ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ (Ι) ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ, ΑΛΥΚΗ, ΚΑΣΤΡΟΝ, ΜΑΡΙΑΙ, ΠΑΝΑΓΙΑ, ΠΟΤΑΜΙΑ, ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΡΙΝΟΣ, ΣΩΤΗΡ, ΤΗΣ Π.Ε. ΘΑΣΟΥ ΚΑΙ ΜΕΣΟΡΟΠΗ ΤΗΣ Π.Ε. ΚΑΒΑΛΑΣ Kαθορισμός μορφολογικών κανόνων δόμησης στους παραδοσιακούς οικισμούς Θεολόγος, Αλυκή, Κάστρον, Μαριαί, Παναγία, Ποταμιά, Μεγάλος Πρίνος, Σωτήρ της Π.Ε. Θάσου και Μεσορόπη της Π.Ε. Καβάλας, και στον πέριξ των οικισμών ύπαιθρο χώρο. Έχοντας υπόψη: Το Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Α 87) Το άρθρο 42, παρ. 5 του Ν.1337/83 (Α 33) όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 παρ. 17 του Ν.1512/1985 Τις διατάξεις του Ν. 4067/12 (Α 79) όπως τροποποιήθηκε με τους νόμους Ν. 4178/13 (Α 174), Ν.4258/14 (Α 94), Ν.4315/14 (Α 269) Το άρθρο 29 α Ν. 1558/1985 «Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα» (Α 137), που προστέθηκε στο νόμο αυτό με το άρθρο 27 του Ν. 2081/1992 (Α 154), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 2α του Ν. 2469/1997 (Α 38) Το άρθρο 1 παρ. 2α του Ν. 2469/97 (Α 38), «Περιορισμός κρατικών δαπανών» Το ΠΔ 100/28-8-2014 Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, όπως ισχύει (Α 167) Την απόφαση Πρωθυπουργού σύμφωνα με το οποίο διορίσθηκε ο του.. στη θέση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας το από 19-10-1978 ΠΔ (ΦΕΚ 594/Δ/1978) «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών» Τις αποφάσεις νομαρχών καθορισμού ορίων, όρων και περιορισμών δόμησης των οικισμών, καθώς και τυχόν τροποποιήσεις αυτών Τη... γνωμοδότηση του αρμοδίου Κεντρικού Συμβουλίου ΚΕΣΥΠΟΘΑ. Την... Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Θάσου Την... Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Παγγαίου Την... παραλαβή της μελέτης με τίτλο "Μελέτη μορφολογικών κανόνων δόμησης και αρχιτεκτονικής στις περιοχές εντός και εκτός οικισμών μέχρι 2000 κατοίκων των Π.Ε. Καβάλας και Θάσου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης" Το γεγονός ότι από τις διατάξεις του παρόντος δεν προκαλείται δαπάνη εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού για το τρέχον έτος και τα επόμενα οικονομικά έτη Άρθρο I Ορισμοί Κάθε ακίνητο στο οποίο υπάρχει παλαιό κτίριο ή συγκρότημα κτιρίων παραδοσιακού χαρακτήρα, που αντιπροσωπεύει το βασικό οικιστικό πρότυπο της τοπικής κατοικίας, όπως αυτό ορίζεται στην επόμενη παράγραφο, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και θεωρείται ακίνητο αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Ως βασικό οικιστικό πρότυπο νοείται σύνολο, αποτελούμενο κατά κανόνα, από κυρίως κτίριο κατοικίας και τυχόν βοηθητικό χώρο Οι κατοικίες, όπου η τοποθεσία το επιτρέπει, είναι κατά το δυνατόν στραμμένες προς νότο, και συνδυάζονται με ελεύθερο υπαίθριο χώρο, που ενίοτε περικλείεται από υψηλό μανδρότοιχο, εξασφαλίζοντας την ιδιωτικότητα της αυλής. Το οικιστικό αυτό πρότυπο εμφανίζεται και σε απλούστερες παραλλαγές. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1

Το ανωτέρω βασικό οικιστικό πρότυπο, που περιλαμβάνει ιδίως κτίρια, παραρτήματα, μάντρες, λειτουργικά στοιχεία και στοιχεία εξοπλισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων, με όποιες παραλλαγές απαντάται, θεωρείται αντιπροσωπευτικό δείγμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής φυσιογνωμίας του οικισμού και προστατεύεται στο σύνολό του. Η αναγνώριση του αυθεντικού προτύπου και η διάκρισή του από τυχόν μεταγενέστερες επεμβάσεις και αλλοιώσεις διενεργείται από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.). Το Σ.Α. αποφαίνεται αιτιολογημένα, αφού λάβει υπόψη τη σχετική τεχνική έκθεση του ενδιαφερομένου και τα προσκομιζόμενα στοιχεία τεκμηρίωσης, όπως φωτογραφίες, σχέδια και άλλα συναφή αποδεικτικά στοιχεία. Άρθρο ΙΙ Μορφολογικοί Κανόνες για τις περιοχές εντός και εκτός των οικισμών ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΡΟΦΩΝ ΚΑΙ ΥΨΗ Από τις διατάξεις του Π.Δ από 19.10.1978 (ΦΕΚ 594Δ ) «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών» δεν έχουν εφαρμογή, στο σύνολο των οικισμών, τα ακόλουθα εδάφια της παραγράφου 8 άρθρου 2: 8α.... "Επιτρέπεται η κατασκευή τρίτου (3ου) ορόφου, χωρίς υπερβάσεως του συντελεστού δόμησης εις τινάς όψεις του κτιρίου, μόνο εάν ούτως προκύπτει λόγω κλίσεως του εδάφους". 8β...."Η οικοδομή δεν δύναται να υπερβαίνει λόγω κλίσεως του εδάφους, το ύψος των δέκα (10) μέτρων σε οποιοδήποτε σημείο της. Η ΕΕΑΕ δύναται να επιφέρει μικρής έκτασης μεταβολές κατά την κρίση της στα ως άνω ύψη, εφ' όσον απαιτείται για την προσαρμογή του κτιρίου στα πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντός του, άνευ υπερβάσεως του αριθμού ορόφων." Στη θέση των ανωτέρω διατάξεων και μεμονωμένα για τους οικισμούς Μεγάλος Πρίνος, Παναγιά, Ποταμιά και Μεσορόπη εφαρμόζονται τα εξής: "Κατά παρέκκλιση, στους οικισμούς Μεγάλος Πρίνος, Παναγιά, Ποταμιά και Μεσορόπη, το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής δύναται να επιτρέπει την υπέρβαση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους, χωρίς υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και μόνο όταν συντρέχουν ταυτόχρονα οι εξής προϋποθέσεις: i. Το ύψος του προς ανέγερση κτίσματος προσαρμόζεται στα πρότυπα παλαιών παραδοσιακών κτισμάτων που βρίσκονται στο απολύτως άμεσο περιβάλλον του (όμορα κτίσματα). ii Η κλίση εδάφους του οικοπέδου, στο σημείο τοποθέτησης του κτίσματος, είναι 30%. iii Η υπέρβαση του ύψους πραγματοποιείται μόνο στο τμήμα της όψης προς την κατωφέρεια. Ο ημιυπόγειος χώρος που δημιουργείται (υπόγειος στις τρεις πλευρές) προσμετράται στο συντελεστή δόμησης. Σε καμία περίπτωση, το μέγιστο ύψος στο τμήμα της όψης προς την κατωφέρεια, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 8,50 μέτρα." Οι λοιπές διατάξεις του Π.Δ. από 19.10.1978 (ΦΕΚ 594Δ ) διατηρούνται ως ισχύουν και προστίθενται οι παρακάτω ειδικοί όροι δόμησης. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ Τα νέα οικοδομικά σύνολα θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες πρισματικών όγκων, καθαρών σχημάτων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους (π.χ. σε σύνθετη διάταξη Γ). Απαγορεύονται συνδυασμοί που οδηγούν σε πολύπλοκες κατόψεις με πολλαπλά σπασίματα. Απαγορεύεται η Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2

δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων στα πρίσματα των κτισμάτων και η κατασκευή κτηρίων σε υποστυλώματα. ΔΙΑΤΑΞΗ ΣΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια: Να προστατεύονται βασικά σημεία θέας κοινοχρήστων χώρων, όπως επίσης οπτικές φυγές και θεάσεις προς χαρακτηρισμένα μνημεία, αξιόλογα κτίσματα και στοιχεία της περιοχής (π.χ. κρήνες, φυσικά στοιχεία κ.τ.λ.) Να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα όμορων οικοπέδων και κτισμάτων, όπως επίσης ο φυσικός ηλιασμός και αερισμός υφιστάμενων γειτονικών οικοδομών. Να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι ανάμεσα σε όμορες ιδιοκτησίες. Να επιδιώκεται η βέλτιστη χωροδιάταξη των οικοδομικών όγκων σε σχέση με τις ισοϋψείς του εδάφους και τον προσανατολισμό κλειστών και ανοιχτών χώρων, κατά τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου. Να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθεν αυτών. Η τήρηση των παραπάνω διατάξεων υπόκειται στην κρίση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, το οποίο εγκρίνει σε κάθε περίπτωση τη θέση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο και δύναται κατά την κρίση του να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς, με γνώμονα τη διατήρηση της υφιστάμενης δομής του οικισμού, την ανάδειξη φυσικών στοιχείων ή κοινοχρήστων χώρων. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων/γηπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του οικοπέδου/γηπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση των φυσικών στοιχείων- σχηματισμών (δένδρα, βράχια κλπ.), όπως επίσης τυχόν ξερολιθιών, αλωνιών και λοιπών στοιχείων που μαρτυρούν τη συνέχεια της αγροτικής παράδοσης του τόπου. Η παράμετρος της προστασίας των στοιχείων αυτών θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται εξαρχής υπόψη στην επιλογή της τοποθέτησης του οικοδομικού όγκου εντός του οικοπέδου/γηπέδου. Η κατασκευή των κάθε είδους τοιχίων γίνεται από ξηρολιθοδομή (ξερολιθιά), είτε από λιθοδομή, εμφανή ή ασβεστωμένη, υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης. Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής. Με στόχο την τήρηση της ανωτέρω διάταξης, η θέση του οικοπέδου/γηπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. ΟΓΚΟΙ Οι όγκοι θα πρέπει να είναι συμπαγείς. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία υποχωρήσεων και η διαμόρφωση στοών και εν γένει ημιυπαίθριων χώρων στο κυρίως σώμα του κτίσματος. Απαγορεύεται επίσης η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων στα πρίσματα των κτισμάτων. Ο μέγιστος όγκος κάθε διακεκριμένης πρισματικής μονάδας κτίσματος κατοικίας, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, ορίζεται: i. για μονώροφο κτίσμα σε Vmax=400 m 3 ii. για διώροφο κτίσμα σε Vmax=700 m 3 Σε περίπτωση της, κατά παρέκκλιση, προαναφερόμενης υπέρβασης του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους, ο ως άνω μέγιστος επιτρεπόμενος όγκος δύναται να προσαυξάνεται κατά 20%. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3

Για κτίρια πάνω από το Vmax, επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου σε επιμέρους ανεξάρτητους, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι όγκοι που διαμορφώνονται δε θα πρέπει να είναι πανομοιότυποι, και μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση μεταξύ τους, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: i. Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ ανεξάρτητων όγκων εντός του οικοπέδου ορίζεται σε 2,50 μ. ii. Επιβάλλεται ο διαχωρισμός των εν επαφή μονάδων ως προς την κάτοψη, τουλάχιστον κατά 1,00 μ., ως προς τη μία ή την άλλη διεύθυνση. iii. Η κλιμάκωση των όψεων μπορεί να επιτυγχάνεται με τη σύνθεση επιμέρους όγκων διαφορετικού ύψους. iv. Η τελική κτιριακή σύνθεση θα πρέπει να αποτελεί συνεκτικό σύνολο με ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα και να οργανώνεται με κεντρικό συνθετικό στοιχείο τον υπαίθριο χώρο. Οι αναλογίες των διακεκριμένων πρισματικών μονάδων του προηγούμενου εδαφίου, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως, ορίζονται ως εξής: i. Στην περίπτωση διώροφων κτισμάτων θα πρέπει να κυμαίνονται, βάσει των επικρατουσών αναλογιών μήκους /πλάτους/ ύψους α) από 2/1/1 (πλατυμέτωπα) έως 2/1/1,5 και1,5/1/1 (ορθογωνικά) και β) από 1,5/1,5/1 έως 1/1/1 (κυβόσχημα). ii. Στη περίπτωση ισόγειων κτισμάτων ορθογωνικής κάτοψης, οι αναλογίες των πλευρών της κάτοψης θα πρέπει να κυμαίνονται από 2/1 έως 2/1,5. Ως μέγιστο μήκος πλευράς κύριου διώροφου κτίσματος, ορίζεται το Ymax = 2*Ηmax, (όπου Η το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του οικοδομήματος χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η στέγη). Ειδικότερα σε κτίσματα τετράγωνης κάτοψης, ως μέγιστη διάσταση πλευράς τετραγώνου ορίζονται τα 10.00μ. ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ - ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ Τα ανοίγματα θα πρέπει να έχουν σχήμα ορθογωνικό, με αναλογία πλάτους - ύψους περίπου από 1/2 έως 1/1. Σε θύρες ισογείου επιτρέπεται και η αναλογία 1/2,5. Το ποσοστό όλων των ανοιγμάτων δε θα πρέπει να ξεπερνά το 20% της συνολικής επιφάνειας των όψεων. Ειδικότερα, σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, το πλήρες θα πρέπει να υπερτερεί του κενού στις επιφάνειες των όψεων, ενώ η ελάχιστη απόσταση ανοίγματος από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,80 μ. και η ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση στα 0,50 μ. Το μέγιστο πλάτος παραθύρου ορίζεται σε 1,00 μ. Ειδικότερα, για ανοίγματα αναλογίας πλάτους - ύψους 1/1 το μέγιστο πλάτος μπορεί να φτάνει τα 1,60 μ. Το μέγιστο πλάτος θύρας ορίζεται σε 1,20 μ. Ειδικότερα, το μέγιστο πλάτος ανοίγματος: i. σε θύρες ισογείου μπορεί να φτάνει και τα 1,50 μ. ii. σε θύρες ισόγειων καταστημάτων μπορεί να φτάνει και τα 2,00 μ. Στην περίπτωση εισόδου σε κλειστό χώρο στάθμευσης, το μέγιστο πλάτος του ανοίγματος ορίζεται σε 2,50 μ. και το μέγιστο ύψος σε 2,20 μ. Σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, η διαμόρφωση των ανοιγμάτων γίνεται με ενιαίο ξύλινο ή λίθινο πρέκι. Σε ότι αφορά τα κουφώματα: α. Τα υαλοστάσια επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, ανασυρόμενα ή και ανακλινόμενα. β. Τα εξώφυλλα επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, γαλλικού ή γερμανικού τύπου, ή ανακλινόμενα, καρφωτά, ταμπλαδωτά ή περσιδωτά. Επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση ρολού από ξύλο με την προϋπόθεση ότι το τυχόν εμφανές στην όψη κουτί εγκιβωτισμού διαμορφώνεται επίσης ξύλινο. γ. Η κατασκευή σιδεριών ασφαλείας γίνεται από οριζόντιες διατομές απλής μορφής. δ. Απαγορεύονται τα συρόμενα κουφώματα και εξώφυλλα. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4

ε. Απαγορεύονται οι αλουμινοκατασκευές κάθε είδους και τα συνθετικά κουφώματα (PVC κλπ). στ. Όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου επιβάλλεται να έχουν ενιαίο χρωματισμό. ζ. Κουφώματα από σίδηρο επιτρέπονται μόνο σε ισόγεια καταστήματα και χώρους στάθμευσης. ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ - ΣΤΕΓΕΣ Υπεράνω του μεγίστου ύψους του κτιρίου, επιβάλλεται η κατασκευή τετράριχτης στέγης, μέγιστης κλίσης 35%. Σε ισόγεια κτίσματα επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση δίριχτης ή μονόριχτης στέγης. Ειδικότερα στους οικισμούς Αλυκή, Κάστρο και Παναγιά η επικάλυψη γίνεται υποχρεωτικά με σχιστόπλακες σε απόχρωση γκρι. Στους λοιπούς οικισμούς επιτρέπεται επιπλέον η επικάλυψη με κεραμίδια βυζαντινού, ρωμαϊκού ή γαλλικού τύπου, χρώματος κεραμιδί (απαγορεύεται το κόκκινο). Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της στέγης ορίζεται στα 1,50 μ. Κάθε διακριτός ορθογωνικός όγκος καλύπτεται από μία μόνο τετράριχτη στέγη. Στις περιπτώσεις συνδυασμού ισοϋψών ορθογωνικών όγκων σε σύνθετες διατάξεις π.χ. διάταξη Γ, η στέγαση επιβάλλεται να γίνεται με ενιαία στέγη, που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης του υποκείμενου ορόφου. Η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης περιμετρικά του κτίσματος ορίζεται στα 0,20 μ. συμπεριλαμβανομένης της επικάλυψης. Κατά παρέκκλιση και μόνο στην περίπτωση ξύλινης φέρουσας κατασκευής της στέγης που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου, η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης, συμπεριλαμβανομένης της επικάλυψης, ορίζεται στα 0,50 μ. Απαγορεύεται κάθε είδους κατασκευή πάνω από τη στέγη εξαιρουμένων των καπνοδόχων. Στέγαση με δώμα επιτρέπεται σε ισόγεια κτίσματα μέγιστης επιφανείας 15 τ.μ. Απαγορεύεται η προεξοχή της πλάκας του δώματος περιμετρικά της τοιχοποιίας καθώς και οι αναμονές οπλισμού. Εντός του όγκου της στέγης απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων και η δημιουργία ορόφου, ή τμήματος ορόφου. ΕΞΩΣΤΕΣ Η φέρουσα κατασκευή ανοιχτών εξωστών μπορεί να είναι ξύλινη, είτε μεταλλική, είτε από οπλισμένο σκυρόδεμα με ορθογωνική κάτοψη. Ειδικότερα, στους οικισμούς Αλυκή, Κάστρο, Σωτήρας και Μεγάλος Πρίνος, η φέρουσα κατασκευή ανοιχτών εξωστών επιβάλλεται να είναι ξύλινη. Το μέγιστο πλάτος ανοιχτού εξώστη ορίζεται σε 1,00 μ. Ειδικότερα σε εξώστες ξύλινης ή μεταλλικής φέρουσας κατασκευής, το μέγιστο πλάτος μπορεί να προσαυξάνεται σε 1,60 μ., με την προϋπόθεση ότι η κατασκευή στηρίζεται σε ξύλινες ή μεταλλικές αντηρίδες. Οι εξώστες ξύλινης φέρουσας κατασκευής δύναται να στηρίζονται και σε κατακόρυφους ξύλινους στυλοβάτες. Το μήκος του ανοιχτού εξώστη δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των 2/3 της αντίστοιχης εν επαφή όψης. Στην περίπτωση εξώστη οπλισμένου σκυροδέματος ως μέγιστο πάχος πλάκας ορίζονται τα 0,15 μ. Η ελάχιστη απόσταση ανοιχτού εξώστη από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,50 μ. Ανά διακεκριμένη μονάδα κτιριακού όγκου, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο ενός ανοιχτού εξώστη στη στενή πλευρά των κτισμάτων και μέχρι δύο συνολικά ανοιχτών εξωστών. Οι εξώστες κατασκευάζονται αποκλειστικά στον ανώτερο όροφο του κτίσματος. Το προστέγασμα ανοιχτού εξώστη διαμορφώνεται ως ανεξάρτητη, οριζόντια ή με μικρή κλίση έως 3%, ελαφριά, μεταλλική ή ξύλινη κατασκευή ορθογωνικής κάτοψης και ομοίων διαστάσεων με τον εξώστη, από απλές διατομές χωρίς διακοσμητικές απολήξεις διαμορφώσεις. Η ανώτερη επιφάνεια των στεγάστρων, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5

0,50μ από την απόληξη της τοιχοποιίας. Η επικάλυψη του προστεγάσματος μπορεί να γίνεται με φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά) είτε με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, ή εν γένει φυσικά υλικά. Απαγορεύεται η επικάλυψη με κεραμίδια ή σχιστόπλακες. Εναλλακτικά επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση υαλοπινάκων ή αναλόγου διαφανούς υλικού. Σε ανοιχτούς, ξύλινους εξώστες, ελάχιστου μήκους 2,00 μ., είναι δυνατή επίσης η επιστέγαση: i. με προέκταση της κύριας στέγης ακολουθώντας υποχρεωτικά την κλίση της, και μόνο με την προϋπόθεση ξύλινης φέρουσας κατασκευής αυτής, που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου. ii. με ανεξάρτητο επικλινές τμήμα ξύλινης κατασκευής που ακολουθεί υποχρεωτικά την κλίση της στέγης. Το ανώτερο σημείο της επικάλυψης του εξώστη δε μπορεί να απέχει από το κατώτερο σημείο της φέρουσας κατασκευής της κύριας στέγης του κτίσματος απόσταση μεγαλύτερη των 0,15 μ. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η στέγαση του εξώστη στηρίζεται υποχρεωτικά σε κατακόρυφους ξύλινους στυλοβάτες. Η επικάλυψη επιβάλλεται να γίνεται με υλικό ομοίου τύπου και χρώματος με το αντίστοιχο της κύριας στέγης. Τα κιγκλιδώματα διαμορφώνονται με γραμμικά, κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία απλής μορφής, ξύλινα ή μεταλλικά. Η διαμόρφωση κλειστού εξώστη (σαχνισί) που προσμετράται στον Σ.Δ., επιτρέπεται μόνο στον ανώτερο όροφο και στους οικισμούς όπου συναντάται παραδοσιακά, υπό τις εξής προϋποθέσεις: i. Το ελάχιστο πλάτος κλειστού εξώστη ορίζεται σε 0,40 μ., και το μέγιστο σε 0,80 μ. Στην περίπτωση που καταλαμβάνει ολόκληρο το μήκος της αντίστοιχης όψης το πλάτος του δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 0,40 μ. ii. Ο κλειστός εξώστης επιτρέπεται να εξέχει πέραν της ρυμοτομικής γραμμής του οικοπέδου μέχρι 0,40μ με την προϋπόθεση ότι θα απέχει από τυχόν απέναντι εξώστη τουλάχιστον 4,00 μ. Εξώστες που έχουν πρόσωπο σε δρόμους πλάτους μεγαλύτερου των 4,80 μ. μπορούν να εξέχουν πέραν της ρυμοτομικής γραμμής απόσταση μεγαλύτερη των 0,40 μ. με την προϋπόθεση πάντα ότι η απόσταση από τον απέναντι παραμένει τουλάχιστον 4,00 μ. Το κατώτερο σημείο αυτών πρέπει να απέχει τουλάχιστον 3,30 μ. από το πεζοδρόμιο ή το φυσικό ή διαμορφωμένο έδαφος. iii. Ο κλειστός εξώστης απέχει από τα πίσω ή τα πλάγια όρια του οικοπέδου τουλάχιστον 2,50 μ. iv. Η στέγη του κλειστού εξώστη αποτελεί φυσική συνέχεια της στέγης του κτιρίου. Το μήκος των κλειστών εξωστών δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/3 του συνολικού μήκους των όψεων του κτηρίου. Το μήκος των ανοικτών και κλειστών εξωστών συνολικά δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 2/5 του συνολικού μήκους των όψεών του. Δεν επιτρέπονται οι συνεχείς σε όλο το μήκος της όψης εξώστες καθώς και οι περιμετρικοί εξώστες. Δεν επιτρέπεται η κατασκευή εξωστών με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). Το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. ΣΚΙΑΣΤΡΑ Τα κάθε είδους σκίαστρα - στέγαστρα - πέργκολες διαμορφώνονται ως ελαφριές, μεταλλικές ή ξύλινες κατασκευές από απλές διατομές χωρίς διακοσμητικές απολήξεις διαμορφώσεις και επικαλύπτονται με φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά), με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, ή εν γένει φυσικά υλικά. Για τη στέγαση μεμονωμένων ανοιγμάτων θυρών εισόδου της οικοδομής επιτρέπεται η διαμόρφωση σκιάστρου, ορθογωνικής κάτοψης και ελαφριάς μεταλλικής - ξύλινης κατασκευής, σε Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6

πρόβολο, μέγιστου πλάτους 1.00 μ. Ειδικότερα στους οικισμούς Μαριές, Παναγία, Ποταμιά και Θεολόγος επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση με πλάκα σκυροδέματος σε πρόβολο. Δεν επιτρέπεται η κατασκευή προστεγασμάτων με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.), όπως επίσης και η επικάλυψη προστεγασμάτων με κεραμίδια, τόσο στις όψεις των κτισμάτων όσο και στους υπαιθρίους, δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους των οικισμών. Η τοποθέτηση τεντών λευκού υφάσματος επιτρέπεται μόνο στις περιπτώσεις καταστημάτων ή χώρων συνάθροισης, κατόπιν έγκρισης από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, εφόσον δεν αλλοιώνεται η φυσιογνωμία αξιόλογων μετώπων, τμημάτων ή κοινοχρήστων χώρων των οικισμών. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση τεντών σε παραδοσιακά κτίσματα. Σε χρόνο που θα καθοριστεί από τη Δημοτική Αρχή απομακρύνονται σταδιακά τέντες, σκίαστρα και λοιπές τυχόν κατασκευές που δεν ακολουθούν τα προβλεπόμενα από τις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ Τυχόν εξωτερική, ανοιχτή κλίμακα: i. μπορεί να έχει μέγιστο πλάτος 1,00 μ., δεν υπολογίζεται στο ποσοστό κάλυψης και το συντελεστή δόμησης και αναπτύσσεται παράλληλα, τουλάχιστον κατά τα 2/3 του μήκους της, και σε επαφή με την μακρά πλευρά του κτιρίου. ii. δεν επιτρέπεται να συνεχίζει σε τυχόν υπόγειο χώρο. iii. επιβάλλεται να μένει ακάλυπτη iv. μπορεί να είναι είτε συμπαγής, οπότε η επίστρωση των βαθμίδων γίνεται με φυσικά πετρώματα ή τσιμεντοκονία, είτε ελαφριάς ξύλινης κατασκευής. Το στηθαίο της ανοιχτής κλίμακας κατασκευάζεται κατ' αντιστοιχία των στηθαίων των εξωστών. ΠΕΡΙΦΡΑΞΕΙΣ Οι περιφράξεις διαμορφώνονται (ως προς το ύψος, τη μορφή και το υλικό) σύμφωνα με τα επικρατούντα στο άμεσο περιβάλλον της οικοδομής. Σε δρόμους με συνεχή μέτωπα που διαμορφώνονται από όψεις κτισμάτων και υψηλές μάνδρες απαγορεύεται η κατασκευή χαμηλών περιτοιχίσεων, η τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων ή η μείωση του ύψους των υφισταμένων. Στους οικισμούς Σωτήρας, Μεγάλος Πρίνος, Αλυκή και Κάστρο, οι κτιστές περιφράξεις των οικοπέδων κατασκευάζονται υποχρεωτικά από λιθοδομή ή ξηρολιθοδομή, εμφανή ή ασβεστωμένη. Στους λοιπούς οικισμούς επιτρέπεται επίσης η κτιστή περίφραξη με τοιχοποιία επιχρισμένη με αδρό σοβά, λευκών και υπόλευκων αποχρώσεων. Επιτρέπεται μόνο η οριζόντια διαμόρφωση του πρεκιού της αυλόπορτας. Οι αυλόπορτες μπορούν να είναι ξύλινες, ή και μεταλλικές απλού σχεδίου. ΥΛΙΚΑ Οι εξωτερικές όψεις μπορούν να είναι επιχρισμένες ή από εμφανή λιθοδομή. Επιτρέπεται επίσης ο συνδυασμός εμφανούς λιθοδομής με επίχρισμα στον ανώτερο όροφο ή σε τμήμα αυτού. Οι κάθε είδους λιθοδομές επιβάλλεται να κατασκευάζονται με τις εξής προδιαγραφές: i. Η λιθοδομή επιβάλλεται να κατασκευάζεται από τοπικά ασβεστολιθικά πετρώματα στις τοπικές υπόλευκες, γκρίζες, κιτρινόλευκες αποχρώσεις. Οι λίθοι μπορεί να είναι είτε καθόλου επεξεργασμένοι (αργολιθοδομή), είτε μερικώς επεξεργασμένοι σε ορθογώνια μορφή (ημιλαξευτή τοιχοποιία). Δεν νοείται λίθινος τοίχος λεπτότερος από 45 εκ. Οι τυχόν επενδύσεις τοιχοποιίας με λίθους έχουν ελάχιστο πάχος 20 εκ., ώστε να προσομοιάζουν της αυθεντικής παραδοσιακής λιθοδομής. ii. Κατά την αρμολόγηση υφιστάμενων λιθοδομών γίνεται χρήση κονιαμάτων με βάση την φυσική άσβεστο και όχι χρήση τσιμέντου. Στις νέες λιθοδομές η αρμολόγηση γίνεται με Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7

αντίστοιχα κονιάματα, με χρήση μόνο λευκού τσιμέντου. Η απόχρωση του αρμολογήματος θα πρέπει να είναι γαιώδης. Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση εξεχόντων αρμών. iii. Απαγορεύεται η διαμόρφωση τοξωτών πρεκιών και ανακουφιστικών τόξων. Σε περίπτωση επίχρισης των εξωτερικών όψεων να εφαρμόζονται λεία τριπτά ή αδρά επιχρίσματα. Εφόσον επιχρίεται μόνο ο ανώτερος όροφος ή τμήμα αυτού, να εφαρμόζεται υποχρεωτικά λείο, τριπτό επίχρισμα. Απαγορεύεται η επίχριση υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων με εμφανή, εξωτερικά, λιθοδομή. Δεν επιτρέπονται επενδύσεις επιφανειών με υλικά όπως σχιστόπλακες ή άλλους πλακοειδείς διακοσμητικούς λίθους ή διακοσμητικά πλακίδια και οι τεχνοτροπίες επιχρισμάτων που παραπέμπουν στα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά άλλων περιοχών. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ Στις εξωτερικές όψεις των κτισμάτων (εφόσον επιχρίονται) επιτρέπονται οι λευκές και υπόλευκες αποχρώσεις. Κατόπιν έγκρισης του αρμοδίου Σ.Α. δύναται να επιτραπούν και άλλοι χρωματισμοί (γαιώδεις ανοιχτού καφέ, λουλακί, ώχρα, κροκί), εφόσον συναντώνται παραδοσιακά στον εκάστοτε οικισμό. Τα κουφώματα επιτρέπεται να είναι στις φυσικές αποχρώσεις του ξύλου, ή σε χρωματισμούς που συναντώνται παραδοσιακά στον εκάστοτε οικισμό. Τα ξύλινα στοιχεία των οικοδομών (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, κιγκλιδώματα, στέγαστρα κ.α.) θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά στο φυσικό τους χρώμα. Το σύνολο των μεταλλικών στοιχείων της οικοδομής θα πρέπει να αποτελεί ενιαία χρωματικά ενότητα και να εναρμονίζεται με τους λοιπούς χρωματισμούς των υλικών που επιλέγονται (επιχρίσματα, κουφώματα κ.α.) ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΨΕΩΝ Σε κτίσματα, περιφράξεις και εν γένει στις διαμορφώσεις δημόσιων και ιδιωτικών χώρων του οικισμού απαγορεύεται η διαμόρφωση πρόσθετων ή ανάγλυφων διακοσμητικών στοιχείων που παραπέμπουν σε ψευδοπαραδοσιακές μορφές όπως: σειρά κεραμιδιών στην περίμετρο γείσων - δωμάτων ή περιφράξεων, γύψινα στοιχεία, γλυπτά, κίονες αετώματα, περίτεχνα γείσα, καμάρες, αψίδες, τόξα, επενδύσεις με διακοσμητικά πλακίδια κ.τ.λ. Σε περιπτώσεις νέων εργασιών σε υφιστάμενα κτίσματα εντός των περιοχών όπου απαιτείται η γνωμοδότηση του αρμόδιου Σ.Α., δύναται να επιβληθεί, κατά την κρίση του και η απομάκρυνση ακαλαίσθητων επενδύσεων (π.χ. με λίθινα πλακίδια σε όψεις ή περιφράξεις ή περιμετρικά ανοιγμάτων), με στόχο την αισθητική αναβάθμιση των οικισμών. Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση κιγκλιδωμάτων (σε εξώστες, περιφράξεις, δώματα) με πληθωρικά διακοσμητικά στοιχεία περίπλοκων σχημάτων και συνδυασμών, κτιστών κιγκλιδωμάτων με περίπλοκες διακοσμητικές εγκοπές, καθώς και κιγκλιδωμάτων με τη μορφή μπαλούστρων. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Οι ηλιακοί συλλέκτες, τυχόν δεξαμενές αποθήκευσης νερού καθώς και λοιπές μηχανολογικές ή άλλες εγκαταστάσεις τοποθετούνται υποχρεωτικά σε σημείο μη ορατό από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο. Απαγορεύεται η τοποθέτησή τους σε όψεις των κτισμάτων και στην οροφή - στέγη των οικοδομών. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στοιχείων εντός και εκτός των ορίων των οικισμών. Τυχόν νέες δεξαμενές συλλογής ομβρίων κατασκευάζονται υπόγειες. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε θέση μη ορατή από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο, σε ειδικές διαμορφώσεις των όψεων ή διαμορφωμένες εσοχές του κτίσματος και όχι στις κύριες όψεις ή στην οροφή - στέγη αυτού. Στις επιφάνειες των στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού απαγορεύεται η αναγραφή επιγραφών του κατασκευαστή αυτών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8

Απαγορεύεται η τοποθέτηση τεχνολογικού εξοπλισμού στις όψεις υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων. Επιτρέπεται μόνο σε σημεία του ακαλύπτου των οικοπέδων/γηπέδων, που δεν είναι ορατά από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Σε κάθε οικόπεδο/γήπεδο μπορεί να τοποθετείται μόνο μια κεραία τηλεόρασης και σε θέση που να μην προσβάλλονται τα κτίρια. Υποχρέωση του Δήμου είναι να τοποθετήσει μέσα σε εύλογο χρόνο ομαδική δορυφορική κεραία στον οικισμό. Μετά την τοποθέτησή της θα απομακρύνονται υποχρεωτικά οι ατομικές. Επιβάλλεται η σταδιακή συμμόρφωση προς τις παραπάνω διατάξεις, υφιστάμενων στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού, σε διάστημα που θα οριστεί από τη Δημοτική αρχή από τη δημοσίευση του διατάγματος. ΕΙΔΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ Προκειμένου για κτήρια κοινής ωφέλειας ο μέγιστος επιτρεπόμενος ενιαίος όγκος κτίσματος ορίζεται σε 1500 κ.μ. Για κτήρια άνω του μέγιστου επιτρεπόμενου όγκου επιβάλλεται υποχρεωτικά η διάσπαση αυτού σε μικρότερους που τοποθετούνται σε επαφή ή σε απόσταση, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Ειδικότερα σε ότι αφορά τις εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων επισημαίνεται ότι θα πρέπει να αποτελούν ενιαία σύνθεση επιμέρους κτιριακών μονάδων που τοποθετούνται σε επαφή ή σε απόσταση, σύμφωνα με τους προαναφερόμενους γενικούς περιορισμούς όγκου και τοποθέτησης. Ειδικότερα, ο μέγιστος επιτρεπόμενος όγκος κάθε διακριτής μονάδας όγκου δύναται να προσαυξηθεί έως 1.200 κ.μ. κατά μέγιστο, προκειμένου για τη διαμόρφωση αιθουσών συγκέντρωσης κοινού. Σε οικόπεδα άνω των 1000 τ.μ. το διώροφο τμήμα των όγκων δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% της συνολικά καλυπτόμενης επιφάνειας. Τα επιμέρους κτίσματα όπως και η συνολική σύνθεση των οικοδομών επιβάλλεται να προσαρμόζονται στο φυσικό περιβάλλον, την κλίμακα και τα χαρακτηριστικά του δομημένου χώρου της περιοχής. Η σύνθεση του συνόλου θα πρέπει να παρουσιάζει ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα και διακριτή συνεκτική δομή μεταξύ κλειστών και υπαιθρίων χώρων. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η επανάληψη πανομοιότυπων όγκων διάσπαρτων στο εσωτερικό του οικοπέδου. Συνολικά εφαρμόζονται οι μορφολογικοί όροι δόμησης των λοιπών παραγράφων του παρόντος άρθρου. ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Η υπάρχουσα δομή του δημόσιου χώρου των οικισμών (δρόμοι, πλατείες, πλατώματα), διατηρείται. Επιβάλλεται η διατήρηση αυθεντικών παραδοσιακών λιθόστρωτων, πλακόστρωτων, ξερολιθιών και λοιπών ανάλογων στοιχείων (αναβαθμοί, πεζούλια, κρήνες, κ.α.) του δημόσιου χώρου εντός και εκτός των ορίων των οικισμών. Σε περίπτωση ανάγκης αντικατάστασης ή επισκευής των παραπάνω στοιχείων λόγω φθοράς, οι εργασίες θα πρέπει να γίνονται με τη χρήση ίδιων υλικών και κατάλληλων τεχνικών, για την επαναφορά τους στην αυθεντική τους μορφή. Κάθε διαμόρφωση, τροποποίηση ή ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων, εκτελείται με τρόπο τέτοιο ώστε να ενσωματώνεται στην παραδοσιακή φυσιογνωμία και την κλίμακα των οικισμών. Η επιλογή των υλικών θα πρέπει να γίνεται στα πλαίσια μιας συνολικότερης βιοκλιματικής προσέγγισης του δημόσιου χώρου, σε άμεσο πάντοτε συσχετισμό με τα τοπικά δεδομένα. Στις δαπεδοστρώσεις των κοινόχρηστων χώρων εφαρμόζονται εν γένει φυσικά τοπικά (π.χ. τοπική πέτρα) και διαπερατά υλικά (π.χ. συμπιεστό χώμα). Απαγορεύονται οι ασφαλτοστρώσεις δημοσίων χώρων πλην των οδικών αξόνων. Τυχόν κατάλοιπα αυθεντικών λιθόστρωτων που ενδεχομένως να αποκαλυφθούν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης έργων σε δημόσιους χώρους, θα πρέπει να αξιολογούνται με στόχο τη διατήρηση και διακριτική ενσωμάτωσή τους σε νέες διαμορφώσεις. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9

ΕΡΓΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΚΟΙΝΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ Τα έργα υποδομής των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. κλπ.) επιβάλλεται να είναι υπόγεια. Η τοποθέτηση των μετρητών του ηλεκτρικού ρεύματος κλπ., όπως και η τοποθέτηση κάθε άλλου στοιχείου παροχών Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας επιβάλλεται να γίνεται σε ειδικές εσοχές του κτιρίου ή της περίφραξης. Οι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας αναλαμβάνουν με δαπάνες τους την αναμόρφωση και βελτίωση των εγκαταστάσεών τους, όπως και τη σταδιακή υπογειοποίηση του υφιστάμενου δικτύου, ώστε να μην προσβάλλεται το περιβάλλον και να αποκατασταθεί παράλληλα η αλλοίωση της εικόνας των οικισμών. Υποχρεούνται επίσης να αναλαμβάνουν την αποκατάσταση της αρχικής μορφής των δρόμων και κοινοχρήστων χώρων όπου επενέβησαν για την εγκατάσταση των δικτύων τους. ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ Απαγορεύεται η τοποθέτηση κάθε είδους επιγραφών και διαφημίσεων σε οποιαδήποτε θέση των ακινήτων καθώς και σε ικριώματα μέσα στο χώρο των οικοπέδων/γηπέδων ή μπροστά απ' αυτά. Επιτρέπονται μόνο επιγραφές που πληροφορούν για τη χρήση των χώρων του κτιρίου και οι οποίες τοποθετούνται σε όψη του κτίσματος, σε θέση που δεν καλύπτουν ή αλλοιώνουν τη μορφή του. Οι επιγραφές θα πρέπει να ενσωματώνονται στη λογική διαμόρφωσης της όψης, να μη διαταράσσουν τη χρωματολογική οργάνωση του κτηρίου και να είναι περιορισμένων διαστάσεων. Η ακριβής θέση, το μέγεθος και η μορφή των επιγραφών, θα προσδιορίζονται στα προς έγκριση σχέδια σε κάθε περίπτωση ανέγερσης, επιδιόρθωσης, προσθήκης ή αλλαγής χρήσης οικοδομής. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φωτεινών ή φωτιζόμενων επιγραφών και πινακίδων. Απαγορεύεται η τοποθέτηση διαφημίσεων στα μέτωπα των δρόμων. Επιτρέπεται μόνο σε ειδικά διαμορφωμένες θέσεις σε κοινόχρηστους χώρους, κατόπιν έγκρισης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Επιβάλλεται η σταδιακή και εντός ενός έτους απομάκρυνση των φωτεινών και ακαλαίσθητων εν γένει επιγραφών, διαφημίσεων ή πινακίδων σήμανσης. ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Δεν επιτρέπεται η κατασκευή υπόγειων χώρων με ύψος μεγαλύτερο των 2,20 μέτρων, άλλως προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Απαγορεύεται η κατασκευή υπαίθριων κολυμβητικών δεξαμενών. Άρθρο IIΙ Ειδικότεροι Περιορισμοί Μορφολογικών Κανόνων στην πέριξ των οικισμών περιοχή Στον πέριξ των οικισμών ύπαιθρο χώρο, όπως ορίζεται από τις περιοχές μελέτης των συνημμένων χαρτών, καθώς και εν γένει σε ακτίνα 500 μέτρων από το θεσμοθετημένο όριο των οικισμών, εφαρμόζονται οι περιορισμοί του άρθρου ΙΙ, και επιπλέον ορίζονται τα εξής: - Απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση η διασπορά όγκων στο εσωτερικό του γηπέδου, που έχει ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του ακαλύπτου. Η τελική κτιριακή σύνθεση στη βάση όσων προαναφέρθηκαν, θα πρέπει να αποτελεί συνεκτικό σύνολο με ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα και να οργανώνεται λαμβάνοντας υπόψη ως συνθετικό στοιχείο τον υπαίθριο χώρο. - Απαγορεύεται η επανάληψη πανομοιότυπων οικοδομών. - Οι κτιριακοί όγκοι επιβάλλεται να είναι μονώροφοι. Κατ εξαίρεση, σε περίπτωση κατά παρέκκλιση άρτιων γηπέδων όπου δεν εξαντλείται ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης επιτρέπεται και η κατασκευή διώροφων κτισμάτων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10

- Σε ότι αφορά το μέγιστο ύψος, διατηρούνται οι διατάξεις του ΠΔ/24.5.85 'Δόμησις Εκτός Σχεδίου" όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. - Σε περίπτωση κλίσης γηπέδου μεγαλύτερης του 40%, απαγορεύεται η δόμηση με εξαίρεση λιθόχτιστο ισόγειο κτίσμα εμβαδού έως 15 τ.μ. και μέγιστου ύψους μέχρι 3,00, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, μετρούμενο από το γύρω φυσικό ή διαμορφωμένο έδαφος. Εφόσον μόνο ένα τμήμα του γηπέδου έχει κλίση άνω του 40%, επιτρέπεται η δόμηση στο υπόλοιπο τμήμα αυτού. Η αρτιότητα και η μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση μπορούν να υπολογίζονται στο σύνολο του γηπέδου, με την προϋπόθεση ότι η επιφάνεια του δομήσιμου τμήματος επαρκεί. Στην περίπτωση που η επιφάνεια του εν λόγω τμήματος δεν επαρκεί, η επιτρεπόμενη δόμηση μειώνεται αναλόγως. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται υπέρβαση του μέγιστου ύψους ή αριθμού ορόφων, όπως αυτά ορίζονται κατά περίπτωση, βάσει του παρόντος. - Η κατασκευή υπόσκαφων κτηρίων επιτρέπεται μόνο σε γήπεδα με κλίση άνω του 20%, εφόσον κατά το αρμόδιο Σ.Α., κριθεί αναγκαία για λόγους ένταξης στο ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον του ύπαιθρου χώρου των οικισμών. Ειδικότερα, σε τυχόν άρτια γήπεδα σε κρίσιμα σημεία κορυφογραμμών το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής μπορεί να επιβάλλει την πλήρη ενσωμάτωση του όγκου στο έδαφος, σε συνδυασμό με την εφαρμογή φυσικών πρωτογενών υλικών στην ορατή όψη. Σε κάθε περίπτωση, το μέγιστο ύψος του κτιρίου υπό τη στάθμη του φυσικού εδάφους, δε δύναται να υπερβαίνει τα 4,00 μ. - Ως προς την επικάλυψη των κτισμάτων, εφαρμόζονται οι αντίστοιχοι περιορισμοί, ως διατυπώνονται στο άρθρο ΙΙ για την εντός των ορίων οικισμών περιοχή. - Ως προς τα μορφολογικά και άλλα στοιχεία (ανοίγματα, εξώστες, σκίαστρα, εξωτερικές κλίμακες, περιφράξεις, λοιπά στοιχεία όψεων κ.α.) εφαρμόζονται οι μορφολογικοί όροι, όπως ισχύουν για την εντός των οικισμών περιοχή, σύμφωνα με το άρθρο ΙΙ του παρόντος. - Οι εξωτερικές όψεις κτισμάτων και περιφράξεων, προκειμένου για κτίρια κατοικίας ή τουριστικών καταλυμάτων κατασκευάζονται υποχρεωτικά από εμφανή λιθοδομή. Επιτρέπεται επίσης ο συνδυασμός με επιφάνειες ξύλου στη φυσική του απόχρωση καθώς και σύγχρονες οικολογικές προσεγγίσεις στη βάση φυσικών υλικών. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων: Άρθρο ΙV Έλεγχος διατάξεων Το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται υποχρεωτικά από απόσπασμα ρυμοτομικού διαγράμματος (όπου αυτό υφίσταται), από πρόσφατη δορυφορική εικόνα του ευρύτερου χώρου πέριξ του ακινήτου και από πλήρη φωτογραφική αποτύπωση του οικοπέδου και του άμεσου περιβάλλοντος χώρου: όμορα κτίσματα, κτίσματα στην έναντι πλευρά του δρόμου, όμορα οικόπεδα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι που βρίσκονται σε άμεση επαφή ή έναντι από το οικόπεδο. Τυχόν χαρακτηρισμένα μνημεία, διατηρητέα κτίσματα ή άλλα στοιχεία (κρήνες, φυσικά στοιχεία κλπ), που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με το ακίνητο, επισημαίνονται υποχρεωτικά στο τοπογραφικό διάγραμμα. Το διάγραμμα δόμησης συνοδεύεται υποχρεωτικά από τρισδιάστατες απεικονίσεις και χαρακτηριστικές τομές που θα αποδεικνύουν τη συμμόρφωση ως προς τις διατάξεις περί ογκοπλαστικής διάρθρωσης, κλίμακας κτιριακών όγκων, και προσαρμογής στο φυσικό τοπίο και ανάγλυφο. Στα σχέδια της μελέτης συμπεριλαμβάνονται όψεις των προβλεπόμενων προς κατασκευή περιφράξεων αλλά και κάθε είδους κατασκευών του υπαιθρίου χώρου. Η θέση των στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού (κλιματιστικά, ηλιοθερμοσίφωνες, κ.λ.π) καθώς και η θέση των υδρορροών προσδιορίζεται με ακρίβεια στα σχέδια της μελέτης (κατόψεις, όψεις). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11

Τα υλικά, οι υφές και οι χρωματισμοί κάθε είδους στοιχείου προς κατασκευή (όψεις κτιρίου, περιφράξεις, κουφώματα, κιγκλιδώματα, στέγαστρα, υδρορροές κ.λ.π.) θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς στα σχέδια και την αιτιολογική έκθεση της αρχιτεκτονικής μελέτης. Άρθρο V Προστασία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Απαγορεύεται η καταστροφή ή η αλλοίωση παραδοσιακών κτιρίων- οικιστικών προτύπων ή τμημάτων τους, καθώς και επιμέρους στοιχείων τους, όπως αρχιτεκτονικά ή στατικά ή λειτουργικά ή στοιχεία εξοπλισμού (φούρνοι, καμινάδες, τζάκια, ερμάρια) με μη συμβατές επεμβάσεις και ιδίως με επισκευές, μετατροπές ή προσθήκες. Απαγορεύεται επίσης η κατεδάφιση, η κάθε είδους καταστροφή ή αλλοίωση των παραδοσιακών κτισμάτων που απαντώνται στον ύπαιθρο χώρο του οικισμού υπό την μορφή συγκροτημάτων εξειδικευμένης αγροτικής χρήσης ή μεμονωμένων κτισμάτων (π.χ. "κατοικιών", "καλυβών", "ελαιοτριβίων" κ.α.) καθώς και λοιπών συναφών στοιχείων (π.χ. αλωνιών, βρυσών, μαντρών κ.α.). Στα παραδοσιακά κτήρια και στοιχεία των παραπάνω παραγράφων, επιτρέπονται εργασίες συντήρησης, επισκευής ή ανακατασκευής ετοιμόρροπων τμημάτων τους ή ενίσχυσης του φέροντος οργανισμού τους. Επιτρέπονται επίσης οι εργασίες εκσυγχρονισμού των υδραυλικών, ηλεκτρικών, μηχανολογικών και λοιπών συναφών εγκαταστάσεων των ακινήτων, εφόσον είναι απαραίτητες για τη χρήση τους. Κατά την αποκατάσταση υφιστάμενου παραδοσιακού κτίσματος θα πρέπει να διατηρούνται οι γενικές αναλογίες και τα χαρακτηριστικά//γενικές αρχές οργάνωσης του αρχικού όγκου. Υπάρχουσες κατασκευές εξωστών, χαγιατιών και εξωτερικών κλιμάκων και περιφράξεων ιδιοκτησιών, διατηρούνται ή αποκαθίστανται στην αρχική τους μορφή σε ότι αφορά τα υλικά, τα χρώματα, τις διαστάσεις και την τοποθέτησή τους. Τυχόν νέα στοιχεία, εφόσον εντάσσονται σε μια συνολικότερη συνθετική πρόταση, που δεν αλλοιώνει την αυθεντική φυσιογνωμία και δομή του κτίσματος, δύναται να γίνουν αποδεκτά από το αρμόδιο Σ.Α. Κάθε νέο στοιχείο θα πρέπει να υποδηλώνει την ταυτότητα και το χρόνο κατασκευής του, σε αρμονία με το προϋπάρχον κέλυφος. Η στέγαση διατηρείται ή αποκαθίσταται στην αρχική της μορφή σε ότι αφορά τα υλικά, τις κλίσεις και τα επιμέρους χαρακτηριστικά αυτής (περιμετρική προεξοχή, ζευκτά, διαμόρφωση γείσου, χρώμα και είδος κεραμιδιών κ.α.). Εφόσον τούτο είναι αναγκαίο για τη χρήση του ακινήτου, επιτρέπονται περιορισμένες επεμβάσεις στο κέλυφος των κτιρίων, όπως προσθήκη λειτουργικών στοιχείων (καμινάδα, εξωτερική κλίμακα) ή στο εσωτερικό τους με συνένωση ή διαχωρισμό των χώρων. Ειδικότερα σε ότι αφορά τα ανοίγματα, τα υφιστάμενα θα πρέπει να διατηρούνται ή να αποκαθίστανται στην αρχική τους μορφή. Λαξευμένα στοιχεία περιμετρικά παλαιότερων ανοιγμάτων διατηρούνται ή συμπληρώνονται, όπου έχουν υποστεί φθορές. Κατ' αντιστοιχία αντιμετωπίζονται τυχόν λαξευμένα λίθινα στοιχεία στο σύνολο των παλαιότερων κατασκευών (π.χ. γωνιόλιθοι, επιγραφές κ.τ.λ.). Θα πρέπει επίσης να διατηρείται ο τρόπος διαμόρφωσης των κουφωμάτων. Η αντικατάσταση κουφωμάτων όπου επιβάλλεται λόγω φθοράς να γίνεται με όμοιου υλικού, ανάλογης κατασκευής και χρωματισμού με τα προηγούμενα. Σε περίπτωση διάνοιξης νέων ανοιγμάτων σε υπάρχον κέλυφος, με στόχο την εξυπηρέτηση σύγχρονων λειτουργικών αναγκών, η συνολική διάταξη θα πρέπει να μη διαταράσσει την ισορροπία κενού - πλήρους. Όλες οι παραπάνω εργασίες και επεμβάσεις πρέπει να εκτελούνται κατά τα παραδοσιακά πρότυπα, με σεβασμό στην αρχιτεκτονική φυσιογνωμία, την κατασκευαστική δομή και τεχνική του κτίσματος. Αξιόλογα στοιχεία της διακόσμησης, της μόνιμης επίπλωσης ή του εξοπλισμού του κτιρίου, όπως επίπλαστος ή ζωγραφικός διάκοσμος, ξύλινα εσωτερικά κλιμακοστάσια, ερμάρια, θύρες, σταμνοθήκες, τζάκια, διατηρούνται υποχρεωτικά ή εφόσον τούτο είναι ανέφικτο επανατοποθετούνται σε άλλη κατάλληλη θέση. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12

Σε κάθε περίπτωση η οικοδομή θα πρέπει να αποτελεί αναφορά της εποχής που ανεγέρθηκε, του τόπου και της ιστορικής χρήσης της. Μετατροπές που δίνουν λανθασμένες πληροφορίες για την ιστορική της εξέλιξη, όπως η ατεκμηρίωτη προσθήκη στοιχείων που προέρχονται από άλλες παραδοσιακές οικοδομές δεν θα επιτρέπονται. Μετατροπές που έγιναν παλαιότερα στην οικοδομή και αποτελούν μέρος της ιστορικής εξέλιξης της οικοδομής δύναται να διατηρούνται. Το βασικό πρότυπο που συγκροτούν τα υφιστάμενα κτίρια ή ερείπια αρχιτεκτονικής κληρονομιάς αποτελεί την οικιστική χωρητικότητα του ακινήτου. Στα ακίνητα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς απαγορεύεται οποιαδήποτε προσθήκη, καθ ύψος. Κατ εξαίρεση και εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο για την επανάχρηση του κτιρίου, επιτρέπονται, ύστερα από έγκριση του Σ.Α., περιορισμένες προσθήκες κατ' επέκταση, που δεν επηρεάζουν, με τη θέση και το σχήμα τους, την ογκοπλαστική διαμόρφωση του προτύπου, τη λογική της διάταξης εντός του οικοπέδου (σχέση κλειστών - ανοιχτών χώρων, τρόπος εισόδου από τη δημόσια οδό κ.α.) ιδίως δε δεν αλλοιώνουν το χαρακτήρα της αυλής και τη σημασία της ως ζωτικού χώρου της παραδοσιακής κατοικίας. Η κτιριακή προσθήκη θα πρέπει να γίνεται με σεβασμό προς την οργάνωση και την κλίμακα του χώρου, σε αρμονία με την προϋπάρχουσα κατασκευή, ενώ θα πρέπει επίσης να υποδηλώνει την ταυτότητα και το χρόνο κατασκευής της, ώστε να διακρίνεται από το παλαιότερο τμήμα. Γενικά επιτρέπονται οι ισόγειες προσθήκες. Σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να μεταβάλλεται η υπάρχουσα στέγαση (μορφή, χρώμα, κλίμακα), λόγω μεταγενέστερης κτιριακής προσθήκης. Η έγκριση συνοδεύεται από ενδελεχή λεπτομερή αιτιολογική έκθεση, στην οποία εξετάζονται, ιδίως, η διάταξη των κτιρίων και η ογκοπλαστική διαμόρφωσή τους, καθώς και οι οπτικές φυγές από τους αύλειους χώρους των γειτονικών κτιρίων ή κοινόχρηστους χώρους. Σε περίπτωση ερειπίων ή υπολειμμάτων κτιρίων που δεν συγκροτούν ολοκληρωμένο οικιστικό πρότυπο, όπως αυτό ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο, επιτρέπεται η αναστήλωση, η ανακατασκευή ή η συμπλήρωση τμημάτων του υφισταμένου κτίσματος, κατά τα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού, ύστερα από αιτιολογημένη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α.). Εφόσον υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, με βάση τα οποία τεκμηριώνεται η αρχική μορφή του κτιρίου, όπως φωτογραφίες με βεβαία χρονολογία, προσηκόντως θεωρημένες για τη γνησιότητά τους, εγκεκριμένα σχέδια, βιβλιογραφικές μαρτυρίες, επιτρέπεται η επισκευή και αποκατάσταση των παλαιών κτιρίων παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του οικισμού, ακόμα και εάν οι απαιτούμενες για το σκοπό αυτό εργασίες και επεμβάσεις αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος, ύστερα από αιτιολογημένη κρίση του Σ.Α.. Σε όλες τις περιπτώσεις επεμβάσεων σε υφιστάμενα κτίσματα, εφόσον το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής διαπιστώσει αλλοιώσεις ή επεμβάσεις μη συμβατές με τη φυσιογνωμία του υφιστάμενου κτιρίου ή του οικισμού, δύναται να επιβάλλει στον ενδιαφερόμενο την άρση τους, υποδεικνύοντας και τις απαιτούμενες εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου. Άρθρο VI Έλεγχος από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Κάθε οικοδομική εργασία (ανέγερση, προσθήκη, επισκευή, αποκατάσταση κ.α.) εντός των οικισμών και στον πέριξ αυτών ύπαιθρο χώρο, όπως ορίζεται από την περιοχή μελέτης των συνημμένων χαρτών, ελέγχεται υποχρεωτικά από το αρμόδιο Σ.Α. Τυχόν μελέτες που παρεκκλίνουν από τους μορφολογικούς όρους δόμησης του παρόντος, ελέγχονται μεμονωμένα και δύναται να εγκρίνονται κατ' εξαίρεση από το αρμόδιο Σ.Α. εφόσον αποτελούν τεκμηριωμένες συνθετικά και κατασκευαστικά προτάσεις, με την προϋπόθεση να μην αλλοιώνουν το χαρακτήρα των οικισμών και το φυσικό τοπίο της εκάστοτε περιοχής. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13

Άρθρο VIΙ Μεταβατικές διατάξεις 1. Οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος διατάγματος και ισχύουν, εκτελούνται όπως εκδόθηκαν. Σε περίπτωση αναθεώρησης της αρχιτεκτονικής μελέτης εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος. 2. Άδειες για τις οποίες έχει κατατεθεί πλήρης φάκελος μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος, εκδίδονται σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις. 3. Οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος δεν εφαρμόζονται σε περιοχές που διέπονται από ειδικό νομικό καθεστώς, όπως δάση και δασικές εκτάσεις. 4. Για τους λοιπούς όρους και περιορισμούς δόμησης εφαρμόζονται οι ισχύουσες διατάξεις για την εκτός σχεδίου και την εντός των οικισμών δόμηση. Άρθρο VIΙ Προσαρτώνται ως παραρτήματα χάρτες των οικισμών και των πέριξ των οικισμών ύπαιθρου χώρου. Άρθρο ΙX Τελικές διατάξεις Η ισχύς του παρόντος διατάγματος αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14