Κεφάλαιο 5 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ ( )

Κεφάλαιο 5 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) Λεονάρντο Ντα Βίντσι, 1503-1519 Μόνα Λίζα, Ελαιογραφία σε ξύλο λεύκης77 53 cmμουσείο του Λούβρου, Παρίσι ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 1

Σάντρο Μποτιτσέλι, Η Αλληγορία της Άνοιξης (περ. 1482) ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 2

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 3 Η Γέννηση της Αφροδίτης (περ. 1485), 172,5 x 278,5 εκ, Ουφίτσι, Φλωρεντία.

El Espolio Ο διαμερισμός των ιματίων του Χριστού, 1577-9, λάδι σε μουσαμά, 285 x 173 εκ., Τολέδο, Καθεδρικός Ναός ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 4

Ο Χριστόφορος Κολόμβος, μεταθανάτιο πορτραίτο από τον Ροντόλφο Γκιρλαντάιο. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 5

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 6

Ιωάννης Γουτεμβέργιος ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 7

Η εποχή γενικά σφραγίζεται από από ένα ιδεολογικό, λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα, ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 8

Τις μεγάλες Ανακαλύψεις μια πραγματική θρησκευτική επανάσταση ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 9

Οι Οθωμανοί Τούρκοι προελαύνουν προς την Μεσόγειο και την Ανατολική Ευρώπη Ενώ τον 17 ο αι η ευρωπαϊκή ειρήνη βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 10

Από την Ενότητα 6.1 αξίζει να θυμάμαι: Οι Ευρωπαίοι του 13ου και του 14ου αιώνα, στην προσπάθειά τους ανοίξουν νέους εμπορικούς δρόμους στην Ανατολή, άρχισαν να εξερευνούν τον κόσμο της Ανατολής και να διευρύνουν τους ορίζοντές τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ταξίδι του βενετού Μάρκο Πόλο στην Ασία (1271-1295). ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 11

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός: Γενικότερη πνευματική κίνηση που κύριο χαρακτηριστικό της είναι η αναβίωση των αξιών της κλασικής αρχαιότητας, οι οποίες είχαν παραμεριστεί κατά το Μεσαίωνα. φιλελεύθερο, δημιουργικό και ερευνητικό το πνεύμα του ανθρώπου της Αναγέννησης Έμπνευση από το παρελθόν, στόχος το μέλλον Επαναστατικές επινοήσεις σε όλους τους τομείς της επιστήμης, της τέχνης και της λογοτεχνίας ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 12

α. Οι νέοι δρόμοι δημιουργίας Αφετηρία :Φλωρεντία, Βενετία, Ρώμη Γιατί από Ιταλία; 1. οικονομική άνθηση καλλιτεχνική και πνευματική δραστηριότητα φιλόδοξοι εκπρόσωποι της αστικής τάξης και φιλόμουσοι ηγεμόνες, όπως οι Μέδικοι στη Φλωρεντία. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 13

2. Τα πανεπιστήμια επιχειρούν τώρα μια προσέγγιση στην οικονομική, κοινωνική και πνευματική ζωή 3. Οι πνευματικές δυνάμεις διαμορφώνουν μια νέα αντίληψη για τον άνθρωπο ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 14

β. Το κίνημα τον Ανθρωπισμού Ο άνθρωπος της Αναγέννησης αναζητούσε τρόπους έκφρασης των νέων ιδεών. στράφηκε προς τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό επιδόθηκε στη συστηματική μελέτη, μετάφραση και σχολιασμό των αρχαίων συγγραφέων. Η στροφή αυτή προς τη βαθύτερη γνώση των ελληνικών και λατινικών γραμμάτων και της αρχαιότητας γενικότερα ονομάστηκε ανθρωπισμός. Ο αναγεννησιακός λόγιος επιχειρεί να αντλήσει από τον αρχαίο πολιτισμό αξίες για τη θεμελίωση του συγχρόνου του κόσμου. προδρομικές μορφές του ανθρωπισμού, ο Δάντης, ο Πετράρχης και ο Βοκκάκιος. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 15

Τι είναι ο καθολικός άνθρωπος; Ένας νέος τύπος ανθρώπου. βαθιά θρησκευόμενοι επιζητούν όμως την αληθινή πίστη τοποθετούν τον άνθρωπο στο κέντρο του κόσμου. η προσωπικότητά του πολύπλευρη χαρακτηρίζεται από την αγάπη για δημιουργική και δραστήρια ζωή, καθώς και από την πίστη στις δυνάμεις του ανθρώπου, σωματικές και πνευματικές. αισθάνεται πλέον ελεύθερος και έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη για τη διαμόρφωση του κόσμου του. Οι ανθρωπιστές οραματίζονται να διαμορφώσουν ένα νέο τύπο ανθρώπου, τον καθολικό άνθρωπο (homo universalis), δημιουργό του πολιτισμού του και υπεύθυνο για τη μοίρα του. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 16

Η συμβολή των Ελλήνων λογίων στην ανθρωπιστική κίνηση Καθοριστική Μανουήλ Χρυσολωράς στη Βενετία 14 ος αι. εξέχουσες προσωπικότητες του ελληνικού πνεύματος συνόδευσαν τον αυτοκράτορα Ιωάννη Η' Παλαιολόγο στη Σύνοδο της Φλωρεντίας (1439) Γεώργιος Σχολάριος, δηλαδή ο μετέπειτα Πατριάρχης Γεννάδιος, ο Μάρκος ο Ευγενικός, ο επίσκοπος Νικαίας Βησσαρίων και ο Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 17

διαπρεπείς Έλληνες λόγιοι διδάσκουν τα ελληνικά γράμματα στα ιταλικά πανεπιστήμια Διακρίνονται για το εκδοτικό τους έργο και γενικότερα για το ήθος τους. Συνέβαλαν αποφασιστικά στην ενίσχυση των ανθρωπιστικών σπουδών στη Δύση ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 18

Ανθρωπιστικές σπουδές έκδοση κειμένων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων συλλογή αρχαίων χειρογράφων από βιβλιοθήκες και ηγεμόνες Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας Λαυρεντιανή Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 19

Το αναγεννησιακό κτήριο της Βιβλοθήκης στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία που σχεδιάστηκε από τον Γιάκοπο Σανσοβίνο ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 20

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 21 Η Λαυρεντιανή Βιβλιοθήκη είναι η αριστερή πτέρυγα με τα παράθυρα της Βασιλικής του Αγίου Λαυρεντίου (Φλωρεντία).

Το αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 22

Μια νέα αντίληψη για την αγωγή και για την επιστήμη η επιστήμη εξελίσσεται με την παρατήρηση, την εμπειρία και το πείραμα. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 23

γ. Η τυπογραφία και η διάδοση της Αναγέννησης και του Ανθρωπισμού εστίες της Αναγέννησης στη Δυτική Ευρώπη Η Γαλλία η Γερμανία οι Κάτω Χώρες η Ιβηρική Χερσόνησος ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 24

ανθρωπιστική δραστηριότητα σε πόλεις, όπου υπήρχαν πανεπιστήμια και εκδοτικά κέντρα Στην Αμβέρσα, στο Παρίσι στο Στρασβούργο στο Μιλάνο και στη Βενετία. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 25

Η διάδοση της Αναγέννησης καί τον Ανθρωπισμού στην Ευρώπη ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 26

η συμβολή της τυπογραφίας Συντελεστής διάδοσης του Ανθρωπισμού και της Αναγέννησης Ως τα μέσα του 15ου αιώνα τα βιβλία ήταν χειρόγραφα και γι αυτό πολύ ακριβά και σπάνια Ιωάννης Γουτεμβέργιος από τη Μαγεντία της Γερμανίας γύρω στο 1450 εφεύρεση της τυπογραφίας Η φιλομάθεια όμως του κοινού περιορίστηκε στις πόλεις Στην επαρχία η πλειονότητα του πληθυσμού παρέμενε αναλφάβητη και μακριά από τις εξελίξεις ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 27

2.3 Oι ανακαλύψεις Αίτια των ανακαλύψεων Αίτιο 1. Ευρωπαίοι έμποροι ταξίδεψαν στην Κίνα Μάρκο Πόλο,ταξίδεψε για 20 χρόνια στις χώρες της Ανατολής, Βιβλίο των Θαυμάτων Έχουν εξάψει την περιέργεια και τη φαντασία των Ευρωπαίων ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 28

Αίτιο 2. Η κυριαρχία των Οθωμανών Τούρκων στη δυτική Ασία και στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου δύσκολη, αν όχι αδύνατη, η μεταφορά ασιατικών προϊόντων προς την Ευρώπη εξαιτίας του αποκλεισμού των δρόμων επικοινωνίας ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 29

Αίτιο 3 μονοπωλιακός έλεγχος του εμπορίου των μπαχαρικών στη Μεσόγειο από τους Βενετούς και τους Άραβες και η έλλειψη πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη αναγκαία η αναζήτηση καινούριων δρόμων προς τις χώρες της Ανατολής. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 30

Αίτιο 4 η πορεία προς τη διαμόρφωση εθνικών κρατών ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των μοναρχών ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση του εμπορίου και της οικονομικής δύναμης των ευρωπαϊκών χωρών ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 31

Τα ταξίδια χρηματοδοτήθηκαν από τους ηγεμόνες Πρωτοστάτησαν η Ισπανία και η Πορτογαλία ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 32

Οι πρόοδοι στη ναυσιπλοΐα Τεχνικά μέσα πλεύσης και προσανατολισμού 1) Πυξίδα 2) Αστρολάβος 3) Πορτολάνος Σχέδιο πυξίδας, από το σύγγραμμα Epistola de magneteτου 1269 ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 33

Αστρολάβος, όργανο προσδιορισμού τον γεωγραφικού πλάτους με βάση την παρατήρηση των άστρων, από μικρογραφία τον 16ου αι. Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 34

Sebastian Munster, Χάρτης της Αμερικής, 1552 ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 35

Piri Reis, Χάρτης της Ευρώπης και της Μεσογείου, τέλος 16ου αιώνα ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 36

Petrus Plancius, Παγκόσμιος χάρτης, 1594 ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 37

Ιστοσελίδες μελέτης Πορτολάνοι-χάρτες Οι μεγάλες ανακαλύψεις ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 38

ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας ναυπήγηση ενός νέου τύπου πλοίου, της καραβέλας, με μεγαλύτερη χωρητικότητα και ταχύτητα και περισσότερηασφάλεια! Οι ναυτικοί μπορούσαν να πλέουν στις ανοικτές θάλασσες και στους ωκεανούς ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 39

Προς τις Ινδίες ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 40

Α. Προς τις Ινδίες Πορτογάλοι θαλασσοπόροι Βαρθολομαίος Ντίαζ Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας Βάσκο Ντα Γκάμα Καλικούτ Ινδιών Αλβαρέζ Καμπράλ έπλεε προς τις Ινδίες και..βρέθηκε στην Βραζιλία! ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 41

Β. Προς την Αμερική, μια νέα ήπειρο Χριστόφορος Κολόμβος (1451-1506), γενουάτης, στην υπηρεσία της Ισπανίας πηγαίνοντας προς Ινδίες ακολούθησε δυτική κατεύθυνση. Έφτασε στο Σαν Σαλβαδόρ 1492 με την ιδέα ότι βρίσκεται στις Ινδίες. Ανακάλυψε κι άλλες περιοχές στην Νότια Αμερική αλλά δεν γνώριζε ότι είχε ανακαλύψει μια νέα ήπειρο. Αμέρικο Βεσπούτσι, φλωρεντινός, στην υπηρεσία Πορτογαλίας, 1507 αντιλήφθηκε την πραγματικότητα και χαρτογράφησε τη νέα ήπειρο, που πήρε το όνομα του. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 42

Γ. Ο πρώτος περίπλους της γης Ισπανοί: Αναζητούσαν συντομότερο δρόμο προς την Ασία Φερδινάνδος Μαγγελάνος 1519-1521 ταξίδεψε δυτικά παρακάμπτοντας την Ν. Αμερική Η γη είναι σφαιρική. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 43

δ. Η κατάκτηση του Νέου Κόσμου και οι αποικιακές αυτοκρατορίες Συνθήκη της Τορντεζίλα (1494) ισπανοί και Πορτογάλοι μοιράζονται τις περιοχές που ανακάλυψαν. Οι πρώτες χώρες που ανακαλύφθηκαν μετατράπηκαν σύντομα σε αποικίες των Ευρωπαίων σφαγές των τοπικών πληθυσμών, λεηλασίες και καταστροφές (Ισπανοί και προκολομβιανοί πολιτισμοί) ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 44

Η σφαγή των Ινδιάνων Ίνκας ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 45

Πορτογάλοι ίδρυσαν μια σειρά οχυρωμένων εμπορικών σταθμών από τις ακτές της Αφρικής και τον Περσικό Κόλπο μέχρι την Ιαπωνία δημιουργήθηκε μια εκτεταμένη αλλά εύθραυστη αποικιακή αυτοκρατορία που εφοδίαζε την Ευρώπη μπαχαρικά και πολύτιμα μέταλλα Έστρεψαν, επίσης, το ενδιαφέρον τους προς τη Βραζιλία με φυτείες τσαγιού, κακάου και ζάχαρης εγκαινίασαν το εμπόριο μαύρων από την Αφρική. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 46

Ισπανοί δημιούργησαν μια ηπειρωτική αυτοκρατορία, ιδιαίτερα προσοδοφόρα, που εκτεινόταν από το Μπουένος Άιρες ως την Καλιφόρνια ανάπτυξη φυτειών (κακάο, ζαχαροκάλαμο, ρύζι, καπνός, αμπέλια) ανακάλυψη και την εκμετάλλευση ορυχείων μετάλλου Ο άργυρος αποτελούσε το κυριότερο είδος που μεταφερόταν από τις αποικίες στη μητρόπολη. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 47

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 48

Η κυριαρχία ισπανών και Πορτογάλων βραχύβια κι εφήμερη Άγγλοι, οι Γάλλοι και οι Ολλανδοί θα διεκδικήσουν μερίδιο από το νέο κόσμο η Ευρώπη θα εισέλθει στη φάση του αποικιακού ανταγωνισμού και η σύγκρουση θα είναι αναπόφευκτη. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 49

ε. Η Ευρώπη μετά τις Ανακαλύψεις Οικονομικές μεταβολές 1. το κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας μετατοπίστηκε από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Βόρεια θάλασσα Πώς; 2. Αυξήθηκε η κυκλοφορία του χρήματος 3. Τα κεφάλαια που συσσωρεύονταν από το εμπόριο άρχισαν να επενδύονται σε διάφορες εμπορικές, τραπεζικές, χρηματιστηριακές και ασφαλιστικές επιχειρήσεις ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 50

τέθηκαν οι βάσεις του κεφαλαιοκρατικού συστήματος στην Ευρώπη η φεουδαρχική δομή της οικονομίας άρχισε να κλονίζεται. Πρόοδος της Βιοτεχνίας Τυπογραφίας Υφαντουργίας Μεταξουργίας Με ταυτόχρονο παραγκωνισμό του μεσαιωνικού θεσμού των συντεχνιών. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 51

η γεωργία εξακολουθεί να αποτελεί το θεμέλιο της οικονομίας Η γεωργική παραγωγή εμπλουτιζόταν σταδιακά με την καλλιέργεια αποικιακών προϊόντων, άγνωστων μέχρι τώρα στον ευρωπαϊκό χώρο. Πτώση της τιμής των μετάλλων αύξηση των τιμών των αγαθών έως και 300-400%. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 52

Κοινωνικός μετασχηματισμός και ανανέωση της σκέψης (κοινωνικές συνέπειες) μοχλός της διαδικασίας μετασχηματισμού ήταν μια νέα κοινωνική τάξη, η αστική Οι συνέπειες των οικονομικών μεταβολών στις άλλες κοινωνικές ομάδες ποίκιλλαν Χωρικοί ευνοήθηκαν από την άνοδο των τιμών ευγενείς και στους εργάτες ολέθριες οι επιπτώσεις της αύξηση ςτων τιμών φάση αναπροσαρμογών και έντονων αναταράξεων μέσα την κοινωνία που διαρκούν πολύ ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 53

ανάπτυξη ποικίλων επιστημονικών κλάδων όπως της γεωγραφίας, της αστρονομίας, των μαθηματικών, της ζωολογίας, της βοτανικής, της εθνογραφίας ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 54

Ο απολογισμός της ημέρας από έναν τραπεζίτη και τη γυναίκα τον. Πίνακας (1538) του Ραϋμερσβέλλε ( Martinus van Reymerswaele). Μουσείο ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ Φλωρεντίας. ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 55

Ο Μαρτίνος Λούθηρος και συνεργάτες του ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 56

Ο Ιωάννης Καλβίνος ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 57

Η..Αυγούστα ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 58

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 59

Τα συγχωροχάρτια ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 60

Η Εκκλησία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 61

Η Γη κινείται; Ο Γαλιλαίος στην ιερά Εξέταση ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 62

Ιερώνυμος Μπος, Το πλοίο των τρελών ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 63

6.4. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση 1517-1555 α. η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία σε κρίση το ηθικό κύρος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ανάμεσα στους πιστούς άρχισε να υποχωρεί. Γιατί; Διαμαρτυρίες για διοικητική ανεπάρκεια υπερβολική πολυτέλεια της αυλής ηθική ακόμη διαφθορά πολλών από τους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους η πλειονότητα του κλήρου ζούσε μέσα στην αμάθεια η Εκκλησία εξακολουθούσε να ελέγχει τους πιστούς με τη διαρκή απειλή του κακού και να εφευρίσκει τρόπους άφεσης των αμαρτιών συγχωροχάρτια. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 64

Η κρίση στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Σύνθετο φαινόμενο Συνδεόταν με το πνεύμα της Αναγέννησης Έλαβε και κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 65

Αποτέλεσμα Αντιδράσεις από τους ανθρωπιστές που στόχευαν αναζήτηση του αυθεντικού πνεύματος του Χριστιανισμού στη μελέτη της Αγίας Γραφής η άμεση επαφή με ιερά κείμενα Αρωγός η Τυπογραφία και οι μεταφράσεις της Αγίας γραφής σε απλή γλώσσα ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 66

β. Η Μεταρρύθμιση τον Λουθήρου Ξεκίνησε από τις γερμανικές χώρες. Γιατί; μεγάλη δυσαρέσκεια από την οικονομική επιβάρυνση που υφίστατο ο πληθυσμός από την Εκκλησία με σκοπό την ανέγερση μεγαλοπρεπών οικοδομημάτων στη Ρώμη προσπάθεια των Γερμανών ηγεμόνων να απαλλαγούν από την παπική επιρροή και την επικυριαρχία του αυτοκράτορα. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 67

Αφορμή [1515] Η άδεια του πάπα Λέοντα Ι για μαζική έκδοση συγχωροχαρτιών Εμπορευματοποιημένος τρόπος από τον Τέντζελ στη Γερμανία «μόλις ακουστεί ο ήχος από τα χρήματα που πληρώνονται για το συγχωροχάρτι, οι ψυχές μεταπηδούν από το Καθαρτήριο στον Παράδεισο» Αντίδραση Λούθηρου [γερμανός θεολόγος και μοναχός] ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 68

Οι 95 θέσεις του Λούθηρου Οκτώβριος του 1517 Σε εκκλησία της Βυρτεμβέργης Θυροκόλλησε κείμενο 95 θέσεων δηλαδή.. Επιχειρήματα που καταδίκαζαν τα συγχωροχάρτια και αμφισβητούσαν τις παπικές απόψεις και σε άλλα δογματικά ζητήματα Ο πάπας τον αφόρισε ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 69

Ο Λούθηρος όμως έκαψε δημόσια το έγγραφο (βούλλα)* του αφορισμού του (1520) ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 70

Η αλληλουχία των γεγονότων Ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Κάρολος Ε θορυβήθηκε από την θρησκευτική διαμάχη κάλεσε τον Λούθηρο να απολογηθεί ενώπιον της Δίαιτας* στην πόλη Βορμς η Δίαιτα τον καταδίκασε ως αιρετικό και τον έθεσε εκτός νόμου Σώθηκε χάρη στην παρέμβαση του εκλέκτορα της Σαξονίας. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 71

Επίδραση κηρυγμάτων Λούθηρου πυρήνας μιας ευρύτερης μεταρρυθμιστικής έκρηξης Αποφασιστική επίδραση σε κοινωνική, πολιτική και οικονομική πραγματικότητα ολόκληρης της Ευρώπης. 1529 η Δίαιτα αποκήρυξε τον λουθηρανισμό Οι γερμανοί ηγεμόνες οπαδοί του Λούθηρου διαμαρτυρήθηκαν χωρίς αποτέλεσμα 1530 Η Ομολογία της Αυγούστας. Υπόμνημα με τις βασικές αρχές του Λουθηρανισμού. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 72

Κλιμάκωση και αποκορύφωμα των γεγονότων Εμφύλιος πόλεμος μεταξύ μεταρρυθμιστών και αυτοκράτορα Γερμανίας. 1555 ο αυτοκράτορας αναγκάζεται να συμβιβαστεί με την Ειρήνη της Αυγούστας: Νομιμοποιείται ο Λουθηρανισμός Αναγνωρίζεται σε κάθε ηγεμόνα το δικαίωμα επιλογής δόγματος στην επικράτεια του. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.ph p/dsgym-c117/510/3332,13442/ ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 73

γ. Η διάδοση της Μεταρρύθμισης Καλβινισμός Αγγλικανισμός ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 74

Ελβετία 1 η απόπειρα Πρωτεργάτης : Ζβίγγλιος Αποτέλεσμα προσπάθειας: Σφοδρή αντίδραση από τους καθολικούς, θάνατος Ζβίγγλιου σε ένοπλη σύγκρουση ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 75

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 76 The murder of Zwingli", by Karl Jauslin

Ελβετία 2 η απόπειρα- Καλβινισμός Πρωτεργάτης Ιωάννης Καλβίνος πιο συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια Καλβινισμός: διαδόθηκε σε Γαλλία, στις Κάτω Χώρες, στην Ελβετία και στη Σκωτία Γαλλία: σφοδρή αντίδραση των γάλλων βασιλέων κατά των Ουγενότων. Αποκορύφωμα η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου 24/8/1572, σφαγή 2000 ανθρώπων ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 77

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 78

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 79

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 80

Η νύκτα του Αγίου Βαρθολομαίου, 24 Αυγούστου 1572. Πίνακας του Francois Dubois (16ος αι.). Μουσείο της Λωζάνης. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 81

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 82

Αγγλικανισμός Πρωτεργάτης: Ιωάννης Ουίκλιφ Οριστική ρήξη της εκκλησίας της Αγγλίας με την Ρώμη 1534 λόγω διαμάχης πάπα και Ερρίκου Η Αφετηρία αγγλικανικής μεταρρύθμισης Περιεχόμενο: συνδύασε στοιχεία του Λουθηρανισμού και του Καλβινισμού Εδραίωση Αγγλικανικής Εκκλησίας,η μόνη που αναγνωριζόταν από το κράτος ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 83

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 84

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 85

Η Αντιμεταρρύθμιση Τα μέτρα της Καθολικής εκκλησίας 1. Μοναχικά Τάγματα Αναδιοργάνωση, ίδρυση νέων άσκηση συνεχούς προπαγάνδας μέσω της ίδρυσης και διαχείρισης εκπαιδευτηρίων, νοσοκομείων και άλλων φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και της έκδοσης βιβλίων με σκοπό την πνευματική και ιδεολογική επιβολή του καθολικισμού ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 86

2. Η ιερά Εξέταση Μεσαιωνικός θεσμός που ενεργοποιήθηκε ξανά. Ιεροεξεταστές : μετέρχονταν κάθε μέσο, συμπεριλαμβανομένων παντός είδους βασανιστηρίων και της καύσης πάνω στην πυρά Στόχος: να κάμψουν το φρόνημα των αιρετικών ή μεταρρυθμιστών ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 87

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 88

Ο γαλιλαίος αντιμετωπίζει την ιερά Εξέταση ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 89

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 90

3. Η λογοκρισία η Καθολική Εκκλησία ίδρυσε στη Ρώμη ένα Συμβούλιο Λογοκρισίας Στόχος: να συντάσσει κατά διαστήματα έναν κατάλογο απαγορευμένων βιβλίων(index Librorum Prohibitorum) που η καθολική Εκκλησία θεωρούσε αιρετικά. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 91

Η σύνοδος του Τρέντο (1545-1563) ανέλαβε το έργο της ηθικοπνευματικής ανασυγκρότησης και της αποσαφήνισης του καθολικού δόγματος με σκοπό τη θεραπεία των αδυναμιών που προκάλεσαν τη Μεταρρύθμιση ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 92

ε. Οι συνέπειες της Μεταρρύθμισης [ προσοχή!] τέλος της θρησκευτικής ενότητας της Ευρώπης και την αλλαγή του χάρτη της μέσα από μακροχρόνιες και οδυνηρές συγκρούσεις Η Ευρώπη χωρίστηκε σε τμήματα με διαφορετικό ιδεολογικοπολιτικό προσανατολισμό Το μεταρρυθμιστικό κίνημα συνδέθηκε επίσης με τη διαδικασία διαμόρφωσης εθνικών ταυτοτήτων Προσπάθεια βασιλέων να διατηρήσουν την ενότητα της Γαλλιάς (16 ος αι) Απόσπαση καλβινιστικής Ολλανδίας από την καθολική Ισπανία 916 ος αι.) 17 ος αι. Τριακονταετής Πόλεμος, οι γερμανοί αυτοκράτορες επιχειρούν να επιβάλλουν Καθολικισμό. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 93

Η Μεταρρύθμιση [και ο Καλβινισμός] συνέβαλε στην ανάπτυξη του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος και του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, επειδή διακρινόταν από δημοκρατικό πνεύμα η Ολλανδία, η Αγγλία και οι Η.Π.Α πρωτοστάτησαν στις πολιτειακές μεταβολές και στις γενικότερες εξελίξεις καθολικές χώρες[η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία] παρουσίασαν σημαντική υστέρηση Η Γαλλία χρειάστηκε τη μεγάλη Επανάσταση του 1789, για να μπορέσει να παρακολουθήσει τους αναπτυξιακούς ρυθμούς της Αγγλίας. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 94

Και τέλος Η Μεταρρύθμιση με αφετηρία την αυτονομία στη δράση του ατόμου, επέφερε σημαντικές μεταβολές στη νοοτροπία και στις κοινωνικές σχέσεις. Τα νέα πολιτισμικά δεδομένα δημιούργησαν νέα ρεύματα στις επιστήμες, στα γράμματα και στις τέχνες διαδόθηκε η παιδεία τόσο από τους διαμαρτυρόμενους όσο και από τους καθολικούς. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 95

Η εκπαραθύρωση της Πράγας (23 Μαΐου 1618) αποτέλεσε και το έναυσμα του Τριακονταετούς Πολέμου (1618-1648). Χαρακτικό από το βιβλίο του Matthaus Marians "Theatrum Europaeum". Ο Τριακονταετής Πόλεμος άρχισε στη Βοημία όπου η πλειονότητα των κατοίκων της ήταν λουθηρανοί και καλβινιστές. H ανάρρηση στον θρόνο του βασιλείου της Βοημίας του φανατικού οπαδού της Αντιμεταρρύθμισης Φερδινάνδου των Αψβούργων το 1618, ένα χρόνο δηλαδή προτού στεφθεί αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως Φερδινάνδος B', τρόμαξε τους προτεστάντες. Ετσι στις 23 Μαΐου 1618 μια ομάδα από δυσαρεστημένους προτεστάντες ευγενείς με επικεφαλής τον Χάινριχ Ματίας, κόμητα Φον Τουρν, εισέβαλε στα βασιλικά ανάκτορα της Πράγας και πέταξε από το παράθυρο δύο ρωμαιοκαθολικούς αξιωματούχους, οι οποίοι ωστόσο όχι μόνο δεν σκοτώθηκαν αλλά ούτε καν τραυματίστηκαν, επειδή, κατά την εκδοχή των προτεσταντών, «προσγειώθηκαν πάνω σε έναν σωρό κοπριά» ή, κατά την εκδοχή των ρωμαιοκαθολικών, «η Παναγία εισάκουσε τις προσευχές τους και έστειλε αγγέλους που τους απίθωσαν απαλά 96 στη γη». Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02

7. Ο ανταγωνισμός των Ευρωπαϊκών δυνάμεων και ο Τριακονταετής Πόλεμος (1618-1648) Συνθήκες που ευνόησαν την έναρξη του 30ετούς Πολέμου; Οι θρησκευτικές συγκρούσεις Ο εύθραυστος χαρακτήρας της Ειρήνης Αυγούστας ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 97

Ποιοι εμπλέκονται στον πόλεμο; Γερμανοί ηγεμόνες Γαλλία, Ολλανδία Ισπανία Δανία Σουηδία Ελβετικά κράτη ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 98

Στρατόπεδα εμπολέμων Καθολικοί Διαμαρτυρόμενοι ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 99

Γιατί ο πόλεμος έχει και πολιτικό χαρακτήρα; τον προκάλεσαν και τον συντήρησαν τοπικά συμφέροντα η φιλοδοξία πολλών γερμανών ηγεμόνων να απαλλαγούν από την κηδεμονία των Αψβούργων αυτοκρατόρων και η επιδίωξη μικρών ή μεγάλων κρατών να επικρατήσουν πολιτικά και οικονομικά στον ευρωπαϊκό χώρο. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 100

Χαρακτηριστικά πολέμου, πολύ καταστρεπτικός οι αντίπαλοι συμπεριφέρονταν με ξεχωριστή βιαιότητα Λίγες ήταν οι μάχες κατά παράταξη-πολυετείς πολιορκίες σφαγές αμάχων λεηλασίες και πυρπολήσεις των αντιπάλων στρατοπέδων από τους μισθοφόρους και τους απείθαρχους στρατιώτεςάτακτος στρατός Οι ηγεμόνες υπηρετούν προσωπικά τους συμφέροντα Απουσία πολεμικής τακτικής > μεγάλη διάρκεια πολέμου ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 101

Λήξη πολέμου Με πρωτοβουλία του γερμανού αυτοκράτορα Φερδινάνδου Γ Συνθήκη της Βεστφαλίας 1648 ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 102

Ο κήρυκας της ειρήνης. Έφιππος αγγελιοφόρος ανακοινώνει την υπογραφή της συνθήκης της Βεστφαλίας (1648). Γκραβούρα εποχής. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 103

Les Misères de la guerre H αθλιότητα του πολέμου, gravure de Jacques Callot ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 104

ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 105

Η Συνθήκη της Βεστφαλίας Γενικά ρύθμιζε πολιτικά, θρησκευτικά, εδαφικά ζητήματα Ο Καλβινισμός αναγνωρίστηκε ως ισότιμος με τα δύο άλλα δόγματα, τον Καθολικισμό και το Λουθηρανισμό Οι Διαμαρτυρόμενοι κράτησαν πολλά από τα εκκλησιαστικά εδάφη που είχαν καταλάβει ή απαλλοτριώσει στη διάρκεια του πολέμου Κατακυρώθηκαν γερμανικά εδάφη στη Σουηδία και στη Γαλλία Περιορίστηκε η δύναμη του γερμανού αυτοκράτορα αναγνώριση πλήρων κυριαρχικών δικαιωμάτων στους γερμανούς ηγεμόνες Αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία της Ολλανδικής και της Ελβετικής Ομοσπονδίας. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 106

Σημασία Συνθήκης της Βεστφαλίας Οι όροι της συνθήκης αυτής δημιούργησαν νέα δεδομένα για τις τύχες της Ευρώπης όπως: Η Γερμανία παρέμεινε στο περιθώριο των εξελίξεων για έναν περίπου αιώνα η Γαλλία αναδείχθηκε ως η μεγαλύτερη δύναμη στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα Η Ισπανία αναδιπλώθηκε η Σουηδία κυριάρχησε στη Βαλτική. Νέος συσχετισμός δυνάμεων, εγκαινιάζεται η αρχή της ισορροπίας.. >>>>>>>>> ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 107

>>>>>>>>>> άρχισε να γίνεται συνείδηση και να κερδίζει έδαφος η ιδέα ότι η μετριοπάθεια, η ανεκτικότητα και η πνευματική ελευθερία ήταν αναγκαίες για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών της Ευρώπης. ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 108

Η Ευρώπη μετά τη Συνθήκη της Βεστφαλίας (1648) ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 109

Δικτυογραφια ΟΙ μεγάλες συνθήκες Ο Τριακονταετής Πόλεμος και η Μεταρρύθμιση ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ 02 110