Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 14 Οκτωβρίου 2014 (OR. en) 14208/14 CO EUR-PREP 36 JAI 769 POLGEN 138 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Πρόοδος των εργασιών όσον αφορά τους προσανατολισμούς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στον τομέα της Ένωσης ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης Στο παρόν σημείωμα εκτίθεται η πορεία των εργασιών ως προς τους βασικούς προσανατολισμούς στον τομέα της Ένωσης ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, που είναι ο τέταρτος τομέας προτεραιότητας του Στρατηγικού Θεματολογίου που υιοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2014. Στόχος του είναι να ενημερώσει το Συμβούλιο όσον αφορά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σχετικά με τις οικείες πολιτικές και να χρησιμεύσει ως βάση για τις συζητήσεις σχετικά με τις περαιτέρω ενέργειες που απαιτούνται σε αυτόν τον τομέα. Η συζήτηση θα επικεντρωθεί στα ακόλουθα ερωτήματα: 1. Ποια είναι η εκτίμηση των Υπουργών σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτελεστεί μέχρι σήμερα; 2. Υπάρχουν περιθώρια να βελτιωθεί η παρακολούθηση, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και πώς; 14208/14 ΑΗΡ/γομ 1
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ 1. Το ζήτημα της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών, ιδίως των παράνομων, βρίσκεται στο επίκεντρο των στρατηγικών κατευθυντηρίων γραμμών που υιοθετήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο Ιούλιο. Οι κατευθυντήριες γραμμές εστιάζουν ιδιαίτερα στην ανάγκη αντιμετώπισης των ριζικών αιτίων των παράνομων μεταναστευτικών ροών, στην αποτροπή και καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, καθώς και στην ενίσχυση της συνεργασίας των χωρών προέλευσης και διέλευσης (με ιδιαίτερο βάρος και στη σημασία της ένταξης της μετανάστευσης στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ). Μεταξύ των θεμάτων που πρέπει να εξεταστούν κατά προτεραιότητα, επισημαίνεται ιδιαίτερα η ανάγκη πλήρους υλοποίησης των επιχειρησιακών δράσεων που έχουν προσδιοριστεί από την Ειδική Ομάδα «Μεσόγειος» (ΕΟΜ). 2. Η ΕΟΜ συγκροτήθηκε μετά από το δυστύχημα της Λαμπεντούζα, στις 3 Οκτωβρίου 2013, όταν ένα σκάφος γεμάτο Αφρικανούς μετανάστες έπιασε φωτιά και βυθίστηκε. Αποστολή της ήταν να μελετήσει και να καθορίσει ένα σύνολο επιχειρησιακών μέτρων για την ενίσχυση, ιδίως, του θαλάσσιου ελέγχου στην περιοχή, καθώς και για τη συμβολή στις προσπάθειες των κρατών μελών να διαχειριστούν τις μεταναστευτικές πιέσεις. Μετά από τις εργασίες της ΕΟΜ, η Επιτροπή εξέδωσε, τον Δεκέμβριο του 2013, ανακοίνωση στην οποία προσδιορίζονται 37 συγκεκριμένες και επιχειρησιακές δράσεις οι οποίες πρέπει να εφαρμοστούν από την ΕΕ και τους αρμόδιους οργανισμούς της, τα κράτη μέλη και άλλους συναφείς φορείς σε πέντε τομείς δράσης που έχουν προτεραιότητα. Η Επιτροπή υπέβαλε τακτικά εκθέσεις στο Συμβούλιο ως προς την πορεία των εργασιών υλοποίησης της ΕΟΜ και εξέδωσε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της ως προς αυτό το θέμα τον Ιούνιο του 2014. 3. Με βάση τα αποτελέσματα της Ειδικής Ομάδας «Μεσόγειος», η ιταλική Προεδρία υπέβαλε σημείωμα με τίτλο «Λήψη μέτρων για καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων», τον Σεπτέμβριο του 2014, στο οποίο πρότεινε στρατηγική προσέγγιση για την καλύτερη αντιμετώπιση της μεταναστευτικής πίεσης με διαρθρωμένο και ευέλικτο τρόπο και για τη λήψη μέτρων ευρύτερης εμβέλειας από τα άμεσα μέτρα επείγουσας φύσης. Βάσει του σημειώματος αυτού, και των επακόλουθων συζητήσεων στην ΕΜΑ, το Συμβούλιο ΔΕΥ ενέκρινε, κατά τη σύνοδό του στις 9-19 Οκτωβρίου του 2014, συμπεράσματα του Συμβουλίου που προτάθηκαν από την Προεδρία, συμφωνώντας ότι μια στρατηγική και επιχειρησιακή προσέγγιση για την καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών πρέπει να βασίζεται στις ακόλουθες κατευθυντήριες αρχές: 1) δράση σε συνεργασία με τρίτες χώρες 2) ενισχυμένη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων και του FRONTEX 3) δράση στο επίπεδο των κρατών μελών υποδοχή και λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων 14208/14 ΑΗΡ/γομ 2
Οι τρεις πυλώνες περιλαμβάνουν ιδίως τη συνεργασία με τρίτες χώρες, με ιδιαίτερη έμφαση στην πάταξη της λαθραίας διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων, την ενίσχυση της ικανότητας του FRONTEX να ανταποκριθεί με ευελιξία και ταχύτητα στους αναδυόμενους κινδύνους και πιέσεις και, τέλος, την ανάληψη δράσεων σε επίπεδο ΕΕ για την υποστήριξη και πλήρη υλοποίηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ). 4. Το Συμβούλιο υπογράμμισε επίσης ότι οι προτεραιότητες αυτές θα πρέπει να υλοποιηθούν χωρίς καθυστέρηση με επιχειρησιακές δράσεις, με συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων και με τον συντονισμό της Επιτροπής, σε στενή συνεργασία με την ΕΥΕΔ και το Συμβούλιο. Η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ εκλήθησαν να υποβάλουν έκθεση, έως τον Δεκέμβριο, σχετικά με την εφαρμογή των προαναφερόμενων αρχών. 5. Θα πρέπει επίσης να γίνει αναφορά στη δρομολόγηση της επιχείρησης Triton, υπό το συντονισμό του Frontex, η οποία αναμένεται να γίνει έως την 1η Νοεμβρίου. Η επιχείρηση Triton δεν πρόκειται να αντικαταστήσει την ιταλική επιχείρηση Mare Nostrum του Οκτωβρίου του 2013 - η οποία δρομολογήθηκε και αναπτύχθηκε ως στρατιωτική επιχείρηση με ανθρωπιστικούς σκοπούς και συνέβαλε στη διάσωση περίπου 100.000 μεταναστών οι οποίοι επιχειρούσαν να φτάσουν στην Ευρώπη, σε διάστημα μικρότερο του έτους -, αλλά έχει ως έργο την ενίσχυση της επιτήρησης των ιταλικών εξωτερικών θαλάσσιων συνόρων. Η επιχείρηση βασίζεται στις ανάγκες που προσδιορίστηκαν από την Ιταλία και συνιστά συγκεκριμένη απάντηση στη συγκεκριμένη ανάγκη αλληλεγγύης των κρατών μελών που δέχονται τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές πιέσεις. ΚΟΙΝΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΥΛΟΥ (ΚΕΣΑ) 6. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματα του Ιουνίου του 2014 σχετικά με τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, αναγνώρισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιμέτωπη με προβλήματα όπως αστάθεια σε πολλά μέρη του κόσμου καθώς και τις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές δημογραφικές τάσεις, χρειάζεται μια αποτελεσματική και καλά οργανωμένη πολιτική μετανάστευσης, ασύλου και συνόρων και ότι απαιτείται συνολική προσέγγιση η οποία θα παρέχει προστασία σε αυτούς που την έχουν ανάγκη και ταυτόχρονα θα αντιμετωπίζει αποφασιστικά την παράνομη μετανάστευση. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 3
7. Η δέσμευση της Ένωσης ως προς τη διεθνή προστασία προϋποθέτει μια ισχυρή ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου βασιζόμενη στην αλληλεγγύη και την ευθύνη. Στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, συμφωνήθηκε να ενισχυθεί η συνεργασία στον τομέα του ασύλου. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η ανάπτυξη του νομοθετικού πλαισίου του ΚΕΣΑ, με τον καθορισμό ευρωπαϊκών προτύπων ώστε να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο παρόμοιες αιτήσεις προστασίας και να έχουν την ίδια έκβαση, ασχέτως του κράτους μέλους στο οποίο υποβάλλονται. 8. Το νομοθετικό πλαίσιο του ΚΕΣΑ αποτελείται από τρεις οδηγίες και δυο κανονισμούς με έναρξη ισχύος το 2012-2013. Η προθεσμία μεταφοράς της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου ήταν ο Δεκέμβριος του 2013 ενώ η οδηγία για τους όρους υποδοχής καθώς και οι κυριότερες διατάξεις της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τον Ιούλιο του 2015. Ο κανονισμός του Δουβλίνου ετέθη σε εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2014 ενώ ο κανονισμός Eurodac θα τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιούλιο του 2015. Η Επιτροπή θα υποβάλει, έως τις 21 Ιουλίου 2016, έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού του Δουβλίνου. Ο οργανισμός που είναι αρμόδιος για τη λειτουργία του συστήματος Eurodac υποβάλλει ετήσια έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τον Επόπτη Προστασίας Δεδομένων. Αναμένεται έκθεση της Επιτροπής για την μεταφορά και την εφαρμογή της μεν οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου έως τον Ιούνιο του 2015, των δε οδηγιών για τους όρους υποδοχής και τις διαδικασίες ασύλου έως τον Ιούλιο του 2017. 9. Η πλήρης μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και η αποτελεσματική εφαρμογή του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ) είναι απόλυτη προτεραιότητα. Το ανωτέρω θα πρέπει να οδηγήσει σε υψηλά κοινά πρότυπα και την αποτελεσματικότερη λειτουργία των εθνικών συστημάτων ασύλου. Παράλληλα, πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (ΕΥΥΑ) - η οποία λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2011 - ιδίως για την προώθηση της ενιαίας εφαρμογής του κεκτημένου. Το ΚΕΣΑ συνεπάγεται ομοίως ότι τα κράτη μέλη, ιδίως αυτά που είναι στην πρώτη γραμμή, θα πρέπει να οικοδομήσουν τις κατάλληλες ικανότητες για να εξασφαλίσουν ευέλικτα εθνικά συστήματα υποδοχής και ασύλου, ικανά να ανταποκριθούν σε απότομη εισροή μεταναστών. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 4
10. Ακρογωνιαίος λίθος του ΚΕΣΑ είναι ο κανονισμός του Δουβλίνου βάσει του οποίου προσδιορίζεται το κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την εξέταση της αίτησης διεθνούς προστασίας. Αναμένεται ότι τα κράτη μέλη θα θεσπίσουν εθνικά συστήματα ασύλου τα οποία θα τους επιτρέπουν τη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου που υποβάλλονται στο έδαφός τους με ταυτόχρονη τήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων. Τα κράτη μέλη που υφίστανται ιδιαίτερη μεταναστευτική πίεση μπορούν να απευθύνονται για οικονομική στήριξη στο Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) 2014-2020 και για πρακτική βοήθεια στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (ΕΥΥΑ). ΔΕΣΜΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΥΦΥΗ ΣΥΝΟΡΑ 11. Οι τρεις προτάσεις κανονισμών της ΕΕ σχετικά με τη Δέσμη για τα Ευφυή Σύνορα (ΔΕΣ) (η οποία αποτελείται από το σύστημα καταχώρισης εισόδου/εξόδου, το πρόγραμμα καταχώρισης ταξιδιωτών και τις επακόλουθες τροποποιήσεις του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν) υποβλήθηκαν τον Μάρτιο του 2013. Η Ομάδα Συνόρων ολοκλήρωσε την πρώτη ανάγνωση των δυο πρώτων προτάσεων κατά τις αρχές του 2014. 12. Η ιδέα του εκσυγχρονισμού της διαχείρισης των συνόρων για την αποτελεσματικότερη προστασία των εξωτερικών συνόρων καθώς και για τη διευκόλυνση της διέλευσης των συνόρων από καλόπιστους ταξιδιώτες δρομολογήθηκε από την Επιτροπή το 2008, εγκρίθηκε δε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2009 κατά την υιοθέτηση του Προγράμματος της Στοκχόλμης. Οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τον νομοθετικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό των επόμενων ετών στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, οι οποίες υιοθετήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 26/27 Ιουνίου 2014, προβλέπουν ότι «η ολοκληρωμένη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων πρέπει να εκσυγχρονιστεί με οικονομικά αποδοτικό τρόπο ώστε να διασφαλίζεται έξυπνη διαχείριση των συνόρων με σύστημα εισόδου/εξόδου και πρόγραμμα καταχώρισης ταξιδιωτών με την στήριξη του νέου Οργανισμού για τη Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας (eu- LISA)». 14208/14 ΑΗΡ/γομ 5
13. Μετά από τις συζητήσεις στην επιτροπή LIBE, καθώς και τη διατύπωση ανησυχιών από αντιπροσωπίες στο Συμβούλιο, η ΕΜΑ ενέκρινε, τον Φεβρουάριο του 2014, προσέγγιση η οποία συνίσταται στη διεξαγωγή μελέτης και εν συνεχεία πιλοτικού σχεδίου με σκοπό τη δοκιμή και επικύρωση βιώσιμων λύσεων για το σύστημα εισόδου/εξόδου και το πρόγραμμα καταχώρισης ταξιδιωτών. Η μελέτη διεξήχθη υπό την ευθύνη της Επιτροπής σε στενή συνεργασία με τον Οργανισμό ΤΠ eu-lisa και τα κράτη μέλη, και η Επιτροπή αναμένεται να την παρουσιάσει στα κράτη μέλη και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 15 και 16 Οκτωβρίου 2014, αντιστοίχως. Αφού συζητηθεί η έκθεση αυτή, η Προεδρία θα καλέσει την ΕΜΑ να παράσχει πολιτικές κατευθύνσεις για τις περαιτέρω ενέργειες. Με βάση τις επιλογές που θα καθοριστούν, η Επιτροπή θα ετοιμάσει τους όρους αναφοράς του πιλοτικού σχεδίου. 14. Η Επιτροπή και ο Οργανισμός eu-lisa μελετούν τον τρόπο οργάνωσης του πιλοτικού σχεδίου για τα ευφυή σύνορα, σε διαβούλευση με τα κράτη μέλη. Μία πρώτη προσέγγιση συνίσταται μόνο στον έλεγχο βασικών πτυχών του συστήματος εισόδου/εξόδου και του προγράμματος καταχώρισης ταξιδιωτών. Άλλη προσέγγιση προβλέπει τη δημιουργία ολοκληρωμένου πρωτοτύπου (ττ. πλήρους μοντέλου του συστήματος με σκοπό τη διεξοδική του δοκιμή στο πιλοτικό στάδιο). Μια τρίτη επιλογή βασίζεται στην πιλοτική δοκιμή περιορισμένων πρωτοτύπων μαζί με βασικά σενάρια, και αποτελεί συνδυασμό των δυο πρώτων προσεγγίσεων. 15. Η Επιτροπή και ο Οργανισμός eu-lisa προτιμούν την τρίτη επιλογή, λόγω δημοσιονομικών και χρονικών περιορισμών, λαμβάνοντας επίσης υπ όψιν την ανωτέρω προσέγγιση που συμφωνήθηκε στην ΕΜΑ. Ορισμένες αντιπροσωπίες εκδήλωσαν προτίμηση για τη δεύτερη προσέγγιση, η οποία θα μπορούσε κατ αρχήν να δώσει πληρέστερα αποτελέσματα. Αυτή η προσέγγιση, ωστόσο, θα καθυστερούσε την έναρξη λειτουργίας των συστημάτων, η οποία προβλέπεται για το 2020, αν υποτεθεί ότι η νομοθεσία θα θεσπιστεί το 2016. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 6
16. Σημειώνεται επίσης ότι, εκτός από την προετοιμασία του πιλοτικού σχεδίου, διεξάγεται σημαντική συζήτηση όσον αφορά την ενδεχόμενη δυνατότητα πρόσβασης στο σύστημα εισόδου/εξόδου για σκοπούς επιβολής του νόμου. Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου ΔΕΥ της 5ης Ιουνίου 2014 σχετικά με τα σύνορα και την τρομοκρατία (6626/4/14), το Συμβούλιο κατέληξε «ότι πρέπει να συνεχισθεί η εξέταση των προτάσεων σχετικά με την δέσμη μέτρων για τα «ευφυή σύνορα» (σύστημα εισόδου/εξόδου και πρόγραμμα καταχώρισης των ταξιδιωτών) και ότι οι νομικοί και οι τεχνικοί όροι για την πρόσβαση των αρμοδίων αρχών των κρατών μελών στο σύστημα εισόδου/εξόδου για λόγους επιβολής του νόμου πρέπει να εξετάζονται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη προκειμένου η πρόσβαση να ισχύει εξ αρχής». 17. Κατά τη συνεδρίαση της Ομάδας Συνόρων στις 18 Ιουνίου 2014, οι αντιπροσωπίες επιβεβαίωσαν (σχεδόν ομόφωνα) την ανεπιφύλακτη υποστήριξή τους για την έγκριση αυτής της πρόσβασης και εξέφρασαν τις απόψεις τους επί θεμάτων που αφορούν την οργάνωση της πρόσβασης (όπως οι σκοποί της πρόσβασης, οι αρχές που θα συμμετέχουν στη διαδικασία, η παροχή πρόσβασης στην Ευρωπόλ, τα είδη των δεδομένων στα οποία θα δοθεί πρόσβαση και η περίοδος φύλαξης των δεδομένων). Οι εργασίες συνεχίστηκαν έκτοτε επί του θέματος, με βάση τα αποτελέσματα ερωτηματολογίου, και η Προεδρία σκοπεύει να υποβάλει τα σχέδια των συναφών διατάξεων στην Ομάδα Συνόρων στη συνεδρίαση της 31ης Οκτωβρίου 2014. 18. Θα πρέπει να εξεταστεί με τη δέουσα προσοχή η πρόσφατη νομολογία (οι έλεγχοι αναγκαιότητας και αναλογικότητας - η αρχή «ανάγκη να γνωρίζω») για την οριστική διαμόρφωση της Δέσμης για τα Ευφυή Σύνορα. 19. Το όλο εγχείρημα (η μελέτη, το πιλοτικό σχέδιο και τα ζητήματα που εξετάζονται εκ παραλλήλου) αναμένεται ότι θα διευκολύνει σημαντικά τη νομοθετική διαδικασία, δίνοντας ξεκάθαρες απαντήσεις στους προαναφερθέντες προβληματισμούς του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 7
ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΜΑΧΗΤΩΝ 20. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε, τον Αύγουστο του 2014, ότι η άνοδος του Ισλαμικού κράτους του Ιράκ και της Ανατολής (ISIL) συνιστά σημαντική απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης και ζήτησε αποφασιστική δράση για τον περιορισμό της ροής ξένων μαχητών στο Ιράκ και στη Συρία και ταχύτατη υλοποίηση της δέσμης των μέτρων της ΕΕ προς υποστήριξη των προσπαθειών των κρατών μελών. 21. Το Συμβούλιο έχει συζητήσει το θέμα εκτενώς από το 2013 και έχει αποφασίσει διάφορα μέτρα. Ο Συντονιστής Αντιτρομοκρατικής Δράσης της ΕΕ, σε στενή διαβούλευση με τις υπηρεσίες της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ, υπέβαλε πέντε έγγραφα στο Συμβούλιο στα οποία αναλύονται εκτενώς οι διάφορες πτυχές του φαινομένου και πρότεινε διάφορες συστάσεις και προτεραιότητες για την ανάληψη δράσης. 22. Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντική είναι επίσης η έκδοση από το Συμβούλιο, τον Ιούνιο του 2014, της αναθεωρημένης στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης στην τρομοκρατία. Αντικατοπτρίζει τη μεταβαλλόμενη φύση της απειλής και την καλύτερη κατανόηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης στην τρομοκρατία τα τελευταία χρόνια. 23. Συγκροτήθηκε, υπό την ηγεσία του Βέλγου Υπουργού, ομάδα κρατών μελών τα οποία θίγονται περισσότερο από το φαινόμενο των ξένων μαχητών, με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την απειλή και τη συζήτηση τομέων στους οποίους απαιτείται ενισχυμένη συνεργασία. Κατά την τελευταία σύνοδο των Υπουργών τον Ιούλιο του 2014, εγκρίθηκε σειρά μέτρων που αποσκοπούν κυρίως στην βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ εθνικών αρχών. Χάριν συνοχής με τις εργασίες σε επίπεδο ΕΕ, η ιταλική Προεδρία προωθεί επίσης την εφαρμογή των ανωτέρω μέτρων στις σχετικές ομάδες εργασίας του Συμβουλίου. 24. Μετά από το αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς το Συμβούλιο και το ΕΚ να ολοκληρωθούν οι εργασίες σχετικά με το σύστημα της ΕΕ για τις καταστάσεις με τα ονόματα των επιβατών (PNR) πριν από τα τέλη του 2014, το Συμβούλιο δήλωσε ότι υποστηρίζει τις προσπάθειες της Προεδρίας για την αναζωπύρωση της σχετικής συζήτησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 8
25. Όσον αφορά τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι πρέπει να βελτιωθούν χωρίς άλλη καθυστέρηση οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα δυνάμει του ισχύοντος νομικού πλαισίου. Για το σκοπό αυτό, το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να ενημερώσει το Εγχειρίδιο Σένγκεν για τα Σύνορα με σκοπό την εναρμόνιση της προσέγγισης ως προς τους μη συστηματικούς ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα και συμφώνησε ότι απαιτείται η ανάπτυξη κοινών δεικτών κινδύνου. 26. Το Συμβούλιο ενέκρινε επίσης ορισμένες συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες θα επισπεύσουν την εφαρμογή των ήδη συμφωνηθέντων μέτρων, όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Οι δράσεις αυτές εστιάζουν, μεταξύ άλλων, σε στρατηγικές επικοινωνίες και στη χρήση του Διαδικτύου για σκοπούς τρομοκρατίας, και ζητούν ενίσχυση της συνεργασίας των αρμοδίων οργανισμών και άλλων φορέων στα αντίστοιχα πεδία αρμοδιότητάς τους και την ενίσχυση της συνεργασίας με τρίτες χώρες. Το Συμβούλιο θα επανέλθει στο εν λόγω ζήτημα τον Δεκέμβριο. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ 27. Η Επιτροπή υπέβαλε, τον Ιούλιο του 2013, πρόταση κανονισμού για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (ΕΑ) με σκοπό την ενίσχυση της καταπολέμησης εγκλημάτων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Το Συμβούλιο έχει ασχοληθεί εντατικά με την πρόταση προκειμένου να εξασφαλίσει τον αρμονικό συνδυασμό της νέας αυτής υπηρεσίας με το δικαστικό σύστημα των κρατών μελών και, ταυτόχρονα, την αποτελεσματική εποπτεία και διεύθυνση των ποινικών ερευνών στα θέματα αυτά. 28. Η ιταλική Προεδρία εργάζεται για την εξασφάλιση ισορροπημένης προσέγγισης ως προς τα πολλά ζητήματα που τίθενται λόγω της δημιουργίας της Εισαγγελίας, για να συνδυαστεί η μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα με το σεβασμό των νομικών παραδόσεων των κρατών μελών. Το Συμβούλιο ΔΕΥ θα κληθεί να αξιολογήσει την επιτελεσθείσα πρόοδο κατά τη σύνοδο του Δεκεμβρίου του 2014. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 9
ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΥΠΟΠΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΩΝ ΣΕ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ 29. Η ιταλική Προεδρία άρχισε την εξέταση των δυο προτάσεων της Επιτροπής για την έκδοση οδηγιών στον τομέα των δικονομικών δικαιωμάτων στις ποινικές διαδικασίες οι οποίες αφορούν, αντιστοίχως, το τεκμήριο της αθωότητας και την προσωρινή χορήγηση ευεργετήματος πενίας. 30. Τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων θα υποβληθούν στο Συμβούλιο ΔΕΥ του Δεκεμβρίου με σκοπό τον καθορισμό προσωρινής θέσης του Συμβουλίου και την ταχεία έναρξη συζητήσεων με τον συννομοθέτη επί των φακέλων αυτών. ΔΕΣΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 31. Η δέσμη για την προστασία των δεδομένων συνίσταται σε δυο νομοθετικές προτάσεις, μία για την έκδοση γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων, και άλλη για την έκδοση οδηγίας για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από αρμόδιες αρχές για τους σκοπούς της πρόληψης, της διερεύνησης, της ανίχνευσης ή της δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων, και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθόρισε τη θέση του και ως προς τις δυο προτάσεις σε πρώτη ανάγνωση στις 12 Μαρτίου 2014. 32. Οι διαπραγματεύσεις του Συμβουλίου ως προς τον κανονισμό έχουν καθυστερήσει λόγω του πολύ περίπλοκου αντικειμένου του και των σύνθετων νομικών ζητημάτων που τίθενται λόγω της αντικατάστασης οδηγίας από κανονισμό. Κατά το Συμβούλιο ΔΕΥ του Ιουνίου του 2014, οι Υπουργοί μπόρεσαν για πρώτη φορά να καταλήξουν σε μερική γενική προσέγγιση ως προς τμήμα του κανονισμού, συγκεκριμένα το Κεφάλαιο V σχετικά με τις διεθνείς διαβιβάσεις. Το Συμβούλιο ΔΕΥ κατέληξε σε άλλη μερική γενική προσέγγιση, ως προς το Κεφάλαιο IV που αφορά τους ελεγκτές και τους επεξεργαστές, κατά το Συμβούλιο ΔΕΥ στις 10 Οκτωβρίου 2014. 33. Πρόθεση της ιταλικής Προεδρίας σε σχέση με τον κανονισμό είναι να υποβληθούν και άλλα Κεφάλαια στο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου για να συμφωνηθεί μερική γενική προσέγγιση. Όλες οι Προεδρίες έχουν αποδώσει προτεραιότητα στις εργασίες επί του κανονισμού, δεδομένου ότι αυτός θα αποτελέσει το γενικό πλαίσιο για την προστασία των δεδομένων στο μέλλον. Στα συμπεράσματά του της 26ης/27ης Ιουνίου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε ότι έχει κρίσιμη σημασία η θέσπιση ισχυρού γενικού ευρωπαϊκού πλαισίου για την προστασία δεδομένων έως το 2015. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 10
ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΒΑΤΩΝ (PNR) 34. Στις 3 Φεβρουαρίου 2010, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη χρήση των δεδομένων που περιέχονται στις καταστάσεις με τα ονόματα επιβατών για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη τρομοκρατικών και άλλων σοβαρών εγκλημάτων. Στις 26 Απριλίου 2012, το Συμβούλιο κατέληξε σε γενική προσέγγιση ως προς την πρόταση αυτή. Έκτοτε, δεν έχει υπάρξει άλλη πρόοδος επί του φακέλου, δεδομένου ότι η εξέτασή του στο Κοινοβούλιο είναι προσωρινά σε αδιέξοδο. 35. Ο εισηγητής (Kirkhope, ECR, ΗΒ) εξέδωσε την έκθεσή του στις 14 Φεβρουαρίου 2012. Μειοψήφησε, ωστόσο, κατά τη ψηφοφορία της επιτροπής LIBE στις 24 Απριλίου 2013 και η πρόταση της Επιτροπής απορρίφθηκε με πλειοψηφία 30 ψήφων έναντι 25, δεδομένου ότι ο εισηγητής δεν είχε υποστήριξη από τις ομάδες S & D, ALDE και την Ομάδα των Πρασίνων. Στις 12 Ιουνίου 2013, η ολομέλεια (πλειοψηφία EPP και S&D) ανέπεμψε τον φάκελο στην επιτροπή LIBE. Οι διαπραγματεύσεις/άτυποι τριμερείς διάλογοι με τον εισηγητή και τους σκιώδεις εισηγητές δεν μπορούν να αρχίσουν έως ότου πραγματοποιηθεί η ψηφοφορία στην επιτροπή LIBE, καθώς η ψηφοφορία αυτή αποτελεί την εντολή διαπραγμάτευσης που δίδεται από την εν λόγω επιτροπή στον εισηγητή. 36. Στις 30 Αυγούστου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε ότι απαιτείται αποφασιστική δράση για να σταματήσει η ροή ξένων μαχητών και κάλεσε το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ολοκληρώσουν τις εργασίες ως προς την πρόταση σχετικά με το σύστημα της ΕΕ για τις καταστάσεις με τα ονόματα των επιβατών πριν από τα τέλη του 2014. Κατά τη συζήτηση του Συμβουλίου ΔΕΥ της 9ης Οκτωβρίου 2014 σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στα εν λόγω συμπεράσματα, οι υπουργοί επανέλαβαν τη σταθερή τους βούληση να διαπραγματευθούν το κείμενο του σχεδίου οδηγίας PNR με τον εισηγητή του ΕΚ και τους σκιώδεις εισηγητές. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ 37. Ο φάκελος ανήκει στη δέσμη της Πράξης για την Ενιαία Αγορά ΙΙ, η οποία, σύμφωνα με το αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έπρεπε να εκδοθεί πριν από το τέλος της προηγούμενης θητείας του ΕΚ κατάσταση του φακέλου, επόμενες προγραμματισμένες ενέργειες, κύριες δυσκολίες. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 11
38. Σκοπός του προτεινόμενου κανονισμού περί αφερεγγυότητας είναι να συμβάλει στη μεγαλύτερη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των διασυνοριακών διαδικασιών αφερεγγυότητας, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και της ανθεκτικότητάς της έναντι οικονομικών κρίσεων. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός του προτεινόμενου κανονισμού περί αφερεγγυότητας είναι να βοηθηθούν επιχειρήσεις κατά τα άλλα βιώσιμες να υπερβούν τις χρηματοοικονομικές δυσκολίες και να τους δοθεί μια «δεύτερη ευκαιρία», η οποία έχει ύψιστη σημασία σε καταστάσεις οικονομικής κρίσης. Ο προτεινόμενος κανονισμός περί αφερεγγυότητας υπάγεται στη συνήθη νομοθετική διαδικασία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθόρισε τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση στις 5 Φεβρουαρίου 2014 1. 39. Στις 5 και 6 Ιουνίου 2014, το Συμβούλιο (Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις) κατέληξε σε συμφωνία ως προς το κανονιστικό μέρος του προτεινόμενου κανονισμού περί αφερεγγυότητας και, στις 9 και 10 Οκτωβρίου 2014, ως προς τις αιτιολογικές σκέψεις και τα Παραρτήματα. Επιπλέον, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κείμενα αυτά θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση των διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στο παρόν στάδιο, ο στόχος είναι η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με σκοπό την ταχεία επίτευξη συμφωνίας σε δεύτερη ανάγνωση πριν από το τέλος του έτους. 1 Βλ. έγγρ. 5910/14 CODEC 241 JUSTCIV 19 PE 50. 14208/14 ΑΗΡ/γομ 12