεριληφθούν βοσκότοποι και ζώα που: είναι δηλωμένα στην ΑΕΕ του 2011 (δήλωση ΟΣΔΕ) του ενδιαφερόμενου. (για βοσκότοπους) κατέχονται νόμιμα σε όλη την περίοδο δέσμευσης, γεγονός που τεκμηριώνεται με την προσκόμιση των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Η παραγωγή ελληνικού βιολογικού γάλακτος είναι ελλειµµατική. Μονάδα Ποσά ενισχύσεων βιολογικής κτηνοτροφίας Ενίσχυση με περίοδο Ενίσχυση βιολογικού προσαρμογής κτήματος Αιγοπρόβατα 27 ευρώ/ζώο 22,65 ευρώ/ζώο Αγελαδοτροφία για γάλα 339 ευρώ/μητέρα 273 ευρώ/μητέρα Αγελαδοτροφία για κρέας 166 ευρώ/μητέρα 99,6 ευρώ/μοσχάρι Η καλλιέργεια βιολογικών ζωοτροφών συνδυάζεται ιδανικά µε τη βιολογική κτηνοτροφία και παρέχει επιπλέον µόρια στον υποψήφιο. Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 11 10-13_ependuseis.indd 11 3/13/12 12:49 PM

ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Η αδυναµία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξςη να διευκρινίσει έγκαιρα τι συµβαίνει µε ορισµένες περιπτώσεις δικαιούχων που αποκλείονται άδικα από το πρόγραµµα της βιολογικής γεωργίας, οδήγησε σε νέα παράταση. Εύκολα µπορούν να συνδυαστούν τα προγράµµατα ενίσχυσης της βιολογικής κτηνοτροφίας και της προστασίας των ντόπιων φυλών. (για ζώα) έχουν σημανθεί ηλεκτρονικά σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και εξασφαλίζουν σταθερής έκτασης βοσκότοπο για όλη τη διάρκεια της πενταετίας. (για βοσκότοπους) βρίσκονται εντός των ορίων της Περιφερειακής Ενότητας που βρίσκεται η έδρα της εκμετάλλευσης και των όμορών της, εξαιρουμένων των μετακινούμενων κτηνοτρόφων. Επίσης οι βοσκότοποι πρέπει να βρίσκονται σε τέτοια απόσταση ώστε να είναι δυνατή η πρόσβαση των ζώων την περίοδο βόσκησης. (για βοσκότοπους) είναι τουλάχιστον 0,5 στρμ. Αποκλείονται αγροτεμάχια - βοσκότοποι και ζώα που είναι ενταγμένα στο μέτρο της δάσωσης γεωργικών γαιών ή σε άλλη αγροπεριβαλλοντική δράση. Εξαίρεση αποτελεί η δράση 1.1 «Βιολογική γεωργία», με την οποία είναι δυνατόν να συνδυασθεί η δράση 1.2 για διαφορετικά αγροτεμάχια της εκμετάλλευσης. Επίσης, εξαίρεση αποτελεί η δράση 3.1 «Διατήρηση απειλούμενων αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων», με την οποία μπορεί να συνδυασθεί η δράση 1.2 για το ίδιο τμήμα της εκμετάλλευσης. Βιολογική γεωργία Οι εγγενείς αντιφάσεις του προγράμματος βιολογικής γεωργίας, η αδράνεια στην έκδοση έστω μίας διευκρινιστικής ανακοίνωσης για την προκήρυξη, το έντονο ενδιαφέρον των αγροτών και ο ζήλος ορισμένων γεωπόνων-μελετητών να προλάβουν τα χειρότερα, οδήγησε στη νέα παράταση του προγράμματος μέχρι τις 30 Μαρτίου. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές περιμέναμε να διευκρινίσει το υπουργείο δύο θέματα, τα οποία ανέδειξε με ισάριθμες επιστολές του ο Σύλλογος Γεωπόνων Λακωνίας και τα οποία ήταν αμφιλεγόμενα: Η έκταση των υποψήφιων αγροτεμαχίων θα υπολογίζεται με βάση την Αίτηση Ενιαίας Ενίσχυσης του 2011 ή με βάση το Ε9; Όποιος παραγωγός παράγει έως την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, χωρίς διακοπή, βιολογικά προϊόντα, λαμβάνει 30 μόρια. Δεδομένου ότι μετά την ψηφιοποίηση τα αγροτεμάχια έχουν σπάσει σε διαφορετικούς κωδικούς, υπάρχει ο κίνδυνος από τη μη αντιστοίχηση κάποιου εξ αυτών να θεωρηθεί ως νέο και ο βιοκαλλιεργητής να χάσει τα 30 (καθοριστικά ίσως) μόρια. Αυτόχθονες φυλές Από τις 19 Μαρτίου έως τις 4 Μαΐου μπορούν οι ενδιαφερόμενοι κτηνοτρόφοι να ενταχθούν στο πρόγραμμα για την προστασία των αυτόχθονων φυλών. Προϋπόθεση είναι τα ζώα τους να ανήκουν σε μία από τις παρακάτω φυλές που είναι εγγεγραμμένες στα γενεαλογικά βιβλία συγκεκριμένων περιοχών: Βοοειδή: Κατερίνης, Ελληνικός Βούβαλος, Ελληνική Βραχυκερατική, Τήνου, Κέας και Συκιάς (Χαλκιδικής) Πρόβατα: Κατσικά, Ζακύνθου, Φλώρινας Πελαγονίας, Σαρακατσάνικο, Γλώσσας Σκοπέλου, Κύμης, Αγρινίου, Θράκης, Καλαρρύτικο, Πηλίου, Καταφυγίου, Ρουμλουκίου, Δράμας, Ικαρίας, Λευκίμης, Άργους και Σερρών Αίγες: Σκοπέλου Χοίροι: Εγχώριος Ελληνικός χοίρος Ίπποι: Θεσσαλίας, Σκύρου, Μεσσαρά, Πηνείας, Πίνδου, Ηλείας Από τις επιλέξιμες φυλές σε κάθε είδος ενισχύονται τα αναπαραγωγά ζώα που εκτρέφονται στις περιοχές προέλευσης και φυσικής κατανομής τους. Το πρόγραµµα προστασίας αυτόχθονων φυλών ενισχύει και εκτροφείς αλόγων Θεσσαλίας, Σκύρου, Μεσσαράς, Πηνείας, Πίνδου και Ηλείας. 12 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 10-13_ependuseis.indd 12 3/13/12 12:49 PM

Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 13 10-13_ependuseis.indd 13 3/13/12 12:49 PM

& ΕΠΙΚΑίροτΗΤΑ ΕΙΔΗΣΕΙΣ Έτοιμο το... non-gmo Agro 7 Για ζωική παραγωγή άνευ τροποποιημένων ζωοτροφών Με «κάρτα» το αγροτικό πετρέλαιο Την ελληνική απάντηση στην απαίτηση των καταναλωτών για πιστοποίηση των ζωοτροφών που προέρχονται κατά 100% από μη τροποποιημένους οργανισμούς (non-gmo) δίνει η ανακοίνωση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για τη δημιουργία του προτύπου Agro 7. Στην Ευρώπη το αντίστοιχο πρότυπο «ProTerra» πιστοποίησε μέσα στο 2011 πάνω από 4,8 εκατ. τόνους ζωοτροφών από μη τροποποιημένη σόγια. Στην Ελλάδα, ο ένας μετά τον άλλον Για την έναρξη εφαρμογής του προτύπου Agro 7 έχει προβλεφθεί περίοδος έξι μηνών για προετοιμασία οι συνεταιρισμοί κτηνοτρόφων που ιδρύονται, διακηρύσσουν την πρόθεσή τους να πιστοποιηθούν για τη ζωική παραγωγή απαλλαγμένη από τροποποιημένες ζωοτροφές. Το ελληνικό πρότυπο Agro 7, που συνέταξε και ολοκλήρωσε ο ΕΛΓΟ «Δήμητρα», είχε ξεκινήσει να σχεδιάζεται από τη χρονιά που αρμόδια υφυπουργός ήταν η Μιλένα Αποστολάκη. Τώρα που είναι έτοιμο, δόθηκαν στη δημοσιότητα η περιγραφή και οι απαιτήσεις του, ώστε να πιστοποιηθεί με το σήμα «Agro» κάποιος κτηνοτρόφος. Το πρότυπο περιλαμβάνει απαιτήσεις που πρέπει να τηρούν οι εμπλεκόμενοι στην «αλυσίδα» παραγωγής, γάλακτος, κρέατος, αυγών ή ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας, από την παραγωγή ζωοτροφών και την εκτροφή ζώων/πουλερικών/ιχθύων, μέχρι την παραγωγή και διάθεση στην αγορά προϊόντων ζωικής προέλευσης. Αυτές οι απαιτήσεις τηρούνται από όσους επιθυμούν να πιστοποιηθούν, προκειμένου τα τελικά προϊόντα να φέρουν το εθνικό σήμα πιστοποίησης, που να βεβαιώνει ότι προέρχονται από ζώα που δεν εκτρέφονται με γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές. Σε επτά βήματα θα εφαρμοστεί το επικρατέστερο σενάριο για φθηνό αγροτικό πετρέλαιο με κάρτα, που προτείνεται από τα συναρμόδια υπουργεία: 1. Καθορίζονται οι δικαιούχοι. 2. Ορίζεται η μέγιστη ποσότητα πετρελαίου ανά παραγωγική δραστηριότητα όπως δηλώνεται αυτή στο ΟΣΔΕ ετήσια. 3. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και ο ΟΠΕΚΕΠΕ παραδίδουν μαγνητικό αρχείο στο υπουργείο Οικονομικών με τα δεδομένα και τη μέγιστη ποσότητα πετρελαίου κίνησης που μπορεί να προμηθευτεί ο κάθε δικαιούχος. 4. Το ΚΕΠΥΟ προσαρμόζει την εφαρμογή καταγραφής των αποδείξεων με τη χρήση της ειδικής κάρτας, που θα μπορεί να διατίθεται άμεσα. 5. Ο κάθε αγρότης προμηθεύεται το πετρέλαιο κίνησης από το πρατήριο. 6. Κάθε δύο μήνες το ΚΕΠΥΟ επιστρέφει τη διαφορά μεταξύ συμβατικής τιμής και τιμής αγροτικού πετρελαίου κίνησης στο λογαριασμό του. 7. Στο τέλος του έτους εξετάζεται η συνολική επιστροφή του ειδικού φόρου. Αλλαγές στα φ/β προωθεί το ΥΠΕΚΑ Κατάργηση του 18αμήνου που έχει στη διάθεσή του ο επενδυτής για να ολοκληρώσει και να συνδέσει το έργο του στο δίκτυο και διευθέτηση του θέματος με τις αιτήσεις για εγκατάσταση φ/β σε γη υψηλής παραγωγικότητας, τουλάχιστον για τις υφιστάμενες αιτήσεις, περιλαμβάνονται στη δέσμη μέτρων που προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των αλλαγών στο καθεστώς στήριξης των ΑΠΕ. Με τη ρύθμιση που εισάγεται, για αιτήματα σύμβασης με το ΔΕΣΜΗΕ που θα υποβληθούν μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2012, ο επενδυτής θα «κλειδώνει» την τιμή που ισχύει την ημερομηνία δήλωσης ετοιμότητας για ενεργοποίηση της σύνδεσης. 14 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 14-17_eidiseis.indd 14 3/13/12 3:08 PM

Οι φετινές εισφορές υπέρ ΕΛΓΑ Στο 4% για τη φυτική παραγωγή, στο 0,75% για τη ζωική και στο 0,5% για τη φυτική παραγωγή που παράγεται στο σύνολό της και αποκλειστικά σε «ελεγχόμενο περιβάλλον» (θερμοκήπια) παραμένει και φέτος το ύψος της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ ΕΛΓΑ. Αυτά προκύπτουν από τη νέα ΚΥΑ για τη διαδικασία υποβολής της φετινής Ενιαίας Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής, που προσδιορίζει τα ποσά της ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ ΕΛΓΑ για το 2012. Κάποιες διαφοροποιήσεις εντοπίζονται, ωστόσο, στις ασφαλιστικές εισφορές ανά προϊόν. Η ασφαλιστική εισφορά για τα ελαιόδεντρα από το 3% μειώνεται στο 1,5%, που σημαίνει ότι για τις ελιές ελαιοποίησης το ποσό της εισφοράς από 3,9 ευρώ πέφτει στο 3,6 ευρώ το στρέμμα. Στα τεύτλα μειώνεται η ασφαλιστική εισφορά στα 7,8 ευρώ το στρέμμα από 8,5 ευρώ πέρυσι και στο βαμβάκι, για το οποίο η ασφαλιστική εισφορά κυμαίνεται από 3,4 μέχρι 5 ευρώ το στρέμμα, μειώνεται ελαφρά σε σχέση με πέρυσι που έφτανε τα 5,2 ευρώ για τους νομούς Λάρισας, Τρικάλων και Ημαθίας. Η κατάθεση των αιτήσεων από τις ΕΑΣ ξεκινά στις 15 Μαρτίου. Τάραξε τα νερά η πρόταση Ρέστη γιατη Δωδώνη Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι ζυμώσεις στο παρασκήνιο της πώλησης της Δωδώνη καθώς ο διαγωνισμός που προκήρυξε η ΑΤΕ βρίσκεται πλέον στη δεύτερη φάση του. Η λήξη της προθεσμίας υποβολής μη δεσμευτικού ενδιαφέροντος την Παρασκευή 9 Μαρτίου «βρήκε» την Αγροτική να έχει στα χέρια της 15 προτάσεις, επτά από την Ελλάδα και οκτώ από το διεθνή χώρο. Αναμφισβήτητα, αυτή που συζητήθηκε περισσότερο και άνοιξε μια νέα συζήτηση μεταξύ παραγωγών, συνεταιριστών και τοπικών παραγόντων είναι η πρόταση του Βίκτωρα Ρέστη. Ο γνωστός επιχειρηματίας προτείνει στις ΕΑΣ να εξαγοράσει και- τις δικές τους μετοχές και στη συνέχεια να τις αποδώσει στους παραγωγούς-προμηθευτές της Δωδώνη, κάτι που στην πράξη βάζει στο «παιχνίδι» τους κτηνοτρόφους που αποτελούν την παραγωγική βάση της γαλακτοβιομηχανίας. Στη διαδικασία προσέρχονται επίσης με αξιώσεις η Όλυμπος του ομίλου ΤΥΡΑΣ, η -γειτονική- Ήπειρος καθώς και η γαλλική Lactalis, η γερμανική συνεταιριστική Arla, η επίσης συνεταιριστική ολλανδική FrieslandCampina καθώς και δυο εταιρείες από Τουρία και Αυστραλία. Πρόταση επίσης, κατέθεσαν οι τρεις από τις πέντε Ενώσεις (ΕΑΣ Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας, Άρτας-Φιλιππιάδας) οι οποίες, ωστόσο, εξακολουθούν να πιέζουν για πολιτική παρέμβαση με στόχο να ανασταλεί ο διαγωνισμός. Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 15 14-17_eidiseis.indd 15 3/13/12 3:08 PM

Στα 70,5 ευρώ η συνδεδεμένη βάμβακος Ολοκληρώθηκαν τελικά οι φετινές διαδικασίες πληρωμής της ειδικής ενίσχυσης βάμβακος 2011 από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, από τις οποίες «κλείδωσε» στα 70,5 ευρώ/ στρέμμα η συνδεδεμένη. Η πληρωμή αφορά 49.045 δικαιούχους, με το συνολικό ποσό των 189.432.181 ευρώ. Σύμφωνα με το υπουργείο, η ενίσχυση καταβάλλεται σε όσους δικαιούχους κάλυψαν τις απαιτήσεις που προβλέπονται από τις κοινοτικές και εθνικές διατάξεις, λαμβάνοντας υπόψη και τις ζημιές που υπέστησαν από διάφορα αίτια όπως αυτά σημειώθηκαν από τον ΕΛΓΑ (χαλάζι, πλημύρες, πράσινο σκουλήκι κλπ). Βέβαια, από τους συνολικά 57.108 παραγωγούς που αιτήθηκαν ενίσχυσης, 2.290 παραγωγοί δεν παρέδωσαν καμία ποσότητα και 5.773 δικαιούχοι δεν καλύπτουν τις απαιτήσεις επιλεξιμότητας καταβολής της ενίσχυσης βάμβακος ή έχουν ευρήματα ελέγχου και ως εκ τούτου δεν πληρώνονται. Ώρα αιτήσεων για αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων Από την 1η Μαρτίου μπορούν να υποβάλλουν τις αιτήσεις τους οι αμπελουργοί προκειμένου να συμμετάσχουν φέτος στο «Πρόγραμμα Αναδιάρθρωσης και Μετατροπής των Αμπελώνων περιόδου 2012 2013». Το Πρόγραμμα εφαρμόζεται σύμφωνα με την ΚΥΑ 306206/03-12-2010 για την «Αναδιάρθρωση και Μετατροπή των αμπελουργικών εκτάσεων στην Ελλάδα» και την 306252/20-12- 2010 «Απόφαση λεπτομερειών εφαρμογής της αριθμ. 306206/03-12-2010 Απόφασης των υπουργών Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας και Αγροτικής Ανάπτυξης «Αναδιάρθρωση και μετατροπή των αμπελουργικών εκτάσεων στην Ελλάδα». Οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις στην αρμόδια Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας της εκάστοτε Περιφέρειας (στο Γραφείο Αμπελουργίας) από 1 Μαρτίου έως και 15 Μαΐου. Το πρόγραμμα καλύπτει τα εξής: - την εκρίζωση και προστασία εδάφους- αναφύτευση αμπελιών οινοποιήσιμων ποικιλιών νόμιμα ταξινομημένων Μηδική εκτός αγρανάπαυσης Στην έστω και καθυστερημένη διόρθωση μίας αδικίας προέβη το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με την τροποποιητική προκήρυξη για την παράταση στο πρόγραμμα ενίσχυσης της βιολογικής γεωργίας: Στην αρχική προκήρυξη το πρόγραμμα ζητούσε από τους υποψηφίους καλλιεργητές της μηδικής, που είναι πολυετής καλλιέργεια, να εφαρμόσουν την αγρανάπαυση για τουλάχιστον μία χρονιά, κάτι που έπρεπε να ζητείται μόνο στην περίπτωση μονοετών αροτραίων καλλιεργειών. Στη βελτιωμένη προκήρυξη όμως εξαιρείται η μηδική από την υποχρέωση αγρανάπαυσης. Πορτοκάλια μόνο με διαβατήριο Τα τελευταία χρόνια έχει εμφανιστεί σε διάφορους νομούς της Ελλάδας η καταστρεπτική ασθένεια των εσπεριδοειδών, τριστέτσα. Γι αυτό οι Περιφερειακές Ενότητες καλούν τους εσπεριδοκαλλιεργητές να μην αγοράζουν δενδρύλλια από φυτώρια, αν αυτά δεν συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο, ιδιαίτερα αν τα δενδρύλλια προέρχονται από περιοχές στις οποίες έχει εμφανιστεί η τριστέτσα (πχ. Κόρινθος, Λακωνία). Η έκδοση φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου σημαίνει ότι το φυτώριο έχει ελεγχθεί από τις αρμόδιες αρχές και είναι πιο σίγουρη η καθαρότητά τους. στο ίδιο ή σε άλλο αγροτεμάχιο με την ίδια ή άλλη ποικιλία. - Φύτευση αμπελώνων σε κατόχους δικαιωμάτων φύτευσης από το Εθνικό Αποθεματικό. - Επανεμβολιασμό και - Βελτίωση τεχνικών (υποστήλωση, αναβαθμίδες). Ρευστό 52 εκατ. για υδατοκαλλιέργειες Δύο νέα προγράμματα, τα Μέτρα 2.1 «Υδατοκαλλιέργεια» και 2.3 «Μεταποίηση και Εμπορία» του ΕΠΑΛ «πέφτουν» στην αγορά τον Μάρτιο. Οι δύο Υπουργικές Αποφάσεις προβλέπουν χρηματοδότηση με 30 εκατ. ευρώ των επενδύσεων στον τομέα της Υδατοκαλλιέργειας και με 22 εκατ. ευρώ αυτές στη Μεταποίηση και Εμπορία Αλιευτικών Προϊόντων. Το ελάχιστο ύψος επένδυσης έχει οριστεί στα 20.000 ευρώ, το μέγιστο στα 2.500.000 ευρώ στις υδατοκαλλιέργειες και στα 5.000.000 στη Μεταποίηση και Εμπορία, ενώ επιλέξιμες είναι οι δαπάνες από την 1-1-2007. 16 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 14-17_eidiseis.indd 16 3/13/12 3:08 PM

Πέρασαν 347 αιτήσεις για αντιχαλαζικά Συνολικά 347 από τις 447 αιτήσεις καλλιεργητών ενέκρινε ο ΕΛΓΑ για χρηματοδότηση, προκειμένου να εξοπλιστούν με αντιχαλαζικά δίχτυα. Οι αιτήσεις, που εγκρίθηκαν, αφορούν 4.186 στρέμματα αμπελοειδών και δενδρωδών καλλιεργειών σε 25 νομούς. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος των εγκεκριμένων αιτήσεων για εγκαταστάσεις αντιχαλαζικών διχτυών ανέρχεται σε 5.049.020,73 ευρώ, ενώ για τις εγκεκριμένες αιτήσεις ανεμομεικτών στα 134.000 ευρώ. Να σημειωθεί ότι ο ΕΛΓΑ είχε ανακοινώσει ότι διέθετε κονδύλια για το συγκεκριμένο πρόγραμμα ύψους 10 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την απόφαση 6/1-3-2012 του ΔΣ του ΕΛΓΑ, ο Οργανισμός απέρριψε τις αιτήσεις των φυσικών και νομικών προσώπων, οι οποίες κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών τους διαπιστώθηκε ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις επιχορήγησης. Οnline οι αιτήσεις για δικαιώματα Η δυνατότητα διαδικτυακής υποβολής της Ενιαίας Αίτησης Εκμετάλλευσης δίνεται και φέτος στους παραγωγούς, με το σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ να τίθεται σε λειτουργία από τις 12 Μαρτίου. Σύμφωνα με τη διαδικασία, οι αιτήσεις μεταβίβασης καταχωρίζονται υποχρεωτικά πριν την αποστολή τους στη διαδικτυακή εφαρμογή ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα: Καταχώρηση και οριστικοποίηση Εκτύπωση Υπογραφή από τους συμβαλλομένους Θεώρηση για το γνήσιο της υπογραφής για κάθε συμβαλλόμενο χωριστά από αρμόδια αρχή. Η διαδικτυακή εφαρμογή βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση entitlements. opekepe.gr. Αρχικά απαιτείται η υποχρεωτική online εγγραφή με την επιλογή «Δημιουργία νέου λογαριασμού» για τη λήψη κωδικού πρόσβασης. Επισημαίνεται ότι αίτηση εγγραφής για δημιουργία νέου λογαριασμού μπορούν να υποβάλλουν μόνο οι μεταβιβαστές της αίτησης μεταβίβασης ή σε περίπτωση κληρονομιάς οι κληρονόμοι. Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 17 14-17_eidiseis.indd 17 3/13/12 3:08 PM

Βιβλιογραφία Ο κάμπος, ο κόσμος Με το βιβλίο El campo el mundo ο συγγραφέας παραδίδει µια πολύτιµη παρακαταθήκη. Στη µικρή επαρχιακή πόλη των Λεχαινών, στην αγροτική Ηλεία, εκεί όπου κυριαρχεί ένας κόσµος-κάµπος, η µνήµη όχι µόνο δεν λοβοτοµεί, αντίθετα γονιµοποιείται και αναδιπλώνεται Το βιβλίο περιλαµβάνει κείµενα που δηµοσιεύτηκαν από το 2001 µέχρι το 2011 στις εφηµερίδες Ελεύθερο Βήµα της Ηλείας, Παρατηρητής της Θράκης και στην αθηναϊκή εφηµερίδα Αυγή. Κείµενα µε τρυφερότητα, χιούµορ, νοσταλγία και ευαισθησία. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΤΑΚΗΣ ΛΑΪΝΑΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ: ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ Γόνιμη χώρα, άγονη πολιτική Η κρίση στην ελληνική γεωργία και η δανειακή ευηµερία που τελείωσε. Τα συντρίµµια που αφήνουν πίσω τους δεν είναι µόνο οικονοµικά. Η αναζητούµενη, βιώσιµη αναγέννηση δεν µπορεί να γίνει µε τις αλχηµείες και τα «ξόρκια» του υπάρχοντος πολιτικού συστήµατος. Το βιβλίο µε αφετηρία την παραγωγική κρίση της χώρας, παρουσιάζει ένα ολοκληρωµένο σχέδιο αγροτικής, περιβαλλοντικής και περιφερειακής πολιτικής. Αλλάζει τους άγονους κανόνες που οδήγησαν τη γόνιµη χώρα µας στα δεσµά της κρίσης. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΧΡΙΜΑΝΗΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ: ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ Ο θεσσαλικός λίθος Τη δική του έρευνα στα λατοµεία της Χασά- µπαλης, από όπου προέρχεται το γνωστό πέτρωµα «Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος», παρουσιάζει ένας δόκτωρ της Γεωλογίας, ο Βασίλης Μέλφος. εν είναι λίγα τα σηµαντικά µνηµεία της παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς, εκτός από την Αγ. Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη, στα οποία έχει χρησιµοποιηθεί. Πρόκειται για µια µελέτη, µε την οποία ο συγγραφέας επιθυµεί να ενηµερώσει άπαντες για τη σπουδαιότητα της ιστορίας των λατοµείων του τόπου του. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΛΦΟΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ: ΗΜΟΣ ΝΕΣΣΩΝΟΣ Κραυγή ιχθύος Σκοπός του βιβλίου είναι να γνωρίσει ο αναγνώστης τα ψάρια, µε την ελπίδα να ευαισθητοποιηθεί περισσότερο για θέµατα που αφορούν τη διατήρηση των πληθυσµών τους στα υδάτινα οικοσυστήµατα. Στο πρώτο µέρος του παρουσιάζονται βασικά θέµατα της βιολογίας των ψαριών και της σχέσης τους µε τον άνθρωπο και στο δεύτερο στοιχεία για τα 85 πιο σηµαντικά, από αλιευτική σκοπιά, είδη ψαριών των ελληνικών θαλασσών. Το βιβλίο απευθύνεται σε φοιτητές, σε επαγγελµατίες και ερασιτέχνες ψαράδες αλλά και σε κάθε ενδιαφερόµενο. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Π. ΚΑΡΑΧΛΕ, Η. ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ, Κ. ΣΤΕΡΓΙΟΥ, Α. ΤΣΙΚΛΗΡΑΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ: ΠΑΤΑΚΗ Από τη γλάστρα στο τραπέζι σας Ένας πρακτικός οδηγός από τη γλάστρα στο πιάτο για να καλλιεργήσετε και να µαγειρέψετε βότανα µε επιτυχία. Ένας φωτογραφικός κατάλογος που περιέχει περισσότερα από 120 µαγειρικά βότανα, µε πληροφορίες για τη γεύση, τις ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας και τον τρόπο χρήσης τους στη µαγειρική. Οδηγίες βήµα προς βήµα για φύτευση, καλλιέργεια, συγκοµιδή και αποθήκευση της σοδειάς και για τη χρήση της στην παρασκευή φαγητών και ποτών. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: COX JEFF, MARIE MOINE ΕΚ ΟΣΕΙΣ: ΠΑΤΑΚΗ 18 - Αγρόκτηµα Μάρτιος 2012 18_biblia.indd 18 3/13/12 12:49 PM

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΑΡΙΝΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΤΕΥΧΟΣ 89 ΜΑΡΤΙΟΣ 2012 Βαµβάκι Καλαµπόκι Ηλίανθος Βιοµ. Ντοµάτα Ζαχαρότευτλα Το στοίχημα Η οικονοµική αβεβαιότητα στο σύνολο της χώρας και η έλλειψη ρευστού στην αγορά των εφοδίων οδηγούν φέτος τις εαρινές σπορές. εν είναι λίγοι οι παραγωγοί που θα επιλέξουν την καλλιέργεια εκείνη που µπορούν να υποστηρίξουν οικονοµικά όσον αφορά τις καλλιεργητικές της φροντίδες, ενώ κάποιοι κάνουν λόγο ακόµα και για µη επαρκή υποστήριξη της καλλιέργειας, που υπαγορεύεται κυρίως από τα στενά περιθώρια ρευστότητας των αγροτικών εκµεταλλεύσεων. Πλέον οι σκέψεις και ο προγραµµατισµός για την εαρινή σπορά δεν επικεντρώνονται στα τεχνικά χαρακτηριστικά των ποικιλιών και στο πώς θα επιτευχθεί η µέγιστη συγκοµιδή, αλλά στον τρόπο µε τον οποίο θα µπορέσει ο παραγωγός να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της καλλιέργειας. Μάρτιος 2012 Αγρόκτηµα - 19 19_exwfyllo_afierwma.indd 19 3/13/12 3:57 PM

Η ξηρασία στη νότια Αμερική ανατρέπει τις ισορροπίες στο καλαμπόκι. Κόστος παραγωγής εαρινών Ευρώ ανά στρέμμα Βαμβάκι Ευρώ ανά στρέμμα Καλαμπόκι Λίπανση 28 50 Ζιζανιοκτόνα 8 10 Σπόρος 17 25 Δύο ψεκασμοί 6 - Αποφυλλωτικά 5 - Κόστος συγκομιδής 28 14 Κόστος άρδευσης 35 60 Πετρέλαιο 13 13 Εργατικά 10 2 Κόστος φύτευσης 4 4 Μηχανικές εργασίες 6 - Σύνολο 160 178 Η αισιοδοξία πως οι τιμές των αγροτικών εμπορευμάτων θα ενισχυθούν περαιτέρω εξαπλώνεται όλο και περισσότερο, με μοναδική εξαίρεση ίσως το βαμβάκι όπου τα υψηλά αποθέματα πιέζουν την αγορά. Της Ελένης Δούσκα Tα μικρά κάνουν παιχνίδι Η φθηνια τρωει τον παρα Καθυστέρηση στη λήψη των αποφάσεων και επιλογές με γνώμονα τις μικρότερες δυνατές ανάγκες σε κόστη εισροών και άμεση χρηματοδότηση, χαρακτηρίζουν τη φετινή προετοιμασία των εαρινών καλλιεργειών. Μηδική και ηλίανθος δείχνουν να επωφελούνται από τις συνθήκες της αγοράς. 20 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 20-23_agora.indd 20 3/13/12 3:14 PM

Μέσα σε κλίμα οικονομικής αβεβαιότητας και παρά το ευνοϊκό περιβάλλον που διαμορφώνεται για τα αγροτικά προϊόντα στις διεθνείς αγορές, καλούνται φέτος οι παραγωγοί να ξεκινήσουν την προετοιμασία τους για τις εαρινές σπορές. Πολλοί είναι οι αγρότες που καθυστερούν να πάρουν κάποια απόφαση για το τι θα καλλιεργήσουν, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις αρκετοί είναι αυτοί που αναγκάζονται να προσαρμοστούν με δραματικό τρόπο στα νέα δεδομένα. Πολλοί αγρότες κάνουν τις επιλογές τους για τη νέα χρονιά με βάση την αντικειμενική - οικονομική δυνατότητά τους να υποστηρίξουν τις αντίστοιχες καλλιέργειες και όχι με βάση τις προοπτικές οικονομικού οφέλους, που θεωρητικά μπορεί να εξασφαλίσει κάθε προϊόν. Σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας είναι και η έλλειψη ρευστού, που φρενάρει τις προσδοκίες και ενισχύει το συντηρητισμό των παραγωγών. Σε αυτό το κλίμα, βέβαια, το βαμβάκι διατηρεί σταθερά το προβάδισμα στις εκτάσεις (περίπου στα 2,8 εκατ. στρέμματα) και το καλαμπόκι ακολουθεί με 1,3 εκατ. στρέμματα. Το φετινό «παιχνίδι» όμως των εαρινών σπορών καθορίζεται από τις μικρότερες καλλιέργειες, όπως τα ζαχαρότευτλα, η βιομηχανική ντομάτα και ο ηλίανθος. Κι ενώ τα τεύτλα και η ντομάτα δείχνουν «πρόθεση» για περισσότερα στρέμματα φέτος, τη διαφορά στο χάρτη των εαρινών φαίνεται πως θα κάνει ο ηλίανθος. Κι αυτό γιατί ως καλλιέργεια χαμηλών εισροών δείχνει να διατηρεί εκτάσεις, παρά τα προβλήματα πληρωμών από τις βιομηχανίες βιοντίζελ κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Την ίδια ώρα, απαιτητικές καλλιέργειες όπως καλαμπόκι και βιομηχανική ντομάτα περνούν σε χέρια αγροτών με μεγαλύτερα περιθώρια οικονομικής διαχείρισης των πραγμάτων. Αντίστοιχα, παραγωγικές γαίες με ακριβά ενοίκια «φεύγουν» από παραδοσιακούς καλλιεργητές και περιέρχονται σε ισχυρότερες εκμεταλλεύσεις που έχουν τη δυνατότητα να τα πληρώσουν. Όλα αυτά, βέβαια, αλλάζουν τις ισορροπίες της αγοράς, καθυστερούν τις παραγγελίες αγροτικών εφοδίων (σπόρια, λιπάσματα κ.ά.), αναβάλλουν τις προμήθειες των εισαγωγέων, εντείνουν την αβεβαιότητα για τη νέα καλλιεργητική χρονιά, ενώ δημιουργούν νέες ευκαιρίες μόνο στους καλά οργανωμένους του χώρου. Σε ισορροπία αναμένεται να επανέλθει η εαρινή σπορά όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, μετά την εξομάλυνση των τιμών στην αγορά του βαμβακιού. Το βαμβάκι έχει υποχωρήσει από τα επίπεδα ρεκόρ όλων των εποχών που σημειώθηκαν στις 7 Μαρτίου 2011, όταν η διεθνής τιμή έφτασε τα 219,7 σεντς ανά λίμπρα, ενώ στο καλαμπόκι η παραγωγή αναμένεται να είναι ελλειμματική για τρίτη συνεχή χρονιά συγκεντρώνοντας αυξημένο ενδιαφέρον. Ο τρίτος σημαντικότερος άξονας αναμένεται να είναι ο ηλίανθος ο οποίος διεκδικεί με αξιώσεις ένα μερίδιο των καλλιεργούμενων εκτάσεων με όπλο το χαμηλό κόστος παραγωγής. Πιο συγκεκριμένα, το κόστος παραγωγής του ηλίανθου υπολογίζεται στο 1/3 του κόστους σε βαμβάκι και καλαμπόκι, σε μια εποχή που κυριαρχεί η μειωμένη ρευστότητα. Σε ισορροπία αναμένεται να επανέλθει η εαρινή σπορά όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, μετά την εξομάλυνση των τιμών στην αγορά του βαμβακιού. Το βαμβάκι έχει υποχωρήσει από τα επίπεδα ρεκόρ όλων των εποχών που σημειώθηκαν στις 7 Μαρτίου 2011, όταν η διεθνής τιμή έφτασε τα 219,7 σεντς ανά λίμπρα, ενώ στο καλαμπόκι η παραγωγή αναμένεται να είναι ελλειμματική για τρίτη συνεχή χρονιά συγκεντρώνοντας αυξημένο ενδιαφέρον. Ο τρίτος σημαντικότερος άξονας αναμένεται να είναι ο ηλίανθος ο οποίος διεκδικεί με αξιώσεις ένα μερίδιο των καλλιεργούμενων εκτάσεων με όπλο το χαμηλό κόστος παραγωγής, δεδομένου ότι υπολογίζεται στο 1/3 του κόστους σε βαμβάκι και καλαμπόκι, σε μια εποχή που κυριαρχεί η μειωμένη ρευστότητα. ΒΑΜΒΑΚΙ Πώς θα ανοίξει η νέα εμπορική περίοδος Ενδεικτικό για το πώς θα κυμανθεί η νέα σεζόν στο βαμβάκι είναι οι τιμές των συμβολαίων του Δεκεμβρίου 2012. Στο χρηματιστήριο ο Δεκέμβρης, που αντιπροσωπεύει τη νέα σοδειά, διαπραγματεύεται στα 89,50-94,50 σεντς/λίμπρα στον τελευταίο μήνα. Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτά τα επίπεδα είναι συγκριτικά υψηλά και διασφαλίζουν ικανοποιητικές τιμές για τους αγρότες. Βέβαια, δεν είναι δυνατόν να συγκρίνουμε τις τιμές με γνώμονα τη σεζόν 2010-2011, διότι εκείνη τη χρόνια τα σύσπορα βαμβάκια στη χώρα μας είχαν πληρωθεί πριν την άνοδο, με αποτέλεσμα να μην επωφεληθούν του «ράλι» οι παραγωγοί. Οι τιμές ρεκόρ που σημειώθηκαν στις αρχές του 2011 στη διεθνή αγορά του βαμβακιού, αποτελούν ένα σπάνιο φαινόμενο ταυτόχρονης αύξησης της ζήτησης και μείωση της παραγωγής. Πλέον, η αγορά έχει εξομαλυνθεί σε τιμές οριακά πάνω από τα 90 σεντς ανά λίμπρα, οι οποίες είναι ωστόσο αρκετά ικανοποιητικές για τους περισσότερους βαμβακοπαραγωγούς στον κόσμο. Βέβαια, για τη φετινή χρονιά προβλέπεται μια μείωση της τάξης του 5-10% στις παγκόσμια καλλιεργούμενες εκτάσεις, αφού ο περυσινός «πανικός» για βαμβάκι φαίνεται πως έχει ήδη εξασθενίσει. Να σημειωθεί ότι στη σεζόν 2011-2012 οι βαμβακοκαλλιεργητές έλαβαν τιμές μεταξύ 48-54 ευρώ το κιλό και σύμφωνα με τους αναλυτές σε αυτά τα επίπεδα εκτιμάται ότι θα κυμανθούν οι τιμές του εκκοκκισμένου τη νέα περίοδο, εφόσον δεν υπάρξουν μεγάλες αλλαγές στο χρηματιστήριο. Προς το παρόν δεν έχει ανοίξει η αγορά του εκκοκκισμένου για προπωλήσεις της νέας σεζόν, διότι οι εκκοκκιστές έχουν ακόμα φετινά αποθέματα, ενώ και οι εμπορικοί οίκοι δεν πληρώνουν σε καλά επίπεδα. Οι εκκοκκιστες ζητούν ανοιχτή τιμή ίδια με τα συμβόλαια Δεκεμβρίου (δηλαδή στα 90 σεντς), όμως από την πλευρά τους οι έμποροι αρνούνται να πληρώσουν αυτή την Προϊόν 12/3/11 12/9/11 12/12/11 12/2/12 12/3/12 Βαμβάκι 210,08 106,24 92,38 95,10 87,45 Ρύζι 13,16 18,08 14,08 14,42 14,14 Καλαμπόκι 244-245 215-216 186-187 206-207 204-205 Ηλίανθος 631 725 653 613 613 Βαμβάκι, Ρύζι (σεντς ανά λίμπρα), Καλαμπόκι (ευρώ ο τόνος), Ηλίανθος (δολάρια ο τόνος) Μάρτιος 2012 Αγρόκτημα - 21 20-23_agora.indd 21 3/13/12 3:14 PM

Βαμβάκι (σε χιλιάδες δέματα) Καλαμπόκι (σε εκατ. τόνους) Ρύζι (σε εκατ. τόνους) Ηλίανθος (σε εκατ. τόνους) 10/11 11/12 10/11 11/12 10/11 11/12 10/11 11/12 Παραγωγή 25.377 26.920 828 864 450 463 32,80 39,03 Εμπόριο 7.783 8.441 93 95 35 32 1,80 2,50 Κατανάλωση 24.932 23.672 844 871 449 460 29,30 33,86 Τελικά Αποθέματα 10.290 13.569 133 126 96 99 1,78 3,04 Πηγή: USDA, IGC τιμή και προσφέρουν 2 με 4 σεντς κάτω από τις αντίστοιχες τιμές Δεκεμβρίου (δηλαδή στα 86-88 σεντς/λίμπρα). Να σημειωθεί ότι το κοστολόγιο για την καλλιέργεια βαμβακιού κυμαίνεται από 100 μέχρι 120 120 ευρώ το στρέμμα Θετικά είνια τα μηνύματα που έρχονται και από την προβληματική σε ποιότητα και ποσότητα φετινή αμερικανική σοδειά. Αρκετοί διεθνείς εμπορικοί οίκοι να αντικαθιστούν τις πωλήσεις αμερικάνικου με ελληνικό βαμβάκι. Παράλληλα, η φετινή ποιότητα «βόλεψε» τους εμπόρους, καθώς εκτός από τα συνήθη πολύ καλά χαρακτηριστικά της ελληνικής ποιότητας (ίνα, αντοχή, χαμηλή περιεκτικότητα ξένων υλών), φέτος το χρώμα ήταν πιο λευκό από άλλες χρονιές (περισσότερα προβροχικά βαμβάκια). Την ίδια ώρα, η εξοικείωση των κινεζικών κλωστηρίων με τη σοδειά μας σε μια καλή ποιοτικά χρονιά αποτελεί ευκαιρία για μόνιμη παρουσία της χώρας μας στον μεγαλύτερο εισαγωγέα ίνας. Βέβαια, να σημειωθεί ότι η παγκόσμια παραγωγή πέρυσι έφτασε τους 26,8 εκατ. τόνους, σημειώνοντας αύξηση κατά 7% σε σύγκριση με την περασμένη χρονιά. Η επίδοση αυτή είναι η υψηλότερη της τελευταίας πενταετίας, ωστόσο συνοδεύτηκε από μια μέτρια χρονιά όσον αφορά τη ζήτηση, εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης. ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ Με θετικό πρόσημο ξεκινά το καλαμπόκι Οι τιμές του καλαμποκιού ακολουθούν μια σημαντική σταθεροποιητική πορεία σε υψηλά επίπεδα τον τελευταίο ένα χρόνο, καθώς τα παγκόσμια αποθέματα αναμένεται να μειωθούν για τρίτη συνεχή χρονιά. Το γεγονός αυτό γεννά αυξημένες προσδοκίες στους καλλιεργητές, που όμως διστάζουν μήπως αργότερα τα χρηματιστήρια τους προδώσουν. Στη διεθνή αγορά, μετά τη σταθερή άνοδο κατά 51,33% που σημείωσαν το 2010, ακολούθησε η μικρή άνοδος κατά 3,67% της περσινής χρονιάς και πλέον οι τιμές του καλαμποκιού κινούνται ελάχιστα χαμηλότερα από τα επίπεδα ρεκόρ του 2008, ωστόσο με αξιοσημείωτα μεγαλύτερη σταθερότητα. Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο δημητριακών της IGC, η παγκόσμια παραγωγή του καλαμποκιού υπολογίζεται να φτάσει τους 864 εκατ. τόνους, 7 εκατ. λιγότερους από την κατανάλωση, με αποτέλεσμα να μειωθούν τα αποθέματα στους 126 εκατ. τόνους. ΖΑΧΑΡΟΤΕΥΤΛΑ Προσπάθειες, χωρίς αντίκρισμα στα τεύτλα Στην καλλιέργεια των ζαχαροτεύτλων δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται η «επιστροφή» που επεδίωκαν οι συντελεστές του κλάδου, κι αυτό έχει να κάνει με την αποδιάρθρωση της ΕΒΖ μετά τις γνωστές αποφάσεις για το κλείσιμο των εργοστασίων σε Λάρισα και Ξάνθη την τελευταία 5ετία, αλλά και την αλλοπρόσαλλη τιμολογιακή πολιτική ειδικά της περασμένης χρονιάς. Η πρόθεση των παραγωγών αρχικά «κλείνει» στην αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, ωστόσο οι εκκρεμότητες από την πλευρά της διοίκησης της Βιομηχανίας για την τιμολογιακή πολιτική, τα «κομμένα» από φέτος πριμ και η αβεβαιότητα για την εφαρμογή της ολοκληρωμένης διαχείρισης φέρνουν δεύτερες σκέψεις. Και μπορεί η πολιτική ηγεσία και τα ανώτατα στελέχη της ΕΒΖ να κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να «πείσουν» τους «επίδοξους» παραγωγούς, προσφέροντας ακόμα και πιστώσεις στην αγορά των εφοδίων, όμως για φέτος μόλις και μετά βίας δείχνει να φτάνουν τα 100.000 στρέμματα. Κι αυτό ιδιαίτερα, αν ληφθεί υπ όψη ότι στη συντηρητική τιμολογιακή πολιτική που εξαγγέλθηκε για τη νέα χρόνια και στην αβεβαιότητα που συνεχίζει να υπάρχει αναφορικά με την εφαρμογή της ολοκληρωμένης διαχείρισης (και για την κατά στρέμμα ενίσχυση αυτής της διαδικασίας), προστίθενται και οι έντονες βροχοπτώσεις του τελευταίου μήνα που έχουν αναβάλει την έναρξη της καλλιεργητικής διαδικασίας. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΝΤΟΜΑΤΑ Μόνο οι φερέγγυοι θα μείνουν στην ντομάτα Προοπτικές για ψηλότερα παρουσιάζει η βιομηχανική ντομάτα, τουλάχιστον αν κρίνει κανείς από τις διαθέσεις των καλλιεργητών, παρά το γεγονός ότι τα εργοστάσια που θα μείνουν στην παραλαβή και επεξεργασία του προϊόντος θα είναι λιγότερα και η δυναμικότητά τους πεπερασμένη. Το καλό είναι ότι ξεκαθαρίζουν κάπως τα πράγματα, αφού φεύγουν από τη μέση επιχειρήσεις με αμφίβολη κεφαλαιουχική βάση και μεγάλες δυσκολίες κάλυψης των υποχρεώσεων έναντι των παραγωγών. Βέβαια, οι βιομηχανίες που μένουν, επιδιώκουν να θέσουν τους δικούς τους όρους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Νομικός που περιόρισε και μάλιστα «δια ροπάλου» την επιδότηση των μεταφορικών (3 ευρώ τον τόνο), μόνο σε όσους παραγωγούς έδωσαν το σύνολο της παραγωγής τους στα εργοστάσια του ομίλου. ΗΛΙΑΝΘΟΣ Κερδίζει πόντους λόγω χαμηλών εισροών Τέλος, διάθεση να παλέψει με τα 700.000 στρέμματα της περασμένης χρονιάς δείχνει ο ηλίανθος, παρά τις μεγάλες καθυστερήσεις που υπήρξαν φέτος στην εξόφληση των καλλιεργητών από τις μονάδες παραγωγής βιοκαυσίμων. Σε πρώτη ανάγνωση, έχει ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται ένα ελαφρά θετικό κλίμα στον ηλίανθο, καθώς οι εκτάσεις υπολογίζεται να αυξηθούν κατά 10% και να φτάσουν τα 770.000 στρέμματα φέτος, δεδομένου ότι αποτελεί μια χαμηλού ρίσκου και εισροών καλλιέργεια, καθώς τα έξοδα του υπολογίζονται στο 1/3 από τις σημαντικότερες επιλογές των παραγωγών ανάμεσα στις εαρινές σπορές, όπως βαμβάκι και καλαμπόκι. Εκτιμάται ότι σε πολλές περιοχές της χώρας και ειδικά στη βόρεια Ελλάδα, τα κτήματα που δεν σπάρθηκαν με σιτάρι ή δεν φύτρωσαν λόγω της ξηρασίας του φθινοπώρου, είναι πολλά και στα περισσότερα από αυτά η λύση θα είναι ο ηλίανθος. Βέβαια, προτεραιότητα των παραγωγών αυτή την περίοδο αποτελεί η διασφάλιση της φετινής τιμής των συμβολαίων, καθώς οι μεταποιητές έχουν ανακοινώσει ελάχιστη τιμή για τις συμβάσεις τα 35 λεπτά το κιλό, ενώ οι παραγωγοί δεν δείχνουν να συμβιβάζονται με λιγότερα από 40 λεπτά. Στη διεθνή αγορά τώρα, στον ηλίανθο αναμένεται εντυπωσιακή αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής, καθώς οι τιμές των ελαιούχων σπόρων το τελευταίο τρίμηνο έχουν αυξηθεί κατά 80 δολάρια ο τόνος σε σύγκριση με τη μέση τιμή της πενταετίας. Η παγκόσμια παραγωγή ηλίανθου αναμένεται να φτάσει τους 39,03 εκατ. τόνους, αυξημένη σημαντικά σε σύγκριση με την περσινή παραγωγή των 32,80 εκατ. τόνων, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του USDA. Η παγκόσμια κατανάλωση υπολογίζεται στους 33,86 εκατ. τόνους σημειώνοντας νέα ρεκόρ όλων των εποχών. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν πως η τρέχουσα εμπορική περίοδος θα είναι πλεονασματική σε ηλίανθο, ωστόσο η γενικότερη αυξημένη ζήτηση συντηρεί ένα ανοδικό κλίμα στιην αγορά. 22 - Αγρόκτημα Μάρτιος 2012 20-23_agora.indd 22 3/13/12 3:14 PM