Λείος μυς Ε. Παρασκευά Αναπλ. Καθηγήτρια Κυτταρικής Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 2017 1
Λείοι μύες Τοιχώματα κοίλων οργάνων Νεύρωση από ΑΝΣ Ακούσιες κινήσεις Λείες μυϊκές ίνες Ατρακτοειδή κύτταρα (μονοπύρηνα) Διάμετρος 2-10 μm Ικανότητα διαίρεσης (διέγερση από παρακρινείς παράγοντες-φλεγμονή, τραυματισμός) Στερούνται ραβδωτού σχεδίου 2 Ε. Παρασκευά, Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.
Οργάνωση παχέων & λεπτών νηματίων στο λείο μυ Παχιά νημάτια: μυοσίνη Λεπτά νημάτια: ακτίνη Μυοσίνη ΛΜΚ :1/3 ΣΜΙ Ακτίνη ΛΜΚ: 2Χ ΣΜΙ Τα νημάτια ακτίνης αγκυροβολούν στον κυτταροπλασματική μεμβράνη στα πυκνά σωμάτια (ανάλογα των γραμμών Ζ)
Η σύσπαση επιτελείται μέσω μηχανισμού ολίσθησης νηματίων Μέγιστη παραγόμενη τάση ανά επιφάνεια = τάση γραμμωτού μυός Βέλτιστο μήκος: é παραγόμενη τάση Οι ΛΜΙ αναπτύσουν μέγιστη τάση σε μεγάλο εύρος μήκους κάποια τάση σε 2,5Χ μήκους ηρεμίας Υψηλή προσαρμοστικότητα
Η διάταξη των λεπτών και των παχέων νηματίων σε έναν λείο μυ κατά τη χάλαση και τη συστολή
Έλεγχος των Εγκάρσιων Γεφυρών στις ΛΜΙ Οι ΛΜΙ δεν έχουν τροπονίνη Καλμοδουλίνη Ενεργοποίηση από Ca 2+ Πρωτεΐνες στόχοι της καλμοδουλίνης
Ενεργοποίηση των Εγκάρσιων Γεφυρών στις ΛΜΙ ü Παρουσία Ca 2+ Σύμπλοκο Ca 2+ -Καλμοδουλίνη Κινάση ελαφράς αλύσου της μυοσίνης (MLCK) Pi-MLC Ενεργοποίση εγκάρσιας γέφυρας ü Απουσία Ca 2+ Φωσφατάση της ελαφράς αλύσου της μυοσίνης ((MLCP) Απενεργοποίση εγκάρσιας γέφυρας
Πηγές κυτοσολικού ασβεστίου Σαρκοπλασματικό δίκτυο Υποδοχείς ΙΡ3 Εξωκυττάριο ασβέστιο Δίαυλοι ασβεστίου Η κύρια πηγή Ca διαφέρει ανάμεσα στους λείους μύες
Κύκλος των Εγκάρσιων Γεφυρών στις ΛΜΙ Η δραστικότητα ΑΤΡάσης της μυοσίνης των ΛΜΙ (SMM) 10-100 << των σκελετικών Αργός ρυθμός ανακύκλησης Βραδεία συστολή Απουσία καμάτου
Δυναμικό ενεργείας και συστολή ΛΜΙ Ca 2+ Οι Λείοι Μύες Μπορούν να παράγουν ή όχι ΔΕ Στα ΔΕ μετακινούνται κατά κύριο λόγο Ca 2+ (τασεοεξαρτώμενοι δίαυλοι Ca 2+ ) λιγότερο Na + Αύξηση του κυτταροπλασματικού Ca 2+ και σύσπαση ü με εκπόλωση μεμβράνης ή ΔΕ ü απουσία μεταβολής του δυναμικού της μεμβράνης
Φασική και Τονική σύσπαση ΛΜΙ Φασικοί λείοι μύες ΔΕ éé [Ca 2+ ] cyt Σύσπαση - χάλαση Τονικοί λείοι μύες μικρή é [Ca 2+ ] cyt Σταδιακή αυξομείωση τάσης Τόνος λείου μυός: Συνεχής μερική συστολή
Τερματισμός συστολής Απομάκρυνση ασβεστίου / Αντλίες ασβεστίου MLC Φωσφατάση >> MLC Κινάση H φωσφορυλίωση της MLC Κινάσης απενεργοποίηση Αναστολή συστολής των ΛΜΙ
Ενεργοποίηση ΛΜΙ Σχετική ένταση διεγερτικών & ανασταλτικών ερεθισμάτων Εισερχόμενα σήματα στις ΛΜΙ Αυθόρμητη ηλεκτρική δραστηριότητα της κυτ. μεμβράνης Νευροδιαβιβαστές - απελευθερώνονται από τα αυτόνομα νεύρα Ορμόνες Τοπικοί παράγοντες Διάταση
Αυθόρμητη ηλεκτρική δραστηριότητα των ΛΜΙ Ø Δυναμικά βηματοδότη Αυθόρμητα ΔΕ Απουσία ερεθίσματος Ø Δυναμικά βραδέων κυμάτων Σταδιακές αυθόρμητες εκπολώσεις της κυτ. μεμβράνης ΜΟΝΟ σε ΛΜΙ γαστρεντερικού σωλήνα
Ρύθμιση της δραστηριότητας των ΛΜΙ από το ΑΝΣ Οι νευροδιαβιβαστές του ΑΝΣ προκαλούν εκπόλωση ή υπερπόλωση Ο ίδιο νευροδιαβιβαστής μπορεί να προκαλέσει αντίθετα αποτελέσματα σε διαφορετικές ΛΜΙ ΝΕ: σύσπαση ΛΜΙ αγγείων / χάλαση ΛΜΙ του εντέρου
Kιρσοί Απουσία τελικής κινητικής πλάκας Άξονας μεταγαγγλιονικού αυτόνομου νευρώνα: κιρσοί
Ρύθμιση της δραστηριότητας των ΛΜΙ από ορμόνες Σύνδεση ορμονών στους υποδοχείς τους Αλλαγή της [Ca 2+ ] cyt Σύσπαση ή χάλαση των ΛΜΙ
Ρύθμιση της δραστηριότητας των ΛΜΙ από τοπικούς παράγοντες Παρακρινείς ουσίες Οξύτητα Συγκέντρωση Ο 2 Ωσμωμοριακότητα Συγκέντρωση ιόντων ΝΟ
Τύποι Λείων Μυών Με βάση τις διαφορές στον τρόπο διέγερσής τους, οι λείοι μύες ταξινομούνται σε Μονοδύναμους η κυτταροπλασματική μεμβράνη μεταδίδει ΔΕ από το ένα κύτταρο στο άλλο μέσω χασματικών συνδέσεων εκπολώνεται αυθόρμητα Πολυδύναμους μικρή ή καθόλου μεταβίβαση ηλεκτρικής δραστηριότητας από τη μια ίνα στην άλλη και δεν εκπολώνονται αυθόρμητα
Μονοδύναμοι, λείοι μύες απλών μονάδων Π.χ. ΛΜΙ τοιχωμάτων κοίλων οργάνων σπλάχνων Εντερικού σωλήνα Μήτρας Αιμοφόρων αγγείων μικρής διαμέτρου
Πολυδύναμοι, λείοι μύες πολλαπλών μονάδων Φασικοί μύες Νευρογενής συσταλτική δραστηριότητα Π.χ. ΛΜΙ Μικρών αεραγωγών πνευμόνων Μεγάλων αρτηριών Μάτι (προσαρμογή φακού) Ίριδα Βάσεις θυλάκων τριχών
Χαρακτηριστικά μυϊκών ινών χαρακτηριστικά Σκελετικός µυς Μονοδύναµος ΛΜ Πολυδύναµος ΛΜ Καρδιακός µυς Παχιά και λεπτά νηµάτια Ναι Ναι Ναι Ναι Σαρκοµέριο, γραµµώσεις Ναι Όχι Όχι Ναι Εγκάρσιοι σωλήνες Ναι Όχι Όχι Ναι Σαρκοπλασµατικό δίκτυο (ΣΔ) ++++ + + ++ Προέλευση ασβεστίου ΣΔ ΣΔ και εξωκυττάριο ΣΔ και εξωκυττάριο ΣΔ και εξωκυττάριο Χασµατικές συνδέσεις Όχι Ναι Λίγες Ναι Ρυθµιστική θέση ασβεστίου Τροπονίνη Μυοσίνη Μυοσίνη Τροπονίνη Ταχύτητα συστολής Γρήγορη-αργή Πολύ αργή Πολύ αργή Αργή Αυθόρµητα δυναµικά ενεργείας από βηµατοδότες Όχι Ναι Όχι Ναι, µόνο σε µερικές, στις πιο πολλές όχι Τόνος Όχι Ναι Όχι Όχι Επίδραση νευρωνικής διέγερσης Διέγερση Διέγερση ή αναστολή Διέγερση ή αναστολή Διέγερση ή αναστολή Επίδραση ορµονών Όχι Ναι Ναι Ναι Συστολή λόγω διάτασης Όχι Ναι Όχι Όχι
Βιβλιογραφία Vander τόμος Ι Κεφ. 11 Λείος Μυς σελ. 444-455 Ganong s Ιατρική Φυσιολογία Κεφ. 5 Διεγέρσιμος ιστός: Μυς σελ. 148-152